Po co biznesowi psychologia? Praktyka i oczekiwania firm a

Po co biznesowi psychologia? Praktyka i oczekiwania firm a współpraca między
twórcami i uŜytkownikami testów psychologicznych
„Adaptacja kulturowa to przystosowanie oryginalnej wersji testu do innej specyfiki kulturowej, dokonywane przy
przenoszeniu testu stworzonego i funkcjonującego w jednym kraju do innego. Testy słuŜą do badania właściwości
indywidualnych istotnych dla przystosowania do wymagań środowiskowych, te zaś są w róŜnych kulturach róŜne.
Wynika to przede wszystkim z odmienności warunków Ŝycia i wartości preferowanych w róŜnych kulturach.”
Potrzebna współpraca nauki i biznesu
Słowa na temat adaptacji kulturowej, zaczerpnięte z wystąpienia prof. Anny Matczak na wspólnej konferencji
Instytutu Rozwoju Biznesu, Pracowni Testów Psychologicznych i Polskiej Fundacji Badań nad Zarządzaniem
dobrze oddają istotę problemu dotyczącego uŜywania narzędzi psychologicznych do celów biznesowych. W Polsce
przewaŜnie korzysta się z testów zagranicznych. To oznacza, Ŝe naleŜy je albo adaptować do naszej specyfiki
kulturowej, albo powinny powstawać nowe, specjalnie opracowane pod kątem dobrze zdefiniowanych potrzeb
polskiego biznesu. Najlepiej – w ścisłej współpracy z nim, na etapie tworzenia i następnie podczas walidacji.
Konferencja „Testy w biznesie. Standardy a praktyka”, której merytorycznym partnerem było Polskie
Towarzystwo Psychologiczne, zgromadziła blisko stu uczestników – twórców, wydawców i uŜytkowników testów.
W charakterze prelegentów wystąpili: prof. Anna Matczak, dr Aleksandra Jaworowska, Joanna Stańczak i Urszula
Brzezińska z Pracowni Testów Psychologicznych oraz dr Olaf śylicz, dr Diana Malinowska i dr Victor
Wekselberg z Instytutu Rozwoju Biznesu. W panelu dyskusyjnym, który moderował Włodzimierz K. Buśkiewicz,
prezes Instytutu, uczestniczyli: dr Joanna Czarnota-Bojarska z Uniwersytetu Warszawskiego, Tatiana Szostok
z Alty, Ewa Wardak z Adecco Polska, dr Kazimierz Sedlak (z Sedlak & Sedlak) oraz wspomniani wyŜej Joanna
Stańczak i Victor Wekselberg.
Celem konferencji było przedstawienie wyników badania ankietowego na temat stosowania testów w firmach oraz
dyskusja w gronie ludzi nauki i biznesu o potrzebach i moŜliwościach tworzenia narzędzi psychologicznych.
Powołano takŜe polską grupę ekspercką ds. opracowania standardów badań psychologicznych i certyfikacji osób
korzystających w swojej pracy z testów.
Stosowanie testów psychologicznych w polskich firmach
Badanie przeprowadzone przez Instytut, Pracownię i Fundację od września 2010 roku do stycznia 2011 jest próbą
odpowiedzi na pytanie o obecną polską praktykę dotyczącą stosowania testów i kwestionariuszy psychologicznych
w firmach. Wzięło w nim udział 112 respondentów - większość z wykształceniem psychologicznym, zatrudnieni
głównie w działach HR duŜych firm z róŜnych branŜ, przewaŜnie poniŜej 40. roku.
Wyniki badania pokazały, Ŝe najczęściej są one wykorzystywane w rekrutacji nowych pracowników. Testy
pozwalają mierzyć m.in. osobowość oraz takie kompetencje, jak umiejętności społeczne czy kierownicze,
popularnie zwane miękkimi. Natomiast znacznie rzadziej – jak wynika z ankiet – badane są zdolności
i inteligencja. Respondenci przede wszystkim wybierają kwestionariusze osobowości, takie jak NEO-FFI, NEO-PIR czy EPQ-R, badające temperament (FCZ-KT) czy inteligencję (Testy Matryc Ravena). Jeśli natomiast chodzi
o kryteria, którymi kierują się badani w wyborze testów, to do najwaŜniejszych naleŜą ich rzetelność, trafność,
istnienie polskich norm. Ankieta potwierdza, Ŝe w firmach dominuje tradycyjna forma testów, czyli papierowa, co
w dobie internetu jest zastanawiające pomimo wszelkich dodatkowych uwarunkowań i ograniczeń związanych
z prowadzeniem badań on-line.
Zdaniem ankietowanych w stosowaniu testów w firmach występują róŜnego rodzaju nieprawidłowości. To
zjawisko jednak bardziej wiąŜe się z brakiem kwalifikacji u badających niŜ naruszeniami prawa. Dlatego być moŜe
respondenci uwaŜają, Ŝe dostęp do testów powinien być ograniczony, a decydować o nim powinny właśnie
kwalifikacje uŜytkownika.
Powołanie polskiej grupy ds. opracowania standardów stosowania testów psychologicznych
w biznesie
OŜywiona dyskusja podczas konferencji, co nie zdarza się zbyt często na tego rodzaju spotkaniach, pokazała, jak
bardzo temat stosowania testów psychologicznych w organizacjach jest waŜny dla kaŜdej ze stron – nauki
i biznesu. Dobre narzędzia, tj. rzetelne, sprawdzone i zgodne ze standardami i normami etycznymi są bezwzględnie
potrzebne. Tu zasadniczego sporu nie ma. Natomiast waŜne jest, aby dostępne w Polsce testy były dostosowane do
naszej specyfiki kulturowej i słuŜyły pomocą w konkretnych działaniach np. specjalistów HR dotyczących
rekrutacji czy rozwoju pracowników. Dlatego organizatorzy konferencji postanowili powołać Polską Grupę
Ekspercką EFPA „EURO TEST – WO”. Jej zadaniem będzie opracowanie standardów stosowania testów
w biznesie, zgodnie z wytycznymi Europejskiej Federacji Towarzystw Psychologicznych, a takŜe stworzenie
systemu certyfikacji dla osób korzystających z tego rodzaju narzędzi badawczych, a nie będących psychologami.
Do udziału w pracach grupy zgłosiło się ponad dwadzieścia osób spośród uczestników spotkania, zarówno
psychologów, jak i przedstawicieli biznesu. To dobry znak na przyszłość dla specjalistów HR, headhunterów,
trenerów i coachów, którym dobre, polskie testy są najbardziej potrzebne, oraz zapowiedź ściślejszego
współdziałania w tym zakresie obu światów – nauki i biznesu.
Patronat medialny nad badaniem i konferencją objęły: Biznes.wieszjak.pl, HRNews, Nowoczesna Firma, „Personel
i Zarządzanie” i „Puls Biznesu”.