FAS – objawy, postępowanie

FAS – objawy, postępowanie
W 1968 roku francuski lekarz Lemoin zaobserwował u 127 noworodków
urodzonych przez matki alkoholiczki specyficzne wady. Problem badali równieŜ
lekarze amerykański i w 1973 roku zaobserwowane nieprawidłowości nazwali Fetal
Alkohol Syndrome (FAS).
Cząsteczki alkoholu są tak maleńkie, Ŝe z łatwością pokonują barierę
łoŜyskową i przedostają się do organizmu płodu. Najbardziej podstępne uszkodzenia
spowodowane są okazjonalnym piciem alkoholu, a uszkodzeniu ulegają te części,
które właśnie się rozwijają i spoŜywany alkohol powoduje obumieranie komórek
mózgowych, powstawanie niewłaściwych połączeń między komórkami nerwowymi
i przemieszczanie komórek nerwowych do innych obszarów. Najbardziej naraŜone są
następujące rejony mózgu:
•
Ciało modzelowate, które przekazuje informacje między lewą i prawą
półkulą.
•
MóŜdŜek, który odpowiada za funkcje motoryczne.
•
Zwoje podstawy, które odpowiadają za pamięć i procesy poznawcze.
•
Hipokamp, który bierze udział w procesach uczenia się i pamięci.
•
Płaty czołowe, które odpowiadają za funkcje wykonawcze, kontrolę
impulsów i osąd.
FAS jest zespołem umysłowych i fizycznych zaburzeń, które mogą wystąpić
jako opóźnienie umysłowe, dysfunkcja mózgu, anomalia rozwojowe, zaburzenia
w uczeniu się i zaburzenia psychologiczne.
FAS jest efektem działania alkoholu na płód w okresie prenatalnym.
Efekty mogą być róŜne-od średnio nasilonych do groźnych w postaci obniŜonego IQ,
zaburzeń uwagi i zdolności uczenia się, po wady serca, dysfunkcje mózgu i śmierć.
DuŜy odsetek dzieci obciąŜonych FAS ma zaburzenia zachowania i funkcjonowania
społecznego przez całe Ŝycie.
Diagnoza FAS oparta jest na następujących kryteriach:
Charakterystyczne rysy twarzy
Mała waga urodzeniowa
Dysfunkcja OUN
W wywiadzie działanie alkoholu w Ŝyciu płodowym
JeŜeli u dziecka stwierdzi się wszystkie objawy mówi się o FAE – Fetal Alkohol
Effects. Objawy najlepiej są widoczne między 2 a 10 rokiem Ŝycia.
Biorąc za podstawę diagnozowania rysy twarzy uwzględnia się: małą
Ŝuchwę, cienką, górną wargę, wygładzoną rynienkę podnosową, krótki zadarty nos,
małe, szeroko rozstawione oczy, płaską środkową część twarzoczaszki. Niektóre
z przedstawionych cech mogą wystąpić u zdrowych dzieci jako cechy genetyczne po
rodzicach.
Anomalie rozwojowe – dzieci rodzą się z niską masą urodzeniową i z trudem
przybierają na wadze. Niektóre dzieci mają wady serca lub inne nieprawidłowości
dotyczące uszu, oczu, wątroby lub stawów.
Opóźnienie rozwojowe – dzieci mają opóźnienia rozwojowe i IQ niŜszy od
normalnego.
Dzieci z FAS są pobudzone, mają trudności z jedzeniem, są nadwraŜliwe na
bodźce. Mają zbyt duŜe (hypertonia) lub małe (hipotonia) napięcie mięśniowe.
Często występuje deficyt uwagi i pamięci, nadaktywność, trudność z rozumieniem
pojęć abstrakcyjnych, nieumiejętność rozwiązywania problemów, słaba ocena
sytuacji, niedojrzałe zachowanie.
Nastolatki z FAS – typowa dla dzieci szczupła sylwetka zmienia się w okresie
dojrzewania, dziewczynki mają skłonności do otyłości. Nastolatki mają tendencje do
kłamstwa i kradzieŜy przy słabej ocenie swoich czynów. Mają trudności w relacjach
z innymi rówieśnikami. Eksperymentują z alkoholem i narkotykami, dlatego jest duŜe
ryzyko wystąpienia depresji i prób samobójczych.
W opiece waŜne są następujące czynniki:
•
Prostota – polecenia krótkie, zwięzłe i po kolei
•
Troskliwy
nadzór
–
nie
dopuścić
by
nastolatek
znalazł
się
w niebezpiecznej dla siebie sytuacji.
•
Struktura – opracowanie rozkładu dnia, ograniczona ilość wyborów,
jasne reguły
•
Zasada „od słupka do słupka” – zadania podzielone na drobne
polecenia
WaŜne są nagrody
Dorośli z FAS mają problem z osiągnięciem pełnej niezaleŜności, mają
problemy w szkole, problemy w utrzymaniu stałej posady i wytrwaniu w związku.