Zastosowanie granulatu asfaltowego w mm-a wg
Transkrypt
Zastosowanie granulatu asfaltowego w mm-a wg
Dr inż. Igor Ruttmar Zastosowanie granulatu asfaltowego w mm-a wg niemieckiej instrukcji M WA „Zastosowanie destruktu asfaltowego”, Ożarów, 22.-23.10.2010 Igor Ruttmar engaged for quality! Zastosowanie granulatu asfaltowego w mm-a wg niemieckiej instrukcji M WA „Zastosowanie destruktu asfaltowego”, Ożarów, 23.10.2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH Zakres działalności / Atuty Obszary działalności Atuty • • • • • • Badania i pomiary Zapewnienie jakości Doradztwo / consulting, opinie Innowacje, B & R, praca w gremiach Szkolenia, zadania specjalne Systemy zarządzania / QM, ochrona środowiska • Szczególne know-how: technologie mieszanek asfaltowych i betonu, kruszywa, mechanika gruntów, budownictwo specjalne • Rozwinięta sieć organizacji laboratoryjnych • Szybki transfer know-how pomiędzy krajmy © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 3 TPA W EUROPIE TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH SP. Z O.O. © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 4 Sztuka laboratoryjna TPA w Pruszkowie • • Zużycie granulatu asfaltowego w Niemczech Przeszkody w zastosowaniu w Polsce • Przepisy techniczne w Niemczech • TL, ZTV, TL AG Instrukcja M WA • Podsumowanie Zużycie granulatu asfaltowego do produkcji mm-a w Niemczech, w mln ton Granulat asfaltowy • Produkcja mm-a Roczne zużycie granulatu asfaltowego do produkcji mm-a wynosi w Niemczech prawie połowę całkowitej rocznej produkcji mm-a w Polsce © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 6 Powtórne wykorzystanie destruktu asfaltowego do produkcji mm-a w Niemczech, w mln ton Powtórne wykorzystanie • Ilość destruktu Ilość powtórnie wykorzystanego „destruktu” w mm-a w Niemczech wzrosła z 40 % w 1987r. do prawie 81 % w 2007r. © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 7 Stan ponownego wykorzystania destruktu w Niemczech Z około 15 mln ton destruktu asfaltowego rocznie, 11 – 12 mln ton znajduje ponowne zastosowanie w mieszankach mineralno-asfaltowych! 3,5 11,5 Maksymalnym wartościowym wykorzystaniem w rozumieniu Ustawy dotyczącej ponownego zastosowania i gospodarki odpadami (KrW-/AbfG) jest wykorzystanie materiału poprzez jego ponowne zastosowania do produkcji nowej mieszanki mineralno-asfaltowej w drogownictwie (możliwie w jak najwartościowszej warstwie). © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 8 Przeszkody (techniczne) w wykorzystaniu w Polsce Argumenty przeciw ? • • • • Jednorodność polskich dróg – w nawierzchni jest „cały świat” – jest częstym argumentem (obawą) używanym przez „obrońców” niestosowania destruktu asfaltowego do produkcji mm-a – poprawa jednorodności jest możliwa (!) poprzez odpowiednią obróbkę Wytwórnie nie są wyposażone w odpowiednie urządzenia – konkurencyjność cenowa i obligatoryjność wykorzystania wymusi doposażenie (mm-a nie będzie od razu o wiele tańsza…) Ograniczenia w przepisach technicznych – obniżenie dopuszczalnej ilości ze strachu przed utratą jakości może spowodować efekt zupełnego zaprzestania wykorzystania – brak opłacalności inwestycji w urządzenia umożliwiające maksymalne wykorzystanie – produkt końcowy musi spełniać wymagania normowe, to można i należy kontrolować ! – przepisy jeszcze trzeba trochę sprecyzować, czemu służy również niniejsza prezentacja Inne: nikt nie chce nic zrobić społecznie? – mamy przecież Państwo, płacimy podatki – musimy zmienić legislatywę – temat dla posłów, polityków, ale przed czy po wyborach ? © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 9 Recykling – Motywacja • Czy przy zakupie papieru ktoś sprawdza ile jest w nim papieru z recyklingu? Czy przeszkadza nam to? Sprawdzamy grubość, wagę, powierzchnie, … • • Nie bójmy się recyklingu również w produkcji mm-a ! Najważniejszym warunkiem do tego są dobre przepisy techniczne ! © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 10 © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 11 Przepisy techniczne związane z zastosowaniem granulatu asfaltowego w Niemczech Wymagania / wskazówki związane z granulatem asfaltowym zawarte są w: • • • TL Asphalt-StB 07 ZTV Asphalt-StB 07 TL AG-StB 09 – M WA 2009 – M FA 2000 Definicje i skróty: • • Granulat asfaltowy (dalej też GA) – jest to destrukt asfaltowy uzyskany z frezowania (ewentualnie następnie dodatkowo rozdrobniony) lub z rozkruszenia / rozbiórki brył z ich następnym rozdrobnieniem na kawałki (tłumaczenie z niem.) Mm-a – mieszanka mineralno-asfaltowa (niem. „Asphalt”) © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 12 TL Asphalt-StB 07 Warunki techniczne dostaw mieszanek mineralno-asfaltowych … Norma wyrobu budowlanego mm-a do nawierzchni dla ruchu kołowego Dokument aplikacyjny do serii norm: EN 13108-1, -5, -6, -7 © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 13 TL Asphalt-StB 07 (1) 3. Wymagania do mm-a 3.1 Ogólne 3.1.1 Zastosowanie granulatu asfaltowego Granulat asfaltowy może być stosowany do produkcji mm-a, jeżeli:: - wymagania zawarte w rozdziałach 3.2.1 do 3.2.6 dotyczące wymagań dla mm-a zostały spełnione, - warunki przydatności zostały spełnione i - możliwości maszynowo-techniczne dodawania dla danej wytwórni WMA zostały uwzględnione. … © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 14 TL Asphalt-StB 07 (2) 3.1.1 Zastosowanie granulatu asfaltowego … Warunkiem zastosowania granulatu asfaltowego jest jego wystarczająca jednorodność ze względu na dane przeznaczenie. Jednorodność należy oceniać za pomocą rozstępu określonych cech uziarnienia oraz zawartości lepiszcza i jego temperatury mięknienia. W załączniku D opisana jest procedura wyznaczania maksymalnej możliwej ilości dodatku granulatu asfaltowego do mm-a w zależności od jego jednorodności. Maksymalny dodatek należy określić na podstawie maszynowotechnicznych możliwości dodawania granulatu asfaltowego dla danej wytwórni mm-a. Wskazówki są podane w instrukcji M WA. © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 15 TL Asphalt-StB 07 (4) 3.2.7 „Asfalt porowaty“ Asfalt porowaty (PA) składa się z … … Granulatu asfaltowego nie wolno stosować. © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 16 ZTV Asphalt-StB 07 Zawiera umowne warunki budowy nawierzchni z mm-a dla ruchu kołowego m.in. do wykorzystania granulatu asfaltowego © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 17 ZTV Asphalt-StB 07 (1) 2.3 Mieszanka mineralno-asfaltowa ... 2.3.2 Dowód przydatności ... a) Dane dotyczące składu i badań wykonanych w ramach badania typu wg TL Asphalt-StB: ... przy zastosowaniu granulatu asfaltowego: - rodzaj i ilość w % m/m. - temperaturę mięknienia TR&B lepiszcza odzyskanego z granulatu asfaltowego - temperaturę mięknienia TR&Bmix wynikowej mieszanki lepiszczy © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 18 ZTV Asphalt-StB 07 (2) 3.4 Wykonanie warstw podbudów ... 3.4.3 Mieszanki materiałów ... Przy wykorzystaniu granulatu asfaltowego i wymaganym asfalcie drogowym 70/100 lub 50/70 Wykonawca może wbrew wymaganiom podać w dowodzie przydatności podać również wynikową temperaturę mięknienia TR&Bmix jak dla następnego twardszego asfaltu. Ten rodzaj asfaltu obowiązuje wtedy dla mieszanki materiałów jako wymagany rodzaj lepiszcza. © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 19 ZTV Asphalt-StB 07 (3) 3.8 Wykonanie warstw ścieralnych z SMA ... 3.8.3 Mieszanka materiałów ... Granulatu asfaltowego nie wolno stosować. Jeżeli w wyodrębnionych (wyjątkowych) przypadkach ponowne wykorzystanie granulatu asfaltowego byłoby możliwe, to należy to przyjąć dodatkowo do przedmiotu zamówienia. © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 20 ZTV Asphalt-StB 07 (4) 4 Wartości graniczne i tolerancje 4.1 Mieszanka mineralno-asfaltowa ... Przy zastosowaniu granulatu asfaltowego temperatura mięknienia TR&B lepiszcza odzyskanego z mieszanki mineralno-asfaltowej nie powinna przekraczać wynikowej temperatury mięknienia TR&Bmix podanej w dowodzie przydatności o więcej niż 8°C. _____________________________ (ma być zmienione) © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 21 TL AG-StB 09 Techniczne warunki dostaw granulatu asfaltu Dokument Aplikacyjny do EN 13108-8 (Granulat asfaltowy jako towar do produkcji wyrobów budowlanych) Klasyfikacja mm-a Powiązania z TL Gestein (Kruszywa), TL SoB (Warstwy niezwiązane) , TL Asphalt (Mm-a) i TL Beton Jeżeli do produkcji mm-a używany jest również granulat asfaltowy, to musi on spełniać wymagania „Technicznych warunków dostaw granulatu asfaltowego“ (TL AG-StB) © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 22 M WA (Wydanie 2009) Instrukcja do ponownego wykorzystania mm-a Ponowne wykorzystanie mm-a, tj. zastosowanie w produkcji nowych mm-a Cel: możliwie maksymalnie wartościowe wykorzystanie © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 23 M WA (Wydanie 2009) 3 Zasady Ustawa o odpadach (KrW-/AbfG): … wykorzystanie ma pierwszeństwo przed usunięciem. … Należy dążyć do najwyższego możliwego poziomu (ponownego zastosowania) wykorzystania. Przy projektowaniu zadania Zamawiający musi określić skład i szkodliwość materiału z rozbiórki … i sposób wykorzystania… …przetarg na oddzielne frezowanie warstwami … umożliwia jak największe wykorzystanie … Przy użyciu granulatu asfaltowego należy przestrzegać wymagania przepisów technicznych dotyczących mm-a bez ograniczeń. Jeżeli ma być wyprodukowana mm-a z asfaltem modyfikowanym polimerami to granulat asfaltowy może zawierać asfalt drogowy. © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 24 M WA (Wydanie 2009) 4 Warunki przydatności Przydatność destruktu … wg TL AG StB… Jeżeli granulat asfaltowy jest różnego pochodzenia … badania należy wykonać dopiero po jego rozdrobnieniu i zhomogenizowaniu … Granulat asfaltowy, z którego temperatura mięknienia TR&B lepiszcza odzyskanego nie przekracza 70 ºC (pojedyncze wartości do 77 ºC) jest w zasadzie przydatny do zastosowania do mm-a. Przy wyższych TR&B … należy przeprowadzić oddzielne badania .. (np. odporność przy niskich temperaturach) … Ogólnie górnej granicy … nie można określić. © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 25 Niskotemperaturowe naprężenia rozciągające δz i wytrzymałość na rozciąganie β [N/mm2] Odporność przy niskich temperaturach Kruszywo polodowcowe Temperatura zniszczenia Wytrzymałość na rozciąganie Wytrzymałość na rozciąganie – rezerwa Bazalt Linia pęknięcia Naprężenie rozciągające © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 Wapień Temperatura mm-a T [ºC] 26 M WA (Wydanie 2009) 4.1 Wymagania dotyczące jednorodności Warunkiem zastosowania granulatu asfaltowego jest jego wystarczająca jednorodność, którą należy określić wg TL AG StB. Jednorodność należy oceniać za pomocą rozstępu wyników pomiarów: - zawartości lepiszcza - temperatury mięknienia lepiszcza - przedziałów uziarnień - 0/0,063, - 0,063/2, - 2/D. W załączniku 1 niniejszej instrukcji przedstawiono określanie maksymalnej możliwej ilości dodatku granulatu asfaltowego…. © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 27 M WA (Wydanie 2009) Załącznik 1 Określenie maksymalnej możliwej ilości dodatku granulatu asfaltowego w zależności od jego jednorodności … należy zbadać każde „rozpoczęte” 500 t granulatu asfaltowego … … „najniekorzystniejszy” rozstęp wyników (różnica pomiędzy największą i najmniejszą wartością …) określa maksymalną możliwą ilość dodatku granulatu asfaltowego. … (Formuły obliczeń oddzielnie do podbudów oraz warstw wiążących i ścieralnych są identyczne jak w WT-2) Załącznik 1.1 Nomogramy … dla podbudów. .. Załącznik 1.2 Nomogramy … dla warstw wiążących i ścieralnych. .. © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 28 M WA (Wydanie 2009) Załącznik 1.3 Przykładowe właściwości granulatu asfaltowego, możliwego do zastosowania w mieszance mineralno-asfaltowej Temperatura mięknienia PiK Zawartość lepiszcza Zawartość ziaren < 0,063 mm [ºC] [M-%] Próbka nr 1 Próbka nr 2 Próbka nr 3 Próbka nr 4 Próbka nr 5 68,6 64,0 64,8 68,0 66,4 Średnia wartość Rozstęp wyników Cecha Zawartość ziaren > 2 mm [M-%] Zawartość ziaren 0,063 mm Do 2 mm [M-%] 5,8 5,8 5,2 4,7 5,1 9,8 11,3 9,2 6,7 12,1 27,7 25,2 19,8 21,5 23,8 62,4 63,5 70,9 71,8 64,1 66,4 5,3 9,8 23,6 66,5 4,6 1,1 5,4 7,9 9,4 © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 29 [M-%] M WA (Wydanie 2009) Załącznik 1.3 Przykład ustalania maksymalnej możliwej ilości dodatku granulatu asfaltowego do mm-a w zależności od jednorodności jego cech Istniejąca rozbieżność dla cech granulatu asfaltowego PiK [ºC] B [M.-%] Ziarna <0,063mm [M.-%] Ziarna 0,063mm–2mm [M.-%] Ziarna >2mm [M.-%] Granulat asfaltowy – ilość [M.-%] © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 30 M WA (Wydanie 2009) 4.2 Wskazówki dotyczące technicznych metod (pozyskiwania) Mieszanki mineralno-asfaltowe przeznaczone do rozbiórki powinno się pozyskiwać oddzielnie wg rodzajów mm-a poprzez frezowanie warstwami. Maksymalny wymiar cząstki wyfrezowanej mm-a zależy od technologii frezowania (patrz instrukcja dotycząca frezowania M FA). … Granulat asfaltowy powstały z większej ilości rodzajów mieszanek z reguły …. nie może być wykorzystany do warstw wiążących ewent. ścieralnych. … © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 31 Teoretyczna objętość frezowanego materiału w m3/h Długość drogi przejścia frezu w mm Głębokość frezowania w mm © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 32 Teoretyczna objętość frezowanego materiału w m3/h Długość drogi przejścia frezu w mm Technologia frezowania Wydajność i zużycie frezarki w zależności od głębokości Źródło: Wirtgen Ilustracja wydajności w zależności od głębokości frezowania Prędkość frezowania Głębokość frezowania 50 mm Ustawienie zębów (tarcie) Wielkość uzyskanych cząstek Głębokość frezowania 150 mm Głębokość frezowania 300 mm © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 33 Sortowanie • • Sortujemy odpady Dlaczego nie destrukt asfaltowy ? Podbudowa Ścieralna © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 34 M WA (Wydanie 2009) 4.2 Wskazówki dotyczące technicznych metod (pozyskiwania) W zależności od przeznaczenia granulatu asfaltowego należy przy składowaniu uwzględnić: - ochronę przed wilgocią, … - oddzielne składowanie frezu wg materiału z warstw ścieralnych, wiążących, podbudów, … asfaltu lanego, specjalnych mieszanek…. - ewentualnie składowanie wg maksymalnego wymiaru ziarna - ewentualnie zabiegi zapobiegające sklejaniu się … Jednorodność … można poprawić np. poprzez przekładanie przy składowaniu, rozdrobnienie i wymieszanie. © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 35 Oddzielne składowanie (Przykład z Niemiec) © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 36 Oddzielne składowanie i zadaszenie POLSKI ASFALT Pruszków © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 37 Zadaszenie i oznakowanie składowanego granulatu asfaltowego (przykład z Niemiec) © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 38 Rozdrabnianie destruktu © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 39 M WA (Wydanie 2009) 5 Możliwości zastosowania granulatu asfaltowego do mieszanki mineralnoasfaltowej Możliwość zastosowania do mm-a dla Granulat asfaltowy z MA AC S AS W AC P AC W-S* MA AC S AC S2) i AC W AC W AC P ++ - O ++1) O3) O3) - O ++ ++ ++ - + + + + ++ + + + + O ++ = priorytet (tworzenie najwyższej wartości produktu gotowego) + = możliwe, ale bez pełnego wykorzystania właściwości technicznych i ekonomicznych O = warunkowo jest możliwe po szczególnych badaniach = nie jest możliwe 1) wg TL-Asphalt –StB 2) zazwyczaj nie z MA 3) po specjalnej obróbce wstępnej * = beton asfaltowy dla warstwy wiążąco-ścieralnej © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 40 M WA (Wydanie 2009) 6 Sposób dodawania, kryteria maszynowo-techniczne … granulat asfaltowy może być dodawany na zimno lub na gorąco. 6.1 Wytwórnie o mieszaniu cyklicznym Granulat asfaltowy rozgrzewany jest: - poprzez dodanie do gorącego kruszywa - razem z kruszywem - w oddzielnym urządzeniu © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 41 M WA (Wydanie 2009) 6.1.1 Rozgrzewanie poprzez gorące kruszywo Udział granulatu asfaltowego M.% Przewidywana temperatura mm-a [oC] …wyższe temperatury kruszywa są potrzebne… … o ilości decyduje wilgotność GA oraz temperatura kruszywa… Wymagana temperatura kruszywa [oC] Wymagana temperatura kruszywa w ºC przy dodatku granulatu asfaltowego pomiędzy 10 – 30 M-% w stanie suchym © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 42 M WA (Wydanie 2009) 6.1.1 Wymagany wzrost temperatury kruszywa w zależności od wilgotności granulatu asfaltowego (należy unikać niebieskiego obszaru) Wilgotność granulatu asfaltowego M. -% Udział granulatu asfaltowego M.-% 1 2 3 4 5 6 Korekta temperatury ºC 10 4 8 12 16 20 24 15 6 12 18 24 30 36 20 8 16 24 32 40 48 25 10 20 30 40 50 60 30 12 24 - - - - © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 43 M WA (Wydanie 2009) Wytwórnie o mieszaniu cyklicznym Rozgrzanie granulatu asfaltowego poprzez gorące kruszywo Cykliczne dodawanie (maks. 30 % możliwe) Asfalt Silos Waga cykliczna Silosy mm-a Wieża mieszania Suszarka bębnowa 1 Dodawanie do wagi kruszywa 2 Dodawanie do mieszalnika © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 44 Dozatory (granulat asfaltowy) Dozatory kruszywa M WA (Wydanie 2009) Wytwórnie o mieszaniu cyklicznym Rozgrzanie granulatu asfaltowego poprzez gorące kruszywo Ciągłe dodawanie (maks. 30 % możliwe) Asfalt Waga taśmowa Silosy mm-a Wieża mieszania Suszarka bębnowa Dozatory (granulat asfaltowy) Dozatory kruszywa 1 Dodawanie do suszarki bębnowej kruszywa 2 Dodawanie do elewatora gorącego kruszywa 3 Dodawanie do przesiewacza na gorąco © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 45 M WA (Wydanie 2009) Wytwórnie o mieszaniu cyklicznym Rozgrzanie granulatu asfaltowego razem z kruszywem Dodawanie „pod prąd” (maks. 40 % możliwe) Asfalt Waga taśmowa Silosy mm-a Wieża mieszania Suszarka bębnowa Dozatory (granulat asfaltowy) Dozatory kruszywa Możliwości dodawania: 1 Do środka specjalnie wyposażonej suszarki 2 Poprzez taśmę wrzutową obok palnika © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 46 M WA (Wydanie 2009) Wytwórnie o mieszaniu cyklicznym Rozgrzanie granulatu w oddzielnym urządzeniu Równoległa suszarka (maks. 80 %, teoretycznie nawet 100 % możliwe) ok. 130 ºC Asfalt Silos Równoległa suszarka bębnowa Dozatory (granulat asfaltowy) Waga cykliczna Silosy mm-a Wieża mieszania Suszarka bębnowa Dozatory kruszywa Możliwości dodawania: 1 Do środka specjalnie wyposażonej suszarki 2 Poprzez taśmę wrzutową obok palnika © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 47 M WA (Wydanie 2009) Wytwórnie o mieszaniu ciągłym Rozgrzanie granulatu razem z kruszywem Suszarko-mieszarka bębnowa (maks. 40 % możliwe) Asfalt Wypełniacz Waga taśmowa Silosy mm-a Mieszalnik bębnowy Waga taś. Dozatory (granulat asfaltowy) Dozatory kruszywa Możliwości dodawania: 1 Razem z kruszywem 2 Oddzielnie do środka suszarki © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 48 M WA (Wydanie 2009) Wytwórnie o mieszaniu ciągłym Rozgrzanie granulatu w oddzielnym urządzeniu Równoległy bęben (maks. 80 %, teoretycznie 100 % możliwe) Asfalt Silosy mm-a Mieszalnik Równoległy bęben Waga taśmowa Mieszalnik bębnowy Waga taś. © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 49 Dozatory (granulat asfaltowy) Dozatory kruszywa Produkcja: oddzielne dozatory wstępne Granualt asfaltowy (np.) 0/8 © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 > 8 mm 50 Produkcja: Zadaszony taśmociąg dodawania granulatu na zimno do mieszalnika © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 51 Produkcja: oddzielne dozatory wstępne (Pruszków I) © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 52 Produkcja: Taśmociąg dodawania na zimno do mieszalnika (Pruszków I) © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 53 Produkcja: Zadaszony taśmociąg dodawania granulatu na zimno do mieszalnika (Pruszków II) © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 54 Produkcja: Równoległa suszarka bębnowa Po 16-tu latach używania w Polsce © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 55 M WA (Wydanie 2009) 7 Wskazówki Wymagania, badania, potrącenia i odbiory należy dokonywać zgodnie z odpowiednimi przepisami technicznymi dla danych mm-a … Właściwości wynikowej mm-a należy określić w badaniu typu wg EN 1310820. Ilość dodanego granulatu należy odnotować. Podczas produkcji w zależności od jednorodności granulatu … zaleca się powiększyć ilość badań kontrolnych wymaganych w ramach ZKP wg EN 13108-21. © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 56 Podsumowanie – Zasady do przetargów • Ponownego wykorzystania mm-a zabrania się w ZTV i TL Asphalt tylko w przypadku SMA i asfaltu porowatego. • Ponowne wykorzystanie mm-a w asfaltowych warstwach do podbudów, wiążących oraz wiążąco-ścieralnych potwierdziło swoją wartość (sprawdziło się) w wieloletnim doświadczeniu. • Ponowne wykorzystanie mm-a jest ponadto wg ZTV i TL Asphalt-StB 07 dozwolone również do warstw ścieralnych z betonu asfaltowego oraz do asfaltu lanego. • Maksymalna możliwa ilość wykorzystania granulatu asfaltowego zależy od jego jednorodności i od możliwości danej wytwórni. © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 57 Praktyka – Przykłady z Niemiec © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 58 Właściwości funkcjonalne • • • • Ponowne wykorzystanie mm-a sprawdziło się w Niemczech podczas minionych 30 lat kilkaset razy. Prace badawcze potwierdziły, że: „Mm-a z granulatem asfaltowym (spełniająca przepisy techniczne) i mm-a z nowych materiałów są równowartościowe!” Tylko „bogate” Państwa pozwalają sobie na marnowanie swoich resursów Destrukt asfaltowy = As w rękach Państwa ! © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 59 Gramy ? Dziękujemy za uwagę [email protected] © 2010 TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH ZASTOSOWANIE GRANULATU ASFALTOWEGO W NIEMCZECH IGOR RUTTMAR, OŻARÓW, 22.-23.09.2010 60