wykład 8.

Piotr Sobczak – Prawo konstytucyjne
1
Źródła prawa
- w znaczeniu historycznym
- w znaczeniu metafizycznym
- w znaczeniu socjologicznym:
- wszelkie czynniki rodzące prawo
- grupy zorganizowane i niezorganizowane
- wpływają na kształtowanie się woli zbiorowej
- wola państwowa:
- musi być uzewnętrzniona i komunikatywna
- musi być określona w odpowiedniej formie
- musi ustalać pewne reguły postępowania
- w znaczeniu prawniczym:
- nie wszystkie normy postępowania obowiązujące na terytorium państwa są normami prawnymi
- normami prawnymi nazywamy tylko takie normy, które są zawarte w ustanowionych przez władzę państwową
- formalne źródła prawa - formy powstawania i egzystencji norm prawnych
- pisane źródła
- niepisane źródła
- dodatkowo: powszechnie obowiązująca wykładnia prawa, orzecznictwo sądowe
Obecna Konstytucja
- zamknięty system źródeł prawa :
- wymienia w sposób wyczerpujący form w jakie mogą być tworzone normy prawne
- wskazuje wyraźnie podmioty jakie mają kompetencje do stanowienia określonych aktów prawnych
- określa zakres spraw, jakie poszczególne rodzaje aktów prawnych mogą normować
- ustala stosunki zachodzące między aktami normatywnymi
- podział aktów na akty p. międzynarodowego i wewnętrznego
- akty p. miejscowego i akty obowiązujące na terenie całego państwa
- akty ustawowe i podstawowe
- akty prawa powszechnie obowiązującego i akty wewnętrznie obowiązujące
- akty prawa powszechnie obowiązującego
- akty prawa wewnętrznego
- zasada jawności i powszechności dostępu do źródeł prawa
Hierarchia aktów prawnych:
1)
- Konstytucja
- Ustawy konstytucyjne
2)
Ratyfikowane umowy międzynarodowe za zgodą ustawy
3)
- Ustawy
- Rozporządzenia z mocą ustawy
4)
Ratyfikowane umowy międzynarodowe nie wymagające zgody ustawowej
5)
Rozporządzenia
Źródła prawa konstytucyjnego:
- poglądy ekstensywne
- poglądy restryktywne
- poglądy pośrednie
Konstytucja
- w średniowieczu zbiór reguł postępowania w zakonach chrześcijańskich
- demokracja szlachecka – ustawy
Piotr Sobczak – Prawo konstytucyjne
2
- Konstytucja 3-Maja – oficjalna nazwa Ustawa Rządowa
- od końca XVIII w. na świecie zaczęto dość powszechnie używać pojęcia konstytucji dla aktu który określał podstawy
ustrojowe państwa
- do XVIII ustrój regulowany inaczej – prawo zwyczajowe, akty monarchów
- pierwsze konstytucje ograniczają władzę monarszą - równowaga między władzami, uniemożliwienie powrotu
absolutyzmu
- konstytucja faktyczna – rzeczywisty ustrój państwa
- konstytucja (zn. prawnicze) – ustawa zasadnicza (nazwa Konstytucja, czasem Ustawa Rządowa, Ustawa Zasadnicza,
Karta Konstytucyjna, Ustawa Konstytucyjna)
- początki:
-walka mieszczaństwa z feudałami o prawa polityczne
- szkoła prawa natury
- teoria umowy społecznej
- teoria podziału władzy
- koncepcja suwerenności ludu
- racjonalizm
- liberalizm i egalitaryzm
- wojny napoleońskie
- związane z walką o niepodległość
- podstawa prawna wszystkich elementów życia politycznego i społeczno-gospodarczego państwa
Rodzaje konstytucji
- pisane i niepisane – sposób ujęcia treści
- k. pisana - treść w jednej ustawie zasadniczej
- k. niepiana – akty królewskie, zwyczaj, precedensy, pewne ustawy itd.
- sztywne i giętkie
- k. sztywna – najwyższa moc prawna, trudniejszy tryb zmiany niż ustawy
- k. giętka – tryb zmiany taki sam jak ustawy
- fikcyjne i rzeczywiste
- k. rzeczywista – odzwierciedla realny ustrój państwa, układ sił politycznych, przestrzegana w praktyce
- k. fikcyjna – normy zapisane w konstytucji nie odzwierciedlają realnego ustroju, łamane w praktyce