FUNDAMENTY PRACY W GRUPIE

Opracowanie: Agnieszka Brzostowska
FUNDAMENTY PRACY W GRUPIE – Lider także jako facylitator
Przywódcy grupy – osoby, których atrybuty mogą pomóc grupie w osiągnięciu celów zadaniowych.
Efektywne przywództwo wymaga zarówno skupienia na zadaniu, jak i troski o członków grupy, chod za
obie sprawy nie musi odpowiadad jedna osoba.
Główną cechą członków grupy, posiadających wysoki status, jest skłonnośd do poddawania pomysłów
i inicjowania czynności w grupie. Dysponują oni środkami, dzięki którym wpływają na innych ludzi
Budowanie tożsamości – początkowo działania w grupie nastawione są do ”wewnątrz”,
 formowanie się zespołu,
 stabilizacja składu,
 poznawanie się,
 wyłonienie się ról,
 negocjacje co do obowiązujących zasad w grupie,
 deklarowanie poziomu zaangażowania,
 określenie wspólnego celu.
Ten etap jest niesamowicie ważny dla jakości następnego – czyli „efektywnej pracy” i nie wolno nam o tym
zapominad. Poniżej przedstawiam fazy procesu grupowego wraz z zadaniami dla prowadzącego grupę.
Procesy i zadania w czasie
FAZY
Formowanie
OPIS
Zaczyna się tworzyd grupa, poszczególni
członkowie poznają się (lub odnawiają
więzi), kształtują się role w grupie
Przy kreowaniu się pozycji w grupie,
ustalaniu zadao często dochodzi do
konfliktów, ścierają się cele i interesy
jednostkowe. Uczestnicy wyrażają swoje
opinie na temat prowadzenia grupy przez
Sztormu/
lidera. Niestety, ta faza jest niezbędna.
konfliktu
Jeśli teraz ludzie nie przedstawią swoich
problemów, konfliktów istniejących
w grupie, to wyjawią się one później –
podczas pracy, co może poważnie zakłócid
jej przebieg.
Po poprzednim etapie w tej fazie ustala się
na nowo wspólne cele i wartości w jakich
grupa chce pracowad. Może to byd
przypomnienie zasad wcześniej już
Kształtowania się
ustalonych. Mogą pojawid się nowe
norm
podziały wewnętrzne. Pomyślne przejście
przez ten etap może wpłynąd na większe
poczucie przez uczestników udziału w życiu
grupy, rozwija się solidarnośd i zaufanie.
Działania/
współdziałania
Członkowie są już zintegrowani – połączeni
wspólnymi wartościami i zasadami. Teraz
grupa gotowa jest do prawdziwej pracy –
dla której grupa została przecież
utworzona.
1
DZIAŁANIE LIDERA
Stworzenie przyjaznych warunków
pracy, tak, aby każdy uczestnik mógł
zabrad głos, czuł się bezpiecznie. Należy
pamiętad o znalezieniu sali na spotkanie
i np. zapewnienie małego poczęstunku.
Zadbanie o to, aby każda osoba mogła
zgłosid swoje wątpliwości, żale,
problemy. Rozwiązad konflikty i
dopasowad reguły do woli uczestników.
Powinien także obserwowad grupę i
starad się wyłapad pojawiające się, lub
już istniejące, lecz niewypowiedziane
konflikty i rozwiązad je wspólnie z grupą.
Wytłumaczenie grupie, że konflikty są
naturalnym etapem jej rozwoju.
Doprecyzowanie wraz z grupą norm i
zasad – ustalenie jak grupa rozumie
kwestię otwartości na nowych
członków, jakie działania będą miały
priorytet, jak wygląda podział zadao i
obowiązków.
Wyjaśnienie pojawiających się procesów
i podsumowanie ich.
Zachęcenie do dalszego działania.
Starad się, aby nowopowstałe konflikty,
przeszkody nie zakłóciły przebiegu
pracy i nie nastąpiło cofnięcie się do faz
wcześniejszych – czuwanie nad grupą
Opracowanie: Agnieszka Brzostowska
Lider musi umied dostrzegad następujące po sobie fazy i rozumied ich konsekwencje. Musi pamiętad, że
kryzys, czy konflikt nie zawsze oznacza koniec pracy – lecz jest normalnym etapem pracy w grupie.
Grupa ma wspólną identyfikację społeczną, w której ważniejsza jest tożsamośd społeczna niż tożsamośd
osobista.
W grupie:
 jednostki wzajemnie na siebie oddziaływają
 członkowie liczą koszty i zyski uczestnictwa (od tego zależy ich motywacja przy projekcie)
 liczą, jakie są konsekwencje uczestnictwa
 dla wielu grup sens ich istnienia jest określony w kategoriach jakiegoś wspólnego celu czy zadania
 członkowie powinni ze sobą kooperowad
Proces budowania grup ma charakter ciągły i dynamiczny, a więc trzymaj rękę na pulsie, doskonal
procedury współdziałania, reaguj na zmiany zarówno te na zewnątrz, jak i wewnątrz grupy (społeczności).
Jako liderzy musimy stale sami się zmieniad i dopasowywad!
FUNKCJA ZADANIOWA LIDERA
Zadania lidera podczas całości pracy zespołu:

wypracowanie z grupą wspólnego celu

podkreśla, że trzeba ze sobą współpracowad

organizuje i prowadzi spotkania


ogrania i rozumie emocje oraz ekspresję
uczestników
dba, aby wypowiedział się każdy, szczególnie
ten, kto ma pomysł

określenie procedur postępowania

podział ról

ustala zasady organizacji pracy

inicjuje i koordynuje działania

dopinguje do aktywności

pomaga w rozwiązywaniu napotykanych
trudności

dostarcza potrzebnych informacji i opinii

nadaje strukturę

troszczy się o innych

motywuje, zachęca do działania – poprzez
także ukazywanie dotychczasowych osiągnięd
zespołu oraz poszczególnych uczestników,
wspiera ich

prowadzi dyskusje, dba o dynamikę grupy

wspiera proces podejmowania decyzji

ułatwia pracę nad rozwiązaniem problemu

koordynuje działania

dba o współpracę

dąży do celu
LIDER:







ludzie chcą za nim podążad z własnego wyboru, a nie z przymusu
Jest wzorem, ma pozytywne nastawienie
Dzieli obowiązki
Obowiązują go takie same reguły
Jest otwarty na krytykę
Potrafi przyznad się do błędu
Jest obowiązkowy
2
Opracowanie: Agnieszka Brzostowska
Zdobywanie prawomocności w oczach członków grupy dla efektywniejszego działania:
Prawomocnośd można uzyskad dzięki:
 kompetencji zadaniowej,
 wstępnemu podporządkowaniu się normom grupy,
 identyfikacji z grupą,
 dobremu dopasowaniu do prototypu członka grupy
 sprawiedliwemu postępowaniu przy rozdziale nagród i sankcji między członkami grupy.
10 przykazao lidera społeczności lokalnej:
1. Słuchaj grupy – nie narzucaj własnej wizji!
2. Bądź bezstronny!
3. Nie ograniczaj niepotrzebnie dyskusji!
4. Zachowaj swoje emocje dla siebie!
5. Nie feruj opinii ani wyroków!
6. Bądź aktywny!
7. Nie wywołuj konfliktów!
8. Angażuj!
9. Pilnuj zasad!
10. Nie oceniaj!
Materiały opracowano na podstawie:
- Brown, Rupert, Procesy grupowe, wyd. GWP, Gdaosk 2006
- Kowalczyk, B., Jordan, P., Budowanie zespołu, wyd. Boris, Warszawa 1996
- Lewicka, Maria –środowisko- prezentacja
- Publikacja Stowarzyszenia CAL, Poradnik dla Facylitatorów
- Publikacja Stowarzyszenia CAL Pomiędzy tożsamością a skutecznością
- Pudło, Piotr, zachowania ludzkie – prezentacja
- Vopel, Klaus, Poradnik dla prowadzących grupy, wyd. Jednośd, Kielce 2006
Zachęcam do lektury!
3
Opracowanie: Agnieszka Brzostowska
NOTATKI:
4