Untitled - Dbaj o serce

1
Aorta
Prawy
przedsionek
Zastawki
Lewy
przedsionek
Lewa komora
Zastawki
Prawa komora
2
Serce to fascynujący organ. Jest bardzo
wytrzymałe - przez całe życie człowieka wykonuje
3 miliardów uderzeń. Nie jest
większe od pięści, mierzy tylko ok. 10x15 cm,
około
i waży około
aż
300 gramów, ale przepompowuje
5 litrów krwi na minutę, 8 tysięcy
litrów dziennie, 200 milionów litrów
w ciągu całego życia!
Serce nigdy nie odpoczywa, bezruch i cisza
nie leżą w jego naturze. Jego żywioł to emocje,
uczucie, miłość - krótko mówiąc to, co w życiu
najważniejsze. Nasze serce to magiczny organ.
3
Czy wiesz, jak działa Twoje serce?
Serce jest silnym mięśniem, który działa jak pompa. Przy
każdym uderzeniu wypycha jasnoczerwoną krew, która
niesie tlen i składniki odżywcze do komórek Twojego
ciała. Po przepłynięciu przez cały organizm, krew wraca
do serca. Ma wtedy niebieski odcień, ponieważ oddała
tlen komórkom, a zabrała im dwutlenek węgla. Potem
serce przepompowuje krew do płuc, w których zostawia
ona dwutlenek węgla, a pobiera tlen. Krew znowu staje
się czerwona i cały proces zaczyna się od nowa.
Czy wiesz, gdzie znajduje się Twoje serce?
Wielu ludzi myśli, że serce jest po lewej stronie ciała,
ale tak naprawdę znajduje się bardziej pośrodku klatki
piersiowej. Mieści się wygodnie między Twoimi płucami.
4
O układzie krążenia
Serce i naczynia krwionośne są nazywane układem
krążenia, ponieważ krew krąży w ciele. Serce jest bardzo
ważną pompą, która sprawia, że cały ten układ działa. Jest
silnikiem Twojego organizmu, który nigdy nie odpoczywa.
Kiedy serce pompuje krew, trafia ona najpierw do
Są to szerokie rurki, odchodzące od serca.
Największą z nich jest
osiągająca około
2,5 centymetra szerokości. Stopniowo tętnice rozgałęziają
się na coraz mniejsze
transportujące krew do wszystkich części ciała. Im dalej
od serca, tym jest ich więcej i są coraz mniejsze.
Najwęższe naczynia krwionośne to naczynia włosowate,
które są tak małe, że potrzeba mikroskopu, żeby je
zobaczyć. Naczynia włosowate łączą się, tworząc
większe naczynia krwionośne –
Niosą one krew
z powrotem do serca. Im bliżej serca, tym większe są żyły
i tym jest ich mniej, a tylko największe z nich dochodzą
do serca, do którego transportują krew.
tętnic.
aorta,
naczynia krwionośne,
żyły.
Krew zawsze krąży w tym samym kierunku. Nie może ona
się cofnąć. Gdyby było to możliwe, w Twoim organizmie
zapanowałby bałagan i nie mógłbyś funkcjonować.
Strażnikami porządku są zastawki, znajdujące się
w sercu i w naczyniach krwionośnych. Otwierają się
one i zamykają podczas skurczu i rozkurczu serca,
przepuszczając krew w odpowiednim kierunku.
5
Brak
aktyw
fizyc ności
znej
Przyczyną większości chorób serca jest
niezdrowy tryb życia. Zawsze łatwiej
jest zapobiegać chorobom serca niż
Może
ni
je leczyć, dlatego należy dbać o serce
chole e tylko zw
stero
i
podw
już od najmłodszych lat. Jeżeli chcesz
lu, do ększyć po
y
ż
s
p
mieć zdrowe i silne serce, wystrzegaj otyłości i zenia ciśn rowadzić ziom
ienia
cukrz
do
ryzy
tę
y
się wielu szkodliwych czynników,
Regu ko wystą cy, ale te tniczego
p
,
ż
larne
do których należą:
ćwic ienia cho zwiększ
i
poma
gają
Palenie
Papierosy są bardzo szkodliwe
dla zdrowia. Mogą powodować
raka, choroby płuc i choroby
serca. Dym z papierosów
zanieczyszcza płuca
i powoduje zwężenie
tętnic, przez co krew
nie może swobodnie
przepływać do
wszystkich
narządów.
6
yć
zenia
rób s
e
w
kont zmacnia rca.
rolow
ją
ać w serce
agę.
krwi
e
i
n
nie
ie
ie ciśma wysok usi
k
o
s
Wy y ktoś serce m
erolu eniem
t
s
e
l
cho
t jedz
iom wany jes sycone, y
z
o
p
odo
oki
arcz
ze na
ys
Kied ie krwi, ać, aby
spow tłuszc kle wyst
W
e
l
k
d
w
n
y
a
w
ł
ie
n zw ogatych erol. Zwy tywności re
a
ciśn ko praco przez uk en
t
s
tó
i
st
ak
Ten iłków b
cięż ć krew
hole
owin ie
eki, k
enie
l
c
p
s
z
i
a
ą
s
y
o
s
s
w
k
d
p
n
ię
aż
po
ie
ne
ran
pom nośny. K zyć ciśn ją
cze t diety i zw niezbęd erolu.
z
s
u
e
r
i
ł
o
t
na
est
em
krwi rnie mie nie istn ce
zmia ale czas iom chol
a
ż
ą
l
j
a
u
a
z
j,
eg
iew
reg
czne bniżą po
y
, pon wy ostrz Czasem
i
z
w
fi
r
o
k
.
ja
ie
niem
e ob
żadn adciśnie ć ciśnien e
ży
dn
eni
prze żna obni zwiększ owe
Oso
r
mo oprzez
by z
ej, zd enie
n
z
n
p
c
n
a
i
z
y
w
s
c
z
j
r
h
fi
k
ie
orob adwagą
i
pod
n
c
ś
m
o
o
t
z
ys
wy
są b
z
ęs
wn
ardz
krwi ższenie erca. N
akty ianie ora stety cz ie
ie
a
,
e
n
i
p
w
d
c
a
y
o
N
o
w
ż
w
ziom
aga j narażo
y
przy
ła.
ż
od
a
a
i
r
z
o
c
u
p
c
t
z
n
o
y
z
mas czne jes .
kont woju cu ynia się choleste woduje e
k
e
w
r
i
r
też
r
d
o
olu
zyc
o
li
kalo
kon
lekó
rii pr masy ci y. Najle zwiększ i ciśnie
a
e
n
z
p
zuży yjmowa ła jest z szym s nia ryzy ia
równ
poso
tymi
ka
nych
o
b
pod
czas w pożyw ważeni em
Insu
e ilo
ieniu
akty
ści
lina
wno
z ka
ś
j
l
c
e
o
i
r
s
fi
i
cuk
ami
t hor
zycz
nej.
mon
org ier. Cu
e
Nad
wag
Cuk
a
rzyc
aniz
krz
m,
cukr m nie p yca to c który po
h
u
o
mag
moż , co sp trafi sk oroba,
rawi
któr a nasze
na k
utec
m
a
a
ontr
z
olow , że jeg nie wyk rozwija u ciału
fizyc
o
z
o
znej ać cukrz poziom rzystyw się wted używać
, nie
kied ycę za p we krw ać spoż y, gdy
ir
y jed
y
o
nak mocą d ośnie. C wanego
i
potr
zebn ety i akt zasem
yw
e są
leki. ności
a
7
Czy wiesz, jak sprawić,
żeby Twoje serce było silne?
Serce jest mięśniem, dlatego powinieneś ćwiczyć
przez co najmniej 30 minut dziennie, aby Twoje serce
było silne i zdrowe. Częstość bicia serca w spoczynku,
czyli wtedy, kiedy odpoczywasz, wskazuje na to, czy
Twój układ krążenia jest w formie. Normalnie
serce bije od 50 do 99 razy na minutę.
Im więcej będziesz ćwiczyć, tym wolniejsza będzie
częstotliwość bicia serca, ponieważ będzie ono
wykonywało lepiej swoją pracę.
8
Dlaczego aktywność fizyczna
jest ważna?
Bycie aktywnym jest korzystne, dzięki temu będziesz
wyglądać dobrze i lepiej się czuć. Będziesz też mieć więcej
energii do działania. Aktywność fizyczna sprawi też, że
lepiej będzie funkcjonować Twój organizm, gdyż:
poprawi przepływ krwi przez cały organizm,
pomoże utrzymać prawidłową masę ciała,
obniży poziom cholesterolu we krwi,
doda Ci energii,
pozytywnie wpłynie na Twój sen,
poprawi Twoje samopoczucie,
wzmocni Twoje mięśnie.
9
10
2-3
Codzienne
(najmniej 30 min)
• chodzenie po schodach
• chodzenie zamiast jeżdżenia samochodem, windą, autobusem itp.
u
ni
d
o
g
y
t
razy w
)
0 minut
2
j
e
i
n
(co najm
porowe
o
a
i
n
e
z
ty
• ćwic
ia, skrę
n
e
z
s
o
podn
ga
judo, jo lf
,
e
t
a
r
a
o
•k
ręgle, g
k
,
c
e
i
n
• ta
kówka
y
z
s
o
k
•
• prace wokół domu,
w ogrodzie, na działce
• bieganie z psem zamiast
stania przy biegającym psie
• zabawa na świeżym powietrzu –
wszelkie wyprawy na „łono natury”
dniu
o
g
y
t
w
5 razy
ut)
3-
j 20 min
e
i
n
m
j
a
(co n
nie
• pływa w wodzie
ik
• aerob
wka
• siatkó
i marsz
• szybk
• tenis
rowerze
a
n
a
d
• jaz
acyjne
e
r
k
e
r
e
ni
ch
• biega
po góra
e
i
n
e
z
d
• cho
11
OGRANICZ!
e
i
n
e
z
d
• sie
V
T
e
i
n
da
ą
l
g
o
rze
•
e
t
u
p
m
o
k
w
ng
i
f
r
u
s
•
e
w
o
r
e
t
pu
m
o
k
• gry
ć
owa
c
a
r
p
sz
wy
i
r
s
e
u
z
r
m
p
i
l
lub jeś puterze, rób ię, zrób
om
k
dź s
j
y
e
z
z
r
r
p
p
,
w
ti
ó
u
k
n
r
i
a
m
cji b
,
a
t
co 30
w
o
r
ó
d
ę
a
r
i
a
,p
zys
skłony ków, parę pr oże
rst
a
pom
g
i
d
C
a
n
o
t
ów k
o
k
s
h.
c
u
pod
r
z
e
ać b
w
r
t
e
z
pr
12
CZĘSTO!
Rozciągaj i wzmacniaj
swoje mięśnie
Daj popracować
swoim płucom i sercu
oraz uprawiaj sport
Zdrowie, dobre samopoczucie, uroda,
smukła sylwetka, elastyczny chód i brak
dolegliwości czy odwrotnie...
13
Zachowaj równowagę! Jedz produkty ze
Produkty
zbożowe
14
Warzywa
Owoce
Oleje
Jedz około
200 gramów
każdego dnia,
głównie w
produktach
pełnoziarnistych
i bogatych w
błonnik
Jedz
2-3 porcje
dziennie
Jedz
2 porcje
każdego dnia
Wystarczy
3 łyżeczki
tygodniowo
pełnoziarniste
pieczywo,
makaron i płatki
śniadaniowe
marchewka,
szpinak,
zielona
fasolka,
brokuły
banany,jabłka,
gruszki,
brzoskwinie,
truskawki
olej rzepakowy,
kukurydziany,
oliwa
e wszystkich tych kategorii, żeby być zdrowym!
Orzechy, nasiona
i warzywa strączkowe
Mleko
Drób i ryby
Pij mleko o małej
zawartości tłuszczu
każdego dnia
Jedz 100-200
gramów dziennie.
Jedz ryby co
najmniej dwa razy
w tygodniu
Jedz 4 porcje
tygodniowo
mlekoodtłuszczone
lub o niskiej
zawartościtłuszczu,
ser, jogurt
kurczak, indyk, ryby,
chuda wołowina
1 porcja = ok. 40
gramów orzechów,
15 gramów nasion
lub pół szklanki
ugotowanychwarzyw
strączkowych
Rekomendowane dzienne zapotrzebowanie energetyczne dzieci:
7-9 lat – 2100 kcal; 10-12 lat: chłopcy – 2600 kcal, dziewczynki – 2300 kcal
15
Zdrowe jedzenie jest niezwykle ważne dla zdrowia. Nie wszystkie produkty
są odpowiednim „paliwem” dla Twojego organizmu. Mogą być smaczne,
ale mają niską wartość odżywczą lub zbyt dużo kalorii, tłuszczu, soli
albo cukru.
Im więcej kalorii i tłuszczu zjadasz, tym więcej musisz
ćwiczyć, żeby utrzymać odpowiednią wagę.
W tym celu musisz zrównoważyć energię,
którą przyjmujesz w posiłkach,
z energią, którą zużywasz.
Wybierając owoce,
warzywa i produkty
pełnoziarniste,
będziesz mieć więcej
energii i lepsze
samopoczucie.
16
Zdrowszy wybór
Do wyboru
Zdrowsza alternatywa
Lody
Mrożone owoce,
niskotłuszczowy
mrożony jogurt
Frytki
Pieczone ziemniaki
i marchewka
Makaron z serem
Pełnoziarnisty
makaron z sosem
pomidorowym
Kawałek pizzy
pepperoni
Pizza z warzywami na
pełnoziarnistym cieście
17
18
Zdrowszy wybór
Do wyboru
Zdrowsza alternatywa
Paluszki
z kurczaka
Grillowany
kurczak
z warzywami
Napoje gazowane
Woda, naturalne
soki owocowe bez
dodatku cukru,
niskotłuszczowe
mleko
Smażony filet
z kurczaka
w sosie
Kanapka z indykiem
i pełnoziarnistym
chlebem
Chipsy
ziemniaczane
Mieszanka bakalii,
suszone owoce
lub orzechy
19
Co to jest cholesterol?
Cholesterol to rodzaj tłuszczu, który znajduje się we krwi.
Produkowany jest przez wątrobę, ale można go również
dostarczyć do organizmu wraz z jedzeniem, które zawiera
tłuszcz: mięsem, rybami, jajkami, masłem, serem i tłustym
mlekiem.
Cholesterol jest potrzebny do pracy i budowy mózgu,
skóry i innych narządów. Jednak zbyt duża ilość
cholesterolu może doprowadzić do problemów ze
zdrowiem. Dlatego przy zapobieganiu chorobom naczyń
krwionośnych, które są wynikiem nadmiaru cholesterolu
we krwi, tak ważna jest zdrowa dieta.
Naczynia krwionośne w Twoim ciele są jak rury
w domu. Zbyt wysoki poziom cholesterolu we krwi
powoduje, że będzie się on gromadził w ścianach
naczyń, co doprowadzi do zwężania się tych „rur”.
W końcu naczynie może się na tyle zwęzić, że krew nie
będzie prawidłowo przepływać przez organizm.
20
Z biegiem lat naczynia
krwionośne będą się
zwężać coraz bardziej,
aż do całkowitego
zatkania, przez co może
dojść do zawału serca
albo udaru mózgu.
Poziom cholesterolu
bada się pobierając
niewielką próbkę krwi
i dokonując pomiaru
za pomocą specjalnego
urządzenia.
21
O co chodzi z tymi papierosami?
Nawet jeśli palisz pierwszego w swoim życiu papierosa, Twoje serce
bije szybciej, oddech staje się szybszy i płytszy. Wzrasta również
ciśnienie krwi, a Ty wdychasz do płuc ponad 4000 toksycznych
związków chemicznych.
Co znajduje się w dymie papierosowym:
Aceton – główny składnik zmywacza do paznokci
Amoniak – używany do mycia okien
Tlenek węgla – składnik spalin samochodowych
Chlorek winylu – z niego wytwarza się
między innymi torby na śmieci
Benzen – znajduje się w benzynie
Hydrochinon – stosowany do produkcji farb i paliwa
Acetaldehyd – używany w klejach
Kadm – znajduje się w bateriach
22
Palenie papierosów uszkadza niemal każdy
narząd ludzkiego ciała.
W układzie oddechowym palenie niszczy płuca i może prowadzić
do rozedmy płuc, zapalenia oskrzeli i zapalenia płuc. Cierpi
również Twoje serce i układ krążenia.
Palenie powoduje choroby serca, zwiększa ryzyko
zawału i udaru. Jest też przyczyną wielu różnych typów
nowotworów i stanowi jedną z przyczyn śmierci, której
najłatwiej jest zapobiec.
Powiedz NIE paleniu!
5 sposobów aby powiedzieć NIE papierosom:
1. Jestem wyjątkowy: „Nie, to nie dla mnie.”
2. Zmień temat: „Hej, zagrajmy w kosza.”
3. M
am swoje powody: „Jestem w drużynie pływackiej
i muszę dbać o pojemność moich płuc.”
4. Mam wybór: „Zdecydowałem, że nie będę palić.”
5. Krótko i zwięźle:
„Nie, dziękuję!”
Źródła: 1. American Heart Association. 2. Polskie Forum Profilaktyki.
23
Materiał edukacyjny
opracowany we współpracy
z Polskim Towarzystwem Kardiologicznym,
Polskim Towarzystwem Nadciśnienia
Tętniczego, Polskim Forum Profilaktyki
oraz Polskim Stowarzyszeniem Nauczycieli
Przedmiotów Przyrodniczych
Patronat medialny
Servier Polska Sp. z o.o.,
ul. Jana Kazimierza 10, 01-248 Warszawa,
tel. (22) 594 90 00, faks (22) 594 90 10.
www.servier.pl e-mail: [email protected]
24