projekt zało eń do planu zaopatrzenia w ciepło
Transkrypt
projekt zało eń do planu zaopatrzenia w ciepło
AGENCJA UŻYTKOWANIA I POSZANOWANIA ENERGII S p ó ł k a z o g r a n i c z o n ą o d p o wi e d z i a l n o ś c i ą PROJEKT ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA Zamawiający: Miasto IŁAWA Wykonawca: Agencja Użytkowania i Poszanowania Energii Luty/marzec 2012 r. Agencja Użytkowania i Poszanowania Energii Sp. z o.o.: KR S 00 0 00 3 80 1 2 91-334 Łódź, ul. Kwidzyńska 14 NIP 726-21-59-834 tel. 042 640 60 14, 042 640 63 83; fax. 042 640 65 38 REGON 471651505 http://www.auipe.pl e-mail: [email protected] 69 1020 3408 0000 4402 0131 6785 1 PODSTAWA OPRACOWANIA .......................................................................................... 4 1.1 PODSTAWA PRAWNA OPRACOWANIA ....................................................... 4 1.2 PODSTAWA ŹRÓDŁOWA.............................................................................. 5 2 OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA MIASTA ................................................................... 5 2.1 OGÓLNE INFORMACJE O IŁAWIE ................................................................ 5 2.1.1 LUDNOŚĆ .......................................................................................................... 6 2.1.2 GOSPODARKA................................................................................................... 7 2.1.3 KLIMAT .............................................................................................................. 8 2.1.4 GLEBY NA TERENIE IŁAWY ............................................................................. 8 2.2 ISTNIEJĄCE UTRUDNIENIA NA TERENIE IŁAWY MAJĄCE WPŁYW NA ROZWÓJ SYSTEMÓW ENERGETYCZNYCH ............................................... 8 2.2.1 AKWENY I CIEKI WODNE .............................................................................. 11 2.2.2 TRASY KOMUNIKACYJNE.............................................................................. 11 2.2.3 TERENY PRZYRODNICZO CENNE- OBSZARY CHRONIONE ..................... 12 2.2.4 ZABYTKI ........................................................................................................... 14 3 ZŁOŻA KOPALIN NA TERENIE IŁAWY ..................................................................... 14 4 ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA (PROGRAM OCHRONY POWIETRZA) .... 15 5 OCENA AKTUALNEGO ZAPOTRZEBOWANIA NA CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE ......................................................................... 20 5.1 OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA SYSTEMU CIEPŁOWNICZEGO .............. 20 5.2 CHARAKTERYSTYKA SYSTEMU ELEKTRO .............................................. 29 5.3 OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA SYSTEMU GAZOWNICZEGO ................. 38 6 PROGNOZA ZAPOTRZEBOWANIA NA NOŚNIKI ENERGETYCZNE DO 2030 ROKU .................................................................................................................................... 44 6.1 PRZEWIDYWANE WARIANTY ROZOWOJU SPOŁECZNOGOSPODARCZEGO. ................................................................................... 44 6.2 PROGNOZA ZAPOTRZEBOWANIA NA ENERGIĘ CIEPLNĄ, PLANY ROZWOJOWE PRZEDSIĘ BIORSTW ENERGETYCZNYCH ...................... 46 6.3 PROGNOZA ZAPOTRZEBOWANIA NA ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ, PLANY ROZWOJOWE PRZEDSIĘBIORSTW ELEKTROENERGETYCZNYCH ...... 48 6.4 PROGNOZA ZAPOTRZEBOWANIA NA GAZ ZIEMNY, PLANY ROZOWJOWE GAZOWNI ............................................................................ 51 7 OCENA SYSTEMÓW ENERGETYCZNYCH REGIONU ............................................ 52 7.1 OCENA SYSTEMU CIEPŁOWNICZEGO ..................................................... 52 7.2 OCENA SYSTEMU ELEKTRO-ENERGETYCZNEGO ................................. 53 7.3 OCENA SYSTEMU GAZOWNICZEGO ........................................................ 53 8 ZAPISY PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DOTYCZĄCE SYSTEMÓW INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ.................................................... 55 Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 2 8.1 CIEPŁOWNICTWO....................................................................................... 55 8.2 ELEKTROENERGETYKA ............................................................................ 56 8.3 SYSTEM GAZOWY ...................................................................................... 57 9 PRZEDSIĘWZIĘCIA RACJONALIZUJĄCE ZUŻYCIE CIEPŁA, ENERGII ELEKTRYCZNEJ I PALIW GAZOWCH ....................................................................... 58 9.1 DZIAŁANIA TERMOMODERNIZACYJNE .................................................... 59 9.2 INWESTYCJE MODERNIZACYJNE ............................................................. 60 9.3 ZWIĘKSZENIE SPRAWNOŚCI WYTWARZANIA I SPRAWNOŚCI PRZESYŁU. .................................................................................................. 60 9.4 OSZCZĘDNE GOSPODAROWANIE ENERGIĄ ELEKTRYCZNĄ ................ 61 9.5 MOŻLIWOŚĆ FINANSOWANIA PRZEDSIĘWZIĘĆ RACJONALIZUJĄCYCH ZUŻYCIE ENERGII CIEPNEJ ELEKTRYCZNEJ I GAZU NA TERENIE GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA........................................................................................ 66 10 MOŻLIWOŚĆ WYKORZYSTANIA ISTNIEJĄCYCH NADWYŻEK ENERGII...... 71 10.1 OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH. ................... 71 10.2 DZIAŁANIA SPRZYJAJĄCE WZROSTOWI WYKORZYSTANIA ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII.......................................................... 74 10.3 OCENA MOŻLIWOSCI WYKORZYSTANIA ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII NA TERENIE IŁAWY. .................................................................... 75 10.3.1 ODPADÓW KOMUNALNYCH ........................................................................ 75 10.3.2 BIOMASY .......................................................................................................... 79 10.3.3 POMPY CIEPŁA............................................................................................... 82 10.3.4 ENERGII WIATRU ........................................................................................... 83 10.3.5 ENERGIA GEOTERMALNA ............................................................................ 85 10.3.6 ENERGIA SŁONECZNA................................................................................... 86 10.3.7 ENERGIA CIEKÓW WÓD POWIERZCHNIOWYCH ...................................... 87 10.3.8 PODSUMOWANIE ........................................................................................... 88 11 OCENA MOŻLIWOŚCI WYKORZYSTANIA KOGENERACJI I CIEPŁA ODPADOWEGO Z INSTALACJI PRZEMYSŁOWYCH. ............................................ 89 11.1 KOGENERACJA MOŻLIWOŚCIĄ RACJONALNEJ GOSPODARKI ENEREGTYCZNEJ. ..................................................................................... 89 11.2 CIEPŁO ODPADOWE Z INSTALACJI PRZEMYSŁOWYCH. ........................ 92 12 ODDZIAŁYWANIE ELEMENTÓW PROJEKTU ZAŁOŻEŃ NA ŚRODOWISKO . 93 13 ZAKRES WSPÓŁPRACY Z INNYMI GMINAMI/MIASTAMI ................................... 94 14 ZALECENIA ZGODNE Z POLITYKĄ ENERGETYCZNĄ POLSKI DO 2030R. ..... 96 15 ZAŁACZNIK 1.MAPA POGLĄDOWA- SIEĆ GAZOWA NA TERENIE IŁAWY. .. 97 16 ZAŁACZNIK 2.MAPA POGLĄDOWA- SIEĆ CIEPŁOWNICZA NA TERENIE IŁAWY. ................................................................................................................................. 98 17 ZAŁACZNIK 3.SIEĆ ELEKTROENERGETYCZNA NA TERENIE IŁAWY. .......... 99 Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 3 1 PODSTAWA OPRACOWANIA Podstawę niniejszego opracowania stanowi Umowa nr OŚ.272.1.2012 zawarta w dniu 20.01.2012 pomiędzy Gminą Miejska Iława, 14-200 Iława a Agencją Użytkowania i Poszanowania Energii Sp. z o.o. z siedzibą przy ul. Kwidzyńskiej 14, 91 334 Łódź. 1.1 PODSTAWA PRAWNA OPRACOWANIA Podstawę prawną niniejszego opracowania stanowi USTAWA z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne.(Dz. U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625, Nr 104, poz. 708, Nr 158, poz. 1123 i Nr 170, poz. 1217, z 2007 r. Nr 21, poz. 124, Nr 52, poz. 343, Nr 115, poz. 790 i Nr 130, poz. 905, z 2008 r. Nr 180, poz. 1112 i Nr 227, poz. 1505, z 2009 r. Nr 3, poz. 11, Nr 69, poz. 586, Nr 165, poz. 1316, Nr 215, poz. 1664 oraz z 2010 r. Nr 21, poz. 104 i Nr.81, poz. 530,2011r. nr 135 poz. 789, Nr 205, poz. 1208, Nr 233, poz. 1381 i Nr 234, poz. 1392) Art. 19. 1. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) opracowuje projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, zwany dalej „projektem założeń”. 2. Projekt założeń sporządza się dla obszaru gminy co najmniej na okres 15 lat i aktualizuje co najmniej raz na 3 lata. 3. Projekt założeń powinien określać: 1) ocenę stanu aktualnego i przewidywanych zmian zapotrzebowania na ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe; 2) przedsięwzięcia racjonalizujące użytkowanie ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych; 3) możliwości wykorzystania istniejących nadwyżek i lokalnych zasobów paliw i energii, z uwzględnieniem energii elektrycznej i ciepła wytwarzanych w odnawialnych źródłach energii, energii elektrycznej i ciepła użytkowego wytwarzanych w kogeneracji oraz zagospodarowania ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych; 3a) możliwości stosowania środków poprawy efektywności energetycznej w rozumieniu ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej 4) zakres współpracy z innymi gminami. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 4 4. Przedsiębiorstwa energetyczne udostępniają nieodpłatnie wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) plany, o których mowa w art. 16 ust. 1, w zakresie dotyczącym terenu tej gminy oraz propozycje niezbędne do opracowania projektu założeń. 5. Projekt założeń podlega opiniowaniu przez samorząd województwa w zakresie koordynacji współpracy z innymi gminami oraz w zakresie zgodności z polityką energetyczną państwa. 6. Projekt założeń wykłada się do publicznego wglądu na okres 21 dni, powiadamiając o tym w sposób przyjęty zwyczajowo w danej miejscowości. 7. Osoby i jednostki organizacyjne zainteresowane zaopatrzeniem w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na obszarze gminy mają prawo składać wnioski, zastrzeżenia i uwagi do projektu założeń. 8. Rada gminy uchwala założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, rozpatrując jednocześnie wnioski, zastrzeżenia i uwagi zgłoszone w czasie wyłożenia projektu założeń do publicznego wglądu. 1.2 PODSTAWA ŹRÓDŁOWA Informacje pozyskane i zebrane w IŁAWIE, Pozyskane dane systemów: gazowego ,elektro-energetycznego i ciepłowniczego, Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania, Dane z gmin ościennych, Inne dane i analizy. 2 OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA MIASTA Zanim przystąpimy do omawiania systemów zasilania w czynniki energetyczne przedstawimy te aspekty charakterystyki miasta, które mają wpływ na dalsze analizy energetyczne oraz na bezpieczeństwo energetyczne obszaru. 2.1 OGÓLNE INFORMACJE O IŁAWIE Iława leży na Warmii, na Pojezierzu Iławskim, nad brzegiem najdłuższego w Polsce jeziora Jeziorak. Na jego akwenie znajduje się 16 różnej wielkości wysp, z których największa – Wielka Żuława o pow. 82,4 ha – jest największą wyspą śródlądową Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 5 w Europie. Krajobraz wokół miasta tworzą przede wszystkim jeziora i lasy. Ze względu na znaczną ilość ciekawych zjawisk i obiektów przyrodniczych, całą okolice zaliczono do Parku Krajobrazowego Pojezierza Iławskiego. W Iławie jest kilka osiedli złożonych z domów wielorodzinnych: Podleśne, XXX-lecia, Kopernika, Stare Miasto. Natomiast domy jednorodzinne tworzą osiedla: Ostródzkie, Lubawskie, Lipowy Dwór, Gajerek. Iława swoim obszarem zajmuje ok. 22 km2. 2.1.1 LUDNOŚĆ Obecnie teren miasta zamieszkuje 33 743 (stan na 31.12.2011r). Perspektywy rozwojowe zakładają ustabilizowaną liczbę mieszkańców na tym terenie. Tabela: Liczba ludności w Iławie w latach 2002-2010 Lata 2002 2007 2010 liczba ludności 32 571 32 325 32 343 Wykres: Liczba ludności w IŁAWIE w latach 2002-2010 Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 6 2.1.2 GOSPODARKA Przemysł, jeżeli brać pod uwagę strukturę zatrudnienia mieszkańców Iławy, jest główną funkcją miasta, skupiającą około 40% ogółu zatrudnionych. Lokalizacja działalności przemysłowej uwarunkowana jest poprzez oddziaływanie czynników przyrodniczych oraz społeczno-ekonomicznych. Do rozwoju przemysłu w Iławie w znacznym stopniu przyczyniły się czynniki przyrodnicze, kształtujące bazę surowcową dla przemysłów budowlanego (złoża piasków i żwirów), spożywczego (duże zasoby wodne) i drzewnego (duże zasoby lasów w rejonie miasta). Natomiast w grupie czynników społeczno-ekonomicznych wymienić można przede wszystkim wysokie zasoby siły roboczej oraz korzystne położenie transportowe. Główne gałęzie przemysłu to: • Przemysł drzewny, • Metalowy, • Spożywczy, • Materiałów budowlanych, • Lekki. Rolnictwo i leśnictwo nie stanowią istotnych elementów gospodarki Iławy. Świadczą o tym niewielkie areały oraz udziały lasów użytków . Iława charakteryzuje się dobrze rozbudowaną siecią handlową i usługową o dużym rozdrobnieniu. Dużą rolę w gospodarce odgrywa obsługa ruchu turystycznego. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 7 2.1.3 KLIMAT Średnia roczna temperatura powietrza wynosi ok. 6,8°C, średnia lipca ok. 17,2°C, a stycznia ok.-3,7°C. Średnie dzienne usłonecznienie rzeczywiste w lecie (VI – VIII) wynosi 7 – 7,5 godzin, zaś w zimie (XII – II) poniżej 1,3 godziny. Średni opad roczny w Iławie wynosi ok. 671 mm. Najwięcej opadów występuje w lipcu i sierpniu, najmniej w miesiącach zimowych. Średnia prędkość wiatru wynosi 3,3 m/s, największa w styczniu, najmniejsza w sierpniu. Udział wiatrów bardzo silnych powyżej 15 m/s wynosi 0,7 %, a silnych 10 –15 m/s – 2,5%. Najsilniejsze wiatry występują z południowego wschodu i zachodu, a najsłabsze ze wschodu. Rzeźba terenu, wody powierzchniowe, roślinność i użytkowanie odgrywają decydującą rolę w kształtowaniu się klimatu lokalnego, mając wpływ na ruchy pionowe i poziome powietrza. 2.1.4 GLEBY NA TERENIE IŁAWY W mieście Iława przeważają gleby brunatne właściwe, kwaśne i wyługowane wytworzone na glinach lekkich, piaskach gliniastych i piaskach słabo gliniastych. W formie dolinnej (wzdłuż k. Iławskiego) występują gleby torfowe i mułowo-torfowe, podobnie jak w dnie pozostałych form dolinnych i zagłębień. Mniejszą powierzchnie zajmują gleby bielicowe oraz murszowo-mineralne i murszowate. Występują tu gleby w klasie bonitacyjnej IVa i IVb o średnim potencjale rolniczym oraz V i VI o małym i bardzo małym potencjale. 2.2 ISTNIEJĄCE UTRUDNIENIA NA TERENIE IŁAWY MAJĄCE WPŁYW NA ROZWÓJ SYSTEMÓW ENERGETYCZNYCH Utrudnienia w rozwoju systemów sieciowych można podzielić na dwie grupy: - czynniki natury fizycznej, - istnienie obszarów podlegających ochronie. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 8 Przy obecnym stanie techniki niemal wszystkie utrudnienia natury fizycznej mogą być pokonane, ale wiąże się to z dodatkowymi kosztami, mogącymi niejednokrotnie nie mieć uzasadnienia. Czynniki natury fizycznej dotyczą zarówno elementów pochodzenia naturalnego, jak i powstałego w wyniku działalności człowieka. Mają przy tym charakter obszarowy lub liniowy. Utrudnienia związane z terenami chronionymi mają charakter obszarowy. Do najważniejszych należą: • kompleksy leśne, • trasy komunikacyjne, • obszary wodne, • zabytki architektury, • obszary objęte ochroną konserwatorską, • cmentarze, • Obszary cenne przyrodniczo, obszary NATURA 2000. W niektórych przypadkach prowadzenie elementów systemów energetycznych jest całkowicie niemożliwe, a dla pozostałych utrudnione, wymagające dodatkowych zabezpieczeń potwierdzonych odpowiednimi uzgodnieniami i pozwoleniami. Ponadto w przypadku obszarów objętych ochroną konserwatorską mocno utrudnione może być prowadzenie działań termorenowacyjnych obiektów. W każdym przypadku konieczne jest prowadzenie uzgodnień z konserwatorem zabytków. W przypadku istnienia utrudnień należy dokonywać oceny zasadności pokonania przeszkody lub jej obejścia. Warto przy tym zauważyć, że odpowiedź w tej kwestii zależy również od rodzaju rozpatrywanego systemu sieciowego: - najłatwiej i najtaniej przeszkody pokonują linie elektroenergetyczne, - trudniej sieci gazowe, - najtrudniej sieci ciepłownicze. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 9 Obszar miasta w uproszczeniu wraz z wodami i systemem transportu przedstawia poniższa mapka: Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 10 2.2.1 AKWENY I CIEKI WODNE Wody powierzchniowe w granicach administracyjnych Iławy zajmują ok.15% powierzchni miasta. Głównym ciekiem omawianego obszaru jest rzeka Iławka, której długość całkowita wynosi, 62,4 km, a zlewnia całkowita zajmuje powierzchnię 379,5 km². W granicach administracyjnych miasta znajduje się przy ul. Kościuszki jeden jaz na Iławce. Jeziora całkowicie położone w granicach administracyjnych miasta to: • j. Mały Jeziorak o pow. 26 ha, głębokości maksymalnej 6,4 m, i średniej 3,4 m oraz objętości wody ok.890,9 tys. m³, • j. Iławskie Małe (na wschód od ul. Jagiełły), • j. Mułek o pow. 1,4 ha. Jeziora częściowo położone w granicach administracyjnych miasta: • j. Jeziorak o pow. całkowitej 3219,4 ha, gł. maksymalnej 12,9 m; maksymalnej 5,4 m i o szerokości 200 - 800 m, • j. Iławskie (zw. j. Dół lub Długie), o pow. 154,5 ha, głębokości średniej 1,1 m i głębokości maksymalnej 2,5 m (poza miastem). Wzdłuż zachodniej granicy administracyjnej miasta położone jest j. Silm. Miasto Iława znajduje w dorzeczu Drwęcy, a niewielki obszar na zachodzi (zlewnia j. Silm) należy do dorzecza Osy. Granicę między dorzeczami wyznacza dział wodny II rzędu. 2.2.2 Bardzo TRASY KOMUNIKACYJNE ważnym elementem położenia Iławy jest położenie komunikacyjne, drogowe i kolejowe. Przez Iławę przebiega jedna droga krajowa nr 16 Grudziądz – Augustów. Ważna rolę transportową pełnią dwie drogi wojewódzkie: nr 521 Kwidzyn – Iława, stanowiąca połączenie z zachodnią częścią kraju i nr 536 Iława – Sampława, jako połączenie w obrębie woj. warmińsko-mazurskiego. Drogi powiatowe są wspomagane w systemie komunikacyjnym przez drogi gminne i wewnętrzne, umożliwiające połączenia miasta z pozostałymi okolicznymi Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 11 miejscowościami. Iława jest korzystnie położona w stosunku do ośrodków regionalnych i podregionalnych. Iława jest też ważnym węzłem kolejowym. W tym mieście przecinają się 3 trasy komunikacji kolejowej: Warszawa – Gdańsk, Toruń – Olsztyn, Płock – Gdańsk. 2.2.3 TERENY PRZYRODNICZO CENNE- OBSZARY CHRONIONE Ochrona przyrody, krajobrazu naturalnego i środowiska w mieście Iława dotyczy następujących terenów i obiektów: 1 Obszar Specjalny Ochrony Ptaków Natura 2000 „Lasy Iławskie” PLB280005 (północno-zachodnia część Iławy – lasy i część jez. Jeziorak) – 150,3 ha w granicach administracyjnych miasta Iława, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 października 2008 r, 2 Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk Natura 2000 „Ostoja Iławska” PLH280027 (północno-zachodnia część Iławy – lasy), wyznaczonym na podstawie Dyrektywy Siedliskowej, 3 Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego (północno-zachodnia część Iławy) z otuliną (północna część Iławy) – dla którego obowiązującą przepisy dwóch rozporządzeń Wojewody z 2005 i 2006 r.; Planu Ochrony został uchylony w 2005 r. stosownym rozporządzeniem wojewody, 4 Obszary Chronionego Krajobrazu – Pojezierza Iławskiego (część A) i Doliny Dolnej Drwęcy (wzdłuż Iławki i wokół jez. Iławskiego), gdzie obowiązują przepisy dwóch rozporządzeń Wojewody z 2008 r, 5 projektowany rezerwat przyrody „Krzywy Róg” (położony na północ od granic administracyjnych miasta Iławy) – dla zapewnienia trwałej ochrony potencjalnych siedlisk gniazdowych bielika oraz najwartościowszych siedlisk dzięcioła średniego i muchołówki, Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 12 6 użytek ekologiczny – niewielkie jezioro śródleśne w oddz. 103i (Nadleśnictwo Iława, obręb Iława) o pow. 0,57 ha z cenną fauną owadów, otoczone borem bagiennym, 7 2 użytki ekologiczne – mokradła ze zbiorowiskami szuwarowymi i zaroślowymi nad rzeką Iławką, 8 4 pomniki przyrody – 2 dęby w lesie komunalnym przy ul. Sienkiewicza, dąb w południowym narożniku zabudowy przy ul. Rzemieślniczej (na stoku opadającym do rzeki Iławki), dąb przy ul. Kościelnej, 9 skupisko pomników przyrody – najstarszy drzewostan głównie dębowy w wieku powyżej 260 lat występuje w oddz. 2 b o pow. 0,5 ha lasu komunalnego przy ul. Sienkiewicza, 10 suma rewirów gatunków ptaków z Załącznika Nr 1 Dyrektywy Ptasiej; dotyczy następujących gatunków: kania czarna, kania ruda, orzeł bielik, orlik krzykliwy, bocian czarny, trzmielojad, błotniak stawowy, dzięcioł średni, 11 lasy ochronne – lasy ochronne w granicach miasta i lasy wodochronne, należące do lasów państwowych; lasy komunalne są w uproszczonym planie urządzania lasu określone jako projektowane lasy ochronne w granicach miasta i projektowane lasy wodochronne, 12 korytarze ekologiczne o znaczeniu biologiczno-klimatyczno-hydrologicznym – wzdłuż rzeki Iławki, Strugi Tynwałd (zw. wcześniej k. Iławskim) i Strugi Radomno (zw. Rowem Marzyńskim), 13 korytarze klimatyczno-hydrologiczne – w południowo-zachodniej części miasta, 14 główne kierunki przewietrzania miasta – umożliwiają wymianę powietrza, 15 Główny Zbiornik Wód Podziemnych (GZWP) Nr 210 „Iława” (czwartorzędowy, międzymorenowy), 16 strefy ochrony bezpośredniej – 8 studni ujęcia komunalnego wód podziemnych, 2 studni na wyspie Wielka Żuława oraz 2 studni zakładów ziemniaczanych. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 13 2.2.4 ZABYTKI Ochrona krajobrazu kulturowego w mieście Iława dotyczy: • 25 obiektów urbanistyki, architektury i budownictwa wpisanych do rejestru zabytków, • 2 stanowisk archeologicznych wpisanych do rejestru zabytków archeologicznych – grodzisko z wczesnego średniowiecza na wyspie Wielka Żuława oraz ślady pierwotnego osadnictwa nawarstwienia kulturowe, • 92 obiektów wpisanych do wojewódzkiej ewidencji zabytków, • 14 obiektów proponowanych do gminnej ewidencji zabytków, • 24 stanowisk archeologicznych, • stref ochrony konserwatorskiej określonych w ustaleniach miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego miasta. Dużą wartość krajobrazową w mieście Iława ma wyspa Wielka Żuława. 3 ZŁOŻA KOPALIN NA TERENIE IŁAWY Obszar Iławy jest ubogi w surowce mineralne. Występują tu nieliczne surowce budowlane, głównie kruszywo: piaski i żwiry. Na terenie Iławy występuje jedno złoże surowców okruchowych, które zostało udokumentowane. Jest to złoże piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej tzw. „Iława II”. Jego zasoby geologiczne wynoszą 3568 tys. ton, a roczny ubytek surowca w wyniku eksploatacji wynosi ok. 46-50 tys. t. Powierzchnia złoża wynosi 37 ha i jest to złoże suche, niezawodnione. Sądząc spodziewać się po budowie geologicznej można na obszarze Iławy występowania torfu, przydatnego do celów ogrodniczych lub rolniczych, jednak dotąd nie udokumentowano złóż tej kopaliny. Pod torfami mogą zalegać pokłady kredy jeziornej, przydatnej do odkwaszania gleb. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 14 4 ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA (PROGRAM OCHRONY POWIETRZA) Zgodnie z Art. 18. 1. Do zadań własnych gminy w zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną, ciepło i paliwa gazowe należy: • planowanie i organizacja zaopatrzenia i paliwa gazowe na obszarze gminy; w ciepło, energię elektryczną • planowanie oświetlenia miejsc publicznych i dróg znajdujących się na terenie gminy; • finansowanie oświetlenia ulic, placów i dróg publicznych znajdujących się na terenie gminy; • planowanie i organizacja działań mających na celu racjonalizację zużycia energii i promocję rozwiązań zmniejszających zużycie energii na obszarze gminy. 2. Gmina realizuje zadania, o których mowa w ust. 1, zgodnie z: • odpowiednim programem ochrony powietrza przyjętym na podstawie art. 91 ustawy z dnia 7 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska. Źródłami zanieczyszczeń powietrza w Iławie i w jej otoczeniu są: 1 kotłownie węglowe 2 emitory technologiczne i kotłownie zabudowy produkcyjnej, składowej i usługowej, 3 osiedla domów jednorodzinnych (Lubawskie, Gajerek, Lipowy Dwór) – zła jakość większości palenisk połączona ze spalanie paliw stałych i odpadów, 4 składowisko odpadów – pyły, zanieczyszczenia chemiczne i mikrobiologiczne powietrza, 5 pojazdy samochodowe, tranzytowego szczególnie poruszające się wzdłuż ulic ruchu (droga krajowa nr 16 i drogi wojewódzkie nr 521 i 536, mała obwodnica) oraz wzdłuż ulic wzmożonego ruchu wewnętrznego, 6 miejska oczyszczalnia ścieków (wiejska gmina Iława) - zanieczyszczenia chemiczne i mikrobiologiczne powietrza, 7 stacje benzynowe, Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 15 8 zabudowa w poprzek głównych kierunków przewietrzania miasta. Na podstawie wyników pomiarów poziomu emisji (napływ do receptorów np. do układu oddechowego człowieka) zanieczyszczeń powietrza (stężenia dwutlenku azotu, dwutlenku siarki i pyłu zawieszonego) prowadzonych przez PSSE w Iławie przy ul. Andersa 8 w Iławie w latach 2003-2008 można sformułować następujące wnioski: • stężenia średnie roczne dwutlenku siarki, dwutlenku azotu i pyłu zawieszonego, nie przekraczają dopuszczalnych wartości stężeń, stężenie średnie roczne dwutlenku siarki wynosi od 0,5 do 2 µg/m³ przy • dopuszczalnym poziomie 20 µg/m³, stężenia średnie roczne dwutlenku siarki były 8-10 krotnie mniejsze niż • dopuszczalne wartość stężeń, stężenie średnie roczne dwutlenku azotu wynosi od 23 do 36,5 µg/m³ przy • dopuszczalnym poziomie 40 µg/m³, stężenie średnie roczne pyłu zawieszonego R wynosi od 5 do 13 µg/m³ przy • dopuszczalnym poziomie 40 µg/m³, • stężenia średnie roczne pyły zawieszonego R są 3-8 krotnie mniejsze niż dopuszczalne wartości stężeń. Stosunkowo wysoki poziom emisji dwutlenku azotu wynika z tranzytu samochodowego drogą krajową i drogami wojewódzkimi przez Iławę, wzmożonego ruch wewnątrz miasta, wzrastającej ilości pojazdów samochodowych, co tylko w części rekompensowane jest poprzez zrealizowaną małą obwodnicę przez rzekę Iławkę oraz lepsze parametry spalania paliwa w silnikach nowych pojazdów. W raporcie rocznym WIOŚ w Olsztynie za rok 2010 określono klasy jakości powietrza dla strefy warmińsko-mazurskiej. Oznaczenie klas przyjęto wg. instrukcji GIOŚ : - A - jeżeli stężenia zanieczyszczenia na terenie strefy nie przekraczają odpowiednio poziomów dopuszczalnych , poziomów docelowych, poziomów celów długoterminowych - B - jeżeli stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy przekraczają poziomy Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 16 dopuszczalne lecz nie przekraczają poziomów dopuszczalnych powiększonych o margines tolerancji - C - jeżeli stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy przekraczają poziomy dopuszczalne powiększone o margines tolerancji, w przypadku gdy margines tolerancji nie jest określony – poziomy dopuszczalne, poziomy docelowe, poziomy celów długoterminowych Tabela: Jakość powietrza wg. klas dla poszczególnych zanieczyszczeń dla strefy warmińsko-mazurskiej zgodnie z raportem WIOŚ za 2010rok. Substancja w powietrzu Klasa Azot (NO2) A Siarka (SO2) A Tlenek węgla (CO) A Benzen (C6H6) A Pył zawieszony PM10 C Benzo(a)piranu (BaP) C Ołowiu (Pb) A Cele ekologiczne i działania ekologiczne związane z zanieczyszczeniem powietrza na terenie miasta Iława w latach 2010-2013 z perspektywą do 2017 roku zgodnie z Programem Ochrony Środowiska przedstawia poniższa tabela. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 17 Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 18 Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 19 5 OCENA AKTUALNEGO ZAPOTRZEBOWANIA NA CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE W tym rozdziale został opisany aktualny stan zaopatrzenia Iławy w czynniki energetyczne: ciepło, energię elektryczną, gaz i inne. 5.1 OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA SYSTEMU CIEPŁOWNICZEGO Znaczna część zabudowy mieszkalno – usługowej Iławy jest podłączona do centralnej sieci ciepłowniczej. Energia cieplna jest dostarczana głównie do terenów zabudowy o wysokiej intensywności, położonej w centrum miasta i na terenie dużych osiedli mieszkaniowych. Jej źródłem jest system kotłowni. Są to obiekty wbudowane lub wolnostojące, wytwarzające ciepło na potrzeby centralnego ogrzewania i przygotowania ciepłej wody użytkowej. Część potrzeb miasta jest pokrywana z wykorzystaniem indywidualnych rozwiązań grzewczych. Szczególnie dotyczy to budynków zlokalizowanych poza terenem centrum i dużych osiedli mieszkaniowych. Ciepło jest w tych przypadkach wytwarzane w indywidualnych kotłowniach, spalających przede wszystkim paliwa stałe: węgiel, koks i drewno. Te same paliwa wykorzystywane są w piecach kaflowych oraz w piecach innej konstrukcji. W nowobudowanych domach jednorodzinnych instaluje się także kotłownie spalające gaz płynny i olej opałowy. Do ogrzewania niewielkich powierzchni wykorzystywana jest także energia elektryczna. Jednym z ważniejszych elementów w planowaniu energetycznym jest określenie wielkości zapotrzebowania na ciepło w danym regionie. Większość analiz i publikacji na temat zużycia ciepła dotyczy dużych aglomeracji miejskich, w których istnieją systemy ciepłownicze składające się ze scentralizowanych źródeł ciepła i sieci cieplnych obejmujących cały teren miasta. Należy jednak mieć na uwadze to, że prawie 40% ludności kraju mieszka na terenach małym stopniu zurbanizowania, na których nie jest możliwe zasilanie w ciepło budynków z systemów scentralizowanych. Odbiorcy na tych terenach mają znaczący udział w krajowym rynku ciepła. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 20 Ocena wielkości zapotrzebowania na ciepło takich obszarów jest zadaniem znacznie trudniejszym niż w odniesieniu do odbiorców miejskich (tylko z scentralizowanym systemem grzewczym). Na tych terenach udział obiektów wyposażonych w indywidualne źródła ciepła jest duży, a władze nie dysponują danymi na temat wielkości i struktury zużycia energii cieplnej. Ocena potrzeb energetycznych w obiektach może być wykonana przez sporządzenie uproszczonych audytów energetycznych. Na podstawie badań oszacowano wartość zużycia energii w zależności od liczby mieszkańców. Wartość zużycia energii o liczbie Wartość średniego rocznego mieszkańców [Mk] zapotrzebowania na ciepło [TJ] do 1999 54,6 TJ 2000-4999 105,8 TJ 5000-6999 159,5 TJ 7000-9999 216,2 TJ 10000-19999 340,1 TJ powyżej 20000 581,9 TJ Opracowanie: Małgorzata Trojanowska, Tomasz Szulc Średnio w przeliczeniu na 1 mieszkańca wskaźnik waha się od 17,4-44,6 GJ/Mk. Średni przyjmuje się 26,2 GJ/Mk. W mieście Iława jest obecnie ok. 32500 mieszkańców. Mk* 26,2 GJ/Mk = 851,5TJ Zgodnie z danymi EC Iława za lata 2005-2010 średnia produkcja ciepła na ternie Gminy Miejskiej Iława wynosi ok. 459 854 GJ. Produkcję i zużycie energii cieplnej w latach 2005-2010 przedstawiają poniższe tabele: Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 21 Tabela: Produkcja ciepła w latach 2005-2010 EC IŁAWA Tabela : Zużycie energii cieplnej w latach 2005-2010 EC IŁAWA Porównanie produkcji i zużycia energii cieplnej w GJ w latach 2005-2010 przez Elektrociepłownię w Iławie przedstawia poniższy wykres: Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 22 Wykres: Porównanie zużycia i produkcji energii cieplnej w Iławie [GJ] EC IŁAWA Podstawowe dane : EC Iława posiada aktualną koncesję na wytwarzanie i przesyłanie ciepła wydaną przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. Energetyka Cieplna Sp. z o. o. w Iławie przy ul. Wojska Polskiego 23 posiada instalację energetycznego współspalania węgla, biomasy i odpadów drewnopochodnych o kodzie 03 01 05, wyposażoną w 4 kotły wodne z rusztem ruchomym warstwowym o łącznej mocy cieplnej dostarczonej w paliwie 69,5 MWt. W kotłach w procesie spalania paliwa wytwarzane jest ciepło w postaci gorącej wody do celów grzewczych (ogrzewanie budynków mieszkalnych). Kotły WAR-25, WAR-30 wyposażone są w urządzenia odpylające zawirowywacze, cyklon oraz wspólny filtr tkaninowy typu Ekofiltr. Kotły WR-10 wyposażone są w urządzenia odpylające zawirowywacze, cyklon oraz wspólny filtr tkaninowy typu Ekofiltr. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 23 Parametry kotła WAR-25 nr 1: − wydajność cieplna maksymalna trwała netto –15 MW − moc cieplna – 18,75 MW − sprawność cieplna kotła - 80% Parametry kotła WAR-30 nr 2: − wydajność cieplna maksymalna trwała netto –14 MW − moc cieplna – 17,5 MW − sprawność cieplna kotła - 80% Parametry kotła WR-10 nr 3: − wydajność cieplna maksymalna trwała netto –11,6 MW − moc cieplna – 14,5 MW − sprawność cieplna kotła - 80% Parametry kotła WR-10M nr 4: − wydajność cieplna maksymalna trwała netto –15 MW − moc cieplna – 18,75 MW − sprawność cieplna kotła - 80% Miejscem emisji jest wylot wspólnego, dla czterech kotłów komin. Spaliny z kotłów wodnych po oczyszczeniu w urządzeniach odpylających, są emitowane do atmosfery poprzez betonowy komin o wysokości 116 m i średnicy wylotowej 2 m. Średnioroczne zużycie paliwa wynosi ok.: węgiel kamienny 27 000 Mg, biomasa – 1 000 Mg, odpady drewnopochodne - 3 000 Mg. Na ul. Ostródzkiej 54 w Iławie zlokalizowana jest druga kotłownia zasilająca Osiedle Ostródzkie i okoliczne zakłady. Kotłownia wyposażona jest w kocioł z Hajnówki AZSD-500 - Automatyczny Zespół Spalania Rozdrobnionego Drewna ( moc kotła 0,5 MW ) pozwalający spalać biomasę i dwa kotły WCO-80 zmodernizowane opalane miałem węglowym o mocy 2,1 MW. Łączna moc kotłowni to 4,7 MW. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 24 Sieć ciepłownicza : Sieć ciepłownicza w Iławie o parametrach 130/70°C posiada łączną długość 30 km z czego około 5 km stanowi sieć wykonana w technologii rur preizolowanych, pozostała część wykonana jest w technologii kanałowej . Łączna objętość obliczeniowa wody sieciowej w sieci ciepłowniczej wysokich parametrów wynosi ok. 2000m3 . Wszystkie węzły zasilane z sieci ciepłowniczej są wyposażone w automatykę utrzymującą stałą temperaturę ciepłej wody użytkowej . Węzły te również posiadają automatykę centralnego ogrzewania tj. regulatory pogodowe oraz regulatory różnicy ciśnień . Ogólna moc cieplna zamówiona dla ok. 380 węzłów (grupowych i indywidualnych) wynosi 56,99MW, z czego 46,22MW na potrzeby centralnego ogrzewania c.o, 8,45 MW na potrzeby ciepłej wody użytkowej c.w i WE 1,08 MW. Układ sieci cieplnej przedstawia ZAŁĄCZNIK 2. Sieć cieplna na terenie IŁAWY. Koszty energii cieplnej – Aktualna Taryfa cieplna Podział odbiorców na Grupy: K1/A1 WI - odbiorcy, którym ciepło, wytwarzane w źródle ciepła K-1, dostarczane jest do obiektów poprzez sieć ciepłowniczą stanowiącą własność i eksploatowaną przez „E.C. Iława” oraz węzły cieplne, stanowiące własność i eksploatowane przez „E.C. Iława”, K1/A1 WG - odbiorcy, którym ciepło, wytwarzane w źródle ciepła K-1, dostarczane jest do obiektów poprzez sieć ciepłowniczą stanowiącą własność i eksploatowaną przez „E.C. Iława”, grupowe węzły cieplne, stanowiące własność i eksploatowane przez „E.C. Iława” oraz zewnętrzne instalacje odbiorcze za tymi węzłami, stanowiące własność odbiorców i przez nich eksploatowane, K1/A1.2 - odbiorcy, którym ciepło, wytwarzane w źródle ciepła K-1, dostarczane jest do obiektów poprzez sieć ciepłowniczą stanowiącą własność i eksploatowaną przez „E.C. Iława”, grupowe węzły cieplne, stanowiące własność i eksploatowane przez Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 25 „E.C. Iława” oraz zewnętrzne instalacje odbiorcze za tymi węzłami stanowiącymi własność i eksploatowane przez „E.C. Iława”, K1/A3 - odbiorcy, którym ciepło, wytwarzane w źródle ciepła K-1, dostarczane jest do obiektów poprzez sieć ciepłowniczą stanowiącą własność i eksploatowaną przez „E.C. Iława” oraz węzły cieplne, stanowiące własność odbiorców i przez nich eksploatowane, K2/A1 WI - odbiorcy, którym ciepło, wytwarzane w źródle ciepła K-2 lub K-3, dostarczane jest do obiektów poprzez sieć ciepłowniczą stanowiącą własność i eksploatowaną przez „E.C. Iława” oraz węzły cieplne, stanowiące własność i eksploatowane „E.C. Iława”, K2/A1 WG - odbiorcy, którym ciepło, wytwarzane w źródle ciepła K-2 lub K-3, dostarczane jest do obiektów poprzez sieć ciepłowniczą stanowiącą własność i eksploatowaną przez „E.C. Iława”, grupowe węzły cieplne, stanowiące własność i eksploatowane przez „E.C. Iława” oraz zewnętrzne instalacje odbiorcze za tymi węzłami, stanowiące własność odbiorców i przez nich eksploatowane, K2/A3 - odbiorcy, którym ciepło, wytwarzane w źródle ciepła K-2 lub K-3, dostarczane jest do obiektów poprzez sieć ciepłowniczą stanowiącą własność i eksploatowaną przez „E.C. Iława” oraz węzły cieplne, stanowiące własność odbiorców i przez nich eksploatowane, K2/A5 - odbiorcy, którym ciepło, wytwarzane w źródle ciepła K-2 lub K-3, dostarczane jest do sieci ciepłowniczej, stanowiącej własność odbiorców i przez nich eksploatowaną. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 26 Tabela: Ceny i stawki opłat Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 27 Tabela: Stawki opłat za przyłączenie do sieci Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 28 5.2 CHARAKTERYSTYKA SYSTEMU ELEKTRO Aktualne zużycie energii elektrycznej na terenie Iławy przedstawiają poniższa tabela i wykres. Tabela: Zużycie energii elektrycznej/ mieszkańca w kWh w latach 2003-2009, GUS Lata Zużycie 2003 606,7 2005 486,4 2007 679,5 2010 739,2 Wykres: Zużycie energii elektrycznej w latach 2003-2009, GUS Zgodnie z pismem o znaku EOBR z dnia 8.02.2012r. Energa Obrót S.A z siedzibą w Gdańsku nie przekazała informacji dotyczących sprzedaży energii elektrycznej na terenie Gminy Miejskiej Iława. Spóła powołała się na poufność w/w danych. Głównym dostawcom energii elektrycznej na ternie Iławy jest Energa Operator S.A. Długość linii 15kV wynosi: kablowe 28145 m, napowietrzne 54566 m na terenie gminy miejskiej Iława. Przebieg sieci elektroenergetycznej przedstawia ZAŁĄCZNIK3. Sieć elektroenergetyczna na ternie Iławy (dane Energa Operator S.A). Moc i rozmieszczenie transformatorów na terenie Iławy przedstawia poniższa tabela: Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 29 Tabela: Moc [kVA ] i rozmieszczenie transformatorów na terenie Iławy Numer eksploatacyjny stacji T-0105 T-0104 T-0088 T-0654 T-0096 T-0629 T-0191 T-0007 T-0112 T-0089 T-0656 T-0137 T-0692 T-0123 T-0110 T-0497 T-0650 T-0108 T-0530 T-0444 T-0319 T-0437 T-0610 T-0592 T-0141 T-0561 T-0106 T-0646 T-0562 T-0331 T-0645 T-0109 T-0599 T-0107 T-0528 T-0666 T-0113 Nazwa stacji IŁAWA GAJEREK III IŁAWA GAJEREK II "ELBLĄSKA" IŁAWA SIENKIEWICZA IŁAWA USŁUGOWA I IŁAWA KRÓLOWEJ JADWIGI IŁAWA GRUNWALDZKA LIPOWY DWÓR I IŁAWA DZIAŁKI IPB IŁAWA CENTRUM I IŁAWA WOJSKA POLSKIEGO III IŁAWA OSTRÓDZKA IV IŁAWA KOMUNALNA OTL IŁAWA ODNOWICIELA IŁAWA ZSZ IŁAWA WYLĘGARNIA DROBIU IŁAWA RZEMIEŚLNICZA IŁAWA WOJSKA POLSKIEGO II IŁAWA PTTK IŁAWA WIEJSKA IŁAWA WODOCIAGI IŁAWA JANA III SOBIESKIEGO II IŁAWA PZ WYSZYŃSKIEGO IŁAWA GDAŃSKA IŁAWA PODLEŚNE II IŁAWA LUBAWSKA I IŁAWA DOM WETERANA IŁAWA TECHNIKUM BUDOWLANE I NOWA WIEŚ IV LIPOWY DWÓR IV LIPOWY DWÓR VI IŁAWA JANA III SOBIESKIEGO I IŁAWA WOJSKA POLSKIEGO I IŁAWA SIKORSKIEGO IŁAWA KOLEJOWA IŁAWA CHOPINA IŁAWA PZ DąBROWSKIEGO IŁAWA LUBAWSKA II Gmina m.Iława m.Iława m.Iława m.Iława m.Iława m.Iława m.Iława m.Iława m.Iława m.Iława m.Iława m.Iława m.Iława m.Iława m.Iława m.Iława m.Iława m.Iława m.Iława m.Iława m.Iława m.Iława m.Iława m.Iława m.Iława m.Iława m.Iława m.Iława m.Iława m.Iława m.Iława m.Iława m.Iława m.Iława m.Iława m.Iława m.Iława Liczba Napięcie transf. górne 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 0 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 0 1 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława Napiecie dolne 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 15 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 15 0,4 Moc 250 160 630 250 400 250 160 40 630 63 100 100 400 400 400 100 400 250 250 400 630 0 630 400 250 630 400 63 100 160 400 250 250 63 400 0 100 30 T-0094 T-0498 T-0130 T-0614 T-0696 T-0557 T-0464 T-0540 T-0473 T-0717 T-0086 T-0615 T-0532 T-0095 T-0493 T-0676 T-0685 T-0111 T-0243 T-0090 T-0652 T-0244 T-0100 T-0099 T-0114 T-0573 T-0080 T-0266 T-0115 T-0116 T-0098 T-0008 T-0427 T-0593 T-0155 T-0334 T-0103 T-0161 T-0417 T-0226 T-0267 T-0594 T-0091 T-0529 m.Iława m.Iława LIPOWY DWÓR III "DZIAŁKI" m.Iława IŁAWA PODLEŚNE V m.Iława IŁAWA SUCHARSKIEGO m.Iława IŁAWA STOLWAX (OBCA) m.Iława IŁAWA PODLEŚNE I m.Iława IŁAWA JANA III SOBIESKIEGO III m.Iława IŁAWA ROLNA m.Iława IŁAWA PIASKOWA m.Iława IŁAWA AMFITEATR m.Iława IŁAWA ARTYKUŁY ROLNE I m.Iława LIPOWY DWÓR V m.Iława IŁAWA DĄBROWSKIEGO I m.Iława IŁAWA SZPITAL I m.Iława IŁAWA CENTRUM III m.Iława IŁAWA DąBROWSKIEGO III m.Iława IŁAWA ŚWIERKOWA m.Iława IŁAWA BISKUPSKA m.Iława IŁAWA SKŁAD TARCICY (NIECZYNNA-OBCA) m.Iława IŁAWA IZNS (OBCA) m.Iława IŁAWA BYDGOSKA m.Iława IŁAWA DZIAŁKI POM m.Iława IŁAWA STARE MIASTO m.Iława IŁAWA IPB I m.Iława IŁAWA STUDNIA V m.Iława IŁAWA PODLEŚNE III m.Iława IŁAWA WODNA RE m.Iława IŁAWA POPRZECZNA m.Iława IŁAWA SZPITAL II m.Iława IŁAWA RDP m.Iława IŁAWA KSIĘŻNEJ DOBRAWY m.Iława IŁAWA OSTRÓDZKA I IŁAWA KOŚCIUSZKI I "DOM MŁODEGO ROBOTNIKA" m.Iława m.Iława IŁAWA MACZKA m.Iława IŁAWA ŻEROMSKIEGO m.Iława IŁAWA OSTRÓDZKA III "ADEX" m.Iława IŁAWA GAZOWNIA (JAGIELLOŃCZYKA) m.Iława IŁAWA PZ OSTRÓDZKA m.Iława IŁAWA CENTRUM II m.Iława IŁAWA DĄBROWSKIEGO II m.Iława KAMIEŃ DUŻY III m.Iława IŁAWA TECHNIKUM BUDOWLANE WARSZTATY m.Iława IŁAWA TEATR m.Iława IŁAWA ZAJAZD IŁAWA OSIEDLE LUBAWSKIE 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 1 1 1 1 1 1 1 1 0 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 0 1 1 1 1 1 1 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 15 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 15 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 250 100 400 160 250 400 400 250 100 400 650 160 400 400 400 630 400 160 100 0 400 40 250 400 160 250 250 630 400 400 160 630 400 400 160 250 400 0 250 250 100 250 630 400 31 T-0539 T-0655 T-0607 T-0531 T-0101 T-0574 IŁAWA KOŚCIUSZKI II IŁAWA USŁUGOWA II IŁAWA PODLEŚNE IV IŁAWA BAZA PBK IŁAWA OSTRÓDZKA II LIPOWY DWÓR II m.Iława m.Iława m.Iława m.Iława m.Iława m.Iława 1 1 1 1 1 1 15 15 15 15 15 15 0,4 400 0,4 100 0,4 400 0,4 250 0,4 250 0,4 100 RAZEM 25329 Koszty energii elektrycznej-Aktualna Taryfa cieplna Energa Operator S.A Oddział w Olsztynie. Klasyfikacja do Grup Taryfowych-kryteria Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 32 Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 33 Zgodnie z powyższymi kryteriami dla Oddziału w Olsztynie ustalono następujące grupy taryfowe: − − dla odbiorców zasilanych z sieci WN - A23, − dla odbiorców zasilanych z sieci SN - B11, B21, B22 i B23, − dla odbiorców zasilanych z sieci nN - C21, C22a, C22b, C23, C11, C12a, C12b i C12w, dla odbiorców zasilanych niezależnie od poziomu napięcia i wielkości mocy umownej - G11, G12, G12w, G12r i R. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 34 Tabela: Stawki opłat sieciowych dla Oddziału w Olsztynie Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 35 Tabela: Stawki opłaty abonamentowej dla poszczególnych grup taryfowych Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 36 Tabela: Stawki opłaty przejściowej i jakościowej Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 37 5.3 OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA SYSTEMU GAZOWNICZEGO Zużycie gazu na 1 mieszkańca zgodnie z danymi GUS przedstawiają poniższa tabela i wykres: Tabela: Zużycie gazu w m3 /mieszkańca w Iławie w latach 2003-2009 wg. GUS Lata 2003 2005 2007 2010 Zużycie 104,5 99,3 79,3 89,3 Wykres: Zużycie gazu w Iławie w latach 2003-2009 Zgodnie z danymi PGNiG S.A Pomorski Oddział Obrotu Gazem w Olsztynie ilość odbiorców i zużycie gazu w latach 2007-2010 kształtowała się następująco: Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 38 Tabela: Ilość Odbiorców gazu na terenie Iławy Lata Liczba odbiorców gazu ogółem Gospodarstwa domowe ogółem w tym ogrzewający mieszkania przemysł i budownictwo usługi pozostali, rolnictwo, handel leśnictwo, rybactwo 2007 6680 6490 1079 44 83 61 2 2008 6729 6537 1198 45 77 68 2 2009 6737 6531 1157 43 83 78 2 2010 6718 6482 989 52 100 81 3 Tabela: Zużycie gazu na terenie Iławy [m3] Gospodarstwa domowe Lata zużycie gazu ogółem ogółem w tym ogrzewający mieszkania przemysł i budownictwo usługi pozostali, rolnictwo, handel leśnictwo, rybactwo 2007 5590,4 2564,5 1094,3 1886,6 737,6 397 4,7 2008 6013,4 2968,5 1345,2 1832,3 806,1 401,2 5,3 2009 5726 2706,8 1298,3 1870,7 754,7 389,2 4,6 2010 6371 2886 1400,5 1983,2 476,3 1023,3 2,2 Wykres: Porównanie zużycia gazu w m3 wg. branż w latach 2007-2010 Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 39 Gaz na terenie Iławy dostarczany jest przez Pomorską Spółkę Gazownictwa Sp. z o.o. Oddział Gazowniczy w Olsztynie. Pomorska Spółka Gazownictwa Sp. z o.o. rozpoczęła swoją działalność 1 stycznia 2003r. Powstała w wyniku restrukturyzacji Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa S.A, w efekcie której wyodrębnionych zostało sześć spółek gazownictwa w Polsce. W 2007 roku wydzielona została działalność handlowa i od tego czasu podstawową działalność PSG Sp. z o.o. jest świadczenie usług dystrybucji gazu ziemnego. Misją firmy jest dostarczanie gazu w sposób ciągły, bezpieczny i ekologiczny pamiętając o potrzebach społecznych. Pomorską Spółkę Gazownictwa Sp. z o.o. posiada koncesję na dystrybucję paliw gazowych udzieloną przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. Koncesja obowiązuje od 1 stycznia 2003r. do dnia 1 stycznia 2013r. Decyzja Prezesa URE o udzieleniu koncesji: • Nr PPG/80A/4250/W/2/2005/BP z dnia 30 grudnia 2002r. Oraz zmiany do Decyzji Prezesa URE o udzieleniu koncesji wprowadzone decyzjami: • Nr DPG/80A/4250/W/2/2005/BP z dnia 30 sierpnia 2005r., • Nr DPG/80B/4250/W/2/2007/BP z dnia 29 czerwca 2007r., • Nr DPG/80C/4250/W/2/2008/BP z dnia 20 października 2008r. Decyzją Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki nr DTA-4212-18(15)/2011/4250/IV/PD z dnia 30.06.2011 r. została zatwierdzona „Taryfa Nr 4 dla usługi dystrybucji gazu wysokometanowego” Pomorskiej Spółki Gazownictwa sp. z o.o. z siedzibą w Gdańsku. Decyzja w sprawie zatwierdzenia „Taryfy Nr 4 dla usługi dystrybucji gazu wysokometanowego” została opublikowana w „Biuletynie Branżowym Urzędu Regulacji Energetyki – Paliwa gazowe Nr 31/2011 (419)” z dnia 30.06.2011 r. Taryfa obowiązuje od 15 lipca 2011 r. do 30 czerwca 2012 r. Decyzją Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki nr DTA-4212-54(9)/2011/4250/IV/PD Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 40 z dnia 09.01.2012 r. została zatwierdzona Zmiana Taryfy Nr 4 dla usługi dystrybucji gazu wysokometanowego Pomorskiej Spółki Gazownictwa sp. z o.o. Decyzja w sprawie zatwierdzenia Zmiany Taryfy Nr 4 została opublikowana w „Biuletynie Branżowym Urzędu Regulacji Energetyki – Paliwa gazowe Nr 2/2012 (468)” z dnia 11.01.2012 r. Zmiana Taryfy polega na wprowadzeniu w miejsce dotychczasowej grupy taryfowej W-9 dwóch grup taryfowych: W-9A i W-9B, do których kryterium kwalifikacji będzie wskaźnik nierównomierności poboru gazu (c) wynoszący odpowiednio c≤0,571 i c>0,571. Zmiana Taryfy Nr 4 dla usługi dystrybucji gazu wysokometanowego obowiązuje od dnia 26 stycznia 2012 roku. Poniżej przedstawiono stawki opłat (koszty) za usługę dystrybucji: Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 41 Klasyfikację do grup taryfowych przedstawia poniższa tabela: Tabela: Klasyfikacja do grup taryfowych: Poniżej przedstawiono otrzymane Mapy poglądowe obejmujące teren Iławy z naniesioną siecią gazową. Mapa obejmuje teren miasta Iława oraz lokalizację sieci gazowej wysokiego ciśnienia do stacji gazowej redukcyjno-pomiarowej w/c w miejscowości Nowa Wieś. W związku z brakiem map cyfrowych na ternie Gminy Iława, nie naniesiono odcinka sieci gazowej średniego ciśnienia od stacji gazowej redukcyjno-pomiarowej śr/c w miejscowości Nowa Wieś do granic miasta Iława. Gazociągi na mapie oznaczono kolorami: • Żółtym - gazociągi niskiego ciśnienia • Zielonym - gazociągi średniego ciśnienia Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 42 • Czerwonym - gazociągi wysokiego ciśnienia Mapki przekazane przez Pomorską Spółkę Gazownictwa Sp. z o.o zostały pokazane w ZAŁĄCZNIKU 1. Mapy sieci gazowej na terenie Iławy. . Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 43 6 PROGNOZA ZAPOTRZEBOWANIA NA NOŚNIKI ENERGETYCZNE DO 2030 ROKU 6.1 PRZEWIDYWANE WARIANTY ROZOWOJU SPOŁECZNOGOSPODARCZEGO. Scenariusz A: stabilizacji społeczno – gospodarczej miasta, w której dąży się do zachowania istniejącej pozycji i stosunków społeczno – gospodarczych miasta. Nie przewiduje się rozwoju przemysłu. Scenariuszowi temu nadano nazwę „STABILIZACJA”. Scenariusz B: harmonijny rozwój społeczno – gospodarczy bazujący na lokalnych inicjatywach z niewielkim wsparciem zewnętrznym. Główną zasadą kształtowania kierunków rozwoju w tym wariancie jest racjonalne wykorzystanie warunków miejscowych podporządkowane wymogom czystości ekologicznej. W tym wariancie zakłada się rozwój gospodarczy w sektorach wytwórstwa, handlu i usług na poziomie 2% rocznie. Scenariuszowi temu nadano nazwę „ROZWÓJ HARMONIJNY”. Wariant rozwoju harmonijnego zbieżny jest z Planem Strategicznym Rozwoju Iławy, który zakłada zrównoważony rozwój obszaru. Zrównoważony rozwój miasta to taki kierunek rozwoju społecznego i gospodarczego, który w zaspokojeniu potrzeb społeczności lokalnej nie doprowadza do degradacji środowiska przyrodniczego. Taki rozwój nie oznacza zahamowania procesów gospodarczych w mieście kosztem działań chroniących środowisko. Wprost przeciwnie – oznacza harmonijny, zrównoważony rozwój w wymiarze ekologicznym, ekonomicznym i społecznym z pełnym uwzględnieniem ładu przestrzennego. W szerszym zakresie rozwój społeczno-gospodarczy mający wpływ na prognozowane zapotrzebowanie na ciepło miasta będzie odznaczał się: Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 44 • Powolnym, stopniowym ok.2-3 % wzrostem rozwoju przemysłu i terenów przemysłowych na terenie Iławy. • Ustabilizowanym wskaźnikiem liczby ludności na terenie miasta. • Stopniowym, niewielkim ok. 3 % wzrostem zapotrzebowania na nośniki energetyczne wynikającym z przyłączenia nowych odbiorców. • Inwestycjami w odnawialne źródła energii i modernizację systemów ciepłowniczych przyczyniających się do zmniejszenia zapotrzebowania na ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe. • Brakiem b. dużych działań rozwojowych przedsiębiorstw dostarczających czynniki energetyczne na terenie miasta. • Powolnym procesem termomodernizacji obiektów użyteczności publicznej i gospodarki mieszkaniowej powodującym ok. 20% zmniejszenie zużycia energii w termomodernizowanym obiekcie. Scenariusz C: dynamiczny rozwój społeczno – ekonomiczny miasta, ukierunkowany na wykorzystanie wszelkich powstających z zewnątrz możliwości rozwojowych głównie związanych z Unią Europejską. Tempo rozwoju społeczno-ekonomicznego miasta winno być większe od historycznej ścieżki rozwoju krajów Unii Europejskiej (w odpowiednim przedziale dochodów na mieszkańca). W wariancie tym zakłada się uzyskiwanie ciągłego wzrostu gospodarczego na średniorocznym poziomie 5%. Scenariuszowi temu nadano nazwę „SKOK”. Analizując plany rozwojowe przedsiębiorstw dostarczających ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na terenie Iławy oraz przyjmując scenariusz B ,,ROZWÓJ HARMONIJNY” oszacowano zapotrzebowanie na czynniki energetyczne do 2030 r. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 45 6.2 PROGNOZA ZAPOTRZEBOWANIA NA ENERGIĘ CIEPLNĄ, PLANY ROZWOJOWE PRZEDSIĘ BIORSTW ENERGETYCZNYCH Można przyjąć, że nawet dynamiczny przyrost mieszkańców, bądź rozwój przemysłu nie powinien zachwiać stabilnym zaopatrzeniem Iławy w energię cieplną. Jednocześnie uznaje się za konieczne dążenie do tego, aby lokalne źródła ciepła nie pogarszały warunków środowiska i dlatego popiera się proces wymiany kotłów węglowych na gazowe i olejowe. Nowe obiekty należy wyposażać w paleniska i kotłownie opalane paliwami ekologicznymi takimi jak (biomasa, drewno, pelety, zrębki, słoma) a w istniejących systematycznie eliminować paliwo węglowe. Plany rozwojowe EC IŁAWA na najbliższe lata Projektowana modernizacja Kotłowni Rejonowej nr 1 przewiduje budowę instalacji kogeneracyjnej o mocy 3,4MWe opalanej biomasą wraz z podłączeniem do istniejących instalacji. W ramach modernizacji kotłowni wodnej opalanej węglem projektuje się wykonanie podstawowych prac takich jak: • zainstalowanie dwóch kotłów parowych o mocy 8,226MW każdy opalanych biomasą wraz z kompletem urządzeń i instalacji pomocniczych oraz układem magazynowania i transportu biomasy, • zainstalowanie turbogeneratora parowego o mocy elektrycznej 3,4MW wyposażonego w turbinę upustowo-kondensacyjną wraz z kompletem urządzeń i instalacji pomocniczych, • zmiany w istniejących instalacjach cieplnych celem połączenia projektowanej elektrociepłowni z istniejącą kotłownią węglową, • wykonanie układu wyprowadzenia energii elektrycznej, • budowa nowego budynku elektrociepłowni wraz z przyłączeniem wszystkich niezbędnych mediów do budynku, • zmiany konstrukcyjne w istniejącym budynku Kotłowni Rejonowej związane z połączeniem kotłowni z elektrociepłownią, Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 46 • rozbiórka budynku magazynowego o wymiarach: 38,9x7,6m i wys. ok. 3,5m, • rozbiórka budynku magazynowego o wymiarach: 10,9x4,6m i wys. ok. 4,5m, • przełożenie kanalizacji deszczowej kd 150, • przełożenie kabli elektrycznych oświetlenia terenu, • zmniejszenie placu składowego żużla, • budowa magazynu biomasy, • zmiany układu komunikacji ciepłowni. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 47 6.3 PROGNOZA ZAPOTRZEBOWANIA NA ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ, PLANY ROZWOJOWE PRZEDSIĘBIORSTW ELEKTROENERGETYCZNYCH Gospodarstwa domowe są głównymi co do wielkości użytkownikiem energii elektrycznej na terenie Iławy. System elektroenergetyczny w chwili obecnej stanowi spójną całość, w zupełności zaspokaja potrzeby regionu zarówno pod względem dostarczanej mocy jak i pod względem pewności zasilania i nie wymaga istotnych zmian poza przyłączaniem nowych odbiorców i modernizacją wyeksploatowanych fragmentów sieci, co jest na bieżąco realizowane. Można przyjąć, że nawet dynamiczny przyrost mieszkańców (scenariusz C,,SKOK”), bądź rozwój przemysłu nie powinien zachwiać stabilnym zaopatrzeniem miasta w energię elektryczną. Plany Rozwojowe przekazane przez Energa Operator S.A na najbliższe lata: Tabela: Plan modernizacji (dotyczy całego terenu gminy miejskiej i wiejskiej Iława, kolorem zielonym zaznaczono modernizacje wiążące się bezpośrednio z gminą miejską Iława Lp. Województwo Gmina Nazwa/rodzaj projektu inwestycyjnego 2535 warmińsko mazurskie Iława Wymiana awaryjnych odcinków linii kablowej SN 15 kV Iława Miasto 2 Tematy zaakceptowane na Zespole Technicznym w 2009r. (realizacja Artykuły PolneI i II w 2009r) 2537 warmińsko mazurskie Iława Budowa powiązania kablowego pomiędzy liniamii 15 kV iława Miasto II iława Wylegarnia 2540 warmińsko mazurskie Iława Modernizacja linii 15 kV Iława - Hronowo Iława Modernizacja linii 15 kV Iława - Przejazd odg. Rudzienice Iława Modernizacja linii 15 kV Iława - IZNS odg. Makowo Ośrodek Wyp. warmińsko mazurskie warmińsko 2549 mazurskie 2544 Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 48 2550 2551 2557 2558 2575 2577 2580 2583 2584 2585 2590 2600 2611 2629 2664 warmińsko mazurskie warmińsko mazurskie warmińsko mazurskie warmińsko mazurskie warmińsko mazurskie warmińsko mazurskie warmińsko mazurskie warmińsko mazurskie warmińsko mazurskie warmińsko mazurskie warmińsko mazurskie warmińsko mazurskie warmińsko mazurskie warmińsko mazurskie warmińsko mazurskie Iława Modernizacja linii 15 kV z budową stacji transformatorowej w miejscowości Franciszkowo Iława Modernizacja linii 15 kV Ferma I - Ferma II odg. Wilczany Iława Rekonfiguracja sieci w miejscowości Wikielec Iława Rekonfiguracja sieci elektroenergetycznej w miejscowości Jeziorno Iława Modernizacja obwodów nn stacji transformatorowej Kałdunki Iława Modernizacja linii kablowej nn w Iławie ul. Skłodowskiej Iława Modernizacja linii nn zasilanej ze stacji Franciszkwo I i VII Iława Modernizacja linii nn zasilanej ze stacji Makowo III Iława Modernizacja linii nn zasilanej ze stacji Karaś II Iława Modernizacja linii nn zasilanej ze stacji Tynwałd II Iława Modernizacja linii nn zasilanej ze stacji Ząbrowo III Iława GPZ Iława - przekładniki kombinowane l.110kV Lubawa Iława GPZ Iława - transformatory potrzeb własnych Iława GPZ Iława - bateria akumulatorów Iława Wymiana zabezpieczeń i modernizacja pól 110 i 15 kV na stacjach w Olsztynie Dane: Energa Operator S.A Pozostałe planowane działania modernizacyjne nie ujęte w w/w tabeli przekazane przez Energa Operator S.A (stan na 23.02.2012 rok.) • Budowa ciągu liniowego SN Rudzienice z GPZ Iława Wschód - budowa linii kablowej SN ok. 3000m, zamiana stacji słupowej stacją wnętrzową oraz przebudowa linii napowietrznej SN 15kV na długości ok.2900m. • Modernizacja słupowej przelotowej stacji transformatorowej T-0109 Iława Wojska Polskiego I wraz z siecią 0,4kV wychodzącą ze stacji- modernizacja stacji słupowej oraz przebudowa linii napowietrznej n/n na kablową. • Iława Kościuszki I T-0427 "Dom Młodego Robotnika" Iława Zajazd T-0529 - budowa powiązania kablowego n/n pomiędzy stacjami o łącznej długości 117m. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 49 • Iława Sobieskiego T-0645 Iława Szpital T-0095 -budowa powiązania pomiędzy stacjami po stronie n/n. • Iława Jana III Sobieskiego T-0464 Iława Artykuły Rolne T-0086 Iława Dom Weterana T-0561- budowa powiązania pomiędzy stacjami kablem n/n o łącznej długości ok. 220m. • LSN Iława Miasto II - przebudowa linii napowietrznej na kablową 3xHUHAKXS 1x120. Dodatkowo planowana jest przebudowa linii WN 110 kV pomiędzy GPZ Iława – Iława Wschód – Ostróda na dwutorową oraz wykonanie nowej relacji pomiędzy Ostródą a Olsztynkiem. Łącznie dotyczy to przebudowy 3 linii WN 110 kV oraz wykonaniem linii WN 110 kV jednotorowej do GPZ Olsztynek .Obecnie pomiędzy Iławą-Iława Wschód a Ostródą (poza zmodernizowanym odcinkiem 2-torowym w kier. Lubawy) przewody fazowe mają przekrój 120mm2 co bardzo ogranicza możliwości przesyłowe mocy z Elektrowni Wiatrowych (Farm Wiatrowych) planowanych do przyłączenia (wydane warunki przyłączenia) do sieci 110 kV w Oddziale Elbląskim oraz Toruńskim jak również Elektrowni Wiatrowych rzędu kilku do kilkunastu MW planowanych do przyłączenia (wydane warunki przyłączenia) do sieci 15 kV z GPZ Iława, Iława Wschód, Lubawa oraz Ostróda. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 50 6.4 PROGNOZA ZAPOTRZEBOWANIA NA GAZ ZIEMNY, PLANY ROZOWJOWE GAZOWNI Rozbudowa sieci gazowej będzie prowadzona sukcesywnie w dostosowaniu do potrzeb rozwoju obszaru Iławy. Przy rozbudowie i remontach sieci należy uwzględnić strefy ochronne dla gazociągów i urządzeń gazowniczych zgodnie z obowiązującymi przepisami w spraw warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe. Należy przede wszystkim spodziewać się wzrostu zużycia gazu w miarę gazyfikacji terenu miasta, a także w przypadku zmian w kotłowniach węglowych na paliwa gazowe. Analizując zużycie gazu w latach minionych widać ustabilizowaną wartość, jednak dane te często uzależnione są od warunków klimatycznych co czyni je trudnymi do prognozowania. Ogólną tendencją powinno być zwiększanie zapotrzebowania na gaz w ciepłownictwie eliminując tym samym użycie mniej ekologicznych paliw. Zakres inwestycji na lata 2009-2013 zgodnie z pismem z dnia 02.02.2012r. od Pomorskiej Spółki Gazownictwa Sp. z o.o. przedstawiono poniżej: 1. Trwają prace projektowe nad budową gazociągu wysokiego ciśnienia DN 300 PN 6,3 MPa relacji Brodnica - Nowe Miasto Lubawskie- Iława o długości ok. 67 km wraz z gazociągiem wysokiego ciśnienia DN 100 PN 6,3 MPa o długości ok. 3,5 km zasilającym projektowaną stację gazową redukcyjno-pomiarową wysokiego ciśnienia w miejscowości Dziarny k/Iławy o przepustowości Q=2000 nm3/h. Planowany termin zakończenia budowy to koniec maja 2015r. 2. Planowane jest też połączenie stacji w miejscowości Dziarny k/Iławy z siecią gazową średniego ciśnienia w mieście Iława. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 51 7 OCENA SYSTEMÓW ENERGETYCZNYCH REGIONU 7.1 OCENA SYSTEMU CIEPŁOWNICZEGO Na podstawie przeprowadzonej analizy stanu gospodarki cieplnej w Iławie stwierdza się, co następuje: 1. System ciepłowniczy zaspokaja potrzeby mieszkańców miasta. 2. Potrzeby cieplne miasta pokrywane są obecnie przez ciepłownie, kotłownie lokalne w zakładach przemysłowych oraz kotłownie w prywatnych budynkach mieszkalnych. 3. Analiza energochłonności budynków mieszkalnych wielorodzinnych zasilanych z systemu ciepłowniczego wykazała, że w wyniku termomodernizacji w/w budynków systematycznie spada ich energochłonność. Należy dalej prowadzić termomodernizację budynków z uwzględnieniem Programu termomodernizacji. 4. Istnieje możliwość współpracy z Zakładem Energetycznym w zakresie likwidacji niskich emisji. SYSTEM CIEPŁOWNICZY -DOBRY System ciepłowniczy zapewnia dość wysoki poziom bezpieczeństwa zaopatrzenia Iławy w ciepło do roku 2030 ze względu na prowadzone prace modernizacyjne źródeł i sieci, możliwość podłączenia do miejskiej sieci ciepłowniczej nowych odbiorców, a co za tym idzie likwidacja niskiej emisji, dbałość o ochronę środowiska oraz korzystanie z czystych paliw, prowadzenie analiz wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Słabe strony: − Brak konkurencji w dostawie energii cieplnej; Ocena systemu: Miejski system ciepłowniczy zapewnia dobry poziom bezpieczeństwa zaopatrzenia w ciepło miasta w okresie najbliższych lat. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 52 Mając na uwadze utrzymanie wysokiego poziomu bezpieczeństwa zaopatrzenia miasta w ciepło konieczna jest zharmonizowana z planami rozwoju miasta rozbudowa sieci ciepłowniczych tam gdzie pozwalają na to warunki techniczno – ekonomiczne, a także ścisła współpraca dostawcy ciepła z dostawcami gazu i energii elektrycznej w pozostałych obszarach przy planowaniu lokalnych źródeł ciepła. 7.2 OCENA SYSTEMU ELEKTRO-ENERGETYCZNEGO System elektroenergetyczny gminy można ocenić jako dobry biorąc pod uwagę ciągłe zwiększanie pewności zasilania dotychczasowych odbiorców oraz przyłączania nowych, co powoduje systematyczny wzrost zużycia energii elektrycznej w regionie. Stan linii i urządzeń jest dobry, zapewnia powszechną dostępność dla mieszkańców jak również przemysłu do uzyskania energii. SYSTEM ELEKTROENERGETYCZNY -DOBRY System elektroenergetyczny gminy zapewnia powszechną dostępność do energii elektrycznej do 2030 roku. Stan techniczny sieci i głównych punktów zasilania zapewnia dobry poziom bezpieczeństwa zaopatrzenia miasta w energię elektryczną. Słabe strony: brak na terenie miasta skojarzonej produkcji energii; Ocena systemu: System elektroenergetyczny obecnie zapewnia dobry poziom bezpieczeństwa zaopatrzenia miasta. 7.3 OCENA SYSTEMU GAZOWNICZEGO Sieć gazowa zasilająca Iławę oraz sieć gazowa na terenie miasta jest w dobrym stanie technicznym. Ciągła modernizacja urządzeń i sieci oraz możliwość jej rozbudowy pozwala zapewnić w miarę bezawaryjne i ciągłe zaopatrzenie gminy w gaz w najbliższych latach. SYSTEM GAZOWNICZY -DOBRY Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 53 Słabe strony: − brak wykorzystania gazu do produkcji ciepła w skojarzeniu Ocena systemu: System gazowniczy zapewnia dobry poziom bezpieczeństwa zaopatrzenia miasta. Trwają prace nad budową nowych odcinków gazociągu co ma zapewnić w przyszłości pewne zaopatrzenie obszaru w gaz sieciowy. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 54 8 ZAPISY PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DOTYCZĄCE SYSTEMÓW INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ 8.1 CIEPŁOWNICTWO Ustala się następujące zasady obsługi miasta w zakresie ciepłownictwa: 1) podstawą funkcjonowania systemu ciepłowniczego miasta będzie "Projekt uciepłowienia miasta" uchwalony przez Radę Miejską, po jego uzgodnieniu z Wojewodą, 2) zmiana projektu jak w pkt.1 nie stanowi naruszenia niniejszego planu, 3) należy sukcesywnie likwidować wszystkie źródła ciepła powodując zanieczyszczenie środowiska, 4) ustalenia pkt.1 dotyczą w szczególności likwidacji indywidualnych kotłowni na paliwo stałe, 5) preferuje nośniki energii cieplnej przyjazne dla środowiska i bezpieczne w eksploatacji, 6) dla rejonu centrum, śródmieścia, osiedli zabudowy wielorodzinnej i towarzyszącym im terenom przemysłowym oraz usług produkcyjnych, utrzymuje się centralny system dostawy energii cieplnej, oparty o istniejące ciepłownie miejskie. 7) system kanałów cieplnych należy zapierścieniować wg ustaleń jak w "Studium", 8) wszystkie kotłownie zakładowe nie likwidowane, należy wyposażyć w maksymalnie sprane systemy oczyszczające, w celu minimalizacji zagrożeń dla środowiska. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 55 8.2 ELEKTROENERGETYKA Ustala się następujące zasady obsługi miasta w zakresie elektroenergetyki: 1) Źródłem zaopatrzenia miasta w energię elektryczną będą dwa Główne Punkty Zasilania, oznaczone symbolem O-2 oraz linia 110 kV, usytuowana w korytarzu technicznym, oznaczonym symbolem O-11, 2) Przesunięcie projektowanego GPZ w północno-wschodniej części miasta na teren Gminy Iława, nie stanowi naruszenia niniejszego planu" 3) W przypadku przesunięcia jak w pkt.2, teren przeznacza się na funkcję oznaczoną symbolem T-13, 4) System zaopatrzenia miasta w energię elektryczną funkcjonuje w oparciu o istniejącą sieć linii 15 kV, stacje transformatorowe oraz linie niskiego napięcia, 5) Rozbudowa systemu jak w pkt.2 następuje na podstawie studiów branżowych z uwzględnieniem materiałów "Studium", 6) Należy w miarę możliwości i potrzeb likwidować linie napowietrzne, wprowadzając linie kablowe, 7) warunek jak w pkt.4 nie dotyczy linii 110kV, 8) Przy kapitalnych remontach linii istniejących oraz budowie nowych, należy tworzyć lokalne korytarze techniczne w oparciu o pasy drogowe, 9) zabrania się prowadzenia linii jak w pkt. 6 i 8 przez tereny przewidziane do zainwestowania z wyjątkiem sytuacji uzasadnionych społecznie, o których zadecyduje Zarząd Miasta, 10) adaptuje się siedzibę rejonu energetycznego, oznaczoną symbolem O-3, 11) zmiana lokalizacji obiektu, jak w pkt.10, może nastąpić na zasadach określonych w § 10 Planu Zagospodarowania Przestrzennego. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 56 8.3 SYSTEM GAZOWY Ustala się następujące zasady obsługi miasta w zakresie zaopatrzenia w gaz: 1) źródłem zaopatrzenia miasta w gaz jest stacja redukcyjna wysokiego ciśnienia, położona we wsi Nowa Wieś w Gminie Iława, 2) system zaopatrzenia w gaz funkcjonuje w oparciu o sieć średniego ciśnienia, stacje redukcyjne i sieć niskiego ciśnienia, 3) adaptowane i projektowane stacje redukcyjne średniego ciśnienia oznaczono symbolem O-9, 4) zmienia się lokalizację stacji redukcyjnej na zapleczu ul. Jagiellończyka, dla realizacji ulicy, 5) dla potrzeb terenów rozwojowych, należy zabezpieczyć realizację drugostronnego zasilania miasta w gaz, 6) rozbudowa sieci gazowej następuje na podstawie studiów branżowych z uwzględnieniem materiałów i ustaleń Studium. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 57 9 PRZEDSIĘWZIĘCIA RACJONALIZUJĄCE ZUŻYCIE CIEPŁA, ENERGII ELEKTRYCZNEJ I PALIW GAZOWCH Do przedsięwzięć racjonalizujących zużycie ciepła energii elektrycznej i paliw gazowych zaliczamy: − działania termomodernizacyjne, − inwestycje modernizacyjne, − zwiększenie sprawności wytwarzania i sprawności przesyłu, − oszczędne gospodarowanie energią elektryczną. − Inne działania wynikające z Ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej. Art. 10 w/w Ustawy narzuca w stosunku do Jednostek Sektora Publicznego pewne obowiązki wynikające z jej przyjęcia. Art. 10. 1 Jednostka sektora publicznego, realizując swoje zadania, stosuje co najmniej dwa ze środków poprawy efektywności energetycznej, o których mowa w ust. 2. 2 Środkiem poprawy efektywności energetycznej jest: • umowa, której przedmiotem jest realizacja i finansowanie przedsięwzięcia służącego poprawie efektywności energetycznej; • nabycie nowego urządzenia, instalacji lub pojazdu, charakteryzujących się niskim zużyciem energii oraz niskimi kosztami eksploatacji; • wymiana eksploatowanego urządzenia, instalacji lub pojazdu na urządzenie, instalację lub pojazd, o których mowa w pkt 2, albo ich modernizacja; • nabycie lub wynajęcie efektywnych energetycznie budynków lub ich części albo przebudowa lub remont użytkowanych budynków, w tym realizacja przedsięwzięcia termomodernizacyjnego w rozumieniu ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów (Dz. U. Nr 223, poz. 1459, z 2009 r. Nr 157, poz. 1241 oraz z 2010 r. Nr 76, poz. 493); Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 58 • sporządzenie audytu energetycznego w rozumieniu ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów eksploatowanych budynków w rozumieniu ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. — Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 oraz z 2011 r. Nr 32, poz. 159 i Nr 45, poz. 235), o powierzchni użytkowej powyżej 500 m2, których jednostka sektora publicznego jest właścicielem lub zarządcą. 9.1 DZIAŁANIA TERMOMODERNIZACYJNE Działania termomodernizacyjne dotyczą całej substancji budynków mieszkalnych i użyteczności publicznej. Celem jest: − obniżenie kosztów ogrzewania, − podniesienie standardu budynków, − zmniejszenie emisji gazów spalinowych dzięki zmniejszeniu zapotrzebowania na ciepło, − całkowita likwidacja niskich emisji. Zaleca się również rozszerzenia programu działań termomodernizacyjnych w gminie. W tym zakresie zaleca się: − Opracowanie programu termomodernizacji budynków z zastosowaniem ,,Ustawy O wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych”. Powinno się dążyć do stworzenia wykazu obiektów użyteczności publicznej, które wymagają działań termomodernizacyjnych. W kolejnym etapie wykonać audyty energetyczne, które ocenią zużycie energii oraz wyszczególnią niezbędne działania poprawiające charakterystykę energetyczną tych obiektów. − Przygotowanie programu „Zarządzania energią w budynkach użyteczności publicznej oraz podległych gospodarce komunalnej” dla wykonania Certyfikatów energetycznych. − Wprowadzenie nowych technologii do gospodarstw domowych w zakresie produkcji i wykorzystania energii takich jak montaż kolektorów słonecznych do podgrzania ciepłej wody użytkowej. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 59 9.2 INWESTYCJE MODERNIZACYJNE W skład działań modernizacyjnych wchodzą: − modernizacja kotłowni i zmiana nośnika energii, − montaż alternatywnych źródeł energii kotłów na biomasę, pomp ciepła, kolektorów słonecznych do podgrzania ciepłej wody użytkowej, bojlerów na pelety i inne rodzaje biomasy. − Instalacja i modernizacja urządzeń filtrujących gazy i urządzeń odpylających w systemach ciepłowniczych. − modernizacja wszystkich budynków użyteczności publicznej podległych gminie. Celem działań jest: − obniżenie kosztów produkcji ciepła, − zmniejszenie emisji gazów spalinowych, − likwidacja niskich emisji, − dostosowanie źródeł ciepła do obecnego zapotrzebowania obiektów, − zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego gminy. 9.3 ZWIĘKSZENIE SPRAWNOŚCI WYTWARZANIA I SPRAWNOŚCI PRZESYŁU. W tym obszarze należy przeanalizować możliwości zwiększenia sprawności urządzeń poprzez zmiany technologiczne oraz sposób ich wykorzystania z zastosowaniem zasad efektywności wynikających z rozporządzeń dot. budowy nowych źródeł energii w oparciu o kalkulacje cenowe taryf i cen dla koncesjonowanych dostawców energii cieplnej, elektrycznej oraz paliw gazowych. Możliwe są następujące działania: w zakresie ciepła - modernizacja dotychczasowych źródeł oraz budowa nowych. w zakresie energii elektrycznej - zmniejszenie strat przesyłowych, instalacja bardziej sprawnych urządzeń odbiorczych, likwidacja lub co najmniej zmniejszenie patologii nielegalnych poborów energii. w zakresie gazu –rozbudowa i modernizacja dotychczasowej sieci. Wskazane jest zmniejszenie strat przesyłowych poprzez modernizację sieci i optymalizację ich wykorzystania oraz zastosowanie nowych technologii przesyłowych. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 60 9.4 OSZCZĘDNE GOSPODAROWANIE ENERGIĄ ELEKTRYCZNĄ Racjonalizacja użytkowania energii elektrycznej, podobnie jak energii cieplnej, jest ze zrozumiałych względów nadrzędnym wymogiem i postanowieniem ustawy Prawo energetyczne, obowiązującym w równym stopniu producentów, dystrybutorów i odbiorców finalnych energii oraz organy państwowe i samorządowe, powołane z mocy wspomnianej ustawy do wyznaczania i realizowania polityki energetycznej i do dbania o bezpieczeństwo energetyczne kraju. Energia elektryczna ma zastosowanie powszechne, a cechą charakterystyczną jej użytkowania jest brak szkodliwego oddziaływania na środowisko oraz wysoka, nieporównywalna z innymi substytutami energetycznymi, sprawność, zarówno w przypadku wykorzystywania do oświetlenia, napędu maszyn, sterowania sygnalizacji, telekomunikacji, itp., jak i w przypadku przetwarzania na energię mechaniczną lub cieplną. Racjonalizacja użytkowania energii elektrycznej powinna obejmować cykl projektowania urządzeń i instalacji oraz sieci elektroenergetycznych, jak również cykl eksploatacji tych urządzeń, instalacji i sieci, wliczając w to niezbędne przedsięwzięcia modernizacyjne. Zanim w cyklu eksploatacji zostaną podjęte wymiany modernizacyjne, powinna być dokonana szczegółowa analiza możliwości zracjonalizowania gospodarki elektroenergetycznej w istniejących układach i sposobach jej użytkowania. Ze względu na powszechny zakres zastosowań energii elektrycznej skala i rodzaj działań oszczędzających i racjonalizujących zużycie tej energii powinna uwzględniać specyfikę obiektową, technologiczną i funkcjonalną. Każdy audyting energetyczny w zakresie racjonalizacji zużycia energii elektrycznej powinien być poprzedzony szczegółową analizą istniejącego stanu gospodarowania tą energią, bądź też oceną efektów takiej gospodarki, przy przyjętych (najczęściej w drodze wyboru wariantów) rozwiązań projektowych. Do najważniejszych sposobów racjonalizacji zużycia energii elektrycznej w budownictwie mieszkaniowym zaliczyć należy: ● dobór (w cyklu projektowym) energooszczędnych urządzeń podstawowego wyposażenia gospodarstwa domowego (kuchnie elektryczne, pralki, zmywarki, Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 61 sprzęt ADG, urządzenia grzewcze, klimatyzacja, wentylacja, itp.) lub wymianę (w cyklu eksploatacyjnym), na takie urządzenia, istniejącego sprzętu, ● projektowanie, lub wymiana na energooszczędne, źródeł światła, ● efektywne wykorzystywanie światła dziennego, dla ograniczenia potrzeby stosowania oświetlenia sztucznego (np. poprzez odpowiednio zaprojektowane powierzchnie okien, przeszkleń czy też jasną kolorystykę wnętrz pomieszczeń), ● utrzymywanie w czystości opraw oświetleniowych, dla poprawy skuteczności strumienia świetlnego, ● montaż urządzeń do regulacji natężenia oświetlenia i do automatycznego wyłączania i włączania źródeł światła, ● zastępowanie oświetlenia ogólnego, oświetleniem ogólnym zlokalizowanym, ● równomierny rozdział obciążeń na poszczególne obwody instalacji elektrycznych i dbałość o właściwy stan techniczny tej instalacji, ● stosowanie automatyki regulacyjnej do ogrzewania elektrycznego, klimatyzacji oraz podgrzewania wody, ● regulację ręczną lub automatyczną pracy pomp wody sieciowej w układach zaopatrzenia budynków w ciepło, stosowanie pomp o skokowej zmianie obrotów, wreszcie stosowanie pomp z płynną regulacją obrotów (według hydraulicznej charakterystyki sieci), ● dostosowanie użytkowania energii elektrycznej do najkorzystniejszych warunków cenowych oferowanych przez dostawcę (spółkę dystrybucyjną), co wymaga niejednokrotnie analizy i pomiarów dobowej charakterystyki obciążenia. Większość z przedstawionych powyżej zaleceń można także odnieść do racjonalizacji użytkowania energii elektrycznej w budynkach administracyjnych i pomieszczeniach biurowych. Ważną rolę odgrywa tu również instrukcja użytkowania odbiorników elektrycznych przez ogół pracowników, szczególnie przy rozwiniętych systemach i sieciach komputerowego wspomagania zarządzania przedsiębiorstwem lub procedurami administracyjnymi, a także w odniesieniu do wymogów użytkowania oświetlenia awaryjnego, urządzeń gwarantowanego napięcia, klimatyzacji, wentylacji, itp. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 62 Racjonalizacja użytkowania energii elektrycznej w zakładach przemysłowych jest procesem bardziej złożonym, ze względu na duży wpływ procesów technologicznych oraz warunków korzystania z energii, oferowanych przez spółki dystrybucyjne, w taryfach dla energii elektrycznej. Wpływ ten ma tym większe znaczenie im większa jest skala produkcji, a więc i zapotrzebowania na energię elektryczną. Do najistotniejszych czynników optymalizacji zużycia energii elektrycznej w tym segmencie zaliczyć należy: 5. wnikliwą ocenę stanu istniejącego lub przyjętych rozwiązań projektowych, opartą na: • pomiarach mocy i energii, • pomiarach charakterystyk obciążeniowych, • bilansie energii w poszczególnych punktach węzłowych sieci wewnątrzzakładowej (z uwzględnieniem strat sieciowych) i w układach pomiarowych, dla udokumentowania różnicy bilansowej, • obliczaniu jednostkowych wskaźników zużycia energii w poszczególnych rodzajach produkcji i usług oraz w potrzebach ogólnych (np. oświetlenie), • badaniu poziomów napięć i częstotliwości prądu, analizowaniu gospodarki mocą bierną, dokładnym rozpoznaniu procesów i systemów regulujących, procedur organizacyjnych gospodarki energią, działalności eksploatacyjnej, itp. 6. ocenę i wdrożenie rozwiązań mających na celu poprawę niezasadności zasilania, zarówno z sieci spółki dystrybucyjnej, jak i z sieci wewnątrzzakładowej, celem wyeliminowania strat produkcyjnych i energetycznych z powodu przerw w dostawie energii elektrycznej, 7. wprowadzanie usprawnień do instrukcji eksploatacji urządzeń i sieci elektrycznych oraz eliminowanie z eksploatacji urządzeń charakteryzujących się wyjątkowo dużą awaryjnością, 8. wprowadzanie usprawnień organizacyjnych w użytkowaniu urządzeń i maszyn elektrycznych, np. poprzez unikanie zbyt wczesnego lub częstego ich włączania, unikanie jednoczesnego rozruchu dużej ilości urządzeń, intensyfikację procesu produkcyjnego, itp., Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 63 9. wprowadzanie małych, bezobsługowych urządzeń sprężarkowych na poszczególnych wydziałach, w miejsce centralnej sprężarkowni, 10. programowanie pracy transformatorów, 11. wymianę niedociążonych silników, regulowanie prędkości obrotowej i ograniczanie biegu jałowego tych maszyn, 12. kształtowanie przebiegu obciążenia i dostosowywanie poboru energii do najkorzystniejszych pod względem cenowym warunków taryfowych, 13. optymalizacje pracy i układu połączeń (konfiguracji) sieci wewnątrzzakładowej, pod względem minimalizacji strat sieciowych, 14. racjonalizacje oświetlenia pomieszczeń biurowych i produkcyjnych oraz terenu zakładu przemysłowego (wyłączanie zbędnego oświetlenia, stosowanie sensorów obecności ludzi i wyłączników automatycznej kontroli poziomu czasowych oświetlenia, oświetlenia, powierzanie doboru stosowanie oświetlenia wyspecjalizowanym, w tym zakresie, pracowniom projektowym, itp., 15. dobór baterii kondensatorów odpowiedniej wielkości do generowanej mocy biernej oraz ich właściwa lokalizacja w miejscach generowania tej mocy, dla uniknięcia zbędnego przesyłu mocy biernej przez sieć, powodującego dodatkowe straty sieciowe mocy i energii, 16. systematyczne kontrolowanie poziomu napięcia w sieci wewnątrzzakładowej celem utrzymywania go na poziomie minimalnie wyższym od znamionowego, z wykorzystaniem regulacji przełącznikami zaczepów na transformatorach, 17. stały monitoring kształtowania się wskaźników jednostkowego zużycia energii i porównywanie ich z danymi z literatury fachowej i (o ile to możliwe) z poziomami tych wskaźników w innych zakładach tej samej branży, 18. wymianę przestarzałych urządzeń i likwidacją zbędnych maszyn oraz aparatury, 19. wymianę niedokładnych przyrządów i przekładników prądowych oraz napięciowych w układach pomiarowych, 20. eliminowanie lub ograniczanie wpływu urządzeń na odkształcenie sinusoidalnej (standardowej) krzywej przebiegu zmiany napięcia przy znamionowej częstotliwości 50 Hz, Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 64 21. stosowanie komputerowego systemu kontroli mocy i energii (najczęściej w głównej stacji zasilającej), poszerzonego o bazę informatyczną o przebiegu produkcji, co stwarza możliwość pełnego analizowania energochłonności procesu produkcyjnego. Kolejnym ważnym przykładem segmentu, w którym można osiągnąć duże oszczędności energii elektrycznej jest oświetlenie zewnętrzne, szczególnie w aspekcie oświetlania dróg, placów, ulic, parków, itp. miejsc publicznego użytku, realizowanego przez administrację krajową dróg, a zwłaszcza przez samorządy lokalne (zarządy miast i gmin). Do najczęściej stosowanych w tym segmencie przedsięwzięć racjonalizujących użytkowanie energii elektrycznej należą przede wszystkim: − wymiana żarowych źródeł światła i starszej konstrukcji źródeł sodowych na nowoczesne, niskoprężne, oszczędne źródła światła o wysokiej skuteczności strumienia świetlnego z wyeliminowanym efektem odblaskowym, − stosowanie, już nie tzw. "zmierzchowych", a czasowych przekaźników załączania i wyłączania oświetlenia. Racjonalizacja użytkowania energii elektrycznej ma więc bardzo istotne znaczenie, nie tylko w aspekcie ekonomicznym bezpośrednio dotyczącym odbiorców tej energii, ale jest także niezmiernie ważna dla bilansu energetycznego kraju i perspektywicznej gospodarki zasobami paliw oraz dla poprawy stanu ochrony środowiska. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 65 9.5 MOŻLIWOŚĆ FINANSOWANIA PRZEDSIĘWZIĘĆ RACJONALIZUJĄCYCH ZUŻYCIE ENERGII CIEPNEJ ELEKTRYCZNEJ I GAZU NA TERENIE GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA Finansowanie przedsięwzięć racjonalizujących zużycie energii cieplnej. 1 Fundusz termomodernizacji banku BGK : • Termomodernizacja budynków mieszkalnych i użyteczności publicznej, • Modernizacja źródeł ciepła, przyłączenie do sieci cieplnej, • Modernizacja i wymiana sieci cieplnej lub jej fragmentów, • Montaż odnawialnych źródeł energii kotły na biomase itd. 2 Program Operacyjny Województwa Warmińsko-Mazurskiego Oś Priorytetowa 4. Działanie 4.1 Humanizacja blokowisk Poddziałanie 4.1.1 Poprawa warunków technicznych budynków zrealizowanych w technologii wielkiej płyty: • zmiany w bryłach architektonicznych, tj. dachu, elewacji zewnętrznej, stolarki okiennej i drzwiowej, wejścia i elementy ich konstrukcji zewnętrznej; • podnoszenie efektywności energetycznej budynków (termomodernizacja); • wymiana wewnętrznych systemów grzewczych instalacji (np. technicznych wprowadzanie budynków, energii ze w tym źródeł odnawialnych); • odnowa głównej struktury budynków, tj. klatek schodowych, korytarzy wewnętrznych/zewnętrznych, windy prowadząca do podwyższenia parametrów techniczno - użytkowych wyłącznie jako element powyższych typów projektów, tj. zmiany w bryłach architektonicznych, podnoszenie efektywności energetycznej lub wymianę wewnętrznych instalacji technicznych. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 66 Działanie 4.2 Rewitalizacja miast: • wymiana, remont lub przebudowa zdegradowanej infrastruktury technicznej w zakresie: sieci wodociągowej, kanalizacji sanitarnej i deszczowej, ciepłowniczej i energetycznej, telekomunikacyjnej, jedynie jako element stanowiący integralną część projektu, w ramach którego realizowane są inne typy projektów przewidziane w Działaniu 4.2.; Działanie 4.3 Restrukturyzacja terenów powojskowych i poprzemysłowych: • budowa, przebudowa i/lub remont zdegradowanej infrastruktury technicznej w zakresie: sieci wodociągowej, kanalizacji sanitarnej i deszczowej, ciepłowniczej i energetycznej, telekomunikacyjnej; 3 PolSEFF- Oferta PolSEFF jest skierowana do małych i średnich przedsiębiorstw (także z terenu Gminy Nowa Sól-Miasto ), zainteresowanych inwestycją w nowe technologie obniżające wydatki na energię. Finansowanie można uzyskać w formie kredytu lub leasingu w wysokości do €1 miliona. • przedsięwzięcia inwestycyjne, które pozwalają na osiągnięcie co najmniej 20% oszczędności - np. poprawa stanu technicznego i zmiana kotłów, optymalizacja procesów z szerszym zastosowaniem automatyki sterującej, • przedsięwzięcia inwestycyjne, które zwiększają efektywność wykorzystania energii w budynkach - inwestycje w odnawialne źródła energii lub urządzenia podnoszące efektywność jej wykorzystania, które umożliwiają zmniejszenie zużycia energii w budynkach komercyjnych i administracyjnych MŚP o 30%, • inwestycje w energię odnawialną - np. instalacja kolektorów słonecznych do podgrzewu ciepłej wody użytkowej, • inwestycje w wybrane przedsięwzięcia i urządzenia wybrane z listy technologii o wysokiej efektywności ze strony PolSEFF. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 67 Finansowanie przedsięwzięć racjonalizujących zużycie energii elektrycznej. 1 Program Operacyjny Województwa Warmińsko-Mazurskiego Działanie 6.2 Ochrona środowiska przed zanieczyszczeniami i zniszczeniami Poddziałanie 6.2.1 Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii: • Inwestycje w infrastrukturę wytwarzania, magazynowania i przesyłu energii odnawialnej, np.: o budowa lub modernizacja jednostek wytwarzania energii elektrycznej i ciepła w skojarzeniu, zgodnie z wymogami dla wysokosprawnej kogeneracji określonymi w dyrektywie 2004/8/WE z wykorzystaniem biomasy; o zakup urządzeń i linii technologicznych do przetwarzania biomasy, jako element kompleksowego projektu; o kompleksowa modernizacja systemów grzewczych dla obiektów użyteczności publicznej z zastosowaniem OZE, obejmująca źródłoprzesył-odbiór. • Inwestycje wykorzystujące nowoczesne technologie oraz know how w zakresie wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Finansowanie przedsięwzięć służących poprawie warunków środowiska 1 Fundusz termomodernizacji banku BGK : • Odnawialne źródła energii, kotły na biomasę, • Kolektory słoneczne. 2 Mechanizm PolSEFF wśród możliwych projektów zakłada także inwestycje w odnawialne źródła energii takie jak: • instalacje solarne do c.w.u, • instalacje solarne wykorzystywane do procesów suszenia w rolnictwie, • pompy ciepła, • boilery wykorzystujące pelet i inne rodzaje biomasy. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 68 3 Program Operacyjny Województwa Warmińsko-Mazurskiego Działanie 6. Poprawa i zapobieganie degradacji środowiska poprzez budowę, rozbudowę i modernizację infrastruktury ochrony środowiska Poddziałanie 6.1.1 Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi: • Kompleksowe systemy gospodarowania odpadami komunalnymi w ramach rejonów gospodarki odpadami (RGO), wyznaczonych w WPGO (m.in. poprzez wdrażanie segregacji i wtórnego wykorzystania odpadów, budowę: punktów składowisk jako selektywnego elementów zbierania zakładu odpadów komunalnych; zagospodarowania odpadów; instalacji umożliwiających przygotowanie odpadów do procesów odzysku i/lub unieszkodliwiania, itp.), • Projekty polegające na likwidacji zagrożeń wynikających ze składowania odpadów i dostosowanie istniejących składowisk odpadów do obowiązujących przepisów, o ile wynika to z WPGO i stanowi element systemu gospodarowania odpadami w ramach RGO (m.in. poprzez rekultywację składowisk, wg definicji przyjętej w ustawie o odpadach, wdrażanie segregacji, unieszkodliwiania i/lub odzysku odpadów niebezpiecznych, itp.), • Budowa i modernizacja instalacji do unieszkodliwiania i/lub odzysku odpadów komunalnych z odzyskiem energii, o ile wynika to z WPGO i stanowi element systemu gospodarowania odpadami w ramach RGO. Działanie 6.2 Ochrona środowiska przed zanieczyszczeniami i zniszczeniami Poddziałanie 6.2.1 Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii: • Inwestycje w infrastrukturę wytwarzania, magazynowania i przesyłu energii odnawialnej, np.: o budowa lub modernizacja jednostek wytwarzania energii elektrycznej i ciepła w skojarzeniu, zgodnie z wymogami dla wysokosprawnej kogeneracji określonymi w dyrektywie 2004/8/WE z wykorzystaniem biomasy; o zakup urządzeń i linii technologicznych do przetwarzania biomasy, jako element kompleksowego projektu; Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 69 o kompleksowa modernizacja systemów grzewczych dla obiektów użyteczności publicznej z zastosowaniem OZE, obejmująca źródłoprzesył-odbiór. • Inwestycje wykorzystujące nowoczesne technologie oraz know how w zakresie wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 70 10 MOŻLIWOŚĆ WYKORZYSTANIA ISTNIEJĄCYCH NADWYŻEK ENERGII. Nadwyżki energii w czystej postaci na terenie Iławy nie występują. Można jedynie rozważać możliwość wykorzystania terenów miasta do pozyskania energii z odnawialnych źródeł. 10.1 OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH. Odnawialne źródła energii OZE należą do grupy „czystych”, których wykorzystanie umożliwia poprawę stanu środowiska naturalnego. Zainteresowanie energią alternatywną nastąpiło na skutek: − wyczerpywania się zasobów nieodnawialnych (węgiel, ropa, gaz); − powszechność dostępu do źródeł energii konwencjonalnej; − poprawy stanu środowiska naturalnego. Za odnawialne źródło energii (OZE) uważa się źródło wykorzystujące w procesie przetwarzania energię: wiatru, promieniowania słonecznego, geotermalną, fal morskich, spadku rzek oraz energię pozyskaną z biomasy, biogazu wysypiskowego, a także biogazu powstałego w procesach odprowadzania lub oczyszczania ścieków albo rozkładu szczątek roślinnych i zwierzęcych. (Ustawa z 24 lipca 2002r. Art.20 Prawo Energetyczne) Energię zasobów odnawialnych pozyskujemy z przemiany: − promieniowania słonecznego (zakres cieplny lub ogniwa fotowoltaiczne); − małej energetyki wodnej (hydroenergia rzek); − wiatru; − spalanie biomasy; − geotermii (tzw. gorących źródeł). Zgodnie z „Polityką Energetyczną Polski do 2030 roku” przyjętą do realizacji 10.11.2009r. w planowaniu energetycznym dla miast i gmin energia odnawialna i ochrona środowiska powinna odgrywać znaczącą rolę. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 71 Prawidłowa gospodarka energetyczna ma na celu: • zmniejszenie presji wszystkich sektorów gospodarki, w tym sektora energetyki na środowisko; • utrzymywanie (co najmniej na obecnym poziomie) różnorodności biologicznych form egzystencji; • umożliwienie skutecznej ochrony zdrowia i życia ludzi; • zachowanie walorów przyrodniczo-krajobrazowych; • efektywne wywiązywanie się z międzynarodowych zobowiązań Polski w dziedzinie ochrony środowiska. W zakresie gospodarowania energią zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego oznacza w szczególności: • ograniczenie do niezbędnego minimum środowiskowych skutków eksploatacji zasobów paliw; • radykalną poprawę efektywności wykorzystania energii zawartej w surowcach energetycznych (poprzez zwiększanie sprawności przetwarzania energii w ciepło i energię elektryczną; • promowanie układów skojarzonego wytwarzania energii elektrycznej i ciepła oraz zagospodarowywanie ciepła odpadowego; • hamowanie jednostkowego wzrostu zapotrzebowania na energię elektryczną i ciepło w gospodarce i sektorze gospodarstw domowych poprzez promowanie energooszczędnych wzorców i modeli produkcji i konsumpcji oraz technik, technologii i urządzeń; • systematyczne ograniczanie emisji do środowiska substancji zakwaszających, pyłów i gazów cieplarnianych, zmniejszanie zapotrzebowania na wodę oraz redukcję ilości wytwarzania odpadów; • zapewnienie adekwatnego do krajowych możliwości technicznych i ekonomicznych udziału energii ze źródeł odnawialnych w pokrywaniu rosnących potrzeb energetycznych społeczeństwa i gospodarki. Planowanie energetyczne w miastach i gminach winno być zgodne z założeniami polityki energetycznej Polski do 2030 roku w zakresie ochrony środowiska poprzez: - Upowszechnianie idei partnerstwa publiczno-prywatnego na szczeblu regionalnym i lokalnym, w przedsięwzięciach świadczenia usług dystrybucyjnych i zapewnienia Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 72 dostaw energii i paliw, szczególnie dla rozwoju Odnawialnych Źródeł Energii oraz skojarzonego wytwarzania energii elektrycznej i ciepła. Kształtowanie zrównoważonej struktury paliw pierwotnych, z uwzględnieniem wykorzystania naturalnej przewagi w zakresie zasobów węgla, a także jej zharmonizowanie z koniecznością zmniejszenia obciążenia środowiska przyrodniczego. - Źródła wytwarzania energii elektrycznej, pracujące w oparciu o spalanie węgla, powinno się to zastępować źródłami nowoczesnymi, wykorzystującymi wysoko sprawne technologie spalania na poziomie maksymalnie możliwym ze względu na wymagania ekologiczne. Potrzeba sprostania bezpieczeństwu ekologicznemu wymaga uwzględnienia w polityce energetycznej następujących kierunków działań: 1. Pełne dostosowanie źródeł energetycznego spalania do wymogów prawa w zakresie ochrony środowiska Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej spowodowało znaczne zwiększenie wymaga w zakresie dopuszczalnych emisji SO2, NOx, pyłów i CO2. Dotyczy to ograniczenia emisji niektórych zanieczyszczeń do powietrza z dużych obiektów energetycznego spalania. Realizacja dyrektywy powinna uwzględniać wykorzystanie okresów przejściowych oraz pułapów emisyjnych. Nowe, duże obiekty spalania paliw powinny spełniać standardy emisji zgodne z wymaganiami dyrektywy. Nie można wykluczyć, że po roku 2012 ("post Kioto") pojawią się nowe wyzwania dotyczące redukcji gazów cieplarnianych, a szczególnie CO2. 2. Zmiana struktury nośników energii Ograniczenie emisji zanieczyszczeń, w tym gazów cieplarnianych, przewiduje się uzyskać także poprzez zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii oraz paliw węglowodorowych w ogólnym bilansie energii pierwotnej. Zmniejszenie obciążenia środowiska realizowane będzie również poprzez zastosowanie sprężonego gazu ziemnego oraz gazu LPG w transporcie, w tym szczególnie w transporcie publicznym, biokomponentów do paliw płynnych oraz zastosowanie gazu ziemnego do wytwarzania energii elektrycznej. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 73 10.2 DZIAŁANIA SPRZYJAJĄCE WZROSTOWI WYKORZYSTANIA ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII Dla zapewnienia odnawialnym źródłom energii właściwej pozycji w energetyce powinny być podjęte działania realizacyjne polityki energetycznej w następujących kierunkach: 1. Utrzymanie stabilnych mechanizmów wsparcia wykorzystania odnawialnych źródeł energii Do roku 2030 przewiduje się stosowanie mechanizmów wsparcia rozwoju wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych. Sprawą szczególnie istotną jest zapewnienie stabilności tych mechanizmów, a tym samym stworzenie warunków do bezpiecznego inwestowania w OZE. Przewiduje się też stałe monitorowanie stosowanych mechanizmów wsparcia i w miarę potrzeb ich doskonalenie. Ewentualne istotne zmiany tych mechanizmów wprowadzane będą z odpowiednim wyprzedzeniem, aby zagwarantować stabilne warunki inwestowania. 2. Wykorzystywanie biomasy do produkcji energii elektrycznej i ciepła W warunkach polskich technologie wykorzystujące biomasę stanowić będą nadal podstawowy kierunek rozwoju odnawialnych źródeł energii, przy czym wykorzystanie biomasy do celów energetycznych nie powinno powodować niedoborów drewna w przemyśle drzewnym, celulozowo-papierniczym i płytowym - drewnopochodnym. Wykorzystanie biomasy w znaczącym stopniu będzie wpływało na poprawę gospodarki rolnej oraz leśnej i stanowić powinno istotny element polityki rolnej. Zakłada się, że pozyskiwana na ten cel biomasa w znacznym stopniu pochodzić będzie z upraw energetycznych. Przewiduje się użyteczne wykorzystanie szerokiej gamy biomasy, zawartej w różnego rodzaju odpadach przemysłowych i komunalnych, także spoza produkcji roślinnej i zwierzęcej, co przy okazji tworzy nowe możliwości dla dynamicznego rozwoju lokalnej przedsiębiorczości. Warunkiem prowadzenia intensywnych upraw energetycznych musi być jednak gwarancja, że wymagane w tym wypadku znaczne nawożenie nie pogorszy warunków środowiskowych (woda, grunty). 3. Rozwój przemysłu na rzecz energetyki odnawialnej Rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii niesie ze sobą korzystne efekty związane przede wszystkim z aktywizacją zawodową na obszarach o wysokim stopniu bezrobocia, stymulując rozwój produkcji rolnej, wzrost zatrudnienia oraz rozwój Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 74 przemysłu i usług na potrzeby energetyki odnawialnej. Zwiększeniu wykorzystania odnawialnych źródeł energii towarzyszyć będzie także rozwój przemysłu działającego na rzecz energetyki odnawialnej. W energetycznym wykorzystaniu biomasy kryją się nieograniczone możliwości oparte na odzysku energii zawartej w: Słomie; Odpadach drzewnych (produkt uboczny w gospodarce leśnej); Roślinach energetycznych. 10.3 OCENA MOŻLIWOSCI WYKORZYSTANIA ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII NA TERENIE IŁAWY. 10.3.1 ODPADÓW KOMUNALNYCH Obecnie podstawowym problemem w Polsce jest dość powszechny brak odpowiednich i bezpiecznych z punktu widzenia ochrony środowiska praktyk składowania tych odpadów. Głównymi źródłami odpadów komunalnych są: − gospodarstwa domowe; − obiekty infrastrukturalne; − budowy, ogrody, parki; − zanieczyszczenia pochodzenia antropogenicznego (ulice, place itp.). Ilość wytwarzanych i nagromadzanych zanieczyszczeń, ich struktura i skład uzależnione są od rozwoju gospodarczego, sposobu życia mieszkańców a przede wszystkim od ich stanu wiedzy proekologicznej. Rząd polski w Narodowej Polityce Ekologicznej, wskazał na następujące priorytety w zakresie gospodarki odpadami: − Krótkoterminowe: radykalne zmniejszenie ilości odpadów stałych obejmujące programy zmniejszenia ilości, przetwarzania i kompostowania odpadów; Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 75 Średnioterminowe: budowa systemów miejskich dla preselekcji i recyklingu − odpadów komunalnych oraz ich kompostowania. Dostosowanie przepisów prawnych i systemów organizacyjnych gospodarki odpadami w sposób zgodny z prawodawstwem obowiązującym w Unii Europejskiej; Długoterminowe: zakaz składowania odpadów na wysypiskach miejskich bez − uprzedniej utylizacji (składowanie jedynie odpadów całkowicie nie nadających się do odzyskania). Skład odpadów w chwili, gdy są one dostarczane do końcowej utylizacji lub likwidacji może zmieniać się na skutek selekcyjnej zbiórki odpadów dla ponownego przerobienia (makulatura, tworzywa sztuczne, szkło, metale). Konieczne jest zatem przeprowadzenie działań prowadzących do wstępnej utylizacji dla rozdzielenia odpadów na części palne i te, które można poddać recyklingowi lub trzeba złożyć na składowisku. W przypadku gdy główna część odpadów nieorganicznych zostanie oddzielona (w tym szkło i metale), to można oczekiwać, że ilość odpadów zmniejszy się o 50%, ich wartość może wzrosnąć do 7 GJ/t. Obliczono ,że z 1 m3 odpadów organicznych można uzyskać średnio 20-30 m3 biogazu o wartości opałowej 23MJ/m3. Biogaz o dużej zawartości metanu może być użyty jako paliwo w turbinach gazowych do produkcji energii elektrycznej oraz w jednostkach (agregatach) do produkcji energii elektrycznej i cieplnej w cyklu skojarzonym, bądź tylko do wytwarzania energii cieplnej, zastępując gaz ziemny lub propan-butan. Ciepło uzyskane z biogazowi może być przekazywane do instalacji centralnego ogrzewania, lub komór fermentacyjnych dla przyspieszenia procesu fermentacji. Elektryczność może być wykorzystywana na potrzeby własne (np. do napędu pomp w oczyszczalni obniżając zużycie energii elektrycznej z sieci, wentylatorów wspomagających procesy spalania) lub sprzedawana do sieci. System gospodarki odpadami w Iławie funkcjonuje w oparciu o Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Rudnie. W Iławie zlokalizowana została stacja przeładunkowa odpadów. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 76 Stan istniejący i projektowany gospodarki odpadami w Iławie zostanie przedstawiony szczegółowo w aktualizacji „Planu Gospodarki Odpadami dla Miasta Iławy” w nawiązaniu do następujących dokumentów: − „Plan Gospodarki Odpadami dla Związku Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego „Czyste Środowisko” aktualizacja na lata 2008-2011 z perspektywą do roku 2015” (załącznik do Uchwały Nr XVIII/46/2010 Zgromadzenia Związku Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego „Czyste Środowisko” z dnia 25 marca 2010 r.) − „Aktualizacja Planu Gospodarki Odpadami dla Powiatu Iławskiego na lata 2009-2012 z uwzględnieniem lat 2013-2016” (załącznik do Uchwały Nr XXXV/228/09 Rady Powiatu Iławskiego z dnia 29 grudnia 2009 r.). Odpady zawierające azbest usuwane są sukcesywnie z terenu Iławy w oparciu o „Program usuwania wyrobów zawierających azbest dla miasta Iława na lata 2009-2030” (załącznik do Uchwały Nr XXXII/455/09 Rady Miejskiej w Iławie z dnia 28 stycznia 2009 r.) Doskonałym, zasługującym na szczególną uwagę przykładem pierwszej funkcjonującej w Polsce instalacji, która w efektywny sposób wykorzystuje energię z niekonwencjonalnych źródeł do suszenia osadów ściekowych, jest oczyszczalnia ścieków w Iławie (Dziarny). Oczyszczalnia ścieków w Iławie Zaprojektowana instalacja do odparowania wody z osadów wykorzystuje energię słoneczną, cieplną ze spalania biogazu, ciepło odpadowe z chłodzenia kogeneratora oraz energię ciepła ze ścieków oczyszczonych, a także z ziemi. Słoneczna suszarnia osadów wraz z hybrydowym układem wspomagania suszenia zaprojektowana została do wysuszenia ok. 3000 Mg/rok komunalnych osadów ścieków z początkowej zawartości ok. 20% suchej masy do końcowej w granicach 70%. Jest to suszarnia niskotemperaturowa, a obiekt przypomina swoim wyglądem szklarnię ogrodniczą z dwuspadzistym dachem o wymiarach w rzucie 12 x 128 m i wysokości w kalenicy do 6 m. Stalowa konstrukcja hali jest ocynkowana, a jej poliwęglanowe pokrycie umożliwia przenikanie do wnętrza promieniowania słonecznego i wytworzenie efektu cieplarnianego. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 77 Z dotychczas przeprowadzonych badań wynika, że w warunkach klimatycznych panujących w Iławie za pomocą energii słonecznej w ciągu roku można odparować średnio 988 kg wody z 1 m2 powierzchni czynnej suszarni, a zatem z powierzchni 1440 m2 dzięki słońcu możliwe jest odparowanie ok. 1 422 Mg wody. Założony efekt uzyskiwany jest w przypadku typowych warunków klimatycznych, pozbawionych anomalii tak często pojawiających się w ostatnich latach. Dla uniezależnienia się od sytuacji nietypowych zastosowano dodatkowe wspomaganie suszenia ogrzewaniem podłogowym, którego zadaniem jest utrzymywanie dodatnich temperatur, szczególnie w okresach braku słońca, w dni deszczowe, nocą czy też w czasie jesieni i zimy. Ogrzewana posadzka suszarni stanowi tzw. ogrzewanie płaszczyznowe – efektywny grzejnik przekazujący ciepło równomiernie na całej powierzchni do zgromadzonych na nim osadów. Czynnikiem grzewczym przekazującym ciepło na posadzkę, przepływającym wewnątrz przewodów grzewczych zatopionych w jastrychu, jest mieszanina glikolu z wodą. Wykorzystanie tego typu medium (dodatek glikolu przeciw zamarzaniu) zapewnia niezawodność funkcjonowania instalacji nawet w okresie niskich temperatur zewnętrznych. W celu dostarczenia ciepła do ogrzania posadzki hali suszarni zaprojektowano ciepłownię hybrydową wykorzystującą energię z istniejącej instalacji biogazu oraz z pomp ciepła. Pierwotnie przewidziano dodatkową produkcję ciepła z kolektorów słonecznych. Pomysłu tego jednak nie zrealizowano, a jako zamiennik zaprojektowano dostarczanie rurami preizolowanymi energii cieplnej-odpadowej, pochodzącej z chłodzenia kogeneratora. System dystrybucji ciepła odpadowego ostatecznie wykonano w październiku 2009 r. Ze względu na duże ilości ciepła przejął on funkcję głównego źródła zasilania posadzki. Dotychczas podstawowym urządzeniem ciepłowni hybrydowej wytwarzającym energię cieplną była pompa ciepła o wysokiej sprawności – współczynnik COP = 4 (w praktyce oznacza to, że z 1kW pobranej energii, pompa jest w stanie wytworzyć ok. 4 kW energii). Dolne źródło dla pompy ciepła stanowiła energia z gruntu oraz oczyszczonych ścieków przepływających przez jeden z osadników wtórnych, którą odbierano Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława dzięki 78 zainstalowanym w osadniku i ziemi kolektorom wypełnionych mieszaniną glikolu z wodą. Wykorzystanie ciepła ze ścieków oczyszczonych przepływających przez osadnik wtórny jest idealnym rozwiązaniem, szczególnie dla oczyszczalni ścieków, ponieważ stanowi niewyczerpalne źródło energii. Dopóki funkcjonowała będzie oczyszczalnia ścieków, dopóty wytwarzane będą ścieki oczyszczone. Ich temperatura nawet w najsroższą zimę nie będzie spadała poniżej 6°C. Odzyskiwanie energii w takim miejscu układu technologicznego, jakim jest osadnik wtórny, nie wpływa na zaburzenia pracy oczyszczalni, a schłodzone o 2-3°C oczyszczone ścieki odprowadzane do odbiornika swoją temperaturą są bardziej zbliżone do naturalnej temperatury cieków wodnych. Drugie źródło energii cieplnej w zaprojektowanej kotłowni hybrydowej stanowi kocioł c.o. z palnikiem przystosowanym do spalania biogazu. Zarówno pompa ciepła, jak i piec do spalania biogazu mogą pracować niezależnie od siebie, ale mogą również uzupełniać się w dostawie ciepła do posadzki grzewczej. Należy nadmienić, że zużywana przez pompę ciepła energia elektryczna pochodzi z własnego kogeneratora w zamkniętych zasilanego wydzielonych komorach biogazem produkowanym fermentacyjnych. z Wytwarzany osadów biogaz magazynuje się w zbiorniku biogazu wykonanym z poliestru pokrytego PVC, zabezpieczonym przed pleśnią i promieniami UV o pojemności 1050 m3. Ze zbiornika biogaz jest przekazywany pod stałym ciśnieniem do układu kogeneracyjnego. 10.3.2 BIOMASY W energetycznym wykorzystaniu biomasy kryją się nieograniczone możliwości oparte na odzysku energii zawartej w: − słomie; − odpadach drzewnych (produkt uboczny w gospodarce leśnej); − roślinach energetycznych. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 79 Skala instalacji energetycznego wykorzystania biopaliw obejmuje szeroki zakres, począwszy od małych, przydomowych kotłowni o mocy 20kW kończąc na zautomatyzowanych instalacjach wyposażonych w kotły o mocy do kilku MW. Drewno i słoma wykorzystywane są w postaci: − drewno kawałkowe, trociny, brykiety, zrębki gałęziowe; − słoma: belowana, prasowana, sieczka. Pod względem energetycznym 2 tony biomasy równoważne są 1 tonie węgla kamiennego, jednak pod względem ekologicznym biomasa jest paliwem czystszym niż węgiel. Podczas spalania w odpowiednio zaprojektowanym do tego celu urządzeniu charakteryzuje się mniejszą emisją związków szkodliwych do atmosfery np: SO2. Biomasa jest zatem bardziej przyjazna środowisku niż węgiel i jest odnawialna w procesie fotosyntezy jako nawóz. Biomasa szybko rosnących wierzb krzewiastych pozyskiwanych z plantacji polowych, może być wykorzystywana do bezpośredniego spalania lub przetwarzania w przyszłości na paliwo płynne (metanol). Coraz częściej praktykuje się współspalanie zrębków wierzbowych w mieszance z miałem węglowym. Wartość energetyczna biomasy porównywalna jest do miału węglowego i waha się od 18,6-19,6GJ/t.s.m. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 80 Mapa: Przestrzenne rozmieszczenie zasobów słomy do wykorzystania na cele energetyczne w Polsce. Energetyka Cieplna Sp. z o. o. w Iławie przy ul. Wojska Polskiego 23 posiada instalację energetycznego współspalania węgla, biomasy i odpadów drewnopochodnych o kodzie 03 01 05, wyposażoną w 4 kotły wodne z rusztem ruchomym warstwowym o łącznej mocy cieplnej dostarczonej w paliwie 69,5 MWt. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 81 10.3.3 POMPY CIEPŁA Pompy ciepła i odpadowe do są urządzeniami ogrzewania, wykorzystującymi przygotowania ciepło ciepłej wody niskotemperaturowe użytkowej. Może wykorzystywać między innymi: − powietrze atmosferyczne − wodę (powierzchniową i podziemną) − glebę (gruntowe wymienniki ciepła) − słońce (kolektory słoneczne). Jej działanie polega na przekazywaniu energii cieplnej ze źródła dolnego do parowacza nośnikiem (woda, glikol). Poważnym ograniczeniem w zastosowaniu pomp ciepła są wysokie koszty inwestycyjne tego typu urządzeń i instalacji. Obecnie rynek proponuje szeroką gamę począwszy od urządzeń o mocy grzewczej 5-20 kW dla potrzeb domów jednorodzinnych, do urządzeń o mocy 50-500 kW dla dużych obiektów do przygotowania ciepłej wody użytkowej, ogrzewania, chłodzenia, klimatyzacji. Tego typu instalacje dotyczą przede wszystkim domków jednorodzinnych. Na terenie Iławy instalacje pomp ciepła znajdują się w pojedynczych domkach jednorodzinnych. Większa tego typu inwestycja znajduje się na projektowanej Eko-marinie. Sprężarkowa pompa ciepła będzie głównym źródłem ciepła dla instalacji ogrzewania i podgrzewu cwu. Dolnym źródłem ciepła będzie 7 pionowych podwójnych sond gruntowych o długości 120 m. Parametry charakterystyczne: Qw = 41,4 kW, moc na cele grzewcze – Qo = 29,6 kW, elektryczny pobór mocy – P = 11,8 kW, stopień efektywności – COP 3,5. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 82 10.3.4 ENERGII WIATRU Wynikiem przemian demokratycznych w Polsce jest zasadnicze zwiększenie roli samorządów (gmin, powiatów) w kształtowaniu polityki rozwoju regionalnego. Spowodowało to konieczność przygotowania i wdrażania lokalnych planów rozwoju zgodnych z potrzebami i oczekiwaniami społeczności lokalnych. Plany te, w dużej mierze, znalazły swe odbicie w perspektywicznych strategiach regionalnych (wojewódzkich). W poszukiwaniu nowych kierunków działalności część gmin dostrzegło swoją szansę awansu społecznego i gospodarczego w rozwoju energetyki ze źródeł odnawialnych a w szczególności energetyki wiatrowej. Zadaniem gmin i samorządów lokalnych jest tworzenie odpowiednich warunków dla planowego rozwoju i zachęcenie przedsiębiorców chcących inwestować w czystą energetykę. Rozwój tej formy działalności gospodarczej wymaga kilku czynników niezbędnych dla sukcesu przedsięwzięcia. Są to Dostępność i ilość surowca do produkcji energii – zasoby wiatru na danym terenie Gwarancje zbytu produkcji energii elektrycznej Możliwość pozyskania odpowiedniego terenu dla realizacji inwestycji Dostępność środków finansowych dla przygotowania i realizacji inwestycji Najczęściej obecnie spotykane w energetyce wiatraki mogą pracować przy prędkościach wiatru od 3 do 30 m/s, przyjmuje się, że granicą opłacalności jest średnioroczna prędkość wiatru 5 m/s (dla śmigłowej turbiny około 1 MW), ale aby określić opłacalność inwestycji trzeba dysponować dużo dokładniejszymi danymi na temat wiatru w danej lokalizacji i innymi danymi ekonomicznymi. Decyzję inwestycyjne pozostają w rękach inwestorów, a warunki przyłączeniowe są ustalane przez Zakłady Energetyczne. Wg podziału kraju na strefy o określonych warunkach anemologicznych przedstawionego na poniższym rysunku Iława leży w strefie III korzystnej dla lokalizacji siłowni wiatrowych. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 83 Rysunek: Zasoby energii wiatru w Polsce Potencjał energetyczny wiatru wynosi poniżej 1000 kWh/m2 *rok na wysokości ok.30m nad powierzchnią gruntu. Należy podkreślić , że użyteczną dla potrzeb energetycznych jest prędkość wiatru co najmniej 4 m/s. Wyróżniającymi się rejonami kraju o wzmożonych prędkościach wiatru są : • Pobrzeże Słowińskie i Kaszubskie (5-6 m/s) • Suwalszczyzna (4,5 – 5 m/s) • Cała prawie nizinna część Polski zwłaszcza Mazowsze i środkowa cześć Pojezierza Wielkopolskiego (4-5 m/s). • Wyspa Uznam (5m/s) • Beskid Śląski i Żywiecki (3-4 m/s) • Dolina Sanu od granic państwa po Sandomierz (4 m/s) Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 84 10.3.5 ENERGIA GEOTERMALNA W przypadku wód geotermalnych proces badań i określenia realnych możliwości wykorzystania jest bardzo długi i obciążony szeregiem przepisów związanych z ochroną środowiska naturalnego. Poważnym problemem jest również sposób finansowania takich badań i analiz. Należy nadmienić, że koszt inwestycji polegającej na wykonaniu odwiertów eksploatacyjnych wraz z urządzeniami do ich obsługi jest wysoki. Koszt wykonania jednego zespołu odwiertów sięga nawet 10 mln PLN, nie licząc kosztów urządzeń na powierzchni (np. wymienników). W Polsce wody geotermalne mają na ogół temperatury nieprzekraczające 100 stopni Celsjusza. Wynika to z tzw. Stopnia geotermicznego, który w Polsce waha się od 10 do 110 m, a na przeważającym obszarze kraju mieści się w granicach 35-70 m. Generalnie zasoby cieplne wód geotermalnych na terenie Polski oszacowane zostały na około 4 mld Mg tpu (4 miliony ton paliwa umownego). Poniższa mapka przedstawia obszary o podwyższonej wartości strumienia cieplnego na terenie Polski. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 85 Obszary podwyższonych wartości strumienia, oznaczone na mapie kolorem czerwonym, posiadają największe perspektywy dla pozyskiwania energii geotermalnej. Teren Iławy nie jest perspektywiczny pod względem wód geotermalnych. 10.3.6 ENERGIA SŁONECZNA Możliwość wykorzystania energii promieniowania w polskich warunkach są zróżnicowane, z uwagi na bardzo specyficzne warunki klimatyczne związane z położeniem geograficznym Polski. Średni okres nasłonecznienia dla Polski wynosi 1 600 godzin, przy czym maksymalna liczba godzin słonecznych w roku występuje nad morzem, a wartość minimalna na Dolnym Śląsku. Warunki nasłonecznienia na terenie Polski przedstawia poniższy rysunek: Rysunek: Warunki słoneczne na terenie Polski W naszej strefie klimatycznej, koszt produkcji energii elektrycznej w oparciu o zespół ogniw fotowoltaicznych może sięgać 4-7 zł/kWh, przy stosunkowo małej mocy urządzenia. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 86 Znacznie bardziej opłacalne, dzięki całorocznemu stałemu zapotrzebowaniu, jest wykorzystanie energii słońca do ogrzania wody użytkowej. Koszt inwestycji dla czteroosobowej rodziny wynosi od 7000zł do 15000 zł. Okres zwrotu takich inwestycji sięga 10-12 lat . Na terenie Iławy występuję kilka domków jednorodzinnych wyposażonych w instalację kolektorów słonecznych. Większe kolektory planuje się zainstalować w tym roku na budowanej Eko-marinie (dach tarasu). Będzie to wspomagające źródło ciepła dla instalacji cwu (główne źródło ciepła i cwu – pompa ciepła). Projektuje się 12 próżniowych, rurowych kolektorów słonecznych o powierzchni brutto 2,88 m2 każdy. Łączna powierzchnia absorbera wynosi 25,2 m2. Szacunkowa wskaźnikowa moc tego układu wyniesie ok. 25 kW. 10.3.7 ENERGIA CIEKÓW WÓD POWIERZCHNIOWYCH Generalnie potencjał energetyczny polskich wód ocenia się na 12 TWh rocznie. Poniżej przedstawiono potencjał energetyczny rzek krajowych wraz z dorzeczem Wisły. Tabela : Potencjał energetyczny rzek krajowych Wyszczególnienie Teoretyczny GWh /rok Techniczny GWh /rok Dorzecze Wisły 16’457 9’270 Wisła 9’305 6’177 Odra 2’802 1’273 Dunajec 1,433 814 Warta 1’032 351 Energia wodna to znana i już wypróbowana technologia, jest konkurencyjna dla pozostałych źródeł zarówno alternatywnych jak i tych tradycyjnych. Małe elektrownie wodne mogą być uruchomiane przy bardzo małych środkach finansowych, zwłaszcza dla małych czyli wiejskich oraz izolowanych instalacji. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 87 Obecnie Polska wykorzystuje swoje zasoby hydroenergetyczne jedynie w 12%, co stanowi 7,3% mocy zainstalowanej w krajowym systemie energetycznym. Liderem i niedoścignionym wzorcem w tej dziedzinie jest Norwegia, uzyskuje z energii spadku wody 98% energii elektrycznej. 10.3.8 PODSUMOWANIE Planowane inwestycje w pozyskiwanie energii ze źródeł niekonwencjonalnych, w tym z biomasy, energii wiatru i słonecznej energii, przyczynią się do poprawy stanu środowiska naturalnego w mieście poprzez zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do atmosfery. Gmina tym samym spełni wymogi w zakresie bezpieczeństwa ekologicznego zawartego w dokumencie „Polityka energetyczna Polski do 2030 roku”. Szansą na bliższą i dalszą przyszłość jest upowszechnianie nowoczesnych form infrastruktury wspomagającej przedsiębiorczość. Energetyka ze źródeł odnawialnych będzie się coraz lepiej rozwijać zwłaszcza na terenach wiejskich, np. uprawa plantacji energetycznych. Będzie to warunkowało wielofunkcyjny rozwój . Samorząd nie ma możliwości ingerencji w działalność gospodarczą swoich mieszkańców, jednak może być inicjatorem modelowych instalacji wykorzystujących odnawialne źródła energii (OZE), czy wreszcie ułatwić pozyskanie funduszy strukturalnych. W strategii rozwoju gminy powinno się założyć wspieranie rozwoju alternatywnych źródeł energii, w zakresie którego należy postawić sobie do osiągnięcia następujące cele: zmniejszenie emisji zanieczyszczeń, poprawa stanu środowiska naturalnego, dążenie do uzyskania standardów europejskich. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 88 11 OCENA MOŻLIWOŚCI WYKORZYSTANIA KOGENERACJI I CIEPŁA ODPADOWEGO Z INSTALACJI PRZEMYSŁOWYCH. 11.1 KOGENERACJA MOŻLIWOŚCIĄ RACJONALNEJ GOSPODARKI ENEREGTYCZNEJ. Kogeneracja często nazywana jest również skojarzonym wytwarzaniem energii elektrycznej i ciepła. Dzięki takiemu skojarzonemu wytwarzaniu energii elektrycznej i ciepła powstają znaczne oszczędności paliwa pierwotnego np. węgla kamiennego lub gazu ziemnego, co w konsekwencji prowadzi do poprawy stanu środowiska naturalnego poprzez niższe emisje zanieczyszczeń do atmosfery (głównie CO) oraz, w związku z rosnącymi cenami paliw, do osiągnięcia znacznych efektów ekonomicznych. Sprawność przemiany energii chemicznej zawartej w zużytym paliwie w energie użyteczną tzn. ciepło i energię elektryczną w kogeneracji, jest dużo większa niż przy rozdzielonym wytwarzaniu, co przedstawia poniższy rysunek. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 89 Komisja Europejska już dawno dostrzegła korzyści płynące ze skojarzonej produkcji ciepła i energii elektrycznej, czego efektem jest Dyrektywa 2004/8/WE w sprawie promowania kogeneracji. W tym również kierunku idzie nowelizacja polskiego Prawa Energetycznego oraz Rozporządzenia wykonawcze. Skojarzone wytwarzanie energii związane jest zawsze z większym lub mniejszym systemem ciepła sieciowego. Należy zatem dodać, że promowanie kogeneracji musi być powiązane z koniecznością promocji rozwoju ciepłownictwa sieciowego, co niestety nie jest należycie zaznaczone w wyżej wymienionych dokumentach produkcji prawnych. energii w Praktycznie skojarzeniu bez nie jest możliwe wzrostu skuteczne sprzedaży zwiększanie ciepła przesyłanego i sprzedawanego z sieci ciepłowniczych a ta będzie wzrastać, gdy cena ciepła dla odbiorcy będzie konkurencyjna z ciepłem wytworzonym w lokalnych źródłach ciepła. Udział elektrociepłowni w mocy osiągalnej krajowego systemu elektroenergetycznego wynosi obecnie ok. 15%, natomiast ciepła wytwarzanego w lokalnych kotłowniach Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 90 i ciepłowniach (bez układów skojarzonych) stanowi aż ~ 50% produkcji ciepła. Widać zatem duży potencjał możliwości wzrostu produkcji energii elektrycznej w kogeneracji, który w dodatku może ulec dalszemu wzrostowi w przypadku podłączenia sieciami ciepłowniczymi mniejszych obiektów zasilanych indywidualnie. Elektrociepłownie są zróżnicowane technicznie ze względu na moc elektryczną i cieplną. W ostatnich latach obserwuje się wzrost udziału tzw. kogeneracji rozproszonej czyli instalowanie obiektów o małej mocy (od kilkuset kW do kilku megawatów elektrycznych) w pobliżu odbiorcy końcowego. Kogeneracja rozproszona oraz tzw. mikrokogeneracja spełnia ważną rolę przyczyniając się do: • redukcji strat przy przesyle energii elektrycznej i ciepła, • zwiększenia bezpieczeństwa i niezawodności zasilania odbiorców, • wykorzystania istniejących lokalnych zasobów paliw (szczególnie gazu i biogazu). Miejmy nadzieję, iż brak dostatecznej promocji prawnej rozwoju scentralizowanych systemów cieplnych jest stanem przejściowym, ponieważ procesy wsparcia produkcji energii wytwarzanej w kogeneracji nie powinny ograniczać się jedynie do procesów wytwarzania energii, lecz również, jak wspomniano, uwzględniać wspieranie rozwoju wysokosprawnych sieci ciepłowniczych. Istotne znaczenie w tym aspekcie mogłoby mieć narzędzia ekonomicznego wsparcia systemów sieciowych np. przeznaczenie znacznej części środków kierowanych z opłat zastępczych do Narodowego Funduszu na wspieranie rozwoju sieci cieplnych, skutecznie można bowiem rozwijać sprzedaż ciepła sieciowego, gdy cena tego ciepła dla odbiorca będzie konkurencyjna z ciepłem wytworzonym w lokalnym miejscowym źródle. Niezwykle ważne dla ogólnoeuropejskiego rozwoju kogeneracji są lokalne uwarunkowania prawne na poziomie kraju i regionu. Zgodnie z wymogami Ustawy Prawo Energetyczne, obowiązkiem gminy jest opracowanie „Planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe” wspomagającego m.in. rozwój systemów skojarzonej produkcji energii na poziomie : Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 91 Poziom I Zarządzanie usługami publicznymi: edukacją, kulturą, sportem, administracją, profilaktyką, lecznictwem itd. Poziom II Zarządzanie nieruchomościami: - sposobem wykorzystania, remontami, eksploatacją Poziom III Zarządzanie energią i środowiskiem: regionu, zależący ściśle od równoległej rozbudowy sieci ciepłowniczych. Zgodnie z Gminnymi Planami sieci takie powinny zasilać coraz to większe obszary o uzasadnionych ekonomicznie „gęstościach" odbioru ciepła. Plany te powinien zapewnić również minimum pewności rozbioru ciepła z sieci cieplnych, gdyż dla inwestycji o długim okresie zwrotu nakładów (jakimi są skojarzone źródła ciepła oraz sieci ciepłownicze) pewność ta ma bardzo duże znaczenie. Obecnie jest to bardzo trudne (z różnych przyczyn) jednak dąży się do nadania „Planowi zaopatrzenia w ciepło i..." rangi prawa gminnego podobnej do „Planu zagospodarowania przestrzennego" co znacznie mogłoby poprawić tę sytuację. Ciekawy układ ko generacyjny znajduje się w oczyszczalni ścieków w Iławie (co zostało opisane w punkcie 9.3.1). 11.2 CIEPŁO ODPADOWE Z INSTALACJI PRZEMYSŁOWYCH. Na terenie Iławy nie występuje w tej chwili energia odpadowa z procesów produkcyjnych możliwa do wykorzystania w sposób ekonomicznie uzasadniony. Możliwe jest uzyskanie znacznych nadwyżek energii w dużych zakładach przemysłowych z procesów technologicznych. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 92 12 ODDZIAŁYWANIE ELEMENTÓW PROJEKTU ZAŁOŻEŃ NA ŚRODOWISKO Realizacja Projektu założeń w ciepło energię elektryczną i paliwa gazowe dla Iławy może mieć wpływ na poszczególne elementy środowiska : 1. Powierzchnię ziemi, wody powierzchniowe i podziemne- na etapie realizacji i inwestycji oddziaływania mogą być znaczące, bezpośrednie, krótkoterminowe (zniszczenie pokrywy roślinnej i warstwy gleby, obniżenie poziomu wód gruntowych, zakłócenie warunków spływu powierzchniowego wód) , na etapie eksploatacji oddziaływania będą pośrednie, stałe i o małym stopniu oddziaływania. 2. Klimat i zanieczyszczenie powietrza, klimat akustyczny- na etapie realizacji oddziaływania będą pośrednie, krótkoterminowe i odwracalne, ograniczone do terenów przeznaczonych pod zabudowę i bezpośrednio w jej otoczeniu (zanieczyszczenia spowodowane pracą i działaniem sprzętu budowlanego), na etapie eksploatacji oddziaływania będą pośrednie, stałe i o małym stopniu oddziaływania. 3. Promieniowanie elektromagnetyczne – oddziaływanie promieniowania elektromagnetycznego może wystąpić na ewentualnych terenach zainwestowanych dlatego też dla zmniejszenia negatywnego oddziaływania proponuje się skablowanie linii elektroenergetycznych wysokiego napięcia na terenach zabudowanych: istniejących i planowanych. 4. Przewidywane oddziaływanie na ludzi może być bezpośrednie i krótkoterminowe na etapie realizacji inwestycji (pogorszenie warunków życia mieszkańców w związku ze wzrostem natężenia hałasu czy wzrostem zanieczyszczenia powietrza). Na etapie użytkowania oddziaływania będą pośrednie, stałe i o małym stopniu uciążliwości. Realizacja projektu założeń wpłynie korzystnie na warunki środowiskowe w szczególności na stan powietrza atmosferycznego poprzez ograniczenie emisji powierzchniowej, liniowej i punktowej (likwidacja kotłów i pieców opalanych paliwem stałym, wzrost wykorzystania do celów energetycznych gazu ziemnego i energii odnawialnej tj. biogazu, biom etanu, energii słonecznej i geotermalnej. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 93 13 ZAKRES WSPÓŁPRACY Z INNYMI GMINAMI/MIASTAMI To, że współpraca między Gminami w zaopatrzeniu w energię czyni ją tańszą i wyższej jakości jest aksjomatem i udowadniać tego nie ma potrzeby. Granice gmin i miast wynikają z podziału administracyjnego kraju i wyższe względy mogły w niektórych przypadkach zadecydować o tym, że granice te nie pokrywają się z najefektywniejszym z punktu widzenia energetyki układem sieci energetycznych. Można sobie wyobrazić np. taką sytuację, że jakieś skupisko ludzi zamieszkujących sąsiednią gminę jest oddalone od centrum zasilania energetycznego swej gminy zaś znajduje się w bliskim sąsiedztwie sieci energetycznej naszej gminy. Względy ekonomiczne winny w takim przypadku zadecydować o zasileniu tego skupiska z naszej sieci nie bacząc na podziały administracyjne. Jest to jeden z wielu przykładów, które można mnożyć w różnych dziedzinach. Ogólnie współpraca z innymi gminami winna polegać na: − wspólnym planowaniu najbardziej korzystnych ekologicznie rozwiązań zapewniających gminom bezpieczeństwo energetyczne; − tworzeniu wspólnych ponadregionalnych przedsiębiorstw zajmujących się produkcją i dystrybucją energii; − koordynacji przebiegu głównych magistral energetycznych – dotyczy to szczególnie obszaru granicy sąsiadujących gmin; − zapewnianiu wspólnej bazy zaopatrzeniowej dla surowców i organizowaniu, obniżającego koszty, wspólnego ich transportu z odległych dzielnic Polski; − wspólnym poszukiwaniu inwestorów zewnętrznych dla realizacji większych przedsięwzięć inwestycyjnych w infrastrukturze energetycznej; − wspólnym ubieganiu się o środki finansowe dla rozbudowy i modernizacji tej infrastruktury. Współpracę między gminami i jej możliwości oceniono na podstawie: − informacji przedsiębiorstw energetycznych działających na terenie gminy; − deklaracji sąsiednich gmin co do woli i możliwości współpracy. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 94 Na terenie miasta w chwili obecnej występują trzy sieciowe nośniki energii – energia elektryczna, ciepło sieciowe i gaz ziemny. Iława ma powiązania z gminami/miastami ościennymi poprzez instytucje zaopatrujące obszar w w/w nośniki energii. Według informacji uzyskanych od dystrybutorów energii elektrycznej i gazowej wszelkie aspekty współpracy między gminami są uwzględniane w ramach bieżącej działalności. Współpracę poszczególnych gmin z zakładem energetycznym należy uznać za poprawną. Z chwilą przystąpienia przez gminę do sporządzania miejskich planów zagospodarowania przestrzennego lub studium uwarunkowań i kierunków rozwoju, gminy zwracają się do dostawcy o zgłoszenie opinii w zakresie zapewnienia zasilania przedmiotowych obszarów w energię elektryczną. W następnym etapie gmina przesyła do zaopiniowania opracowane już projekty uchwał w sprawie uchwalenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Należy stwierdzić, że znaczna cześć gmin nie przystąpiła do opracowywania "projektu założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energie elektryczną i paliwa gazowe" co w znacznym stopniu utrudnia sporządzenie planu rozwoju ponieważ miejscowe plany zagospodarowania zawierają bardzo skąpe dane w zakresie zapotrzebowania na energię. Ze względu na rolniczy charakter niektórych gmin ościennych istotne możliwości współpracy z sąsiednimi gminami są w obszarze biopaliw: − słoma energetyczna, − uprawy energetyczne. W ramach opracowania rozesłano informację o wykonywaniu opracowania i zapytanie w sprawie możliwości ewentualnej współpracy do ościennych gmin. Niestety pismo nie spotkało się z zainteresowaniem Gmin ościennych. Należy zwrócić uwagę na fakt, iż opracowanie nie powinno w żaden sposób ograniczać możliwości budowy, rozbudowy i modernizacji urządzeń i sieci elektroenergetycznej, gazowniczej i ciepłowniczej na terenie gminy. Jednocześnie podkreślamy, iż wszelkie przedsięwzięcia, które sprzyjać będą oszczędnemu i efektywnemu wykorzystywaniu energii i surowców energetycznych, w tym energii odnawialnej tworzyć będą warunki do rozwoju gospodarczego uwzględniając jednocześnie ograniczenie negatywnego oddziaływania na środowisko. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 95 14 ZALECENIA ZGODNE Z POLITYKĄ ENERGETYCZNĄ POLSKI DO 2030r. 1. Kontynuowanie działań związanych z rozbudową sieci ciepłowniczej i gazowej mające na celu redukcję niskich emisji. Dalsze systematyczne podłączanie obiektów posiadających indywidualne ogrzewanie węglowe. 2. Nakłanianie operatorów sieciowych do opracowywania planów rozwoju sieci przesyłowych i dystrybucyjnych. 3. Rozwój inwestycji infrastrukturalnych związanych z energetyką odnawialną z wykorzystaniem funduszy europejskich i krajowych w celu wzrostu wykorzystania odnawialnych źródeł energii o 20% do 2030 r. 4. Stworzenie harmonogramu termomodernizacji budynków, ograniczenie zużycia energii w budynkach mieszkalnych i użyteczności publicznej przynajmniej o 20%. 5. Kontynuacja działań mających na celu redukcję pyłów PM10 na terenie miasta. 6. Redukcja emisji CO2 i SO2 i NOx. 7. Zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego obszaru przez pozyskiwanie nowych dostawców czynników energetycznych oraz obniżenie kosztów jednostki energii. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 96 15 ZAŁACZNIK 1.Mapa poglądowa- sieć gazowa na terenie Iławy. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 97 16 ZAŁACZNIK 2.Mapa poglądowa- sieć ciepłownicza na terenie Iławy. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 98 17 ZAŁACZNIK 3.Sieć elektroenergetyczna na terenie Iławy. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miejskiej Iława 99 1:10 000 _15 kV oraz 110 kV w obszarze gminy miejskiej Iława. Sieci elektroenergetyczne T-0142 KAMIEŃ DUŻY I Część północna. Granice Miasta Iława Stacja elektroenergetyczna 110/15 kV ± _ T-0331 LIPOWY DWÓR VI _ T-0498 LIPOWY DWÓR III "DZIAŁKI" _ T-0562 LIPOWY DWÓR IV Linie elektroenergetyczne 110 kV Elektroenergetyczne stacje transformatorowe 15/0,4 kV Linie elektroenergetyczne napowietrzne SN Linie elektroenergetyczne kablowe SN _ T-0237 NOWA WIEŚ II _ T-0488 KAMIEŃ DUŻY II "KURNIK" _ _ T-0480 NOWA WIEŚ III _ _ T-0191 LIPOWY DWÓR I T-0651 KAMIEŃ DUŻY IV _ T-0267 KAMIEŃ DUŻY III d T-0615 LIPOWY DWÓR V _ T-0385 NOWA WIEŚ VII d T-0614 IŁAWA SUCHARSKIEGO _ _ d T-0599 IŁAWA SIKORSKIEGO T-0656 IŁAWA OSTRÓDZKA IV d T-0528 IŁAWA CHOPINA _ " " T-0244 IŁAWA DZIAŁKI POM T-0676 IŁAWA DĄBROWSKIEGO III _ T-0722 NOWA WIEŚ RUBINOWA # _ _ T-0161 IŁAWA PZ OSTRÓDZKA # T-0236 NOWA WIEŚ I T-0666 IŁAWA PZ DĄBROWSKIEGO _ T-0386 NOWA WIEŚ VIII d T-0532 IŁAWA DĄBROWSKIEGO I & T-0008 IŁAWA OSTRÓDZKA I _ _ T-0101 IŁAWA OSTRÓDZKA II T-0226 IŁAWA DĄBROWSKIEGO II _ T-0098 IŁAWA KSIĘŻNEJ DOBRAWY " Iława Wschód T-0692 IŁAWA ODNOWICIELA d w Iła 0 11 " d T-0091 IŁAWA TEATR T-0539 IŁAWA KOŚCIUSZKI II awa Wsch ód 110 T-0088 IŁAWA SIENKIEWICZA T-0123 IŁAWA ZSZ T-0103 IŁAWA GAZOWNIA (JAGIELLOŃCZYKA) a d aw ub _ d # T-0717 IŁAWA AMFITEATR d d _ T-0529 IŁAWA ZAJAZD T-0111 IŁAWA BISKUPSKA Iława - Ił d d T-0629 IŁAWA GRUNWALDZKA L " -L T-0100 IŁAWA STARE MIASTO T-0646 NOWA WIEŚ IV d hó sc _ d W T-0108 IŁAWA PTTK a T-0540 IŁAWA ROLNA d T-0090 IŁAWA IZNS (OBCA) _ _ T-0473 IŁAWA PIASKOWA " Iława Wschód T-0692 IŁAWA ODNOWICIELA d w Iła 0 11 T-0088 IŁAWA SIENKIEWICZA a T-0123 IŁAWA ZSZ aw ub T-0103 IŁAWA GAZOWNIA (JAGIELLOŃCZYKA) _ " d T-0091 IŁAWA TEATR -L d T-0100 IŁAWA STARE MIASTO d T-0646 NOWA WIEŚ IV d hó sc _ d W T-0108 IŁAWA PTTK a T-0540 IŁAWA ROLNA d T-0539 IŁAWA KOŚCIUSZKI II # T-0717 IŁAWA AMFITEATR d d _ T-0529 IŁAWA ZAJAZD T-0111 IŁAWA BISKUPSKA d d T-0629 IŁAWA GRUNWALDZKA _ L _ T-0090 IŁAWA IZNS (OBCA) " T-0473 IŁAWA PIASKOWA T-0652 IŁAWA BYDGOSKA d " T-0561 IŁAWA DOM WETERANA T-0685 IŁAWA ŚWIERKOWA " T-0464 IŁAWA JANA III SOBIESKIEGO III d d T-0104 IŁAWA GAJEREK II "ELBLĄSKA" T-0610 IŁAWA GDAŃSKA d T-0594 IŁAWA TECHNIKUM BUDOWLANE WARSZTATY d d T-0086 IŁAWA ARTYKUŁY ROLNE I T-0106 IŁAWA TECHNIKUM BUDOWLANE I " T-0319 IŁAWA JANA III SOBIESKIEGO II _ d T-0139 IŁAWA DZIAŁKI OSIEDLE PODLEŚNE Iław T-0105 IŁAWA GAJEREK III & d & T-0112 IŁAWA CENTRUM I d a- No Iła we wa M i a S us z sto 110 110 # T-0437 IŁAWA PZ WYSZYŃSKIEGO T-0607 IŁAWA PODLEŚNE IV d d T-0645 IŁAWA JANA III SOBIESKIEGO I T-0530 IŁAWA WIEJSKA _ T-0116 IŁAWA RDP d d T-0095 IŁAWA SZPITAL I d " d d T-0130 IŁAWA PODLEŚNE V T-0417 IŁAWA CENTRUM II 110 " T-0115 IŁAWA SZPITAL II d sin ) d T-0557 IŁAWA PODLEŚNE I d T-0110 IŁAWA WYLĘGARNIA DROBIU PE RN ( Ła T-0573 IŁAWA PODLEŚNE III T-0155 IŁAWA ŻEROMSKIEGO d T-0099 IŁAWA IPB I d T-0593 IŁAWA MACZKA aIław _ T-0655 IŁAWA USŁUGOWA II M # G _ T-0097 IŁAWA GPZ T-0266 IŁAWA POPRZECZNA " T-0109 IŁAWA WOJSKA POLSKIEGO I Iława T-0654 IŁAWA USŁUGOWA I d _ _ T-0368 WIKIELEC II T-0094 IŁAWA OSIEDLE LUBAWSKIE _ T-0080 IŁAWA WODNA RE Iław d a- T-0444 IŁAWA WODOCIAGI Iław aW sch G T-0141 IŁAWA LUBAWSKA I ód 1 10 _ d T-0114 IŁAWA STUDNIA V T-0531 IŁAWA BAZA PBK _ _ T-0089 IŁAWA WOJSKA POLSKIEGO III L T-0137 IŁAWA KOMUNALNA OTL _ T-0107 IŁAWA KOLEJOWA 1:10 000 Sieci elektroenergetyczne 15 kV oraz 110 kV w obszarze gminy miejskiej Iława. Część południowa. Granice Miasta Iława ± Stacja elektroenergetyczna 110/15 kV Linie elektroenergetyczne 110 kV Elektroenergetyczne stacje transformatorowe 15/0,4 kV Linie elektroenergetyczne napowietrzne SN Linie elektroenergetyczne kablowe SN AGENCJA UŻYTKOWANIA I POSZANOWANIA ENERGII S p ó ł k a z o g r a n i c zo n ą o d p o wi e d zi a l n o ś c i ą PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA Zamawiający: Gmina Miejska Iława Wykonawca: Agencja Użytkowania i Poszanowania Energii 2012 r. Agencja Użytkowania i Poszanowania Energii Sp. z o.o.: KR S 00 0 00 3 80 1 2 91-334 Łódź, ul. Kwidzyńska 14 NIP 726-21-59-834 tel. 042 640 60 14, 042 640 63 83; fax. 042 640 65 38 REGON 471651505 http://www.auipe.pl e-mail: [email protected] 69 1020 3408 0000 4402 0131 6785 SPIS TREŚCI 1 PODSTAWA OPRACOWANIA............................................................................. 4 2 PRZEDMIOT OPRACOWANIA ............................................................................ 7 2.1 PODSTAWA PRAWNA ................................................................................ 7 2.2 GŁÓWNE CELE ........................................................................................... 8 2.3 ZAWARTOŚĆ .............................................................................................. 8 2.4 OPIS PROPONOWANYCH ROZWIĄZAŃ ................................................. 11 2.4.1 SYSTEM CIEPŁOWNICZY ................................................................. 12 2.4.2 SYSTEM ELEKTROENERGETYCZNY .............................................. 13 2.4.3 SYSTEM GAZOWNICZY .................................................................... 14 3 METODYKA ZASTOSOWANA PRZY SPORZĄDZANIU PROGNOZY ............. 16 4 ANALIZA ZGODNOŚCI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU Z INNYMI DOKUMENTAMI ................................................................................................. 17 4.1 4.2 5 DOKUMENTY KRAJOWE .......................................................................... 17 DOKUMENTY UNII EUROPEJSKIEJ ........................................................ 24 AKTUALNY STAN ŚRODOWISKA NA OBSZARACH OBJĘTYCH PRZEWIDYWANYM ZNACZĄCYM ODDZIAŁYWANIEM .................................. 28 5.1 POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE ................................................................. 28 5.2 BIORÓŻNORODNOŚĆ FAUNY I FLORY .................................................. 29 5.3 AKWENY I CIEKI WODNE ......................................................................... 29 5.4 POWIETRZE .............................................................................................. 30 5.5 GLEBY ....................................................................................................... 33 5.6 TRASY KOMUNIKACYJNE ....................................................................... 33 5.7 KLIMAT ...................................................................................................... 34 5.8 ZASOBY NATURALNE .............................................................................. 34 5.9 OBSZARY CHRONIONE ........................................................................... 35 5.9.1 ŚRODOWISKO NATURALNE ............................................................ 35 5.9.2 ZABYTKI ............................................................................................. 37 5.10 ZASOBY ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO ........................................ 37 6 PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ............................................. 39 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6 6.7 6.8 6.9 POWIETRZE ATMOSFERYCZNE ............................................................. 39 GOSPODARKA ODPADAMI ...................................................................... 41 WODY POWIERZCHNIOWE I PODZIEMNE ............................................. 41 WALORY KRAJOBRAZOWE ..................................................................... 42 POWIERZCHNIA ZIEMI ............................................................................. 43 TERENY LEŚNE I ZIELONE ...................................................................... 43 FAUNA ....................................................................................................... 44 ZDROWIE LUDZI ....................................................................................... 44 KLIMAT ...................................................................................................... 45 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 2 6.10 EMISJA HAŁASU ....................................................................................... 45 6.11 POLA ELEKTROMAGNETYCZNE ............................................................. 46 6.12 FORMY OCHRONY PRZYRODY .............................................................. 46 6.12.1 OSTOJA IŁAWSKA ............................................................................. 46 6.12.2 LASY IŁAWSKIE ................................................................................. 47 6.12.3 INNE OBSZARY CHRONIONE........................................................... 48 7 POTENCJALNE SKUTKI BRAKU REALIZACJI PROPONOWANYCH ROZWIĄZAŃ ...................................................................................................... 49 8 OCENA PRZEWIDYWANEGO ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO REALIZACJI POSTANOWIEŃ PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU .............. 52 9 ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO ................................................................. 65 10 ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W PROJEKTOWANYM DOKUMENCIE ............................................................. 67 11 INFORMACJE O MOŻLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO ............................................................................................. 68 12 PROPONOWANE METODY ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ORAZ CZĘSTOTLIWOŚĆ JEJ PRZEPROWADZANIA ................................................ 69 13 PODSUMOWANIE I REKOMENDACJE ............................................................ 78 14 STRESZCZENIE SPORZĄDZONE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM ................................................................................. 79 15 SPIS TABEL ....................................................................................................... 84 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 3 1 PODSTAWA OPRACOWANIA Podstawą formalną niniejszego opracowania jest umowa nr OŚ.272.1.2012 zawarta w dniu 20.01.2012 pomiędzy Gminą Miejską Iława a Agencją Użytkowania i Poszanowania Energii Sp. z o.o.. Podstawę prawną opracowania stanowi Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. nr 199, poz.1227 wraz z późniejszymi zmianami z 2009 r. Dz.U. nr 42 poz. 340; Dz.U. nr 84 poz. 700; Dz.U. nr 157 poz. 1241; z 2010 r. Dz.U. nr 28 poz. 145; Dz.U. nr 106 poz. 675; Dz.U. nr 119 poz. 804; Dz.U. nr 143 poz. 963; Dz.U. nr 182 poz. 1228; z 2011 r. Dz.U. nr 32 poz. 159; Dz.U. nr 122 poz. 695; Dz.U. nr 132 poz. 766; Dz.U. nr 152 poz. 897; Dz.U. nr 163 poz. 981; Dz.U. nr 170 poz. 1015; Dz.U. nr 178 poz. 1060;), która wprowadziła obowiązek przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko i opracowania prognozy oddziaływania na środowisko między innymi do planów w dziedzinie energetyki. Prognoza oddziaływania na środowisko zgodnie z Art. 51. ww. ustawy winna zawierać: a) informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego powiązaniach z innymi dokumentami, b) informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy, c) propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania, d) informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko, e) streszczenie sporządzone w języku niespecjalistycznym. W dokumencie należy określić, przeanalizować i ocenić: a) istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu, PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 4 b) stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem, c) istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, d) cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu, e) przewidywane znaczące oddziaływania, w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne, na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, a także na środowisko, a w szczególności na: - różnorodność biologiczną, - ludzi, - zwierzęta, - rośliny, - wodę, - powietrze, - powierzchnię ziemi, - krajobraz, - klimat, - zasoby naturalne, - zabytki, - dobra materialne, - z uwzględnieniem zależności między tymi elementami środowiska i między oddziaływaniami na te elementy. PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 5 Prognoza oddziaływania na środowisko przedstawia: a) rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, b) biorąc pod uwagę cele i geograficzny zasięg dokumentu oraz cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru - rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadzącej do tego wyboru albo wyjaśnienie braku rozwiązań alternatywnych, w tym wskazania napotkanych trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy. Zakres i stopień szczegółowości informacji wymaganych w niniejszej prognozie oddziaływania na środowisko został uzgodniony z Warmińsko - Mazurskim Państwowym Wojewódzkim Inspektorem Sanitarnym (pismo znak ZNS.9082.2.23.2012.W z dnia 03.04.2012 r.) oraz Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w Olsztynie (pismo znak WOOŚ.411.36.2012.MT z dnia 28.03.2012 r.). Biorąc pod uwagę, iż projektowany dokument ma charakter kierunkowy Prognoza ma za zadanie ostrzeganie przed potencjalnymi zagrożeniami na tzw. poziomie strategicznym, tzn. opisać generalne skutki środowiskowe dla miasta. Należy pamiętać, że większość zadań i zamierzeń inwestycyjnych planowanych do realizacji, między innymi przez przedsiębiorstwa energetyczne, powinna być poddana bardziej szczegółowej ocenie oddziaływania na środowisko, analizującej konkretne detale techniczne i otoczenie danego zamierzenia inwestycyjnego. Zatem niniejsza Prognoza, ze względu na strategiczny charakter dokumentu prognozowanego, nie zawiera szczegółowego opisu skutków środowiskowych dla poszczególnych zadań. Role tę winien pełnić każdorazowo raport o oddziaływaniu na środowisko poszczególnych przedsięwzięć inwestycyjnych (gdy jest wymagany). Podsumowując głównym celem opracowywanej Prognozy jest identyfikacja i ocena najbardziej prawdopodobnych wpływów realizacji celów prognozowanego dokumentu na środowisko naturalne. PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 6 2 PRZEDMIOT OPRACOWANIA 2.1 PODSTAWA PRAWNA „Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla gminy miejskiej Iława” powstał w wyniku zaistniałych zmian na rynku energetycznym na szczeblu regionalnym jak i krajowym, pojawienia się nowych możliwości rozwoju miasta oraz zgodnie z ustawową koniecznością wykonywania dokumentu. „Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla gminy miejskiej Iława” w dalszej części niniejszego opracowania jest nazywany, zgodnie z ustawą, projektowanym dokumentem. Zgodnie z art. 19 ustawy Prawo energetyczne (Dz. U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625 z późniejszymi zmianami) projektowany dokument zawiera: 1. ocenę stanu aktualnego i przewidywanych zmian zapotrzebowania na ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe; 2. przedsięwzięcia racjonalizujące użytkowanie ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych; 3. możliwości wykorzystania istniejących nadwyżek i lokalnych zasobów paliw i energii, z uwzględnieniem energii elektrycznej i ciepła wytwarzanych w odnawialnych źródłach energii, energii elektrycznej i ciepła użytkowego wytwarzanych w kogeneracji oraz zagospodarowania ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych; 3a) możliwości stosowania środków poprawy efektywności energetycznej w rozumieniu ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej; 4. zakres współpracy z innymi gminami. PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 7 2.2 GŁÓWNE CELE Głównym celem projektowanego dokumentu jest prawidłowe planowanie i organizacja zaopatrzenia miasta Iława w czynniki energetyczne do 2030 r. W szczególności: - zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego gminy, - poprawa efektywności wykorzystania energii, - ograniczenie oddziaływania systemów energetycznych na środowisko. Należy podkreślić, iż przyjęte kierunki działań i założenia zakładają minimalizację negatywnych późniejszych skutków rozwoju energetyki dla środowiska. Są one wypadkową pomiędzy dążeniem człowieka do zaspokajania swoich potrzeb, którymi w naszym kontekście jest zwiększone zapotrzebowanie na energię, a ochroną środowiska i zdrowia ludzkiego. Przyjęte kierunki rozwoju będą zatem również zgodne z zasadą zrównoważonego rozwoju. 2.3 ZAWARTOŚĆ W projektowanym dokumencie opisano ogólną charakterystykę miasta wraz z utrudnieniami mającymi wpływ na rozwój systemów energetycznych. Zamieszczono informację nt. zanieczyszczenia powietrza w mieście oraz planowane działania naprawcze zgodnie z Programem Ochrony Środowiska. W kolejnych rozdziałach omówiono stan aktualnego zapotrzebowania na nośniki energetyczne w mieście, oceniono systemy energetyczne miasta oraz przeprowadzono prognozę zapotrzebowania do 2030 roku. Wszystkie systemy energetyczne gminy oceniono jako dobre, zapewniające bezpieczeństwo energetyczne gminy teraz i w przyszłości, z dużym potencjałem rozwojowym. W zapisach uwzględniono sprawność istniejącego systemu energetycznego gminy, która jest bardzo zróżnicowana. Od energetyki sieciowej, której sprawność np. dla ciepła określono na 80% do energetyki indywidualnej, której sprawność jest trudna do oszacowania, ale z pewnością są to często instalacje o bardzo niskiej sprawności. Należy zauważyć w tym miejscu, iż ogólnie sprawność PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 8 systemów wytwarzania, przesyłu i dystrybucji w Iławie, jak i w całej Polsce, kształtuje się na dość niskim poziomie głównie za względu na wiek urządzeń, ich jakość oraz zakres prowadzonych modernizacji. Stąd w dalszych zapisach projektowanego dokumentu znalazły się zalecenia prowadzenia modernizacji dla np. zmniejszenia strat na przesyle i podniesienia sprawności. Poza zwiększaniem sprawności oraz podnoszeniem efektywności energetycznej, konieczność prowadzenia modernizacji istniejących źródeł ciepła i energii elektrycznej uzasadniona jest również ograniczaniem tzw. niskiej emisji. W mieście działa wiele lokalnych kotłowni i indywidualnych pieców grzewczych opalanych węglem, nieposiadających odpowiednich urządzeń filtrujących. Są to często urządzenia o bardzo niskiej sprawności, niskiej temperaturze spalania i nieefektywne energetycznie. Szkodliwą emisję pogarsza fakt ubożenia społeczeństwa, czego konsekwencją jest spalanie paliwa najtańszego, o złej charakterystyce i niskich parametrach grzewczych. Jeszcze gorzej jest, gdy do pieca zostają wrzucone odpady i śmieci. W efekcie do atmosfery przedostaje się wiele toksycznych substancji bardzo niebezpiecznych dla zdrowia i życia ludzi. Zapisy planu zagospodarowania przestrzennego dotyczące systemów infrastruktury technicznej stanowią rozdział 8 projektowanego dokumentu. Ustalono zasady obsługi miasta w zakresie zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe. Następnie opisano przedsięwzięcia racjonalizujące zużycie ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych wraz z możliwością ich finansowania na terenie miasta Iława, w tym: działania termomodernizacyjne, inwestycje modernizacyjne, zwiększenie sprawności wytwarzania i sprawności przesyłu, oszczędne gospodarowanie energią elektryczną. Tutaj ponownie podkreślono konieczność modernizacji istniejących źródeł energii elektrycznej i cieplnej, podniesienia jakości dostaw energii oraz modernizacji i rozbudowy sieci elektroenergetycznej. Położono duży nacisk na konieczność prowadzenia sukcesywnej termomodernizacji budynków oraz PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA dążenie str. 9 do zmniejszenia energochłonności. W tym zakresie kluczową rolę odgrywa podnoszenie świadomości społecznej w racjonalnym użytkowaniu energii. W rozdziale 10 przedstawiono możliwości wykorzystania istniejących nadwyżek energii oraz odnawialnych źródeł energii, takich jak: energia odpadów komunalnych wykorzystywana w gminie poprzez osuszanie odpadów ściekowych, biomasa wykorzystywana przez Energetykę Cieplną Sp. z o. o. w Iławie w procesie współspalania, pompy ciepła stosowane w zabudowie indywidualnej, energia wiatru planowana do wykorzystania w elektrowni wiatrowej (12 wiatraków) pod Iławą, energia geotermalna niemożliwa do wykorzystania na terenie Iławy ze względu na brak zasobów, energia słoneczna wykorzystywana w kilku domkach jednorodzinnych wyposażonych w instalację kolektorów słonecznych, energia cieków wód powierzchniowych niemożliwa do wykorzystania w Iławie. Zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii w bilansie energetycznym gminy jest działaniem priorytetowym i służącym ochronie środowiska naturalnego. Z tego powodu należy poszukiwać możliwości i nowych obszarów wykorzystania OZE oraz wspierać (np. poprzez modernizację) już istniejące. Dobrymi przykładami są: Energetyka Cieplna Sp. z o. o. w Iławie posiadająca instalację energetycznego współspalania węgla, biomasy i odpadów drewnopochodnych, oczyszczalnia ścieków w Iławie (Dziarny) wykorzystująca energię z niekonwencjonalnych źródeł do suszenia osadów ściekowych. W kolejnym rozdziale oceniono możliwości wykorzystania kogeneracji i ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych. Przykładami systemów kogeneracyjnych działającymi w mieście są Energetyka Cieplna Sp. z o.o. oraz oczyszczalnia ścieków w Dziarnach. Natomiast nie znaleziono możliwości ekonomicznie uzasadnionego wykorzystania na terenie Iławy energii odpadowej z procesów produkcyjnych. PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 10 Następnie przedstawiono w skrócie oddziaływanie elementów projektu założeń na środowisko. Zakres współpracy z innymi gminami (miastami) został opisany w rozdziale 13. Ostatni rozdział stanowią zalecenia zgodne z polityką energetyczną Polski do 2030 r. Wszystkie wymienione w dokumencie rozwiązania uwzględniają dążenie do zminimalizowania negatywnego oddziaływania energetyki na środowisko przy jednoczesnym i sposób zapewnieniu uwzględnienia bezpieczeństwa zagadnień ochrony energetycznego środowiska w gminy. Stopień projektowanym dokumencie oraz potencjalnych skutków dla środowiska w wyniku wdrażania jego zapisów jest zgodny z prawem i wystarczający dla dokumentu strategicznego. 2.4 OPIS PROPONOWANYCH ROZWIĄZAŃ „Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla miasta Iławy” proponuje następujące kierunki działań: - rozbudowę i modernizację systemów energetycznych dla zapewnienia bezpieczeństwa dostaw energii, - racjonalizację zużycia energii w tym: o działania termomodernizacyjne, o inwestycje modernizacyjne, o zwiększenie sprawności wytwarzania i sprawności przesyłu, o oszczędne gospodarowanie energią elektryczną, - wykorzystanie odnawialnych źródeł energii. W rozbiciu na poszczególne systemy energetyczne przewidziano następujące zadania: dla systemu ciepłowniczego: o rozbudowa Kotłowni Rejonowej nr 1 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 11 o modernizacja istniejących źródeł ciepła o wykorzystanie źródeł niekonwencjonalnych np. paliw ekologicznych w lokalnych kotłowniach oraz kolektorów słonecznych, pomp ciepła (ciepło gruntu, ciepło jezior) – do podgrzewania ciepłej wody użytkowej i na potrzeby centralnego ogrzewania o rozbudowa sieci ciepłowniczej (likwidacja niskiej emisji) dla systemu elektroenergetycznego: o rozwój sieci w celu przyłączania nowych odbiorców o modernizacja istniejącej sieci dla systemu gazowniczego: o rozwój sieci w celu przyłączania nowych odbiorców o modernizacja istniejącej sieci 2.4.1 SYSTEM CIEPŁOWNICZY W szczególności dla systemu ciepłowniczego przewiduje się: - modernizację Kotłowni Rejonowej nr 1 polegającą na zainstalowaniu dwóch kotłów parowych o mocy 8,226 MW każdy opalanych biomasą, budowie instalacji kogeneracyjnej o mocy 3,4 MWe wraz z podłączeniem do istniejących instalacji, - dążenie do tego, aby lokalne źródła ciepła nie pogarszały warunków środowiska i dlatego popiera się proces wymiany kotłów węglowych na gazowe i olejowe, - wyposażanie nowych obiektów w paleniska i kotłownie opalane paliwami ekologicznymi takimi jak (biomasa, drewno, pelety, zrębki, słoma) a w istniejących systematyczne eliminowanie paliwa węglowego, - system kanałów cieplnych należy zapierścieniować wg ustaleń jak w "Studium…", PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 12 kotłownie wszystkie - zakładowe nie likwidowane, należy wyposażyć w maksymalnie sprawne systemy oczyszczające, w celu minimalizacji zagrożeń dla środowiska. Mając na uwadze utrzymanie wysokiego poziomu bezpieczeństwa zaopatrzenia miasta w ciepło konieczna jest zharmonizowana z planami rozwoju miasta rozbudowa sieci ciepłowniczych tam gdzie pozwalają na to warunki techniczno – ekonomiczne, a także ścisła współpraca dostawcy ciepła z dostawcami gazu i energii elektrycznej w pozostałych obszarach przy planowaniu lokalnych źródeł ciepła. Rozbudowa sieci ciepłowniczej i budowa nowych kotłowni następuje na podstawie studiów branżowych z uwzględnieniem materiałów i ustaleń „Studium...” oraz w zgodzie z zapisami w Planie Zagospodarowania Przestrzennego. 2.4.2 SYSTEM ELEKTROENERGETYCZNY System elektroenergetyczny w chwili obecnej stanowi spójną całość, w zupełności zaspokaja potrzeby miasta zarówno pod względem dostarczanej mocy jak i pewności zasilania. Nie wymaga istotnych zmian poza przyłączaniem nowych odbiorców i modernizacją wyeksploatowanych fragmentów sieci, co jest na bieżąco realizowane. Plany Rozwojowe przekazane przez Energa Operator S.A. na najbliższe lata przewidują następujące modernizacje w mieście Iława: - Wymiana awaryjnych odcinków linii kablowej SN 15 kV Iława Miasto 2 Tematy zaakceptowane na Zespole Technicznym w 2009r. (realizacja Artykuły Polne I i II w 2009r) - Budowa powiązania kablowego pomiędzy liniami 15 kV Iława Miasto II - Iława Wylęgarnia - GPZ Iława - przekładniki kombinowane l.110kV Lubawa - GPZ Iława - transformatory potrzeb własnych - GPZ Iława - bateria akumulatorów - Wymiana zabezpieczeń i modernizacja pól 110 i 15 kV na stacjach w Olsztynie PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 13 Budowa ciągu liniowego SN Rudzienice z GPZ Iława Wschód - budowa linii - kablowej SN ok. 3000m, zamiana stacji słupowej stacją wnętrzową oraz przebudowa linii napowietrznej SN 15kV na długości ok.2900m. Modernizacja słupowej przelotowej stacji transformatorowej T-0109 Iława - Wojska Polskiego I wraz z siecią 0,4kV wychodzącą ze stacji - modernizacja stacji słupowej oraz przebudowa linii napowietrznej n/n na kablową. Iława Kościuszki I T-0427 "Dom Młodego Robotnika" Iława Zajazd T-0529 - - budowa powiązania kablowego n/n pomiędzy stacjami o łącznej długości 117m. Iława Sobieskiego T-0645 Iława Szpital T-0095 -budowa powiązania pomiędzy - stacjami po stronie n/n. Iława Jana III Sobieskiego T-0464 Iława Artykuły Rolne T-0086 Iława Dom - Weterana T-0561- budowa powiązania pomiędzy stacjami kablem n/n o łącznej długości ok. 220m. LSN Iława Miasto II - przebudowa linii napowietrznej na kablową 3xHUHAKXS - 1x120. przebudowa linii WN 110 kV pomiędzy GPZ Iława – Iława Wschód – Ostróda - na dwutorową oraz wykonanie nowej relacji pomiędzy Ostródą a Olsztynkiem. Łącznie dotyczy to przebudowy 3 linii WN 110 kV oraz wykonaniem linii WN 110 kV jednotorowej do GPZ Olsztynek (wydane warunki przyłączenia) Przy kapitalnych remontach linii istniejących oraz budowie nowych, należy tworzyć lokalne korytarze techniczne w oparciu o pasy drogowe. Zabrania się prowadzenia linii energetycznych przez tereny przewidziane do zainwestowania z wyjątkiem sytuacji uzasadnionych społecznie, o których zadecyduje Zarząd Miasta. Rozbudowa systemu następuje na podstawie studiów branżowych i na zasadach określonych w Planie Zagospodarowania Przestrzennego. 2.4.3 SYSTEM GAZOWNICZY Rozbudowa sieci gazowej będzie prowadzona sukcesywnie w dostosowaniu do potrzeb rozwoju obszaru Iławy. Przy rozbudowie i remontach sieci należy uwzględnić PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 14 strefy ochronne dla gazociągów i urządzeń gazowniczych zgodnie z obowiązującymi przepisami dotyczącymi warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe. Zakres inwestycji Pomorskiej Spółki Gazownictwa Sp. z o.o. na lata 2009-2013: trwają prace projektowe nad budową gazociągu wysokiego ciśnienia DN 300 PN 6,3 MPa relacji Brodnica - Nowe Miasto Lubawskie - Iława o długości ok. 67 km wraz z gazociągiem wysokiego ciśnienia DN 100 PN 6,3 MPa o długości ok. 3,5 km zasilającym projektowaną stację gazową redukcyjno pomiarową wysokiego ciśnienia w miejscowości Dziarny k/Iławy o przepustowości Q=2000 nm3/h. Planowany termin zakończenia budowy to koniec maja 2015r. planowane jest połączenie stacji w miejscowości Dziarny k/Iławy z siecią gazową średniego ciśnienia w mieście Iława. Ogólną tendencją powinno być zwiększanie zapotrzebowania na gaz w ciepłownictwie eliminując tym samym użycie mniej ekologicznych paliw. Rozbudowa sieci gazowej następuje na podstawie studiów branżowych z uwzględnieniem materiałów i ustaleń „Studium...” oraz w zgodzie z zapisami w Planie Zagospodarowania Przestrzennego. PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 15 3 METODYKA ZASTOSOWANA PRZY SPORZĄDZANIU PROGNOZY Prognoza została opracowana zgodnie z zaleceniami zawartymi w Ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Przy sporządzaniu niniejszego dokumentu zastosowano metody statystyczne i porównawcze, analizy i oceny dostosowane do stanu współczesnej wiedzy. Autorzy kierowali się swoją wiedzą i doświadczeniem stosownie do stanu wiedzy współczesnej. Wszystkie zastosowane metody oceny są dostosowane do zawartości i stopnia szczegółowości projektowanego dokumentu. Część dotycząca oceny oddziaływania na środowisko rozwiązań zaleconych w projektowanym opracowaniu przedstawiono tabelarycznie z efektami graficznymi w celu lepszego zobrazowania skutków dla środowiska. Oceny dokonano w oparciu o analizę poszczególnych elementów środowiska w zależności od zagrożeń stwarzanych przez oddziaływanie na środowisko systemów energetycznych. Zastosowano metodę macierzy interakcji do analizy wpływu działań na poszczególne komponenty środowiska. Ocena realizacji celów została oparta na analizie zgodności treści projektowanego dokumentu z kryteriami zawartymi w obowiązujących dokumentach i przepisach na szczeblu lokalnym, regionalnym i krajowym. Wzięto pod uwagę zwłaszcza powiązania spójności celów, kierunków działań i priorytetów ekologicznych ww. dokumentów. PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 16 4 ANALIZA ZGODNOŚCI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU Z INNYMI DOKUMENTAMI Dla kompleksowej oceny wpływu zapisów projektowanego dokumentu na środowisko należy odnieść się i uwzględnić szereg dokumentów opracowanych na potrzeby miasta, mających charakter strategiczny, uwzględniających sferę przestrzenną, ekonomiczną i społeczną oraz innych opracowań istotnych bezpośrednio i pośrednio dla ochrony środowiska. W tym rozdziale zostaną przeanalizowane dokumenty krajowe i wspólnotowe Unii Europejskiej pod kątem zapisów ochrony środowiska ustanowionych na szczeblu lokalnym, regionalnym, krajowym, międzynarodowym i wspólnotowym. Pod uwagę będą wzięte istotne cele ochrony środowiska, które zostały uwzględnione podczas opracowywania projektowanego dokumentu. Wykazano zakres zgodności pomiędzy przyjętymi w dokumentach kierunkami działań a oddziaływaniem energetyki na środowisko naturalne. 4.1 DOKUMENTY KRAJOWE Projektowany dokument ze względu na swój charakter winien być spójny z innymi działaniami na poziomie lokalnym, regionalnym i krajowym. Poniżej zestawiono dokumenty strategiczne zawierające działania programowe w sektorze energetycznym i paliwowym oraz określono zakres spójności z zawartymi w nich celami, kierunkami działań i priorytetami. Projektowany dokument jest spójny z nadrzędnymi i strategicznymi celami wymienionych dokumentów w następującym zakresie: DOKUMENT ZAKRES SPÓJNOŚCI Miejscowy Plan Zagospodarowania Celem ustaleń planu: Przestrzennego Miasta Iławy 1. określenie ram prawa miejscowego ustalającego optymalne dla PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 17 mieszkańców i środowiska przyrodniczego, zasady jakościowego doskonalenia zagospodarowania przestrzennego jego obszaru, 2. świadome zabezpieczenie przestrzeni miejskiej przed zagrożeniami wynikającymi z dynamicznych procesów rozwoju miasta, 3. minimalizacja konfliktów pomiędzy interesem publicznym i prywatnym, wynikających z kolizji funkcji oraz z ograniczonych terenów na wszystkie wnioskowane funkcje, 4. stworzenie ram prawnych dla harmonijnego zagospodarowania przestrzennego obszaru miasta z uwzględnieniem jego specyfiki oraz zasad zrównoważonego rozwoju. Studium Uwarunkowań i Kierunków Główny cel strategiczny: „Zrównoważony Zagospodarowania Przestrzennego rozwój społeczny, gospodarczy, Miasta Iławy infrastrukturalny i przestrzenny Iławy podstawą podniesienia jakości życia, warunków pracy i wypoczynku.” Cel strategiczny 5. Poprawa warunków obsługi i ochrony środowiska miasta: Program operacyjny: 4. Modernizacja infrastruktury technicznej Strategia Rozwoju Miasta Iława na lata Główny cel strategiczny dla miasta Iławy 2004 - 2015 r. został zdefiniowany zgodnie z wizją rozwoju i określono go jako: zrównoważony rozwój społeczny, PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 18 gospodarczy, infrastrukturalny i przestrzenny Iławy – podstawą podniesienia jakości życia, warunków pracy i wypoczynku Cel strategiczny 5. Poprawa warunków obsługi i ochrony środowiska miasta: Program operacyjny: 3. Modernizacja infrastruktury technicznej zwłaszcza w zakresie: zaopatrzenia w wodę, kanalizację, odprowadzenie wód opadowych, gospodarki odpadami, elektroenergetyki, energetyki cieplnej, zaopatrzenia w gaz itp. Aktualizacja Programu Ochrony Główny cel ekologiczny nr 1 Środowiska Miasta Iławy na lata 2010 – ochrona dziedzictwa przyrodniczego 2013 z uwzględnieniem perspektywy na i zrównoważone wykorzystanie zasobów lata 2014 – 2017 naturalnych, szczegółowy cel ekologiczny 4) racjonalne zużycie wody, materiałów i energii oraz szczegółowy cel ekologiczny 5 ) zwiększenie udziału energii ze źródeł odnawialnych główny cel ekologiczny nr 2 dalsza poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego szczegółowy cel ekologiczny 2) czyste powietrze Plan Gospodarki Odpadami Zwiększenie udziału odzysku, w tym w szczególności odzysku energii z odpadów, zgodnego z wymaganiami ochrony środowiska PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 19 Plany rozwoju przedsiębiorstw Zgodne z planami dotyczącymi energetycznych modernizacji i rozbudowy Program elektroenergetyczny Cel 1 – Racjonalne użytkowanie energii Województwa Warmińsko-Mazurskiego poprzez na lata 2005-2010 1. Zmniejszenie energochłonności gospodarki poprzez stosowanie energooszczędnych technologii (również z wykorzystaniem kryteriów BAT). 2. Zmniejszenie strat energii w systemach przesyłowych (energetycznych, cieplnych). 3. Poprawa parametrów termoizolacyjnych budynków. Cel 2 – Udział energii odnawialnej w ogólnym bilansie energii pierwotnej na poziomie co najmniej 9 % w 2010 r. poprzez między innymi budowę instalacji wykorzystujących źródła odnawialne. Cel 3 – Czyste powietrze poprzez 1. Likwidacja lokalnych kotłowni o dużej emisji poprzez rozbudowę sieci ciepłowniczej. 2. Zamiana kotłowni węglowych na mniej obciążające atmosferę. 3. Instalowanie wysokosprawnych urządzeń ciepłowniczych i budowa nowoczesnych sieci ciepłowniczych oraz zastosowanie automatyki. 4. Instalowanie urządzeń ochrony PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 20 powietrza. 5. Dalsza gazyfikacja. Plan Gospodarki Odpadami Spójne w aspekcie zagospodarowania Województwa Warmińsko-Mazurskiego odpadów poprzez odzysk energii zawartej w tych odpadach, produkcję paliw alternatywnych Regionalny Program Operacyjny OŚ PRIORYTETOWA 4: Województwa Warmińsko-Mazurskiego ROZWÓJ, RESTRUKTURYZACJA na lata 2007-2013 I REWITALIZACJA MIAST Działanie 4.2. Rewitalizacja miast wymiana, remont lub przebudowa zdegradowanej infrastruktury technicznej w zakresie: sieci ciepłowniczej i energetycznej. OŚ PRIORYTETOWA 6: ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE Działanie 6.2. Ochrona środowiska przed zanieczyszczeniami i zniszczeniami Poddziałanie 6.2.1. Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii budowa urządzeń i instalacji w dziedzinie energii słonecznej i biomasy oraz energetyki geotermalnej Strategia Rozwoju Społeczno - Priorytet: otwarte społeczeństwo Gospodarczego Województwa Cel Warmińsko -Mazurskiego do roku 2020 poprawa jakości i ochrona środowiska wraz z Prognozą oddziaływania na środowisko operacyjny: - ograniczenie emisji zanieczyszczeń przemysłowych, - ograniczenie uciążliwości emisji do PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 21 powietrza ze źródeł rozproszonych, - preferowanie ogrzewania przyjaznego środowisku, - wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii, w tym energii geotermalnej, Priorytet: nowoczesne sieci Cel operacyjny: dostosowana do potrzeb sieć nośników energii - Rozbudowy i modernizacji sieci gazowej; - rozbudowy i modernizacji sieci energetycznej; - wspierania wzrostu produkcji i wykorzystania energii odnawialnej, w tym geotermalnej Polityka Energetyczna Polski do 2030 roku - Poprawa efektywności energetycznej - Wzrost bezpieczeństwa dostaw paliw i energii - Rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii - Ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko Krajowy plan działań dotyczący Planowane środki poprawy efektywności efektywności energetycznej energetycznej: - Termomodernizacja budynków, miejskich systemów grzewczych i sieci cieplnych - Zwiększenie udziału w rynku PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 22 energooszczędnych produktów zużywających energię - Promocja wysokosprawnej kogeneracji Krajowy plan działań w zakresie energii Cele w zakresie udziału energii ze źródeł ze źródeł odnawialnych odnawialnych zużyte w sektorze transportowym, sektorze energii elektrycznej, sektorze ogrzewania i chłodzenia, uwzględniając wpływ innych środków polityki efektywności energetycznej na końcowe zużycie energii oraz odpowiednie środki, które należy podjąć dla osiągnięcia krajowych celów ogólnych w zakresie udziału OZE w wykorzystaniu energii finalnej Polityka klimatyczna Polski Cel strategiczny w zakresie ochrony klimatu globalnego poprzez wdrażanie zasad zrównoważonego rozwoju, zwłaszcza w zakresie poprawy wykorzystania energii, racjonalizacji wykorzystania surowców i produktów przemysłu oraz racjonalizacji zagospodarowania odpadów, w sposób zapewniający osiągnięcie maksymalnych, długoterminowych korzyści gospodarczych, społecznych i politycznych poprzez redukcję emisji gazów cieplarnianych i wzrost wykorzystywania nowych i odnawialnych źródeł energii Polityka Ekologiczna Państwa na lata Cel nadrzędny i strategiczny 2007 - 2010 z uwzględnieniem zapewnienie bezpieczeństwa PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 23 perspektywy na lata 2011-2014 ekologicznego kraju (mieszkańców, zasobów przyrodniczych i infrastruktury społecznej) i tworzenie podstaw do zrównoważonego rozwoju społeczno – gospodarczego; w wyniku realizacji zadań określonych w projektowanym dokumencie nastąpi poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego mieszkańców oraz infrastruktury społecznej Krajowy Plan Gospodarki Odpadami Zwiększenie udziału odzysku, w tym w szczególności odzysku energii z odpadów, zgodnego z wymaganiami ochrony środowiska Należy podsumować, iż projektowany dokument jest w pełni zgodny z innymi dokumentami strategicznymi miasta, województwa i kraju uwzględniającymi sferę przestrzenną, ekonomiczną, ekologiczną i energetyczną. Zapisy projektowanego dokumentu są spójne z celami, kierunkami działań i priorytetami ekologicznymi ww. dokumentów strategicznych na poziomie krajowym, wojewódzkim oraz miejscowym. Dotyczy to zarówno wskazanych sposobów realizacji jak i uwzględnienia podstawowych założeń zawartych w ww. dokumentach. 4.2 DOKUMENTY UNII EUROPEJSKIEJ VI Wspólnotowy Program Działań w Zakresie Środowiska Naturalnego jest podstawowym dokumentem określającym cele ochrony środowiska na szczeblu Unii Europejskiej w zakresie: zmiany klimatu, przyroda i różnorodność biologiczna, środowisko i zdrowie, PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 24 zrównoważone zarządzanie zasobami naturalnymi i odpadami. W zakresie wpływu energetyki na zmiany klimatu należy zauważyć globalną tendencję wzrostu zużycia energii, której przyczyną jest ciągły wzrost gospodarczy. Pozytywną tendencją jest ciągłe dążenie do obniżenia zużycia nośników energii poprzez dbałość o efektywne ich wykorzystanie, zwiększenie sprawności urządzeń, zagospodarowanie źródeł odnawialnych oraz minimalizację ilości produktów ubocznych (szkodliwych dla środowiska). W przypadku priorytetu dotyczącego wpływu środowiska na zdrowie niezbędnym jest przestrzeganie dyrektyw unijnych w zakresie standardów emisji SO2, NOX, pyłów zawieszonych i dopuszczalnych emisji tych substancji przez instalacje przemysłowe, energetyczne (w tym spalarnie odpadów) oraz transport. Niezbędnym jest również przestrzeganie limitów emisyjnych gazów cieplarnianych oraz węglowodorów z przeładunków paliw płynnych. Z punktu widzenia projektowanego dokumentu ważne są konkluzje Rady Europejskiej (z 4 lutego 2011 r.). Rada uzgodniła pewne działania priorytetowe, które mają podstawowe znaczenie dla przyszłego wzrostu Europy i jej dobrobytu w (interesującym „zapewnienie nas) energii sektorze energetyki. bezpiecznej, dostępnej Kwestią bez priorytetową zakłóceń, określono zrównoważonej i przystępnej cenowo, co ma przyczynić się do zwiększenia konkurencyjności Europy”. Dla realizacji tego celu sformułowano następujące zadania: utworzenie wzajemnie połączonego i zintegrowanego wewnętrznego rynku energii, aby umożliwić swobodny przepływ gazu i energii elektrycznej, uwzględnianie norm efektywności energetycznej, wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, inwestowanie w bezpieczne i zrównoważone technologie niskoemisyjne, zapewnienie konsekwencji i spójności w stosunkach zewnętrznych UE dla bezpieczeństwa energetycznego, opracowanie niskoemisyjnej strategii na okres do roku 2050. PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 25 Rada Europejska podkreśla znaczenie kompleksowej strategii energetycznej, która zapewni obywatelom, przemysłowi i gospodarce UE bezpieczną, dostępną bez zakłóceń, zrównoważoną i przystępną cenowo energię i przyczyni się do zwiększenia konkurencyjności Europy, oraz uznaje w tym kontekście znaczenie pełnej integracji rynku energii i infrastruktury energetycznej, a co za tym idzie opracowała projekt konkluzji w sprawie dokumentu „Energia 2020: Strategia na rzecz konkurencyjnego, zrównoważonego i bezpiecznego sektora energetycznego”. Istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu konkluzje Rady Europejskiej podzielone są na siedem głównych sekcji: 1. Wewnętrzny rynek energii, 2. Efektywność energetyczna, 3. Infrastruktura, 4. Badania i innowacje w dziedzinie niskoemisyjnych technologii energetycznych, 5. Krajowe źródła energii i krajowa produkcja energii, 6. Stosunki zewnętrzne w dziedzinie energii, 7. Perspektywy długoterminowe – przegląd i sprawozdawczość. System prawny Unii Europejskiej obejmuje szeroki zbiór przepisów z zakresu ochrony środowiska, których realizacja w Polsce winna także być traktowana jako priorytet. Proces dostosowywania polskiego prawa i standardów ochrony środowiska z regulacjami unijnymi przebiega harmonijnie w drodze implementacji zapisów dyrektyw Unii Europejskiej. Najważniejszymi, z punktu widzenia działań energetyki dla ochrony środowiska, są dyrektywy odnoszące się do: poprawy efektywności energetycznej, wzrostu bezpieczeństwa dostaw paliw i energii, dywersyfikacji struktury wytwarzania energii elektrycznej poprzez wprowadzenie energetyki jądrowej, rozwoju wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw, rozwoju konkurencyjności rynków paliw i energii. PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 26 Wszystkie te dyrektywy w swoich założeniach i celach są zgodne z Polityką Energetyczną Państwa do 2030 roku. Są to między innymi następujące dyrektywy: dyrektywa 2006/32/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 kwietnia 2006 r. w sprawie efektywności końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych wyznaczająca zadania w zakresie racjonalizacji zużycia paliw i energii wraz z poprawą efektywności energetycznej skierowane do jednostek sektora publicznego i wdrożenie w przedsiębiorstwach energetycznych systemu białych certyfikatów, pozwalające uzyskać do 2016 r. zmniejszenie o 9% krajowego zużycia energii finalnej w odniesieniu do 2007 r., dyrektywa 2004/8/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie wspierania kogeneracji w oparciu o zapotrzebowanie na ciepło użytkowe na rynku wewnętrznym energii, dyrektywa 2005/89/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 stycznia 2006 r. dotyczącej działań na rzecz zagwarantowania bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej i inwestycji infrastrukturalnych, dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych. Podsumowując: Rada Europejska wskazuje, że ochrona środowiska pozostaje jednym z podstawowych celów polityki energetycznej, co jest zbieżne z celami projektowanego dokumentu. Główne cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu. Wykazano spójność zarówno w zakresie przewidzianych działań jak i sposobów ich realizacji. PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 27 5 AKTUALNY STAN ŚRODOWISKA NA OBSZARACH OBJĘTYCH PRZEWIDYWANYM ZNACZĄCYM ODDZIAŁYWANIEM Ponieważ w wielu dokumentach strategicznych miasta jak również w projektowanym dokumencie zawarta jest szczegółowa analiza stanu poszczególnych komponentów środowiska przyrodniczego miasta w niniejszej prognozie ograniczono się do przedstawienia krótkiej oceny kluczowych elementów środowiska. 5.1 POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE Iława leży na Warmii, na Pojezierzu Iławskim, nad brzegiem najdłuższego w Polsce jeziora Jeziorak. Na jego akwenie znajduje się 16 różnej wielkości wysp. Miasto położone jest: - w południowo-wschodniej części Pojezierza Iławskiego - w dorzeczu Wisły w tym w zlewni chronionej Drwęcy, w zlewni Strugi i Iławki i zlewni jeziora Jeziorak oraz w zlewni Osy w tym zlewni jeziora Silm - częściowo w granicach Głównego Zbiornika Wód Podziemnych Nr 210 „Iława” - częściowo w Obszarze Specjalnej Ochrony Ptaków Natura 2000 „Lasy Iławskie” PLB280005 - częściowo w Parku Krajobrazowym Pojezierza Iławskiego - częściowo w Obszarach Chronionego Krajobrazu Pojezierza Iławskiego (część A) i Doliny Dolnej Drwęcy (wzdłuż Iławki i wokół jeziora Dół) - w wielkoprzestrzennym zachodniomazurskim obszarze węzłowym o znaczeniu międzynarodowym w sieci ekologicznej ECONET – Polska PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 28 5.2 BIORÓŻNORODNOŚĆ FAUNY I FLORY Bioróżnorodność terenów przyrodniczych miasta Iławy ogólnie jest duża, natomiast na terenach zabudowanych mała. Wśród roślinności występują: - najcenniejsze o największej bioróżnorodności: zbiorowiska leśne, zbiorowiska łąk wilgotnych, zbiorowiska szuwarowe i zaroślowe - pozostałe: zbiorowiska ruderalne z licznie występującymi chwastami i zbiorowiska łąk suchych i świeżych oraz muraw. Terenom zurbanizowanym (zabudowa jednorodzinna i wielorodzinna, usługowa, ulice, place, garaże, tereny kolejowe, tereny przemysłowe itp.) towarzyszy uboga roślinność. Na zewnątrz terenów zurbanizowanych występuje szereg gatunków ssaków, gadów i płazów, w tym objętych częściową lub ścisłą ochroną. Zgodnie z Dyrektywą Ptasią na terenach północnej, północno-wschodniej i północno – zachodniej części miasta występują rzadkie i chronione gatunki ptaków. Przez obszar Iławy przebiega główny szlak przelotowy północnych populacji gęsi. Wody powierzchniowe bogate są w różne gatunki ryb. 5.3 AKWENY I CIEKI WODNE Wody powierzchniowe w granicach administracyjnych Iławy zajmują ok. 15% powierzchni miasta. Głównym ciekiem miasta jest rzeka Iławka, której długość całkowita wynosi, 62,4 km, a zlewnia całkowita zajmuje powierzchnię 379,5 km². W granicach administracyjnych miasta znajduje się przy ul. Kościuszki jeden jaz na Iławce. Jeziora całkowicie położone w granicach administracyjnych miasta to: - Mały Jeziorak o pow. 26 ha, głębokości maksymalnej 6,4 m, i średniej 3,4 m oraz objętości wody ok.890,9 tys. m³, - Iławskie Małe (na wschód od ul. Jagiełły), PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 29 - Mułek o pow. 1,4 ha. Jeziora częściowo położone w granicach administracyjnych miasta: - Jeziorak o pow. całkowitej 3219,4 ha, gł. maksymalnej 12,9 m; średniej 5,4 m i o szerokości 200 - 800 m, - Iławskie (zwane Dół lub Długie), o pow. 154,5 ha, głębokości średniej 1,1 m i głębokości maksymalnej 2,5 m (poza miastem). Wzdłuż zachodniej granicy administracyjnej miasta położone jest jezioro Silm. Miasto Iława znajduje w dorzeczu Drwęcy, a niewielki obszar na zachodzie (zlewnia jeziora Silm) należy do dorzecza Osy. Granicę między dorzeczami wyznacza dział wodny II rzędu. 5.4 POWIETRZE Stan zanieczyszczenia powietrza jest jednym z najbardziej zmiennych stanów środowiska. W znaczącym stopniu zależy od wielkości chwilowych emisji ze źródeł zlokalizowanych na danym terenie oraz od wielkości migracji zanieczyszczeń. Rozprzestrzenianie zanieczyszczeń w atmosferze determinowane jest warunkami meteorologicznymi, w tym intensywnością turbulencji wywołanej czynnikami mechanicznymi i termicznymi oraz własnościami fizyczno - chemicznymi atmosfery. W zakresie ochrony powietrza głównym celem działań jest utrzymanie jakości powietrza w rejonach, gdzie jest ona dobra i jej poprawa w pozostałych rejonach. Realizacja tego celu jest zgodna z przepisami Prawa ochrony środowiska oraz z dyrektywami Unii Europejskiej. „Raport o stanie środowiska województwa warmińsko-mazurskiego w 2010 roku” opracowany przez Instytut Ochrony Środowiska i WIOŚ w Olsztynie analizuje zanieczyszczenia środowiska w województwie. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Olsztynie, zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska, sporządza corocznie ocenę bieżącą i klasyfikację stref w oparciu o poziomy substancji w powietrzu określone w Rozporządzeniu Ministra Środowiska (Dz.U.2008 nr 47 poz.281). Klasyfikacja ta jest podstawą do podjęcia PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 30 decyzji o potrzebie zaplanowania działań naprawczych w danej strefie - opracowania programów ochrony powietrza. Oceny jakości powietrza w odniesieniu do obowiązujących w danym roku dopuszczalnych poziomów substancji w powietrzu zawarto w opracowaniu WIOŚ w Olsztynie pn. „Ocena roczna jakości powietrza w województwie warmińsko mazurskim za rok 2010 r.”. Jakość powietrza atmosferycznego kontrolowana była w 7 stacjach pomiarowych, żadna z nich nie znajduje się na terenie miasta Iława. Ocena stanu środowiska prowadzona jest dla trzech stref: miasto Olsztyn, miasto Elbląg, strefa warmińskomazurska obejmująca pozostałą część województwa. Miasto Iława należy zatem do strefy warmińsko – mazurskiej. Analiza danych i dokumentów pozwala stwierdzić, iż stan powietrza w województwie warmińsko – mazurskim, w tym w Iławie, jest na ogół dobra. Zanieczyszczenia powietrza w Iławie mają głównie charakter powierzchniowy uzasadniony rozwojem przemysłu, sieci drogowej i kolejowej, a w szczególności jest to emisja komunalna tzw. niska emisja, pochodząca z gospodarstw domowych opalanych indywidualnie. Ocenę jakości powietrza przeprowadza się pod kątem ochrony zdrowia ludzi i ochrony zwierząt. Ochronę ze względu na zdrowie ludzi prowadzi się dla następujących zanieczyszczeń: - Dwutlenek azotu – powstaje we wszystkich procesach spalania, jego źródłem jest energetyka i komunikacja samochodowa. - Dwutlenek siarki – powstaje w wyniku spalania paliw stałych (węgiel kamienny) w paleniskach domowych i przemysłowych w skutek czego jego stężenie w okresie zimowym jest kilkakrotnie wyższe niż w lecie. - Pył PM10 – głównym źródłem są paleniska przemysłowe i domowe, zagrożenie stanowi jego przedostawanie się do górnych dróg oddechowych, stanowi obecnie największy problem ochrony czystości powietrza. PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 31 Metale ciężkie oznaczane w pyle PM10 – powstają w wyniku spalania paliw - stałych, nie ulegają rozkładowi w środowisku lecz kumulują się w glebie i roślinach. - Tlenek węgla – jest efektem niezupełnego spalania paliw. - Ozon – jest zanieczyszczeniem wtórnym, związanym przyczynowo z zanieczyszczeniami komunikacyjnymi. Beznzen – powstaje w wyniku spalania paliw wysokooktanowych zatem jego - źródłem jest transport. - Pył PM2,5 – mierzony w województwie od 2010 r. - Benzo(a)piren – powstaje na skutek spalania paliw kopalnych w indywidualnych gospodarstwach domowych, jego stężenie zimą jest kilkukrotnie wyższe niż w sezonie letnim. Ocenę pod kątem ochrony roślin prowadzi się dla: dwutlenku siarki, tlenków azotu i ozonu. Efekty analizy przeprowadzonej we WIOŚ w Olsztynie obrazuje poniższa tabela. Tabela 1 Ocena jakości powietrza ze względu na zanieczyszczenia dla strefy warmińsko - mazurskiej wg danych WIOŚ zanieczysz czenie SO2 NO2 NOx PM10 C6H6 CO O3 As Cd Ni Pb PM2,5 BaP klasa A A A C A A A A A A A A C gdzie: klasa A oznacza, że na danym terenie poziom stężeń zanieczyszczeń nie przekracza poziomu dopuszczalnego Klasa C oznacza, że na danym terenie poziom stężeń zanieczyszczeń jest powyżej poziomu dopuszczalnego W Iławie, jak i w całym województwie, największym problemem jest wysoki poziom zanieczyszczenia powietrza pyłem zawieszonym PM10 i benzo(a)pirenem. W okresie PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 32 zimowym podstawową przyczyną występowania przekroczeń jest emisja z systemów indywidualnego ogrzewania budynków. Należy zauważyć, iż w stosunku do poziomu z lat poprzednich stężenie pyłu PM10 oraz krotność przypadków powyżej poziomu dopuszczalnego stale rośnie. W 2010 roku sytuację tę można tłumaczyć panującymi warunkami meteorologicznymi tzn. bardziej surową zimą w porównaniu z latami ubiegłymi i w związku z tym większą emisją zanieczyszczeń ze źródeł grzewczych. W przypadku pozostałych zanieczyszczeń mierzonych ze względu na kryterium ochrony zdrowia nie stwierdzono przekroczeń wartości kryterialnych. 5.5 GLEBY W mieście Iława przeważają gleby brunatne właściwe, kwaśne i wyługowane wytworzone na glinach lekkich, piaskach gliniastych i piaskach słabo gliniastych. W formie dolinnej (wzdłuż k. Iławskiego) występują gleby torfowe i mułowo-torfowe, podobnie jak w dnie pozostałych form dolinnych i zagłębień. Mniejszą powierzchnię zajmują gleby bielicowe oraz murszowo-mineralne i murszowate. Występują tu gleby w klasie bonitacyjnej IVa i IVb o średnim potencjale rolniczym oraz V i VI o małym i bardzo małym potencjale. 5.6 TRASY KOMUNIKACYJNE Bardzo ważnym elementem położenia Iławy jest położenie komunikacyjne, drogowe i kolejowe. Przez Iławę przebiega jedna droga krajowa nr 16 Grudziądz – Augustów. Ważna rolę transportową pełnią dwie drogi wojewódzkie: nr 521 Kwidzyn – Iława, stanowiąca połączenie z zachodnią częścią kraju i nr 536 Iława – Sampława, jako połączenie w obrębie woj. warmińsko-mazurskiego. Drogi powiatowe są wspomagane w systemie komunikacyjnym przez drogi gminne i wewnętrzne, umożliwiające połączenia miasta z pozostałymi okolicznymi miejscowościami. Iława jest korzystnie położona w stosunku do ośrodków regionalnych i podregionalnych. PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 33 Iława jest też ważnym węzłem kolejowym. W tym mieście przecinają się 3 trasy komunikacji kolejowej: Warszawa – Gdańsk, Toruń – Olsztyn, Płock – Gdańsk. 5.7 KLIMAT Średnia roczna temperatura powietrza wynosi ok. 6,8°C, średnia lipca ok. 17,2°C, a stycznia ok.-3,7°C. Średnie dzienne usłonecznienie rzeczywiste w lecie (VI – VIII) wynosi 7 – 7,5 godzin, zaś w zimie (XII – II) poniżej 1,3 godziny. Średni opad roczny w Iławie wynosi ok. 671 mm. Najwięcej opadów występuje w lipcu i sierpniu, najmniej w miesiącach zimowych. Średnia prędkość wiatru wynosi 3,3 m/s, największa w styczniu, najmniejsza w sierpniu. Udział wiatrów bardzo silnych powyżej 15 m/s wynosi 0,7%, a silnych 10– 15 m/s – 2,5%. Najsilniejsze wiatry występują z południowego wschodu i zachodu, a najsłabsze ze wschodu. 5.8 ZASOBY NATURALNE Obszar Iławy jest ubogi w surowce mineralne. Występują tu nieliczne surowce budowlane, głównie kruszywo: piaski i żwiry. Na terenie Iławy występuje jedno złoże surowców okruchowych, które zostało udokumentowane. Jest to złoże piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej tzw. „Iława II”. Jego zasoby geologiczne wynoszą 3568 tys. ton, a roczny ubytek surowca w wyniku eksploatacji wynosi ok. 46-50 tys. t. Powierzchnia złoża wynosi 37 ha i jest to złoże suche, niezawodnione. Sądząc po budowie geologicznej można na obszarze Iławy spodziewać się występowania torfu, przydatnego do celów ogrodniczych lub rolniczych, jednak dotąd nie udokumentowano złóż tej kopaliny. Pod torfami mogą zalegać pokłady kredy jeziornej, przydatnej do odkwaszania gleb. PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 34 5.9 OBSZARY CHRONIONE W dokumencie opisano obszary chronione środowiska naturalnego oraz zabytki. 5.9.1 ŚRODOWISKO NATURALNE Zgodnie z art. 6 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220, ze zm.) formami ochrony przyrody są: parki narodowe (w mieście Iławie nie występują); rezerwaty przyrody; parki krajobrazowe; obszary chronionego krajobrazu; obszary Natura 2000; pomniki przyrody; stanowiska dokumentacyjne (w mieście Iławie nie występują); użytki ekologiczne; zespoły przyrodniczo-krajobrazowe (w mieście Iławie nie występują); ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów. Ochrona przyrody, krajobrazu naturalnego i środowiska w mieście Iława dotyczy następujących terenów i obiektów: 1 Obszar Specjalny Ochrony Ptaków Natura 2000 „Lasy Iławskie” PLB280005 (północno-zachodnia część Iławy – lasy i część jez. Jeziorak) – 150,3 ha w granicach administracyjnych miasta Iława, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 października 2008 r., 2 Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk Natura 2000 „Ostoja Iławska” PLH280027 (północno-zachodnia część Iławy – lasy), wyznaczony na podstawie Dyrektywy Siedliskowej, PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 35 3 Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego (północno-zachodnia część Iławy) z otuliną (północna część Iławy) – dla którego obowiązującą przepisy dwóch rozporządzeń Wojewody z 2005 i 2006 r. 4 Obszary Chronionego Krajobrazu – Pojezierza Iławskiego (część A) i Doliny Dolnej Drwęcy (wzdłuż Iławki i wokół jez. Iławskiego), gdzie obowiązują przepisy dwóch rozporządzeń Wojewody z 2008 r, 5 projektowany rezerwat przyrody „Krzywy Róg” (położony na północ od granic administracyjnych miasta Iławy) – dla zapewnienia trwałej ochrony potencjalnych siedlisk gniazdowych bielika oraz najwartościowszych siedlisk dzięcioła średniego i muchołówki, 6 użytek ekologiczny – niewielkie jezioro śródleśne w oddz. 103i (Nadleśnictwo Iława, obręb Iława) o pow. 0,57 ha z cenną fauną owadów, otoczone borem bagiennym, 7 2 użytki ekologiczne – mokradła ze zbiorowiskami szuwarowymi i zaroślowymi nad rzeką Iławką, 8 4 pomniki przyrody – 2 dęby w lesie komunalnym przy ul. Sienkiewicza, dąb w południowym narożniku zabudowy przy ul. Rzemieślniczej (na stoku opadającym do rzeki Iławki), dąb przy ul. Kościelnej, 9 skupisko pomników przyrody – najstarszy drzewostan głównie dębowy w wieku powyżej 260 lat występuje w oddz. 2 b o pow. 0,5 ha lasu komunalnego przy ul. Sienkiewicza, 10 suma rewirów gatunków ptaków z Załącznika Nr 1 Dyrektywy Ptasiej; dotyczy następujących gatunków: kania czarna, kania ruda, orzeł bielik, orlik krzykliwy, bocian czarny, trzmielojad, błotniak stawowy, dzięcioł średni, 11 lasy ochronne – lasy ochronne w granicach miasta i lasy wodochronne, należące do lasów państwowych; lasy komunalne są w uproszczonym planie urządzania lasu określone jako projektowane lasy ochronne w granicach miasta i projektowane lasy wodochronne, 12 korytarze ekologiczne o znaczeniu biologiczno-klimatyczno-hydrologicznym – wzdłuż rzeki Iławki, Strugi Tynwałd (zw. wcześniej k. Iławskim) i Strugi Radomno (zw. Rowem Marzyńskim), PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 36 13 korytarze klimatyczno-hydrologiczne – w południowo-zachodniej części miasta, 14 główne kierunki przewietrzania miasta – umożliwiają wymianę powietrza, 15 Główny Zbiornik Wód Podziemnych (GZWP) Nr 210 „Iława” (czwartorzędowy, międzymorenowy), 16 strefy ochrony bezpośredniej – 8 studni ujęcia komunalnego wód podziemnych, 2 studni na wyspie Wielka Żuława oraz 2 studni Zakładów Ziemniaczanych. Dużą wartość krajobrazową w mieście Iława ma wyspa Wielka Żuława. 5.9.2 ZABYTKI Ochrona krajobrazu kulturowego w mieście Iława dotyczy: 25 obiektów urbanistyki, architektury i budownictwa wpisanych do rejestru zabytków, 2 stanowisk archeologicznych wpisanych do rejestru zabytków archeologicznych – grodzisko z wczesnego średniowiecza na wyspie Wielka Żuława oraz ślady pierwotnego osadnictwa, 92 obiektów wpisanych do wojewódzkiej ewidencji zabytków, 14 obiektów proponowanych do gminnej ewidencji zabytków, 24 stanowisk archeologicznych, stref ochrony konserwatorskiej określonych w ustaleniach miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego miasta. 5.10 ZASOBY ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO Do najważniejszych zasobów środowiska przyrodniczego miasta należą: zbiorowiska leśne (306 ha, stanowiące 14% powierzchni miasta) PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 37 zbiorowiska łąk wilgotnych stanowiące ważne korytarze ekologiczne o dużym potencjale retencji wody oraz o dużych i średnich potencjałach faunistycznym i florystycznym zbiorowiska szuwarowe i zaroślowe o dużym potencjale retencji wody oraz o dużych i średnich potencjałach faunistycznym i florystycznym, produkcji tlenu i regeneracji powietrza gleby organiczne na podłożu torfowym i mułowo-torfowym o dużym potencjale retencji wody roślinność parków i skwerów, w tym ciągów parkowo-spacerowych o średnich potencjałach faunistycznym i florystycznym, produkcji tlenu i regeneracji powietrza wody powierzchniowe o dużym potencjale retencji wody oraz o dużych i średnich potencjałach faunistycznym i florystycznym tereny podmokłe o dużym potencjale retencji wody oraz o dużych i średnich potencjałach faunistycznym i florystycznym korytarze ekologiczne o znaczeniu biologiczno – klimatyczno – hydrologicznym użytki ekologiczne pomniki przyrody tereny rewirów rzadkich, chronionych gatunków ptaków zgodnie z Dyrektywą Ptasią. PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 38 6 PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU Należy podkreślić, iż podstawowym walorem ekologicznym miasta jest jego położenie w Ekologicznym Systemie Obszarów Chronionych. Konieczność ochrony zasobów i walorów przyrodniczych w tym przede wszystkim wód powierzchniowych i podziemnych, terenów leśnych, walorów krajobrazowych i terenów zielonych ma szczególne znaczenie dla miasta o charakterze turystycznym. W tym rozdziale zostaną omówione problemy ochrony środowiska w aspekcie działania systemów energetycznych tzn. ciepłownictwa, systemu elektroenergetycznego i gazowniczego. 6.1 POWIETRZE ATMOSFERYCZNE Systemy energetyczne mają wpływ na zanieczyszczenia pochodzące ze źródeł powierzchniowych (tzw. niska emisja) oraz ze źródeł punktowych takich jak kotły i piece technologiczne, spalanie energetyczne, wyposażone w emitory punktowe. Niska emisja pochodzi zazwyczaj z palenisk domowych, a jej wielkość jest wyjątkowo trudna do oszacowania. Może stanowić do kilkunastu procent ogółu emisji na terenach o dobrze rozwiniętej sieci ciepłowniczej. Jej oddziaływanie odzwierciedla się przede wszystkim wzrostem emisji dwutlenku siarki i pyłu zawieszonego. Główną przyczyną emisji SO2 jest energetyczne spalanie paliw. Wielkość emisji jest proporcjonalna do zawartości siarki w paliwie; największą rolę odgrywają źródła powierzchniowe tzn. lokalne kotłownie, piece i kotły mieszkaniowe. Emisja z procesów energetycznego spalania paliw jest również głównym źródłem pyłu zawieszonego PM. Benzo(a)piren jest składową pyłu emitowanego do powietrza, przede wszystkim jako efekt niepełnego spalania w źle regulowanych piecach węglowych. PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 39 Dla oceny stanu zanieczyszczenia powietrza prowadzony jest stały monitoring emisji zanieczyszczeń w punktach pomiarowych na terenie województwa. Program naprawczy, służący poprawie stanu powietrza, powinien obejmować następujące działania: 1. Ograniczenie emisji powierzchniowej poprzez termomodernizację budynków oraz wymianę kotłów węglowych na nowoczesne retortowe, ekologiczne, gazowe, elektryczne i olejowe oraz zastosowanie alternatywnych źródeł energii. 2. Montaż, wymiana, modernizacja urządzeń służących ograniczeniu emisji CO 2, SO2, NOx, pyłów do atmosfery oraz urządzeń ochronnych (elektrofiltrów, instalacji odsiarczania itp.) 3. Dążenie do optymalizacji procesów spalania przez stosowanie nowoczesnych technologii 4. Ograniczenie emisji punktowej związanej z występowaniem zakładów produkcyjnych 5. Przeciwdziałanie pyleniu na obszarze składowisk odpadów paleniskowych. Proponowane z projektowanym dokumencie rozwiązania polegające między innymi na: - likwidacji lub modernizacji uciążliwych kotłowni - rozbudowie sieci ciepłowniczej - likwidacji niskiej emisji - termomodernizacji budynków - zmianie czynnika grzewczego na odnawialne źródła energii służą ochronie powietrza atmosferycznego. Energetyka Cieplna Sp. z o.o. w Iławie w ramach przystosowania do wymogów unijnych w zakresie ochrony środowiska przygotowała długofalowy program zmniejszania ilości czynników szkodliwych wprowadzanych do atmosfery. PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 40 Pierwszym elementem tego programu jest sukcesywne zastępowanie węgla biomasą. Dla ochrony powietrza przed zanieczyszczeniami pochodzącymi z ruchu transportowego stosuje się nasadzenia drzew i krzewów wzdłuż ulic jako pasy zieleni izolacyjnej. 6.2 GOSPODARKA ODPADAMI Gospodarka odpadami jest niezwykle istotna dla stanu środowiska gdyż wpływają one na wszystkie jego elementy. Istotne jest, aby nie tylko zapobiegać powstawaniu odpadów, ale również stosować odzysk i unieszkodliwianie. Odpady z energetyki takie jak popioły i żużle oraz pyły z odsiarczania spalin w latach poprzednich były gromadzone na składowiskach odpadów. Obecnie w związku z rozwojem inwestycji budowy dróg istnieje możliwość ich wykorzystywania. Odpady z elektrowni i energetycznego spalania paliw stanowią jedną z większych grup odpadów odzyskiwanych. System gospodarki odpadami w Iławie funkcjonuje w oparciu o Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Rudnie. W Iławie zlokalizowana została stacja przeładunkowa odpadów. W Iławie obecnie funkcjonuje stacja demontażu pojazdów. 6.3 WODY POWIERZCHNIOWE I PODZIEMNE Główną przyczyną zanieczyszczenia wody są ścieki komunalne i przemysłowe, a także nawozy i środki ochrony roślin stosowane w rolnictwie. W ostatnich latach zaobserwowano zmniejszanie się ilości ścieków wymagających oczyszczenia, a również tych nieoczyszczanych. W celu kontroli i oceny jakości wód, a także dla osiągnięcia ich dobrego stanu prowadzony jest różnego rodzaju monitoring. Doskonałym, zasługującym na szczególną uwagę przykładem pierwszej funkcjonującej w Polsce instalacji, która w efektywny sposób wykorzystuje energię PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 41 z niekonwencjonalnych źródeł do suszenia osadów ściekowych, jest oczyszczalnia ścieków w Iławie (Dziarny). Zaprojektowana instalacja do odparowania wody z osadów wykorzystuje energię słoneczną, cieplną ze spalania biogazu, ciepło odpadowe z chłodzenia kogeneratora oraz energię ciepła ze ścieków oczyszczonych, a także z ziemi. Słoneczna suszarnia osadów wraz z hybrydowym układem wspomagania suszenia zaprojektowana została do wysuszenia ok. 3000 Mg/rok komunalnych osadów ścieków z początkowej zawartości ok. 20% suchej masy do końcowej w granicach 70%. Szczegółowy opis działania został zamieszczony w projektowanym dokumencie. Odzyskiwanie energii w osadniku wtórnym powoduje schłodzenie o 2-3°C oczyszczonych ścieków, które odprowadzane do odbiornika swoją temperaturą są bardziej zbliżone do naturalnej temperatury cieków wodnych. Dla ochrony wód winno się również stosować w zakładach produkcyjnych procesy z wykorzystaniem najlepszych dostępnych technik oraz stosowanie w miarę możliwości zamkniętych obiegów wody dla zmniejszenia jej zużycia. 6.4 WALORY KRAJOBRAZOWE Wszystkie linie systemów energetycznych mają wpływ na otaczający nas krajobraz. Nie sposób zaprzeczyć, iż linie energetyczne, rury ciepłownicze czy gazociągi nie poprawiają walorów krajobrazowych miasta. Są jednak niezbędne dla jego Ich funkcjonowania. największym negatywnym oddziaływaniem może być defragmentacja obszarów, a co za tym idzie zaburzenie ich spójności. Zawsze przy realizacji inwestycji należy przestrzegać zasad ochrony krajobrazu przy czym należy brać pod uwagę zarówno wartości przyrodnicze jak i dziedzictwa narodowego. Dotyczy wkomponowanych to propagowania w krajobraz, tak architektury aby były jak budynków najmniej i instalacji widoczne, oraz niezmniejszania powierzchni korytarzy ekologicznych. Można to np. uzyskać prowadząc linie elektroenergetyczne i rurociągi w zagłębieniach terenu, a nie szczytami. PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 42 6.5 POWIERZCHNIA ZIEMI Realizacja celów projektowanego dokumentu będzie miała wpływ na powierzchnię ziemi w zakresie: zmiany zagospodarowania terenu np. poprzez zajęcie powierzchni na nowe obiekty elektroenergetyczne punktowe i przesyłowe, składowiska odpadów paleniskowych itp., przekształcenia powierzchni ziemi (erozje i niwelacje gruntu) w czasie robót inwestycyjnych, zmiana fizyczno-chemicznych właściwości gleby. Dla uniknięcia lub ograniczenia negatywnych skutków na ten komponent środowiska należy na etapie budowy przestrzegać: stosowania sprawnych technicznie maszyn i środków transportu, odpowiedniej organizacji placu budowy – ograniczenie do niezbędnego minimum zajmowanego terenu, nadzoru nad wykonawcami robót i ich pracownikami. Na etapie eksploatacji i poeksploatacyjnym należy dążyć do maksymalnego wykorzystania odpadów paleniskowych np. jako surowiec do produkcji materiałów budowlanych, betonów komórkowych, w robotach ziemnych, do higienizacji osadów ścieków w oczyszczalniach ścieków oraz do rekultywacji nieczynnych wyrobisk poeksploatacyjnych. 6.6 TERENY LEŚNE I ZIELONE Lasy, zajmujące 13,6 % pow. miasta tj. 296, 9 ha, tak jak i inne tereny zielone, mają ogromne znaczenie dla produkcji tlenu i regeneracji powietrza oraz retencji wody. Stanowią tzw. „zielone płuca” miasta. Z tej przyczyny należy szczególnie dbać o istniejące tereny zielone oraz prowadzić zalesienia łączące tereny już istniejące. PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 43 6.7 FAUNA Realizacja planowanych celów ma wpływ na zwierzęta poprzez płoszenie z siedlisk i miejsc lęgowych, zajęcie siedlisk na potrzeby budowy obiektów infrastruktury i linii przesyłowych, utrudnianie rozprzestrzeniania poprzez budowane bariery oraz kolizje z sieciami elektroenergetycznymi. Przy lokalizacji inwestycji należy zwrócić szczególną uwagę na omijanie korytarzy migracyjnych oraz miejsc lęgowych gatunków chronionych oraz terenów prawnie chronionych. Dla bezpieczeństwa winno się znakować wszelkie bariery np. linie elektroenergetyczne, ekrany akustyczne itp. Należy również dla kompensacji przyrodniczej prowadzić odtwarzanie zniszczonych siedlisk w miejscach zastępczych. 6.8 ZDROWIE LUDZI Modernizacje i rozbudowa systemów energetycznych oraz ich wykorzystywanie mają oczywiste negatywne skutki na zdrowie ludzi. Największe znaczenie w tym zakresie mają: zanieczyszczenie powietrza, emisja hałasu, pole elektromagnetyczne. Opis zagrożeń spowodowanych przez te czynniki i sposoby ograniczenia ich wpływu można znaleźć w innych punktach niniejszego opracowania. Tutaj pragniemy podkreślić, iż dla zmniejszenia uciążliwości z wiązanych z hałasem i polem elektroenergetycznym należy przestrzegać zasady prowadzenia linii energetycznych z dala od siedlisk ludzi. Ponadto wszystkie cele projektowanego dokumentu służą ograniczeniu negatywnego wpływu zanieczyszczenia powietrza na zdrowie ludzi. PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 44 6.9 KLIMAT Ze względu na emisję dwutlenku węgla ze spalania paliw konwencjonalnych dużo mówi się o wpływie sektora elektroenergetycznego na pogorszenie klimatu czy globalne ocieplenie. Pomimo podejmowanych od szeregu lat wielu działań służących ochronie klimatu sytuacja niestety sukcesywnie się pogarsza. Zapotrzebowanie na energię stale rośnie, zatem wszelkie działania służące obniżeniu emisji CO 2 do atmosfery będą wpływały na polepszenie klimatu. Należą do nich wszystkie zadania proponowane w projektowanym dokumencie: stosowanie odnawialnych źródeł energii oraz kogeneracji, wprowadzenie zasady efektywności energetycznej, prowadzenie termomodernizacji budynków i źródeł, stosowanie nowoczesnych technik i technologii, podnoszenie sprawności wytwarzania i przesyłu. Problemy ochrony powietrza zostały szczegółowo omówione w rozdziale 6.1 niniejszego dokumentu. 6.10 EMISJA HAŁASU Na obszarze miasta występuje hałas przemysłowy, komunalny i komunikacyjny. Z punktu widzenia projektowanego dokumentu systemy energetyczne stanowią źródło hałasu przemysłowego. Jego natężenie zależy w dużym stopniu od zastosowanych procesów technologicznych. Dla ograniczenia uciążliwości hałasu związanego z prowadzonymi inwestycjami należy: ograniczyć prowadzenie prac do pory dziennej, stosować sprawne technicznie maszyny i środki transportu, lokalizować w „bezpiecznej” akustycznie odległości od zabudowy mieszkaniowej lub stosowanie ekranów. PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 45 6.11 POLA ELEKTROMAGNETYCZNE Działanie systemów energetycznych, w tym zespołów sieci, urządzeń elektrycznych, urządzeń energetycznych, stacji i linii energetycznych o napięciu 110 kV i 220 kV, stanowi źródło emisji promieniowania elektromagnetycznego niejonizującego. Dla zmniejszenia jego oddziaływania na człowieka, zgodnie z przepisami, wprowadza się strefy ochronne z zakazem zabudowy. W celu przeciwdziałania uciążliwościom od źródeł pól elektromagnetycznych należy przyjąć zasadę kablowania linii 110 kV i 15 kV w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. 6.12 FORMY OCHRONY PRZYRODY Wszystkie formy ochrony zostały opisane w punkcie 5.9 niniejszego opracowania. Niniejszy rozdział ma na celu podkreślenie zagrożeń środowiska na te elementy środowiska oraz wpływ założeń projektowanego dokumentu na ich poprawę. 6.12.1 OSTOJA IŁAWSKA Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk Natura 2000 „Ostoja Iławska” PLH280027 (północno-zachodnia część Iławy – lasy) jest dużym kompleksem leśnym (60% powierzchni zajmują drzewostany ponad 40-letnie), obejmujący także tereny bagienne rozproszone po całym obszarze ostoi. Rzeźba terenu została ukształtowana w czasie zlodowacenia bałtyckiego (morena czołowa, rynny polodowcowe, sandry). Występuje tu 31 jezior, o zróżnicowanej wielkości (od 0,5 do 163 ha), reprezentujących wszystkie typy troficzne. Niektóre z nich mają urozmaiconą linie brzegową i liczne wysepki, jak np. jezioro Jeziorak, najdłuższe jezioro rynnowe w Polsce z największą śródlądową wyspą Wielka Żuława. Na terenie ostoi dominują drzewostany bukowe i sosnowe. W bezodpływowych zagłębieniach terenu o wysokim poziomie wód gruntowych, rosną bory bagienne i lasy olszowe. Obok leśnych, wodnych, bagiennych i torfowiskowych zbiorowisk roślinnych występują tu różnorodne zbiorowiska segetalne. PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 46 Ostoja ważna dla ochrony dobrze zachowanych siedlisk buczyny (pomorskiej i kwaśnej) na kresowych stanowiskach swojego zasięgu, a także dla grądów subatlantyckich. Liczne są tu także płaty łęgów jesionowo olszowych, borów bagiennych oraz brzezin bagiennych. Ciekawostką jest występowanie płatów boru chrobotkowago na wyspie Czaplak, oraz zbiorowiska wierzby rokity występujące na sąsiadującym półwyspie. Obszar ważny dla ochrony bobra i wydry. Istotne populacje bezkręgowców w tym zalotki większej i pachnicy dębowej. Warto podkreślić bogatą florę roślin naczyniowych (790 taksonów) z licznymi gatunkami rzadkimi i ginącymi w skali Polski oraz gatunkami prawnie chronionymi (32). Na uwagę zasługuje liczne (ponad 500 egzemplarzy) stanowisko lipiennika Loesela nad jeziorem Łabędź, któremu towarzyszy sierpowiec błyszczący. Z punktu widzenia projektowanego dokumentu największym zagrożeniem dla tego terenu jest zanieczyszczenie powietrza. Problemy związane z ochroną powietrza omówiono w rozdziale 6.1. 6.12.2 LASY IŁAWSKIE Obszar Specjalny Ochrony Ptaków Natura 2000 „Lasy Iławskie” PLB280005 (północno-zachodnia część Iławy – lasy i część jez. Jeziorak) – 150,3 ha w granicach administracyjnych miasta Iława, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 października 2008 r. Duzy kompleks leśny (60% powierzchni zajmują drzewostany ponad 40-letnie), obejmujący także tereny bagienne rozproszone po całym obszarze. Rzeźba terenu została ukształtowana w czasie zlodowacenia bałtyckiego (morena czołowa, rynny polodowcowe i sandry). Występuje tu 31 jezior, o zróżnicowanej wielkości (od 0,5 do 163 ha), reprezentujących wszystkie typy troficzne. Niektóre z nich mają urozmaiconą linię brzegową i liczne wysepki, jak np. Jez. Jeziorak, najdłuższe jezioro w Polsce. Na terenie ostoi dominują drzewostany bukowe i sosnowe. W bezodpływowych zagłębieniach terenu, o wysokim poziomie wód gruntowych, rosną bory bagienne i lasy olszowe. Obok leśnych, wodnych, bagiennych i torfowiskowych zbiorowisk roślinnych występują tu różnorodne zbiorowiska segetalne. PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 47 Stanowi ostoję ptasią o randze europejskiej. Ostoja ważna dla ochrony dobrze zachowanych siedlisk buczyny (pomorskiej i kwaśnej), zboczowych lasów klonowo-lipowych oraz grądu subatlantyckiego. Liczne są także płaty łęgów jesionowo-olszowych. Obszar ważny dla ochrony bobra i wydry. Warto też podkreślić bogatą florę roślin naczyniowych (790 taksonów) z licznymi gatunkami rzadkimi i ginącymi w skali Polski oraz gatunkami prawnie chronionymi. Z punktu widzenia projektowanego dokumentu największym zagrożeniem dla tego terenu jest zanieczyszczenie powietrza. Problemy związane z ochroną powietrza omówiono w rozdziale 6.1. 6.12.3 INNE OBSZARY CHRONIONE Z punktu widzenia projektowanego dokumentu największym zagrożeniem dla terenów objętych ochroną przyrody i wymienionych w rozdziale 5.9 jest zanieczyszczenie powietrza. Emisja zanieczyszczeń do atmosfery ma wpływ właściwie na wszystkie elementy środowiska, w sposób oczywisty na faunę i florę, ale również na obiekty zabytkowe i historyczne przyczyniając się między innymi do ich erozji. Niewątpliwie potencjalne negatywne wpływy na środowisko będą minimalizowane dzięki każdorazowemu uzgadnianiu inwestycji, zgodnie z obowiązującym prawem, z konserwatorem zabytków przed podjęciem budowy. Problemy związane z ochroną powietrza omówiono w rozdziale 6.1. Należy podkreślić, iż wszystkie proponowane w projektowanym dokumencie kierunki działań oraz przedsięwzięcia inwestycyjne planowane do realizacji mają na celu poprawę środowiska naturalnego poprzez ograniczenie szkodliwej emisji do atmosfery. PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 48 7 POTENCJALNE SKUTKI BRAKU REALIZACJI PROPONOWANYCH ROZWIĄZAŃ Projektowany dokument ma charakter planistyczny o stopniu ogólnym, wykonującym inwentaryzację stanu obecnego i wskazującym główne kierunki rozwoju systemów energetycznych. Należy podkreślić, iż wszystkie szczegółowe zadania wymagają odrębnych opracowań pozostających w zgodzie z obowiązującymi aktami prawnymi. Skutkiem rezygnacji z rozwiązań związanych z realizacją rozbudowy sieci ciepłowniczej, elektroenergetycznej czy gazowej będzie niezadowolenie mieszkańców z braku pokrycia potrzeb nowego i istniejącego budownictwa. W takim przypadku mieszkańcy będą zaspakajać swoje potrzeby w „mniej ekologiczny” sposób stosując konwencjonalne źródła energii i podnosząc niską emisję. Z punktu widzenia ochrony środowiska zawartych w projektowanym naturalnego, zaniechanie skutkować dokumencie realizacji będzie rozwiązań ograniczeniem rozwiązań proekologicznych opartych na dostawie tych czynników. Odstąpienie od modernizacji sieci ciepłowniczej, elektroenergetycznej czy gazowej obniży znacznie bezpieczeństwo zasilania energetycznego mieszkańców i ciągłość dostaw energii. Brak ciągłości dostaw energii może być przyczyną poważnych problemów społecznych i ekologicznych, a nawet katastrof ekologicznych w przypadku braku zasilania instalacji chroniących środowisko jak oczyszczalnie i pompownie ścieków, urządzenia oczyszczające powietrze itp. Brak realizacji projektów z zakresu rozbudowy i modernizacji sieci sprzyja zwiększeniu zużycia surowców i energii konwencjonalnej, a co za tym idzie większą emisją substancji szkodliwych odprowadzanych do środowiska. Działanie takie może skutkować pogarszaniem jakości atmosfery, a także wykorzystaniem zasobów naturalnych. Wszystkie działania stanowiące blok zadań związanych z racjonalizacją zużycia energii mają na celu zmniejszenie zużycia energii. Jak powszechnie wiadomo każde użytkowanie energii jest obciążone, w różnym stopniu, oddziaływaniem PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 49 na środowisko naturalne. Zatem zmniejszenie zużycia energii w prosty sposób przekłada się na mniejsze oddziaływanie na środowisko. Zaniechanie realizacji rozwiązań służących szeroko pojętej racjonalizacji zużycia czynników energetycznych doprowadziłoby z pewnością do zwiększonego negatywnego oddziaływania na środowisko naturalne. Podobnie jak racjonalizacja zużycia w energi, większości przypadków wykorzystywanie niekonwencjonalnych źródeł energii prowadzi w oczywisty sposób do zmniejszenia negatywnych skutków oddziaływania na środowisko. Zatem rezygnacja z realizacji tego założenia również wpłynie niekorzystnie na środowisko naturalne. Wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii prowadzi do zmniejszenia degradacji środowiska naturalnego przez wykorzystywanie złoży surowców naturalnych, a także ogranicza niską emisję w mieście. Oczywiste jest, że zakładane w projektowanym dokumencie działania mogą przyczynić się do osiągnięcia celów stawianych przez pakiet klimatycznoenergetyczny zakładający do roku 2020: redukcję emisji CO2, którą można osiągnąć poprzez zmniejszenie zużycia energii, likwidację niskiej emisji, podłączanie odbiorców do sieci ciepłowniczej, wzrost zużycia energii ze źródeł odnawialnych możliwe do osiągnięcia poprzez modernizacje prowadzone u dostawców oraz promowanie niekonwencjonalnych źródeł energii tam gdzie nie jest możliwe podłączenie do sieci miejskiej, zwiększenie efektywności termomodernizacji, energetycznej stosowanie m.in. poprzez prowadzenie energooszczędnych rozwiązań w budownictwie. Zaniechanie powyższych działań służących odchodzeniu od wysokoemisyjnego węgla na rzecz odnawialnych źródeł energii, prowadzenia termomodernizacji w celu oszczędzania energii i zwiększania efektywności energetycznej budynków doprowadzi nie tylko do nieodwracalnych zmian w naszej atmosferze, ale również do zaprzestania realizacji celów 20-20-20 zatwierdzonych przez Komisję Wspólnot Europejskich Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie charakterystyki energetycznej budynków. PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 50 Podsumowując niniejszy rozdział można stwierdzić, iż brak realizacji zaproponowanych w projektowanym dokumencie rozwiązań grozi utrzymywaniem się obecnych problemów ekologicznych w mieście, a nawet może doprowadzić do pogłębiania się niektórych z nich. System ciepłowniczy nie będzie zapewniał wysokiego poziomu bezpieczeństwa zaopatrzenia miasta Iławy w ciepło do roku 2030 w przypadku rezygnacji z prowadzenia prac modernizacyjnych źródeł i sieci, oraz ograniczenia możliwości podłączenia do miejskiej sieci ciepłowniczej nowych odbiorców. Systemu elektroenergetycznego miasta nie będzie można ocenić jako dobry biorąc pod uwagę rezygnację z rozwoju i modernizacji, a co za tym idzie ciągłego zwiększania pewności zasilania dotychczasowych odbiorców oraz przyłączania nowych. System gazowniczy, dzięki ciągłej modernizacji urządzeń i sieci oraz możliwości jej rozbudowy, pozwala zapewnić w miarę bezawaryjne i ciągłe zaopatrzenie miasta w gaz w najbliższych latach. W przypadku rezygnacji z tego zadania system gazowniczy nie będzie mógł być oceniony jako dobry. PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 51 8 OCENA PRZEWIDYWANEGO ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO REALIZACJI POSTANOWIEŃ PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU Ocena przewidywanego oddziaływania na środowisko realizacji postanowień projektowanego dokumentu została przeprowadzona zgodnie z art. 51 Ustawy z dnia 3 października 2008r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. nr 199, poz. 1227 z późniejszymi zmianami). Podczas analizy wzięto pod uwagę wielkość natężenia oddziaływania na środowisko oraz czas jego występowania. Ze względu na specyfikę zaprojektowanych rozwiązań podzielono ocenę oddziaływania na dwa etapy: oddziaływanie w czasie realizacji i w czasie eksploatacji inwestycji. W wielu przypadkach oddziaływanie na środowisko może być negatywne na etapie realizacji inwestycji, a po jej zakończeniu i w czasie eksploatacji pozytywne. Dla zobrazowania oddziaływania na środowisko realizacji postanowień projektowanego dokumentu posłużymy się tabelami, gdzie: + oznacza oddziaływanie pozytywne na środowisko - oznacza oddziaływanie negatywne na środowisko 0 oznacza brak oddziaływania na środowisko Wymienione w rozdziale 5.9 obszary chronione będą rozpatrywane w poniższych tabelach jako składowe odpowiednich elementów środowiska (rośliny, zwierzęta, woda, różnorodność biologiczna, powierzchnia ziemi, itd.). Wpływ realizacji planowanych zadań na obszary Natura 2000 występujące w mieście Iława jest również rozważany osobno. PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 52 Tabela 2 Ocena przewidywanego oddziaływania na środowisko realizacji postanowień projektowanego dokumentu w zakresie systemu ciepłowniczego. ELEMENT lp. ŚRODOWISKA 1. różnorodność biologiczna 2. ludzie 3. zwierzęta ODDZIAŁYWANIE PLANOWANE DZIAŁANIE bezpośrednie pośrednie wtórne skumulowane krótko - średnio - długo - stałe chwilowe R E R E R E R E terminowe terminowe terminowe R E R E modernizacja istniejących źródeł ciepła - 0 - 0 0 0 0 0 - 0 0 0 0 - - rozbudowa sieci ciepłowniczej (likwidacja niskiej emisji) - 0 - 0 0 0 0 0 - 0 0 0 0 - - stosowanie niekonwencjonalnych źródeł energii dla ogrzewania i c.w.u. - + 0 + 0 + 0 + + + + 0 + - 0 rozbudowa Kotłowni Rejonowej nr 1 - 0 - 0 0 0 0 + - 0 + - + - 0 modernizacja istniejących źródeł ciepła - + 0 + 0 + 0 + - 0 + 0 + - - rozbudowa sieci ciepłowniczej (likwidacja niskiej emisji) - + 0 + 0 + 0 + - 0 + 0 + - - stosowanie niekonwencjonalnych źródeł energii dla ogrzewania i c.w.u. - + 0 + 0 + 0 + + + + 0 + - 0 rozbudowa Kotłowni Rejonowej nr 1 - + - + 0 + 0 + - + + - + - 0 modernizacja istniejących źródeł ciepła - 0 - 0 - 0 0 0 - 0 0 0 0 - - rozbudowa sieci ciepłowniczej (likwidacja niskiej emisji) - 0 - 0 - 0 0 0 - 0 0 0 0 - - stosowanie niekonwencjonalnych źródeł energii dla ogrzewania i c.w.u. - + 0 + 0 + 0 + + + + 0 + - 0 rozbudowa Kotłowni Rejonowej nr 1 - + - + 0 + 0 + - + + - + - 0 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 53 ELEMENT lp. ŚRODOWISKA 4. rośliny 5. woda 6. powietrze 7. powierzchnia ziemi ODDZIAŁYWANIE PLANOWANE DZIAŁANIE bezpośrednie pośrednie wtórne skumulowane krótko - średnio - długo - stałe chwilowe R E R E R E R E terminowe terminowe terminowe R E R E modernizacja istniejących źródeł ciepła - 0 - 0 - 0 0 + - 0 0 0 + - - rozbudowa sieci ciepłowniczej (likwidacja niskiej emisji) - 0 - 0 - 0 0 + - 0 0 0 + - - stosowanie niekonwencjonalnych źródeł energii dla ogrzewania i c.w.u. - + 0 + 0 + 0 + + + + 0 + - 0 rozbudowa Kotłowni Rejonowej nr 1 - + 0 + 0 + 0 + - + + 0 + - 0 modernizacja istniejących źródeł ciepła - 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 - 0 rozbudowa sieci ciepłowniczej (likwidacja niskiej emisji) - 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 - 0 stosowanie niekonwencjonalnych źródeł energii dla ogrzewania i c.w.u. 0 0 0 0 0 0 0 + 0 0 + 0 0 0 0 rozbudowa Kotłowni Rejonowej nr 1 - 0 0 0 0 0 0 0 0 0 + 0 0 - 0 modernizacja istniejących źródeł ciepła - + 0 + 0 + 0 + - 0 + 0 + - 0 rozbudowa sieci ciepłowniczej (likwidacja niskiej emisji) - + 0 + 0 + 0 + - 0 + 0 + - 0 stosowanie niekonwencjonalnych źródeł energii dla ogrzewania i c.w.u. - + 0 + 0 + 0 + + + + 0 + - 0 rozbudowa Kotłowni Rejonowej nr 1 - 0 - 0 - 0 0 0 - + + - + - + modernizacja istniejących źródeł ciepła - + 0 0 0 0 0 + - 0 + - 0 - 0 rozbudowa sieci ciepłowniczej (likwidacja niskiej emisji) - + 0 0 0 0 0 + - 0 + - 0 - 0 stosowanie niekonwencjonalnych źródeł energii dla ogrzewania i c.w.u. 0 + 0 0 0 0 0 + 0 0 + 0 0 0 0 rozbudowa Kotłowni Rejonowej nr 1 - 0 0 0 0 0 0 0 0 0 + 0 0 - 0 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 54 ELEMENT lp. ŚRODOWISKA 8. krajobraz 9. klimat zasoby 10. naturalne 11. zabytki ODDZIAŁYWANIE PLANOWANE DZIAŁANIE bezpośrednie pośrednie wtórne skumulowane krótko - średnio - długo - stałe chwilowe R E R E R E R E terminowe terminowe terminowe R E R E modernizacja istniejących źródeł ciepła - + 0 0 0 0 0 0 0 0 - - - - 0 rozbudowa sieci ciepłowniczej (likwidacja niskiej emisji) - + 0 0 0 0 0 0 0 0 - - - - 0 stosowanie niekonwencjonalnych źródeł energii dla ogrzewania i c.w.u. 0 + 0 + 0 + 0 + 0 + + 0 + 0 0 rozbudowa Kotłowni Rejonowej nr 1 - 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 - 0 modernizacja istniejących źródeł ciepła - + 0 + 0 + 0 + - + + 0 + - 0 rozbudowa sieci ciepłowniczej (likwidacja niskiej emisji) - + 0 + 0 + 0 + - + + 0 + - 0 stosowanie niekonwencjonalnych źródeł energii dla ogrzewania i c.w.u. 0 + 0 + 0 + 0 + 0 + + 0 + 0 0 rozbudowa Kotłowni Rejonowej nr 1 - 0 - 0 - 0 0 0 - + + - + - + modernizacja istniejących źródeł ciepła 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 rozbudowa sieci ciepłowniczej (likwidacja niskiej emisji) 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 stosowanie niekonwencjonalnych źródeł energii dla ogrzewania i c.w.u. 0 + 0 + 0 + 0 + + + + 0 + 0 0 rozbudowa Kotłowni Rejonowej nr 1 0 + 0 + 0 + 0 + + + + 0 + 0 0 modernizacja istniejących źródeł ciepła 0 + 0 + 0 + 0 + 0 0 + 0 + 0 0 rozbudowa sieci ciepłowniczej (likwidacja niskiej emisji) 0 + 0 + 0 + 0 + 0 0 + 0 + 0 0 stosowanie niekonwencjonalnych źródeł energii dla ogrzewania i c.w.u. 0 + 0 + 0 + 0 + + + + 0 + 0 0 rozbudowa Kotłowni Rejonowej nr 1 0 + 0 + 0 + 0 + + + + 0 + 0 0 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 55 ELEMENT lp. ŚRODOWISKA 12. dobra materialne 13. NATURA 2000 ODDZIAŁYWANIE PLANOWANE DZIAŁANIE bezpośrednie pośrednie wtórne skumulowane krótko - średnio - długo - stałe chwilowe R E R E R E R E terminowe terminowe terminowe R E R E modernizacja istniejących źródeł ciepła - 0 0 0 0 0 0 + - 0 0 0 0 - 0 rozbudowa sieci ciepłowniczej (likwidacja niskiej emisji) - 0 0 0 0 0 0 + - 0 0 0 0 - 0 stosowanie niekonwencjonalnych źródeł energii dla ogrzewania i c.w.u. 0 + 0 + 0 + 0 + + + + 0 + 0 0 rozbudowa Kotłowni Rejonowej nr 1 0 + 0 + 0 + 0 + + + + 0 + 0 0 modernizacja istniejących źródeł ciepła 0 0 0 0 0 0 0 + 0 0 + 0 + 0 0 rozbudowa sieci ciepłowniczej (likwidacja niskiej emisji) 0 0 0 0 0 0 0 + 0 0 + 0 + 0 0 stosowanie niekonwencjonalnych źródeł energii dla ogrzewania i c.w.u. 0 0 0 0 0 0 0 + 0 0 + 0 + 0 0 rozbudowa Kotłowni Rejonowej nr 1 0 0 0 0 0 0 0 + 0 0 + 0 + 0 0 R – na etapie realizacji inwestycji E – na etapie eksploatacji PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 56 Tabela 3 Ocena przewidywanego oddziaływania na środowisko realizacji postanowień projektowanego dokumentu w zakresie systemu elektroenergetycznego. ELEMENT lp. ŚRODOWISKA 1. różnorodność biologiczna 2. ludzie 3. zwierzęta 4. rośliny 5. woda 6. powietrze 7. powierzchnia ziemi ODDZIAŁYWANIE PLANOWANE DZIAŁANIE bezpośrednie pośrednie wtórne skumulowane krótko - średnio - długo - stałe chwilowe R E R E R E R E terminowe terminowe terminowe R E R E modernizacja istniejącej sieci - 0 - 0 0 0 0 0 - 0 0 0 0 - 0 rozwój sieci w celu przyłączania nowych odbiorców - 0 - 0 0 + 0 0 - 0 0 0 0 - 0 modernizacja istniejącej sieci - 0 0 0 0 + 0 0 - 0 + 0 0 - - rozwój sieci w celu przyłączania nowych odbiorców - 0 - 0 - + 0 0 - 0 + 0 0 - - modernizacja istniejącej sieci - 0 - 0 - 0 0 0 - 0 0 0 0 - - rozwój sieci w celu przyłączania nowych odbiorców - 0 - 0 - + 0 0 - 0 0 0 0 - - modernizacja istniejącej sieci - 0 - 0 - + 0 0 - 0 - 0 0 - - rozwój sieci w celu przyłączania nowych odbiorców - 0 - 0 - 0 0 0 - 0 - - 0 - 0 modernizacja istniejącej sieci - 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 - 0 rozwój sieci w celu przyłączania nowych odbiorców - 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 - 0 modernizacja istniejącej sieci - 0 0 0 0 + 0 0 - 0 0 0 0 - 0 rozwój sieci w celu przyłączania nowych odbiorców - 0 0 + 0 + 0 + - 0 + 0 0 - 0 modernizacja istniejącej sieci - 0 0 0 0 0 0 0 - 0 0 - 0 - 0 rozwój sieci w celu przyłączania nowych odbiorców - - 0 0 0 0 0 0 - 0 0 - 0 - 0 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 57 ELEMENT lp. ŚRODOWISKA 8. krajobraz 9. klimat 10. zasoby naturalne 11. zabytki 12. dobra materialne 13. NATURA 2000 ODDZIAŁYWANIE PLANOWANE DZIAŁANIE bezpośrednie pośrednie wtórne skumulowane krótko - średnio - długo - stałe chwilowe R E R E R E R E terminowe terminowe terminowe R E R E modernizacja istniejącej sieci - - 0 0 0 0 0 0 0 0 - - - - 0 rozwój sieci w celu przyłączania nowych odbiorców - - 0 0 0 0 0 0 0 0 - - - - 0 modernizacja istniejącej sieci - 0 0 0 0 + 0 0 - 0 0 0 0 - 0 rozwój sieci w celu przyłączania nowych odbiorców - 0 0 + 0 + 0 + - + + 0 + - 0 modernizacja istniejącej sieci 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 rozwój sieci w celu przyłączania nowych odbiorców 0 0 0 0 0 + 0 0 0 0 0 0 0 0 0 modernizacja istniejącej sieci 0 0 0 + 0 + 0 + 0 0 + 0 + 0 0 rozwój sieci w celu przyłączania nowych odbiorców 0 0 0 + 0 + 0 + 0 0 + 0 + 0 0 modernizacja istniejącej sieci - 0 - 0 - 0 0 0 - 0 0 0 0 - 0 rozwój sieci w celu przyłączania nowych odbiorców - 0 - 0 - 0 0 0 - 0 0 0 0 - 0 modernizacja istniejącej sieci 0 0 0 0 0 0 0 + 0 0 + 0 + 0 0 rozwój sieci w celu przyłączania nowych odbiorców 0 0 0 0 0 0 0 + 0 0 + 0 + 0 0 R – na etapie realizacji inwestycji E – na etapie eksploatacji PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 58 Tabela 4 Ocena przewidywanego oddziaływania na środowisko realizacji postanowień projektowanego dokumentu w zakresie systemu gazowniczego. ELEMENT lp. ŚRODOWISKA ODDZIAŁYWANIE PLANOWANE DZIAŁANIE bezpośrednie pośrednie wtórne skumulowane krótko - średnio - długo - stałe chwilowe R E R E R E R E terminowe terminowe terminowe R E R E modernizacja i rozbudowa sieci gazowej 0 0 0 0 0 0 0 + 0 0 + 0 + 0 - 2. ludzie modernizacja i rozbudowa sieci gazowej - + 0 0 0 0 0 + - + + 0 + - - 3. zwierzęta modernizacja i rozbudowa sieci gazowej - 0 0 + 0 + 0 + - 0 + 0 + - - 4. rośliny modernizacja i rozbudowa sieci gazowej - 0 0 + 0 + 0 + - 0 + 0 + - - 5. woda modernizacja i rozbudowa sieci gazowej - 0 0 0 0 0 0 0 - 0 0 0 0 0 - 6. powietrze modernizacja i rozbudowa sieci gazowej - + 0 0 0 0 0 + - + + 0 + - - modernizacja i rozbudowa sieci gazowej - 0 0 0 0 0 0 0 - 0 0 0 0 - 0 8. krajobraz modernizacja i rozbudowa sieci gazowej - 0 0 + 0 0 0 0 0 0 0 - 0 0 0 9. klimat modernizacja i rozbudowa sieci gazowej - 0 0 + 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 - modernizacja i rozbudowa sieci gazowej 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 - 0 0 0 0 modernizacja i rozbudowa sieci gazowej 0 + 0 + 0 0 0 + 0 0 + 0 + 0 0 modernizacja i rozbudowa sieci gazowej 0 + 0 + 0 0 0 + 0 0 + 0 + 0 - 13. NATURA 2000 modernizacja i rozbudowa sieci gazowej 0 0 0 0 0 0 0 + 0 0 + 0 + 0 0 1. 7. 10. różnorodność biologiczna powierzchnia ziemi zasoby naturalne 11. zabytki 12. dobra materialne R – na etapie realizacji inwestycji E – na etapie eksploatacji PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 59 Realizacja postanowień prognozowanego dokumentu może mieć wpływ na poszczególne elementy środowiska: POZYTYWNE na etapie eksploatacji inwestycji związane z wykorzystywaniem scentralizowanych źródeł energii, źródeł ekologicznych i ograniczeniem niskiej emisji: 1. różnorodność biologiczna – bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe, długoterminowe, stałe 2. ludzie - bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe, długoterminowe, stałe 3. zwierzęta - bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe, długoterminowe, stałe 4. rośliny - bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe, długoterminowe, stałe 5. woda – skumulowane, długoterminowe 6. powietrze - bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe, długoterminowe, stałe 7. powierzchnia ziemi – bezpośrednie, skumulowane, długoterminowe 8. krajobraz – bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, średnioterminowe, długoterminowe, stałe 9. klimat (akustyczny) - bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, średnioterminowe, długoterminowe, stałe, chwilowe 10. zasoby naturalne – bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe, długoterminowe, stałe 11. zabytki - bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe, długoterminowe, stałe 12. dobra materialne - bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe, długoterminowe, stałe 13. NATURA 2000 – skumulowane, długoterminowe, stałe PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 60 NEGATYWNE na etapie realizacji inwestycji: 1. różnorodność biologiczna – bezpośrednie i pośrednie, chwilowe – zniszczenie siedlisk, tras migracyjnych itp. 2. ludzie – bezpośrednie, pośrednie, wtórne, chwilowe – pogorszenie warunków życia mieszkańców spowodowane większym natężeniem hałasu i wzrostem zanieczyszczenia w czasie budowy 3. zwierzęta - bezpośrednie, pośrednie, wtórne, chwilowe - spowodowane większym natężeniem hałasu i wzrostem zanieczyszczenia w czasie budowy 4. rośliny - bezpośrednie, pośrednie, wtórne, stałe, chwilowe – zniszczenie pokrywy roślinnej 5. woda – bezpośrednie, chwilowe - obniżenie poziomu wód gruntowych, zakłócenie warunku spływu powierzchniowego wód 6. powietrze - bezpośrednie, pośrednie, wtórne, stałe, chwilowe – zanieczyszczenie spalinami itp. 7. powierzchnia ziemi - bezpośrednie, stałe, chwilowe – zniszczenie warstwy gleby 8. krajobraz - bezpośrednie, stałe, chwilowe – związane z prowadzonymi pracami budowlanymi 9. klimat (akustyczny) - bezpośrednie, chwilowe - spowodowane większym natężeniem hałasu w czasie budowy 10. dobra materialne - bezpośrednie, pośrednie, wtórne, chwilowe – związane z lokalizacją inwestycji, występowaniem wibracji i wstrząsów NEGATYWNE na etapie eksploatacji inwestycji: 1. różnorodność biologiczna – krótkoterminowe, chwilowe 2. ludzie - krótkoterminowe, chwilowe 3. zwierzęta - krótkoterminowe, chwilowe 4. rośliny - krótkoterminowe, chwilowe PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 61 5. woda - krótkoterminowe, chwilowe, bezpośrednie – związane z możliwością wycieków 6. powietrze - chwilowe 7. powierzchnia ziemi - bezpośrednie 8. krajobraz – bezpośrednie, długoterminowe, stałe – związane z widocznymi rurami cieplnymi i sieciami elektroenergetycznymi 9. klimat (akustyczny) - chwilowe 10. zasoby naturalne – długoterminowe – związane z eksploatacją zasobów 11. dobra materialne – chwilowe Należy podkreślić, iż wymienione w projektowanym dokumencie zadania nie będą lokalizowane na obszarach objętych prawnymi formami przyrody, w tym obszarach sieci Natura 2000, ustanowionych na podstawie ustawy z dnia 16.04.2004 o ochronie przyrody (Dz.U. z 2099 r. Nr 151 poz. 1220 ze zm.). W przypadku planowania lokalizacji inwestycji na obszarach Natura 2000 należy podkreślić ogólny zakaz podejmowania działań mogących znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000 (art. 33 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie przyrody). Aby uzyskać zgodę na realizację działania mogącego znacząco negatywnie oddziaływać na obszar Natura 2000 (art..34 ustawy o ochronie przyrody) należy wykazać wymogi nadrzędnego interesu publicznego (o charakterze społecznym lub gospodarczym), ale także brak rozwiązań alternatywnych oraz zapewnić wykonanie kompensacji przyrodniczej niezbędnej do zapewnienia spójności i właściwego funkcjonowania sieci obszarów Natura 2000. Tereny podlegające ochronie są wyłączone z możliwości zmiany funkcji. Obejmuje się ochroną wszystkie zasoby środowiska przyrodniczego, nie dopuszczając do ich zanieczyszczenia i dewastacji. Zadania przewidziane do realizacji obejmujące działania infrastrukturalne, takie jak np. budowa i modernizacja źródeł zasilania, rozbudowa sieci, jakkolwiek same w sobie są proekologiczne, to lokalnie mogą powodować oddziaływania środowiskowe. Na etapie budowy będą to m.in.: PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 62 naruszenia powierzchni ziemi, zakłócenia ruchu drogowego (oraz związane z tym: zwiększona emisja spalin i hałasu z ruchu samochodowego, pylenie z dróg, zmniejszenie bezpieczeństwa na drodze), wytwarzanie odpadów budowlanych oraz powstawanie nieużytecznych w danym miejscu mas ziemnych, emisja spalin i hałasu z maszyn budowlanych, naruszenie siedlisk gatunków, izolowanie głośnych procesów i ograniczanie dostępu do obszarów zagrożonych hałasem, ograniczenie hałasu poprzez zastosowanie obudów i ekranów akustycznych, stosowanie materiałów dźwiękochłonnych w celu zmniejszenia odbić dźwięku, organizację pracy, ograniczającą czas przebywania w obszarach zagrożonych hałasem, planowanie hałaśliwych prac w takim czasie, aby narażona na hałas była jak najmniejsza liczba mieszkańców. Należy podkreślić, iż chwilowe skutki negatywnego oddziaływania na środowisko mogą być głównie uzależnione od awarii systemów energetycznych, dlatego należy dołożyć wszelkich starań, aby ich uniknąć i w tym celu prowadzić ciągły monitoring i modernizację. Zgodnie z polityką ekologiczną miasta określa się obszary szczególnych ograniczeń w zagospodarowaniu przestrzennym. Ugruntowanie trwałych warunków zrównoważonego rozwoju miasta zapewnia miedzy innymi objęcie ochroną wszystkich obszarów wyróżniających się wartościami środowiska przyrodniczego, kulturowego i krajobrazu, a także obszarów wrażliwych ekologicznie. Obszary wartościowe przyrodniczo, nawet te, które nie są proponowane do ochrony prawnej, szczególnie istotne dla funkcjonowania środowiska przyrodniczego, wymagają ochrony przed zainwestowaniem w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 63 Mając na względzie powyższe należy jednak zaznaczyć, że miejsca rozbudowy sieci elektroenergetycznych są w Planie zagospodarowania przestrzennego wykluczone jako tereny inwestycyjne. Rozbudowa sieci cieplnej, elektroenergetycznej i gazowej winna ograniczyć się do strefy śródmiejskiej, strefy zabudowy mieszkaniowej i strefy produkcji i składów. W żadnym wypadku nie będzie oddziaływać negatywnie na żaden z elementów środowiska na terenie strefy przestrzeni przyrodniczych w czasie prowadzenia inwestycji. Niestety, realizacja niektórych inwestycji liniowych takich jak budowa gazociągów czy linii elektroenergetycznych wysokiego napięcia jest często niemożliwa bez jakiejkolwiek ingerencji w obszary chronione lub korytarze ekologiczne. Zatem kolizje w tym zakresie wydają się nieuniknione. Należy podkreślić, iż wszelkie prace inwestycyjne prowadzone w okolicy stanowisk chronionych gatunków i użytków ekologicznych wymagają szczególnej troski o ochronę środowiska naturalnego i ewentualnych konsultacji inwestora z Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska. Jak wynika z powyższego, realizacja założeń projektowanego dokumentu wpłynie korzystnie na warunki środowiskowe, w szczególności, poprzez ograniczenie niskiej emisji, na stan zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego. Pozytywne efekty oddziaływania na środowisko mogą jeszcze zostać wzmocnione w przypadku zwiększenia wykorzystywania odnawialnych źródeł energii oraz dalszego prowadzenia działań racjonalizujących użytkowanie energii. PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 64 9 ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO W przypadku realizacji projektowanego dokumentu negatywne oddziaływania na środowisko pojawiają się wyłącznie na etapie realizacji inwestycji w sposób krótkotrwały. Jednakże należy przewidzieć hipotetyczną możliwość wystąpienia nieprzewidzianych negatywnych skutków dla środowiska w czasie realizacji założeń projektowanego dokumentu z powodu wystąpienia zaniedbań, konfliktów itp. W celu zapobiegania lub ograniczenia negatywnych oddziaływań na środowisko proponujemy stosować następujące rozwiązania: - unikanie prowadzenia elektroenergetycznych, obszarów modernizowanych ciepłowniczych chronionych, cennych i i gazowniczych przyrodniczo, nowych z sieci narażeniem zabytkowych, zasobów naturalnych (wymienionych w rozdziałach 5.9 - 5.10), - przeciwdziałanie skutkom awarii przemysłowych, w odniesieniu do przedsięwzięć zaliczanych do stwarzających możliwość wystąpienia poważnych awarii, - każdorazowe wykonywanie wymaganych ocen oddziaływania na środowisko dla planowanych inwestycji, - przestrzeganie zapisów wydanych decyzji, pozwoleń i koncesji dotyczących realizacji zadania, - zapewnienie stałego nadzoru prac budowlanych, - stosowanie produktów, materiałów i urządzeń nowoczesnych, proekologicznych i energooszczędnych, PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 65 - każdorazowo należy dążyć do wyboru rozwiązań i technologii spełniających kryteria najlepszych technik oraz spełniających standardy emisyjne służące łagodzeniu wpływów inwestycji na środowisko, - na etapie prac budowlanych należy warstwę gleby zdjętą z pasa robót odpowiednio zdeponować i po zakończeniu prac ponownie wykorzystać do rekultywacji terenu, - należy ograniczać istniejącego przestrzenne środowiska zagospodarowanie przyrodniczego do i przekształcenie niezbędnego minimum, np. w trakcie budowy o ile to możliwe maksymalnie zawęzić pas budowy, co pozwoli ograniczyć bezpośrednie zniszczenie drzew i krzewów. Proponowane rozwiązania projektowanego dokumentu, ze względu na swój zakres i umiejscowienie, nie wymagają prowadzenia działań kompensacji przyrodniczej negatywnych oddziaływań na środowisko. PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 66 10 ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W PROJEKTOWANYM DOKUMENCIE Projektowany dokument, co do zasady, stanowi podstawę do dalszego rozwoju sieci elektroenergetycznych miasta, ale nie narzuca konkretnych działań inwestycyjnych lecz wskazuje wyłącznie kierunki rozwoju zapewniającego bezpieczeństwo energetyczne gminy. Taka konstrukcja dokumentu jest zgodna z wymaganiami ustawowymi i potrzebami gminy – określa stan aktualny i przewidywane zmiany zapotrzebowania na ciepło, energię elektryczną oraz paliwa gazowe. Jednocześnie w wyniku realizacji dokumentu nie może dojść do powstania istotnych sytuacji konfliktowych, zatem nie ma potrzeby opracowywania rozwiązań alternatywnych. Istotnym wydaje się również fakt, iż projektowany dokument przedstawia rozwój elektroenergetyczny miasta zgodny z zamierzeniami inwestycyjnymi przedsiębiorstw energetycznych, po których stronie leży odpowiedzialność zarówno za strefę projektową jak i wykonawczą szczegółowych zadań. Należy podkreślić, iż wszystkie zaplanowane działania mają bezpośredni lub pośredni charakter proekologiczny, bowiem ich efektem będzie ograniczenie niekorzystnych oddziaływań na środowisko i ochrona powietrza. Przedsięwzięcia w tym zakresie mają prowadzić do ograniczenia emisji zanieczyszczeń do atmosfery. Projektowany dokument ma charakter strategiczny i w związku z tym brak jest możliwości precyzyjnego określenia działań alternatywnych dla wskazanych działań, w tym napotkanych trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy. Biorąc pod uwagę cele i geograficzny zasięg dokumentu oraz cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru nie ma obowiązku projektowania rozwiązań alternatywnych do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie. PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 67 11 INFORMACJE O MOŻLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO Zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska i ustaleniami Konwencji o ocenach oddziaływania na środowisko w kontekście trans granicznym, sporządzonej w Espoo dnia 25 lutego 1991 r., (Dz. U. z 1999 r., Nr 96, poz. 1110), jako oddziaływanie transgraniczne określa się: "jakiekolwiek oddziaływanie, niemające wyłącznie charakteru globalnego, na terenie podlegającym jurysdykcji Strony, spowodowane planowana działalnością, której fizyczna przyczyna jest w całości lub częściowo położona na terenie podlegającym jurysdykcji innej Strony; przy czym "oddziaływanie" oznacza jakikolwiek skutek planowanej działalności dla środowiska z uwzględnieniem: zdrowia i bezpieczeństwa ludzi, flory, fauny, gleby, powietrza, wody, klimatu, krajobrazu i pomników historii lub innych budowli albo wzajemnych oddziaływań miedzy tymi czynnikami; obejmuje ono również skutki dla dziedzictwa kultury lub dla warunków społeczno-gospodarczych spowodowane zmianami tych czynników”. Biorąc pod uwagę proponowane rozwiązania i geograficzny zasięg projektowanego dokumentu oraz to, że miasto Iława jest położone około 85 km od najbliższej (północnej) granicy, przewiduje się, iż jego realizacja nie będzie miała oddziaływania transgranicznego. PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 68 12 PROPONOWANE METODY ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ORAZ CZĘSTOTLIWOŚĆ JEJ PRZEPROWADZANIA Dla ocenienia realizacji postanowień projektowanego dokumentu oraz analizy ich skutków należy systematycznie gromadzić i porównywać dane zawarte w opracowaniu z danymi aktualnymi. Należy wykorzystywać system pomiarów, ocen i prognoz stanu środowiska stosowany obecnie. Do analizy skutków należy uwzględniać dane gromadzone i przetwarzane przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska, Państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz przedsiębiorstw energetycznych. Analiza taka musi być przeprowadzana nie rzadziej niż raz na trzy lata, ale zaleca się dokonywać jej przynajmniej raz w roku. Podstawą analizy winno być porównanie głównych parametrów systemów ciepłowniczego, elektroenergetycznego i gazowniczego oraz zmiany wynikające z realizacji założeń zawartych w projektowanym dokumencie. Najistotniejszymi czynnikami są: - rozbudowa i modernizacja systemów energetycznych dla zapewnienia bezpieczeństwa dostaw energii, - racjonalizację zużycia energii, - wykorzystanie odnawialnych źródeł energii. Rozpatrywanymi w analizie kryteriami oceny powinny być odpowiednio: - dla systemu ciepłowniczego: o zużycie ciepła, o długość sieci, o ilość odbiorców, o ilość kotłowni, w których zmieniono czynnik grzewczy z konwencjonalnego na paliwa ekologiczne, PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 69 o ilość zlikwidowanych palenisk domowych w związku z podłączeniem do sieci scentralizowanej, - dla systemu elektroenergetycznego: o zużycie energii elektrycznej, o długość sieci, o ilość odbiorców, o ilość nowych stacji transformatorowych 20/0,4 kV i linii zasilających, - dla systemu gazowniczego: o zużycie gazu, o długość sieci, o ilość odbiorców, - dla oddziaływania systemów energetycznych na środowisko naturalne w postaci emisji: o pyłu, o dwutlenku siarki, o tlenków azotu, o tlenku węgla, o dwutlenku węgla, o benzo(a)pirenu, - dla wykorzystania odnawialnych źródeł energii: o moc zainstalowana i sprzedaż energii z OZE, o ilość inwestycji wykorzystujących OZE. Analiza bezwzględnych wartości powyższych wskaźników daje wyłącznie obraz statystyczny wykonanych prac. Istotnym wydaje się być również analizowanie powyższych czynników w wartościach względnych (w stosunku do stanu poprzedniego lub do stanu oczekiwanego) dla zobrazowania rzeczywistego tempa rozwoju. PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 70 Proponuje się wykonywanie corocznego raportu energetycznego analizującego skutki realizacji postanowień projektowanego dokumentu. Poniżej przedstawiamy propozycję metody analizy w formie tabelarycznej. PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 71 Tabela 5 Analiza skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu dla systemu ciepłowniczego LP. 1. WSKAŹNIK zużycie ciepła dla miasta 2. zużycie ciepła na mieszkańca 3. długość sieci 4. ilość odbiorców 5. ilość kotłowni, w których zmieniono czynnik grzewczy z konwencjonalnego na paliwa ekologiczne 6. ilość zlikwidowanych palenisk domowych w związku z podłączeniem do sieci scentralizowanej JEDNOSTKA WARTOŚĆ BEZWZGLĘDNA ROK POPRZEDNI ROK BIEŻĄCY TENDENCJA: + rosnąca - malejąca WARTOŚĆ WZGLĘDNA [%] OPIS GJ/rok zmiana rok do roku MJ/rok km w stosunku do planowanej rozbudowy sieci szt. w stosunku do ilości oczekujących na przyłączenie szt. w stosunku do ogólnej ilości kotłowni lokalnych szt. w stosunku do ilości wszystkich palenisk domowych PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA KRYTERIUM OCENY POZYTYWNEJ Z UZASADNIENIEM Tendencja malejąca świadczy o zmniejszaniu szkodliwej emisji do środowiska. Zmiana rok do roku mówi o tempie zmian. Tendencja rosnąca wskazuje na rozwój sieci. Wyższa wartość względna świadczy o szybkiej realizacji podłączeń do sieci. Tendencja rosnąca wskazuje większe wykorzystanie paliw ekologicznych czyli mniejsze zanieczyszczenie środowiska. Wartość względna świadczy o stopniu zaawansowania procesu i istniejących jeszcze możliwościach poprawy sytuacji. Tendencja rosnąca świadczy o likwidacji niskiej emisji. Wysoka wartość względna świadczy o zaangażowaniu tego procesu. str. 72 Tabela 6 Analiza skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu dla systemu elektroenergetycznego LP. WSKAŹNIK WARTOŚĆ BEZWZGLĘDNA JEDNOSTKA ROK POPRZEDNI 1. zużycie energii elektrycznej dla miasta 2. zużycie energii elektrycznej na mieszkańca 3. długość sieci 4. ilość odbiorców 5. ilość nowych stacji transformatorowych 20/0,4 kV ROK BIEŻĄCY TENDENCJA: + rosnąca - malejąca WARTOŚĆ WZGLĘDNA [%] OPIS GJ/rok zmiana rok do roku KRYTERIUM OCENY POZYTYWNEJ Z UZASADNIENIEM Tendencja malejąca świadczy o zmniejszaniu szkodliwej emisji do środowiska. Wartość względna obrazuje szybkość następujących zmian. MJ/rok km w stosunku do planowanej rozbudowy sieci szt. w stosunku do ilości oczekujących na przyłączenie szt. w stosunku do planowanej ilości stacji transformatorowych PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA Tendencja rosnąca wskazuje szybszy rozwój sieci. Wyższa wartość względna świadczy o szybkiej realizacji podłączeń do sieci. Tendencja rosnąca wskazuje szybszy rozwój sieci. Wyższa wartość względna świadczy o szybkim rozwoju. str. 73 Tabela 7 Analiza skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu dla systemu gazowniczego LP. WSKAŹNIK WARTOŚĆ BEZWZGLĘDNA JEDNOSTKA ROK POPRZEDNI 1. zużycie gazu dla miasta GJ/rok 2. zużycie gazu dla miasta m /rok 3. zużycie gazu na mieszkańca MJ/rok 4. zużycie gazu na mieszkańca m /rok 5. długość sieci 6. ilość odbiorców ROK BIEŻĄCY TENDENCJA: + rosnąca - malejąca WARTOŚĆ WZGLĘDNA [%] OPIS KRYTERIUM OCENY POZYTYWNEJ Z UZASADNIENIEM Tendencja malejąca świadczy o zmniejszaniu szkodliwej emisji do środowiska. 3 zmiana rok do roku Wartość w GJ służy porównaniu ilości gazu w stosunku do pozostałych mediów (ciepła i energii elektrycznej). Wartość względna obrazuje szybkość następujących zmian. 3 w stosunku do planowanej rozbudowy sieci km w stosunku do ilości oczekujących na przyłączenie szt. PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA Tendencja rosnąca wskazuje szybszy rozwój sieci. Wyższa wartość względna świadczy o zmniejszającym się udziale gospodarstw niezgazyfikowanych w mieście. str. 74 Tabela 8 Analiza skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu dla oddziaływania systemów energetycznych na środowisko naturalne w postaci emisji WSKAŹNIK LP. WARTOŚĆ BEZWZGLĘDNA JEDNOSTKA ROK POPRZEDNI 1. pył Mg/rok 2. dwutlenek siarki Mg/rok 3. tlenki azotu Mg/rok 4. tlenek węgla Mg/rok 5. dwutlenek węgla Mg/rok 6. benzo(a)piren kg/rok ROK BIEŻĄCY TENDENCJA: + rosnąca - malejąca WARTOŚĆ WZGLĘDNA [%] OPIS zmiana rok do roku lub w stosunku do wartości dopuszczalnych PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA KRYTERIUM OCENY POZYTYWNEJ Z UZASADNIENIEM Tendencja malejąca świadczy o zmniejszającej się emisji szkodliwych substancji do środowiska. Większa wartość względna świadczy o co raz mniejszym przekraczaniu dopuszczalnych norm. str. 75 Tabela 9 Analiza skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu dla wykorzystania odnawialnych źródeł energii LP. WSKAŹNIK WARTOŚĆ BEZWZGLĘDNA JEDNOSTKA ROK POPRZEDNI 1. moc zainstalowana z OZE 2. sprzedaż energii z OZE GJ/rok 3. ilość inwestycji wykorzystujących OZE szt. ROK BIEŻĄCY TENDENCJA: + rosnąca - malejąca WARTOŚĆ WZGLĘDNA [%] OPIS MW zmiana rok do roku PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA KRYTERIUM OCENY POZYTYWNEJ Z UZASADNIENIEM Tendencja rosnąca świadczy o coraz większym wykorzystywaniu odnawialnych źródeł energii, a wartość względna o tempie tych zmian. str. 76 Zgodnie z przyjętym przez Parlament Europejski pakietem klimatyczno – energetycznym należy zakładać, iż do roku 2020 zużycie energii i emisja CO2 zostanie zredukowana o 20%, natomiast udział energii ze źródeł odnawialnych wrośnie o 20%. Dodatkowo zaleca się prowadzenie monitoringu w zakresie realizacji zadań związanych z racjonalizacją zużycia energii w tym: o działania termomodernizacyjne, o inwestycje modernizacyjne, o zwiększenie sprawności wytwarzania i sprawności przesyłu, o oszczędne gospodarowanie energią elektryczną. Ten wskaźnik, bardzo istotny z punktu widzenia ochrony środowiska, należy monitorować poprzez kontrole opisów podjętych działań i ich realizacji. PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 77 13 PODSUMOWANIE I REKOMENDACJE Analiza projektowanego dokumentu wykonywana na potrzeby niniejszego opracowania pozwala sformułować następujące wnioski i rekomendacje: 1. kierunki działań przyjęte w projektowanym dokumencie służą: zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego gminy, poprawie efektywności energetycznej, ograniczeniu negatywnych wpływów energetyki na środowisko, 2. wzmocnienie planowanych celów można osiągnąć: stosując nowoczesne technologie, zwiększając sprawności produkcji i przesyłu, zmniejszając energochłonność, prowadząc termomodernizacje źródeł i budynków, wykorzystując odnawialne źródła energii, 3. nadaje się priorytet dla działań: wspierających kogenerację, wykorzystujących odnawialne źródła energii, 4. zaleca się wykonywanie raportów oddziaływania na środowisko dla zadań inwestycyjnych w celu zminimalizowania skutków negatywnego oddziaływania na środowisko, 5. rekomenduje się regularną modernizację oczyszczalni ścieków w Iławie (Dziarny) dla ciągłej poprawy jej funkcjonowania, 6. prowadzenie akcji informacyjnych w celu podnoszenia świadomości społecznej w racjonalnym użytkowaniu energii. PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 78 14 STRESZCZENIE SPORZĄDZONE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM Prognoza oddziaływania na środowisko „Projektu założeń do planu zaopatrzenia gminy w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla miasta Iława” została przeprowadzona zgodnie z Ustawa z dnia 3 października 2008r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. nr 199, poz.1227 z późniejszymi zmianami). Celem wykonania prognozy jest określenie możliwych skutków oddziaływań na środowisko realizacji wytycznych projektowanego dokumentu. Ocenie poddano wszystkie elementy środowiska objęte oddziaływaniem ustaleń projektowanego dokumentu, zarówno w zakresie stanu obecnego jak i możliwych przekształceń. Przeprowadzono analizę zagrożeń oraz przedstawiono propozycje rozwiązań minimalizujących negatywne wpływy na środowisko. Głównym celem opracowania pn.„Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe gminy Iława”, nazywanego projektowanym dokumentem, jest prawidłowe planowanie i organizacja zaopatrzenia miasta Iława w czynniki energetyczne do 2030 r., a szczególności: zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego gminy, poprawa efektywności wykorzystania energii, ograniczenie oddziaływania systemów energetycznych na środowisko. Wszystkie wymienione w dokumencie rozwiązania uwzględniają dążenie do zminimalizowania negatywnego oddziaływania energetyki na środowisko przy jednoczesnym zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego gminy. PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 79 W zakresie rozwoju infrastruktury energetycznej i dla poprawy jakości życia mieszkańców poprzez ochronę środowiska naturalnego przewiduje się następujące działania ukierunkowane na: rozbudowę i modernizację systemów energetycznych dla zapewnienia - bezpieczeństwa dostaw energii, racjonalizację zużycia energii w tym: - o działania termomodernizacyjne, o inwestycje modernizacyjne, o zwiększenie sprawności wytwarzania i sprawności przesyłu, o oszczędne gospodarowanie energią elektryczną, wykorzystanie odnawialnych źródeł energii. - W przedmiotowym oddziaływania opracowaniu na środowisko braku przeprowadzono realizacji analizy postanowień potencjalnego projektowanego dokumentu. Podsumowując stwierdzono, iż brak realizacji zaproponowanych w projektowanym dokumencie rozwiązań grozi utrzymywaniem się obecnych problemów ekologicznych w mieście, a nawet może doprowadzić do pogłębiania się niektórych z nich. Następnie przeanalizowano jakie oddziaływanie może mieć wpływ realizacji postanowień prognozowanego dokumentu na poszczególne elementy środowiska, w tym również na obszary NATURA 2000. W szczególności określono oddziaływania: POZYTYWNE na etapie eksploatacji inwestycji związane głównie z wykorzystywaniem scentralizowanych źródeł energii, źródeł ekologicznych i ograniczeniem niskiej emisji, będące następstwem głównie poprawy czystości powietrza. NEGATYWNE na etapie realizacji inwestycji, gdzie zauważono, iż oddziaływanie to ma charakter przejściowy i ustępuje wraz z zakończeniem inwestycji (budowy, modernizacji, prowadzenia robót itp.), zatem powinno się dążyć do jak PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 80 najszybszej realizacji inwestycji w celu ochrony środowiska naturalnego w tych obszarach, a po ich ukończeniu dążyć do odtworzenia lub polepszenia, jeśli to możliwe, ich pierwotnych wartości użytkowych i przyrodniczych. NEGATYWNE na etapie eksploatacji inwestycji, gdyż we wszystkich elementach środowiska mogą nastąpić chwilowe negatywne skutki negatywnego oddziaływania uzależnione głównie od awarii systemów energetycznych, dlatego należy dołożyć wszelkich starań, aby ich uniknąć i w tym celu prowadzić ciągły monitoring i modernizację. Można założyć, iż modernizacja i rozbudowa obiektów punktowych takich jak ciepłownie i kotłownie oraz przesyłowych (linie energetyczne, rurociągi) będzie realizowana w tych samych miejscach poprzez zastępowanie starych instalacji i urządzeń lub w ich otoczeniu w przypadku rozbudowy. Zatem po niedogodnościach związanych z fazą inwestycyjną w efekcie nastąpi zmniejszenie oddziaływania na środowisko poprzez zmniejszenie emisji szkodliwych substancji do powietrza. Większe zagrożenie dla środowiska stanowi rozbudowa sieci elektroenergetycznych w nowych lokalizacjach. jednak biorąc pod uwagę efektywniejsze wykorzystanie energii, powstające ograniczenie strat przesyłowych, zmniejszenie ilości zużywanych paliw, ograniczenie szkodliwej emisji należy uznać Inwestycje tego typu za sprzyjające poprawie środowiska naturalnego pod warunkiem właściwego ich prowadzenia i lokalizowania z poszanowaniem różnych form przyrody. Rozbudowa sieci cieplnej, elektroenergetycznej i gazowej nie powinna oddziaływać negatywnie również w czasie prowadzenia inwestycji na żaden z elementów środowiska na terenie użytków ekologicznych wymienionych w rozdziale 5.9. Należy pamiętać, iż nawet przyjazne środowisku techniki wytwarzania energii, wykorzystujące odnawialne źródła energii oraz przestrzegające zasady efektywności energetycznej mogą oddziaływać miejscami na stan środowiska. Poza tym w przypadku nowych technologii czas ich stosowania jest zbyt krótki, aby można było jednoznacznie określić skumulowane efekty ich stosowania. Jak wynika z przeprowadzonych analiz realizacja założeń projektowanego dokumentu wpłynie korzystnie na warunki środowiskowe, w szczególności poprzez PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 81 ograniczenie niskiej emisji, na stan zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego. Pozytywne efekty oddziaływania na środowisko mogą jeszcze zostać wzmocnione w przypadku zwiększenia wykorzystywania odnawialnych źródeł energii oraz dalszego prowadzenia działań racjonalizujących użytkowanie energii. Nie przewiduje się: znaczącego negatywnego oddziaływania na Obszary Natura 2000, pogorszenia stanu siedlisk przyrodniczych, roślin i zwierząt, dla których ochrony zostały wyznaczone, pogorszenia integralności Obszarów Natura 2000 i ich powiązań z innymi obszarami chronionymi Proponowane rozwiązania projektowanego dokumentu, ze względu na swój zakres i umiejscowienie, nie wymagają prowadzenia działań kompensacji przyrodniczej negatywnych oddziaływań na środowisko. Biorąc pod uwagę cele i geograficzny zasięg dokumentu oraz cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru nie ma obowiązku projektowania rozwiązań alternatywnych do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie. Rozważając proponowane rozwiązania i geograficzny zasięg projektowanego dokumentu oraz to, że Iława jest położona około 85 km od najbliższej (północnej) granicy, przewiduje się, iż jego realizacja nie będzie miała oddziaływania transgranicznego. Dla ocenienia realizacji postanowień projektowanego dokumentu oraz analizy ich skutków zaproponowano systematycznie gromadzić i porównywać dane zawarte w opracowaniu z danymi aktualnymi. Należy wykorzystywać do tego celu system pomiarów, ocen i prognoz stanu środowiska stosowany obecnie oraz uwzględniać dane gromadzone i przetwarzane przez Wojewódzki Inspektorat PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA Ochrony str. 82 Środowiska, Państwowej Inspekcji Sanitarnej i przedsiębiorstwa energetyczne. Podstawą analizy winno być porównanie głównych parametrów systemów ciepłowniczego, elektroenergetycznego i gazowniczego oraz zmiany wynikające z realizacji założeń zawartych w projektowanym dokumencie. Proponuje się wykonywanie corocznego raportu energetycznego analizującego skutki realizacji postanowień projektowanego dokumentu. Zaleca się, aby analiza taka była przeprowadzana przynajmniej raz w roku, ale nie rzadziej niż raz na trzy lata. PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 83 15 SPIS TABEL Tabela 1 Ocena jakości powietrza ze względu na zanieczyszczenia dla strefy warmińsko - mazurskiej wg danych WIOŚ ............................................... 32 Tabela 2 Ocena przewidywanego oddziaływania na środowisko realizacji postanowień projektowanego dokumentu w zakresie systemu ciepłowniczego. ....................................................................................... 53 Tabela 3 Ocena przewidywanego oddziaływania na środowisko realizacji postanowień projektowanego dokumentu w zakresie systemu elektroenergetycznego. ........................................................................... 57 Tabela 4 Ocena przewidywanego oddziaływania na środowisko realizacji postanowień projektowanego dokumentu w zakresie systemu gazowniczego. ......................................................................................... 59 Tabela 6 Analiza skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu dla systemu ciepłowniczego .......................................................................... 72 Tabela 7 Analiza skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu dla systemu elektroenergetycznego .............................................................. 73 Tabela 8 Analiza skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu dla systemu gazowniczego ............................................................................ 74 Tabela 9 Analiza skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu dla oddziaływania systemów energetycznych na środowisko naturalne w postaci emisji ........................................................................................... 75 Tabela 10 Analiza skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu dla wykorzystania odnawialnych źródeł energii ............................................. 76 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ IŁAWA str. 84