Rękopis „Przywilej Jana Zapolyi dla mieszczan tarnowskich” z

Rękopis „Przywilej Jana Zapolyi dla mieszczan tarnowskich” z pieczęcią
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Autor Jana Zapolya Czas powstania 29 września 1528 Miejsce powstania Tarnów Wymiary wysokość: 514 mm, długość: 576 mm, średnica: pieczęć uszkodzona, średnica ok. 110 mm Numer inwentarzowy MTH­16 Muzeum Muzeum Okręgowe w Tarnowie Oddział Gmach Główny / Siedziba Tematy miasto, znane postaci, napisane Technika tłoczenie, pismo ręczne Materiał pergamin, wosk Prawa do obiektu Muzeum Okręgowe w Tarnowie Prawa do wizerunków cyfrowych domena publiczna Digitalizacja RPD MIK, projekt Wirtualne Muzea Małopolski • Tagi herb, magnateria, pieczęć, rękopis, 2D 29 września 1528 roku na zamku w Tarnowie Jan król Węgier, Dalmacji, Kroacji, margrabia morawski, łużycki, książę obojga Śląsków w zamian za gościnność udzieloną przez Jana hrabiego na Tarnowie, wojewodę ruskiego nadaje miastu Tarnowowi 500 florenów dochodu rocznego czerpanych z koszyckiej tricesimy, czyli opłat od kupców przybywających do Królestwa Węgierskiego. Dokument o wymiarach 575 x 320,80 milimetrów został sporządzony w języku łacińskim. Na jedwabnym sznurze barwy czerwonej przywiązana jest pieczęć woskowa okrągła, barwy czerwonej, z wyobrażeniem herbu Królestwa Węgierskiego, na tarczy sercowej herb Jana Zapolyi, z niestety zniszczoną legendą.
Tarnów, mimo że dzięki potężnemu rodowi Tarnowskich wyraźnie obecny na mapie politycznej XVI­
wiecznej Polski, nie był z pewnością miejscem, skąd sprawować można i należało królewską władzę na Węgrzech. Skąd zatem Jan Zapolya w Tarnowie?
W 1526 roku, po śmierci Ludwika II Jagiellończyka w bitwie pod Mohaczem, Jan Zapolya został wybrany na króla Węgier przez zgromadzenia szlacheckie. Tymczasem sejm węgierski, na mocy układu wiedeńskiego z 1515 roku, powołał na tron Ferdynanda Habsburgskiego — młodszego brata cesarza Karola V. Rozpoczęła się wojna domowa. Jan Zapolya, obawiając się o swoje życie, uszedł do Polski, gdzie początkowo zatrzymał się w zamku Marcina Kamienieckiego w Odrzykoniu pod Krosnem, ostatecznie jednak skorzystał z zaproszenia hetmana Jana Tarnowskiego.
Trwający pięć miesięcy, od kwietnia do września 1528 roku, pobyt Jana Zapolyi w Tarnowie wypełniły starania o odzyskanie korony węgierskiej wśród możnych w Polsce i we Francji, a nawet u samego pochodzącego z potężnego rodu Medyceuszy papieża Klemensa VII. Równocześnie Jerzy Martinuzzi, częstochowski przeor, prowadził agitację w jego sprawie na Węgrzech. Ostatecznie, z pomocą Jarosława Łaskiego, wojewody sieradzkiego, rozpoczął rozmowy z sułtanem tureckim Solimanem. Po zawarciu z nim umowy, pod koniec września z zebranym przez siebie wojskiem wyruszył na Węgry. Zwycięski pochód został powstrzymany pod Wiedniem, niemniej ostatecznie, w 1538 roku, Jan Zapolya i Ferdynand podpisali tajny układ w Waradynie, w którym podzielili kraj na dwie części: południowo­zachodnią, gdzie miał panować król habsburski, oraz północno­wschodnią, gdzie władzę zatrzymał Jan Zapolya.
Opracowanie: Janusz Kozioł (Muzeum Okręgowe w Tarnowie), © wszystkie prawa zastrzeżone