Analiza układu II rzędu - Matlab
Transkrypt
Analiza układu II rzędu - Matlab
Akademia Morska w Gdyni Katedra Automatyki Okrętowej Teoria sterowania Analiza układu II rzędu Matlab Mirosław Tomera 1. WPROWADZENIE Ocena jakości sterowania polega na ocenie dwóch stanów układu regulacji: stanu przejściowego stanu ustalonego W pierwszym przypadku mówimy o dokładności dynamicznej, w drugim o dokładności statycznej. Dokładność dynamiczna określa zdolność układu do wiernego i szybkiego śledzenia zmian wartości zadanej, a dokładność statyczna zdolność układu regulacji do utrzymywania wartości regulowanej jak najbliżej wartości zadanej w stanie ustalonym, a więc po zakończeniu stanu przejściowego. O ile uchyb ustalony łatwo zdefiniować i wyznaczyć jego wartość o tyle dokładność dynamiczną można scharakteryzować różnymi parametrami, a w rezultacie oceniać na podstawie różnych kryteriów. Kryteria oceny jakości sterowania można podzielić na cztery grupy: 1) 2) 3) 4) Kryteria bezpośrednie (ocena odbywa się na podstawie odpowiedzi skokowej). Kryteria całkowe. Kryteria częstotliwościowe. Kryteria rozkładu pierwiastków (ocena na podstawie rozkładu pierwiastków równania charakterystycznego). Chociaż w praktyce układy regulacji drugiego rzędu występują bardzo rzadko to ich analiza daje podstawy zrozumienia i analizy układów wyższych rzędów, które również mogą być aproksymowane przez układy drugiego rzędu. Rozważony zostanie układ regulacji drugiego rzędu z jednostkowym sprzężeniem zwrotnym reprezentowany przez układ pokazany na rysunku 1. Transmitancja układu z rozwartą pętlą sprzężenia Go ( s) gdzie oraz n Y (s) E (s) 2 n s(s 2 (1) n) są stałymi parametrami. Transmitancja układu zamkniętego T (s) Y (s) R( s) Go ( s ) = 2 1 Go ( s ) s 2 n 2 ns 2 n (2) Układ z rysunku 1 o transmitancjach opisanych wzorami (1) oraz (2) określany jest jako prototypowy układ drugiego rzędu. R(s) wn2 s(s + 2zwn) Rys. 1. Prototypowy układ regulacji II rzędu Ostatnia aktualizacja: 2014-05-06 M. Tomera Y(s) Analiza układu II rzędu Teoria sterowania Matlab 2. WSKAŹNIKI JAKOŚCI OKREŚLANE NA PODSTAWIE ODPOWIEDZI SKOKOWEJ UKŁADU Charakter przebiegów przejściowych w liniowych układach sterowania bardzo często jest badany po podaniu funkcji skokowej (jednostkowej) 1(t) na wejście układu. Wówczas odpowiedź układu sterowania nazywana jest odpowiedzią skokową. Na rysunku 2 przedstawiona została typowa odpowiedź skokowa liniowego układu II rzędu. 1.4 Mp 1.2 D =± 1% 1.0 90% y(t) 0.8 0.6 50% 0.4 0.2 10% tp to 0 tn tR 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 t [s] Rys. 2. Typowa odpowiedź skokowa układu sterowania Na podstawie tej odpowiedzi definiowane są następujące wskaźniki jakości charakteryzujące liniowe układy sterowania w dziedzinie czasu: 1. Maksymalne przeregulowanie M Mp = ymax p yu (3) gdzie: y(t) odpowiedź skokowa układu, ymax maksymalna wartość y(t), yu wartość y(t) w stanie ustalonym (yu ymax). Maksymalne przeregulowanie często określane jest jako procentowy udział końcowej wartości odpowiedzi skokowej M p% Mp yu (4) 100% Maksymalne przeregulowanie bardzo często wykorzystywane jest do pomiaru stabilności względnej układu sterowania. Układ z bardzo dużym przeregulowanie jest zazwyczaj niepożądany. Na etapie projektowania układu zazwyczaj określa się wartość tego przeregulowania. Odpowiedź skokowa układu z rysunku 2 pokazuje, że maksymalne przeregulowanie pojawia się przy pierwszym przeregulowaniu. W pewnych układach maksymalne przeregulowanie może pojawiać się w jednym z następnych pików i jest tak wówczas gdy transmitancja układu posiada nieparzystą liczbę zer w prawej półpłaszczyźnie Ostatnia aktualizacja: 2014-05-06 M. Tomera 2 Analiza układu II rzędu Teoria sterowania Matlab i mogą się wówczas pojawiać pierwsze przeregulowanie przy wartościach ujemnych. 2. Czas opóźnienia to definiowany jako czas po którym odpowiedź skokowa osiąga 50% swojej wartości końcowej. Pokazane jest to na rysunku 2. 3. Czas narastania tn definiowany jest jako czas potrzebny do wzrostu odpowiedzi skokowej układu od 10% do 90% wartości ustalonej. 4. Czas ustalania (regulacji) tR definiowany jako czas potrzebny do tego aby przejściowa odpowiedź skokowa znalazła się i pozostała w pewnej określonej strefie dokładności ( 1% , 2% , itd., patrz tabela 1) od wartości ustalonej. Najczęściej jest to 5% wartości ustalonej. Te cztery powyższe wskaźniki umożliwiają bezpośredni pomiar charakterystyk przejściowych układu sterowania na podstawie odpowiedzi skokowej. Wskaźniki te są łatwe do określenia na pomierzonej charakterystyce odpowiedzi skokowej, natomiast trudno jest je wyprowadzić analitycznie za wyjątkiem układów, których rząd jest mniejszy od trzeciego. 2.1. WZORY APROKSYMUJĄCE CZASOWE WSKAŹNIKI JAKOŚCI Jednostkowa odpowiedź skokowa wyznaczona z odwrotnej transformaty Laplace'a transmitancji (2) opisana jest wzorem e nt 2 dla t 0 (5) sin n 1 t arc cos y (t ) = 1 2 1 Na podstawie odpowiednich przekształceń wzoru analitycznego (5) opisującego odpowiedź skokową układu II rzędu możliwe jest określenie wzorów pozwalających na zaprojektowanie układu II rzędu spełniającego odpowiednie wymagania. Poniżej znajdują się wzory aproksymujące czasowe wskaźniki jakości układu II rzędu: amplituda maksymalnego przeregulowania wyrażona procentowo 2 1 M p% = e dla 100% 0< <1 (6) czyli ln( M p ) 2 (7) ln 2 ( M p ) chwila czasu t p w której pojawia się maksymalne przeregulowanie tp n dla 2 1 0< <1 (8) czas opóźnienia t o 1 0.7 to dla 0< <1 (9) n czas narastania t n tn 1.8 dla 0< <1 (10) n czas ustalania t R (regulacji) według tabeli 1 Ostatnia aktualizacja: 2014-05-06 M. Tomera 3 Analiza układu II rzędu Teoria sterowania Matlab Tabela 1. Typowe wartości czasu ustalania (regulacji) tR 1% 2% 5% 10% 4 .6 4 3 2.3 3. CZĘSTOTLIWOŚCIOWE WSKAŹNIKI JAKOŚCI W projektowaniu liniowych układów sterowania z użyciem metod w dziedzinie częstotliwości, konieczne jest zdefiniowanie zbioru nowych wskaźników jakości układu. Określenia takie jak maksymalne przeregulowanie, czas narastania, itd., używane w dziedzinie czasu nie mogą być zastosowane w sposób bezpośredni w dziedzinie częstotliwości. Poniższe wskaźniki jakości pokazane są również na rysunku 3 i są najczęściej używane w dziedzinie częstotliwości. 1. Moduł rezonansowy M rdB wyrażony w decybelach (dB) jest maksymalną wartością charakterystyki amplitudowej 20 log M ( j ) . Amplituda M rdB pozwala na określenie stabilności względnej stabilnego układu zamkniętego. Zazwyczaj duże wartości M rdB odpowiadają dużym wartościom maksymalnego przeregulowania odpowiedzi skokowej. M rdB 2. Częstotliwość rezonansowa 20 log M r (11) jest częstotliwością przy której występuje moduł rezonansowy. r 3. Szerokość pasma BW jest zakresem częstotliwości od zera do częstotliwości przy której charakterystyka amplitudowa 20 log M ( j ) o 3 dB od jego amplitudy przy zerowej częstotliwości. 20 log M j M rdB 3dB BW log r j log Rys. 3. Przykładowe logarytmiczne charakterystyki amplitudy i fazy prototypowego układu II rzędu (wyznaczane w układzie zamkniętym). Ostatnia aktualizacja: 2014-05-06 M. Tomera 4 Analiza układu II rzędu Teoria sterowania Matlab 3.1. WZORY APROKSYMUJĄCE CZĘSTOTLIWOŚCIOWE WSKAŹNIKI JAKOŚCI Dla prototypowego układu drugiego rzędu (rys.1), moduł rezonansowy Mr , częstotliwość rezonansowa r i szerokość pasma BW odnoszą się w sposób unikalny do współczynnika tłumienia i częstotliwość drgań własnych n . W sinusoidalnym stanie ustalonym, s = j i wówczas równanie (2) ma postać G( j ) 2 n Y( j ) R( j ) (j ) 2 2 1 n( j 2 n ) 1 Można uprościć równanie (12) przez podstawienie u 1 G( j ) 1 j 2u u 2 j 2( n n) ( n) 2 (12) . Wówczas równanie (12) staje się M ( j )e j ( ) (13) Amplituda i faza G( j ) są następujące M( j ) 1 G( j ) (1 u 2 ) 2 (14) (2 u ) 2 oraz (j ) arctan G( j ) 2 u (15) 1 u2 Na podstawie zależności (14) i (15) wyprowadza się wzory pozwalające na wyznaczenie wartości częstotliwościowych wskaźników jakości dla układu II rzędu, które są następujące: Moduł rezonansowy M r wyrażony w jednostkach bezwzględnych 1 Mr 2 2 1 , dla 0 0.707 (16) Zależność między modułem rezonansowym wyrażonym w jednostkach bezwzględnych wyliczanym w oparciu o moduł rezonansowy wyrażony w decybelach jest następująca MrdB 10 20 Mr Częstotliwość rezonansowa r n (17) r 1 2 2 , dla 0 4 4 0.707 (18) Szerokość pasma BW BW Zapas fazy PM n 1 2 2 4 2 2 (19) wyznaczany w układzie otwartym z rysunku 1. PM arctan 2 1 4 (20) 4 2 2 Przykład 1 ilustruje związki pomiędzy czasowymi i częstotliwościowymi wskaźnikami jakości dla układu II rzędu. Ostatnia aktualizacja: 2014-05-06 M. Tomera 5 Analiza układu II rzędu Teoria sterowania Matlab Przykład 1 Amplitudowa charakterystyka częstotliwościowa M ( j ) prototypowego układu II rzędu pokazana jest na rysunku 3.1. Wyznacz czasowe wskaźniki jakości odpowiadające tej charakterystyce. Bode Diagram 10 0 Peak gain (dB): 3.09 At frequency (rad/sec): 3.03 Magnitude (dB) -10 -20 -30 -40 -50 -60 -1 10 10 0 1 10 10 2 Frequency (rad/sec) Rys. 1.1. Amplitudowa charakterystyka częstotliwościowa logarytmiczna. Rozwiązanie. Odczytane z rysunku 1.1 wartości modułu rezonansowego Mr i częstotliwości rezonansowej r (1.1) M rdB = 3.09 [dB] r = 3.03 [rad/s] (1.2) Wzór określający moduł rezonansowy (14) dla układu II rzędu wyrażony jest w wartościach bezwzględnych, natomiast odczytany z wykresu w decybelach, dlatego też w pierwszej kolejności należy go przeliczyć na wartości bezwzględne. Zależność pomiędzy wartością modułu rezonansowego wyrażonego w decybelach M rdB , a wartością bezwzględną modułu rezonansowego Mr M rdB 20 log M r (1.3) Po przekształceniu wzoru (1.3) wyznaczona została wartość modułu rezonansowego Mr wyrażona w wartościach bezwzględnych Mr 3.09 MrdB 20 = 10 20 10 = 1.4272 (1.4) Po podstawieniu uzyskanej wartości modułu rezonansowego Mr do wzoru (15) uzyskuje się zależność, która pozwala na wyznaczenie wartości współczynnika tłumienia dla układu II rzędu, która najpierw została przekształcona do postaci równania (1.5) Ostatnia aktualizacja: 2014-05-06 M. Tomera 6 Analiza układu II rzędu Teoria sterowania 4 1 4 M r2 2 0 (1.5) Rozwiązaniami równania (1.5) są następujące wartości współczynnika 1 = 0.9256, = 0.9256, 2 = 0.3785, 3 4 : = 0.3785 Ponieważ wzór (15) jest poprawny dla współczynnika poprawnym rozwiązaniem ze zbioru rozwiązań (1.6) jest (1.6) z przedziału 0 Na podstawie równania (15) wyznaczona została częstotliwość drgań własnych 3.03 r n 2 1 2 0.707 , (1.7) 0.3785 3 Matlab 3.5871 [rad/s] 1 2 0.3785 2 n (1.8) Mając wyznaczone wartości współczynnika tłumienia oraz częstotliwości drgań własnych n należy w pierwszej kolejności dokonać sprawdzenia uzyskanych wyników podstawiając je do równań (14) i (15) M rdB 1 20 log r 2 1 2 1 2 2 n 20 log 1 2 0.3785 1 0.3785 2 3.5871 1 2 0.3785 2 3.09 [dB] 3.03 [rad/s] (1.9) (1.10) Wyniki uzyskane w równaniach (1.9) i (1.10) dowodzą, że wyznaczone wartości współczynnika tłumienia oraz częstotliwości drgań własnych n są poprawne. Wartości pozostałych częstotliwościowych i czasowych wskaźników jakości są następujące Szerokość pasma częstotliwości BW (16) BW n (1 2 2 4 ) 4 2 2 = 4.966 [rad/s] (1.11) Amplituda maksymalnego przeregulowania (6) 2 1 Mp% = e 100% = 27.676 [%] (1.12) Chwila czasu t p w której pojawia się to maksymalne przeregulowanie tp n 2 1 = 0.946 [s] (1.13) Czas opóźnienia t o 1 0.7 to = 0.353 [s] (1.14) n Czas narastania t n tn 1.8 = 0.502 [s] (1.15) n Czas ustalania t R (regulacji), dokładność tR 4.6 4.6 = 1 [%]. = 3.388 [s] (1.16) M. Tomera 7 n Ostatnia aktualizacja: 2014-05-06 Analiza układu II rzędu Teoria sterowania Matlab Wyniki uzyskane zostały przy wykorzystaniu następującego kodu programu Matlaba clear % Wartości zadane MrdB = 3.09 wr = 3.03 % Wyznaczenie wn i zeta Mr = 10^(MrdB/20) r_zeta = roots([4 0 -4 0 (1/Mr^2)]) zeta = r_zeta(3) wn = wr/sqrt(1-2*zeta^2) % Sprawdzenie poprawności uzyskanych wyników dla wn i zeta % i porównanie ich z wartościami zadanymi MrdB1 = 20*log10(1/(2*zeta*sqrt(1-zeta^2))) wr1 = wn*sqrt(1-2*zeta^2) % Brakujący częstotliwościowy wskaźnik jakości BW = wn*sqrt(1-2*zeta^2+sqrt(zeta^4-4*zeta^2+2)) % Czasowe wskaźniki jakości Mp = exp(-pi*zeta/sqrt(1-zeta^2))*100 tp = pi/(wn*sqrt(1-zeta^2)) to = (1+0.7*zeta)/wn tn = 1.8/wn tr = 4.6/(zeta*wn) % Graficzna prezentacja uzyskanych wyników ltiview( tf( wn^2, [1 2*zeta*wn wn^2])) Kolejny przykład ilustruje zastosowanie wzorów (6), (7), (8), (9), (16), (18), (19) do projektowania odpowiedzi skokowej układu II rzędu. Przykład 2 Dla układu pokazanego na rysunku 2.1, wyznacz takie wartości parametrów K1 i K2 aby spełnione były następujące wymagania dotyczące wybranych częstotliwościowych i czasowych wskaźników jakości: szerokość pasma częstotliwości BW = 4.58 [rad/s], czas narastania tn = 0.5 [s]. Mając wyznaczone wartości parametrów K1 oraz K2, oblicz jakie będzie w tym układzie maksymalne przeregulowanie Mp i czas ustalania tR (dokładność 2%) jednostkowej odpowiedzi skokowej. R(s) K1 1 s+1 1 s Y(s) K2 Rys. 2.1. Schemat blokowy układu z poszukiwanymi wartościami parametrów K1 i K2 Ostatnia aktualizacja: 2014-05-06 M. Tomera 8 Analiza układu II rzędu Teoria sterowania Matlab Rozwiązanie: Transmitancja zastępcza całego układu z rysunku 2.1 K1 Y ( s) G(s) 2 R( s) s (1 K 2 ) s K1 (2.1) Porównując równanie (2.1) z równaniem (2), uzyskuje się zależności pozwalające na wyznaczenie poszukiwanych wartości parametrów K1 oraz K2 i są one następujące: 2 n K1 1 K2 2 (2.2) (2.3) n Z zależności (2.2) oraz (2.3) wynika, że do wyznaczenia wartości parametrów K1 oraz K2 potrzebna jest znajomość wartości współczynnika tłumienia oraz częstotliwości drgań własnych n , które to wartości uzyskane zostaną z wymagań jakie nałożone zostały na projektowany układ z rysunku 2.1. Szerokość pasma częstotliwości BW opisana jest przez równanie (16) BW n 2 (1 2 4 ) 4 2 2 = 4.58 [rad/s] (2.4) natomiast czas narastania tn przez równanie (9) 1.8 tn = 0.5 [s] (2.5) n Z układu tych dwóch równań (2.4) i (2.5) z dwoma niewiadomymi wyznaczona zostanie w pierwszej kolejności poszukiwana wartość częstotliwości drgań własnych n z równania (2.5) 1.8 1.8 = 3.6 [s] (2.6) n t n 0.5 i następnie po podstawieniu do równania (2.4) wyznaczonej wartości przekształceń uzyskuje się następujący wielomian 3 4 4 2 BW BW 2 n 4 2 BW n j1.544 3 i dokonaniu kilku 2 (2.7) 1 0 n Rozwiązaniami równania (2.7) są następujące wartości współczynnika 1, 2 n = 0.4755, 4 : = 0.4755 (2.8) Poprawnym rozwiązaniem ze zbioru rozwiązań (2.8) jest (2.9) 0.4755 3 gdyż jest wartością rzeczywistą dodatnią. W celu sprawdzenia uzyskanego rozwiązania należy jeszcze raz wyznaczyć zadaną wartość szerokości pasma, według wzoru (2.4) i uzyskane wyniki porównać z zadanymi wymaganiami. Mając wyznaczone wartości współczynnika tłumienia i częstotliwości drgań własnych poszukiwane wartości parametrów K1 oraz K2 z zależności (2.2) i (2.3) są następujące: K2 2 n 2 K1 12.960 n 1 2 0.4755 3.6 1 = 2.424 n , (2.10) (2.11) Amplituda maksymalnego przeregulowania (6) Mp% = e 1 2 100% = 18.3 [%] (2.12) Czas ustalania tR dla dokładności ( = 2%) Ostatnia aktualizacja: 2014-05-06 M. Tomera 9 Analiza układu II rzędu Teoria sterowania 4 = 2.337 [s] 0.4755 3.6 n Wyniki uzyskane zostały przy użyciu następujących linii kodu programu tR 4 4 Matlab (2.13) % Wymagania nałożone na układ BW = 4.58; tn = 0.5; % Wyznaczenie wn i zeta wn = 1.8/tn a = (BW/wn)^2 r_zeta = roots([3 0 4*a 0 (a^2-2*a-1)]) zeta = r_zeta(3) % Sprawdzenie poprawności wyznaczonych parametrów wn i zeta BWs = wn*sqrt(1-2*zeta^2+sqrt(zeta^4-4*zeta^2+2)) % Poszukiwane wartości wzmocnień K1 = wn^2 K2 = 2*zeta*wn-1 % Wybrane czasowe wskaźniki jakości Mp = exp(-pi*zeta/sqrt(1-zeta^2))*100 tr = 4/(zeta*wn) % Graficzna prezentacja uzyskanych wyników ltiview( tf( K1, [1 (1+K2) K1])) 4. PRZEKSZTAŁCANIE WYMAGAŃ PROJEKTOWYCH NA PŁASZCZYZNĘ S Przekształcanie wymagań projektowych na płaszczyznę s związane jest z czwartym kryterium oceny jakości regulacji związanych z oceną jakości na podstawie położeń biegunów transmitancji. Odpowiedź skokowa układu II rzędu może być kształtowana przez ustalenie odpowiednich położeń pierwiastków równania charakterystycznego transmitancji II rzędu (2). Pierwiastki te mogą być wyrażone jako s 1, s 2 = j n gdzie , n n 2 1 = = charakterystycznego oraz , n = j (21) (22) n 2 1 (23) oraz . Dla pierwiastków zespolonych sprzężonych: Im s pierwiastek płaszczyzna s n Re s n pierwiastek Ostatnia aktualizacja: 2014-05-06 M. Tomera 10 Analiza układu II rzędu Teoria sterowania Matlab Rys.4. Zależność pomiędzy pierwiastkami równania charakterystycznego prototypowego układu II rzędu oraz , , n n , , gdzie n 1 2 jest kątową odległością pierwiastka od początku układu (częstotliwością drgań własnych). jest częścią rzeczywistą pierwiastków. jest częścią urojoną pierwiastków (częstotliwością drgań tłumionych). (współczynnik tłumienia) jest cosinusem kąta pomiędzy linią kątową pierwiastków i półosią rzeczywistą ujemną (gdy pierwiastki leżą w lewej półpłaszczyźnie) (24) cos Na etapie projektowania układu nakłada się pewne wymagania dotyczące czasu narastania t n , maksymalnego przeregulowania M p i czasu ustalania (regulacji) t R i zadaje się pytanie: gdzie powinny znajdować się bieguny, aby uzyskać odpowiedź w której te wielkości będą mniejsze lub równe zadanym wymaganiom. Dla zadanych wartości t n , M p oraz t R forma syntezowa tych równań: 1.8 tn n (25) ln( M p ) 2 (26) 2 ln ( M p ) 4 .6 tR (27) Zależności te w formie graficznej przedstawione są na rysunku 5 i 6. Im s Im s Im s n arccosz Re s (a) Re s Re s (b) (c) Rys. 5. Wymagania projektowe dotyczące układu II rzędu pokazane w formie graficznej (a) czas narastania, (b) maksymalne przeregulowanie, (c) czas ustalania. Ostatnia aktualizacja: 2014-05-06 M. Tomera 11 Analiza układu II rzędu Teoria sterowania Matlab Im s Re s Rys.6. Wymagania projektowe z rysunku 5 zebrane na jednym wykresie. Przykład 3 Znajdź obszary położeń biegunów transmitancji układu na płaszczyźnie s, jeśli wymagania nałożone na odpowiedź skokową są następujące: t n 0.6 [s], M p 10 [%] oraz t R 3 [s], ( = 1 [%]). Rozwiązanie: Bez wiedzy, czy układ II rzędu posiada zera czy też nie, nie jest możliwe znalezienie dokładnych obszarów. Można natomiast uzyskać pierwszą aproksymację z użyciem zależności dla układu II rzędu. Równanie (21) oznacza, że 1.8 = 3 [rad/s] (3.1) n tn Z równanie (22) wynika ln( M p ) 2 ln( 0.1) ln 2 ( M p ) 2 ln 2 (0.1) = 0.5912 (3.2) czyli kąt arccos( 0.5912 ) 53.76 o (3.3) oraz w oparciu o równanie (23) uzyskuje się 4.6 = 1.5333 [s] 3 (3.4) Wymagania definiowane dla odpowiedzi skokowej przekładają się na następujące obszary możliwych położeń spełniających te wymagania. 3 0.5912 (3.5) n 1 czyli 0 1.5333 53.76 o , (3.6) (3.7) Obszar możliwych położeń biegunów na płaszczyźnie s spełniających wymagania z tego przykładu znajduje się na rysunku 3.1. Zauważ, że pewne wymagania dotyczące oraz n automatycznie spełniają wymaganiu dotyczącemu . Ostatnia aktualizacja: 2014-05-06 M. Tomera 12 Analiza układu II rzędu Teoria sterowania Matlab Rys.3.1. Fragment obszaru możliwych położeń biegunów na płaszczyźnie s spełniających wymagania z przykładu 3. W Matlabie do wykreślania na płaszczyźnie zmiennej zespolonej s linii stałych wartości oraz n służy funkcja sgrid. Wyniki w tym przykładzie uzyskane zostały przy użyciu następujących linii kodu programu. clear close clc % Wymagania nałożone na układ tn_gr = 0.6; % Wartość graniczna czasu narastania Mp_gr = 10; % Wartość graniczna maksymalnego przeregulowania tr_gr = 3; % Wartość graniczna czasu regulacji % wyznaczenie granicznych wartości parametrów transmitancji wn_gr = 1.8/tn_gr zeta_gr = -log(Mp_gr/100)/sqrt(pi^2+log(Mp_gr/100)^2) theta_gr = acos( zeta_gr)*180/pi sigma_gr = 4.6/tr_gr % graficzna prezentacja uzyskanych wyników sgrid( zeta_gr, wn_gr, 'new') axis auto axis equal line([-sigma_gr -sigma_gr], [-3 3]) ĆWICZENIA W MATLABIE M1. Dla układu z rysunku M1 dobierz takie wartości parametrów K1 i K2 aby spełnione były następujące wymagania: czas narastania t n = 1.8 [s] moduł rezonansowy M r = 2.7 [dB] R(s) 10 s(s + 2) K1 Y(s) K2s Rys. M1. Schemat blokowy układu zamkniętego Ostatnia aktualizacja: 2014-05-06 M. Tomera 13 Analiza układu II rzędu Teoria sterowania Matlab M2. Dla układu z rysunku M2, dobierz takie wartości parametrów K1 i K2 aby spełnione były następujące wymagania: czas (chwila) wystąpienia pierwszego przeregulowania tp = 1 [s], częstotliwość rezonansowa r = 2 [rad/s] K2 R(s) 1 s 1 s K1 Y(s) 2 Rys. M2. Schemat blokowy układu zamkniętego M3. Dla układu z rysunku M3, dobierz takie wartości parametrów K1 i K2 aby spełnione były następujące wymagania: moduł rezonansowy Mr = 1.5 [dB] częstotliwość rezonansowa r = 2 [rad/s] R(s) 1 s K1 1 s Y(s) K2 Rys. M3. Schemat blokowy układu zamkniętego M4. Dla układu z rysunku M4, dobierz takie wartości parametrów K1 i aby spełnione były następujące wymagania: czas ustalania (regulacji) tR = 4 [s], ( = 2 %) częstotliwość rezonansowa r = 1 [rad/s] R(s) K 1 s+ 1 s Y(s) Rys. M4. Schemat blokowy układu zamkniętego M5. Dla układu z rysunku M5, dobierz takie wartości parametrów K1 i aby spełnione były następujące wymagania: czas (chwila) wystąpienia pierwszego przeregulowania tp = 1 [s], czas ustalania (regulacji) tR = 2 [s], ( = 1 %) Ostatnia aktualizacja: 2014-05-06 M. Tomera 14 Analiza układu II rzędu Teoria sterowania R(s) 1 s(s+ Matlab Y(s) K 0.5s Rys. M5. Schemat blokowy układu zamkniętego M6. Dla układu z rysunku M6, dobierz takie wartości parametrów K oraz aby spełnione były następujące wymagania dotyczące przejściowej odpowiedzi skokowej: czas narastania Mp = 14 [%] szerokość pasma BW = 4 [rad/s] R(s) K Y(s) 1 s(s+ ) s Rys.M6. Schemat blokowy układu zamkniętego M7. Dla układu z rysunku M7, dobierz takie wartości parametrów K oraz aby spełnione były następujące wymagania dotyczące przejściowej odpowiedzi skokowej: czas narastania Mp = 14 [%] czas opóźnienia to = 0.6 [s] R(s) 1 s+ K Y(s) 1 s Rys.M7. Schemat blokowy układu zamkniętego M8. Dla układu z rysunku M8, dobierz takie wartości parametrów K1 i K2 aby spełnione były następujące wymagania: moduł rezonansowy Mr = 1.2 [dB] szerokość pasma BW = 3 [rad/s] R(s) K1 1 s+1 1 s Y(s) K2 Rys. M8. Schemat blokowy układu zamkniętego M9. Dla układu z rysunku M9, dobierz takie wartości parametrów K1 i K2 aby spełnione były następujące wymagania: czas opóźnienia to = 1 [s], moduł rezonansowy Mr = 2 [dB] Ostatnia aktualizacja: 2014-05-06 M. Tomera 15 Analiza układu II rzędu Teoria sterowania R(s) 1 s 1 s K1 Matlab Y(s) K2 Rys. M9. Schemat blokowy układu zamkniętego M10. Dla układu z rysunku M10, dobierz takie wartości parametrów K1 i K2 aby spełnione były następujące wymagania: moduł rezonansowy Mr = 3 [dB] szerokość pasma BW = 5 [rad/s] R(s) 1 s K1 1 s Y(s) K2 Rys. M10. Schemat blokowy układu zamkniętego M11. Dla układu z rysunku M11, dobierz takie wartości parametrów K1 i aby spełnione były następujące wymagania: czas (chwila) wystąpienia pierwszego przeregulowania tp = 1 [s], czas ustalania (regulacji) tR = 2 [s], ( = 1 %) R(s) 1 s+1 K1 1 s Y(s) K2 Rys. M11. Schemat blokowy układu zamkniętego M12. Dla układu z rysunku M12, dobierz takie wartości parametrów K oraz aby spełnione były następujące wymagania dotyczące przejściowej odpowiedzi skokowej: częstotliwość rezonansowa r = 3 [rad/s] szerokość pasma BW = 6 [rad/s] R(s) K1 1 s 1 s Y(s) K2 Rys.M12. Schemat blokowy układu zamkniętego Ostatnia aktualizacja: 2014-05-06 M. Tomera 16 Analiza układu II rzędu Teoria sterowania Matlab M13. Naszkicuj obszar na płaszczyźnie s w którym powinny znaleźć się bieguny układu II rzędu, które spełniają poniższe wymagania. a) czas narastania tn 0.5 [s] procentowe przeregulowanie powinno być w zakresie Mp czas regulacji tR 2 [s], ( = 1 [%]) 16.7 [%] b) czas narastania 0.3 tn 0.6 [s], maksymalne przeregulowanie 15 10 czas regulacji 7 Mp 30 [%], 10 [s], ( = 2 [%]) 3 tR c) czas narastania tn 2 [s] procentowe przeregulowanie powinno być w zakresie 10 czas regulacji tR 6 [s], ( = 2%) Mp 25 [%] d) czas narastania tn 0.6 [s], maksymalne przeregulowanie Mp 20 [%], czas regulacji 1 tR 2 [s], ( = 2%) e) czas narastania tn 0.8 [s], maksymalne przeregulowanie Mp 25 [%], czas regulacji tR 3.6 [s], ( = 2%) f) czas narastania 0.6 tn 1.8 [s], maksymalne przeregulowanie Mp 10 [%], czas regulacji tR 1.8 [s], ( = 2%) g) czas narastania tn 1.5 [s], maksymalne przeregulowanie 15 Mp czas regulacji tR 8 [s], = 1 [%] 50 [%], h) czas narastania tn 0.3 [s], maksymalne przeregulowanie 5 czas regulacji 1 tR Mp 25 [%], 10 [s], ( = 1 [%]) 7 i) czas narastania tn 0.45 [s] procentowe przeregulowanie powinno być w zakresie Mp czas regulacji tR 4 [s], ( = 1 [%]) 14 [%] j) czas narastania tn 1.6 [s] procentowe przeregulowanie powinno być w zakresie 12 czas regulacji tR 8 [s], ( = 2%) Mp 18 [%] k) czas narastania tn 0.3 [s], Ostatnia aktualizacja: 2014-05-06 M. Tomera 17 Analiza układu II rzędu Teoria sterowania Matlab maksymalne przeregulowanie Mp 10.2 [%], czas regulacji tR 0.8 [s], ( = 2%) l) czas narastania tn 1.2 [s], maksymalne przeregulowanie 12 Mp czas regulacji tR 7.2 [s], ( = 1 [%]) 24 [%], ODPOWIEDZI DO WYBRANYCH ĆWICZEŃ M1. 0.1 , K 2 K1 0.12 M2. K1 G ( s) s 2 , (2 K1 K 2 )s K1 , = 0.6107, K1 n = 3.9673 [rad/s], K 1 = 15.7392, K 2 = 26.6330 M3. G( s) s 2 = 0.4794, K 2 s K1 n = 2.7206 [rad/s], K 1 = 7.4016, K 2 = 2.6083 M4. K 3, 1 M5. K G ( s) s 2 ( , 0.5) s = 0.5907, K n = 3.8935 [rad/s], K = 15.1596, = 4.1000 M6. K 11.319 , 2.569 M7. K 5.224 , 1.425 M8. K1 5.941 , K 2 1.458 M9. G(s) K1 s2 , ( K1 K 2 1) s = 0.4430, K1 n = 1.3101 [rad/s], K 1 = 1.7164, K 2 = 1.2589 M10. K1 G( s) s 2 , = 0.3832, K 2 s K1 n = 3.6238 [rad/s], K 1 = 13.1316, K 2 = 2.7775 M11. K1 G ( s) s 2 (K 2 , 1) s K1 = 0.5907, n = 3.8935 [rad/s], K 1 = 15.1596, K 2 = 3.6 M12. Ostatnia aktualizacja: 2014-05-06 M. Tomera 18 Analiza układu II rzędu Teoria sterowania K1 G(s) s 2 ( K1 K 2 , K1 ) s = 0.6020, n K1 Matlab = 5.7183 [rad/s], K 1 = 32.6992, K 2 = 1.2105 M13. a) 3.6 b) 3 6 ; 0.358 n c) 0.9 , 0.456 n e) 0 2.25 n 3 n g) 1.2 4 j) 1.125 k) 0 l) 1.5 n n 0.591 0.403 n n 0.404 0.215 n h) 6 i) 0 ; 0.404 n d) 3 f) 1 ; 0.495 n 0.5305 0.479 6 , 0.5878 n , 0.413 1 ; 0o 60.3o , 2.3 0.517 ; 58.9 o 69.0 o , 1.2 0.591; 53.8 o 1; 0 o 1; 0 1; 0 o o 62.9 , 2 o 66.2 , 0 1.111 o 53.8 , 0 0.690 ; 46.4 o o 2.212 77.5 o , 0.575 66.2 o , 3.22 4.6 o 58 , 1.15 0.559 ; 56.0 o 1 , 0o 0.667 4 o 0.517 ; 58.9 o 1; 0 66.2 o , 0 2.8 61.4 o , 0.5 53.9 o , 0 0.559 , 56.0 o 5 o 65.6 , 0.639 LITERATURA 1. Kuo B.C. Automatic Control System, John Wiley & Sons, Inc, 1995. Ostatnia aktualizacja: 2014-05-06 M. Tomera 19