X.1.2 - Instrukcja trafo ET w obudowie_PL

Instrukcja obsługi i użytkowania
transformatorów suchych typu ET
w obudowie
1. Przeznaczenie transformatorów suchych.
Transformatory suche, typu ET przeznaczone są do zasilania urządzeń
elektroenergetycznych, sterowania, oświetlenia itp. Transformatory należy
montować w pomieszczeniach zamkniętych, wolnych od kurzu i żrących oparów
i wyziewów chemicznych, a także bezpiecznych pod względem wybuchowym.
Transformatory są wykonane zgodnie z normami: PN-EN 60726, PN-EN 61558.
- Warunki pracy.
Transformatory są zaprojektowane do pracy ciągłej przy obciążeniu
znamionowym w następujących warunkach:
- dopuszczalna wilgotność względna powietrza:
80% przy 313K (40°C), 95% przy 298K (25°C)
- dopuszczalne zmiany temperatury otoczenia (-10 do +40°C).
2. Budowa.
Uzwojenia - wykonane przewodem miedzianym emaliowanym na karkasie lub
szkielecie z włókna szklanego.. Wszystkie materiały izolacyjne uzwojenia
spełniają wymagania stawiane dla klasy izolacji „E”, „F" lub „H”. Gotowe
uzwojenia są nasączone żywicą termoutwardzalną, o wysokich parametrach
izolacyjnych.
Rdzenie - transformatorów, są wykonane z blachy transformatorowej
obustronnie izolowanej, a powierzchnie cięcia malowane powłoką
antykorozyjną. Rdzeń, uzbrojony w uzwojenia i kątowniki mocujące, jest w
całości nasączony żywicą termoutwardzalną, zwiększającą wytrzymałość
mechaniczną uzwojeń, odporność izolacji na wpływy klimatu oraz chroniącą
rdzeń przed starzeniem i korozją. Transformatory są zamontowane w
obudowach o stopniu ochrony IP podanym na tabliczce znamionowej.
Z uzwojeń mogą być wyprowadzone zaczepy, umożliwiające regulację
przekładni w stanie beznapięciowym.
Uzwojenia posiadają chłodzenie naturalne, powietrzem.
Podłączenia i wyprowadzenia kabli należy dokonać do opisanych zacisków
przyłączeniowych na jeden z poniższych sposobów:
- przez dławnice kablowe umieszczone na ściance czołowej, lub
- przez otwór w dnie obudowy, mocując kable cybantami do perforowanego
kątownika wewnątrz obudowy.
Dostęp do zacisków jest możliwy po zdemontowaniu przedniej ściany obudowy
(w przypadku obudów typu BG), lub po odkręceniu uch i zdjęciu górnej części
obudowy (w przypadku obudów typu LG).
Transformatory umocowane są na łapach (lub podstawie). W łapach
(podstawie) znajdują się otwory, umożliwiające mocowanie transformatora do
fundamentów przy pomocy śrub. Większe transformatory, są wyposażone w
ucha transportowe, służące do jego transportu.
3. Kontrola stanu transformatora przed montażem.
Przed montażem transformatora należy sprawdzić, czy nie uległ on
uszkodzeniom w czasie transportu i magazynowania. Te czynności powinni
wykonywać pracownicy posiadający kwalifikacje i uprawnienia do wykonywania
robót przy urządzeniach elektroenergetycznych niskiego napięcia.
W tym celu po pobraniu transformatora z magazynu należy przeprowadzić:
3.a. Oględziny zewnętrzne;
- stan osłon transformatora,
- stan uch transportowych, brak pęknięć i właściwe dokręcenie,
- stan tabliczki znamionowej,
- stan zacisku uziemiającego,
- stan listwy zaciskowej,
- kompletność śrub mocujących osłony,
- łatwy demontaż ścianki przedniej,
- stan uzwojeń transformatora,
Zauważone usterki należy usunąć przed podłączeniem napięcia.
Jeżeli transformatory są przeznaczone do pracy równoległej, należy w
szczególności zwrócić uwagę na:
- równość napięć znamionowych (dop. tolerancja ±0,5%)
- jednakowe grupy połączeń,
- równość przekładni, (dop. tolerancja na zaczepie znam. ±0,5%)
- możliwie zbliżone do siebie napięcia zwarcia, (dop. tolerancja ±10%)
- stosunek mocy znamionowych, największego i najmniejszego transformatora
nie powinien być większy od 3. Dodatkowym zaleceniem jest aby
transformator o mocy większej miał niższe napięcie zwarcia od transformatora
o mocy mniejszej.
Zachowanie w/w warunków jest konieczne w celu :
- uniknięcia prądów wyrównawczych,
- maksymalnego wykorzystania mocy poszczególnych transformatorów
3.b. Pomiary elektryczne.
W skład pomiarów elektrycznych wchodzą 2 próby:
3.b.1. pomiar rezystancji izolacji pomiędzy;
- zaciskiem uzwojenia górnego napięcia a zaciskiem uziemiającym
- zaciskiem uzwojenia dolnego napięcia a zaciskiem uziemiającym
Adres:
ul. PCK 22
42-700 Lubliniec
- zaciskami uzwojenia górnego i dolnego napięcia
Pomiar wykonać induktorem o napięciu 1000 V. Przed pomiarem należy
uzwojenia transformatora uziemić na ok. 60 s. Podczas pomiaru uzwojenia
nie badane powinny być uziemione. Rezystancja izolacji zależy od stopnia
zawilgocenia izolacji i od temperatury izolacji i nie powinna być niższa od
wartości podanych w tabeli :
Temperatura izolacji
Rezystancja izolacji
K
°C
MW
313
40
1,5
303
30
3
293
20
5
283
10
10
Jeżeli rezystancja izolacji jest mniejsza od wymaganej wartości, należy
przeprowadzić suszenie transformatora w suszarce lub nadmuchem gorącego
powietrza. Ponowny pomiar rezystancji izolacji należy wykonać po upływie ok.
8 godzin od zakończenia suszenia. W przypadku negatywnego wyniku,
proces suszenia należy powtórzyć, a w przypadku gdy zmierzona rezystancja
izolacji będzie nadal niższa od wymaganej, transformator należy przekazać do
remontu.
3.b.2. Pomiar ciągłości uzwojeń ;
Wykonać induktorem, poprzez przyłożenie napięcia z induktora na kolejne
zaciski uzwojeń. W przypadku stwierdzenia przerw, należy sprawdzić stan
złączy śrubowych i dokonać ich dokręcenia, a w przypadku wystąpienia
innych przyczyn wewnętrznych oddać trafo do remontu.
4. Montaż.
Montażu transformatora powinna dokonać osoba posiadająca kwalifikacje do
obsługi urządzeń elektroenergetycznych, zgodnie z dokumentacja technicznoruchową i obowiązującymi przepisami.
4.1. Ustawienie transformatora.
Transformator powinien być ustawiony w pomieszczeniu spełniającym
wymagania bezpieczeństwa pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz warunki
wymienione w punkcie 1. Transformator należy ustawić w pomieszczeniu w
sposób zapewniający dogodną i bezpieczna obsługę. Odstęp pomiędzy
transformatorem a ścianami pomieszczenia powinien zapewnić swobodny
przepływ powietrza chłodzącego. Transformator należy przykręcić do podłoża
za pomocą śrub.
4.2. Uziemienie transformatora.
Przed przystąpieniem do podłączenia kabli, transformator należy uziemić
łącząc zacisk uziemiający z uziemieniem, przewodem o przekroju podanym w
dokumentacji układu elektroenergetycznego i zgodnie z aktualnymi
przepisami. Miejsce połączenia należy przed podłączeniem oczyścić, silnie
dokręcić, a następnie zabezpieczyć przed korozja i samoodkręceniem.
4.3. Podłączenie kabli.
Połączenie transformatora z układem elektroenergetycznym należy wykonać
zgodnie z opisem na transformatorze przy pomocy kabli. Żyły kabli należy
zakończyć końcówkami rurkowymi i zamocować pod opisane listwy
zaciskowe, dokręcając z właściwą siłą śruby dociskowe.
5. Uruchomienie transformatora.
Uruchomienia transformatora powinien dokonać doświadczony pracownik z
uprawnieniami do wykonywania prac przy urządzeniach elektroenergetycznych.
Przed uruchomieniem należy sprawdzić:
1. stan transformatora poprzez dokonanie oględzin wg p. 3a
2. rezystancje izolacji uzwojeń wg p. 3b
3. prawidłowość dokonanego montażu wg p. 4
4. prawidłowe podłączenie kabli pod zaciski w celu uzyskania właściwej
przekładni.
5. stan zabezpieczeń i prawidłowe ich nastawienie zgodnie z dokumentacja
instalacji i danymi znamionowymi transformatora.
6. stan pozostałych urządzeń i instalacji
Po zakończeniu sprawdzenia transformatora i instalacji należy, przy
odłączonych od strony dolnego napięcia odbiornikach, załączyć napięcie na
transformator.
Należy sprawdzić wartości napięcia zasilania i prądów na wszystkich zaczepach.
Dla transformatorów trójfazowych przy zgodności wartości napięcia zasilania z
napięciem znamionowym transformatora, różnice wartości prądów w
poszczególnych fazach mogą się różnić o ok. 30%, na biegu jałowym. Po
załączeniu na stronę dolnego napięcia odbiorników i obciążając transformator w
miarę możliwości prądem zbliżonym do znamionowego, należy sprawdzić
zachowanie się przyrządów i aparatów kontrolno-pomiarowych po stronie
górnego i dolnego napięcia. W przypadku, jeśli zmierzone po stronie dolnej,
napięcia różnią się od znamionowych, a zastosowano odczepy regulacyjne
należy przeprowadzić regulację na stronie uzwojenia górnego napięcia
transformatora.
Regulacja możliwa jest tylko w stanie beznapięciowym i polega na podłączeniu
końcówek kabli i mostków pod właściwe (opisane) odczepy na listwie
zaciskowej. Następnie należy pozostawić transformator obciążony mocą
ELHAND
TRANSFORMATORY
http://www.elhand.pl
Tel.: (0-34) 353 17 10
Fax: (0-34) 356 40 03
e-mail: [email protected]
zbliżoną do znamionowej przez okres około 8 godzin i w tym czasie
przeprowadzić kilkakrotna jego obserwacje połączoną z pomiarami prądu i
napięcia obciążenia.
Równomierność obciążania się poszczególnych transformatorów podaje n/w
wzór:
6. Eksploatacja i konserwacja.
Eksploatację transformatorów należy powierzyć pracownikom o dużych
kwalifikacjach, posiadających uprawnienia do wykonywania prac przy
urządzeniach elektroenergetycznych niskiego napięcia.
Nadzór nad eksploatacją składa się z kontroli:
- bieżących - przeprowadzanych codziennie oraz przy każdej okazji szczególnie
przy przeciążeniach transformatora. Częściej, np. co kilka godzin kontrole
należy przeprowadzać w ciężkich warunkach pracy
- okresowych - przeprowadzane raz na pół roku.
6.a. Kontrole bieżące obejmują:
- wskazania przyrządów pomiarowych,
- sprawdzenie temperatury obudowy transformatora,
- oględziny stanu obudowy,
- oględziny stanu instalacji uziemiającej,
- sprawdzenie poziomu szumów transformatora (słuchem),
- sprawdzenie ogólnego stanu technicznego przyłączonych przewodów.
W celu zapewnienia długiej i niezawodnej pracy transformatorów, wszystkie
zauważone usterki, należy niezwłocznie usuwać.
Transformatory nie wymagają dodatkowego chłodzenia, jeśli pomieszczenia,
w których pracują spełniają wymagania podane w p.1 oraz p.4.1.
W przypadku zaistnienia niekorzystnych warunków chłodzenia naturalnego, np.:
wyższa temperatura otoczenia od 40°C, słaba wymiana powietrza,
transformatory należy chłodzić dodatkowo, albo zmniejszyć ich obciążenie. W
przypadku zaistnienia przerw w pracy transformatorów, istnieje obawa, że
uzwojenia transformatorów zostaną zawilgocone. O ile przerwa w pracy nie
przekracza 48 godzin, transformator można załączyć pod napięcie bez
dodatkowych czynności sprawdzających stan izolacji. Jeżeli przerwa w pracy
przekracza 48 godzin, przed ponownym załączeniem transformatora należy
wykonać pomiar rezystancji izolacji i w razie potrzeby dokonać suszenia
transformatora, wg p. 3.b.1.
6.b. Kontrole okresowe, należy przeprowadzać nie rzadziej niż raz na pół roku.
Podczas ciężkich warunków eksploatacji, częściej. Kontrola powinna być
przeprowadzana w stanie beznapięciowym.
Podczas kontroli okresowej należy:
- sprawdzić stan transformatora zgodnie z p. 3.a, zwracając uwagę na kolor i
jakość powłoki żywicy elektroizolacyjnej, na nadmierne miejscowe
zaciemnienia lub inne oznaki zestarzenia się izolacji.
- wykonać pomiary kontrolne wg p. 3.b,
- sprawdzić stan i dokręcenie śrub mocujących łapy (podstawę obudowy) do
podłoża oraz transformator do łap (podstawy);
- sprawdzić stan i dokręcenie śrub prasujących rdzeń,
- sprawdzić stan instalacji uziomowej transformatora,
- sprawdzić stan kabli, połączeń końcówek kablowych pod zaciski.
7. Praca równoległa transformatorów.
W przypadku konieczności pracy równoległej dwóch transformatorów
najlepiej dobrać dwa identyczne transformatory pod względem typu oraz
parametrów technicznych, które powinny spełniać poniższe warunki:
1. równe przekładnie, z dop. tolerancją ±0,5% na zaczepie znamionowym
- nie spełnienie tego warunku spowoduje przepływ prądu wyrównawczego
pomiędzy uzwojeniami wtórnymi obydwu transformatorów, obciążającego
bardziej transformator o wyższym napięciu znamionowym. Prądy
wyrównawcze można obliczyć wg wzorów:
dU = U2(1) - U2(2) [V]; du =
gdzie: I(1),I(2) - prądy obciążenia transformatorów nr 1 i nr 2.
Duży wpływ na równomierność obciążania się transformatorów, mają połączenia
transformatorów. Powinny być one wykonane przewodami z jednakowego
materiału oraz jednakowego przekroju i długości. Po wykonaniu połączenia
równoległego transformatorów, przy pierwszym załączeniu do sieci, należy
wykonać pomiar prądów wyrównawczych przy uzwojeniach wtórnych nie
obciążonych. Następnie po obciążeniu zespołu, zmierzyć prądy obciążenia
poszczególnych transformatorów. Tak zmierzone wartości nie powinny odbiegać od
obliczonych. Różnice mogą być wynikiem nie uwzględnienia oporności przewodów
łączących.
8. Usterki w pracy transformatorów i sposób ich usuwania.
Lp
1
objawy
brak napięcia
po stronie
zasilania
2
zadziałanie
zabezpieczeń
po stronie
zasilania
3
zadziałanie
zabezpieczeń
po stronie
wtórnej
zwarcie w układzie
połączeń po stronie
odbiorów
długotrwałe
przeciążenie
transformatora
4
brak napięcia
po stronie
wtórnej
uszkodzenie
przyrządów
pomiarowych
uszkodzenie trafo
5
gdzie:
U2(1),U2(2)
du
Iw2
- napięcia wtórne trafo nr 1 i nr 2.
- %-wa różnica napięć
- prąd wyrównawczy płynący pomiędzy uzwojeniami
wtórnymi transformatorów
In2(1),In2(2)
- prądy znamionowe trafo nr 1 i nr 2
uk(1),uk(2)
- %-we napięcie zwarcia trafo nr 1 i nr 2
Sn(1),Sn(2)
- moc znamionowa trafo nr 1 i nr 2
2. równe napięcia zwarcia, przy dopuszczalnej różnicy < 10%,
3. stosunek mocy znam. obu transformatorów powinien być < 3.
W przypadku nie spełnienia w/w punktów nr 2 i nr 3, transformatory będą
obciążały się nierównomiernie, a wykorzystanie ich mocy będzie niepełne.
Jakość wykorzystania zespołu określa n/w współczynnik dobroci (d), czyli
stosunek maksymalnej mocy, którą oddaje pracujący równolegle zespół,
do sumy mocy znamionowych poszczególnych transformatorów.
Dla uproszczenia, dla obciążenia czynnego współczynnik dobroci wynosi:
2
k + 2k + 1
d=
<1
uk(2)
k+
uk(1)
gdzie:
Sn(1)
Sn(2)
- zaleca się aby: 1> d > 0,95
nadmierne
grzanie się
transformatora
przyczyny
uszkodzenie układu
elektroenergetyczne
go po stronie
zasilania
zwarcie na
odpływach lub w
kablu zasilającym
uszkodzenie
transformatora
przeciążenie trafo
złe warunki
chłodzenia
6
dU
* 100 [%]
U2
Iw2
du
Iw2
du
=
;
=
In2(1) uk(1) + Sn(1) uk(2) In(2) uk(2) + Sn(1) uk(1)
Sn(2)
Sn(2)
- k=
I(1)
I(2)
uk(1) =
uk(2)
In(1)
In(2)
7
8
silny szum
transformatora
nienormalne
drganie
wskazówki
amperomierza
za niskie
napięcie po
stronie wtórnej
uszkodzenie
transformatora
rozluźnienie śrub
prasujących rdzeń
uszkodzenie
transformatora
słaby styk na
zaciskach
transformatora
uszkodzony
transformator
za niskie napięcie
zasilające
transformator
przerwa w jednej z
faz zasilających
postępowanie
a. sprawdzić stan układu po
stronie zasilania
a. sprawdzić układ połączeń
po stronie zasilania, usunąć
zwarcie.
b. wyłączyć transformator
spod napięcia, po
ostygnięciu zmierzyć stan
izolacji. Po stwierdzeniu
uszkodzenia oddać trafo do
remontu.
a. sprawdzić układ połączeń,
stan odbiorników i
przewodów, usunąć zwarcie
b. poczekać do ostygnięcia,
po ponownym załączeniu
odbiorów zmierzyć wartość
prądu obciążenia.
a. sprawdzić stan przyrządów
pomiarowych
b. wyłączyć napięcie,
dokręcić zaciski, sprawdzić
czy nie ma przerwy w
uzwojeniu i odpływach.
a. sprawdzić pobór prądu
przez odbiorniki, zmniejszyć
obciążenie.
b. poprawić warunki
chłodzenia, zmniejszyć
obciążenie
c. postąpić jak w p. 2.b.
a. dokręcić śruby prasujące
rdzeń, sprawdzić izolacje
śrub rdzeniowych
b. postąpić jak w p. 2.b.
a. sprawdzić stan zacisków
b. postąpić jak w p. 2.b.
a. zmierzyć napięcie po
stronie górnego napięcia,
jeśli jest za niskie połączyć
na zaczep ujemny.
b. sprawdzić obwód
zasilający, usunąć
uszkodzenie.
9. Transport .
W czasie transportu należy chronić transformator przed gwałtownymi
wstrząsami, uderzeniami i wilgocią. Przy transporcie dźwigowym, należy
transformator podnosić za uszy transportowe. Do transportu używać krytych
środków transportowych.
10. Magazynowanie .
Transformatory należy przechowywać w stanie zmontowanym, pomieszczeniach
suchych, dobrze wentylowanych, bez oparów żrących oraz działających
niszcząco na transformator, w temp. od -5°C do +25°C.
Transformatory należy chronić przed wilgocią i uszkodzeniami mechanicznymi,
a także przed kurzem, okrywając je brezentem.
Magazynowanie transformatora na wolnym powietrzu jest niedozwolone.
Po dłuższym okresie magazynowania transformatora, należy przeprowadzić
jego kontrolę zgodnie z p.3..