Strategia Rozwoju Turystyki Gminy Krynice

Transkrypt

Strategia Rozwoju Turystyki
Gminy Krynice
na lata 2009 - 2015
Wrzesień 2009
ZAMAWIAJĄCY
Gmina Krynice
22-610 Krynice
tel. (084) 663-02-25
fax. (084) 663-02-25
[email protected]
www.krynice.com.pl
OPRACOWANIE
Firma Szkoleniowa
Agnieszka Wiśniewska-Woźniak
ul. Odrodzenia 9
22-400 Zamość
tel./fax 0-84 677-72-33
[email protected]
www.aw-szkolenia.pl
Strategia Rozwoju Turystyki Gminy Krynice na lata 2009 - 2015
Spis treści
Wstęp ................................................................................................................................... 4
1. Światowy i Polski rynek turystyczny ................................................................................ 6
1.1. Światowy rynek turystyczny ...................................................................................... 6
1.2. Polski rynek turystyczny ........................................................................................... 6
1.3. Trendy w turystyce światowej i polskiej.................................................................... 7
2. Położenie i ogólna charakterystyka Gminy Krynice........................................................11
3. Charakterystyka walorów turystycznych........................................................................14
3.1. Walory naturalne......................................................................................................14
3.1.1. Rzeźba terenu.....................................................................................................14
3.1.2. Klimat ................................................................................................................16
3.1.3. Sieć wodna .........................................................................................................18
3.1.4. Środowisko przyrodnicze..................................................................................18
3.1.5. Rolnictwo i przemysł........................................................................................ 20
3.1.6. Leśnictwo .......................................................................................................... 21
3.2. Walory historyczno - kulturowe..............................................................................23
3.2.1. Dziedzictwo historyczne...................................................................................23
3.2.2. Dziedzictwo kulturowe ................................................................................... 24
3.3. Imprezy kulturalne ................................................................................................. 29
4. Analiza stanu zagospodarowania turystycznego Gminy Krynice.................................. 31
4.1. Infrastruktura turystyczna i paraturystyczna ......................................................... 31
4.1.1. Baza noclegowa i gastronomiczna.........................................................................33
4.1.2. Zagospodarowanie turystyczne - szlaki turystyczne, oznakowanie ....................33
4.1.3. Dostępność komunikacyjna ............................................................................ 34
5. Ocena aktualnego ruchu turystycznego ................................................................... 39
6. Działania marketingowe w zakresie turystyki............................................................... 39
6.1. Aktywność promocyjna Gminy Krynice................................................................. 39
6.2. Turystyczny obraz Gminy Krynice w mediach, wydawnictwach promocyjnych i
dokumentach planistycznych................................................................................... 39
7.Analiza SWOT ................................................................................................................. 42
2
Strategia Rozwoju Turystyki Gminy Krynice została opracowana przez
Firmę Szkoleniową Agnieszka Wiśniewska – Woźniak
Redakcja: Marek Marcola
7.1.Mocne strony ............................................................................................................ 42
7.2. Słabe strony ............................................................................................................. 43
7.3. Szanse ...................................................................................................................... 44
7.4. Zagrożenia............................................................................................................... 45
8. Planowanie strategiczne ................................................................................................46
8.1. Powiązania z innymi dokumentami strategicznymi.............................................. 46
8.2. Misja i wizja ............................................................................................................ 48
8.3.Cele strategiczne...................................................................................................... 48
8.4. Mapa Gminy ................................................................................................................ 87
9. Monitorowanie Strategii ................................................................................................88
10. Źródła finansowania ..................................................................................................... 93
10.1. Założenia finansowania ......................................................................................... 93
10.2. Sposoby i źródła finansowania Strategii ............................................................... 93
3
Wstęp
Po wejściu Polski do Unii Europejskiej gminy ubiegające się o fundusze
europejskie zobowiązane są do opracowania Strategii Rozwoju Gminy, która pozwala
zaplanować efektywny rozwój gminy w wielu aspektach. Jednakże niektóre gminy
zlecają jeszcze bardziej szczegółowe opracowania z tych dziedzin, w których widzą
największe szanse swego rozwoju. Przeważnie jest to turystyka - branża, mająca obok
informatyki
najlepsze
rokowania
gospodarcze.
Pomimo
kryzysu
perspektywy
rozwojowe polskiej turystyki są jednak obiecujące i polskie gminy powinny to
wykorzystać, tym bardziej, iż z ustawy o samorządzie gminnym z 8 marca 1990 roku
z art. 7, ust. 1, pkt. 10 wynika wręcz obowiązek „zagospodarowywania zbiorowych
potrzeb wspólnoty w zakresie kultury fizycznej i turystyki”. W nawiązaniu do
powyższego opracowano niniejszą strategię rozwoju turystyki dla Gminy Krynice,
potencjalnie liczącego się ośrodka turystycznego .
Narodowa Strategia Rozwoju Turystyki na lata 2007-2013, przyjęta przez Radę
Ministrów 21 czerwca 2005 roku, wytypowała 5 obszarów priorytetowych, a mianowicie:
1. Rozwój produktów turystycznych
2. Rozwój zasobów ludzkich
3. Wsparcie marketingu
4. Kształtowanie przestrzeni turystycznej
5. Wsparcie instytucjonalne
Właśnie tymi głównymi obszarami rozwojowymi zajmuje się także strategia dla
Krynic. Opracowana Strategia Rozwoju Turystyki dla Gminy Krynice na lata 2009 – 2015
znacznie ułatwi ubieganie się o ośrodki Unii Europejskiej, przewidziane w programach
pomocowych na lata 2007 – 2013 i później. Co najważniejsze, zawiera ona wykaz bardzo
konkretnych zadań do wykonania, których realizacja zagwarantuje Gminie Krynice
status liczącego się ośrodka turystycznego.
Prezentowana Strategia jak każdy dokument planowania strategicznego zawiera
diagnozę stanu obecnego, ocenę słabych oraz mocnych stron Gminy, jej szans
i zagrożeń, określa turystyczną misję i wizję Gminy, wyznacza cele strategiczne do
4
realizacji, a zwłaszcza wskazuje konkretne zadania, których realizacja doprowadzi do
osiągnięcia tych celów. Dokument ma charakter otwarty, a kolejność realizacji
poszczególnych zadań będzie uzależniona od warunków i możliwości osobowych,
finansowych i rzeczowych Gminy.
W procesie tworzenia każdej strategii należy znaleźć odpowiedź na 3 kluczowe
pytania:
1. Na jakim aktualnie etapie rozwoju znajduje się dany obszar?
2. Jaka jest wizja dla danego regionu po osiągnięciu wyznaczonego horyzontu
czasowego, a więc np. za 7 lat?
3. Jak to osiągnąć?
Prezentowana strategia daje Gminie Krynice takie odpowiedzi, koncentrując się
na najważniejszym z nich, pytaniu Nr 3,czyli proponując konkretne rozwiązania.
5
1. Światowy i Polski rynek turystyczny
1.1. Światowy rynek turystyczny
Rozwój turystyki jest rzeczywiście imponujący. W ciągu półwiecza 1950 - 2001
międzynarodowy ruch turystyczny wzrósł 27 - krotnie! Według danych Światowej
Organizacji
Turystycznej
(WTO)
w
2007
roku
było
na
świecie
903 mln
międzynarodowych wizyt turystycznych, o 6,6 % więcej niż w 2006 roku. W ciągu
czterech miesięcy 2008 roku liczba podróży wzrosła o ok. 5 %. Do dużego ożywienia
w ruchu turystycznym w skali świata najbardziej mogą się w pewnej perspektywie
przyczynić Chiny, kraj bardzo ludny i przeżywający dynamiczny wzrost gospodarczy.
W 2007 roku, według informacji Instytutu Turystyki łączny popyt turystyczny na
świecie miał wartość 7,1 bln USD. W okresie do 2018 roku popyt wzrośnie niemal
dwukrotnie, do około 13,2 bln USD. W 2007 roku w skali całego świata przemysł
związany z turystyką i podróżami przyczynił się do wytworzenia 3,6 % GDP - Produktu
Krajowego Brutto (1830 mld USD).
1.2. Polski rynek turystyczny
W Polsce turystyka współtworzyła Produkt Krajowy Brutto aż w 5,6 %, w 2008
roku nasz kraj odwiedziło 60 mln obcokrajowców, z czego turystów (czyli spędzających
przynajmniej 1 noc) było 13 mln. W 2012 roku ma ich być 16 mln. Pod tym względem
Polska zajmuje 17 miejsce na świecie. Na pierwszym miejscu jest Francja, która gości aż
82 mln obcokrajowców, którzy wydają tam 54,2 mld USD. Szacuje się, że cudzoziemcy
zostawili u nas ponad 10 mld USD. Miliony rodaków spędza wczasy w innych rejonach
kraju. Według Instytutu Turystyki w 2008 roku z noclegów w Polsce skorzystało
15,4 mln Polaków (wzrost o 6,3 %). Aktualnie, po analizie wyników I kwartału 2009
roku, również w turystyce widać skutki światowego kryzysu ekonomicznego, ale
w dłuższej perspektywie tendencja jest rosnąca i obecne zawirowania na rynkach
finansowych mogą ją tylko nieco okresowo przyhamować.
Według danych Instytutu Turystyki w ciągu 2008 roku Polacy odbyli 34,9 mln
krajowych podróży, z czego 59 % to krótkoterminowe (2 - 4 dni) a 41 % długoterminowe
6
(ponad 5 dni). W 2013 roku te liczby mają wynieść odpowiednio 22,1 mln oraz 20,6 mln.
Oznacza to wzrost o ponad 20 %.
Dobre prognozy dla hotelarstwa dotyczą także gastronomii. Aktualnie Polacy
wydają na jedzenie w restauracjach jedynie 5 % budżetu zaplanowanego na jedzenie,
podczas gdy Niemcy – 35 %, a Amerykanie – 50 %. Polacy przeznaczają na ten cel
4,8 mld Euro, a podobni liczebnością Hiszpanie – 8 razy więcej.
1.3. Trendy w turystyce światowej i polskiej1
Turystyka światowa
W okresie od stycznia do sierpnia 2008 było na świecie około 641 mln przyjazdów
turystów międzynarodowych. Oznacza to o 23 miliony przyjazdów więcej niż w tym
samym okresie 2007 roku. Jednakże w ciągu roku wyniki turystyki międzynarodowej
gwałtownie się pogarszały, najpierw pod wpływem rekordowo wysokich i rosnących cen
ropy naftowej, a później przez obawy wywołane kryzysem finansowym.
Początek roku 2008 był pomyślny: w ciągu pierwszych czterech miesięcy wzrost
liczby międzynarodowych przyjazdów turystycznych na całym świecie wyniósł 5,7 %,
a w maju był jeszcze większy (7 %). Ale w czerwcu tempo wzrostu spadło do 2 %,
a w lipcu i sierpniu do 1 %.
W Europie w ciągu pierwszych ośmiu miesięcy 2008 roku wzrost wyniósł
zaledwie 2 % w porównaniu z analogicznym okresem ubiegłego roku, a spowolnienie
wzrostu nie oszczędziło żadnego z czterech subregionów. Szczególnie słabe były wyniki
w regionie Europy Północnej. Europa Zachodnia również wykazała poważne załamanie
począwszy od czerwca, choć niektóre kraje (Niemcy, Austria i Szwajcaria) zanotowały
wzrost liczby przyjazdów także w lipcu i sierpniu. Sytuacja krajów Europy Środkowej
i Wschodniej była stosunkowo dobra (wzrost o 3 % w okresie od stycznia do sierpnia).
Dotyczy to zwłaszcza Estonii, Łotwy i Litwy. Kraje południowej Europy i basenu Morza
Śródziemnego są zróżnicowane: z jednej strony rozwój turystyki przyjazdowej
7
w Chorwacji i Turcji, a z drugiej spadek w Grecji. Włochy i Hiszpania nie zanotowały
większych zmian.
Spowolnienie ruchu w ciągu trzech kwartałów 2008 roku, z ujemnym wzrostem
we wrześniu, potwierdzają dane o transporcie lotniczym ogłaszane przez IATA oraz
różne regionalne stowarzyszenia przewoźników. Wyniki branży hotelowej w pierwszych
ośmiu miesiącach 2008 roku również świadczą o recesji, zwłaszcza wskaźniki
wykorzystania miejsc noclegowych zaczynają być niepokojące. W 2009 roku oczekuje
się spowolnienia tempa wzrostu: od 0 % do 2 %.
Prognozy UNWTO (United Nations World Tourism Organization) dotyczące
rozwoju turystyki do 2020 roku
Liczba podróży na świecie wyniesie w 2020 r. 1 561 milionów, a wpływy osiągną
wartość 2 bilionów USD;
Europa pozostanie najczęściej odwiedzanym regionem świata - przewiduje się
717 milionów podróży w 2020 r. i 46 % udział w światowym rynku;
Wśród poszczególnych regionów Europy największy wzrost przyjazdów
odnotują: kraje Europy Środkowo-Wschodniej (223 mln) oraz południowo wschodnich krajów basenu Morza Śródziemnego (212 mln);
Region Azji Wschodniej i Pacyfiku stanie się drugim z kolei po Europie
najczęściej odwiedzanym miejscem na świecie i jego udział wzrośnie do 25 %;
Liczba podróży międzyregionalnych, jak się przewiduje, będzie rosła szybciej niż
liczba podróży wewnątrz regionów.
Trendy i prognozy ruchu turystycznego
W 2008 roku zbiegły się w Polsce dwa niekorzystne czynniki: obowiązek wizowy
dla sąsiadów ze wschodu, będących poza strefą Schengen, oraz, począwszy od drugiego
kwartału, pierwsze symptomy, a potem już pełny rozwój globalnego kryzysu
finansowego.
1
www.intur.com.pl
8
Według skorygowanych (niestety w dół) prognoz Instytutu Turystyki, ogólna
liczba przyjazdów turystów wzrośnie od 15 mln w 2007 roku, poprzez niemal 13 mln
w 2008 roku, do około 14,2 mln w latach 2012 i 2013, co oznacza średnioroczną
dynamikę liczby przyjazdów turystów do Polski w latach 2008 - 2013 na minimalnym
poziomie
1,8 %.
Spodziewane
jest
dwuletnie
zatrzymanie
wzrostu
ruchu
przyjazdowego z nieościennych krajów „15” Unii Europejskiej, Ameryki Północnej
i pozostałych krajów zamorskich. Stabilizacji liczby przyjazdów można oczekiwać
z Niemiec, po spadku w 2008 roku. Przyjazdy sąsiadów ze wschodu znacznie spadły
w 2008 roku, po wejściu Polski do strefy Schengen. Nie jest pewne w jakim tempie
te straty będą niwelowane w przyszłości.
Przyjazdy do Polski
W pierwszym kwartale 2008 roku spadek ogólnej liczby przyjazdów
nierezydentów szacowany był na 10 %, w tym turystów na 9 %. W drugim kwartale
spadki wyniosły odpowiednio: 8 i 11 %, a zaś w trzecim – 7 i 16 %. Globalny kryzys
gospodarczy sprawił, że w czwartym kwartale spadki liczby przyjazdów były
największe i wyniosły 14 i 16 %. Dane z bazy noclegowej oraz statystyka portów
lotniczych potwierdzają, że czwarty kwartał 2008 roku był najgorszy w ciągu
ostatniego pięciolecia. Liczbę przyjazdów turystów w 2008 roku oszacowano na około
13 mln (o 13 % mniej niż w 2007 r.).
Wyniki badań przeprowadzonych w okresie do listopada 2008 roku włącznie,
potwierdzają zaobserwowane wcześniej zmiany struktury celów pobytu. Dotyczy to
zwłaszcza podróży tranzytowych, których było wyraźnie mniej niż w 2007 roku.
Zmniejszyły się też rozmiary segmentu
turystyki zakupowej, co wiąże się
z utrudnieniem ruchu na wschodniej granicy. Utrzymuje się poziom niewrażliwych na
koniunkturę przyjazdów rodzinno - towarzyskich. Odsetek przyjazdów służbowych
i biznesowych nie zmienił się, ale wobec spadku ogólnej liczby przyjazdów, w liczbach
bezwzględnych mamy do czynienia ze spadkiem do 3,5 mln. Odsetek wizyt
motywowanych celami turystyczno - wypoczynkowymi wzrósł na tyle poważnie, że
również w liczbach bezwzględnych obserwujemy wzrost do 3,1 mln. Pozostałe cele
9
pobytu: zdrowotne, szkoleniowe, podjęcie dorywczej pracy, odwiedziny w miejscu
pochodzenia, sprawy religijne występują bardzo rzadko, choć nieco wzrosła liczba
przyjazdów zdrowotnych (do około 250 tys.).
Wyjazdy zagraniczne Polaków
W pierwszych trzech kwartałach 2008 roku Polacy w wieku 15 i więcej lat
uczestniczyli w 5,35 mln turystycznych podróży za granicę (połączonych co najmniej
z jednym noclegiem poza granicami kraju). Oznacza to wzrost o 100 tys., tj. o 2 %.
więcej niż w takim samym okresie 2007 roku. Obserwujemy wzrost liczby
zagranicznych wyjazdów długookresowych (o 6 %) i spadek zagranicznych wyjazdów
krótkookresowych (o 13 %).
Polscy turyści najczęściej odwiedzali Niemcy, potem Czechy, Wielką Brytanię,
Chorwację, Holandię i Słowację.
W 2007 roku zanotowano 47 561 tys. wyjazdów Polaków za granicę (o 6,4 %
więcej niż w 2004 r.). Utrzymuje się wzrost na granicy wschodniej, z wyjątkiem
obwodu kalinigradzkiego. Po kilkuletnim spadku wzrósł ruch na przejściach
promowych. Na granicy zachodniej zanotowano wzrost o blisko 14 %.
W ostatnim roku tempo wzrostu liczby podróży lotniczych Polaków nie było już
tak znaczne jak poprzednio: w 2005 – o 47,3 %, w 2006 – o 51,1 %, w 2007 – o 28,1 %.
Spośród ogółu przekraczających granicę 6,9 mln (14,5 %) przypada na turystów, czyli
tych, którzy spędzili poza granicami kraju co najmniej jedną noc (6,2 mln w wieku 15
i więcej lat, 0,7 mln w wieku do 14 lat).
Uczestnictwo Polaków w turystyce
W 2008 roku Polacy wzięli udział w blisko 35 mln krajowych podróży
turystycznych. Ogólna liczba podróży nie zmieniła się w porównaniu z 2007 rokiem.
Zmalała (o 9 %) liczba (14,3 mln) podróży długookresowych (trwających co najmniej
pięć dni), wyjazdów krótkookresowych (2 - 4 dni) było 20,6 mln – o 8 % więcej.
Konkurencją dla krajowych podróży długoterminowych były w 2008 roku podróże za
granicę, których ogólna liczba wzrosła o 13 % do 7 milionów.
10
W 2007 roku ogólny wskaźnik uczestnictwa Polaków w wieku 15 i więcej lat
w wyjazdach turystycznych (co najmniej z jednym noclegiem) w kraju lub za granicę
był taki sam jak w dwóch poprzednich latach (47 %). Uczestnictwo w wyjazdach
zagranicznych (15 %) wzrosło do poziomu z roku 2000 – najwyższego w latach 1999 2006.
Według szacunków Instytutu Turystyki Polacy w 2007 roku wzięli udział
w 34,9 mln
krajowych
podróży
turystycznych,
z
których
45 %
stanowiły
długookresowe, a 55 % – krótkookresowe.
2. Położenie i ogólna charakterystyka Gminy Krynice
Gmina Krynice położona jest w południowej części województwa lubelskiego, na
terenie powiatu tomaszowskiego. Graniczy z gminami Adamów, Komarów, Rachanie,
Tarnawatka, Krasnobród, Łabunie. Powierzchnia Gminy Krynice wynosi 73,6 km2
(stanowi to 4,9 % powierzchni powiatu tomaszowskiego), a liczba ludności 4,1 tys. osób,
którzy zamieszkują 16 sołectw: Antoniówka, Budy, Dąbrowa, Dzierążnia, Huta
Dzierążyńska, Kolonia Partyzantów, Krynice, Majdan Krynice, Majdan Sielec,
Polanówka, Polany, Romanówka, Zaboreczno, Zadnoga, Zwiartów, Zwiartów - Kolonia.
Miejscowość Krynice oddalona jest od: Lublina - 108 km, Tomaszowa Lubelskiego 14 km, Zamościa - 22 km, od międzynarodowego przejścia granicznego w Hrebennem
dzieli ją 43 km.
Gmina Krynice położona jest na Roztoczu Środkowym, krainie o dość
urozmaiconej rzeźbie terenu, miało to wpływ na kształtowanie się sieci osadniczej.
Większość wsi ma charakter wsi zwartych lub skupionych, jedno lub wieloosiowych.
Gmina położona jest pomiędzy dwoma miastami: Zamościem (miasto o znaczeniu
ponadregionalnym) i Tomaszowem Lubelskim (miasto o znaczeniu regionalnym).
Tomaszów Lubelski i Zamość to dwa ośrodki miejskie, z którymi Krynice powiązane są
administracyjnie
oraz
gospodarczo.
Zdecydowanie
związki
te
silniejsze
są
z Tomaszowem Lubelskim jako siedzibą powiatu. Mieszkańcy Gminy Krynice korzystają
z oferty handlowo - usługowej obu miast, (na terenie Gminy zlokalizowane są usługi
o znaczeniu lokalnym obsługujące ludność w zakresie podstawowym), jednak atutem
11
Tomaszowa Lubelskiego jest pobliskie przejście graniczne w Hrebennem na granicy
polsko - ukraińskiej. Fakt ten wpływa na rozwój koniunktury i konkurencji w oparciu
o zasady wolnego rynku, co z kolei przekłada się na zwiększenie oferty produktowej
i usługowej, głównie dzięki rozwojowi handlu przygranicznego. Gmina Krynice jest
gminą małą. Jej główne powiązania z regionem to powiązania przyrodnicze oraz
powiązania infrastrukturalne, zarówno o znaczeniu krajowym - droga Nr 17 oraz
regionalnym - linia wysokiego napięcia, gazociąg wysokoprężny2.
Mapa 1. Położenie Gminy Krynice na tle województwa lubelskiego
Źródło: www.wikipedia.pl
2
Strategia Rozwoju Gminy Krynice na lata 2007 - 2013
12
Mapa 2. Umiejscowienie Gminy Krynice w powiecie tomaszowskim
Źródło: www.powiat-tomaszwoski.com.pl
W Gminie działa Stowarzyszenie Na Rzecz Rozwoju Gminy Krynice. Gmina jest
członkiem Lokalnej Organizacji Turystycznej „Roztocze” oraz współtworzy Lokalną
Grupę Działania „Roztocze Tomaszowskie”.
Zdjęcie 1. Jeden z wielu w Gminie krzyży przydrożnych
Źródło: Agnieszka Wiśniewska-Woźniak
13
Zdjęcie 2. Klinkiernia w miejscowości Budy jako przykład zabytku dawnego przemysłu
Źródło: Agnieszka Wiśniewska-Woźniak
3. Charakterystyka walorów turystycznych
3.1. Walory naturalne
3.1.1. Rzeźba terenu
Położenie fizyczno-geograficzne3
Gmina Krynice położona jest w obrębie dwóch mezoregionów krajobrazowych:
Grzędy Sokalskiej (w części wschodniej) oraz Roztocza Środkowego (zachodnia
część Gminy). Krajobraz Grzędy Sokalskiej tworzy sucha wysoczyzna lessowa pocięta
licznymi wąwozami i jarami, natomiast na krajobraz Roztocza Środkowego na tym
odcinku składają się łagodne wzniesienia rozdzielone liczną siecią rzek i potoków. Sieć
rzeczną Gminy w obrębie Roztocza tworzy górny bieg rzeki Wieprz z licznymi
dopływami. Między innymi jego prawobrzeżnym dopływem jest potok Kryniczanka,
mający swe źródła w okolicy Krynic. W obrębie Grzędy Sokalskiej na terenie Gminy
płynie jedynie potok Wożuczynka będący dopływem rzeki Huczwy. Doliny rzeki Wieprz
3
14
oraz potoku Kryniczanka (w dolnym odcinku jej biegu) wypełnione są torfami,
natomiast górny bieg potoku, a także dolinę Wożuczynki zalegają mady oraz piaski
rzeczne. Omawiany teren położony jest na wysokości od około 219 do 331 m n.p.m.
Według podziału fizyczno - geograficznego Lubelszczyzny Gmina Krynice leży
na pograniczu dwóch prowincji:
Wyżyny Polskiej, podprowincja - Wyżyna Lubelsko-Lwowska, makroregion Roztocze, mezoregion - Roztocze Środkowe,
Wyżyny Ukraińskiej, podprowincja - Wyżyna Wołyńsko - Podolska,
makroregion - Wyżyna Wołyńska, mezoregion - Grzęda Sokalska.
W obszarze Grzędy Sokalskiej położona jest północno-wschodnia część Gminy
Krynice. W obszarze Gminy Krynice należącym do wyżej wymienionej jednostki pod
względem geomorfologicznym wyróżnia się dolinę Wożuczynki oraz drugorzędne
grzędy po jej północnej i południowej stronie, silnie rozcięte niewielkimi suchymi
dolinami i wąwozami. Przeważająca część Gminy Krynice położona jest w obszarze
Roztocza Środkowego. Według podziału geomorfologicznego w obszarze Gminy Krynice
wyróżnia się Kotlinę Kryniczanki i płaskowyż Krynic. Roztocze jest wąskim wałem,
którego
granice
wyznaczają
wyraźne
krawędzie
denudacyjne
o
założeniach
tektonicznych. W obszarze Gminy Krynice granica pomiędzy Roztoczem Środkowym
i Grzędą Sokalską przebiega wschodnim zboczem płaskowyżu Krynic. Rzędne
wysokości terenu w roztoczańskiej części Gminy Krynice przekraczają 320 m n.p.m.
W dolinie Kryniczanki, przy południowo-zachodniej granicy Gminy rzędne terenu
obniżają się do 264 m n.p.m. We wschodniej części Gminy przynależnej do Grzędy
Sokalskiej rzędne terenu obniżają się od 280 do 250 m n.p.m. w obszarze
wierzchowinowym i do 215 m n.p.m. w dolinie Wożuczynki przy wschodniej granicy
Gminy.
Intensywna rzeźba terenu jest wynikiem erozji wodnej oraz współczesnych ruchów
pionowych skorupy ziemskiej na Roztoczu. Teren Roztocza w obszarze Gminy Krynice
podnosi się średnio 1 mm/rok.
15
Budowa geologiczna4
Gmina Krynice położona jest w zachodnim skrzydle niecki brzeżnej. Utwory
podłoża kredowego mają miąższość kilkuset metrów i są zawodnione w uszczelinionej
części spągowej (strefa ok. 100 m - 150 m). Podłoże kredowe odsłania się jedynie
w rozcięciach erozyjnych na północny zachód od Dzierzążni (opoki margliste) oraz na
południe od Zwiartowa. Utwory kredowe w poziomie wierzchowinowym przykryte są
pokrywą lessową o zmiennej miąższości od 8 – 11 m w okolicach Antoniówki, Bud
Dzierążyńskich i Bud Klinkierni, do 12 m w rejonie Polanówki, 15 - 20 m w rejonie
Krynic, Polan, Dzierążni i Dąbrowy i ponad 20 m w rejonie Zwiartowa (23 - 25m).
Dolina Wożuczynki wypełniona jest torfami, natomiast dolina Kryniczki od źródeł
w pobliżu Krynic do Romanówki wypełniona jest madami i mułkami rzecznymi
nadbudowującymi torfowiska, niżej zaś torfami. Tylko w południowozachodniej części
gminy, na wschód i południe od Zaboreczna występuje niewielki płat piasków
rzecznych, będący ostańcem rzecznego tarasu akumulacyjnego.
3.1.2. Klimat
Gmina Krynice położona jest w tomaszowskiej dziedzinie klimatycznej,
(regionie Zamojsko-Przemyskim). Obecny klimat zaliczany jest do kontynentalnych
i jest kształtowany poprzez zmienny w swym zasięgu napływ mas powietrza
o charakterze oceanicznym lub kontynentalnym. Klimat w obszarze Wyżyny Lubelskiej,
Wyżyny Zachodnio-Wołyńskiej i Roztocza wykazuje dużą zmienność przestrzenną,
głównie powodowaną różnicami hipsometrycznymi i nasilającymi się wpływami
kontynentalizmu w kierunku wschodnim. Gmina Krynice położona jest poza pasami
burzowo-gradowymi
obejmującymi
południowo-zachodnie
i
wschodnie
gminy
Zamojszczyzny. Częściej niż w innych miesiącach zdarzają się ulewne deszcze i opady
gradu w czerwcu i lipcu. Zdarzają się też nadmierne opady śniegu w listopadzie
i grudniu. Przeważają wiatry z kierunków zachodnich i północno-zachodnich, które
stanowią około 50 % wszystkich wiatrów. Najmniejszy udział mają wiatry z kierunku
północnego. Dominują wiatry o prędkości 2,1 m/s. Klimat jest modyfikowany lokalnie
4
16
przez
rzeźbę,
głębokość
zalegania
wód
podziemnych
oraz
obecność
wód
powierzchniowych, szatę roślinną oraz emisję gazów i pyłów do atmosfery. Obszar
Gminy Krynice silniej modyfikowany jest w dolinach rzek, ze względu na płytkie
zaleganie wód gruntowych, obecność wód powierzchniowych, obniżenie terenu oraz
emisję gazów i pyłów z lokalnych kotłowni i palenisk domowych. Występuje tu
niekorzystne zjawisko inwersji termicznej. Korzystniejszy klimat jest na wyniosłościach,
jednakże ze względu na niewielkie powierzchnie lasów, które są regulatorem stosunków
wodnych, termicznych, wiatrów, wahania termiczne, wilgotności powietrza są większe
niż w dolinach. Silniejsze są również wiatry. Obszar Gminy Krynice położony jest
w strefie bioklimatu leśnego, łagodnego, korzystnego dla mieszkańców Gminy oraz
wpływającego pozytywnie na walory turystyczne.
Agroklimat Gminy Krynice charakteryzują następujące wskaźniki:
okres gospodarczy z temperaturami wyższymi od 2,5°C - 232 dni,
okres wegetacyjny z temperaturami wyższymi od 5°C - 207 dni,
średnia temperatura okresu wegetacyjnego - 14,6°C,
średnia liczba dni z przymrozkami w okresie wegetacyjnym - 21,4 dni,
średnie opady roczne - 628 mm,
średnie opady okresu wegetacyjnego - 409 mm,
deszcze nawalne z huraganami i gradem w czerwcu i lipcu,
średnia liczba dni z burzą - 20 dni,
dodatni roczny bilans wodny (średnio 46 mm) oraz ujemny w miesiącach
kwiecień-wrzesień (średnio 53 mm),
średnia liczba dni z pokrywą śnieżną - 100, w tym z pokrywą o grubości powyżej
10 cm - 60 dni i z pokrywą o grubości powyżej 20 cm - 40 dni,
średnia liczba dni z wiatrem powyżej 8m/s - 60 dni.
Klimat Gminy Krynice ma charakter kontynentalny, o czym świadczy duża
różnica między średnią temperaturą stycznia (- 4,2 C) a lipca (17,8 C) na Roztoczu 4,9°C, w obszarze Grzędy Sokalskiej - 4,2°C. Trwanie zimy określane liczbą dni z ujemną
temperaturą średnią określa się na 85 dni. Pokrywa śnieżna występuje średnio 100 dni,
zaś średnia roczna wartość opadów atmosferycznych to 650 mm.
17
3.1.3. Sieć wodna5
Gmina Krynice leży na pograniczu dwóch regionów hydrograficznych: regionu
Wyżyna Lubelska i Roztocze, subregion - Roztocze oraz regionu Wyżyna Wołyńska.
Wody powierzchniowe Gminy Krynice stanowią naturalne cieki wodne, źródła
i rowy melioracyjne. Wschodni obszar Gminy odwadnia górna Wożuczynka,
lewostronny dopływ Huczwy. Rzeka ma źródlisko podzboczowe przy wschodnich
krańcach wsi Huta Dzierążyńska na pograniczu Roztocza Środkowego i Grzędy
Sokalskiej i płynie, wąską głęboko wciętą doliną o założeniach tektonicznych. Górny
odcinek wykorzystuje równoleżnikową dolinę o stromych zboczach i stopniowo
rozszerzającym się, płaskim i podmokłym dnie. Płaskie dno zajmują zmeliorowane
łąki. Z terenu Gminy Krynice Wożuczynka otrzymuje niewielki dopływ spod Zastawek.
Zachodni obszar Gminy odwadnia Kryniczka, która jest dopływem Wieprza.
Na obszarze Gminy zasila ją prawostronny potok wypływający przy wschodnich
krańcach Namula oraz lewostronny potok spod Kolonii Partyzantów. Kryniczka płynie
szeroką, zmeliorowaną doliną użytkowaną jako łąki. Wody Kryniczki zostały
podpiętrzone, w wyniku czego powstał zbiornik retencyjny o powierzchni kilku
hektarów użytkowany rybacko oraz w ograniczonym zakresie rekreacyjnie. Rzeka
została uregulowana, a cała dolina zmeliorowana na początku lat siedemdziesiątych.
Na terenie Gminy Krynice w miejscowości Romanówka funkcjonowało źródło
podzboczowe, które zanikło po zmeliorowaniu doliny Kryniczki na początku lat
osiemdziesiątych. Ponadto w Krynicach znajduje się zbiornik retencyjny powstały
przez spiętrzenie wód Kryniczki o powierzchni 50 ha i pojemności 800 000 m3.
Największym zbiornikiem wodnym jest zalew w Krynicach o powierzchni
39,7 i głębokości 1-3 m, wykorzystywany jako łowisko dla wędkarzy. Występują w nim
płocie, szczupaki, sandacze, karpie, tołpygi, a także sumy.
3.1.4. Środowisko przyrodnicze
Na terenie Gminy Krynice nie ma obszarów chronionych. Tylko jej zachodnia
część objęta jest otuliną Krasnobrodzkiego Parku Krajobrazowego. Występują za to
5
18
pomniki przyrody, takie jak:
3 dęby szypułkowe (Quercus rober) o obwodzie 340 cm, 375 cm i 515 cm oraz
wysokości 20-30 m oraz dąb czerwony (Quercus rubra) o obwodzie 270 cm
i wysokości 30 m rosnące w parku podworskim w Krynicach;
6 lip drobnolistnych (Tilia cordata) o obwodach od 240 cm do 470 cm
i wysokości 20 m oraz 2 buki (Fagus silvatica) o obwodach 290 cm i 300 cm oraz
wysokości 25 m, rosnące w Antoniówce lipy na terenie parku podworskiego, buki
na terenie cmentarza wojennego z 1939 r.;
aleja lipowa obejmująca 23 lipy drobnolistne (Tilia cordata) o obwodzie od 150
cm do 470 cm i wysokości 25 m oraz dwa jesiony wyniosłe (Fraxinus Excelsior)
o obwodzie 486 cm i 541 cm oraz wysokości 23 m rosnące w Dzierążni w parku
podworskim;
6 lip drobnolistnych (Tilia cordata) o obwodzie od 250 cm do 320 cm i wysokości
18-25 m, 3 buki pospolite (Fagus silvatica) o obwodzie 215 cm, 236 cm, 270 cm
i wysokości 30 m oraz sosna wejmutka (Pinus strobus) o obwodzie 330 cm
i wysokości 30 m rosnących w Źwiartowie w parku podworskim;
wiąz szypułkowy (Ulmus laevis) o obwodzie 280 cm i wysokości 25 m rosnący
w Dzierążni na terenie parku podworskiego;
lipa drobnolistna (Tilia cordata) o obwodzie 300 cm i wysokości 22 m rosnąca
w Dzierążni na terenie parku podworskiego;
8 dębów szypułkowych (Quercus rober) o obwodzie od 190 cm do 398 cm,
8 grabów pospolitych (Carpinus betulus) o obwodzie od 120 cm do 210 cm,
7 buków pospolitych (Fagus silvatica) o obwodzie od 220 cm do 435 cm, 5 klonów
pospolitych (Acer platanoides) o obwodzie od 208 cm do 334 cm, 9 jaworów
(Acer pseudoplatanus) o obwodzie od 170 cm do 445 cm, sosna pospolita (Pinus
silvestris) o obwodzie 313 cm, modrzew europejski (Larix europea) o obwodzie
187 cm oraz kasztanowiec biały (Aesculus hippocastanum) o obwodzie 284 cm
rosnących w Krynicach w parku podworskim.
Warto również dodać, że na terenie Gminy Krynice znajduje się 284,81 ha lasów
ochronnych stanowiących własność Państwa w zarządzie Nadleśnictwa Tomaszów
19
Lubelski oraz 168 ha lasów ochronnych nie stanowiących własności Państwa. W Gminie
Krynice ochronie podlegają także cenne drzewostany w parkach podworskich
w Krynicach, Źwiartowie, Dzierzążni i Kryniczkach a także na cmentarzach w Dzierążni
i Krynicach.
3.1.5. Rolnictwo i przemysł
Jeżeli chodzi o użytkowanie gruntów to grunty orne stanowią 59,5 % ogólnej
powierzchni, lasy – 12,5 %, łąki – 7,6 %, pastwiska – 3,8 %, sady – 1,4 %, wody – 0,7 %
resztę, czyli 14,5 % obszaru Gminy zajmują inne grunty i nieużytki. Gmina ma charakter
rolniczy, czemu sprzyjają dobre gleby bielicowe, brunatne i czarnoziemy. Gleby,
należące do najlepszych klas bonitacyjnych I - IV stanowią aż 81 % użytków rolnych.
Głównymi uprawami są tu zboża, buraki cukrowe, rzepak, owoce i warzywa. W Gminie
funkcjonuje ponad 1000 gospodarstw rolnych o średniej powierzchni 4,2 ha. W Gminie
Krynice znajduje się 5 eksploatowanych złóż surowców mineralnych: 3 lessowe - „Budy
Klinkiernia”, „Krynice” i „Antoniówka” oraz złoże piasku „Zaboreczno” i torfu „Hutków Zaboreczno”. Gmina Krynice jest - poza rolnictwem - słabo rozwinięta gospodarczo.
Hodowla nie ma dużego znaczenia na terenie Krynic. W produkcji zwierzęcej
specjalizuje się tylko ok. 6 % ogółu gospodarstw, a 41 % prowadzi produkcję mieszaną roślinną i zwierzęcą. W produkcji zwierzęcej główny kierunek to hodowla bydła i trzody
chlewnej. W ostatnich latach zaobserwowano rezygnację z hodowli bydła w coraz
większej liczbie gospodarstw. Spadek pogłowia bydła i owiec spowodowany był
zmniejszającą się opłacalnością produkcji. Natomiast pogłowie trzody chlewnej
utrzymywało się na tym samym poziomie6.
Na
terenie
Gminy
Krynice
działalność
gospodarczą
prowadzi
ponad
180 podmiotów, które koncentrują się na usługach i przemysłach tradycyjnych, opartych
na miejscowych surowcach.
Największe podmioty gospodarcze to:
klinkiernia Budy - produkcja cegły,
dawna cegielnia Krynice – obecnie zakład przemysłowy zajmujący się obróbką
20
materiałów gumowych do produkcji opon,
zakład kamieniarski w Polanówce,
tartak w Dąbrowie,
młyny w Krynicach i Zwiartowie,
wytwórnia wód gazowanych w Krynicach,
stacje paliw w Krynicach, Dzierążni i Budach,
mechanika pojazdowa w Majdanie Krynickim i Krynicach,
usługi transportowe w Polanówce i Zaborecznie,
sezonowe punkty skupu owoców.
Ważne znaczenie dla gospodarczego funkcjonowania Gminy ma rozwój usług
o charakterze
komercyjnym.
nierównomierne.
Rozmieszczenie
Głównym czynnikiem
usług
na
lokalizacyjnym
terenie
usług
Gminy
jest
rynkowych
jest
dostępność komunikacyjna (położenie przy głównej trasie komunikacyjnej), możliwość
osiągnięcia zbytu (zysku) oraz korzystna struktura wieku mieszkańców. Najlepiej
w usługi komercyjne wyposażone są miejscowości: Krynice, Dzierążnia, Budy.
W bilansie usług najszybszy przyrost nastąpił w branżach związanych z budownictwem
oraz obsługą motoryzacji oraz handlu. Najszybciej rozwijającą się sferą komercyjnych
usług jest handel. Największa koncentracja obiektów handlowych występuje w ośrodku
gminnym w Krynicach oraz w miejscowościach: Polanówka, Romanówka, Budy, Huta
Dzierążyńska, Dąbrowa, Dzierążnia7.
3.1.6. Leśnictwo
Głównym i najcenniejszym elementem szaty roślinnej w obszarze Gminy są lasy.
Lesistość Gminy Krynice jest niewielka i wynosi zaledwie 12,5 % przy średniej krajowej
28,4 %. Gospodarka leśna na obszarze Gminy nie odgrywa zbyt dużej roli ze względu
na małą lesistość. Jednakże lasy pełnią istotną rolę ekologiczną, glebochronną,
wodochronną i krajobrazową. Stanowią ostoję flory i fauny leśnej. W południowej
6
7
Strategia Rozwoju Gminy Krynice na lata 2007-2013
Strategia Rozwoju Gminy Krynice na lata 2007-2013
21
części Gminy pełnią funkcje lokalnego polno-leśnego korytarza ekologicznego.
Zbiorowiska leśne zgrupowane są w kilkunastu różnej wielkości kompleksach.8.
Rosną tu przeważnie lasy liściaste, głównie w południowo wschodniej części
Gminy. Dominuje typ lasu świeżego z dębem, bukiem, modrzewiem i jesionem oraz las
mieszany świeży i bór mieszany świeży z sosną i dębem jako gatunkami dominującymi
oraz modrzewiem, jesionem i jaworem w domieszce. Mniejsze powierzchnie zajmuje las
mieszany wilgotny z sosną i dębem oraz bór świeży z sosną jako gatunkiem
dominującym. Lasy są ostoją fauny leśnej. Występuje tu jeleń, sarna, lis, kuna leśna,
dzik, borsuk, zając, bażant, kuropatwa. Pojawiają się też wilki. Jeżeli chodzi o miejscową
florę, to na obszarze Gminy Krynice występują gatunki arktyczne, borealne, środkowoeuropejskie, górskie, atlantyckie, pontyjskie, śródziemnomorskie oraz południowosyberyjskie.
W pasie Grzędy Sokalskiej wśród roślin naczyniowych dominują gatunki
środkowoeuropejskie (około 160 gatunków z 208 występujących na Lubelszczyźnie),
gatunki borealne (około 90 z 158 notowanych na Lubelszczyźnie) oraz gatunki
pontyjskie (około 90 z 119 rosnących w województwie lubelskim). Znacznie mniej liczne
są gatunki śródziemnomorskie, górskie, południowo-syberyjskie i atlantyckie. Łącznie
w pasie Grzędy Sokalskiej występują 422 takie gatunki. W pasie Roztocza również
dominują gatunki środkowoeuropejskie (155) i borealne (129).
8
22
Zdjęcie 3. Ściana lessowa pod Źwiartowem
Źródło: Firma Szkoleniowa Agnieszka Wiśniewska-Woźniak
3.2. Walory historyczno - kulturowe
3.2.1. Dziedzictwo historyczne
Obszar dzisiejszej Gminy Krynice znajdował się na terenie tzw. Grodów
Czerwieńskich, będących przedmiotem długotrwałych walk między Polską i Rusią.
Nazwa miejscowości Krynice wywodzi się od rozlewisk wodnych nazywanych krynicami.
Źródła pisane mówią o potężnym, liczącym 300 ha rozlewisku w dolinie rzeki
„Kryniczki” – „Kryniczanki”. Pierwsza udokumentowana wzmianka źródłowa o wsi
Zwiartów pochodzi z roku 1425. Pierwszy raz wsie Dzierążnia i Krynice wymieniane są
w roku 1435, kiedy miejscowości te należały do Adama Łabuńskiego, herbu Zagłoba.
Początkowo
były
własnością
Łabuńskich,
potem
Oleśnickich,
Głogowskich
i Lipczyńskich. Gmina leżąca na styku wpływów polskich i ruskich przez wieki miała
charakter dwuwyznaniowy: mieszkała tu ludność obu obrządków chrześcijańskich.
Kościół katolicki pojawił się na tych terenach w połowie XIV wieku wraz z osadnictwem
polskim. Powstała wówczas sieć parafii rzymskokatolickich. O parafii prowosławnej
pierwsze wzmianki można odnaleźć już w 1507 roku. Parafię rzymskokatolicką
erygowano w Krynicach dopiero w 1925 roku, w wyniku podziału parafii Łabunie.
23
Po III rozbiorze Polski teren Gminy przypadł Austrii, by po okresie wojen napoleońskich
znaleźć się w Królestwie Polskim w cyrkule lubelskim. W okresie międzywojennym
Krynice były siedzibą Gminy, liczącej około 8,5 tys. mieszkańców. Krynice wielokrotnie
były miejscem dramatycznych wydarzeń historycznych. W lipcu 1831 roku podczas
Powstania Listopadowego oddziały wojska polskiego dowodzone przez majora Dominika
Bulewskiego oraz majora Wincentego Szymańskiego, broniące twierdzy zamojskiej, stoczyły
pod Krynicami zwycięską potyczkę z wojskiem rosyjskim. W czasie I Wojny Światowej,
wojska austriackie stoczyły tu zwycięską bitwę z armią rosyjską dnia 27 sierpnia 1914
roku. Podczas kampanii wrześniowej rozegrały się tu dwie ciężkie bitwy o Tomaszów
Lubelski. Wojska Frontu Północnego dowodzone przez generała dywizji Stefana DąbBiernackiego oraz wojska armii „Lublin” i „Kraków”, pod dowództwem generała dywizji
Tadeusza Piskora skoncentrowane na Lubelszczyźnie, usiłowały wydostać się
z okrążenia i przebić przez Tomaszów Lubelski i Zamość do Małopolski Wschodniej, na
tzw. przedmoście rumuńskie. W lipcu 1943 roku mieszkańcy Krynic zostali wysiedleni
przez Niemców. W obronie pacyfikowanej i wysiedlanej Zamojszczyzny Bataliony
Chłopskie stoczyły 1 lutego 1943 roku zwycięską bitwę pod Zaborecznem, 240 osobowe,
słabo uzbrojone oddziały Batalionów starły się ze zmotoryzowanym batalionem
żandarmerii i dwiema kompaniami Wermachtu, liczącymi razem około 1500 żołnierzy.
Po zaciętych walkach oddziały polskie wycofały się w kierunku wsi Róża, gdzie 2 lutego 1943
roku doszło do nowego starcia z Niemcami. Po ciężkiej walce partyzanci zdołali wyrwać się
z okrążenia.Ta znana bitwa jest jednym z symboli polskiego ruchu oporu. Przypomina
o niej pomnik w Kolonii Partyzantów.
3.2.2. Dziedzictwo kulturowe
Świadectwem długich i urozmaiconych dziejów Gminy Krynice są liczne zabytki
i obiekty o charakterze zabytkowym.
Obiekty wpisane do rejestru zabytków:
1. Zespół kościelny w Dzierążni, na który składają się:
murowany
kościół
parafialny
pod
wezwaniem
Wniebowzięcia
24
NMP
i św. Mikołaja, wzniesiony w latach
1769-1774. Obok kościoła znajduje się
murowana dzwonnica, wzniesiona w 1817 roku, z dzwonem z 1869 roku.
cztery murowane kapliczki z 1905 r. pomnik nagrobny z 1898 roku,
murowany budynek plebanii wzniesiony po 1934 roku oraz cmentarz
przykościelny z XVIII wieku z zachowanym drzewostanem.
Zdjęcie 4. Kościół w Dzierążni
Firma Szkoleniowa Agnieszka Wiśniewska-Woźniak
2. Zespół pałacowy w Dzierążni, na który składają się:
murowany pałac, z portykiem w elewacji frontowej i centralną wnęką w części
ogrodowej, wzniesiony ok. 1890 roku,
murowana oficyna - rządcówka z końca XVIII wieku oraz ogród kwaterowy
z końca XVIII wieku, powiększony w XIX wieku o część krajobrazową o łącznej
powierzchni 4,5 ha.
3. Zespół dworski w Krynicach, składający się z ruin klasycystycznego dworu
murowanego z I poł. XIX w. i parku krajobrazowego z poł. XIX w. o powierzchni 7 ha.
25
4. Zespół dworski w Źwiartowie, na który składają się :
odbudowywany murowany dwór z I poł. XIX wieku,
murowany spichlerz klasycystyczny z 1842 r. (obecnie w ruinie)
park krajobrazowy z II poł. XIX w. z elementami kompozycji klasycystycznej
o powierzchni 3 ha.
Ponadto, w tzw. ewidencji konserwatorskiej w Gminie Krynice znajdują się
następujące obiekty o charakterze zabytkowym:
Antoniówka
cmentarz wojenny z 1939 r.
Budy Dzierążyńskie
murowany budynek klinkierni z 1910 roku,
drewniany budynek kuźni z 1937 roku
Dąbrowa
murowana kaplica św. Antoniego z 1860 roku,
kamienna figura z początku XX wieku,
drewniana zagroda Nr 40, na którą składają się: dom, obora i stodoła.
Dzierążnia
murowana kaplica grobowa Makomaskich, przebudowana z fragmentu dawnej
cerkwi z 1828 roku,
figura kamienna Matki Boskiej Niepokalanego Poczęcia z początku XX wieku,
drewniany dom Nr 90 z końca XIX wieku,
drewniany dom Nr 98 z początku XX wieku,
drewniany dom Nr 99 zbudowany ok. 1880 roku,
drewniany dom Nr 117 z 1863 roku,
26
drewniana stodoła w zagrodzie Nr 122 zbudowana ok. 1880 roku,
cmentarz rzymskokatolicki, dawniej grekokatolicki, czynny, założony na
początku XIX wieku, o pow. 2,15 ha - dobry stan zachowania.
Huta Dzierążyńska
drewniany dom Nr 21 zbudowany ok. 1919 roku
Krynice
drewniany kościół parafialny pod wezwaniem Św. Stanisława BM; został
wzniesiony w 1920 roku, który został zakupiony w stanie surowym
w Horyszowie Ruskim i tu złożony
drewniany budynek szkoły, obecnie dom Nr 2 zbudowany w poł. XIX wieku,
murowana obora dworska, wzniesiona po 1920 roku,
drewniany dom Nr 6 zbudowany w 1937 roku,
murowany obiekt cegielni, zbudowany w poł. XIX wieku,
drewniany młyn motorowy z 1930 roku,
cmentarz rzymskokatolicki, dawniej grekokatolicki, czynny, z początku XIX
wieku; w 1925 r. w miejscu dawnej cerkwi wybudowano neogotycką kaplicę
grobową Lipczyńskich; cmentarz o pow. 1,5 ha, podzielony na kwatery.
Kryniczki
murowany budynek folwarczny, wzniesiony w 1900 roku, obecnie w ruinie wraz
z pozostałościami parku dworskiego z XIX w.
Majdan-Sielec
kamienna figura św. Antoniego z początku XX wieku,
drewniana zagroda Nr 38, na którą składa się: dom, obora i stodoła, zbudowana
w XIX wieku,
27
drewniana zagroda Nr 97, na którą składa się: dom, budynek gospodarczy
i stodoła, zbudowana w końcu XIX wieku,
drewniana zagroda Nr 119, na którą składa się: dom i stodoła, zbudowana w XIX
wieku,
drewniany dom Nr 26 zbudowany w poł. XIX wieku,
drewniany dom Nr 45 zbudowany w XIX wieku,
drewniany dom Nr 96 zbudowany około 1920 roku,
drewniany dom Nr 100 zbudowany około 1910 roku.
Polanówka
drewniany dom Nr 54 zbudowany w 1928 roku.
Polany
kamienna figura z krzyżem z 1906 roku,
drewniany dom Nr 8 zbudowany w XIX wieku,
drewniany dom zbudowany w końcu XIX wieku,
drewniana stodoła zbudowana około 1910 roku.
Romanówka
figura kamienna z 1910 roku,
drewniana zagroda Nr 1, na którą składa się: stodoła i spichlerz, zbudowana
około 1880 roku,
drewniana stodoła zbudowana około 1913 roku.
Sielec
murowany spichlerz dworski z I poł. XIX wieku.
28
Zaboreczno
drewniana zagroda Nr 31, na którą składa się: dom, obora, stodoła i drewutnia,
zbudowana około 1900 roku
Zadnoga
kamienna figura zbudowana około 1905 roku,
drewniany dom Nr 6 zbudowany około 1920 roku.
Zastawki
drewniana kapliczka św. Jana Nepomucena, zbudowana około 1900 roku.
Źwiartów
drewniana kapliczka Matki Boskiej, zbudowana na początku XX wieku,
drewniana kapliczka świętego Jana Nepomucena, zbudowana na początku XX
wieku,
drewniany budynek szkoły, wzniesionej w 1924 roku,
młyn motorowy, obecnie elektryczny, zbudowany około 1929 roku.
Na
obszarze
Gminy
Krynice
zaewidencjonowano
121
stanowisk
archeologicznych (212 tzw. faktów osadniczych) w oparciu o Archeologiczne Zdjęcia
Polski. Stanowiska te w zasadzie znajdują się na obszarze całej Gminy. Najwięcej
w miejscowościach: Krynice – 39, Źwiartów – 37, Polany – 36, Dzierążnia – 30, Zadnoga
– 22 i Polanówka - 16. Pozostałe miejscowości ze stanowiskami archeologicznymi to:
Majdan Krynicki, Dąbrowa, Majdan-Sielec, Romanówka, oraz Huta Dzierążyńska.
3.3. Imprezy kulturalne
Organizatorem i animatorem życia kulturalnego jest Gminny Ośrodek Kultury (GOK)
w Krynicach. Stałymi formami pracy GOK są:
prowadzenie sali bilardowej
29
zajęcia w ramach ogniska muzycznego
działalność tzw. cukierenki literackiej
Klub dla Emeryta i Rencisty
Przy GOK działają dwa zespoły śpiewacze: ”Roztocze” i „Pojednanie” oraz młodzieżowy
zespół wokalny „Marius”.
Główne stałe imprezy kulturalne to:
Przegląd Jasełek i Grup Kolędniczych
Obchody rocznicy bitwy pod Zaborecznem
Przegląd Teatrów Dziecięcych
warsztaty plastyczne
Gminny Festiwal Piosenki
Gminne Święto Kultury
festyn „Święto Rodziny”
Mały Konkurs Recytatorski
Przegląd Poezji śpiewanej im. Marka Grechuty
obchody Dnia Niepodległości
Na uwagę zasługują ponadto imprezy o charakterze sportowym, takie jak turniej
szachowy oraz gminne i powiatowe święta sportu, )zwłaszcza badminton, skutecznie
uprawiany przez członków Uczniowskiego Klubu Sportowego Krynice).
Dużą aktywność na niwie kulturalnej przejawia także Biblioteka Publiczna Gminy
Krynice, która z sukcesem animuje wiele wydarzeń kulturalnych.
Z Gminą Krynice związani są rodzinnie dwaj znani twórcy kultury.
Dnia 10 lutego 1944 r. w Antoniówce urodził się Mieczysław Kosz, niewidomy pianista,
kompozytor i aranżer. Zmarł 31 maja 1973 r. w Warszawie, a został pochowany na
cmentarzu w Tarnawatce.
Z kolei ojciec Marka Grechuty urodził się oraz spędził dzieciństwo i młodość
w Krynicach. Na miejscowym cmentarzu spoczywają pradziadkowie piosenkarza .
30
4. Analiza stanu zagospodarowania turystycznego Gminy
Krynice
4.1. Infrastruktura turystyczna i paraturystyczna
Infrastrukturę turystyczną możemy podzielić na:
techniczną, do której zalicza się szlaki turystyczne, drogi, sieć hotelową, sieć
zakładów gastronomicznych, górskie koleje linowe, wyciągi narciarskie, lotniska
turystyczne,
żeglugę
turystyczną,
specjalistyczne
urządzenia
obiektów
uzdrowiskowych, itp.
społeczną, w której skład wchodzą biura turystyczne, obiekty sportowe
i wypoczynkowe, urządzenia rozrywkowe, informacja turystyczna, itp.
Infrastrukturę turystyczną na danym obszarze uzupełnia infrastruktura
paraturystyczna. Stanowi ona sumę elementów, których występowanie nie zależy od
rozwoju turystyki. Turystyka bowiem ma na nie jedynie długofalowy wpływ, powodując
ich rozwój, ulepszenie i przemianę.
Bazę materialną turystyki tworzą obiekty i urządzenia, które są niezbędne dla
obsługi różnych form turystyki. Zapewniają one możliwość dotarcia do obszarów
stanowiących cel wyjazdu oraz dogodne warunki do życia w miejscu pobytu w chwili
podróży.
Do urządzeń turystycznych zalicza się:
kolejki linowe;
wyciągi narciarskie;
kąpieliska;
szlaki turystyki pieszej;
oraz inne urządzenia.
Urządzenia paraturystyczne
mogą
obsługiwać
różne działy gospodarki
narodowej, stanowią one wyposażenie rejonu, szlaku i miejscowości. Cechą
31
charakterystyczną infrastruktury paraturystycznej jest fakt, iż teoretycznie jej istnienie
nie jest niezbędne dla istnienia ruchu turystycznego, ale praktycznie to właśnie ona ma
często największy wpływ na podejmowanie decyzji o wyjeździe w konkretne miejsce.
Na infrastrukturę paraturystyczną składają się:
szlaki turystyczne,
ośrodki sportowo-rekreacyjne,
punkty informacji turystycznej,
instytucje kulturowe, na które składają się: teatry, opery, operetki, filharmonie,
kina, biblioteki;
instytucje z zakresu ochrony zdrowia np. ośrodki zdrowia, punkty apteczne,
apteki, szpitale;
instytucje bezpieczeństwa publicznego np. policja, wojsko, straż miejska itd.;
urządzenia żeglugi pasażerskiej np. promy;
odpowiednio rozwinięta sieć handlu detalicznego towarami spożywczymi
i przemysłowymi (np. artykuły sportowe, turystyczne, pamiątkarskie);
parkingi
wypożyczalnie sprzętu turystycznego,
urządzenia pocztowe i telekomunikacyjne;
urządzenia technicznego uzbrojenia terenu np. sieć elektro-energetyczna,
wodna, kanalizacyjna, gazowa;
usługi dodatkowe takie jak np. usługi fryzjerskie, szewskie, fotograficzne, które
są ważne dla turystów
i inne obiekty (m.in. banki, bankomaty, apteki itp.), których istnienie uatrakcyjnia
i ułatwia pobyt turysty w danym miejscu.
Podnoszenie poziomu jakości infrastruktury turystycznej i paraturystycznej
stanowi dodatkową zachętę do przyjazdu i przyczynia się do lepszego postrzegania
danego obszaru przez turystów.
32
4.1.1. Baza noclegowa i gastronomiczna
W Gminie Krynice brak jest bazy noclegowej. Baza gastronomiczna ogranicza się
do baru restauracyjnego „Kryniczanka” w Krynicach.
Zdjęcie 5. Bar „Kryniczanka” w Krynicach
4.1.2. Zagospodarowanie turystyczne - szlaki turystyczne,
oznakowanie
Krynice są początkiem znakowanego na czerwono szlaku partyzanckiego
o przebiegu: Krynice - Zaboreczno - Krasnobród – Bliżów - Wojda – Kosobudy Szczebrzeszyn – Szperówka. Na trasie tego długiego na 52,8 km szlaku znalazły się
2 miejscowości, gdzie stoczono pierwsze otwarte bitwy z okupantem niemieckim,
a mianowicie
Zaboreczno
i
Wojda.
Generalnie
brak
jest
zagospodarowania
turystycznego, jak również stosownego oznakowania obiektów i atrakcji.
33
4.1.3. Dostępność komunikacyjna
Przez Gminę przebiega ważna w skali Polski i regionu droga krajowa (przyszła
droga ekspresowa Nr S17) Nr 17 Warszawa – Hrebenne, należąca do sieci dróg
międzynarodowych (E–372). Droga ta zwana "królewską" łączy wielki historyczny szlak
komunikacyjny Odessa - Gdańsk tworząc korytarz transportowy Morze Bałtyckie Morze Czarne. Droga ma również znaczenie międzynarodowe - jest polską częścią
transeuropejskiego szlaku komunikacyjnego E372 (Via Intermare).
Droga Nr 17 stanowi główną oś komunikacyjną łączącą Gminę z miastem
powiatowym (Zamość), wojewódzkim(Lublin) oraz powiatem(Tomaszów Lubelski).
Oprócz drogi krajowej Nr 17 przez Gminę Krynice prowadzą drogi powiatowe o łącznej
długości 44,4 km oraz drogi gminne o łącznej długości 34 km.
Droga krajowa oraz utwardzona sieć dróg powiatowych dobrze komunikuje
obszar Gminy z sąsiednimi gminami oraz miastem powiatowym i wojewódzkim.
Transport i komunikację transportową generują w zdecydowanej większości - droga
krajowa Nr 17 i drogi powiatowe. Sieć dróg gminnych posiada znikomy wpływ na
komunikację zewnętrzną Gminy, obsługuje jedynie zabudowę zagrodową na obszarze
Gminy i dojazdy do pól uprawnych9.
Tabela 1. Wykaz dróg gminnych w Gminie Krynice
Lp Nr drogi
9
Przebieg drogi
1
111544L
droga powiatowa 3266L – Kolonia Zajezierze - droga krajowa 17
2
111545L
(Dzierążnia) - droga krajowa 17 - droga powiatowa 3502L Dzierążnia
3
111546L
Karolówka - droga powiatowa 3501L - droga powiatowa 3502L
4
111547L
Żwiartów - droga powiatowa 3507L - droga powiatowa 3502L
5
111548L
Polanówka - droga powiatowa 3265L - droga krajowa 17
6
111549L
Polany - droga powiatowa 3265L - droga powiatowa 3266L
7
111550L
Antoniówka - droga powiatowa 3503L - droga krajowa 17
8
111551L
droga powiatowa 3503L - granica Gminy Krasnobród (Zaboreczne)
9
111552L
Majdan Krynicki - droga powiatowa 3265L - droga gminna 111553L
10
111553L
droga powiatowa 3265L - Majdan Krynicki - granica Gminy
34
Komarów-Osada
11
111554L
Majdan Krynicki - droga powiatowa 3265L - droga krajowa 17
12
111555L
droga krajowa 17 - droga gminna 111545L Krynice
13
111556L
droga powiatowa 3501L - Dąbrowa
14
111557L
Dzierążnia - droga powiatowa 3502L - droga powiatowa 3502L
15
111558L
Średnia Droga - droga gminna 111559L - droga gminna 111547L
16
111559L
Zwiartów - droga powiatowa 3507L - droga gminna 111547L
17
111560L
Leśne Doliny - droga gminna 111559L
Źródło: www.zdw.lublin.pl
4.1.5. Uzbrojenie techniczne terenu
System zaopatrzenia w wodę
Gmina ma dobrze rozwiniętą sieć wodociągową, dzięki wodociągom, które
dostarczają wodę do 16 miejscowości. Całkowita długość sieci wodociągowej na terenie
Gminy Krynice wynosi 55,3 km, w tym długość przyłączy prowadzących do gospodarstw
to 29,8 km. Ogółem w wodę zaopatrywanych jest prawie 1000 budynków, czyli prawie
100 %. Brak jest sieci wodociągowej w części wsi Kolonia Żwiartów oraz części wsi
Majdan-Sielec.
Wskaźnik
zwodociągowania
dla
Gminy
wynosi
25,9 szt./100
mieszkańców.
Na terenie Gminy funkcjonuje 6 wodociągów grupowych zaopatrujących
w wodę pitną ludności Gminy10.
1) Wodociąg Dąbrowa (Dąbrowa, Majdan-Sielec) - zasilany jest z ujęcia
głębinowego o głębokości 115 m; wydajność 100 m3/d.
2) Wodociąg Antoniówka (Antoniówka, część wsi Budy) - zasilany jest z ujęcia
głębinowego składającego się z dwóch studni o głębokości 104 m oraz leju
depresyjnego; wydajność 94 m3/d.
10
35
3) Wodociąg Polanówka (Polanówka, Majdan Krynicki) - zasilany jest z ujęcia
głębinowego składającego się z dwóch studni o głębokości 13 m oraz zbiornika
wyrównawczego; wydajność 108 m3/d.
4) Wodociąg Huta Dzierążyńska (Huta Dzierążyńska, Budy, Dzierążnia, część
miejscowości Krynice) - zasilany jest z ujęcia głębinowego składającego się
z dwóch studni o głębokości 90 m; wydajność 135 m3/d.
5) Wodociąg Polany (Polany, Zadnoga, Romanówka, Krynice, część miejscowości
Majdan Krynicki) - zasilany jest z ujęcia głębinowego składającego się z dwóch
studni o głębokości 70 m; wydajność 150 m3/d.
6) Wodociąg Źwiartów (Źwiartów, Kolonia Źwiartów) - zasilany jest z jednej
studni głębinowej o głębokości 70 m; wydajność 98 m3/d.
System odprowadzania i oczyszczania ścieków.
W miejscowości Krynice istnieje mechaniczno - biologiczna oczyszczalnia
ścieków o przepustowości 40m3/dobę. Obecnie przerabia około 5 m3/dobę. Zapewnia
odbiór ścieków z kilku obiektów położonych najbliżej oczyszczalni. Brak pełnej sieci
kanalizacyjnej nie pozwala na wykorzystanie pełnej przepustowości. W Dzierążni
funkcjonuje oczyszczalnia ścieków o maksymalnej przepustowości 9 m3/dobę - obecnie
wykorzystuje się ją w małym zakresie - 1 m3/dobę. Na pozostałym obszarze Gminy brak
jest systemów odprowadzania i oczyszczania ścieków. Ścieki, które gromadzi się
w zbiornikach bezodpływowych wywożone są bądź zagospodarowywane rolniczo
w niekontrolowany
sposób.
Gmina
planuje
budowę
około
300
oczyszczalni
przydomowych. W Gminie istnieje 427 zbiorników bezodpływowych, gromadzących
ścieki komunalne11.
Kanalizacja ma tylko 600 metrów i 9 przyłączy. Ścieki odprowadzane są do
oczyszczalni, a pozostałe ścieki gromadzone są w zbiornikach bezodpływowych.
11
36
System gospodarki odpadami12
Gmina Krynice, posiada własny Program Gospodarki Odpadami, regulujący
kwestie związane ze zbiórką oraz składowaniem odpadów. Na terenie Gminy Krynice
działa jedno wysypisko śmieci w sołectwie Zaboreczno, o powierzchni 1,03 ha,
zapełnione w kilkunastu procentach. Odpady z Gminy Krynice stanowią niewielki
procent całej liczby odpadów wytwarzanych w powiecie tomaszowskim – około 3 %.
Wysypisko nie jest w pełni wyposażone w odpowiedni sprzęt, w tym między innymi
w wagi towarowe, co uniemożliwia prowadzenie pełnej ewidencji składowanych
odpadów. Urządzeniami do gromadzenia odpadów w miejscu ich powstawania są na
terenie powiatu pojemniki i punkty gromadzenia odpadów: Polany, Krynice, Źwiartów,
Dąbrowa, Dzierążnia. Blisko 40% gospodarstw posiada pojemniki do gromadzenia
odpadów – podpisana umowa z MPGiK w Tomaszowie Lubelskim. Stan wyposażenia
posesji w urządzenia do zbierania odpadów nie pozwala na prowadzenie kompleksowej
selektywnej zbiórki. Na składowiskach prowadzony jest odzysk złomu żelaznego
i metali kolorowych.
System elektroenergetyczny13
Przez obszar Gminy przebiega tranzytem linia energetyczna 110kV relacji
Zamość – Tomaszów Lubelski. Obszar Gminy zasilany jest siecią linii średnich napięć 15 kV z rozdzielnią mocy w Tomaszowie Lubelskim. Istniejąca sieć energetyczna
zapewnia zasilanie całego obszaru Gminy. Podstawą zasilania w energię elektryczną
jest system napowietrzny. W ostatnim czasie przeprowadzono inwestycję budowy
stacjonarnej instalacji do produkcji energii elektrycznej we wsi Majdan Krynicki.
System ciepłowniczy14
Gmina nie posiada centralnego źródła ciepła oraz sieci ciepłowniczej. Obiekty
użyteczności publicznej będące w gestii Gminy oraz innych podmiotów ogrzewane są
kotłowniami na opał stały, pomimo że ponad połowa obszaru Gminy została
12
14
13
37
zgazyfikowana. W zabudowie zagrodowej i jednorodzinnej gaz wykorzystywany jest do
ogrzewania w bardzo małym stopniu, dominuje ogrzewanie drewnem i węglem.
System gazowniczy15
Przez obszar Gminy przebiega gazociąg wysokiego ciśnienia relacji Lubaczów Zamość. Sieć gazowa liczy 33 km i doprowadza gaz do ponad 400 gospodarstw (50 %).
Na gruntach wsi Antoniówka zlokalizowana jest stacja gazu. Część obszaru Gminy
położona przy drodze Nr 17 została zgazyfikowana siecią średnioprężną. Jednakże
wykorzystanie gazu jest niewielkie, na 438 zainstalowanych przyłączy, gaz wykorzystuje
175 gospodarstw domowych. Na terenie Gminy Krynice brak jest jeszcze gazu
przewodowego w ośmiu miejscowościach: Zadnoga, Romanówka, Kolonia Partyzantów,
Zaboreczno, Polany, Majdan-Sielec, Źwiartów, Źwiartów Kolonia. Indywidualne
gospodarstwa domowe używają dla swych potrzeb gazu z butli.
System telekomunikacyjny16
Gmina Krynice jest jedną z niewielu gmin w powiecie tomaszowskim, które nie
zostały powszechnie stelefonizowane. W ostatnich latach wymieniono w Krynicach
centralę z ręcznej na automatyczną. Siecią kablową doziemną została stelefonizowana
jedynie wieś Dąbrowa oraz część miejscowości Gminy Krynice. W chwili obecnej
prowadzone są prace we wschodniej części Gminy, których celem ma być zmiana typu
sieci telefonicznej na podziemną. W 2006 r. prace zakończono w miejscowościach:
Dzierążnia, Huta Dzierążyńska oraz części Krynic. Pozostałe sołectwa posiadają
zaledwie od jednego do kilku abonentów. Łączność zapewniają telefony komórkowe.
Obecnie instalowane są telefony z łącznością radiową w oparciu o urządzenia
zainstalowane na stacji TV w Tarnawatce. Przez obszar Gminy przebiega pas transmisji
telewizyjnej oraz w sąsiedztwie drogi Nr 17 kabel łączności dalekosiężnej TKD.
Od niedawna na terenie Gminy rozpoczęto dostarczanie dostępu do globalnej sieci
Internet drogą radiową.
15
16
38
5. Ocena aktualnego ruchu turystycznego
Według Światowej Organizacji Turystycznej za turystę uznaje się osobę, która
spędza poza domem przynajmniej jedną noc. Biorąc pod uwagę tę definicję i zupełny
brak miejsc noclegowych można by przyjąć, że w Gminie Krynice brak jest turystów.
Jednakże kilkadziesiąt osób, związanych z Gminą więzami rodzinnymi, spędzających tu
wakacje można uznać za turystów. Natomiast jest pewna liczba odwiedzających, którą
należy oszacować na 3-5 tys. osób rocznie. Są to osoby, przejeżdżające przez Gminę
i zatrzymujące się na posiłek lub zwiedzenie wybranego obiektu np. pomnika pod
Zaborecznem, ruin dworu w Krynicach czy pałacu w Dzierążni. Drugą grupą są
uczestnicy wydarzeń kulturalnych organizowanych przez GOK - jednakże są to
w większości osoby z sąsiednich miejscowości i miast. Jeszcze inną grupę
odwiedzających stanowią wędkarze, korzystający z zalewu w Krynicach.
6. Działania marketingowe w zakresie turystyki
6.1. Aktywność promocyjna Gminy Krynice
Gmina Krynice jest członkiem Lokalnej Organizacji Turystycznej „Roztocze”,
która
rozpoczyna
intensywną
działalność
promocyjną
poprzez
kolportaż
przygotowanych wydawnictw na targach turystycznych i w inny sposób, np. bijąc
lokalne monety - gryfiny. Najwięcej informacji w Internecie o Gminie Krynice znaleźć
można
na
stronie
www.krynice.com.pl.
Inne
pożyteczne
adresy
to
www.stowarzyszenierozwoju.pl i www.stowarzyszeniekrynice.blog.onet.pl
6.2. Turystyczny obraz Gminy Krynice w mediach, wydawnictwach
promocyjnych i dokumentach planistycznych
Media:
Analiza prasy regionalnej prowadzi do wniosku, że dziennikarze bardzo mało
uwagi poświęcają Gminie Krynice w aspekcie jej rozwoju turystycznego. Najczęściej
39
teksty o Krynicach sprowadzają się do informacji o sytuacji drogowej, osiągnięciach
sportowych czy przestępstwach. Od czasu do czasu pojawiają się jednakże artykuły
dotyczące szeroko rozumianej sfery turystycznej. I tak, „Tygodnik Zamojski” w artykule
„Pomysł dał Jagiełło” z dnia 26 marca 2008 roku napisał o wypuszczeniu do obiegu przez
Lokalną Organizację Turystyczną „Roztocze” na obszarze jej działania (w tym i Gminy
Krynice) monety lokalnej nazwanej gryfinem. Ta sama gazeta 29 października 2008
roku opublikowała tekst pt. „Drugi po Nieliszu” poświęcony zalewowi w Krynicach
w aspekcie jego turystycznego zagospodarowania. Z kolei „Dziennik Wschodni„ z dnia
9 grudnia 2003 roku zamieścił tekst zatytułowany „Pomysłów nie brakuje” o planach
sprzedaży i późniejszego wykorzystania pałaców w Dzierążni i Źwiartowie. Natomiast
„Kronika Tygodnia” z dnia 11 listopada 2003 roku poinformowała w tekście „Powrócili
z koszem medali” o badmintonowych sukcesach Uczniowskiego Klubu Sportowego
Krynice. Warto także wspomnieć o materiale „Tygodnika Zamojskiego” pt. „Zabytkowe
tryby” dotyczącego zabytkowej, stuletniej studni w Budach oraz artykule z dnia
3 listopada 2005 roku w „Kurierze Lubelskim” pt. „Lubelszczyzna chce 1,4 mld złotych”
dotyczącym planów wyremontowania drogi krajowej Nr 17 na odcinku Krynice –
Tomaszów Lubelski.
Wydawnictwa promocyjne:
W turystycznych wydawnictwach reklamowych przygotowywanych przez Urząd
Marszałkowski w Lublinie z reguły bardzo mało uwagi poświęca się Gminie Krynice.
Przeważnie Krynice zaznaczane są jedynie kropką na mapie, jako siedziba Gminy. Tylko
w informatorze „Region lubelski. Wyprawy do krainy wrażeń” na zamieszczonych tam
mapach zaznaczono rozpoczynający się w Krynicach szlak czerwony. Natomiast
w materiałach
promocyjnych
przygotowywanych
przez
starostwo
powiatowe
w Tomaszowie Lubelskim dla Gminy Krynice na ogół przyznaje się zgodnie z parytetem
tyle samo miejsca, co i innym gminom. Tak jest, np. w folderach „Powiat Tomaszowski”,
„Powiat Tomaszowski. Przewodnik krajoznawczo – turystyczny” i „Powiat Tomaszowski.
Historia, Kultura, Turystyka, Gospodarka”. Niestety, w powiatowym informatorze
„Rowerem po powiecie tomaszowskim” żadna z zaproponowanych wycieczek nie
40
prowadzi przez teren Gminy Krynice.
Tyle samo uwagi, co innym gminom członkowskim poświęca się Krynicom
w informatorze turystycznym na sezon 2009 Lokalnej Organizacji Turystycznej
„Roztocze” zatytułowanym „Odkryj Roztocze mniej znane”. Mała wzmianka o Gminie
Krynice jest w informatorze turystycznym – lato 2009 „Zamość i Roztocze” wydanym
przez
Biuro
Promocji
w 2 przewodnikach
„Atut”.
turystycznych
Częściowo
o
Gmina
Roztoczu:
Krynice
„Roztocze”
opisywana
jest
Włodzimierza
Wójcikowskiego i Ludwika Paczyńskiego z 1977 roku oraz „Roztocze Polskie, Puszcza
Solska i Lasy Janowskie” Artura Pawłowskiego z 1997 roku. Gminę Krynice można
odnaleźć na mapach turystycznych, np. „Roztocze Środkowe” wydanej przez
wydawnictwo „CartoMedia” czy „Powiat Tomaszowski”, którą wydano na zlecenie
starostwa powiatowego w Tomaszowie Lubelskim.
Dokumenty planistyczne:
Wprawdzie w Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2006 - 2020 nie
wymieniono Krynic, jednakże turystyczne priorytety Gminy są zgodne z jej celami.
Z kolei w Strategii Rozwoju Ekoturystyki w województwie lubelskim na lata 2005-2015
znajdujemy kilka wzmianek o Krynicach, np. jako początku szlaku pieszego do
Szperówki. Więcej uwagi poświęcono Gminie Krynice w części analitycznej Strategii
Rozwoju Powiatu Tomaszowskiego na lata 2007-2020. W części strategicznej, jeden
z nakreślonych celów rozwoju powiatu przewiduje „Wykorzystanie ekologii i turystyki
jako czynnika gospodarczej aktywizacji do rozwoju turystyki i wypoczynku. Wśród
wynikających z tego zadań brak jest jednakże konkretnych przedsięwzięć planowanych
dla Gminy Krynice. Z kolei Strategia Rozwoju Gminy Krynice na lata 2007-2013
wyznaczyła IV Obszar Priorytetowy – Turystyka, w obrębie którego planowane są
następujące zadania:
prowadzenie działań stymulujących rozwój agroturystyki (promocja, informacja,
dotacje dla powstających gospodarstw agroturystycznych),
zagospodarowanie terenu wokół zalewu w Krynicach, stworzenie odpowiedniej
infrastruktury (hotelarskiej, gastronomicznej, komunikacyjnej),
41
budowa ekologicznego traktu rowerowego Krynice - Romanówka - Zaboreczno Antoniówka – Krynice,
budowa tras rowerowych we wszystkich sołectwach Gminy,
zabezpieczenie i renowacja zabytkowych budowli.
7.Analiza SWOT
Obecnie w różnych strategiach stosuje się powszechnie analizę SWOT, jako
sposób na wnikliwą ocenę sytuacji aktualnej i określenie perspektyw na przyszłość. Jej
nazwa jest wywodzi się od pierwszych liter nazw poszczególnych elementów
składowych, które w języku angielskim brzmią: Strengths (mocne strony), Weaknesses
(słabe strony), Opportunities (szanse), Threats (zagrożenia). Dzięki takiej analizie
możemy poznać autentyczny potencjał badanego terenu i jego realne szanse rozwojowe.
Ta wykonana dla Gminy Krynice dokonuje wnikliwej oceny stanu obecnego,
równocześnie wskazując na drzemiący potencjał rozwojowy:
7.1.Mocne strony
częściowe położenie na Roztoczu, znanym regionie turystycznym
malowniczy krajobraz wynikający z położenia na Grzędzie Sokalskiej wraz
z siecią wąwozów lessowych
przebieg drogi krajowej Nr 17 prowadzącej do granicy państwa
usytuowanie pomiędzy znanym ośrodkiem turystycznym Zamość, a aspirującym
do liczącego się centrum turystycznego Tomaszowem Lubelskim
istnienie 40 ha zalewu w Krynicach,
czyste środowisko naturalne
rolniczy charakter, odpowiedni dla rozwoju agroturystyki
duża liczba krzyży, figur i kaplic przydrożnych
interesujące zabytki wplecione w ciekawą historią Gminy
dobrze zachowana regionalna architektura drewniana, obejmująca tradycyjną
42
zabudowę wiejską i kościół w Krynicach
duża liczba zabytkowych studni i piwnic
materialne i obrzędowe świadectwa dawnej wielokulturowości
zwiększająca się liczba turystów, odwiedzających tereny przygraniczne
determinacja władz Gminy w kierunku rozwoju turystyki,
przedsiębiorczość części mieszkańców i ich otwartość na turystów,
działalność Gminnego Ośrodka Kultury na rzecz krzewienia kultury,
skojarzenie nazwy Gminy z powszechnie znaną Krynicą
7.2. Słabe strony
brak tradycji turystycznych oraz wykształconego i utrwalonego wizerunku
Gminy turystycznej,
brak rozpoznawalnego zabytku, z którym Gmina byłaby utożsamiana,
niedostatek odpowiednio wykwalifikowanych kadr turystycznych,
brak bazy noclegowa i gastronomicznej, jak również oferty pobytowej
słabe oznakowanie niektórych zabytków i innych atrakcji turystycznych
mało efektywna promocja walorów Gminy i jej oferty turystycznej
brak punktu informacji turystycznej,
coraz bardziej widoczny nieład przestrzenny i architektoniczny, wprowadzany
przez chaotyczną zabudowę nowych domów, konstruowanych w oderwaniu od
lokalnych tradycji budowlanych,
niekorzystne przekształcenia zabytkowych domów drewnianych i kamiennych
polegające
na
swobodnych
przebudowach
i
stosowaniu
materiałów wykończeniowych, typu siding i plastikowe okna,
zły stan techniczny niektórych zabytków
niski poziom porządku i estetyki,
zaniedbania w infrastrukturze komunalnej,
niski poziom informatyzacji
zbyt mała liczba parkingów
zły stan dróg dojazdowych w niektórych częściach Gminy,
43
niepasujących
brak połączeń drogowych pomiędzy niektórymi częściami Gminy
silna konkurencja ze strony rozwiniętych gmin turystycznych Roztocza,
zwłaszcza Krasnobrodu
niska lesistość wynosząca zaledwie 12 % przy średniej krajowej 28,4 %
nieorganizowanie powszechnie znanej
w regionie
imprezy
kulturalnej,
turystycznej czy sportowej
duży odsetek ludności w wieku poprodukcyjnym, wynoszący 22,8 % populacji
brak terenów chronionych przyrodniczo
7.3. Szanse
utworzenie
sieci gospodarstw agroturystycznych, w oparciu między innymi
o liczne stylowe domy drewniane i murowane
powołanie stowarzyszenia agroturystycznego
turystyczne zagospodarowanie zalewu w Krynicach
możliwość ożywienia ruchu turystycznego w związku z organizacją Euro 2012
pozyskanie środków UE na inwestycje w turystyce,
zorganizowanie szkoleń podnoszących kwalifikacje gestorów branży turystycznej
(kwaterodawców, właścicieli punktów gastronomicznych, touroperatorów),
intensyfikacja promocji przy współpracy z Lubelską Regionalną Organizacją
Turystyczną, Urzędem Marszałkowskim w Lublinie, Lokalną Organizacją
Turystyczną „Roztocze” i Starostwem Powiatowym w Tomaszowie Lubelskim
możliwość turystycznego zagospodarowania obiektów zabytkowych
odtworzenie tradycji kowalskich
utworzenie bazy noclegowo-gastronomicznej dla podróżnych tranzytowych
utworzenie placówki przyrodniczej poświęconej przyrodzie, kulturze, geografii
i historii Grzędy Sokalskiej
turystyczne wykorzystanie nieczynnych obiektów poprzemysłowych, np. młyn
w Krynicach
wykreowanie Gminy na centrum turystyki rowerowej wraz z wytyczeniem szlaku
rowerowego „Przez Grzędę”
44
utworzenie gospodarstwa apiturystycznego
turystyczne wypromowanie - wspólnie z zainteresowanymi gminami –
subregionu Grzędy Sokalskiej
wyeksponowanie i turystyczne wykorzystanie zabytkowych piwnic i studni
aktywizacja kulturalna i rekreacyjna ze strony GOK, ze szczególnym
nawiązaniem do twórczości Marka Grechuty i Mieczysława Kosza
7.4. Zagrożenia
dalsze utrzymywanie się tendencji spadowej w zakresie przyjazdów z Ukrainy
nieskuteczność w tworzeniu atrakcyjnych produktów turystycznych
mały efekt promocji walorów Gminy i ofert wypoczynku,
postępująca degradacja zabytków
niekorzystne
trendy
w
turystyce
krajowej,
polegające
na
wzroście
zainteresowania Polaków wyjazdami zagranicznymi kosztem wypoczynku
w Polsce.
mała skuteczność w pozyskiwaniu środków zewnętrznych na rozwój turystyki
brak zainteresowania inwestorów rozwojem sektora turystycznego w Gminie
ujemne saldo migracji ludności i niski przyrost naturalny
dalsze narastanie niekorzystnych tendencji architektonicznych, polegających na
wypieraniu
tradycyjnego
budownictwa
przez
nowe,
pozbawione
stylu
regionalnego.
problemy z pozyskaniem i wykształceniem kadr turystycznych,
skuteczna konkurencja ze strony sąsiednich gmin, zwłaszcza Krasnobrodu
odsunięcie Gminy od ruchu tranzytowego z chwilą wybudowania drogi
ekspresowej S 17
45
8. Planowanie strategiczne
8.1. Powiązania z innymi dokumentami strategicznymi
Strategia Rozwoju Turystyki Gminy Krynice na lata 2009 – 2015 jest spójna
z Narodowym Planem Rozwoju 2007 – 2013:
Priorytet: Przedsiębiorczość i Innowacyjność
o
Kierunek
działań
1:
Tworzenie
przyjaznego
otoczenia
działania
przedsiębiorstw
§
Zwiększanie efektywności działań służących promocji w świecie
szeroko rozumianego wizerunku Polski
§
Rozwój i promocja produktów turystycznych
Kierunek działań 4: Podnoszenie innowacyjności przedsiębiorstw.
o
§
Wspomaganie systemów rozwijających turystykę
Priorytet: Inwestycje i Gospodarowanie Przestrzenią
o
Kierunek działań 1: Rozwój miast i obszarów wiejskich
§
Wzmocnienie ponad-regionalnych ośrodków wzrostu,
§
Aktywizacja sub-regionalnych i regionalnych ośrodków rozwoju
§
Rozwój infrastruktury małych miast i obszarów wiejskich,
§
Wykorzystanie specyficznych uwarunkowań regionalnych i lokalnych
§
Wspieranie przekształceń obszarów problemowych w kierunku
aktywizacji
ich
potencjałów
gospodarczych,
społecznych
i środowiskowych
o
Kierunek działań 5: Racjonalna gospodarka zasobami naturalnymi
§
Promowanie „przyjaznych dla środowiska” produktów i usług
„Strategia Rozwoju Turystyki Polski na lata 2007 - 2013” jest strategią opartą
o zasadę zrównoważonego rozwoju. Wyznacza ona główne kierunki rozwoju polskiej
turystyki w postaci obszarów priorytetowych, do których należą produkt, zasoby
ludzkie, marketing i przestrzeń turystyczna:
46
Obszar Priorytetowy I - Produkt Turystyczny o Wysokiej Konkurencyjności. Cele
operacyjne:
o
Kreowanie i rozwój konkurencyjnych produktów turystycznych
o
Rozwój infrastruktury turystycznej
o
Integracja produktów i oferty turystycznej regionów
o
Rozwój przedsiębiorczości i działalności organizacji w dziedzinie turystyki
o
Rozwój wiodących typów turystyki
Obszar Priorytetowy II – Rozwój Zasobów Ludzkich na Rzecz Rozwoju Turystyki.
Cele operacyjne:
o
Przygotowanie kadr operacyjnych gospodarki turystycznej
o
Rozwój edukacji turystycznej i turystyki społecznej
o
Monitorowanie potrzeb branży turystycznej w zakresie kadr zawodowych.
Obszar Priorytetowy III – Wsparcie Marketingowe. Cele operacyjne:
o
Usprawnienie systemu informacji turystycznej
o
Zwiększenie efektywności działań marketingowych w turystyce
Obszar Priorytetowy IV – Kształtowanie Przestrzeni Turystycznej. Cele
operacyjne:
o
Kształtowanie rozwoju turystyki w sposób zachowujący i podnoszący wartość
przestrzeni
o
Zwiększanie dostępności turystycznej regionów przez rozwój transportu
Strategia Rozwoju Turystyki Gminy Krynice na lata 2009 – 2015 jest spójna ze
Strategią Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2006 – 2020, przyjętą przez Sejmik
Województwa Lubelskiego dnia 4 lipca 2005 roku. Wśród celów strategicznych dla
Lubelszczyzny przewiduje się m.in. aktywizację turystyki na terenach przygranicznych
oraz wspieranie rozwoju nowych form turystyki, w tym agroturystyki i ekoturystyki.
47
Niniejsza Strategia zgodna jest ze Strategią Rozwoju Powiatu Tomaszowskiego na
lata 1999 - 2010, zakładającej m. in. rozwój turystyki.
Strategia Rozwoju Turystyki Gminy Krynice na lata 2009 - 2015 jest także zgodna
ze Strategią Rozwoju Gminy Krynice na lata 2007 – 2013, w której także na jeden
z obszarów priorytetowych wytypowano turystykę.
8.2. Misja i wizja
Misją
każdej
strategii
jest
określenie
naczelnego
kierunku
rozwoju
i planowanych działań. W przypadku Gminy Krynice jej misją będzie:
„Skuteczne promowanie Gminy oraz utworzenie różnorodnej bazy noclegowo gastronomicznej wraz z zapewnieniem atrakcyjnych ofert
spędzania wolnego czasu”
Wizją jest to, co chcemy osiągnąć za 7 lat, czyli jest to przewidywany obraz
turystyki w Gminie Krynice w 2015 roku. Tak rozumianą
wizję turystyczą Gminy
Krynice należy określić, jako:
„Znana i atrakcyjna Gmina turystyczna, oferująca różnorodne możliwości
wypoczynku, opartego na miejscowym dziedzictwie przyrodniczym
i kulturowym ”
8.3.Cele strategiczne
W celu skutecznego zrealizowania misji Gminy oraz osiągnięcia wizji
turystycznego rozwoju Gminy Krynice wyznacza się następujące 3 cele strategiczne:
Cel 1. Wypromowanie Gminy Krynice na atrakcyjny ośrodek wypoczynkowy, bazujący na
miejscowych walorach przyrodniczych i kulturowych
Cel 2. Rozwój różnorodnej bazy noclegowo - gastronomicznej, wykorzystującej tradycyjne
48
wiejskie środowisko kulturowo - przyrodnicze
Cel 3. Stworzenie atrakcyjnych produktów turystycznych, skoncentrowanych na
wypoczynku aktywnym i stacjonarnym.
Cel 1. Wypromowanie Gminy Krynice na atrakcyjny ośrodek wypoczynkowy,
bazujący na miejscowych walorach przyrodniczych i kulturowych
Uzasadnienie
Gmina Krynice cechuje się cennymi walorami kulturowymi i przyrodniczymi,
a zwłaszcza krajobrazowymi. Nie są one jednak wykorzystywane turystycznie. By tak się
stało należy tworzyć produkty turystyczne i je intensywnie promować. Promocję – jedno
z narzędzi marketingowych obok produktu, ceny i dystrybucji - określa się jako zespół
środków,
za pomocą których dostarcza
się na rynek
informacje,
kreujące
zapotrzebowanie na usługi turystyczne. W skład promocji wchodzą następujące
instrumenty: reklama, sprzedaż osobista, promocja sprzedaży, public relation
i sponsoring. W działaniach promocyjnych należy postawić na reklamę, sprzedaż
osobistą i public relations. Krynice podjęły już pewne działania promocyjne, które
należy uznać za udane, to jednak jest wciąż za mało, by Gmina zaczęła liczyć się na
turystycznej mapie regionu. Konieczne jest więc przeprowadzenie intensywnej
kampanii promocyjnej, skierowanej zarówno do mieszkańców okolicznych miast
Lubelszczyzny, jak i innych regionów kraju. Należy w niej akcentować ofertę aktywnego
wypoczynku sobotnio-niedzielnego oraz dłuższego z możliwością gruntownego
poznania i korzystania z kulturowo-przyrodniczych zasobów Gminy.
Aby przeprowadzić efektywną promocję Gminy Krynice planowane są następujące
działania:
a) wykreowanie logo (logotypu) i klarownego hasła reklamowego, które będzie używane
w promocji Gminy w jak najszerszym zakresie,
49
b) przygotowanie i wydanie właściwych materiałów promocyjnych, które będą
odpowiednio dystrybuowane na targach turystycznych, poprzez sieć punktów
informacji turystycznej i dziennikarzy
c) nawiązanie różnorodnej współpracy z mediami, polegającej na informowaniu
o ciekawych wydarzeniach w Gminie, zamawianiu płatnych i zamieszczaniu
bezpłatnych artykułów w poczytnej prasie ogólnopolskiej oraz współorganizowaniu
press – tourów i study – tourów dla dziennikarzy
d) zwiększenie obecności Gminy w Internecie
e) odpowiednie oznakowanie Gminy, w jej granicach i poza nimi
f) rozbudowanie oferty imprez kulturalnych, a także sportowych i rekreacyjnych,
g) zwiększenie efektywności promocyjnej – polegające na współpracy z podmiotami
aktywnymi w promocji, takimi jak Urząd Marszałkowski w Lublinie, Lubelska
Regionalna Organizacja Turystyczna, Lokalna Organizacja Turystyczna „Roztocze”,
a także na wydzieleniu komórki organizacyjnej, zajmującej się wyłącznie promocją
i tworzeniem warunków do rozwoju turystyki w Gminie.
Dla osiągnięcia tego celu należy zrealizować następujące zadania:
opracowanie logo lub logotypu i hasła reklamowego, np: „Krynice - Gmina
z widokami”, „Krynice – brama do Grzędy Sokalskiej”, „Krynice miodem płynące”,
„Krynice - między Roztoczem, a Grzędą Sokalską”, „Krynice kraina studni
i piwnic”, zapisując przy tym słowo „Krynice” jakimś wyróżniającym się,
stylowym liternictwem. Ten znak graficzny i hasło powinny być wykorzystywane
w folderze gminnym, na kopertach pism wysyłanych z Urzędu Gminy,
wizytówkach, stronie internetowej, tablicach reklamowych, a także na
samochodach służbowych krynickiego samorządu. Logo i hasło mogą być
wynikiem konkursu ogłoszonego w miejscowych szkołach lub zlecone
profesjonaliście do opracowania;
50
Zdjęcie 6. Reklama Bańskiej Bystrzycy umieszczona na samochodzie
wydawać małe objetościowo, ale wysokonakładowe foldery (min. 10 tys.
egzemplarzy) o Gminie z prezentacją jej walorów kulturowych i przyrodniczych,
a także z ofertą wypoczynku i aktywnego spędzenia czasu. W folderze i innych
wydawnictwach należy akcentować mnogość punktów widokowych, sieć starych
studni i piwnic położenie na Grzędzie Sokalskiej, bliskość Zamościa i Tomaszowa
Lubelskiego, „specjalizację” badmintonową, typowo wiejski charakter oraz
kreować Gminę na idealne miejsce wypoczynku aktywnego i stacjonarnego
w typowo rolniczym otoczeniu;
należy wybrać charakterystyczny obiekt w Gminie, najlepiej kościół w Krynicach
i zamieszczać go we wszystkich wydawnictwach oraz w Internecie, dążąc do tego,
by Gmina właśnie z nim się kojarzyła. Warto wydrukować plakat, ukazujący ten
kościół, opatrzony adresem strony internetowej, logo i hasłem promocyjnym;
aby w pełni ukazać różnorodność i atrakcyjność Gminy pożądane będzie wydanie
specjalistycznych informatorów poświęconych np. drewnianej architekturze
ludowej, bogactwu kapliczek, figur i krzyży przydrożnych, sieci starych studni
i piwnic, a także – Grzędzie Sokalskiej. Bardzo przydatnym w promocji Gminy
byłby tzw. rollbanner, czyli zwijany i podręczny plakat, który łatwo jest rozstawić
51
np. podczas targów, konferencji i różnych prezentacji.
opracowanie i wykonanie atrakcyjnej pamiątki z Krynic, która nawiązywać
będzie do specyfiki Gminy. Uznanie nabywców znajdą też różnorakie gadżety
promocyjne typu długopisy, czapki, podkładki pod mysz, koszulki, kubki
z nadrukiem, ekologiczne torby na zakupy, itp.
należy zapewnić odpowiedni kolportaż materiałów promocyjnych, aby trafiły do
rąk pożądanych odbiorców, czyli potencjalnych turystów. Powinno się to odbyć
poprzez sieć punktów informacji turystycznej w głównych miastach Polski
(Warszawa, Lublin, Kraków, Łódź, Śląsk), dziennikarzy turystycznych, za
pośrednictwem biur podróży, a zwłaszcza na targach turystycznych. Gmina
powinna prezentować swe walory na głównych targach turystycznych w Polsce,
skąd przyjeżdżają, bądź oczekiwani są turyści, takich, jak: „Na styku kultur”
w Łodzi, „Silesia” w Sosnowcu, Krakowski Salon Turystyczny w Krakowie, GTT
Gdańskie Targi Turystyczne w Gdańsku, TOUR SALON w Poznaniu, Lubtur
w Lublinie, Targi Turystyki i Wypoczynku LATO (wiosna) w Warszawie i TT
Warsaw Tour and Travel (jesień). Na imprezach targowych, odbywających się
w odleglejszych miastach, jak Łódź, Katowice, Gdańsk, Kraków i Poznań celowe
jest wystawianie oferty Gminy na stoisku Lubelskiego Urzędu Marszałkowskiego
lub LOT „Roztocze”, natomiast na targach bliższych, w Lublinie i stołecznej
Warszawie celowe byłoby wystawienie własnego, ciekawie urządzonego stoiska,
wskazującego na przyrodniczą i kulturową specyfikę;
zapewnić dostępność tych pamiątek w punktach „IT”, a także w miejscowych
sklepach. Konieczne jest, aby krynickie souveniry znalazły się w ofercie
Zamojskiego, Lubelskiego i Tomaszowskiego Ośrodka Informacji Turystycznej.
Pewna ilość powinna być w dyspozycji władz Gminy dla obdarowywania nimi
kluczowych gości i rozdawania przy różnego rodzaju okazjach;
utrzymywać różnoraką łączność z przedstawicielami mediów. Należy stale
informować dziennikarzy o ciekawych wydarzeniach w Gminie, zabiegać
o patronat
medialny
nad
wydarzeniami
kulturalnymi,
sportowymi
i rekreacyjnymi, zamawiać płatne artykuły w poczytnej prasie ogólnopolskiej
52
oraz przekonywać redakcje wysokonakładowych pism
kolorowych do
zamieszczania tekstów o Krynicach, jako atrakcyjnym, a nieodkrytym jeszcze
miejscu na wypoczynek sobotnio-niedzielny i dłuższy;
podjąć intensywną promocję internetową poprzez:
a) rozbudowanie strony www.krynice.pl, o dane zawierające wykaz bazy
noclegowo - gastronomicznej, propozycjach spędzania wolnego czasu
w Gminie i okolicy, bogaty serwis fotograficzny oraz ciekawostki, jak np. sieć
starych studni i piwnic, wąwozy lessowe, najlepsze punkty widokowe.
Ponadto należy zawrzeć link do strony z informacjami o Grzędzie Sokalskiej
b) utworzenie wspólnie z gminami Tarnawatka, Rachanie, Łaszczów, Telatyn,
Ulhówek, Mircze i Dołhobyczów specjalistycznego portalu internetowego, np.
pod domeną www.grzedasokalska.pl, gdzie zamieszczane będą kompleksowe
informacje o tej jednostce geograficznej, takie jak: szczegółowe dane
geograficzne,
mapa,
zagospodarowanie,
opis
szlaki
zabytków
piesze
i
i
atrakcji
rowerowe,
gmin,
turystyczne
noclegi,
wyżywienie,
osobliwości przyrodnicze, punkty widokowe, rezerwaty i pomniki przyrody,
możliwości rozwoju produktów turystycznych przy szlaku, różne atrakcje, itd.
Należy podjąć także wspólną promocję tego regionu np. pod hasłem: „Grzęda
Sokalska – wschodni sąsiad Roztocza”
c) zamieszczanie galerii fotograficznych i tekstów o Krynicach na dostępnych
portalach
turystycznych,
www.travelpolska.pl,
np.
www.polskieszlaki.pl,
www.obiezyswiat.org,
www.wikipedia.pl i inne;
umożliwić bezpłatny odbiór Internetu bezprzewodowego
53
www.globtroter.pl,
www.odleglosci.pl,
Zdjęcie 7. WiFi w Oslo (umożliwia odbiór Internetu bezprzewodowego)
Źródło: Firma Szkolenia Agnieszka Wiśniewska-Woźniak
zapewnić udział w systemie informacji elektronicznej „Navigo”, za pomocą
którego można – przy użyciu, m. in. telefonu komórkowego - odsłuchać
informację o obiekcie, przy którym się właśnie znajdujemy. Taka usługa powinna
być dostępna m. in. przy kościele w Krynicach, nad zalewem, w rejonie pałacu
w Dzierążni i klinkierni w Budach, a także w miejscu zgrupowania piwnic
w Hucie Dzierążyńskiej;
przy drodze krajowej Nr 17, na granicy Gminy należy ustawić tablice reklamujące
walory Gminy. Powinny one zawierać logo Gminy, hasło reklamowe, a także adres
gminnej strony internetowej. Celowe byłoby umieszczenie takich tablic również
w Zamościu i Tomaszowie Lubelskim
54
Zdjęcie 8. Tablica na granicy Ulanowa
dodatkowo należy ustawić oznakowanie dojazdu do głównych atrakcji Gminy
(jak np. kościoły w Krynicach i Dzierążni, pałace w Dzierążni i Źwiartowie czy
zalew w Krynicach) używając identycznych małych tablic kierunkowych
Zdjęcie 9. Tabliczka kierunkowa wskazująca sanktuarium w Radecznicy
55
w kluczowych dla turystów miejscach (centrum Krynic, zalew) należy ustawić
tablice z mapą Gminy, pokazujące turystyczne aspekty Gminy Krynice ze
szczególnym uwzględnieniem punktów widokowych, kapliczek przydrożnych
oraz zgrupowania starych studni i piwnic
Zdjęcie 10. Tablica z mapą Gminy Zamość
celowe jest oznakowanie wjazdów do wsi tablicami z logo Stowarzyszenia
Agroturystycznego z napisem „Wies Agroturystyczna”. Dotyczy to miejscowości,
gdzie funkcjonować będzie kilka gospodarstw agroturystycznych, zwłaszcza
Antoniówki
56
Zdjęcie 11. Oznaczenie wsi agroturystycznej w Beskidzie Niskim
należy organizować atrakcyjne imprezy kulturalne z udziałem gwiazd estrady,
które przyciągają słuchaczy i dodatnio wpływają na wizerunek miejscowości,
jako atrakcyjnej i wartej odwiedzenia. Należy dbać o starannie opracowany
repertuar artystyczny i atrakcje dodatkowe, jak chociażby lot balonem.
Konferansjerem powinna być znana osoba, np.dziennikarz radiowy. Należy
również organizować imprezy związane z 2 osobami mającymi krynickie
korzenie rodzinne, czyli Markiem Grechutą i Mieczysławem Koszem
organizowanie ciekawych i masowych wydarzeń sportowych i rekreacyjnych, jak
np. doroczny rajd rowerowy. Pomoże to wypromować tę trasę oraz Gminę, jako
miejsce turystyki aktywnej. Konieczne jest także organizowanie na szerszą skalę
zawodów badmintonowych, wskazując przez to na taką właśnie rekreacyjną
specjalizację Gminy Krynice
celowe jest również wypromowanie walorów i oferty Gminy Krynice w Zamościu,
odwiedzanym z racji starówki wpisanej na listę Światowego Dziedzictwa Kultury
UNESCO przez setki tysięcy turystów rocznie. Dotyczyć to powinno turystów, jak
i stałych mieszkańców miasta. Celowe jest uczestnictwo w tamtejszych, bardzo
licznych wydarzeniach kulturalnych i wystawienniczych, jak np. Jarmark
57
Hetmański. Należy przy tym wskazywać na możliwość zakwaterowania gości,
odwiedzających Zamość, właśnie w Gminie Krynice, leżącej na styku Roztocza
i Grzędy Sokalskiej. Dużo potencjalnych turystów, którzy mogą odwiedzić
turystycznie Gminę Krynice zamieszkuje w Tomaszowie Lubelskim. Pozytywny
efekt promocyjny dałoby umieszczenie w tym mieście stałych tablic –
bilboardów, zachęcających do wizyty turystyczno – rekreacyjnej w pobliskiej,
a atrakcyjnej Gminie Krynice.
należy zwrócić uwagę władz samorządowych szczebla wojewódzkiego oraz
organizacji, zajmujących się promocją na turystyczne aspiracje Gminy Krynice
i jej walory. Ważne jest, aby informacje o Krynicach, znajdowały się we
wszystkich wydawnictwach przygotowywanych przez Urząd Marszałkowski
w Lublinie i Lubelską Regionalną Organizację Turystyczną;
Gmina Krynice powinna stać się członkiem Lubelskiej Regionalnej Organizacji
Turystycznej, która z powodzeniem zajmuje się promocją turystyki w regionie,
jak również budowaniem nowych produktów turystycznych, dlatego też udział
Gminy w ich strukturach pozytywnie wpłynie na rozwój turystyki.
gminy, leżące na terenie Grzędy Sokalskiej (Tarnawatka, Rachanie, Łaszczów,
Telatyn, Ulhówek, Mircze i Dołhobyczów) powinny powołać stowarzyszenie lub
porozumienie, np. pod nazwą „Gminy na Grzędzie”, które zajęłoby się wspólną
promocją tej
jednostki
geograficznej,
a
także tworzeniem produktów
turystycznych i pozyskiwaniem środków zewnętrznych na nie. Należy przy tym
używać hasła „Grzęda Sokalska – wschodni sąsiad Roztocza”, które sugeruje
podobieństwo do wypromowanego i uznanego przez turystów regionu, jakim jest
Roztocze.
aby zintensyfikować działania na rzecz promocji, turystyki i kultury konieczne
jest powołanie takiego stanowiska w Urzędzie Gminy, którego pracownik
poświęcał będzie czas służbowy wyłącznie na realizacje zadań mu przypisanych,
a więc promocję i rozwój produktów turystycznych. W razie potrzeb, np. w czasie
targów turystycznych i w trakcie letniego sezonu turystycznego dział promocji
powinni wspierać przeszkoleni stażyści. Ponadto w pierwszych latach wdrażania
58
niniejszej Strategii należy znacząco zwiększyć środki na promocję Gminy.
celowe jest ponadto rozszerzenie statutowej działalności Gminnego Ośrodka
Kultury o zagadnienia turystyki i rekreacji.
z chwilą ożywienia ruchu turystycznego celowe jest przeprowadzenie badań
marketingowych, w celu poznania opinii i uwag gości, a następnie dostosowanie
oferty do oczekiwań turystów.
Cel 2. Rozwój różnorodnej bazy noclegowo - gastronomicznej, wykorzystującej
tradycyjne wiejskie środowisko kulturowo-przyrodnicze
Gmina Krynice nie dysponuje bazą noclegową. Jest oczywiste, że bez jej
utworzenia niemożliwy będzie rozwój turystyki. Należy dążyć w pierwszej kolejności do
otwarcia gospodarstw agroturystycznych nastawionych na turystów sobotnio –
niedzielnych z okolicznych miast i tych długoterminowych z reszty Polski. Warunki do
rozwoju agroturystyki są tu znakomite z racji tak dziedzictwa architektonicznego, jak
i czystego ekologicznie rolnictwa, które może dostarczyć zdrowe i smaczne produkty na
posiłki dla gości. W większości wsi zachowały się liczne budynki, reprezentujące dawną
zabudowę ludową i one powinny być w pierwszym rzędzie przekształcane na obiekty
agroturystyczne o charakterze noclegowym i gastronomicznym. Ostatnio w Gminie, tak
jak w całej Polsce obserwuje się trend do remontowania starych domów przy użyciu
niepasujących materiałów wykończeniowych, typu siding i plastikowe okna. Należy
temu
przeciwdziałać
poprzez
przeprowadzenie
akcji
uświadamiającej
mieszkańców.
59
wśród
Zdjęcie 12. Dom, który przez modernizację stracił tradycyjny wygląd
Nowe budynki powinny być wznoszone w zgodzie z lokalną tradycyją budowlaną,
przez co odbuduje się utracony w pewnej części dawny charakter miejscowości. Warto
również zwracać baczną uwagę na to, by w trakcie coraz częstszych przebudów wracać
stylistycznie do dawnych, regionalnych wzorów budowlanych, a nie stosować
architekturę zupełnie obcą. Agroturystyka rozwija się bowiem najlepiej w typowym
środowisku wiejskim, przy wykorzystaniu historycznej spuścizny budowlanej, rolniczej,
rzemieślniczej, obrzędowej, itd. W Gminie Krynice właśnie agroturystyka powinna stać
się podstawą całej bazy noclegowej, gdyż są tu sprzyjające warunki ku temu, czyli
dobrze zachowane budownictwo ludowe, tradycyjny sposób gospodarowania na roli
i atrakcyjne walory przyrodnicze, krajobrazowe i kulturowe. Rozwój agroturystyki jest
możliwy we wszystkich wsiach Gminy, najlepsze warunki wewnętrzne i zewnętrzne
mają jednakże takie wsie, jak Antoniówka, Polanówka, Huta Dzierążyńska czy Majdan
Sielec. Tworząc gospodarstwa agroturystyczne należy pamiętać o wypracowaniu
własnego stylu, poszanowaniu tradycji i nawiązaniu do niej. Oprócz rozwoju bazy
noclegowej opartej o coraz modniejszą agroturystykę, konieczne jest utworzenie innych
obiektów noclegowych, umożliwiających zakwaterowanie większych grup, np.
młodzieżowych (tzw. „zielone szkoły”) czy wycieczkowych. Sprzyja ku temu wiele
niewykorzystanych, a stylowych budynków. Pamiętać należy także o stymulowaniu
60
rozwoju bazy konferencyjnej. Kolejnym wyzwaniem jest zbudowanie sieci punktów
gastronomicznych, w których serwowane byłyby potrawy regionalne. Czynnikiem
sprzyjającym rozwojowi gastronomii jest położenie przy bardzo ruchliwej drodze Nr 17.
Najwłaściwszym miejscem na urządzanie takich lokali są stare budynki bądź nowe, ale
wznoszone na wzór tych starych. Należy bezwzględnie wystrzegać się obiektów
i budowli, które nie pasują do wiejskiego charakteru miejscowości.
Rozwój agroturystyki jest możliwy we wszystkich wsiach Gminy Krynice:
Antoniówka:
znakomite położenie na wysoczyźnie, skąd roztaczają się doskonałe widoki
zarówno na Grzędę Sokalską, jak i Roztocze, w tym wschodnioroztoczański
masyw Gorajów
korzystne położenie na uboczu, ale jednocześnie blisko drogi krajowej Nr 17
ciekawa zabudowa wsi ,na którą składa się także tradycyjne budownictwo ludowe
tereny leśne w okolicy
usytuowanie przy drodze dojazdowej do pola znanej bitwy pod Zaborecznem
Zdjęcie 13. Antoniówka – krzyż przydrożny
61
Majdan Sielec:
malownicze położenie na uboczu w otoczeniu wzgórz Grzędy Sokalskiej
stosunkowo dobrze zachowana architektura ludowa
tradycyjny sposób gospodarowania na roli
Zdjęcie 14. Majdan Sielec – stary dom
Źwiartów:
zachowany zespół podworski
typowo rolniczy charakter
opuszczone zagrody wiejskie
malownicza okolica
wąwozy lessowe w okolicy
cenne kapliczki, figurki i krzyże przydrożne ,w tym krzyż z datą 1864 r.
62
Zdjęcie 15. Źwiartów – odbudowany dwór
Dzierążnia:
cenne zabytki religijne i świeckie
malownicze położenie
bliskość do terenów leśnych
ciekawy układ zabudowy
Zdjęcie 16. Dzierążnia - pałac
63
Budy- Huta Dzierążyńska :
położenie w pobliżu ruchliwej drogi krajowej Nr 17
zabytki dawnego przemysłu
dobrze zachowana architektura ludowa, w tym kamienna
duża liczba starych studni i piwnic
malownicze położenie na stoku góry
Zdjęcie 17. Huta Dzierążyńska – stara studnia
Zaboreczno- Kolonia Partyzantów :
znane miejsce pamięci o bitwie partyzanckiej
żeramia bobrów w okolicy
tereny bagienne w dolinie Kryniczanki
położenie na skraju lasów
przebieg znakowanego szlaku turystycznego
położenie na zachodniej rubieży Grzędy Sokalskiej, przy styku z Roztoczem
64
Zdjęcie 18. Zaboreczno – tradycyjny dom
Romanówka:
tradycyjna zabudowa
lokalizacja w pobliżu zalewu krynickiego
malownicze położenie na zboczu góry
przebieg znakowanego szlaku turystycznego
punkt widokowy w pobliżu
Zdjęcie 19. Romanówka – dom z miejscowej cegły
65
Polany:
tradycyjna zabudowa wsi
rolniczy charakter
sąsiedztwo z zalewem krynickim
punkty widokowe w okolicy
Zdjęcie 20. Polany – stara zabudowa
Polanówka:
korzystne położenie w sąsiedztwie ruchliwej drogi krajowej Nr 17
malownicza okolica
sąsiedztwo z dużym kompleksem leśnym
położenie w pobliżu północnej krawędzi Grzędy Sokalskiej
zalew krynicki w niewielkiej odległości
66
Zdjęcie 21. Polanówka – tradycyjna zagroda wiejska
Krynice
położenie przy tranzytowej drodze Nr 17
ciekawe zabytki
zalew, możliwy do wykorzystania na cele rekreacyjne
dobry punkt wypadowy do zwiedzania Grzędy Sokalskiej i Roztocza
koncentracja punktów usługowych i handlowych
położenie w środku Gminy, potencjalnie liczącego się ośrodka turystycznego
67
Zdjęcie 22. Krynice – pomnik Jana Pawła II, w tle kaplica pw. Św. Teresy
W celu utworzenia pożądanej bazy planuje się podjęcie następujących działań:
a) Otwarcie przynajmniej 15 gospodarstw agroturystycznych, zrzeszonych
w Stowarzyszeniu Agroturystycznym „Na Grzędzie” w Krynicach, które
powinno uzyskać wydatne wsparcie ze strony samorządu lokalnego. Polegać
ono będzie na udostępnieniu lokalu na siedzibę, pomocy w wydaniu
materiałów
reklamowych,
transporcie
na
imprezy
promocyjne
i w szkoleniach.
b) Doprowadzenie
o zróżnicowanym
zakwaterowanie
do
powstania
standardzie
turystów
innych
obiektów
świadczonych
tranzytowych,
grup
usług,
noclegowych
umożliwiających
zorganizowanych,
jak
i bardziej wymagających turystów indywidualnych.
c) Utworzenie
atrakcyjnej
oferty
gastronomicznej,
specjalizującej
się
w serwowaniu potraw regionalnych i lokalnych
d) Przeprowadzenie szkoleń dla obecnych i przyszłych gestorów bazy
turystycznej.
Konieczne
jest
także
podjęcie
akcji
68
uświadamiającej
mieszkańców na temat znaczenia materialnego dziedzictwa kulturalnego
i sposobów jego wykorzystania w turystyce.
W celu osiągnięcia zakładanych celów planuje się wykonanie następujących zadań:
uruchomienie przynajmniej 15 gospodarstw agroturystycznych, aby można było
powołać prawnie Stowarzyszenie Agroturystyczne „Na Grzędzie” w Krynicach.
Stowarzyszenie
zajmie
się
głównie
wspólną
promocją,
szkoleniami
i pozyskiwaniem środków zewnętrznych na rozwój kwaterodawstwa w Gminie.
Należy dążyć do tego, by na miejsca zakwaterowania turystów były
wykorzystywane stare drewniane i ceglane domy, które stanowią o tradycyjnym
charakterze okolicznych wsi, a w drugiej kolejności domy współczesne. Goście,
wypoczywający w gospodarstwach agroturystycznych powinni mieć możliwość
obserwowania prac polowych, a także spożywania zdrowych produktów rolnych
pochodzących z gospodarstwa, w którym zamieszkują lub sąsiednich.
władze samorządowe powinny wspierać działania stowarzyszenia poprzez np.
udostępnienie pomieszczenia na siedzibę, zamieszczanie miejscowych ofert
agroturystycznych na stronie www.krynice.pl, współdziałanie ze strony punktu
informacji turystycznej i pomoc w wyjazdach na targi turystyczne oraz inne
imprezy promocyjne. Dobrym sposobem na wyeksponowanie miejscowej oferty
agroturystycznej będzie umieszczenie w widocznych i uczęszczanych miejscach,
np. w centrum Krynic tablic z wykazem kwater Stowarzyszenia
69
Zdjęcie 23. Wykaz kwater stowarzyszenia kwaterodawców w Zwierzyńcu
należy zadbać o jednolite oznakowanie kwater w skali Gminy przy wykorzystaniu
atrakcyjnego i czytelnego logo Stowarzyszenia. Takie oznakowanie wywołuje
korzystne wrażenie na turystach, ułatwia im odnalezienie kwatery i jest wyrazem
konsolidacji środowiska agroturystycznego;
właściwe jest,
by Stowarzyszenie przystąpiło do Lubelskiego
Związku
Stowarzyszeń Agroturystycznych z siedzibą w Nałęczowie, co pozwoli
zintensyfikować promocję oferty krynickich kwaterodawców w Internecie (portal
www.agroturystyka.pl),
na
targach
turystycznych
i
jarmarkach
agroturystycznych, a tym samym wzmóc efektywność Stowarzyszenia;
oferta agroturystyczna nie powinna ograniczać się wyłącznie do zakwaterowania
i wyżywienia gości, ale również zawierać inne propozycje wypoczynku, jak
organizowanie ognisk, przejażdżki zaprzęgiem konnym, wyprawy do lasu, itp.
70
Zdjęcie 24. Oferta agroturystyczna (przejażdżki turystyczne)
Gmina Krynice znana jest z produkcji dobrej jakości miodu. Warto więc zadbać,
by powstało tu gospodarstwo apiturystyczne
Zdjęcie 25. Gospodarstwo apiturystyczne w Bagnie pod Zwierzyńcem
w Gminie Krynice brak jest zaplecza hotelarsko – konferencyjnego, a są
przesłanki, że taki obiekt zlokalizowany w atrakcyjnym widokowo i przyrodniczo
71
otoczeniu, z dobrym dojazdem, cieszyłby się dużym powodzeniem. Można by w
nim organizować nie tylko konferencje, narady i szkolenia, ale także różnego
rodzaju imprezy okolicznościowe, typu wesela, chrzciny.
należy także tworzyć inne miejsca noclegowe, np. adaptując poddasze budynku
zajmowanego przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Krynicach
Zdjęcie 26. Poddasze w Krynicach do zaadaptowania na miejsca noclegowe
należy zadbać o poprawę estetyki i porządku we wsiach i ich otoczeniu (lasy,
pola,
łąki,
rzeki).
Temu celowi
służyć
będzie akcja
uświadamiająca,
zorganizowanie systemu selektywnej zbiórki odpadów, a także organizowanie
konkursów na najładniejszą posesję.
należy zwracać uwagę na to, by w działalności inwestycyjnej nie zatracić
wiejskiego charakteru Gminy, np. poprzez budowanie zbyt nowoczesnych
i typowych dla wielkich miast budynków oraz obiektów tzw. małej architektury,
jak np. przystanki, słupy ogłoszeniowe
72
Zdjęcie 27. Nowoczesny przystanek w Biszczy
niepasujący do tradycyjnego wyglądu wsi
wykorzystując ludowe zespoły śpiewacze powinno się organizować, np. raz
w tygodniu tzw. Wieczory Krynickie podczas których turyści za opłatą braliby
udział w biesiadach z potrawami lokalnymi, w tym wędlinami, przy dźwiękach
i śpiewie
miejscowych
zespołów
ludowych.
Organizatorem
„Wieczorów
Krynickich” może być Gminny Ośrodek Kultury, a czerpany z nich dochód
przeznaczony byłby na cele statutowe Ośrodka;
celowe jest rozbudowanie oferty gastronomicznej i poprawa jej jakości.
Sposobem na to byłoby otwarcia stylowej Karczmy Krynickiej, zlokalizowanej np.
w zabytkowym budynku dawnego młyna w Krynicach, który ma dogodne
położenie w środku miejscowości. Można również wybudować od podstaw nowy
budynek, który byłby wierną kopią jednego ze starych, typowych budynków.
Lokal taki powinien specjalizować się w kuchni regionalnej.
73
Zdjęcie 28. Młyn w Krynicach
celowe byłoby zarejestrowanie najbardziej popularnej potrawy lokalnej na Liście
Produktów Tradycyjnych, prowadzonej w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju
Wsi, co w sposób bardzo istotny zwiększyłoby zainteresowanie nią;
w każdym działaniu najważniejszy jest czynnik ludzki, a więc należy zadbać
o gruntowne przygotowanie kadr do przyszłej obsługi turystycznej. Dotyczy to
zarówno gestorów bazy turystycznej, jak i osób, odpowiadających za rozwój
turystyki w Gminie i pracowników przyszłego punktu informacji turystycznej.
Najwłaściwszą metodą jest przeprowadzenie cyklu szkoleń na temat działania
agroturystyki, wykorzystania dziedzictwa kulturowego w turystyce, metod
tworzenia produktów turystycznych i ich promocji. Ważne jest by, szkolenia
takie były połączone z wyjazdami studyjnymi, w celu zapoznania się
z przykładami tzw. dobrej praktyki.
74
Cel 3. Stworzenie atrakcyjnych produktów turystycznych, skoncentrowanych na
wypoczynku aktywnym i stacjonarnym.
U z a s a d n i e n i e:
Aktualnie nie ma żadnej oferty wypoczynku w Gminie Krynice. Turysta może
jedynie pospacerować wzdłuż szlaku pieszego. Słabo rozwinięty jest wypoczynek nad
wodą lub możliwość zorganizowanego obcowania z dorobkiem kulturalnym. Same
walory kulturowe i przyrodnicze wcale nie są wystarczające, aby Gmina stała się ważnym
ośrodkiem
turystycznym.
Należy
utworzyć
atrakcyjną
bazę
noclegową
i gastronomiczną, utworzyć sieć znakowanych szlaków pieszych i rowerowych oraz
przygotować oferty obejmujące różnorodne propozycje ciekawych zajęć, skierowanych
do osób w każdym wieku i o odmiennych zainteresowaniach. Bogactwo takiej oferty
zadowoli osoby już tu wypoczywające i skłoni innych, by przyjechać do Gminy, gdzie
jest dobra oferta wypoczynku stacjonarnego i aktywnego.
Najwłaściwsze tematy do wykorzystania w budowaniu i rozwijaniu produktów
turystycznych to:
położenie na Grzędzie Sokalskiej
rekreacyjne zagospodarowanie zalewu w Krynicach
dobrze zachowana architektura z drewna i cegły
wytyczenie tras rowerowych
wyeksponowanie pola bitwy pod Zaborecznem
duża liczba naturalnych punktów widokowych
wsie o tradycyjnym sposobie gospodarowania
rozwój kultu Św. Teresy
odtworzenie tradycji kowalskich
„specjalizacja” badmintonowa
duża liczba starych studni i piwnic
krynickie rodowody znanych osób: Marek Grechuta, Mieczysław Kosz,
ks. Wacław Oszajca
Planuje się wykonanie następujących zadań w poszczególnych działach turystyki:
75
a) turystyka religijna: pobudzenie kultu Św. Teresy
b) turystyka kulturowa: urządzenie Muzeum Przyrodniczo – Kulturowego
Grzędy
Sokalskiej
w
Krynicach,
lepsze
wyeksponowanie
kościoła
w Krynicach, odtworzenie tradycji kowalskich, przyłączenie się do szlaku
architektury drewnianej, utworzenie skansenu, turystyczne wykorzystanie
starych piwnic, wytyczenie ścieżki historycznej w okolicach Zaboreczna,
lepsze wykorzystanie związków rodzinnych Marka Grechuty i Mieczysława
Kosza w organizacji imprez kulturalnych
c) wypoczynek nad wodą: urządzenie kąpieliska na zalewie w Krynicach wraz z
wypożyczalnią sprzętu pływającego
d) infrastruktura: urządzenie miejsca biwakowego pod wsią Majdan Krynicki,
ustawienie wieży widokowej na wzgórzu obok wsi Antoniówka, urządzenie
parkingów widokowych, wytyczenie szlaku rowerowego „Przez Grzędę”,
zainstalowanie wyciągu narciarskiego, wytyczenie ścieżki przyrodniczej po
wąwozach lessowych od Zwiartowa do Majdanu Sielec „specjalizacja”
badmintonowa, poprawa stanu dróg, dbałość o styl budynków i tzw. „małej
architektury”
e) zwiedzanie,
wycieczki,
rekreacja:
przejażdżki
zaprzęgiem
konnym
w okolicach, przejażdżki quadami i na buggy, wyjazdy do Lwowa
f) ochrona przyrody: powiększenie Krasnobrodzkiego Parku Krajobrazowego
o tereny Gminy Krynice, oznakowanie dojścia do rezerwatu „Księżostany”
g) obsługa turystów: utworzenie punktu informacji turystycznej, otwarcie
wypożyczalni rowerów
Zadania do wykonania:
aby rozwinąć na terenie Gminy turystykę religijną warto pobudzić kult
Św. Teresy, której obraz widnieje w krynickim kościele, a ponadto na miejscowym
cmentarzu znajduje się kaplica pod jej wezwaniem. Podejmowane działania
powinny
obejmować
np.
zwiększenie
rangi
uroczystości
odpustowych
obchodzonych w październiku, doroczne spotkania młodzieży, a także
76
wystawienie figury Świętej na cmentarzu przykościelnym obok postaci Papieża
Jana Pawła II, który ogłosił ją Doktorem Kościoła.
Gmina Krynice znajduje się na zachodnim krańcu Grzędy Sokalskiej stanowi też
niejako bramę wjazdową do niej dla podróżnych docierających tu od strony
Zamościa. Warto więc utworzyć w Gminie Muzeum Przyrodniczo - Historyczne
tej jednostki geograficznej, w którym przedstawionoby geografię, zasoby
przyrodnicze i kulturowe, jak również historyczne. Na miejsce takiego muzeum
należy wybrać jakiś zabytkowy obiekt w Krynicach, np. budynek dawnego urzędu
gminy przy drodze krajowej Nr 17. Przy nowej placówce należy także utworzyć
punkt informacji turystycznej, np. w budynku dawnego aresztu.
Zdjęcie 29. Budynek na przyszłą siedzibę Muzeum Grzędy Sokalskiej i punkt „IT”
jednym z najciekawszych zabytków Gminy jest prawie stuletni kościół parafialny
w Krynicach, jednak nie jest on zbyt wyeksponowany. Przy drodze głównej
należy ustawić tablice kierunkowe, które zwrócą uwagę przejeżdżających na ten
zabytek
77
Zdjęcie 30. Kościół w Krynicach
kowalstwo należało do popularnych w tej okolicy rzemiosł. Należałoby powrócić
do tych tradycji wznawiając funkcjonowanie kuźni, w sposób ciągły lub też tylko
w celu organizowania pokazów.
Gmina Krynice, bogata w stylową zabudowę drewnianą powinna włączyć się
w prace
Lokalnej
Organizacji
Turystycznej
„Zamość
i
Roztocze”
nad
opracowywaniem szlaku architektury drewnianej
Gmina Krynice posiada sieć dobrze zachowanych wolnostojących piwnic,
konstruowanych z cegły czerwonej. W miejscu ich największego zgrupowania,
czyli Hucie Dzierążyńskiej warto doprowadzić do ich odremontowania
i turystycznego udostępnienia choć jednej z nich, gdzie można by urządzić albo
punkt sprzedaży produktów lokalnych lub małą ekspozycję poświeconą historii
wsi
78
Zdjęcie 31. Jedna z piwnic w Hucie Dzierążyńskiej
warto podjąć także starania o utworzenie skansenu na bazie opuszczonych,
oryginalnych gospodarstw wiejskich, których wciąż pełno jest w okolicznych
wsiach
Zdjęcie 32. Stare domy w Dąbrowie
aby lepiej wyeksponować i uatrakcyjnić pole dawnej bitwy pod Zaborecznem,
79
należałoby wytyczyć okrężną ścieżkę historyczną, rozpoczynającą się i kończącą
przy pomniku pod wsią Kolonia Partyzantów. Ścieżka powinna prowadzić po
miejscach związanych z działaniami wojennymi. Celowe jest także wytyczenie
odnogi Szlaku Partyzanckiego z Zaboreczna przez stawy w Tarnawatce do Róży.
Tym samych szlak ten obejmowałby 3 miejscowości, gdzie rozegrały się
3 pierwsze otwarte bitwy partyzanckie z okupantem niemieckim.
Zdjęcie 33. Pomnik pod Kolonią Partyzantów
w celu uatrakcyjnienia oferty kulturalnej celowe jest organizowanie imprez
kulturalnych z udziałem gwiazd estrady, które przyciągają słuchaczy i dodatnio
wpływają na wizerunek miejscowości, jako atrakcyjnej i wartej odwiedzenia.
Dobrą formą byłoby organizowanie latem Dni Krynic. Warto przy tym
nawiązywać na szerszą skalę do twórczości 2 wybitnych twórców kultury,
mających krynickie korzenie rodzinne, tj. Marka Grechuty i Mieczysława Kosza
oraz ks. Wacława Oszajcy. Ponadto wskazane byłoby organizowanie tych imprez
w ciekawym miejscu, np. bezpośrednio nad zalewem lub w ruinach dworu
w Krynicach, które idealnie nadawałyby się na widowiska typu „Światło i dźwięk”
80
Zdjęcie 34. Ruiny dworu w Krynicach
ponieważ w Gminie brak jest kąpieliska należałoby doprowadzić do jego
powstania, aby umożliwić turystom i mieszkańcom wypoczynek nad wodą.
W tym celu należy przejąć od Skarbu Państwa 40 ha zalew w Krynicach, wykonać
tam piaszczystą plażę, otworzyć wypożyczalnię sprzętu pływającego oraz
urządzić miejsce biwakowe. Tym samym powstałoby tam jedno z centrum
rekreacyjnych, obejmujące wypoczynek nad wodą i biwakowanie. Wokół zalewu
powinny powstawać stylowe obiekty noclegowe i gastronomiczne
Zdjęcie 35. Zalew w Krynicach
81
kreując Gminę Krynice m. in. na dogodne miejsce sobotnio - niedzielnego
wypoczynku dla mieszkańców okolicznych miast i turystów tranzytowych,
celowe jest urządzenie atrakcyjnego miejsca biwakowego, gdzie można rozpalić
ognisko i organizować imprezy plenerowe. Właściwą lokalizacją na tę funkcję
byłyby np. okolice Majdanu Krynickiego lub Polanówki. Za tym wyborem
przemawia łatwość dojazdu drogą krajową Nr 17, malownicze widoki na okolicę,
a także sąsiedztwo z kompleksem leśnym, gdzie znajduje się rezerwat przyrody
„Księżostany”. Z planowanego miejsca biwakowego należy wytyczyć dojście do
tego rezerwatu.
Zdjęcie 36. Tereny pod Majdanem Krynickim
Gmina Krynice cechuje się pofałdowana rzeźbą terenu i wielu miejscach
występują doskonałe punkty widokowe. Na jednym z najlepszych, obok wsi
Antoniówka należy ustawić wieżę widokową. Ponadto należy urządzić parkingi
widokowe, z których bezpiecznie można by podziwiać okolicę, np. pod wsią
Przymiarki, Polanówka, Majdan Krynicki
82
Zdjęcie 37. Punkt widokowy pod Antoniówką
wykorzystując coraz powszechniejszą modę na turystykę rowerową należy
wytyczyć - wspólnie z zainteresowanymi gminami - trasę rowerową „Przez
Grzędę„ rozpoczynającą się w Zaborecznem i prowadzącą do planowanego
przejścia granicznego w Dołhobyczowie. W dalszej kolejności trasę tę należy
przedłużyć aż do Sokala. Ponadto należy organizować szeroko rozpropagowane
imprezy typu rajd czy wyścig rowerowy. Warto także oryginalnie wyeksponować
początek trasy, np. zawieszonym kołem rowerowym, zaś w Krynicach przy GOK
powinno się otworzyć wypożyczalnię rowerów .
niektóre zbocza Grzędy Sokalskiej nadają się do zainstalowania wyciągu
narciarskiego, np. w okolicy Majdanu Sielec czy Romanówki. Wobec rosnącej
mody na narciarstwo można liczyć na popularność takiego obiektu ze strony
okolicznych mieszkańców.
aby udostępnić i wyeksponować jedną z największych atrakcji przyrodniczych,
czyli malownicze wąwozy lessowe, należy wytyczyć ścieżkę przyrodniczą ze
Źwiartowa do Majdanu Sielec
83
Zdjęcie 38. Wąwozy lessowe – Gmina Krynice
należy jeszcze bardziej wyeksponować „specjalizację” badmintonową Gminy
Krynice, poprzez kreowanie Gminy na badmintonowe centrum Lubelszczyzny.
W tym celu należy organizować zawody badmintonowe, zapewnić możliwość
wypożyczenia sprzętu oraz promować Gminę, jako najlepsze miejsce do tego
rodzaju aktywności
aby skutecznie rozwijać turystykę Gmina Krynice powinna zwrócić szczególną
uwagę na poprawę stanu dróg, oznakowania zabytków i atrakcji, a także ogólny
ład i porządek. Bardzo ważny jest stan tzw. małej architektury, zwłaszcza
licznych starych studni i piwnic. Konieczne jest także wyremontowanie
i wyeksponowanie metalowej pompy wodnej naprzeciw Urzędu Gminy. Pompa
powinna stać się swoistym
symbolem
Gminy Krynice,
jednoznacznie wskazuje na „wodny” charakter.
84
której
nazwa
Zdjęcie 39. Pompa wodna w Krynicach
malownicze pola i lasy powinny być miejscem przejażdżek zaprzęgiem konnym,
bryczką lub brekiem. Taką formę relaksu powinni oferować właściciele koni np.
ze wsi Majdan Krynicki, Polanówka, Zaboreczno, Dzierążnia, w okolicy których
są dobre warunki do takich przedsięwzięć.
z racji występowania dużej ilości dróg nieutwardzonych, obszar Gminy Krynice
jest dogodny do organizowania przejażdżek terenowych pojazdami typu buggy
i quad. Celowe byłoby wytyczenie nieuciążliwych tras, prowadzących polnymi
drogami, np. pomiędzy Dąbrową a Hutą Dzierążyńską
wraz z napływem do Gminy Krynice większej liczby turystów należy
zagwarantować im możliwość zorganizowanego wyjazdu do Lwowa za
pośrednictwem działających na tym kierunku touroperatorów
w celu zwiększenia atrakcyjności turystycznej i promocyjnej Gminy należałoby
zabiegać o powiększenie obszaru Krasnobrodzkiego Parku Krajobrazowego
85
o tereny w okolicach Romanówki i Zaboreczna
Zdjęcie 40. Okolice Zaboreczna
z Gminy Krynice należy wytyczyć i oznakować dojście do rezerwatu przyrody
„Księżostany”, który wprawdzie znajduje się w sąsiedniej gminie Łabunie, ale
dobrze dostępny jest też od Gminy Krynice. Początek takiej ścieżki powinien
znajdować się w planowanym pod Majdanem Krynickim, miejscu biwakowym
lub bezpośrednio przy drodze krajowej Nr 17, tam gdzie możliwe jest bezpieczne
zaparkowanie auta
aby ułatwić turystom zwiedzanie Gminy należy utworzyć punkt informacji
turystycznej, zlokalizowany w Krynicach, np. w adaptowanym poddaszu
budynku zajmowanego przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Krynicach
lub zabytkowym budynku dawnego aresztu przy drodze krajowej Nr 17,
naprzeciw kościoła parafialnego. Placówka taka powinna działać sezonowo,
w miarę potrzeb, a więc w wakacje i w czasie tzw. weekendu majowego. Oprócz
sprzedaży wydawnictw promocyjnych i pamiątek oraz świadczenia informacji
o krynickich atrakcjach, punkt powinien prowadzić wypożyczalnię rakiet do
badmintona oraz rowerów, tak aby turyści bez własnego sprzętu mogli wyruszyć
na wytyczone trasy.
86
8.4. Mapa Gminy
5
1
4
9
8
3
7
10
2
6
Źródło: www.powiat-tomaszowski.com.pl
Legenda:
1. Muzeum Grzędy Sokalskiej w Krynicach
2. Zespół starych piwnic i studni w Hucie Dzierążyńska
3. Ścieżka historyczna pod Zaborecznem
4. Kąpielisko nad zalewem w Krynicach
5. Miejsce biwakowe pod Majdanem Krynickim
6. Wieża widokowa pod Antoniówką
7. Szlak rowerowy „Przez Grzędę”
8. Ścieżka przyrodnicza po wąwozach lessowych
9. Trasa dla quadów
10. Odnoga szlaku partyzanckiego
87
9. Monitorowanie Strategii
Zrealizowanie niniejszej Strategii należy w zasadzie do władz Gminy, jednakże
wiele jej zapisów dotyczy komercyjnych przedsięwzięć, które powinny być wykonane
przez sektor prywatny. Warto podkreślić, że Strategia wtedy odniesie pełen sukces, gdy
w jej realizację zaangażują się mieszkańcy Gminy i działające na jej terenie instytucje,
podmioty gospodarcze i organizacje społeczne. Niezbędne jest pozyskanie partnerów
zewnętrznych w postaci organów samorządu terytorialnego różnego szczebla oraz
stosownych organizacji i instytucji, jak, Urząd Marszałkowski w Lublinie, Starostwo
Powiatowe w Tomaszowie Lubelskim, Lokalna Organizacja Turystyczna „Roztocze”,
Lubelska Regionalna Organizacja Turystyczna, Polski Związek Wędkarski, Polskie
Towarzystwo Turystyczno – Krajoznawcze, Parafia Krynice, biura podróży i inne.
Wdrażanie każdego z 3 celów strategicznych ma odbywać się jednocześnie i równolegle,
gdyż tylko całkowite zrealizowanie ich wszystkich oznaczać będzie spełnienie „misji”
Gminy i osiągnięcie stanu określonego w „wizji”.
Monitorowanie to proces, który polega na stałej ocenie stanu zaawansowania
realizacji Strategii i zgodności z głównymi i szczegółowymi założeniami. Ma umożliwić
jej modyfikację i dostosowanie do innych dalszych poczynań. Zakłada się przegląd stanu
zaawansowania realizacji Strategii każdego roku, którego wynikiem będzie pisemny
raport. Monitorowanie to jedna z postaci kontroli. Kontrola służy natomiast
zabezpieczeniu realizacji Strategii, tzn. zapewnieniu jej pełnej realizacji.
Monitoring to proces systematycznego zbierania danych, na podstawie których
dokonuje się okresowej oceny danego dokumentu. Analizy dokonuje się poprzez
porównanie wskaźników bazowych (określonych na początku fazy wdrożeniowej
Strategii) z wartościami uzyskanymi w danym momencie czasu. Pozwala to na
stwierdzenie, w jakim stopniu cele Strategii są realizowane (postęp w osiąganiu celów),
jaka jest efektywność wydatkowanych na realizację Strategii środków, a także czy cele
zostały dobrane właściwie.
Taka analiza potwierdza słuszność wybranych celów, natomiast w przypadku
negatywnych wyników (np. w przypadku stwierdzenia, że któryś z celów Strategii nie
jest realizowany) pozwala na zastanowienie się nad przyczynami takiego stanu rzeczy
88
i podjęciu środków zaradczych.
Wydatkowanie funduszy publicznych, w tym także pochodzących ze źródeł
zewnętrznych, na działania wspierające rozwój społeczno-gospodarczy, wymaga
stworzenia systemu instytucji i procedur, które zapewnią, że środki te będą
wydatkowane efektywnie. Zakłada się przegląd stanu zaawansowania realizacji Strategii
każdego roku, którego wynikiem będzie pisemny raport, sporządzany przez pracownika
odpowiedzialnego za turystykę i promocję Gminy.
Osobą odpowiedzialną za przebieg procesu monitorowania wdrażania Strategii,
która zorganizuje sprawną strukturę i reguły dla działań związanych z monitoringiem
będzie Wójt Gminy Krynice. Do jego zadań będzie należeć:
Nadzór i zarządzanie realizacją Strategii;
Przygotowanie projektów programów strategicznych wraz z planowanymi
budżetami oraz przedstawienie ich do zatwierdzenia Radzie Gminy Krynice;
Kontrola i koordynacja prawidłowości realizacji programów strategicznych
i projektów z ich zakresu;
Zarządzanie środkami finansowymi budżetu Gminy przeznaczonymi na
realizację Strategii oraz środkami ze źródeł zewnętrznych;
Przygotowanie rocznego raportu z realizacji Strategii i przedłożenie go przed
Radą Gminy Krynice, wraz ze sprawozdaniem z wykonania budżetu Gminy.
Odpowiedzialność za prowadzenie działań informacyjnych i promocyjnych
związanych ze Strategią Rozwoju Turystyki Gminy Krynice na lata 2009 - 2015.
Jednostka organizacyjna Urzędu Gminy (osoba ds. inwestycji i rozwoju
gospodarczego) będzie odpowiedzialna za przygotowywanie i przekazywanie raportów
z realizacji programów strategicznych, które pozwolą śledzić zaawansowanie
poszczególnych
działań
i
w
razie
potrzeby
podjęcie
działań
korygujących
i usprawniających. Pracownicy danej jednostki organizacyjnej Urzędu Gminy Krynice,
dwukrotnie w czasie kadencji samorządu opracują i przekażą Wójtowi raport z realizacji
Strategii. Ze względu na fakt, że Strategia obejmuje również dziedziny nie będące
89
w kompetencjach Gminy, w proces monitorowania powinny włączyć się podmioty
działające na terenie Gminy i w jej bezpośrednim otoczeniu:
administracja rządowa,
administracja samorządowa różnych szczebli,
organizacje pozarządowe,
przedsiębiorcy,
związki i organizacje społeczne.
Źródłami monitorowanych danych będą:
informacje uzyskiwane od jednostek publicznych działających na terenie Gminy,
informacje ze źródeł administracyjnych (np. rejestr przedsiębiorstw, dane
dotyczące stanu dróg i innych urządzeń infrastruktury technicznej),
dane statystyczne opisujące Gminę udostępniane przez GUS,
informacje uzyskane od mieszkańców i jej gości w punkcie informacyjnym
Gminy.
Władze samorządowe Gminy Krynice deklarują gotowość i wolę współpracy
z organizacjami pozarządowymi, prywatnymi i innymi podmiotami w zakresie
prowadzonej
działalności
publicznej.
Celem
współpracy
pomiędzy
sektorem
publicznym, prywatnym i organizacjami pozarządowymi jest:
Poprawa jakości usług publicznych;
Umacnianie w mieszkańcach poczucia odpowiedzialności za tradycję, wizerunek
i otoczenie Gminy;
Wspieranie rozwoju inicjatyw obywatelskich i stymulowanie ich środkami
budżetowymi;
Objęcie usługami społecznymi szerszych grup, dzięki zaangażowaniu środków
pozabudżetowych;
Zwiększenie identyfikacji mieszkańców z Gminą;
Większe zaangażowanie mieszkańców w proces tworzenia i realizacji polityki
rozwojowej.
90
Formy współpracy samorządu z pozostałymi podmiotami to:
Powierzanie wraz z odpowiednim wsparciem innym organizacjom zadań
wymienionych w ustawie o działalności organizacji pożytku publicznego
i o wolontariacie poprzez udzielanie dotacji;
Wzajemne informowanie o planach i kierunkach współdziałania w celu
zharmonizowania tych działań;
Udzielanie wsparcia technicznego;
Pomoc samorządu w zakresie ubiegania się o środki z krajowych i zagranicznych
funduszy pomocowych;
Przepływ informacji o planach działalności i kierunkach współdziałania w celu
pełnej harmonizacji pracy;
Organizowanie spotkań otwartych (seminaria, konferencje, szkolenia).
Konsultacje społeczne Strategii Rozwoju Turystyki Gminy Krynice na lata 2009 2015 zapoczątkowane zostały w momencie rozpoczęcia prac nad dokumentem.
Współpraca z przedstawicielami społeczności lokalnej wiązała się z podjęciem rozmów
na temat ustalenia wspólnej listy celów oraz projektów przewidzianych do realizacji na
najbliższe lata.
Na konsultacjach społecznych na temat Strategii Rozwoju Turystyki Gminy
Krynice na lata 2009 – 2015 w dniu 22 września 2009 roku obecne były następujące
osoby:
przedstawiciele Urzędu Gminy Krynice;
radni Rady Gminy Krynice;
przedsiębiorcy;
sołtysi;
mieszkańcy Gminy Krynice
Podczas spotkania konsultacyjnego przedstawiono główne założenia Strategii
Rozwoju Turystyki Gminy Krynice na lata 2009 - 2015, zaprezentowano główne
dokumenty strategiczne krajowe i wojewódzkie z którymi powinna być spójna Strategia
91
Rozwoju Turystyki Gminy Krynice na lata 2009 - 2015, m.in.: Strategię Rozwoju Kraju,
Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia na lata 2007 - 2013, Regionalny Program
Operacyjny Województwa Lubelskiego na lata 2007 – 2013, Strategię Rozwoju
Województwa Lubelskiego na lata 2006 – 2020, weryfikacji poddano analizę SWOT oraz
hierarchiczny układ celów sformułowanych w Strategii, poinformowano o potencjalnych
źródłach współfinansowania działań ze środków zewnętrznych, w tym głównie
z Europejskiego
Funduszu
Rolnego
na
rzecz
Rozwoju
Obszarów
Wiejskich,
Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego,
Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa.
Uczestnicy spotkania otrzymali do wypełniania druki uwag i wniosków do
zaprezentowanych założeń Strategii. W dyskusji rozważano słuszność i celowość
poszczególnych propozycji, a także przyjęto uwagi do wygłoszonej prezentacji oraz
wnioski o umieszczenie zadań inwestycyjnych w Strategii. Zaproponowane zadania po
przedyskutowaniu i weryfikacji możliwości ich realizacji zostały umieszczone
w Strategii Rozwoju Turystyki Gminy Krynice na lata 2009 - 2015.
Konsultacje społeczne będą elementem procesu wdrażania i monitorowania,
a więc oceny realizacji założeń Strategii. Organizowane będą spotkania (konferencje,
seminaria, prezentacje), podczas których omawiane będą kwestie dotyczące wdrażania
Strategii.
Informacje na temat wyników wykonania Strategii będą podawane do
wiadomości publicznej poprzez zamieszczenie na internetowych stronach Gminy oraz
na tablicy informacyjnej Urzędu Gminy Krynice.
Tabela 2. Proponowane wskaźniki osiągania celów oraz sposoby i częstotliwość ich
wyliczania
Typ wskaźnika
Nazwa wskaźnika
wskaźniki
ogólne
wskaźniki bazy
ekonomicznej
liczba turystów
liczba projektów promujących Gminę
liczba podmiotów gospodarczych zarejestrowanych
na terenie Gminy w dziedzinie turystyki i rekreacji
92
Częstotliwość
wyliczania
raz w kwartale
raz w roku
raz w roku
wskaźniki
infrastruktury
nakłady na kulturę i ochronę dziedzictwa
kulturowego.
jakość wód powierzchniowych
liczba osób korzystających z bazy rekreacyjnej
powierzchnia terenów turystyki i rekreacji
raz w roku
raz w roku
raz w roku
raz w roku
10. Źródła finansowania
10.1. Założenia finansowania
W celu realizacji Strategii niezbędne będzie zweryfikowanie budżetu Gminy,
gdyż w przeciwnym przypadku Strategia pozostanie jedynie zbiorem życzeń i planów
niemożliwych do zrealizowania. W wieloletnich planach budżetowych muszą zostać
uwzględnione środki na realizację działań, tworzenie i wdrażanie planów operacyjnych
dla poszczególnych produktów i obszarów horyzontalnych. Konieczne jest też
zabezpieczenie środków na inwestycje infrastrukturalne w ramach poszczególnych
produktów turystycznych, promocję Gminy oraz wspólne inicjatywy z partnerami
komercyjnymi i społecznymi np. imprezy kulturalne. Działania przedstawione
w Strategii powinno się uwzględnić w innych dokumentach strategicznych np. planach
zagospodarowania przestrzennego, wspieraniu przedsiębiorczości. Bez określenia
przez władze odpowiedniego poziomu ważności dla rozwoju gospodarki turystycznej,
uczynienia z niej filaru rozwoju, nie jest możliwe osiągnięcie zakładanych w Strategii
celów. Konieczne jest aby w konsekwencji podjęte zostały decyzje finansowe,
dotyczące weryfikacji planów finansowych, koncentracji środków a także dostosowania
struktury organizacyjnej do wdrażania Strategii.
10.2. Sposoby i źródła finansowania Strategii17
Finansowanie celów Strategii możliwe będzie w szczególności z:
publicznych
17
funduszy
krajowych,
tj.
środków
budżetu
Strategia Rozwoju Turystyki w Polsce na lata 2007 – 2013, str. 106 – 111.
93
państwa
oraz
państwowych funduszy celowych, środków budżetów jednostek samorządu
terytorialnego oraz innych środków jednostek oraz form organizacyjnoprawnych sektora finansów publicznych,
publicznych środków wspólnotowych, a także z innych źródeł zagranicznych,
środków prywatnych obejmujących również kredyty i pożyczki, także poręczone
lub gwarantowane przez uprawnione podmioty do udzielania poręczeń lub
gwarancji.
Finansowanie zadań realizowanych przez wszystkie podmioty działające na
rzecz rozwoju turystyki odbywać się będzie w ramach środków uczestników systemu
turystycznego. tj.;
jednostek administracji rządowej (w ramach środków finansowych budżetu
państwa);
jednostek samorządu terytorialnego wszystkich szczebli;
podmiotów gospodarczych i ich zrzeszeń;
uczelni, szkół ponadgimnazjalnych, placówek i przedsiębiorców prowadzących
działalność oświatową;
regionalnych i lokalnych organizacji turystycznych;
organizacji pozarządowych;
społeczności lokalnych.
Zadania i przedsięwzięcia zapisane w Strategii Rozwoju Turystyki Gminy
Krynice na lata 2009 - 2015 będą mogły być realizowane między innymi w ramach
następujących programów.
W Programie Operacyjnym Innowacyjna Gospodarka 2007-2013 przewidziane
jest wsparcie turystyki z funduszy strukturalnych na poziomie krajowym w ramach
dwóch działań. W działaniu 6.4 Inwestycje w produkty turystyczne o znaczeniu
ponadregionalnym zaplanowano wsparcie inwestycji dla stworzenia konkurencyjnych
i innowacyjnych produktów turystycznych o znaczeniu ponadregionalnym. Dotyczy to
w szczególności projektów o największym znaczeniu turystycznym, mających na celu
powiązanie wielu elementów, zlokalizowanych w różnych regionach, należących do
94
różnych właścicieli, w spójne produkty, postrzegane przez turystów, jako jedna oferta.
Drugim działaniem związanym z turystyką jest działanie 6.3 Promocja walorów
turystycznych Polski, mające wspierać rozwój i promocję konkurencyjnych produktów
turystycznych (o zasięgu ponadregionalnym).
Zadania związane z promocją realizowane w ramach działania I.4 Promocja
i współpraca Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej (PO RPW) będą
służyć poprawie wizerunku Polski Wschodniej i przyciąganiu do regionów większej
liczby inwestorów i turystów biznesowych. Podjęta w ramach tego działania wspólna
dla pięciu regionów kampania promocyjna będzie skierowana do szerszego grona
odbiorców w kraju i za granicą, a jej głównym celem będzie dążenie do zmiany
negatywnych stereotypów i skojarzeń związanych z postrzeganiem Polski Wschodniej
jako obszaru zacofanego i mało atrakcyjnego inwestycyjnie. Natomiast w działaniu II.2
Infrastruktura turystyki kongresowej i targowej wspierane będą projekty z zakresu
budowy i modernizacji infrastruktury umożliwiającej organizację targów, wystaw,
kongresów i konferencji o znaczeniu ponadregionalnym i międzynarodowym
a w działaniu III.2. Trasy rowerowe realizowane będą kompleksowe projekty mające na
celu stworzenie podstawowej infrastruktury związanej z obsługą ruchu rowerowego.
Z kolei w Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko (PO IiŚ)
planowane są do realizacji projekty o znaczeniu ponadregionalnym, m.in. w obszarach
zachowania i ochrony dziedzictwa kulturowego (projekty dotyczące m.in. rewitalizacji,
rewaloryzacji, konserwacji, renowacji, zachowania, modernizacji, adaptacji na cele
kulturalne zabytkowych obiektów i zespołów obiektów wraz z ich otoczeniem), oraz
infrastruktury kultury. Przewidywanym efektem realizacji osi priorytetowej XII Kultura
i dziedzictwo kulturowe PO IiŚ będzie m.in. zwiększenie atrakcyjności kraju dla
mieszkańców, turystów i inwestorów.
Jeśli chodzi o Program Operacyjny Kapitał Ludzki to ma on charakter
horyzontalny i branża turystyczna będzie mogła z niego skorzystać na zasadach
ogólnych.
95
Projekty turystyczne znajdą wsparcie również w Europejskich Programach
Współpracy Terytorialnej np. w Programie Polska - Białoruś – Ukraina, w których
turystyka została bardzo silnie zaznaczona.
Wiele miejsca poświecone jest wsparciu turystyki w ramach Regionalnego
Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego na lata 2007-2013, który
konsekwentnie uwzględnia turystykę. W ramach tego programu przewidziana jest
budowa i modernizacja lokalnej bazy turystycznej takiej m.in. jak: infrastruktura
noclegowa i gastronomiczna, publiczna infrastruktura turystyczna i rekreacyjna,
infrastruktura uzdrowiskowa, system informacji turystycznej, promocja turystyki.
Tabela 3. Obszar priorytetowy, realizatorzy, okres realizacji i źródła finansowania
Obszar
priorytetowy
I. Produkt
turystyczny
o wysokiej
konkurencyjności
II. Rozwój
zasobów ludzkich
na rzecz rozwoju
turystyki
Realizatorzy
Minister właściwy ds.
turystyki oraz instytucje
współpracujące, ministrowie
wg właściwości, jednostki
samorządu terytorialnego,
regionalne i lokalne
organizacje turystyczne,
przedsiębiorcy, Polska
Agencja Rozwoju
Przedsiębiorczości, jednostki
naukowo-badawcze, Główny
Urząd Statystyczny
przedsiębiorcy, Polska
Agencja Rozwoju
Przedsiębiorczości, szkoły
wyższe, szkoły
ponadgimnazjalne, jednostki
Okres
realizacji
2007-2013
2007-2013
Źródła finansowania
Fundusze UE z finansowym montażem krajowym
pochodzącym ze środków budżetu państwa, budżetu
jednostek samorządu terytorialnego oraz środków
prywatnych.
Program
Operacyjny
Innowacyjna
Gospodarka: 138 mln euro.
Regionalny
Program
Operacyjny
Województwa
lubelskiego na lata 2007 – 2013: 17,2 mln euro.
Ponadto
możliwość
wykorzystania
środków
z następujących programów operacyjnych: Program
Operacyjny Rozwój Obszarów Wiejskich (ok. 67 mln
euro), Europejskie Programy Współpracy Terytorialnej
(ok. 93 mln Euro), Program Operacyjny Infrastruktura
i Środowisko, Program Operacyjny Kapitał Ludzki.
W ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski
Wschodniej będą finansowane projekty, które mogą mieć
wpływ na rozwój turystyki na terenie Polski Wschodniej.
Na realizację działania II.2 „Infrastruktura turystyki
kongresowej i targowej” zaplanowano środki w wysokości:
101,1 mln euro, na komponent dotyczący promocji
w działaniu I.4 „Promocja i współpraca” – 10 mln euro,
natomiast na działanie III.2 „Trasy rowerowe”: 50 mln
euro.
prywatnych.
Możliwość wykorzystania środków z następujących
programów operacyjnych: Program Operacyjny Kapitał
Ludzki, Europejskie Programy Współpracy Terytorialnej
(ok. 93 mln euro)
96
III. Wsparcie
marketingowe
IV. Kształtowanie
przestrzeni
turystycznej
Urząd Statystyczny
przedsiębiorcy, jednostki
Urząd Statystyczny
przedsiębiorcy, jednostki
Urząd Statystyczny
2007-2013
prywatnych.
Program
Operacyjny
Innowacyjna
Gospodarka: 30 mln euro. Ponadto możliwość
wykorzystania środków z Europejskich Programów
Współpracy Terytorialnej (ok. 93 mln euro) oraz
Regionalnych Programów Operacyjnych - jak w Obszarze
Priorytetowym I. „Produkt turystyczny o wysokiej
konkurencyjności”
2007-2013
prywatnych.
Możliwość
wykorzystania
środków
z Europejskich Programów Współpracy Terytorialnej
(ok. 93 mln euro), Programu Operacyjnego Infrastruktura
i Środowisko oraz Regionalnych Programów Operacyjnych
- jak w Obszarze Priorytetowym I. „Produkt turystyczny
o wysokiej konkurencyjności”. W ramach Programu
Operacyjnego
Rozwój
Polski
Wschodniej
będą
finansowane projekty, które mogą mieć wpływ na rozwój
turystyki na terenie Polski Wschodniej. Na realizację
działania II.2 „Infrastruktura turystyki kongresowej
i targowej” zaplanowano środki w wysokości: 101,1 mln
euro, na komponent dotyczący promocji w działaniu
I.4 „Promocja i współpraca”: 10 mln euro, natomiast na
działanie III.2 „Trasy rowerowe”: 50 mln euro.
Źródło: Strategia Rozwoju Turystyki w Polsce na lata 2007 – 2013
97
Spis zdjęć
Zdjęcie 1. Jeden z wielu w Gminie krzyży przydrożnych ................................................... 13
Zdjęcie 2. Klinkiernia w miejscowości Budy jako przykład zabytku dawnego przemysłu14
Zdjęcie 3. Ściana lessowa pod Źwiartowem....................................................................... 23
Zdjęcie 4. Kościół w Dzierążni........................................................................................... 25
Zdjęcie 5. Bar „Kryniczanka” w Krynicach ........................................................................ 33
Zdjęcie 6. Reklama Bańskiej Bystrzycy umieszczona na samochodzie ............................51
Zdjęcie 7. WiFi w Oslo (umożliwia odbiór Internetu bezprzewodowego) ...................... 54
Zdjęcie 8. Tablica na granicy Ulanowa .............................................................................. 55
Zdjęcie 9. Tabliczka kierunkowa wskazująca sanktuarium w Radecznicy ...................... 55
Zdjęcie 10. Tablica z mapą Gminy Zamość ........................................................................ 56
Zdjęcie 11. Oznaczenie wsi agroturystycznej w Beskidzie Niskim.................................... 57
Zdjęcie 12. Dom, który przez modernizację stracił tradycyjny wygląd ............................60
Zdjęcie 13. Antoniówka – krzyż przydrożny .......................................................................61
Zdjęcie 14. Majdan Sielec – stary dom ............................................................................... 62
Zdjęcie 15. Źwiartów – odbudowany dwór......................................................................... 63
Zdjęcie 16. Dzierążnia - pałac ............................................................................................ 63
Zdjęcie 17. Huta Dzierążyńska – stara studnia ..................................................................64
Zdjęcie 18. Zaboreczno – tradycyjny dom ......................................................................... 65
Zdjęcie 19. Romanówka – dom z miejscowej cegły ........................................................... 65
Zdjęcie 20. Polany – stara zabudowa .................................................................................66
Zdjęcie 21. Polanówka – tradycyjna zagroda wiejska ........................................................ 67
Zdjęcie 22. Krynice – pomnik Jana Pawła II, w tle kaplica pw. Św. Teresy........................68
Zdjęcie 23. Wykaz kwater stowarzyszenia kwaterodawców w Zwierzyńcu...................... 70
Zdjęcie 24. Oferta agroturystyczna (przejażdżki turystyczne) .........................................71
Zdjęcie 25. Gospodarstwo apiturystyczne w Bagnie pod Zwierzyńcem............................71
Zdjęcie 26. Poddasze w Krynicach do zaadaptowania na miejsca noclegowe ................. 72
Zdjęcie 27. Nowoczesny przystanek w Biszczy niepasujący do tradycyjnego wyglądu wsi
............................................................................................................................................ 73
Zdjęcie 28. Młyn w Krynicach............................................................................................ 74
Zdjęcie 29. Budynek na przyszłą siedzibę Muzeum Grzędy Sokalskiej i punkt „IT” ....... 77
Zdjęcie 30. Kościół w Krynicach ........................................................................................ 78
Zdjęcie 31. Jedna z piwnic w Hucie Dzierążyńskiej ........................................................... 79
Zdjęcie 32. Stare domy w Dąbrowie ................................................................................... 79
Zdjęcie 33. Pomnik pod Kolonią Partyzantów ..................................................................80
Zdjęcie 34. Ruiny dworu w Krynicach ................................................................................81
Zdjęcie 35. Zalew w Krynicach............................................................................................81
Zdjęcie 36. Tereny pod Majdanem Krynickim .................................................................. 82
Zdjęcie 37. Punkt widokowy pod Antoniówką.................................................................. 83
Zdjęcie 38. Wąwozy lessowe – Gmina Krynice..................................................................84
Zdjęcie 39. Pompa wodna w Krynicach ............................................................................. 85
Zdjęcie 40. Okolice Zaboreczna ........................................................................................86
98
Spis map
Mapa 1. Położenie Gminy Krynice na tle województwa lubelskiego ................................. 12
Mapa 2. Umiejscowienie Gminy Krynice w powiecie tomaszowskim............................... 13
Spis tabel
Tabela 1. Wykaz dróg gminnych w Gminie Krynice.......................................................... 34
Tabela 2. Proponowane wskaźniki osiągania celów oraz sposoby i częstotliwość ich
wyliczania........................................................................................................... 92
Tabela 3. Obszar priorytetowy, realizatorzy, okres realizacji i źródła finansowania .......96
99

Strategia Rozwoju Turystyki Gminy Krynice

Transkrypt

Podobne dokumenty

Zakup lampy solarnej dla miejscowości Kol. Partyzantów 900

V FESTIWAL PIEŚNI KU CZCI SERCA JEZUSOWEGO

LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE 3 – letnie

Lista zwycięzców: imię i nazwisko miasto

ustrzyckie stowarzyszenie turystyczne bieszczady w ustrzykach

Ministerstwo Sportu i Turystyki Rzeczypospolitej Polskiej

Ahoj Czytelnicy! Spóźniona nieco wiosna przyniosła nam prezent w

Bibliografia: 1. „Strategia rozwoju turystyki gmin Brwinów

Wydruk: GMINA OLSZEWO-BORKI STAWIA NA ROZWÓJ TURYSTYKI