Przeczytaj zapis rozmowy w w języku polskim

Raport Białoruś: Amerykańskie think tanki Freedom House i Center
for European Policy Analysis opublikowały ostatnio raport, w
którym postulują nowe podejście do Białorusi. Chciałabym zapytać
pana o stanowisko Stanów Zjednoczonych w sprawie polityki
wobec Mińska
David T. Johnson, szef delegacji USA na konferencji OBWE w
Warszawie: UwaŜamy, Ŝe naleŜy wyzwolić wszystkich więźniów
politycznych. Muszą oni zostać zrehabilitowani. Następnie na Białorusi
powinno dojść do demokratycznych, wolnych wyborów, tak by Białorusini
mogli wybrać swoich politycznych liderów. Białoruskie władze mają
zobowiązania wobec OBWE w sprawie wyborów i powinny ich
dotrzymać. Powinny otworzyć proces polityczny, takie są nasze
oczekiwania.
Do tego punktu moŜna dotrzeć róŜnymi drogami. Raport o którym pani
wspomniała, część idei i zasad, które artykułuje, to jest materiał do
rozwaŜenia pod kątem tego, jak prowadzić bardziej efektywną politykę.
Obecnie wyraźnie koncentrujemy się na problemie więźniów
politycznych, tak Ŝeby zostali szybko uwolnieni.
Pan ma na myśli wybory prezydenckie czy parlamentarne?
Wybory parlamentarne.
Czy więc pozycja Stanów Zjednoczonych jest zbieŜna ze
stanowiskiem, jakie przedstawił szczyt Partnerstwa Wschodniego w
Warszawie? Białoruska opozycja uzgodniła na nim takie
stanowisko: najpierw uwolnienie więźniów i rehabilitacja, potem
wolne wybory parlamentarne, potem moŜliwa pomoc ekonomiczna
dla Białorusi.
To co musimy zobaczyć najpierw – to zmiany polityczne. Dopiero wtedy
będziemy wiedzieć, co trzeba robić. Musimy skoncentrować się na
zmianach politycznych, które powinny nastąpić.
Jakie jest stanowisko USA w sprawie ewentualnej pomocy dla
Białorusi, jeśli doszłoby do wyzwolenia więźniów?
To przedwczesne pytanie. Kiedy nastąpią zmiany polityczne, wtedy
sprawy przybiorą dalszy obrót.
Wydaje się, Ŝe to duŜym problemem jest ujednolicenie polityki
Stanów Zjednoczonych i Unii Europejskiej (w sprawie Białorusi).
Sądzę, Ŝe prowadzimy politykę, która naprawdę jest efektywna i pomaga
wprowadzić zmiany polityczne. Stany Zjednoczone, Kanada, Szwajcaria,
Norwegia i Unia Europejska muszą być w tej sprawie na jednej pozycji, i
tak jest. Musimy pracować bardzo cięŜko i waŜne, Ŝebyśmy pozostawali
zjednoczeni, poniewaŜ tylko w ten sposób moŜemy wspierać
społeczeństwo obywatelskie i polityczne alternatywy, które istnieją dla
Białorusi.
Czy moŜliwe są kolejne sankcje w razie gdyby Łukaszenka nie
zwolnił więźniów?
O tym, czy będą nowe sankcje zdecyduje Waszyngton. Jednak są one
wśród narzędzi, którym przyglądamy się pod kątem tego, jak
ewentualnie moŜna wesprzeć zmiany polityczne.
Pytanie o szybką prywatyzację na Białorusi. Aleksander
Łukaszenka próbuje teraz sprzedać Rosji najbardziej wartościowe
przedsiębiorstwa, Biełtransgaz, Bekaruskali. Czy to jest zagroŜenie
dla białoruskiej niepodległości?
Sądzę, Ŝe zasoby Białorusi powinny słuŜyć dobru białoruskiego narodu,
a nie innym celom. WaŜne, by gospodarka tego kraju nie była
uszkodzona przez jakieś niemądre posunięcia, które podminowałyby
długoterminowo stabilność i produktywność ekonomii.
Czy Stany Zjednoczone negocjowałyby z Łukaszenką, gdyby
uwolnił więźniów i ich zrehabilitował?
CóŜ, przejdźmy raczej do tego, co moŜna zrobić. To o czym pani mówi,
trudno mi sobie wyobrazić.
Czy mógłby pan ocenić rezultaty szczytu Partnerstwa Wschodniego
dla Białorusi? Czy to postęp, czy krok do tyłu?
Myślę, Ŝe to waŜne, Ŝe szczyt Partnerstwa Wschodniego złoŜył
odpowiednie oświadczenie, to bardzo jasne przesłanie o braku rozwoju
demokracji. W tym sensie to był bardzo waŜny sygnał jedności Europy w
tym zakresie.
Chciałabym takŜe zapytać o 9 bilionów dolarów z MFW, które polski
premier obiecał Białorusi w przypadku gdyby na Białorusi doszło
do zmian demokratycznych. Czy to dobry pomysł?
Myślę, Ŝe to zaleŜy od MFW, od jego rekomendacji ekonomicznych.
Ostatecznie to członkowie MFW podejmą decyzję, na podstawie szeregu
czynników.
Rozmowa odbyła się 6 października w siedzibie Białoruskiego Domu w
Warszawie.