WYśSZA SZKOŁA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI I ZARZĄDZANIA Im
Transkrypt
WYśSZA SZKOŁA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI I ZARZĄDZANIA Im
WYśSZA SZKOŁA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI I ZARZĄDZANIA Im. LEONA KOŹMIŃSKIEGO SYLABUS PRZEDMIOTU NA ROK AKADEMICKI 2005/2006 KATEDRA: Ekonomii OSOBA PROWADZĄCA: Prof. zw. dr hab. Grzegorz W. KOŁODKO NAZWA PRZEDMIOTU: Teorie wzrostu gospodarczego SEMESTR: ZIMOWY Z / LETNI L TRYB NAUCZANIA: Z DZIENNE D / ZAOCZNE Z D FORMA PROWADZENIA ZAJĘĆ: WYKŁAD W / ĆWICZENIA Ćw / KONWERSATORIUM K W LICZBA GODZIN: 30 PRZEDMIOT: PODSTAWOWY P / KIERUNKOWY K / SPECJALNOŚCIOWY S P KIERUNEK: FiB RODZAJ STUDIÓW: L, MJ LICENCJACKIE L/ MAGISTERSKIE JEDN MJ/ MAGISTERSKIE UZUP MU SPECJALNOŚĆ: ZAŁOśENIA i CELE: Celem wykładu jest zapoznanie słuchaczy z teoretycznymi i praktycznymi aspektami problematyki wzrostu gospodarczego i rozwoju społeczno-gospodarczego we współczesnym świecie. Na przestrzeni dziejów jedynie około 30 krajów osiągnęło wysoki poziom rozwoju, podczas gdy ponad 5 miliardów ludzi wciąŜ Ŝyje w gospodarkach o niskim i średnim poziomie zaawansowania. Trzeba zatem nieustannie poszukiwać odpowiedzi na pytania o drogi prowadzącego do wyŜszej konkurencyjności przedsiębiorstw oraz wyŜszego standardu Ŝycia społeczeństw. Zajmują się tym teorie wzrostu gospodarczego, które próbują wyjaśnić uwarunkowania i mechanizm rozszerzonej reprodukcji. Jej przebieg zmienia się wraz z ewolucją determinantów rozwoju; jedne czynniki zanikają, pojawiają się inne, nieustannie zmienia się siła ich oddziaływania. Trzeba zatem w tych przemianach uchwycić pewne ogólne tendencje, sformułować rządzące nimi prawa i prawidłowości. Przechodząc zaś od ujęcia deskryptywnego (opisowego) do normatywnego (postulatywnego) poruszamy się pomiędzy teorią ekonomii a praktyką i polityką gospodarczą. Tym zagadnieniom warto poświęcić więcej uwagi, gdyŜ rzutują one takŜe na moŜliwości i ograniczenia gospodarowania w ujęciu mikroekonomicznym, na poziomie przedsiębiorstwa. Przedsiębiorczość mikroekonomiczna decyduje o tendencjach makroekonomicznych – i odwrotnie. Jak zatem działają występujące tu sprzęŜenia zwrotne? Współcześnie procesy wzrostu gospodarczego uwikłane są w kilka równolegle przebiegających procesów o fundamentalnym znaczeniu. W szczególności chodzi tu o globalizację, rekonstrukcję światowego ładu instytucjonalnego, posocjalistyczną transformację ustrojową, regionalne integracje i rewolucję naukowo-techniczną związaną z ekspansją technik informatycznych i telekomunikacyjnych, w tym Internetu. Nie bez znaczenia są towarzyszące temu zmiany kulturowe. Trzeba zatem spróbować wpierw ogarnąć i zrozumieć te procesy oraz wskazać na występujące tu sprzęŜenia oddziałujące na dynamikę gospodarczą, aby potem podjąć próby sformułowania właściwych strategii biznesu na szczeblu mikro- i rozwoju na poziomie makroekonomicznym. Nie zawsze przy tym rzeczywista dynamika gospodarcza ma cechy rozwoju, gdyŜ zdarzają się kryzysy i recesje gospodarcze. Na ile winna zatem jest tu „teoria wzrostu” i jej niedostatki, a na ile zaś „polityka gospodarcza” i „praktyka przedsiębiorstw” i ich ułomności? Jakie kryzysy nas jeszcze czekają? Co jest nieuchronne, a co zaleŜy od strategii i polityki, a nade wszystko od naszej wiedzy i działań? W wyniku przebiegu historycznego procesu rozwoju globalna gospodarka jest bardzo zróŜnicowana. RównieŜ w coraz większej mierze rozwarstwione są pod względem materialnym społeczeństwa. Za naszego Ŝycia zróŜnicowanie to jeszcze bardziej się pogłębiło. Coraz więcej jest bogatych, ale w niektórych czasach i miejscach przybywa takŜe ubogich. Czego zatem oczekiwać w przyszłości? Jakie tendencje – gdzie, kiedy, wobec kogo, na jak długo – wezmą górę? Jak na tle naszej wiedzy oraz materialnych i kulturowych uwarunkowań rysują się perspektywy wzrostu gospodarczego i rozwoju społecznogospodarczego świata, Unii Europejskiej, Polski? Wykład podejmuje próbę odpowiedzi na te i wiele innych frapujących pytań. 2 SZCZEGÓŁOWY PROGRAM ZAJĘĆ LP. TEMATYKA I FORMA ZAJĘĆ 1. Wprowadzenie do problematyki wzrostu i rozwoju. Ramy rozwaŜań. Teoria i praktyka. Nauka i polityka 2 2. Przebieg procesów rozwojowych w ujęciu historycznym 2 3. Stan i tendencje gospodarki światowej na początku XXI wieku 2 4. Wzrost gospodarczy, rozwój społeczno-gospodarczy, dobrobyt społeczny: wyzwania i bariery. Pojęcia i terminologia 2 5. Ewolucja teorii wzrostu i rozwoju gospodarczego 2 6. Globalizacja i jej wpływ na dynamikę gospodarczą. Rozwój i zastój w gospodarce światowej 2 Międzynarodowe transfery kapitału. Rola organizacji międzynarodowych. „Konsensus waszyngtoński” i jego implikacje 2 Globalizacja a procesy regionalnych integracji. Konkurencyjność międzynarodowa przedsiębiorstw, gospodarek narodowych, regionów 2 Posocjalistyczna transformacja rynkowa. Implikacje dla wzrostu gospodarczego. 2 Polityka fiskalna i formowanie kapitału. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne jako zewnętrzne źródło finansowania wzrostu i rozwoju 2 Kapitał ludzki i społeczny. Zmiany technologiczne i rola ICT („nowa gospodarka”) w przyspieszaniu tempa wzrostu 2 Rola Państwa w stymulowaniu procesów wzrostu. Dylemat „efektywność versus sprawiedliwość” a redystrybucyjne funkcje budŜetu Państwa 2 Instytucje i kultura oraz ich znaczenie w kształtowaniu dynamiki gospodarczej 2 14. Strategie i polityki wzrostu gospodarczego w Polsce 2 15. Tendencje zmian w gospodarce światowej. Scenariusze wzrostu, rozwoju i zastoju na przyszłość 2 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. RAZEM ILOŚĆ GODZIN: 3 ŁĄCZNIE GODZIN 30 LEKTURY OBOWIĄZKOWE DO ZAJĘĆ LP. AUTOR, TYTUŁ, WYDAWNICTWO, STRONY 1. KOŁODKO, Grzegorz W. Globalizacja posocjalistycznych, TNOiK, Toruń 2001. a perspektywy rozwoju krajów 2. PIASECKI, Ryszard: Rozwój gospodarczy a globalizacja, PWE, Warszawa 2003, rozdz. I i II, s. 15-71. 3. NORTH, Douglass E., Understanding Economic Change and Economic Growth, Distinguished Lectures Series, No. 7, Leon Kozminski Academy of Entrepreneurship and Management, Warsaw 2002. Dostępne w Internecie pod adresem: www.tiger.edu.pl/publikacje/dist/north.pdf __________ ______________________________________________________________________ 4. KOŁODKO, Grzegorz W. Instytucje i polityka a wzrost gospodarczy, w: Grzegorz W. Kołodko (red. naukowa): Strategia szybkiego wzrostu gospodarczego w Polsce, Wydawnictwo WSPiZ im. L. Koźmińskiego, Warszawa 2004, s. 19-41 (takŜe: Ekonomista 2004, nr 5, s. 609-634). Dostępne w Internecie pod adresem: www.tiger.edu.pl/kolodko/artykuly/ekonomista4.2004.pdf 4 LEKTURY UZUPEŁNIAJĄCE DO ZAJĘĆ LP. AUTOR, TYTUŁ, WYDAWNICTWO, STRONY 1. Helpman, Elhanan, The Mystery of Economic Growth, Harvard University Press, Cambridge, Mass. – London 2004. 2. KOŁODKO, Grzegorz W., Od szoku do terapii. Ekonomia i polityka posocjalistycznej transformacji, Poltext, Warszawa 1999. 3. KORNAI, Janos, The Role of the State in a Post-Socialist Economy, Distinguished Lectures Series, No. 6, Leon Kozminski Academy of Entrepreneurship and Management, Warsaw 2001. Dostępne w Internecie pod adresem: www.tiger.edu.pl/publikacje/dist/kornai.pdf 4. 5. 6. KOŁODKO, Grzegorz W., Globalizacja a odrabianie zaległości rozwojowych, w: Grzegorz W. Kołodko (red. naukowa): Globalizacja – Marginalizacja – Rozwój, Wydawnictwo WSPiZ im. L. Koźmińskiego, Warszawa 2003, s. 15-68 (takŜe: Ekonomista 2002, nr 6, s. 775-816. Dostępne w Internecie pod adresem: www.tiger.edu.pl/kolodko/artykuly/globalizacja_zacofanie_rozwoj.pdf PIĄTKOWSKI, Marcin (red. naukowa): “Nowa gospodarka” a transformacja, Wydawnictwo WSPiZ im. L. Koźmińskiego, Warszawa 2003, cz. I, s. 13-127. TOMKIEWICZ, Jacek, Polityka fiskalna a proces formowania się kapitału w gospodarkach posocjalistycznych, w: Jacek Tomkiewicz (red. naukowa): Finanse publiczne a wzrost gospodarczy, Wydawnictwo WSPiZ im. L. Koźmińskiego, Warszawa 2005, s. 113-144. ______________________________________________________________________ Dodatkowe pozycje literatury zostaną podane – w miarę potrzeb i zainteresowania studentów – podczas zajęć FORMA I WARUNKI ZALICZENIA: Udział w zajęciach jest obowiązkowy. Na zakończenie semestru odbędzie się egzamin pisemny, na którym student będzie musiał zwięźle odpowiedzieć na kilka pytań typu problemowego. Na ocenę bardzo dobrą (w przypadku pozytywnego wyniku egzaminu pisemnego) dodatkowo odbędzie się rozmowa bezpośrednia/egzamin ustny. W trakcie wykładu nie tylko moŜna, ale i warto stawiać problemy i zadawać profesorowi trudne pytania. Wykład zatem – w zaleŜności od aktywności studentów – moŜe przybierać formę konwersatorium. UWAGI: Dla zainteresowanych problematyką wykładu odbywają się dwa razy w tygodniu – we wtorki i czwartki w godz. 12:15 – 13:15 – konsultacje w sali 27B (Centrum Badawcze T I G E R). 5 Ponadto studenci mogą korzystać z wielu opracowań i publikacji związanych z tematyką wykładu prezentowanych w bogatej witrynie internetowej Centrum Badawczego Transformacji, Integracji i Globalizacji TIGER pod adresem: www.tiger.edu.pl 6