Program nauczania technologii informacyjnej w LO

Gra˝yna Hermanowska
Wojciech Hermanowski
TECHNOLOGIA
INFORMACYJNA
PROGRAM NAUCZANIA
W ZAKRESIE PODSTAWOWYM
DLA LICEUM OGÓLNOKSZTA¸CÑCEGO,
LICEUM PROFILOWANEGO I TECHNIKUM
Program dopuszczony do u˝ytku szkolnego przez Ministra Edukacji Narodowej i Sportu i wpisany do wykazu programów nauczania technologii informacyjnej w klasach I–III liceum ogólnokszta∏càcego, liceum profilowanego i technikum w zakresie podstawowym na podstawie recenzji
dr Ewy Magiery (z rekomendacji Uniwersytetu Âlàskiego) oraz dr. Wita
Górczyƒskiego (z rekomendacji Polskiego Towarzystwa Historycznego).
Numer w zestawie DKOS-5002-99/03
Gdynia
2005
ISBN 83-7461-038-7
Spis treÊci
I. Wst´p . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
II. Podstawa programowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
III. Zadania szko∏y . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
1. Wyposa˝enie pracowni szkolnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
2. Warunki pracy nauczyciela . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
IV. Szczegó∏owe cele edukacyjne – kszta∏cenia i wychowania . . . . . . . . . . . . . 7
1. Cele edukacyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
2. Cele wychowawcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
V. Procedury osiàgania celów
.....................................9
1. Osiàganie celów edukacyjnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
2. Osiàganie celów wychowawczych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
VI. Ocena osiàgni´ç uczniów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
VII. Proponowany rozk∏ad materia∏u nauczania technologii informacyjnej . . 13
2-5
2
I. Wst´p
Technologia informacyjna jest przedmiotem majàcym przygotowaç ucznia do sprawnego
korzystania z nowoczesnych technologii w celu opracowania i przygotowania informacji oraz
jej upowszechnienia. Po zakoƒczeniu nauki tego przedmiotu w szkole Êredniej m∏ody cz∏owiek powinien umieç szybko wyszukiwaç potrzebne dane w ró˝nych êród∏ach, interpretowaç
je i stosowaç we w∏asnych opracowaniach. Lekcje technologii informacyjnej majà jednoczeÊnie rozwijaç poszanowanie w∏asnoÊci intelektualnej zarówno w odniesieniu do licencji na
oprogramowanie, jak i publikacji, informacji, filmu, fotografii itp.
W proponowanym programie nauczania najwi´kszy nacisk po∏o˝yliÊmy na realizacj´ has∏a:
Uczymy pos∏ugiwania si´ narz´dziami technologii informacyjnej dla osiàgni´cia okreÊlonych
celów, a nie obs∏ugi tych narz´dzi. Za∏o˝yliÊmy, ˝e szczegó∏owe opisy oprogramowania mo˝na znaleêç w literaturze specjalistycznej. Uczeƒ, który chce rozwijaç swoje umiej´tnoÊci i który wykracza poza proponowany program nauczania, na pewno z niej skorzysta.
Program nauczania i napisany na jego podstawie podr´cznik oparte zosta∏y na najnowszych wersjach programów renomowanych producentów. Wi´kszoÊç çwiczeƒ mo˝na jednak
wykonaç, korzystajàc z wczeÊniejszych wydaƒ.
Program nasz zak∏ada zdobycie przez ucznia wiadomoÊci i umiej´tnoÊci poprzez pos∏ugiwanie si´ oprogramowaniem do tworzenia publikacji, opracowaƒ (w tym multimedialnych)
oraz dostosowanie ich do konkretnych sytuacji i potrzeb. W tym celu wykorzystaliÊmy metod´ „krok po kroku”, co nie oznacza, ˝e uczeƒ nie b´dzie stymulowany do samodzielnej pracy. Na koƒcu ka˝dego rozdzia∏u podr´cznika i lekcji w programie nauczania proponujemy
dodatkowe çwiczenia. Sà one tak sformu∏owane, by stawiaç przed uczniem problem do rozwiàzania, nie podsuwajàc jednoczeÊnie konkretnej metody pracy. TreÊç tych çwiczeƒ dotyczy
sytuacji, które wyst´pujà w ˝yciu codziennym. W ka˝dym z kolejnych çwiczeƒ poziom trudnoÊci wzrasta. W ten sposób nauczyciel b´dzie móg∏ oceniç prac´ ucznia w kontekÊcie planu
wynikowego. Materia∏y potrzebne do przeprowadzenia çwiczeƒ, w tym pliki tekstowe, graficzne, filmy i animacje, umieÊciliÊmy na CD-ROM-ie. Dzi´ki temu ∏atwiejsze b´dzie przygotowanie zaj´ç, a ka˝dy uczeƒ b´dzie móg∏ z nich skorzystaç przy swoim stanowisku.
W tytu∏ach rozdzia∏ów naszego podr´cznika stawiamy przed uczniem problemy do rozwiàzania. Podobnie napisaliÊmy rozk∏ad materia∏u. DoÊwiadczenie uczy, ˝e metody aktywizowania uczniów na zaj´ciach przez çwiczenia, szczególnie na przedmiotach informatycznych i zawodowych, sà najcz´Êciej stosowane. To oczywiste, bo przecie˝ zadaniem nauczyciela na
takich zaj´ciach jest wykszta∏cenie u uczniów konkretnych umiej´tnoÊci oraz przekazanie
praktycznej i u˝ytecznej wiedzy.
TreÊci zawarte w podr´czniku sà skorelowane z innymi przedmiotami. StaraliÊmy si´, by
zagadnienia omawiane w czasie zaj´ç technologii informacyjnej dotyczy∏y tak˝e zagadnieƒ
poruszanych w czasie zaj´ç z pozosta∏ych przedmiotów. Jest to zgodne z ogólnà tendencjà,
a tak˝e nadaje uczniowskiej pracy g∏´bszy sens. Praktyczny i u˝yteczny cel jest bardzo wa˝nym elementem zach´cajàcym uczniów do aktywnej pracy.
Mamy nadziej´, ˝e analiza niniejszego programu zach´ci Paƒstwa do skorzystania z naszego podr´cznika i polecenia go Waszym uczniom. Zach´camy jednoczeÊnie do aktywnej pracy
z rozk∏adem zaj´ç i dostosowanie go do warunków panujàcych w Paƒstwa szko∏ach. Mamy
przy tym nadziej´, ˝e nasze opracowanie b´dzie w ca∏oÊci spe∏nia∏o Paƒstwa oczekiwania.
3
II. Podstawa programowa
Program nauczania u∏o˝yliÊmy wed∏ug obowiàzujàcej podstawy programowej dla przedmiotu technologia informacyjna (rozp. z dn. 6 listopada 2003 r.). Dokumenty te mo˝na
znaleêç na oficjalnej stronie Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu pod adresem:
www.menis.gov.pl.
Oto pe∏na treÊç cz´Êci rozporzàdzenia dotyczàcego podstawy programowej dla przedmiotu technologia informacyjna:
Cele edukacyjne
1. Wykszta∏cenie umiej´tnoÊci Êwiadomego i sprawnego pos∏ugiwania si´ komputerem oraz
narz´dziami i metodami informatyki.
2. Przygotowanie do aktywnego funkcjonowania w tworzàcym si´ spo∏eczeƒstwie informacyjnym.
Zadania szko∏y
1. Stworzenie warunków do korzystania ze sprz´tu oraz programów komputerowych wspomagajàcych ró˝ne dziedziny nauczania.
2. Wspomaganie rozwoju umiej´tnoÊci analizowania i rozwiàzywania problemów z zakresu
nauczania szkolnego i codziennego ˝ycia z wykorzystaniem odpowiednio dobranych metod i Êrodków informatycznych.
3. Pog∏´bienie wiedzy i rozwijanie umiej´tnoÊci informatycznych wyniesionych z poprzednich
etapów edukacyjnych.
TreÊci nauczania
1. Opracowywanie dokumentów o rozbudowanej strukturze zawierajàcych informacje pochodzàce z ró˝nych êróde∏.
2. Rozwiàzywanie zadaƒ z zakresu ró˝nych dziedzin nauczania z wykorzystaniem programów
komputerowych i metod informatyki.
3. Podstawowe formy organizowania informacji w bazach danych spotykanych w otoczeniu
ucznia. Wyszukiwanie informacji w bazach danych, formu∏owanie rozbudowanych zapytaƒ.
4. Korzystanie z informacji zwiàzanych z kszta∏ceniem, pochodzàcych z ró˝nych êróde∏ oraz
komunikowanie si´ przez sieç.
5. Wspomaganie prezentacji prac uczniów z zastosowaniem programów komputerowych.
Prezentacja w sieci.
6. Rozwój zastosowaƒ komputerów. Prawne i spo∏eczne aspekty zastosowaƒ informatyki.
Osiàgni´cia
1. Opracowywanie dokumentów z wykorzystaniem ró˝nych narz´dzi informatycznych i ró˝nych êróde∏ informacji.
2. Tworzenie prezentacji z wykorzystaniem programów komputerowych.
3. Pos∏ugiwanie si´ programami komputerowymi i metodami informatyki w uczeniu si´ i rozwiàzywaniu problemów.
4. Korzystanie z dost´pnych êróde∏ informacji za pomocà komputerów.
5. Komunikowanie si´ z wykorzystaniem sieci komputerowej.
4
III. Zadania szko∏y
1. Wyposa˝enie pracowni szkolnej
Sprz´t
Pracownia do nauczania technologii informacyjnej powinna zapewniaç uczniom oraz nauczycielowi odpowiednie warunki pracy. Wskazane jest, by wyposa˝enie sprz´towe i pomieszczenie lekcyjne by∏y zgodne ze standardami Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu. Wszystkie komputery powinny byç po∏àczone lokalnà siecià komputerowà z ∏àczem
internetowym. Niezb´dny w pracowni jest równie˝ serwer pracujàcy pod kontrolà jednego
z typowych systemów operacyjnych. Trudno wymieniaç konkretne konfiguracje sprz´towe
z powodu ciàg∏ego post´pu technologicznego. Ograniczymy si´ wi´c do opisu ogólnego.
Po pierwsze sprz´t w pracowni technologii informacyjnej powinien umo˝liwiaç swobodnà
prac´ z programami b´dàcymi podstawà programu nauczania. Najwa˝niejszy jest tu system
operacyjny Windows, najlepiej w wersji XP.
Wybór procesora oraz p∏yty g∏ównej powinien uwzgl´dniç g∏ówne zastosowanie komputerów w danej szkole.
Wskazana pojemnoÊç pami´ci operacyjnej to 256 MB lub wi´cej, ale nie mniejsza ni˝
128 MB. Pozwala to na p∏ynnà prac´ systemu, szczególnie przy bardziej skomplikowanych
operacjach, na przyk∏ad podczas obróbki grafiki.
Karty graficzne powinny zapewniç nie tylko du˝à rozdzielczoÊç (1024 x 768), ale przede
wszystkim, we wspó∏pracy z monitorem, bezpieczeƒstwo pracy ucznia i nauczyciela. G∏ównym czynnikiem wp∏ywajàcym na znu˝enie przy pracy z komputerem jest cz´stotliwoÊç odchylania pionowego karty graficznej. Nie mo˝e ona byç mniejsza od 85 Hz. Poni˝ej tej wartoÊci obraz monitora miga zauwa˝alnie, powodujàc szybsze zm´czenie u operatora. Jest to
szczególnie wa˝ne podczas pracy z programami graficznymi.
Monitory powinny spe∏niaç odpowiednià norm´ bezpieczeƒstwa. Obecnie jest to norma
TCO z dodanym do nazwy rokiem wprowadzenia. Norma ta zak∏ada mi´dzy innymi stref´
bezpieczeƒstwa wynoszàcà 30 cm przed ekranem.
PojemnoÊç dysku twardego musi gwarantowaç swobodnà prac´ systemu operacyjnego
i wszystkich aplikacji. W zale˝noÊci od liczby uczniów i zakresu planowanych çwiczeƒ nale˝y
zapewniç odpowiednià iloÊç wolnego miejsca na pliki wynikowe i tymczasowe. Wskazana jest
te˝ modernizacja lub wymiana sprz´tu wraz z post´pem technologicznym i rosnàcymi wymaganiami systemu i aplikacji.
Du˝ym u∏atwieniem dla nauczyciela i elementem zwi´kszajàcym efektywnoÊç nauczania
jest pod∏àczony do komputera rzutnik multimedialny. Dzi´ki niemu mo˝liwe b´dzie mi´dzy
innymi skorzystanie z prezentacji zamieszczonych na CD. O innych zaletach takiego rozwiàzania nie ma potrzeby pisaç. Jest to jeden z najlepszych i najskuteczniejszych Êrodków dydaktycznych stosowanych obecnie w szko∏ach.
5
Oprogramowanie
Poni˝ej przedstawiamy oprogramowanie potrzebne do realizacji naszego programu nauczania.
System operacyjny serwera: dowolny wspó∏pracujàcy z systemami stacji roboczych Microsoftu (mo˝e byç tak˝e wykorzystana sieç bez serwera).
System operacyjny stacji roboczej: Windows 98, Windows Milenium lub Windows XP
(preferowany).
Program do obróbki grafiki wektorowej: CorelDRAW od wersji 7.0 PL.
Program do obróbki grafiki rastrowej: Adobe PhotoShop od wersji 5.0 PL (8.0 CE),
GIMP 2.0 – bezp∏atne narz´dzie graficzne, do prostszych funkcji programy do∏àczone
do skanerów i aparatów fotograficznych.
Pakiet biurowy: pe∏ny pakiet MS Office, ewentualnie OpenOffice, nale˝y si´ jednak liczyç
z tym, ˝e nie wszystkie çwiczenia b´dzie mo˝na wykonaç wed∏ug podr´cznika.
Bazy danych: MS Access.
Narz´dzia do pracy nad stronami WWW: Flash MX 2004, Xara Webstyle 2.0.
Grafika 3D: 3D Studio lub inny o zbli˝onych funkcjach podstawowych (Anim8or).
Zabezpieczenia: firewall i program antywirusowy na przyk∏ad firmy Symantec lub inny
u˝ywany w szkole.
Programy multimedialne: encyklopedie, s∏owniki i systemy do nauki j´zyków.
Oprogramowanie pomocnicze: komunikatory internetowe oraz inne programy zamieszczone na CD do∏àczonym do podr´cznika.
2. Warunki pracy nauczyciela
Szkolne pracownie powinny byç urzàdzone zgodnie z zasadami BHP. Dotyczy to mi´dzy
innymi prawid∏owego ustawienia sto∏ów. Uczeƒ nie mo˝e byç nara˝ony na promieniowanie
katody kineskopu monitora stojàcego za nim na ∏awce. Szko∏a powinna dbaç o to, by monitory spe∏nia∏y wymagania najnowszych norm bezpieczeƒstwa TCO. Taki sprz´t musi byç tak˝e prawid∏owo skonfigurowany. Dotyczy to w szczególnoÊci ustawienia parametrów odchylania pionowego karty graficznej, które nie mo˝e byç ni˝sze od 85 Hz.
Komputery w pracowni do zaj´ç z technologii informacyjnej powinny byç po∏àczone
w sieç i wspó∏dzieliç sta∏e ∏àcze internetowe. Sieç nale˝y oprzeç na technologii Ethernet
i przewodach 8-˝y∏owych, tak zwanych skr´tkach.
Pracownie powinny byç wyposa˝one w drukark´, skaner, cyfrowy aparat fotograficzny
i inne urzàdzenia pomocne w pracy z uczniami i w przygotowywaniu materia∏ów na lekcje.
Plan lekcji nale˝y u∏o˝yç tak, by uczniowie mogli odbywaç zaj´cia w grupach, na przyk∏ad
na zmian´ z lekcjami j´zyka obcego. KoniecznoÊcià jest przestrzeganie zasady: jeden komputer – maksymalnie dwóch uczniów. OczywiÊcie by∏oby najlepiej, gdyby ka˝dy mia∏ swoje
stanowisko wyposa˝one w nowoczesny sprz´t.
6
IV. Szczegó∏owe cele edukacyjne – kszta∏cenia i wychowania
1. Cele edukacyjne
Cele edukacyjne powinny uwzgl´dniaç poprzednie etapy kszta∏cenia, dlatego nauczyciel
musi zaczàç od wyrównania stanu wiedzy i umiej´tnoÊci uczniów – absolwentów ró˝nych
gimnazjów. Jest to bardzo wa˝ne, a przy tym trudne. Nie wolno bowiem obni˝aç poziomu
uczniom, którzy w gimnazjum zdobyli szerszà wiedz´ i umiej´tnoÊci. Dlatego w naszym planie pierwsze godziny pracy z klasà poÊwi´cimy na çwiczenia pomagajàce porównaç zakres
posiadanych przez uczniów umiej´tnoÊci.
Uczeƒ koƒczàcy nauk´ przedmiotu powinien swobodnie korzystaç z programów komputerowych i najcz´Êciej u˝ywanych urzàdzeƒ peryferyjnych oraz znaç schematy i standardy
obowiàzujàce w budowie interfejsu programów komputerowych, by szybko opanowywaç obs∏ug´ nowych aplikacji. Absolwent musi tak˝e zdobyç umiej´tnoÊç w∏aÊciwego doboru programu i sprz´tu do konkretnego zadania. Nie mniej wa˝ne jest wykszta∏cenie w uczniach
umiej´tnoÊci korzystania z ró˝nych êróde∏ informacji. Ka˝dy uczeƒ powinien umieç oceniç,
czy dane êród∏o jest wiarygodne, i prawid∏owo u˝yç pozyskane informacje we w∏asnych opracowaniach, przetwarzajàc je za pomocà poznanych technik TI. Mo˝na to osiàgnàç przez pobudzenie kreatywnoÊci i twórczej pracy nad projektami.
Innym wa˝nym celem jest wykszta∏cenie w uczniach umiej´tnoÊci korzystania z relacyjnych baz danych oraz ich projektowania. Cel ten mo˝na osiàgnàç, u˝ywajàc systemów baz,
w których czynnoÊci programistyczne ograniczajà si´ do minimum. Obecna oferta oprogramowania wymaga na ogó∏ jedynie dobrej znajomoÊci metod projektowania baz, a nie ich programowej realizacji. TreÊci zawarte w projektach powinny rozszerzaç lub systematyzowaç
wiedz´ z innych przedmiotów.
Umiej´tnoÊç obs∏ugi sieci komputerowej to cel, który osiàgniemy przez çwiczenia z konfiguracjà i budowà komputerów. Uczeƒ powinien umieç po∏àczyç w sieç komputery za pomocà pojedynczego przewodu, koncentratora i innych urzàdzeƒ technicznych. Wià˝e si´ to tak˝e z przeçwiczeniem prostych czynnoÊci manualnych, do których nale˝y na przyk∏ad
przygotowanie okablowania. Uczniowie powinni równie˝ poznaç metody zabezpieczania sieci komputerowych przed wirusami, hakerami i tak zwanymi programami szpiegowskimi. Nale˝y dà˝yç do wykszta∏cenia w uczniu poczucia odpowiedzialnoÊci za wspó∏u˝ytkowników
komputerów i sieci lokalnej.
W trakcie nauki uczniowie powinni równie˝ zdobyç wiedz´ dotyczàcà metod przechowywania, prezentacji i wizualizacji informacji. Cel ten mo˝na osiàgnàç, realizujàc wi´kszoÊç tematów z naszego programu nauczania. Na prezentacje sk∏adajà si´ ró˝ne elementy opracowywane w czasie çwiczeƒ z grafiki komputerowej, fotografii i edycji tekstów. Dopiero
po∏àczenie wiedzy i umiej´tnoÊci z tych dziedzin, a wi´c celów szczegó∏owych, pozwoli na
osiàgni´cie celu g∏ównego.
Celem poÊrednim, ale bardzo wa˝nym z punktu widzenia w∏aÊciwego doboru çwiczeƒ, jest
wykorzystanie uczniowskich projektów w praktyce. Mo˝na wi´c umieÊciç je na szkolnej stronie
internetowej, w gazetce szkolnej lub prezentowaç na innych przedmiotach. Poczucie tworzenia
materia∏ów potrzebnych do poszerzania wiedzy b´dzie wa˝nym czynnikiem motywujàcym.
Dla uczniów zdolnych i ch´tnych do rozwijania swoich umiej´tnoÊci warto przygotowaç
oddzielne tematy projektów realizowanych przez semestr lub rok szkolny. Dzi´ki temu mo˝na stymulowaç rozwój tych uczniów i daç im sposobnoÊç poszerzenia wiedzy i umiej´tnoÊci.
7
Osiàgni´cie wymienionych celów edukacyjnych zaowocuje dobrym przygotowaniem m∏odzie˝y do przysz∏ej samodzielnej pracy i studiów na ró˝nych kierunkach. Komputer, oprogramowanie i sieci powinny staç si´ wa˝nymi i optymalnie wykorzystanymi narz´dziami pracy.
Wszystkie cele edukacyjne za∏o˝one w naszym programie nauczania osiàgane sà g∏ównie
przez realizacj´ starannie dobranych çwiczeƒ zamieszczonych w podr´czniku.
2. Cele wychowawcze
Najwa˝niejszym celem wychowawczym technologii informacyjnej jest wykszta∏cenie
w uczniu poszanowania w∏asnoÊci intelektualnej. Musi on zrozumieç koniecznoÊç legalnego
kupowania systemów operacyjnych, oprogramowania i rozró˝niaç powszechnie wyst´pujàce
rodzaje licencji.
Uznawanie praw autorskich do publikacji, w tym internetowych, to nast´pny wa˝ny cel
wychowawczy. Jego osiàgni´cie powinno uczyç szacunku, nie tylko wobec uznanych autorów,
ale tak˝e kolegów. Ukszta∏towanie takiej postawy wp∏ywa pozytywnie na charakter ucznia
i jego funkcjonowanie w spo∏eczeƒstwie, zespole twórczym lub firmie.
Osobnym zagadnieniem jest tak zwana netykieta, poj´cie upowszechnione wraz z wprowadzeniem szerokiego dost´pu do lokalnych i globalnych sieci komputerowych. Wa˝nym zadaniem nauczyciela jest kszta∏towanie odpowiedniej postawy m∏odego cz∏owieka wobec innych u˝ytkowników, szczególnie Internetu. PowinniÊmy tak˝e zwracaç du˝à uwag´ na
bezpieczeƒstwo uczniów i zagro˝enia wynikajàce z nieodpowiedniego zachowania si´ w sieci i udost´pniania w niej w∏asnych danych.
Kszta∏cenie umiej´tnoÊci pracy w zespole to cel majàcy du˝e znaczenie dla przysz∏ego ˝ycia zawodowego ucznia. Zespo∏owe rozwiàzywanie problemów jest podstawà pracy wielu
firm, bez wzgl´du na bran˝´. Osiàgni´cie tego celu wià˝e si´ tak˝e z motywowaniem do
wspó∏zawodnictwa i rywalizacji. Wspólny cel grupy mobilizuje jej cz∏onków i wzmacnia wi´zi pomi´dzy uczniami. Wa˝nym zadaniem nauczyciela jest niedopuszczenie do powstawania
antagonizmów w grupie mi´dzy zespo∏ami.
Ka˝dy zespó∏ ma swojego lidera, który kieruje jego pracà, rozdziela zadania i konsoliduje grup´. Wa˝nym celem jest rozwijanie zdolnoÊci przywódczych u uczniów, którzy je majà.
Od w∏aÊciwej pracy nauczyciela zale˝y, czy zdolnoÊci te zostanà wykorzystane w sposób konstruktywny. Na stanowisku lidera mo˝e nast´powaç zmiana w zale˝noÊci od omawianego tematu i zwiàzanych z nim umiej´tnoÊci uczniów – nie ka˝dy specjalista od baz danych b´dzie
najlepszy w programach graficznych. Ma to pozytywny wp∏yw na motywacj´ uczniów do samodzielnego poszerzania umiej´tnoÊci, nie pozwala tak˝e na dominacj´ uczniów posiadajàcych poczàtkowo wi´kszà wiedz´.
Prezentacje i strony WWW wykonane przez uczniów zawierajà ró˝ne informacje. Konieczne jest zatem wykszta∏cenie w wychowanku poczucia odpowiedzialnoÊci za przedstawiane dane. Musi on zdawaç sobie spraw´ z tego, ˝e odbiorca przekazywanej przez niego informacji nie mo˝e zostaç wprowadzony w b∏àd. Konieczne jest wi´c zwrócenie uwagi na ten
aspekt podczas çwiczeƒ z opracowywaniem publikacji internetowych i sporzàdzaniem innych
dokumentów zawierajàcych informacje.
8
V. Procedury osiàgania celów
1. Osiàganie celów edukacyjnych
Technologia informacyjna jest specyficznym przedmiotem, w którym umiej´tnoÊci stawiane sà cz´sto wy˝ej od wiedzy teoretycznej. TreÊci przekazywane podczas zaj´ç nie mogà byç
podawane jedynie za pomocà wyk∏adu i pokazu. W naszym programie zak∏adamy, ˝e cele
edukacyjne osiàgnàç mo˝na jedynie przez stosowanie bardzo du˝ej liczby çwiczeƒ. Nie mo˝e byç lekcji technologii informacyjnej bez odpowiednio przygotowanych zadaƒ do praktycznego wykonania. Dlatego nasz podr´cznik, dostosowany do planu nauczania, proponuje bardzo du˝à liczb´ çwiczeƒ.
Dobór tematów do çwiczeƒ jest jednym z najwa˝niejszych czynników wp∏ywajàcych na
osiàgni´cie celów edukacyjnych z tego przedmiotu. Wszystkie çwiczenia muszà mieç swój ÊciÊle okreÊlony temat i zakres prac do wykonania. Nale˝y kierowaç si´ zasadà, by wynik çwiczenia móg∏ byç praktycznie wykorzystany. Przyk∏adem mo˝e byç zestaw çwiczeƒ z fotografii cyfrowej, grafiki rastrowej i wektorowej, w których tematy wzajemnie si´ uzupe∏niajà. Dzi´ki
temu w efekcie mo˝e powstaç folder reklamujàcy szko∏´. Uczeƒ musi widzieç sens pracy nad
projektem i znaç jego praktyczne zastosowanie. Sprzyja temu nie tylko prawid∏owe dobranie
treÊci i tematów çwiczeƒ, ale tak˝e kolejnoÊç ich realizowania i przygotowanie materia∏ów
pomocniczych w postaci elementów graficznych, te∏ itp. JeÊli uda∏oby si´ wykorzystaç taki
projekt do wydania owego folderu, wp∏yn´∏oby to znacznie na zaanga˝owanie uczniów. Mog∏aby si´ wówczas wytworzyç swoista rywalizacja pomi´dzy zespo∏ami lub uczniami, która stymulowa∏aby do szukania nowych rozwiàzaƒ i si´gania do zagadnieƒ nieomawianych na zaj´ciach.
Dobór oprogramowania ma wp∏yw na motywacj´ uczniów. Ch´tniej uczà si´ pos∏ugiwania
nowoczesnymi narz´dziami, które sà jednoczeÊnie programami u˝ywanymi przez profesjonalistów. JednoczeÊnie nale˝y pami´taç, ˝e cz´Êç funkcji tych programów jest zbyt skomplikowana, trudna do zrozumienia i opanowania przez uczniów, przyk∏adem mo˝e byç wi´kszoÊç formu∏ matematycznych w arkuszu Excel. Nauczyciel powinien unikaç wplatania
w treÊç zadaƒ takich w∏aÊnie elementów. Uczeƒ ma osiàgnàç swój cel z pewnym trudem, ale
ze ÊwiadomoÊcià jego wykonalnoÊci z wykorzystaniem posiadanej wiedzy, umiej´tnoÊci i samodzielnych dociekaƒ. W wypadku niektórych profesjonalnych programów proponujemy
ograniczenie çwiczeƒ do funkcji, które sà atrakcyjne, a jednoczeÊnie mo˝liwe do wykonania
przez ucznia.
Umiej´tnoÊci nauczyciela wp∏ywajà bezpoÊrednio na osiàgni´cie celów edukacyjnych.
Najwi´kszà trudnoÊcià dla nauczyciela nie jest opanowanie obs∏ugi oprogramowania, ale jego praktyczne wykorzystanie (z racji braku praktyki w przedsi´biorstwach). Wa˝ne wi´c, by
do przygotowania niektórych lekcji pos∏u˝yç si´ doÊwiadczeniem fachowców z danej dziedziny, na przyk∏ad zawodowych fotografów, grafików, drukarzy itd. Mo˝na to osiàgnàç przez
bezpoÊredni kontakt lub czytanie specjalistycznych ksià˝ek i czasopism. Wskazane jest te˝
pójÊcie z uczniami na wycieczk´ do drukarni, pracowni fotograficznej, wydawnictwa itd.
w celu pokazania sposobów wykorzystania oprogramowania w praktyce.
Korelacja umiej´tnoÊci nabytych na zaj´ciach z technologii informacyjnej z innymi przedmiotami mo˝e u∏atwiç ich nauk´ i zrozumienie niektórych zagadnieƒ. Z kolei uczniowskie
wiadomoÊci i umiej´tnoÊci nabyte w ramach innych przedmiotów warto wykorzystaç na zaj´ciach z technologii informacyjnej, na przyk∏ad wyniki pomiarów doÊwiadczenia fizycznego
9
mogà byç przedstawione na ró˝nych wykresach w arkuszu Excel. Umiej´tnoÊç pisania podaƒ,
CV i innych krótkich dokumentów powinna zostaç uzupe∏niona umiej´tnoÊcià w∏aÊciwego
rozplanowania i formatowania tekstu w edytorze. Zach´camy do wykorzystania wiedzy
uczniów nabytej na innych przedmiotach do konstruowania zadaƒ çwiczeniowych.
Systematyczna ocena pracy i post´pów uczniów jest bardzo pomocnym Êrodkiem do osiàgni´cia celów edukacyjnych. Poniewa˝ wi´kszoÊç zaj´ç ma postaç çwiczeƒ, ocenie podlegajà
przede wszystkim praktyczne wyniki pracy uczniów. Nauczyciel powinien podaç jasne i zrozumia∏e dla ucznia kryteria oceniania ka˝dego z projektów. Do ocenianych elementów nale˝à: umiej´tnoÊç wykorzystania narz´dzia programowego, wartoÊç estetyczna projektu,
sprawnoÊç pos∏ugiwania si´ funkcjami programów, wyraz artystyczny, funkcjonalnoÊç, sposób osiàgni´cia wyniku i inne, w zale˝noÊci od tematu. Jak widaç, ostateczna ocena sk∏ada si´
z elementów obiektywnych i subiektywnych. Nale˝y wi´c pami´taç, ˝e nie ka˝dy uczeƒ jest
uzdolniony plastycznie (lub w innym kierunku, w zale˝noÊci od tematu), stàd trzeba te˝ doceniç wk∏ad pracy i zaanga˝owanie ucznia na równi z talentem innych. Dobrym sposobem na
stymulowanie ucznia i zach´canie go do podejmowania coraz trudniejszych zadaƒ jest stawianie wy˝szych ocen tak˝e za post´py, jakie poczyni∏. Uczeƒ musi czuç, ˝e jego wysi∏ek zosta∏ doceniony, nawet jeÊli nie osiàgnà∏ jeszcze wymaganego poziomu.
Ka˝dy wyk∏ad lub pokaz powinien byç uzupe∏niony odpowiednià liczbà çwiczeƒ. Uczeƒ
musi mieç mo˝liwoÊç samodzielnego wykonania zadania z wykorzystaniem nowo zdobytej
wiedzy. W ten sposób sprawnie przechodzi od wiedzy do umiej´tnoÊci. Wp∏ywa to tak˝e na
skutecznoÊç nauczania, poniewa˝ uczeƒ utrwala wiedz´ nabytà w czasie wyk∏adu i pokazu.
JeÊli çwiczenie zostanie odpowiednio dobrane pod kàtem trudnoÊci i zastosowania praktycznego, to uczeƒ wykona je sprawnie i ch´tnie.
Praktyczne wykorzystanie wyników pracy uczniów, na przyk∏ad w szkolnej gazetce lub na
szkolnej stronie internetowej, bardzo pozytywnie wp∏ywa na ich aktywizacj´ i motywacj´. JeÊli uczniowie b´dà wiedzieli, ˝e ich praca jest u˝yteczna, to z wi´kszym zapa∏em b´dà przyst´powaç do nauki i çwiczeƒ. Mo˝e to tak˝e spowodowaç, ˝e grupy uczniów lub pojedyncze
osoby zacznà z sobà rywalizowaç. Nauczyciel powinien w takim wypadku czuwaç nad wzajemnymi relacjami uczniów, aby nie dosz∏o do sytuacji konfliktowych. Nie mo˝na tak˝e zapominaç o wychowankach mniej zdolnych i mniej ambitnych. Nale˝y poÊwi´ciç im wi´cej
czasu, sugerujàc pewne rozwiàzania i zach´cajàc do wykonywania çwiczeƒ.
Nale˝y du˝à wag´ przy∏o˝yç do kszta∏towania i pobudzania kreatywnoÊci uczniów, stosujàc mi´dzy innymi ró˝ne formy prowadzenia zaj´ç. Przedmiot technologia informacyjna
daje uczniowi olbrzymie mo˝liwoÊci wykazania si´ w∏asnymi pomys∏ami. TreÊci przedmiotu sà na ogó∏ bardzo atrakcyjne dla uczniów i dlatego ciekawie prowadzone zaj´cia, dobrze
dobrane çwiczenia i pewna swoboda w rozwiàzywaniu problemów dadzà dobre wyniki.
Mo˝na wykorzystaç kreatywnoÊç i zaanga˝owanie niektórych uczniów, proponujàc im wykonanie wi´kszego projektu z zakresu technologii informacyjnej. Praca taka mog∏aby byç
realizowana w czasie semestru lub nawet ca∏ego roku szkolnego. Tematem mo˝e byç na
przyk∏ad wykonanie multimedialnego albumu o zabytkach miasta, pomnikach przyrody,
architekturze itp. (uczeƒ powinien mieç wp∏yw na wybór tematu). Warto uzgodniç zakres
prac z nauczycielami innych przedmiotów, aby rozszerzyç baz´ pomocy naukowych. Nale˝y pami´taç o wczeÊniejszym ustaleniu zasad oceny takiego projektu i jej wp∏ywu na
klasyfikacj´ koƒcowà rocznà.
10
Rozwijanie indywidualnych zainteresowaƒ ucznia to nast´pny bardzo wa˝ny sposób osiàgni´cia za∏o˝onych celów. Sposób ten powinien towarzyszyç realizacji wy˝ej opisanych projektów lub çwiczeƒ. Aby uczeƒ rozwija∏ si´ twórczo, musi mieç mo˝liwoÊç realizacji w∏asnych
pomys∏ów, w tym rozszerzenia zakresu çwiczeƒ. Nauczyciel powinien czuwaç, by takie modyfikacje nie doprowadzi∏y do zmiany celu, jaki w danym çwiczeniu mia∏ byç osiàgni´ty.
2. Osiàganie celów wychowawczych
Wszystkie cele wychowawcze mo˝na osiàgnàç w∏aÊciwym prowadzeniem zaj´ç na ka˝dy
z proponowanych w programie tematów. Nale˝y pami´taç, ˝e wp∏yw na osiàgni´cie celów
wychowawczych ma tak˝e postawa nauczyciela. Uczeƒ nas obserwuje, ocenia i podÊwiadomie naÊladuje. Utrata wiarygodnoÊci, na przyk∏ad z powodu korzystania z nielegalnych kopii
programów komputerowych, mo˝e udaremniç ca∏y wysi∏ek wychowawczy nauczyciela. Nie
osiàgniemy celów wychowawczych tego przedmiotu bez wsparcia szko∏y. Dotyczy to przede
wszystkim legalnoÊci oprogramowania zainstalowanego w pracowni.
W wi´kszoÊci pracowni uczniowie tworzà dwuosobowe zespo∏y. Mo˝e to sprzyjaç rozwijaniu umiej´tnoÊci wspó∏pracy przy realizacji projektów w czasie çwiczeƒ. Uczniowie mogà
uzupe∏niaç si´ wiedzà i umiej´tnoÊciami, tworzàc zgrany zespó∏, w którym rozwiàzujà problemy przez dyskusj´, wymian´ doÊwiadczeƒ i „burz´ mózgów”. Oprócz osiàgni´cia celu edukacyjnego realizujemy tu tak˝e cele wychowawcze. Uczniowie nauczà si´ doceniaç prac´ w zespole, b´dà ch´tniej wymieniaç si´ doÊwiadczeniami i wiedzà. Dobór zespo∏ów nie powinien
byç przypadkowy. Nawet do dwuosobowych grup nale˝y dobieraç uczniów wzajemnie motywujàcych si´ do pracy, majàcych mi´dzy sobà w∏aÊciwe relacje. JeÊli uda si´ rozwinàç wspó∏prac´ takich osób, to b´dzie spory sukces wychowawczy.
Liderzy zespo∏ów, nawet dwuosobowych, muszà zostaç zauwa˝eni odpowiednio wczeÊnie,
wtedy nauczyciel ma wi´ksze mo˝liwoÊci wp∏ywania na sposób, w jaki uczeƒ przewodzi grupie (wybór lidera nie powinien byç narzucany przez nauczyciela).
Aby wykszta∏ciç w uczniu poczucie odpowiedzialnoÊci za publikowane przez niego informacje, mo˝na pos∏u˝yç si´ przyk∏adami. Nale˝y pokazaç, jakie szkody mo˝e wyrzàdziç nierzetelna publikacja wykorzystana przy uczeniu si´ lub pisaniu wypracowaƒ z innych przedmiotów. B∏´dy zawarte w êle opracowanych êród∏ach prze∏o˝à si´ bezpoÊrednio na ocen´
prac uczniowskich. Mo˝na sformu∏owaç has∏o: Twórz takie publikacje, z jakich sam chcia∏byÊ
korzystaç: rzetelne i wiarygodne.
VI. Ocena osiàgni´ç uczniów
Trudno jest jednoznacznie okreÊliç wymagania na poszczególne oceny z przedmiotu tak
specyficznego, jak technologia informacyjna. OczywiÊcie, muszà byç zgodne ze Szkolnym Regulaminem Oceniania i Promowania. Przede wszystkim trzeba wziàç pod uwag´ stopieƒ
trudnoÊci i tematyk´ ka˝dego z çwiczeƒ wykonywanych przez ucznia. Nast´pnie nale˝y wybraç te, które sà szczególnie wa˝ne, i oceniaç wszystkich uczniów. Nie ma potrzeby oceniania wyników prostych çwiczeƒ, warto jednak postawiç wysokà ocen´ uczniom wybijajàcym
si´. Zmotywuje to do aktywniejszej pracy na zaj´ciach równie˝ pozosta∏ych.
Poni˝ej podajemy kilka uniwersalnych wymagaƒ na poszczególne oceny. Prosz´ jednak
traktowaç nasze propozycje jako pomoc w opracowaniu w∏asnego systemu oceniania wyni11
ków poszczególnych çwiczeƒ. Uwaga. Wszystkie kryteria powinny byç znane uczniowi przed
przystàpieniem do çwiczenia. Wymagania na kolejne, wy˝sze oceny zawierajà w sobie wymagania na oceny ni˝sze.
Ocena dopuszczajàca, to ocena dla ucznia s∏abego, który êle radzi sobie z pracà przy komputerze, nie potrafi samodzielnie wykonaç çwiczenia i nie w pe∏ni rozumie zadanie przed
nim postawione, który przy pomocy nauczyciela umie jednak zrealizowaç minimum ustalone dla danego çwiczenia. W jego poczynaniach widaç du˝e braki w zakresie wiedzy i umiej´tnoÊci, ale podejmuje on prób´ zmierzenia si´ z zadaniem.
Ocen´ dostatecznà otrzymuje uczeƒ wykazujàcy braki w umiej´tnoÊciach i wiedzy, nadrabiajàcy jednak pracowitoÊcià i ch´cià wykonania çwiczenia. Uczeƒ wykonuje swojà prac´ poprawnie pod wzgl´dem u˝ycia funkcji programu, ale ma∏o estetycznie i z b∏´dami. Projekt
pozostanie niewykoƒczony. Uczeƒ stosuje jedynie podstawowe funkcje oprogramowania.
Ocena dobra jest ocenà dla ucznia samodzielnie wykonujàcego çwiczenia, którego prace
zawierajà drobne b∏´dy, lecz sà wykonane estetycznie. Uczeƒ wykazuje znajomoÊç programu
i jego Êrednio zaawansowanych funkcji. Stosuje klasyczne rozwiàzania, wzorowane na istniejàcych projektach.
Ocen´ bardzo dobrà stawiamy uczniowi biegle pos∏ugujàcemu si´ oprogramowaniem
i urzàdzeniami peryferyjnymi, dobrze dobierajàcemu materia∏ do projektów, umiejàcemu zaproponowaç kilka alternatywnych rozwiàzaƒ, wykonujàcemu projekt bezb∏´dnie i estetycznie.
Na ocen´ celujàcà zas∏uguje uczeƒ, który w czasie çwiczenia stosuje zaawansowane funkcje programu i sprz´tu nieomawiane na zaj´ciach (wykraczajàce ponad wymagania programowe), który wykona∏ projekt na dobrym poziomie, estetyczny, dobrze skomponowany.
Uczeƒ umie tak˝e zaproponowaç w∏asne, oryginalne pomys∏y, a jego projekty sà funkcjonalne i wykoƒczone.
Przedmiot technologia informacyjna daje nauczycielowi mo˝liwoÊç wyboru ró˝norodnych
form sprawdzania wiedzy i umiej´tnoÊci uczniów. Typowe sprawdziany nale˝y zastàpiç testami rozwiàzywanymi za pomocà komputera, a zamiast indywidualnego odpytywania – zastosowaç krótkie formy çwiczeniowe, na przyk∏ad dokoƒczenie rysunku przy u˝yciu okreÊlonego narz´dzia w edytorze graficznym, sformatowanie fragmentu tekstu, zainstalowanie
sprz´tu i sterowników itp. Nale˝y przy tym pami´taç, ˝e uczniowie mogà próbowaç wspó∏pracowaç ze sobà za poÊrednictwem sieci. Mo˝na si´ przed tym zabezpieczyç, roz∏àczajàc na
czas trwania testu po∏àczenia sieciowe.
G∏ównym êród∏em ocen powinny byç çwiczenia wykonywane w ramach zaj´ç. WczeÊniejsze ustalenie kryteriów ich oceniania nie tylko da uczniom poczucie sprawiedliwoÊci, ale tak˝e u∏atwi prac´ nauczycielowi. W ocenie wyników çwiczenia zawiera si´ równie˝ subiektywne wra˝enie nauczyciela. Dotyczy to szczególnie opracowaƒ graficznych, w których uczeƒ
musi wykazaç si´ tak˝e poczuciem estetyki i umiej´tnoÊcià kompozycji obrazu. Twórca projektu mo˝e nie zgodziç si´ z ocenà tego aspektu swego dzie∏a, dlatego proponujemy rozbicie
oceny projektu na dwie cz´Êci: jedna za stopieƒ opanowania przez ucznia funkcji programów
i ich obs∏ugi, a druga za wizualne efekty pracy. Przy ustalaniu drugiej oceny dobrze jest wziàç
pod uwag´ opini´ pozosta∏ych uczniów, ale nie nale˝y zapominaç, ˝e to nauczyciel powinien
kszta∏towaç poczucie estetyki u wychowanków.
12
VII. Proponowany rozk∏ad materia∏u nauczania technologii informacyjnej
Tworzàc rozk∏ad materia∏u, za∏o˝yliÊmy, ˝e nauka przedmiotu technologii informacyjnej
odbywa si´ w wymiarze dwóch godzin tygodniowo przez jeden rok szkolny. W sumie daje to
74 jednostki lekcyjne w czasie dwóch semestrów, liczàc 37 tygodni w roku. Rozk∏ad napisaliÊmy wed∏ug podstawy programowej.
Liczba godzin przypadajàcych na realizacj´ poszczególnych zadaƒ zosta∏a tak dobrana, by
zapewnia∏a tak˝e dopasowanie do planu lekcji. Wskazane jest wi´c realizowanie naszego
programu systemem dwóch godzin nast´pujàcych po sobie. Przyj´liÊmy, ˝e zaj´cia odbywajà
si´ w grupach, których liczebnoÊç zapewnia prac´ najwy˝ej dwóch uczniów przy jednym stanowisku. Najlepsze efekty da oczywiÊcie uk∏ad: jeden uczeƒ – jeden komputer.
Uwaga! Wszystkie tematy powinny byç realizowane metodà çwiczeniowà, po∏àczonà z pokazem. Nie nale˝y rozgraniczaç lekcji na czysto teoretyczne i praktyczne. Wszystkie treÊci
powinny byç przekazywane podczas pokazów gotowych rozwiàzaƒ lub metod i omawiania za∏o˝eƒ do çwiczeƒ, a tak˝e podczas ich oceny.
StaraliÊmy si´ uproÊciç zapis programu nauczania, dlatego nasza tabela ma tylko szeÊç
kolumn. W pierwszej zapisaliÊmy treÊci kszta∏cenia technologii informacyjnej. Sà one podane has∏owo, ∏atwo wi´c szybko przeÊledziç, co ogólnie zawiera ca∏y program. Uszczegó∏owieniem zagadnieƒ jest przedstawienie za∏o˝onych osiàgni´ç uczniów. W dwóch kolumnach zawarte zosta∏y wiadomoÊci i umiej´tnoÊci, jakie powinien uczeƒ zdobyç. Sà one pochodnà
celów wytyczonych dla przedmiotu technologia informacyjna. W drugiej kolumnie podaliÊmy
liczb´ godzin lekcyjnych przewidywanà na zrealizowanie tematów. Nauczyciel pracujàcy wed∏ug naszego rozk∏adu zaj´ç mo˝e zmodyfikowaç te wielkoÊci w zale˝noÊci od warunków
swojej szko∏y i zainteresowaƒ klasy. Pami´taç jednak nale˝y, by unikaç rozdzielania dwugodzinnych tematów szczegó∏owych na kolejne tygodnie. W kolumnie obejmujàcej Êrodki techniczne i programy wymieniliÊmy przyk∏adowe pomoce i niezb´dne elementy wyposa˝enia
pracowni potrzebne do realizacji danego zagadnienia. Wiele pomocy znajduje si´ na CD do∏àczonym do podr´cznika lub do przewodnika dla nauczyciela. Za∏o˝yliÊmy, ˝e zdecydowana wi´kszoÊç zaj´ç b´dzie wspomagana przez prezentacje multimedialne, na przyk∏ad te
z naszego CD, dlatego uj´liÊmy to w rozwini´ciu tytu∏u. Ostatnià kolumn´ wype∏niajà uwagi.
Zawierajà one rozmaite treÊci pozwalajàce dodatkowo uszczegó∏owiç tematyk´ i za∏o˝one
osiàgni´cia ucznia.
13
14
1
2
Sprawdzenie poziomu
wiedzy i umiej´tnoÊci
uczniów – çwiczenia.
Sprawdzian polegajàcy
na samodzielnym utworzeniu folderów w odpowiednich miejscach,
u˝yciu edytora tekstu
do odpowiedzi na zadane pytania (np. dotyczàce podstawowych
poj´ç TI), poprawnym
sformatowaniu tekstu
(akapity, wci´cia itp.),
przes∏aniu swoich prac
pocztà elektronicznà
lub do foldera udost´pnionego na serwerze.
– rozumie podstawowe poj´cia
stosowane w TI dotyczàce obs∏ugi systemu operacyjnego i jego aplikacji
– zna zastosowanie programów
i urzàdzeƒ TI
– zna zagro˝enia zwiàzane z korzystaniem z komputera
– zna zasady post´powania
w wypadku zagro˝enia
– wie, jak unikaç zagro˝eƒ
– wie, jak dbaç o sprz´t w pracowni
– zna swoje uprawnienia przy korzystaniu z sieci
– wie, jak b´dzie wyglàda∏a jego
praca w czasie zaj´ç
– zna i rozumie zasady wspó∏dzia∏ania w grupie çwiczeniowej
Uczeƒ:
WiadomoÊci
– swobodnie operuje folderami i plikami
– z ∏atwoÊcià instaluje nowe oprogramowanie
– potrafi oceniç i opisaç fachowym j´zykiem zasoby komputera
– sprawnie pos∏uguje si´ edytorem
podczas pisania i formatowania tekstu
– ze swobodà obs∏uguje podstawowe funkcje menu i aplikacji Windows
– korzysta z urzàdzeƒ zabezpieczajàcych
– umie zalogowaç si´ do sieci komputerowej
Uczeƒ:
Umiej´tnoÊci
Za∏o˝one osiàgni´cia uczniów
Standardowe oprogramowanie; test z çwiczeniami z naszego CD
Regulaminy i instrukcje
obowiàzujàce w pracowni
Ârodki techniczne
i programy1
Bardzo wa˝ne, by
sprawnie i szybko
wychwyciç osoby odstajàce poziomem od
Êredniej klasowej i odpowiednio przygotowaç
nast´pne zaj´cia, dostosowujàc je do mo˝liwoÊci poznawczych indywidualnych uczniów.
Lekcja ta jest bardzo
wa˝na nie tylko z
powodu bezpieczeƒstwa, ale tak˝e wymogów proceduralnych.
Uwagi o realizacji
W wi´kszoÊci punktów obowiàzujà: rzutnik elektroniczny lub rzutnik do foliogramów (wskazane), komputery w pracowni i sieç komputerowa; oprogramowanie dost´pne na p∏ycie CD do∏àczonej do podr´cznika.
1
Regulamin i przepisy
BHP obowiàzujàce
w pracowni informatycznej, organizacja zaj´ç.
TreÊci kszta∏cenia
Liczba
godzin
15
1
1
1
Omówienie tematyki zaj´ç z TI.
Omówienie i przeçwiczenie zagadnieƒ s∏abo
opanowanych przez
uczniów, w zale˝noÊci
od wyników testu z poprzednich zaj´ç.
Technologia informacyjna w ˝yciu codziennym.
Rozwiàzywanie zadaƒ
z ró˝nych dziedzin ˝ycia codziennego za pomocà TI.
Omówienie i przypomnienie, przedstawienie konkretnych przyk∏adów codziennych
zastosowaƒ TI.
Spo∏eczeƒstwo informacyjne.
Rozwini´cie treÊci poprzedniego tematu ze
szczególnym naciskiem
na zdobywanie i wyszukiwanie informacji.
– wie, jakie znaczenie ma we
wspó∏czesnym ˝yciu informacja
i szybki do niej dost´p
– uÊwiadamia sobie korzyÊci
i niebezpieczeƒstwa wynikajàce z lawinowego odbioru informacji we wspó∏czesnym zglobalizowanym Êwiecie
– rozumie znaczenie szybkiego
przekazu informacji
– umie wst´pnie analizowaç odbierane informacje, ustaliç ich
pochodzenie i wiarygodnoÊç
– zna co najmniej kilka êróde∏ informacji, w tym nieelektroniczne
– wie, jak si´ korzysta z elektronicznego banku
– wie, jaki jest stan obecny TI i jaki ma ona wp∏yw na ˝ycie codzienne
– rozumie koniecznoÊç stosowania TI
– zna tendencje rozwoju us∏ug
i urzàdzeƒ s∏u˝àcych TI
– wie, co b´dzie przedmiotem zaj´ç i çwiczeƒ z TI
– uzupe∏ni∏ wiedz´ do wystarczajàcego poziomu, wymaganego
przez nauczyciela
– zna zasady systemu oceniania
wiedzy i umiej´tnoÊci stosowanych przez nauczyciela
– umie wyselekcjonowaç informacje
pasujàce do opracowywanego tematu
– potrafi zaplanowaç zbieranie informacji na dany temat
– deklaruje umiej´tnoÊç korzystania
z karty p∏atniczej, elektronicznych
punktów informacyjnych itp.
– umie dokonaç zakupów w sieciowym sklepie
– umie zaprezentowaç kilka us∏ug lub
urzàdzeƒ z dziedziny TI, omówiç jak
z nich korzysta (tel. komórkowy, komunikatory internetowe, bankomaty, sklepy internetowe, êród∏a informacji itp.)
– naby∏ najwa˝niejsze umiej´tnoÊci
potrzebne do wyrównania poziomu
– sprawnie pos∏uguje si´ systemem
i aplikacjami na poziomie umo˝liwiajàcym dalsze çwiczenia z TI
Strony internetowe
sklepów, banków i aukcji; ró˝ne êród∏a informacji w∏àcznie z encyklopediami medialnymi
i papierowymi
Urzàdzenia pracujàce
dla TI: telefon komórkowy z us∏ugami GPRS,
karta do bankomatu,
programy komunikacyjne, np. Gadu-Gadu lub Tlen
Podstawowe programy
komputerowe, w których obs∏udze wykryto
u uczniów braki; prezentacje i zestawy çwiczeƒ, przygotowane
pod kàtem uzupe∏nienia
braków w wiedzy
i umiej´tnoÊciach
W miar´ potrzeb nauczyciel niweluje ró˝nice w stanie wiedzy
i umiej´tnoÊci uczniów
– absolwentów ró˝nych
gimnazjów.
Nauczyciel nie omawia
szczegó∏ów urzàdzeƒ
i us∏ug. Wspólnie
z uczniami prezentuje
ich zastosowanie.
W miar´ potrzeb nauczyciel niweluje ró˝nice w stanie wiedzy
i umiej´tnoÊci uczniów
– absolwentów ró˝nych
gimnazjów.
W czasie tych zaj´ç powinno si´ udaç zlikwidowanie niektórych zaleg∏oÊci. Liczba godzin
zale˝y od iloÊci wykrytych ró˝nic w wiedzy
i umiej´tnoÊciach
uczniów.
16
2
1
Jak przygotowaç komputerowe stanowisko
pracy?
Omówienie zagadnieƒ
zwiàzanych z ergonomià, organizacjà komputerowego stanowiska
roboczego i wp∏ywem
urzàdzeƒ komputerowych na zdrowie oraz
wydajnoÊç pracy.
Prawne i spo∏eczne
aspekty zastosowaƒ TI.
Mo˝liwe zastosowanie
programu komputerowego.
Prawne i spo∏eczne
aspekty wykorzystania TI.
Wprowadzenie do rozwiàzywania problemów
metodami TI. Instalowanie programów komputerowych (z wyborem
parametrów instalacji
i rejestracji).
TreÊci kszta∏cenia
Liczba
godzin
– wie, jak rozpoznaç rodzaje licencji na oprogramowanie
– wie, do czego upowa˝niajà i na
co zezwalajà ró˝ne rodzaje licencji programów komputerowych
– zna przebieg procedury rejestracji programów
– wie, jakie warunki musi spe∏niaç oprogramowanie, by by∏o
legalne
– zna zagro˝enia dla zdrowia
operatora p∏ynàce z niew∏aÊciwego doboru sprz´tu i nieprawid∏owej jego konfiguracji
– zna zasady doboru sprz´tu
i oprogramowania do konkretnych zastosowaƒ
– zna aktualne tendencje rozwojowe komputerowych urzàdzeƒ TI
– wie, jak pod∏àczyç drugi monitor do komputera i w jakich wypadkach jest to stosowane
– wie, jak wykorzystaç i skonfigurowaç komputer i urzàdzenia
peryferyjne do prezentacji multimedialnych
– wymienia i krótko charakteryzuje normy bezpieczeƒstwa dla
komputerów i monitorów
Uczeƒ:
WiadomoÊci
– umie dokonaç rejestracji oprogramowania przez Internet lub za pomocà karty rejestracyjnej
– umie odnaleêç w zainstalowanym
programie numer wersji i wskazaç
firm´, która jest w∏aÊcicielem praw
autorskich
– umie odinstalowaç program komputerowy ∏àcznie z usuni´ciem pozosta∏oÊci po nim (np. skrótów i folderów)
– dobraç do konkretnych zainteresowaƒ optymalny sprz´t komputerowy,
system operacyjny i oprogramowanie
– umie skonfigurowaç sprz´t tak, by
optymalnie wykorzystaç jego mo˝liwoÊci i zminimalizowaç szkodliwy
wp∏yw na zdrowie operatora (ustawienia monitora, cz´stotliwoÊç odchylania pionowego, iloÊç kolorów,
rozdzielczoÊç, typ monitora)
– potrafi rozmieÊciç urzàdzenia komputerowe, krzes∏o i biurko wed∏ug
zasad ergonomii i przepisów BHP
– umie pod∏àczyç dwa monitory do
komputera (jeÊli umo˝liwiajà to stosowane karty graficzne)
– umie dobraç odpowiednie urzàdzenia do ró˝nych zastosowaƒ
– umie zastosowaç komputer z wyjÊciem
TV do projekcji obrazów na ekranie telewizora z odpowiednim wejÊciem
Uczeƒ:
Umiej´tnoÊci
Za∏o˝one osiàgni´cia uczniów
Oprogramowanie z ró˝nymi rodzajami licencji
w wersji instalacyjnej;
dost´p do Internetu
Ró˝ne rodzaje urzàdzeƒ peryferyjnych,
w tym myszy optyczne,
bezprzewodowe; nowoczesne monitory, drukarki, skanery i inne tego typu urzàdzenia.
(oczywiÊcie mo˝liwe
jest pokazanie ich na
fotografiach);
prezentacja z dysku CD
Ârodki techniczne
i programy
W miar´ potrzeb nauczyciel niweluje ró˝nice w stanie wiedzy
i umiej´tnoÊci uczniów
– absolwentów ró˝nych
gimnazjów.
W trakcie çwiczeƒ
uczeƒ praktycznie
sprawdza, jak wyglàda
procedura rejestracji
ró˝nych programów.
Nale˝y pami´taç, ˝e nie
W miar´ potrzeb nauczyciel niweluje ró˝nice w stanie wiedzy
i umiej´tnoÊci uczniów
– absolwentów ró˝nych
gimnazjów. Nauczyciel
powinien zadbaç, aby
stanowisko pracy ucznia
by∏o przygotowane
zgodnie z przepisami
i zasadami ergonomii.
JeÊli w pracowni nie ma
odpowiedniego stanowiska, wówczas na czas
realizacji tego tematu
mo˝na u˝yç jednego
z komputerów, dodatkowego monitora oraz telewizora z odpowiednim
wejÊciem i kablem.
Uwagi o realizacji
17
1
1
Dobór narz´dzi programowych.
Zagadnienia zwiàzane
z rozwiàzywaniem problemów metodami TI.
Dobór oprogramowania
do konkretnego celu.
Przypomnienie i uzupe∏nienie podstawowych
wiadomoÊci dotyczàcych edycji tekstu.
Wst´p do opracowywania dokumentów tekstowych o rozbudowanej
strukturze. Formatowanie przyk∏adowego tekstu wed∏ug zaleceƒ nauczyciela.
– przypomina sobie podstawowe
zagadnienia dotyczàce edycji
tekstu omawiane na lekcjach
w gimnazjum: akapit, formatowanie, czcionka i jej w∏asnoÊci,
operacje na akapitach, wklejanie
ilustracji, tabel i ich formatowanie
– uÊwiadamia sobie potrzeb´ troski o pi´kno j´zyka ojczystego
– rozró˝nia typy plików tekstowych i ich w∏aÊciwoÊci
– wie, jakie znaczenie dla wyników pracy ma prawid∏owe dobranie narz´dzia programowego
– zna podstawowe grupy programów i ich przeznaczenie
– zna podstawowe poj´cia dotyczàce poszczególnych grup
oprogramowania (typy plików
graficznych, filmowych, animacji, rodzaje grafiki, tekstu
i dêwi´ku)
– umie przeanalizowaç potrzeby
danego stanowiska pracy pod
kàtem doboru oprogramowania
i wst´pnie oszacowaç koszt jego zakupu
– pos∏uguje si´ edytorem w stopniu
podstawowym: ma∏o skomplikowane formatowanie tekstu, tabel i rysunków, wklejanie obiektów
– umie importowaç pliki tekstowe zapisane w obcych dla edytora formatach
– stosuje skróty klawiszowe
– umie wskazaç przeznaczenie pliku
i okreÊliç jego typ na podstawie rozszerzenia nazwy
– potrafi dobraç odpowiedni program
do edycji i przeglàdania poszczególnych rodzajów plików
– umie rozpoznaç i klasyfikowaç ró˝ne programy ze wzgl´du na ich
przeznaczenie i mo˝liwoÊci
– umie okreÊliç wymaganà przez dany program konfiguracj´ sprz´tu
– umie dobraç alternatywne programy realizujàce podobne funkcje
– umie korzystaç z firmowych systemów wspomagania legalnych u˝ytkowników oprogramowania
– umie odnaleêç i zainstalowaç poprawki, uzupe∏nienia i dodatki programów, systemu operacyjnego
oraz sterowników urzàdzeƒ
Teksty w ró˝nych formatach z naszego CD
lub specjalnie przygotowane w edytorze Word
dokumenty, dajàce
mo˝liwoÊç çwiczenia
formatowania tekstu
i obiektów
Przyk∏adowe oprogramowanie w∏asne lub
z CD
W miar´ potrzeb nauczyciel niweluje ró˝nice
w stanie wiedzy i umiej´tnoÊci uczniów
– absolwentów ró˝nych
gimnazjów. W czasie
çwiczeƒ uczniowie powinni sformatowaç gotowe pliki wed∏ug wskazaƒ
nauczyciela i samodzielnie przygotowaç dokument. Mo˝na wybraç
jednà lub wi´cej propozycji z podr´cznika.
W miar´ potrzeb nauczyciel niweluje ró˝nice
w stanie wiedzy i umiej´tnoÊci uczniów
– absolwentów ró˝nych
gimnazjów. åwiczenia
obejmà odczytywanie
plików, ocen´ ich zawartoÊci i ogólnà dyskusj´
na temat dobrania programów do zastosowaƒ
podanych przez nauczyciela. Nale˝y podaç
dok∏adne uzasadnienie
wyboru i kilka alternatywnych rozwiàzaƒ.
wolno doprowadzaç do
koƒca rejestracji programu ju˝ zarejestrowanego. Rejestracje nale˝y zatrzymaç przed
ostatecznym potwierdzeniem danych.
18
6
2
Zaawansowane funkcje
edytorów tekstowych.
Opracowywanie dokumentów o rozbudowanej strukturze zawierajàcych informacje
z ró˝nych êróde∏. åwiczenia z przygotowanymi wczeÊniej plikami
i tworzenie w∏asnych
dokumentów.
Zaawansowane przetwarzanie tekstu za pomocà skanera i programu typu OCR.
Przygotowanie sprz´tu
i umiej´tne konfigurowanie programu w zale˝noÊci od rodzaju
skanowanego dokumentu.
TreÊci kszta∏cenia
Liczba
godzin
– zna nazwy najcz´Êciej stosowanych programów typu OCR
– zna przeznaczenie i mo˝liwoÊci
programów typu OCR
– wie, jaki sprz´t jest potrzebny
do pe∏nego korzystania z OCR
– zna wady i zalety takiego oprogramowania
– zna zasad´ dzia∏ania skanera
i jego budow´ ogólnà
– zna nazwy podstawowych typów interfejsów, mogàcych obs∏u˝yç ró˝ne typy skanerów
– wie, na czym polega automatyzacja funkcji edytorów
– zna podstawowe, zautomatyzowane funkcje formatowania tekstu, przygotowywania dokumentów i publikacji
– wie, jak przygotowaç tekst zawarty w dokumencie, by mo˝na
by∏o u˝yç danej funkcji automatycznej
Uczeƒ:
WiadomoÊci
– pod∏àcza skaner do komputera i instaluje jego oprogramowanie firmowe
– pos∏uguje si´ programem OCR,
w tym tak˝e interfejsem firmowym
skanera
– umie korygowaç b∏´dy skanowania
majàce wp∏yw na jakoÊç pracy OCR
– modyfikuje s∏ownik ortograficzny
i konfiguruje automat sprawdzajàcy
pisowni´ oraz funkcje autokorekty
– stosuje inne ustawienia edycyjne,
w tym tabulatory, wci´cia, znaki
edycyjne, nag∏ówki i stopki
– wkleja do dokumentu tekstowego
plik z dêwi´kiem lub animacjà
– umie przygotowaç tekst w dokumencie Word do zastosowania
w nim automatycznych funkcji tworzenia przypisów i spisów treÊci
– eksportuje pliki do innych formatów, np. pdf i HTML z edytora Word
– tworzy w∏asne profile
– edytuje wzory matematyczne
Uczeƒ:
Umiej´tnoÊci
Za∏o˝one osiàgni´cia uczniów
Program OCR, np. Recognita; skaner stacjonarny z oprogramowaniem firmowym
i sterownikami, w miar´
mo˝liwoÊci r´czne urzàdzenie skanujàce z zaimplementowanym programem OCR
Edytor Word, specjalnie
przygotowane w nim
dokumenty, dajàce
mo˝liwoÊç çwiczenia
zaawansowanych funkcji edytora, prezentacja
z CD
Ârodki techniczne
i programy
åwiczenie powinno wykazaç zalety i wady programów OCR oraz zapoznaç
uczniów z instalacjà i budowà skanera. Do skanowania mo˝na wykorzystaç arkusz umieszczony
na CD po uprzednim jego
wydrukowaniu. Innym
çwiczeniem mo˝e byç
skanowanie kolorowego
czasopisma w celu cytowania jego fragmentów
we w∏asnym dokumencie
i odzyskania tekstu drukowanego na ciemnym tle.
W czasie çwiczeƒ
uczeƒ ma przeprowadziç korekt´ tekstu
i obiektów – proponujemy skorzystanie z dokumentów z naszego
CD. Zach´camy jednak
do stworzenia w∏asnych
lub wykorzystania inwencji uczniów w ramach pracy domowej
zadanej na poprzednich zaj´ciach.
Uwagi o realizacji
19
6
1
Arkusz kalkulacyjny jako
narz´dzie uniwersalne.
Rozwiàzywanie zadaƒ
z zakresu innych dziedzin nauczania za pomocà arkusza kalkulacyjnego. Przyk∏ady
z opracowaniem wyników doÊwiadczenia fizycznego, danych gospodarczych itp.
Fotografia cyfrowa. Zapoznanie z podstawowymi funkcjami aparatu
cyfrowego.
Wykonywanie zdj´ç do
prezentacji z innych
przedmiotów.
– zna podstawowe parametry cyfrowych aparatów fotograficznych
– wie, które parametry sà najwa˝niejsze z punktu widzenia jakoÊci zdj´ç
– zna ogólnà budow´ cyfrowego
aparatu fotograficznego
– wie, jaka jest ró˝nica mi´dzy
powi´kszeniem cyfrowym
a optycznym
– zna zasady projektowania arkuszy
– wie, jak dobraç odpowiednie typy wykresów do rodzaju danych i ró˝nych grup odbiorców
– wie, jak wykorzystaç arkusz do
przygotowania danych dla edytora tekstowego
– zna oznakowania poszczególnych dzia∏aƒ matematycznych
u˝ywanych w formu∏ach
– umie robiç zdj´cia automatycznym
cyfrowym aparatem fotograficznym
– samodzielnie pod∏àcza aparat cyfrowy do komputera i importuje do
niego zdj´cia
– umie odnaleêç w Internecie i zainstalowaç najnowsze wersje sterowników dla danego typu aparatu
– potrafi okreÊliç wp∏yw stosowania
powi´kszenia cyfrowego na jakoÊç
zdj´cia
– biegle pos∏uguje si´ oprogramowaniem OEM, do∏àczonym do aparatów cyfrowych
– ustawia niektóre parametry ekspozycji i wie, jaki majà one wp∏yw na
jakoÊç zdj´cia
– umie zaproponowaç odpowiedni
typ aparatu do konkretnych zastosowaƒ
– umie samodzielnie stworzyç formu∏´ dla danego pola
– potrafi stworzyç atrakcyjne wykresy
zgodne z zasadami prezentacji ró˝nych typów danych, w tym wykresy
3D
– biegle pos∏uguje si´ standardowymi opcjami i formu∏ami arkusza
– eksportuje i importuje dane do arkusza
– umieszcza dane z arkusza Excel na
stronie WWW
Cyfrowy aparat fotograficzny, najlepiej kilka
rodzajów; p∏yta z oprogramowaniem firmowym i sterownikami;
∏àcze internetowe;
komputery wyposa˝one
w interfejs USB; w zale˝noÊci od stanu posiadania: kabel USB pasujàcy do aparatu,
stacja dokujàca lub
czytnik kart
Program Excel; zestawy
danych do wykresów
i tabel pobrane z CD,
pliki z arkuszami b´dàcymi rozwiàzaniem podobnych problemów
i prezentujàcymi przyk∏adowe wykresy; dokument HTML z arkuszem pobrany z CD,
prezentacja z CD
Pomini´te zostanà zagadnienia zwiàzane
z technikami fotografowania.
åwiczenia powinny polegaç na wykonywaniu
zdj´ç w ró˝nych warunkach, np. przy zas∏oni´tych ˝aluzjach, z przybli˝eniem optycznym
i cyfrowym, z oÊwietleniem sztucznym i naturalnym. Mo˝na to po∏àczyç z konkursem na
najciekawsze zdj´cie.
Cz´Êç çwiczeƒ powinna
byç poÊwi´cona instalacji oprogramowania firmowego i transmisji danych z aparatu do
komputera.
Wi´kszoÊç zaawansowanych funkcji arkusza
wymaga znajomoÊci
matematyki w stopniu
znacznie przekraczajàcym wiedz´ uczniów.
Dlatego nale˝y tak dobraç çwiczenia, by nie
wymaga∏y takiej wiedzy,
ale uczy∏y schematu
post´powania i metod
rozwiàzywania problemu. Zestaw odpowiednich zadaƒ znajduje si´
w podr´czniku.
20
6
6
Nowoczesne narz´dzia
do edycji grafiki rastrowej.
Rozwini´cie treÊci poprzedniego tematu.
Przygotowanie materia∏ów do wykonania prezentacji, foldera szko∏y,
publikacji internetowej
itp.
Grafika wektorowa
i przygotowanie plików
dla poligrafii.
Praktyczna realizacja
projektu graficznego
zakoƒczona eksportem
projektu do pliku dla
drukarki postscriptowej
(wymagania zak∏adów
poligraficznych).
TreÊci kszta∏cenia
Liczba
godzin
– zna charakterystyczne cechy
grafiki wektorowej
– wie, które programy pozwalajà
tworzyç grafik´ wektorowà
– wie, co to sà palety kolorów
– zna formaty arkuszy papieru
stosowane w drukarniach
– wie, na czym polega grupowanie i skalowanie obiektów wektorowych
– zna zasady kompozycji grafiki
– wie, jakie parametry powinien
spe∏niaç plik zawierajàcy projekt przygotowany dla poligrafii
– umie opisaç wady i zalety grafiki rastrowej
– wie, czym si´ ró˝ni grafika rastrowa od wektorowej
– zna podstawowe poj´cia dotyczàce grafiki rastrowej, takie jak
rozdzielczoÊç, g∏´bia kolorów
i rodzaj kodowania kolorów
– wymienia przynajmniej dwie nazwy najpopularniejszych programów do obróbki grafiki rastrowej, np. Adobe Photoshop
lub bezp∏atny GIMP
– zna poj´cie warstw i umie podaç ich zastosowanie
– wie, do czego s∏u˝à podstawowe narz´dzia edycyjne
Uczeƒ:
WiadomoÊci
– umie rysowaç podstawowe obiekty
w grafice wektorowej
– modyfikuje obiekty, zmienia kolor,
kszta∏t i wype∏nienie
– potrafi importowaç pliki graficzne
w ró˝nych formatach
– korzysta z bibliotek obiektów i umie
je modyfikowaç
– pos∏uguje si´ skrótami klawiszowymi
– umie zapisaç plik z projektem przeznaczony dla poligrafii
– potrafi dokonaç wydruku do pliku,
korzystajàc ze sterownika drukarki
postscriptowej (jest to wymagane
przez zak∏ady poligraficzne)
z uwzgl´dnieniem znaków traserskich i innych parametrów druku
– pos∏uguje si´ narz´dziami edytorskimi z podstawowego zestawu
– umie dostosowaç parametry fizyczne zdj´cia do konkretnego zastosowania, np. stron www, gazety, taniego czasopisma, drukarni
– samodzielnie dokonuje zmian parametrów zdj´cia: nasycenia, jasnoÊci
itp., w celu poprawy jakoÊci zdj´cia
– umie zapisywaç pliki graficzne ró˝nych typów ze zmianà parametrów
kompresji i ÊwiadomoÊcià ich wp∏ywu na jakoÊç obrazu
– pos∏uguje si´ warstwami w celu
uzyskania ciekawych efektów
– stosuje efekty specjalne w celu korekcji artystycznej fotografii
– umie wykonaç kola˝ z kilku fotografii
Uczeƒ:
Umiej´tnoÊci
Za∏o˝one osiàgni´cia uczniów
Program CorelDRAW;
pliki z przyk∏adami i grafikà do importu, zawarte
na CD; w miar´ mo˝liwoÊci tablet graficzny
lub inne urzàdzenie peryferyjne do obs∏ugi
programów graficznych, prezentacja z CD
Zainstalowany edytor
grafiki rastrowej: Adobe
Photoshop lub GIMP;
pliki z przyk∏adowymi
zdj´ciami i rysunkami;
w miar´ mo˝liwoÊci tablet graficzny lub inne
urzàdzenie peryferyjne
do obs∏ugi programów
graficznych
Ârodki techniczne
i programy
Projekty przewidziane
do wykonania w ramach çwiczeƒ powinny
byç skorelowane z tematami çwiczeƒ dotyczàcymi stron WWW,
prezentacji. Mogà s∏u˝yç tak˝e stworzeniu
szkolnego folderu reklamowego lub plakatu.
Zestaw ciekawych çwiczeƒ znajduje si´
w podr´czniku.
W czasie çwiczeƒ mo˝na poddaç obróbce
zdj´cia wykonane podczas realizacji poprzedniego tematu, skorzystaç z przyk∏adowych
plików z CD lub przystàpiç do realizacji oryginalnego projektu graficznego. Propozycje
tematów projektów
omówiono w podr´czniku. Zach´camy tak˝e
do opracowania w∏asnych, odpowiadajàcych potrzebom szko∏y
lub pracowni.
Uwagi o realizacji
21
4
3
Elementy grafiki 3D.
Podstawowe poj´cia
zwiàzane z grafikà 3D.
Przygotowanie prostych elementów trójwymiarowych do prezentacji uczniowskich
i stron WWW.
Poznanie specyfiki tworzenia grafiki 3D.
Sieci komputerowe i ich
zastosowanie.
Prezentacje, wyszukiwanie informacji w sieci
i jej rozpowszechnianie
w sieciach lokalnych
i Internecie.
Korzystanie z sieciowych baz danych.
Komunikowanie si´ za
pomocà sieci komputerowych.
Prawne i spo∏eczne
aspekty korzystania
z komunikatorów, poczty elektronicznej i innych form ∏àcznoÊci
w sieci.
– wie, jakie sieci komputerowe
stosuje si´ w szkole, w przedsi´biorstwach i biurach
– wie, jaki sprz´t dobraç do budowy ró˝nych sieci komputerowych
– zna podstawowe poj´cia zwiàzane z sieciami – switch, ruter,
serwer, karta sieciowa, protokó∏
transmisji, IP, URL itp.
– umie wymieniç zalety ∏àczenia
komputerów w sieç
– wie, jakie jest znaczenie wspó∏dzielonych programowych
i sprz´towych zasobów sieciowych
– wie, jak powinna wyglàdaç fachowo wykonana instalacja sieci komputerowych
– wie, jak si´ pos∏u˝yç wyszukiwarkami sieciowymi w celu znalezienia potrzebnych informacji
– wie, czym si´ charakteryzuje
grafika trójwymiarowa
– zna poj´cie tekstury i jej znaczenie dla obiektów 3D
– zna zastosowanie obiektów 3D
– zna zasady oÊwietlania trójwymiarowych obiektów graficznych
– zna nazwy kilku programów do
tworzenia grafiki trójwymiarowej
– zna i stosuje poj´cie perspektywy
– umie rozpoznaç dany typ sieci komputerowej przez analiz´ sprz´tu
– samodzielnie pos∏uguje si´ przyrzàdem do zaciskania koƒcówek kabli
sieciowych
– udost´pnia sieci lokalnà drukark´
i inne urzàdzenia
– udost´pnia zbiory komputera sieciowego i przesy∏a lub pobiera je
w sieci
– pos∏uguje si´ wyszukiwarkami, dobiera odpowiednie wyrazy i frazy,
selekcjonuje i ocenia wiarygodnoÊç
znalezionych informacji
– korzysta z poczty elektronicznej
i komunikatorów internetowych
– korzysta z serwerów FTP
– umie stworzyç podstawowe obiekty
3D w programie 3D Studio
– pokrywa teksturà siatki obiektów
– prawid∏owo oÊwietla scen´
– umie modyfikowaç gotowe obiekty
3D
– prawid∏owo i twórczo dobiera lub
tworzy tekstury
– animuje obiekty 3D
Sieç komputerowa
z serwerem, przewody
sieciowe, zaciskarka
i zestaw kabli oraz wtyków do çwiczeƒ, ruter
sprz´towy
Program 3D Studio
w dowolnej wersji;
w miar´ mo˝liwoÊci tablet graficzny lub inne
urzàdzenie peryferyjne
do obs∏ugi programów
graficznych; modele
i pliki z CD
Ruter sprz´towy mo˝e
byç zastàpiony programowym. Ka˝dy uczeƒ
powinien mieç mo˝liwoÊç w∏asnor´cznego
przygotowania przewodów i po∏àczenia sieci.
Programy do grafiki 3D
wymagajà szybkich
komputerów, dlatego
z∏o˝onoÊç projektów
wykonywanych w ramach çwiczeƒ powinna
byç dostosowana do
stanu pracowni, a tak˝e
do umiej´tnoÊci i zaanga˝owania uczniów. Tematy nale˝y skorelowaç
z çwiczeniami z projektowania stron WWW
i prezentacji medialnych.
22
2
6
Bezpieczeƒstwo sieci.
Prawne i spo∏eczne
aspekty zastosowaƒ
sieci informatycznych.
Ochrona sieci i informacji w niej si´ znajdujàcych.
Nowoczesne technologie tworzenia stron
www i ich elementów.
Prezentacje w sieci.
Opracowywanie dokumentów w formacie akceptowanym przez
przeglàdarki internetowe. Upowszechnianie
informacji za poÊrednictwem sieci i stron WWW.
TreÊci kszta∏cenia
Liczba
godzin
– wymienia nazwy j´zyków i technologii wspó∏czeÊnie stosowanych przy tworzeniu stron WWW
– wie, jak rozpoznaç na gotowej
stronie techniki jej wykonania
(Flash, PHP, HTML, Java)
– zna wady i zalety poszczególnych technik
– wie, jakie narz´dzia sà potrzebne do tworzenia fragmentów
stron WWW w ró˝nych technikach
– zna znaczenie zabezpieczeƒ
sieciowych
– wie, jakie zagro˝enia p∏ynà
z sieci (dla komputerów i ludzi)
– wymienia najbardziej znane pakiety zabezpieczajàce przed wirusami i innymi zagro˝eniami z sieci
– wie, co oznacza poj´cie abonamentu na programy ochronne
i wie, gdzie je kupiç i jak przed∏u˝aç licencje
– wymienia wady i zalety sprz´towych zabezpieczeƒ sieciowych
– wie, jak si´ zachowaç w sieci,
by uniknàç zagro˝eƒ
– zna podstawowe zasady tak
zwanej netykiety
– wie, czym jest sprz´towe zabezpieczenie na przyk∏ad firewall w ruterze lub jako osobne
urzàdzenie i zna metody konfiguracji takich urzàdzeƒ
Uczeƒ:
WiadomoÊci
– umie napisaç nieskomplikowany
program w j´zyku PHP
– wykonuje prosty, animowany baner
w technologii flash, pos∏uguje si´
programem Flash MX
– potrafi po∏àczyç na stronie elementy wykonane ró˝nymi technikami
– umie pos∏u˝yç si´ serwerem w celu
testowego uruchomienia programów w j´zyku PHP
– korzysta z zaawansowanych opcji
j´zyka HTML
– potrafi zainstalowaç pakiety
ochronne typu antywirus, firewall
i inne
– umie zarejestrowaç taki program
i przeprowadziç jego aktualizajc´
– stosuje si´ do zasad bezpieczeƒstwa sieciowego
– stosuje najwa˝niejsze opcje programów zabezpieczajàcych, np.: automatyczne skanowanie poczty, automatyczna aktualizacja itp.
– umie dobraç odpowiednie zabezpieczenie dla stanowiska roboczego sieci
– potrafi skonfigurowaç ruter z firewallem w podstawowej funkcji udost´pniania ∏àcza internetowego
Uczeƒ:
Umiej´tnoÊci
Za∏o˝one osiàgni´cia uczniów
Do realizacji tych treÊci
najlepiej u˝yç oprogramowania firmy Macromedia.
Mo˝liwe jest te˝ zastosowanie innych programów, które pozwalajà
stworzyç elementy
w technologii Flash.
Oprogramowanie, ruter
z zabezpieczeniem typu
firewall lub samodzielna
sprz´towa zapora
ogniowa
Ârodki techniczne
i programy
Prace powsta∏e podczas çwiczeƒ mogà staç
si´ cz´Êcià na przyk∏ad
witryny szkolnej.
Mo˝na rozdzieliç prac´
w ten sposób, aby mo˝liwe by∏o po∏àczenie
ostatecznych wersji
w ca∏oÊç stron WWW.
Szczególnà uwag´ nale˝y zwróciç na koniecznoÊç stosowania
zabezpieczeƒ sieciowych.
Uwagi o realizacji
23
– wie, jakie znaczenie majà prezentacje komputerowe
– zna nazwy programów, które
mogà s∏u˝yç do tworzenia prezentacji (PowerPoint, OpenOffice)
– wie, kiedy stosuje si´ prezentacje medialne i umie dobraç ich
charakter do oczekiwaƒ odbiorców
– wie, jakie mo˝liwoÊci majà
wspó∏czesne programy do tworzenia prezentacji
– umie wymieniç przyk∏ady praktycznego wykorzystania baz
danych
– wie, jak projektuje si´ relacyjne
bazy danych
– zna nazwy kilku uniwersalnych
systemów baz danych
– zna podstawowe poj´cia dotyczàce baz danych
– wie, jakie znaczenie majà klucze i raporty, umie je zaprojektowaç
– zna zasady przechowywania
danych w archiwum
6
4
Prezentacje multimedialne.
åwiczenia dotyczàce
multimedialnych opracowaƒ zagadnieƒ zwiàzanych z ró˝nymi dziedzinami ˝ycia szko∏y
lub przedmiotami szkolnymi.
Bazy danych.
Podstawowe formy organizacji informacji
w bazach danych spotykanych w otoczeniu
ucznia. Budowanie relacyjnej bazy danych na
podstawie programu
Access.
– umie zaprojektowaç prostà baz´
danych w dost´pnym mu systemie,
np. w programie Access
– stosuje zasady tworzenia relatywnych baz danych
– prawid∏owo dobiera klucze przeszukiwania bazy
– samodzielnie projektuje tabele baz
danych
– wyszukuje informacje w bazach danych
– umie odnaleêç dane w archiwum
– biegle pos∏uguje si´ podstawowymi
funkcjami programów do tworzenia
prezentacji
– umieszcza w prezentacji pliki medialne, takie jak animacje, filmy,
dêwi´k
– umie nagrywaç i dodawaç komentarze dêwi´kowe do prezentacji
– dobiera elementy graficzne przystajàce do prezentowanej tematyki
– opracowuje dok∏adne plany prezentacji, prawid∏owo gromadzi do
niej materia∏y
– pos∏uguje si´ innymi programami
(np. graficznymi) i sprz´tem (skaner
i aparat fotograficzny) do przygotowania materia∏ów do prezentacji
– umie stworzyç plik w formacie pdf
– korzysta ze specjalizowanych programów do tworzenia stron WWW
– umie zaproponowaç technologie
do wykonania poszczególnych elementów strony (ankieta, baner, FTP
i inne)
System baz danych
z pakietu Office; przyk∏adowe tabele z danymi i pokazowe pliki
z bazami
Oprogramowanie z pakietów biurowych; mikrofon, s∏uchawki lub
g∏oÊniki, karta dêwi´kowa w komputerze, pliki
medialne do prezentacji
z CD lub przygotowane
przez nauczyciela
W czasie çwiczeƒ
uczeƒ powinien samodzielnie stworzyç baz´
z odpowiednimi relacjami. Jednym z najwa˝niejszych zagadnieƒ
w tej grupie tematów
jest prawid∏owe projektowanie bazy danych
przed jej utworzeniem
w programie Access.
Nauczyciel powinien
zwróciç szczególnà
uwag´ na nauczenie
planowania prezentacji
z uwzgl´dnieniem oczekiwaƒ odbiorców i specyfiki tematu. Wa˝na
jest te˝ estetyka prac.
24
2
1
1
7
74
Podr´czniki elektroniczne i inne wydawnictwa
tego typu.
Korzystanie z informacji
zwiàzanych z kszta∏ceniem, pochodzàcych
z ró˝nych êróde∏.
Tendencje rozwoju TI.
Rozwój zastosowaƒ
komputerów.
Godziny do dyspozycji
nauczyciela
Razem
Liczba
godzin
Wyszukiwanie i selekcjonowanie informacji.
Wyszukiwanie informacji w bazach danych
i formu∏owanie rozbudowanych pytaƒ.
èród∏a informacji: elektroniczne i klasyczne.
TreÊci kszta∏cenia
– orientuje si´ w aktualnej ofercie
urzàdzeƒ komputerowych
– zna tendencje rozwojowe mikroprocesorów i innych elementów komputerowych
– wie z publikacji prasowych, jakie zmiany nastàpià w urzàdzeniach i programach TI w najbli˝szym czasie
– zna z prasy zapowiedzi nowoÊci sprz´towych i programowych, a tak˝e przyk∏ady ∏amania zasad prawa i etyki
informacyjnej i komunikacyjnej
– umie wymieniç kilka rodzajów
publikacji elektronicznych
– wie, jak pos∏ugiwaç si´ s∏ownikami elektronicznymi, programowymi i kieszonkowymi
– ocenia wiarygodnoÊç êród∏a
elektronicznego
– wie, gdzie szukaç informacji
z danej dziedziny
– umie wymieniç podstawowe
êród∏a informacji (nie tylko elektroniczne)
– zna nowoczesne us∏ugi telekomunikacyjne, przesy∏ajàce serwisy informacyjne (np. przez telefoni´ komórkowà)
– wie, jakie informacje nale˝y
przechowywaç w archiwum
i jak z nich korzystaç
– wie, jakim programem odczytywaç pliki pdf.
Uczeƒ:
– odnajduje strony WWW dotyczàce
nowoÊci z technologii informacyjnej
– korzysta z prasy komputerowej
i umie szybko odnaleêç w nich informacje dotyczàce nowoÊci z technologii informacyjnej
– dobiera odpowiedni program multimedialny lub encyklopedi´ elektronicznà do swojego poziomu wiedzy
– sprawnie korzysta ze s∏owników
komputerowych itp. publikacji
– umie pos∏ugiwaç si´ encyklopediami elektronicznymi offline i online
– pos∏uguje si´ klasycznym katalogiem bibliotecznym
– umie odczytywaç pliki pdf
– pos∏uguje si´ nowoczesnymi Êrodkami zdobywania informacji, na
przyk∏ad przez telefoni´ komórkowà, teletekst, serwisy emailowe
– pos∏uguje si´ forum dyskusyjnym
w celu wymiany informacji z danej
dziedziny
Za∏o˝one osiàgni´cia uczniów
WiadomoÊci
Umiej´tnoÊci
Uczeƒ:
Materia∏y reklamowe
znanych firm komputerowych, witryny g∏ównych producentów
sprz´tu i oprogramowania komputerowego;
czasopisma komputerowe
Podr´czniki elektroniczne w postaci stron
WWW i programów
multimedialnych
Elektroniczne i tradycyjne encyklopedie, przyk∏adowe pliki pdf z instrukcjami obs∏ugi
sprz´tu, elementy katalogu bibliotecznego;
strony WWW z informacjami o us∏ugach
Ârodki techniczne
i programy
Nauczyciel powinien
samodzielnie przygotowaç dane do lekcji,
uwzgl´dniajàc aktualny
stan techniki.
Nauczyciel powinien
dobraç oprogramowanie odpowiadajàce profilowi danej szko∏y, np.
systemy do doskonalenia wymowy i s∏owniki
elektroniczne.
W celu zapoznania
uczniów z katalogami
bibliotecznymi mo˝na
zaplanowaç wycieczk´
do biblioteki.
Uwagi o realizacji