Wystąpienie -

Łódź, dnia
NajwyŜsza Izba Kontroli
września 2011 r.
Delegatura w Łodzi
Pan
Piotr Ryszard CMELA
Dyrektor
Urzędu Statystycznego
w Łodzi
LLO-4101-14-03/2011
P/11/045
WYSTĄPIENIE POKONTROLNE
Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie
Kontroli1, zwanej dalej „ustawą o NIK”, NajwyŜsza Izba Kontroli – Delegatura w Łodzi,
przeprowadziła kontrolę w Urzędzie Statystycznym w Łodzi (zwanym dalej „Urzędem”)
w przedmiocie efektów wdraŜania przedsięwzięć z zakresu e-administracji” w okresie od
1 stycznia 2010 r. do 9 września 2011 r.
W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli
podpisanym w dniu 20 września 2011 r. – NajwyŜsza Izba Kontroli, na podstawie art. 60
ust. 1 ustawy o NIK, przekazuje Panu Dyrektorowi niniejsze wystąpienie.
NajwyŜsza Izba Kontroli ocenia pozytywnie wdroŜenie przez Urząd przedsięwzięć
w obszarze e-administracji.
PowyŜszą ocenę ogólną uzasadniają przedstawione niŜej oceny cząstkowe.
1. Urząd prowadził zadania ogólnokrajowe wykonywane w ramach prac prowadzonych na
rzecz statystyki publicznej jako całości, m.in. w zakresie statystyki małych i średnich
przedsiębiorstw, na podstawie programów badań statystycznych statystki publicznej na
rok 2010 i 2011, uchwalonych przez Radę Ministrów odpowiednio rozporządzeniami
z dnia 8 grudnia 2009 r.2 i z dnia 9 grudnia 2010 r.3.
1
Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1701 ze zm.
Dz. U. z 2010 r. Nr 3, poz. 14, ze zm.
3
Dz. U. Nr 239, poz. 1594
2
u l. Ki liń ski ego 210, 93 -106 Łód ź
t el. : 42 239 32 00, fa x: 42 239 32 90, e- mai l: LLO@ nik. gov.p l
Ad r es d o k or esp ond en cji : Sk r. P oc zt. 73 ; 90 -980 Ł ód ź 7
2
Zadania te obejmowały badania oznaczone formularzami sprawozdawczymi, określonymi
przez Prezesa Rady Ministrów rozporządzeniami w sprawie wzorów formularzy
sprawozdawczych,
objaśnień
co
do
sposobu
ich
wypełniania
oraz
wzorów
kwestionariuszy i ankiet statystycznych stosowanych w badaniach statystycznych
ustalonych w programie badań statystycznych statystyki publicznej z dnia 28 kwietnia
2010 r. na rok 20104 i z dnia 1 kwietnia 2011 r. na rok 20115. Były to następujące
sprawozdania: SP-3 – sprawozdanie o działalności gospodarczej przedsiębiorstw, PL1 –
panelowe badanie przedsiębiorstw i PL2 –panelowe badanie przedsiębiorstw.
W rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 28 marca 2007 r. w sprawie Planu
Informatyzacji Państwa na lata 2007 – 20106, zwanym dalej „Planem Informatyzacji”,
wypełnianie i przesyłanie formularzy prezentujących dane statystyczne do urzędu, zostało
określone jako jedna z podstawowych funkcjonalności, która jest realizowana
z wykorzystaniem drogi elektronicznej. Stosownie do wymogów ww. rozporządzeń
Prezesa Rady Ministrów, badania te prowadzone były z wykorzystaniem dostępnych
drogą elektroniczną formularzy statystycznych, poprzez administrowany przez Główny
Urząd Statystyczny (GUS) Portal Sprawozdawczy. Według wyŜej powołanych
programów badań statystycznych, dla zobowiązanych podmiotów o liczbie pracujących
nie większej niŜ 5 osób dopuszczalne było przekazywanie danych w formie papierowej.
Według danych za rok 2010 r. udział poszczególnych formularzy przekazanych w formie
elektronicznej wynosił: SP-3- 43,7%, PL1- 27,2% i PL2-35,9%.
2. NajwyŜsza Izba Kontroli ocenia pozytywnie realizację określonej w Planie Informatyzacji
funkcjonalności p.n. „Przypominanie o obowiązku złoŜenia formularza statystycznego”.
Powiadomienie
o
obowiązku
sprawozdawczym
drogą
elektroniczną
z
Portalu
Sprawozdawczego GUS obsługiwane jest przez Centrum Informatyki Statystycznej
w Radomiu. Operacja wysyłania realizowana jest automatycznie na zasadzie selekcji
w kartotece edycji badania tych sprawozdawców, którzy posiadają aktywne konto
w Portalu Sprawozdawczym. Powiadomienie o obowiązku sprawozdawczym formie
papierowej do pozostałych jednostek Urząd wysyła łącznie z danymi uwierzytelniającymi,
pozwalającymi na przekazanie danych statystycznych z wykorzystaniem formularza
elektronicznego poprzez Portal Sprawozdawczy.
4
Dz. U. Nr 106, poz. 676, ze zm. weszło w Ŝycie z dniem 1 lipca 2010 r.
Dz. U. Nr 83, poz. 453, weszło w Ŝycie w dniu 6 maja 2011 r.
6
Dz. U. Nr 61, poz. 415
5
3
3. Uwagi kontroli dotyczyły realizowania przez Urząd kolejnej funkcjonalności określonej
w Planie Informatyzacji tj. potwierdzenia o zrealizowaniu obowiązku sprawozdawczego.
Ustalono, Ŝe wprawdzie Portal Sprawozdawczy umoŜliwia wysłanie drogą elektroniczną
(e-mail) potwierdzenia przekazania sprawozdania i wydrukowanie „Noty potwierdzającej
realizację obowiązku sprawozdawczego”, to potwierdzenia te nie spełniają wymogów
Urzędowego Potwierdzenia Odbioru w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 17 lutego
2005 r. o informatyzacji podmiotów realizujących zadania publiczne7.
4. NIK pozytywnie ocenia realizację kolejnej funkcjonalności ustalonej w Planie
Informatyzacji, tj. wysyłanie monitów w razie braku realizacji obowiązku statystycznego.
Stwierdzono, Ŝe w przypadku sprawozdawców posiadających aktywne konto w Portalu
Sprawozdawczym, kierowany jest do nich drogą elektroniczną monit w terminach
zapisanych
w
harmonogramie
realizacyjnym
badań
SP-3
oraz
PL1
i
PL2
o niezrealizowanym obowiązku.
W przypadku jednostek nieposiadających aktywnego konta w Portalu Sprawozdawczym,
zgodnie z odpowiednim zapisem w harmonogramie realizacyjnym badania, Urząd
sukcesywnie wysyła monity elektroniczne na adres e-mail.
5. Stopień realizacji obowiązku sprawozdawczego, polegającego na składaniu sprawozdań
statystycznych dla poszczególnych badań wynosił: dla sprawozdania SP-3 – 69,7 %
w 2010 r. i 68,5 % w 2011 r., dla formularzy PL1 – 94,0% i PL2 – 97,4 % w 2010 r.
Stosownie do postanowień art. 58 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce
publicznej8, kto wbrew obowiązkowi przekazuje dane statystyczne po upływie
oznaczonego terminu podlega karze grzywny. W kontrolowanym okresie Urząd nie
korzystał z tej sankcji uzasadniając to tym, Ŝe liczebności prób losowanych do badań
reprezentacyjnych, a takimi są badania prowadzone przez Urząd w ramach specjalizacji,
pozwalają na opracowanie rzetelnych wyników równieŜ przy niepełnej kompletności
zebranych sprawozdań. Ponadto, Pan Dyrektor wyjaśnił, Ŝe „Generalnie załoŜeniem
przyjętym przez Prezesa GUS jest egzekwowanie obowiązków sprawozdawczych bez
konieczności korzystania z sankcji określonej w art.58 Ustawy (…)”.
6. UmoŜliwione było wyszukanie Ŝądanej metainformacji lub informacji statystycznej z baz
tematycznych systemu informacyjnego statystyki publicznej na Portalu Informacyjnym
Urzędu, tj. spełniona była wymagana Planem Informatyzacji funkcjonalność przewidziana
7
8
Dz. U. Nr 64, poz. 565, ze zm.
Dz. U. Nr 88, poz. 439 ze zm.
4
dla słuŜb statystyki publicznej. Wyszukiwarka znajdująca się na stronie internetowej
Urzędu umoŜliwia szybkie i trafne znalezienie informacji statystycznych.
7. Biuletyn
Informacji
Publicznej
słuŜb
statystyki
publicznej
jest
prowadzony
i administrowany przez Główny Urząd Statystyczny. Elektroniczna Skrzynka Podawcza
(ESP) Urzędu została uruchomiona w 2008 r. na bezpłatnej platformie e-PUAP. W okresie
objętym kontrolą na ESP nie wpłynął Ŝaden dokument.
8. Urząd Statystyczny w Łodzi nie ponosił w 2010 r. kosztów związanych z obsługą
elektroniczną
przekazywanych
sprawozdań.
Koszty
związane
z
utrzymaniem
infrastruktury informatycznej, w tym serwerów, łącza internetowego, oprogramowania
narzędziowego i aplikacyjnego ponosił w całości Główny Urząd Statystyczny, jako
administrator Portalu Sprawozdawczego i stron internetowych (w tym BIP).
9. Wprowadzona zarządzeniem Prezesa GUS i obowiązująca w Urzędzie od 2000 r.
Instrukcja Kancelaryjna wprawdzie zawierała postanowienia dotyczące postępowania
z dokumentami zapisanymi komputerowo, ale zapisy te nie uwzględniały wymogów
określonych przepisami prawa w badanym okresie.
Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania
niniejszego wystąpienia pokontrolnego przysługuje Panu prawo zgłoszenia na piśmie do
Dyrektora Delegatury NIK w Łodzi umotywowanych zastrzeŜeń w sprawie ocen i uwag
zawartych w tym wystąpieniu.
W razie zgłoszenia zastrzeŜeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin
nadesłania informacji, o której wyŜej mowa, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały
właściwej komisji NIK.