„Profilaktyka chorób przenoszonych przez kleszcze” Kleszcze to

„Profilaktyka chorób przenoszonych przez kleszcze”
Kleszcze to pasoŜytnicze pajęczaki przenoszące niebezpieczne dla człowieka choroby
zakaźne: min. boreliozę i kleszczowe zapalenie mózgu. Najczęstsze miejsca przebywania
kleszczy to przede wszystkim wilgotne lasy, moŜna je spotkać równieŜ na łąkach, w parkach,
na skwerach, w przydomowych ogródkach, przynoszą je do domu psy i koty.
Osoby szczególnie naraŜone na zakaŜenie chorobami przenoszonymi przez kleszcze
to: dzieci i młodzieŜ podczas wakacji, w czasie wypoczynku na obozach i koloniach,
harcerze, turyści piesi i rowerowi, działkowicze, grzybiarze, myśliwi, leśnicy.
Kleszcze Ŝywią się krwią zwierząt i ludzi. Na swe ofiary czyhają zwykle w trawach
i krzewach. Bardzo dobrze wyczuwają substancje, które wydychamy i wydzielamy dwutlenek węgla oraz substancje znajdujące się w pocie ludzkim. Kiedy dostaną się na skórę
człowieka, wbijają się w nią swoim aparatem gębowym znieczulając miejsce wkłucia, by
spokojnie Ŝerować. Odpadają po około 48 godzinach. W czasie wkłucia i wysysania krwi
przenoszą groźne choroby zakaźne. Kleszcz z reguły nie wkuwa się w skórę od razu, lecz
wędruje do swoich ulubionych miejsc (szyja, okolice uszu, pachwin, pępka, pod kolana –
w wilgotne, dobrze ukrwione miejsca zagięć i fałdów skórnych). To daje nam czas, by go
usunąć.
Choroby przenoszone przez kleszcze:
Borelioza (choroba z Lyme, krętkowica kleszczowa) – jest to przewlekła choroba
bakteryjna, która przebiega z róŜnymi objawami narządowymi w kolejnych okresach
choroby.
I okres choroby:
- zmiany skórne, które występują w miejscu ukłucia przez kleszcza i objawiają się rumieniem
wędrującym.
NaleŜy jednak pamiętać, Ŝe nie u wszystkich zaraŜonych się pojawia – moŜna być chorym
choć nie było rumienia.
- gorączka, dreszcze, bóle głowy, bóle mięśni i stawów, osłabienie.
II okres choroby:
- występują objawy narządowe do których dochodzi w kilka tygodni lub miesięcy od
zakaŜenia. Objawom ogólnego złego samopoczucia towarzyszą napadowe bóle stawowo –
mięśniowe, poraŜenia nerwów rdzeniowych, czaszkowych, objawy oponowo - mózgowe.
Mogą teŜ występować zaburzenia rytmu serca oraz bóle stawowe. Objawy przybierają formę
zmian przewlekłych.
Borelioza to choroba przewlekła i wymaga specjalistycznego leczenia antybiotykami. Jeśli się
ją szybko rozpozna i natychmiast rozpocznie leczenie, chory ma szansę na powrót do
zdrowia. Dlatego waŜna jest natychmiastowa reakcja po wystąpieniu pierwszych objawów.
Kleszczowe Zapalenie Mózgu (KZM) to ostra wirusowa choroba zakaźna przenoszona
przez kleszcze. Drogi przenoszenia:
- przez krew w czasie ukłucia przez zakaŜonego kleszcza
- drogą pokarmową wirus obecny w niepasteryzowanym mleku pochodzącym od zakaŜonych
zwierząt.
Objawy KZM:
po 7-14 dniach od kontaktu z kleszczem, występują objawy grypopodobne przez okres
tygodnia. Po kilku dniach poprawy u około 30% chorych występuje zapalenie opon mózgowo
– rdzeniowych lub zapalenie mózgu.
Przebieg choroby moŜe być cięŜki, niekiedy moŜe prowadzić do kalectwa, a nawet do
śmierci. Czasami zakaŜenie ma przebieg bezobjawowy.
Wśród następstw KZM wymienia się niedowłady, depresje, zaniki mięśniowe, stałe bóle
głowy, zaburzenia snu, charakteropatie, śmiertelność wynosi 1%.
Zapobieganie chorobom przenoszonym przez kleszcze:
gotowanie lub pasteryzacja mleka pochodzącego od krów, kóz lub owiec
odpowiednie ubranie na wycieczkę do lasu (długie spodnie wpuszczone w buty, długie
rękawy koszuli, nakrycie głowy). Zaleca się równieŜ by ubiór był w jasnych kolorach kleszcz będzie wówczas bardziej widoczny
• stosowanie środków odstraszających kleszcze (repelenty) - spryskiwanie skóry lub
odzieŜy
• przegląd ubrania, usuwanie kleszczy z ubrania
• dokładne oglądanie całego ciała po wyprawie do lasu, parku, na łąkę, prysznic pod silnym
strumieniem wody i umycie całego ciała gąbką
• szybkie usunięcie zauwaŜonego kleszcza ze skóry
• skutecznym sposobem zapobiegania KZM i jego następstwom u dzieci i młodzieŜy są
szczepienia ochronne, które moŜna rozpocząć w dowolnej porze roku. Najlepiej
rozpocząć je zimą lub wiosną, by po przyjęciu 2 dawek szczepionki uzyskać odporność
jeszcze przed sezonem.
Dotychczas nie opracowano szczepionki dla ludzi przeciwko boreliozie.
•
•
Kleszcza usuwamy chwytając pincetą jak najbliŜej skóry, za przednią część ciała lub
głowę i wyjmujemy pociągając energicznie wprost ku górze. Następnie dezynfekujemy
miejsce po ukąszeniu. Kleszcza nie naleŜy wyciskać, zgniatać, ani niczym smarować.
PodraŜniony kleszcz wymiotuje i zwraca całą zawartość swojego przewodu pokarmowego
wprost do naszej krwi. Przy okazji otrzymujemy od niego wiele bakterii i innych patogenów.
NaleŜy pamiętać, Ŝe skrócenie czasu kontaktu z kleszczem
zmniejsza ryzyko przeniesienia zakaŜenia!
Sekcja Oświaty Zdrowotnej
Powiatowej Stacji Sanitarno – Epidemiologicznej
w Tychach
Opracowano na podstawie materiałów edukacyjno – informacyjnych WSSE w Katowicach
oraz Stowarzyszenia Chorych na Boreliozę.