docPL program IZA.indd
download 
Reklamacja Transkrypt
PL program IZA.indd
V EDYCJA Międzynarodowa Konferencja Naukowa NIEPAMIĘĆ WOJNY Polsko-Niemieckie Seminarium Naukowe DomOtwarty/DomZamknięty? Europa Środkowo-Wschodnia w XX/XXI wieku POZNAŃ 12.11.2015 – 14.11.2015 Instytut Historii UAM ul. Umultowska 89D, 61-614 Poznań ORGANIZATORZY Instytut Historii UAM, Wydział Historyczny UAM, Poznań, Martin-Luther-Universität Halle-Wittenberg w Halle, Ośrodek Etnologii i Antropologii Współczesności Polskiej Akademii Nauk, Warszawa, “Memoria” Cultural Foundation, Bukareszt. KONFERENCJA WSPÓŁFINANSOWANA ZE ŚRODKÓW Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej, Warszawa, Instytutu Historii UAM, Wydziału Historycznego UAM, Poznań, Martin-Luther-Universität Halle-Wittenberg w Halle, Ośrodka Etnologii i Antropologii Współczesności Polskiej Akademii Nauk, Warszawa. www.domotwarty-domzamkniety.pl KOMITET NAUKOWO-ORGANIZACYJNY DR BERNADETTE JONDA Martin-Luther-Universität Halle-Wittenberg w Halle oraz Ośrodek Etnografii i Etnologii Współczesności Polskiej Akademii Nauk PROF. CHRISTINE DE GEMEAUX François Rabelais Tours Université PROF. JULIA KANTOR Ermitaż DR CLAUDIA FLORENTINA DOBRE “Memoria” Cultural Foundation and CeReFREA PROF. IZABELA SKÓRZYŃSKA Instytut Historii, Uniwersytet im. A. Mickiewicza PROF. BOŻENA GÓRCZYŃSKA-PRZYBYŁOWICZ Instytut Historii, Uniwersytet im. A. Mickiewicza PROF. VIOLETTA JULKOWSKA Instytut Historii, Uniwersytet im. A. Mickiewicza PROF. ANNA WACHOWIAK Wyższa Szkoła Nauk Humanistycznych w Szczecinie DR JUSTYNA BUDZIŃSKA Instytut Historii, Uniwersytet im. A. Mickiewicza PROF. ANDRZEJ SZPOCIŃSKI Instytut Studiów Politycznych Polska Akademia Nauk PROF. BERND MARTIN Albert-Ludwigs-Universität Freiburg PROF. UAM JAKUB WOJTKOWIAK Instytut Historii UAM, Uniwersytet im. A. Mickiewicza PROF. MACIEJ BUGAJEWSKI Instytut Historii, Uniwersytet im. A. Mickiewicza PROF. STANISŁAW JANKOWIAK Instytut Historii, Uniwersytet im. A. Mickiewicza PROF. DR HAB. KRZYSZTOF STRYJKOWSKI Instytut Historii UAM, Archiwum Państwowe w Poznaniu oraz MGR MACIEJ SAWICKI MGR FRYDERYK MUDZO MGR MONIKA JANIA Instytut Historii Uniwersytet im. A. Mickiewicza NIEPAMIĘĆ WOJNY „Piękne cmentarze Normandii (by nie wspominać już klasztorów, kaplic czy muzeów, w które przeistoczą się kiedyś miejsca obozów koncentracyjnych) z grobami równo ustawionymi wzdłuż krzyżujących się alejek. Nikt nie zaprzeczy, że to uporządkowane piękno jest wzruszające, ale emocje jakie wzbudza, rodzą się raczej z harmonii form, z imponującego widowiska armii umarłych z ustawionymi zawsze w pozycji na baczność białymi krzyżami. Tylko czasem osoby starsze odwiedzające ten cmentarz skojarzą z tym widokiem obraz rodzica lub towarzysza zmarłego już ponad pół wieku temu. Takie piękno nie budzi lęku, nie przypomina wściekłości walczących, ani niczego z prawdziwej przeszłości tych żołnierzy, pochowanych w normandzkiej ziemi”. Marc Augé, Formy zapomnienia Tematem Niepamięć wojny. Europa Środkowo-Wschodnia w XX/XXI wieku kontynuujemy problematykę cyklicznych polsko-niemieckich seminariów naukowych organizowanych od roku 2010 w Instytucie Historii UAM, których rezultaty znalazły swój wyraz w przygotowanej dla Wydawnictwa Nauka i Innowacje monografii współautorskiej „DomOtwarty/DomZamknięty? Lekcje pogranicza. Europa Środkowo-Wschodnia (XX/XXI w.)” oraz w tomie „DomOtwarty/DomZamknięty? II. Pogranicza wobec różnicy…” wydanym w serii monograficznej „Studia Historica Slavo-Germianica” przez Wydawnictwo Instytutu Historii UAM (oba ukazały się w roku 2014). W roku akademickim 2013/2014 nasze seminarium wzbogaciło się także o nową formę, jaką był cykl 9 wykładów otwartych zrealizowanych na Wydziale Historycznym UAM siłami badaczy i badaczek z Instytutu Historii, Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej, Polskiej Akademii Nauk oraz Centrum Badań Migracyjnych pod wspólnym tytułem „DomOtwarty/Dom Zamknięty?. O migracjach ludzi i wartości”. W międzyczasie spotkaliśmy się także w Poznaniu podczas polsko-niemieckiego seminarium młodych naukowców pt.: „Biography in Humanities”. V spotkanie w cyklu poświęcamy Europie Środkowo-Wschodniej w XX i XXI w. w związku z niepamięcią wojny. Lata 2014 i 2015 to szczególny czas obchodów okrągłych rocznic doniosłych wydarzeń w dziejach świata, Europy, Europy Środkowo-Wschodniej. Zwłaszcza rocznic wybuchu i zakończenia I i II wojny światowej. Tymczasem wiek XX i XXI to także przecież szereg innych wojen, konfliktów i powstań, które położyły się cieniem na historię wspólnot narodowych, obywatelskich, regionalnych, lokalnych i rodzinnych w naszej części Europy. Od ponad roku z niepokojem obserwujemy sytuację na Ukrainie pytając o gwarancje pokoju w Europie i na świecie wobec wciąż niestabilnej sytuacji politycznej na wschodzie naszego kontynentu, a przyzwyczajeni do pokoju niemal zapomnieliśmy, że zupełnie niedawno, w latach 1991-1995, na naszych oczach toczyła się krwawa wojna domowa w byłej Jugosławii. Sięgając do historii i pamięci wojen, rzadko zastanawiamy się nad ich niepamięcią, nad tym co, dlaczego, w jakich okolicznościach, wobec kogo i jak nie pamiętamy z niedawnej przeszłości. Czy zatem niepamięć wojny/wojen to próba poradzenia sobie z jej/ich brzemieniem? Czy odrzucenie jej/ich dziedzictwa? Nasza dyskusja toczyć się będzie zarówno wokół zagadnień teoretycznych dotyczących pamięci/zapomnienia, jak i wokół analiz i interpretacji zbiorowych praktyk niepamięci wojen wyłaniających się z badań historyków, socjologów, antropologów, literaturoznawców, edukatorów. Zagadnienia szczegółowe konferencji: 1. Zapomnienie jako inna forma pamięci. 2. Jakie tematy i ujęcia historii wojen są marginalizowane i/lub przemilczane we współczesnej historiografii i szkolnej narracji podręcznikowej, a jakie w niej dominują? 3. Jakie tematy i ujęcia pamięci wojen są marginalizowane i/lub przemilczane we współczesnej kulturze historycznej, a jakie podejmowane są jako ich reprezentacje? 4. Praca pamięci/historii wojny. 5. Kobiety – niepamięć, wojna i komunizm. Język konferencji: polski, niemiecki (tłumaczenie symultaniczne), angielski PROGRAM KONFERENCJI CZWARTEK 12.11.2015 9.30–10.00 Otwarcie konferencji 10.00–11.00 WYKŁADY WIODĄCE 10.20 Prof. dr hab. Andrzej Szpociński Instytut Studiów Politycznych, Polska Akademia Nauk, Warszawa, Polska Przemiany wojennych „niepamięci” Prof. dr hab. Bernd Martin Albert-Ludwigs-Universität Freiburg, Niemcy Personal memories on the end of the Second World War in historical perspective 11.00–11.20 Przerwa 11.15–13.40 SESJA PLENARNA 1 Prowadzący: • Prof. UAM dr hab. Violetta Julkowska – Instytut Historii UAM, Poznań • Prof. dr hab. Andrzej Szpociński – Instytut Studiów Politycznych Polska Akademia Nauk, Warszawa Zapomnienie jako inna forma pamięci 11.20–11.40 Prof. UAM dr hab. Maciej Bugajewski Instytut Historii UAM, Poznań Czym jest pamięć imienia zmarłego? 11.40–12.00 Dr Jerzy Gąsowski Instytut Historii UAM, Poznań Amnezja faktów historycznych – przyczyny, uwarunkowania psychologiczne, mechanizmy 12.00–12.20 Dr Iwona Miedzińska Wyższa Szkoła Zawodowa Leszno, AWF Poznań Krajobrazy zapomniane – problem niepamięci w narracji krajobrazowej 12.20–12.40 Mgr Maciej Sawicki Instytut Historii UAM, Poznań Oblivion as aestheticizing the war. A commentary to Saul Friedländer’s Reflections of Nazism 12.40–13.00 Dr Małgorzata Praczyk Instytut Historii UAM, Poznań Przyroda na wojnie. Europejskie wojny i ich wpływ na krajobraz przyrodniczy Europy 13.00–13.40 Dyskusja 13.40-15.00 Lunch Jakie tematy i ujęcia historii wojen są marginalizowane i/lub przemilczane we współczesnej historiografii i szkolnej narracji podręcznikowej, a jakie w niej dominują? 15.00 – 17.30 SESJA PLENARNA 2 Prowadzące: • Prof. dr hab. Bożena Górczyńska-Przybyłowicz – Instytut Historii UAM • Prof. Christine De Gemeaux – François Rabelais Tours Université 15.00–15.20 Prof. UAM dr hab. Violetta Julkowska Instytut Historii UAM Między przebaczeniem a niepamięcią. Alternatywne drogi budowania wzajemnych relacji polsko-niemieckich po drugiej wojnie światowej 15.20 – 15.40 Dr Marta Cobel –Tokarska Akademia Pedagogiki Specjalnej, Warszawa Reminiscencje wojny w środkowoeuropejskiej literaturze współczesnej 15.40 – 16.00 Prof. dr hab. Hanna WójcikŁagan Uniwersytet im. Jana Kochanowskiego, Kielce Polityka historyczna i poprawność polityczna – sprawcy pamięci lub zapomnienia, na przykładzie szkolnej edukacji historycznej 16.00 – 16.20 Dr hab. Edyta GłowackaSobiech Wydział Studiów Edukacyjnych UAM Dziewczyny wojenne, Polki przeklęte, zapomniane świadkinie historii 16.20-16.40 Mgr Fryderyk Mudzo Instytut Historii UAM, Poznań Wielka Wojna i jej (nie) pamięć we współczesnych relacjach polsko-niemieckich 16.40-17.00 Olaf Eybe Polsko-Niemieckie Towarzystwo z Essen Przeciwko zapomnieniu. Teksty, fotografie, komentarze Dr Anna Zadora Institut d’Etudes Politiques de Strasbourg Białoruska pamięć selektywna II wojny światowej. Niepamięć zdrajców i ofiar (referat wyłożony) 17.00-17.40 Dyskusja 17.40 –18.50 Polsko-Niemiecka Wystawa Fotografii „Sztuka Świadectwa” Koncepcja wystawy: Wojciech Olejniczak i Olaf Eybe Współpraca: Dr Justyna Budzińska Wystąpienia: Wojciech Olejniczak i Olaf Eybe Improwizacja na wiolonczelę: Bartłomiej Zboralski Holl Główny Collegium Historicum UAM – Poznań Projekt multimedialny. Producent: Instytut Historii UAM (ul. Umultowska 89D, 61-614 Poznań) Dwóch autorów wystawy „Sztuka Świadectwa”– Wojciech Olejniczak z Poznania i Olaf Eybe z Essen – otrzymało swego czasu rodzinne zbiory fotografii wojennej. „Pan zrobi z tego lepszy użytek niż ja” – powiedziała córka niemieckiego żołnierza do Olafa Eybe. „Pan będzie wiedział, co z tym zrobić” – usłyszał Wojciech Olejniczak od córki polskiego jeńca stalagu. W ten sposób dwaj artyści stali się spadkobiercami trudnej przeszłości jej świadków – polskiego i niemieckiego żołnierza. Taki wybór zobowiązuje. Oto bowiem, utrwalona na fotografiach wojenna przeszłość, powraca do nas wystawą. Nie jest to jednak zwykły powrót do tamtej trudnej przeszłości, ale projekt ukierunkowany na współpracę i działanie dwóch artystów w relacji z bohaterami przeszłości, a także, a może zwłaszcza, z dzisiejszą publicznością wystawy. Chcielibyśmy aby dla tej ostatniej – publiczności, równie ważna jak utrwalona na kliszy prawda wojny, okazała się także prawda jej przedstawiania w nowych okolicznościach polsko-niemieckiego dialogu – tu reprezentowanego przez autorów wydarzenia, jakim jest wystawa. 18.50 Kolacja PIĄTEK 13.11.2015 Praca pamięci / historii wojny 9.00-11.20 SESJA PLENARNA 3 Prowadzący: • Prof. dr hab. Bernd Martin – Albert-Ludwigs-Universität Freiburg, Niemcy • dr hab. Maciej Michalski – Instytut Historii UAM, Poznań 9.00-9.20. dr Claudia Florentina Dobre “Memoria” Cultural Foundation and CeReFREA, Bukareszt Remembering World War II: Personal Narratives and Public Discourses in Postcommunist Romania 9.20-9.40 Prof. UAM dr hab. Jakub Wojtkowiak Instytut Historii UAM Zapomniani generałowie – straty wśród oficerów wyższych Armii Czerwonej w starych stopniach w czasie II wojny światowej 9.40-10.00 Prof. UAM dr hab. Marek Figura Instytut Wschodni UAM, Poznań W cieniu walczących mocarstw. Konflikty polsko-ukraińskie lat 1918-1947 i ich interpretacje w Polsce i na Ukrainie po upadku komunizmu. Pamięć i niepamięć dwu sąsiednich narodów 10.00 – 10.20 Mgr Magdalena Kowalska Instytut Historii UAM Poznań, Polskie Towarzystwo Naukowe na Obczyźnie, Wielka Brytani A Polish heart in a feldgrau uniform complicated journeys from the Wehrmacht to the Polish Army in Exile 10.20-10.40 Mgr Maciej Kościuszko Instytut Historii UAM, Poznań Skazani na zapomnienie. Tajemnica rzezi w Myśliborzu w kontekście upolitycznienia problematyki tzw. ziem odzyskanych Mgr Valentin Yushko badacz niezależny, Moskwa Zapomniany legion. Legion Puławski w historiografii (referat wyłożony) 10.40-11.20 Dyskusja 11.20-11.40 Przerwa Jakie tematy i ujęcia pamięci wojen są marginalizowane i/lub przemilczane we współczesnej kulturze historycznej, a jakie podejmowane są jako ich reprezentacje? 11.40 - 13.00 SESJA PLENARNA 4.1. Prowadzący: • Prof. UAM dr hab. Marek Figura – Instytut Historii UAM, Poznań • Prof. dr hab. Hanna Wójcik-Łagan – Uniwersytet im. Jana Kochanowskiego, Kielce 11.40-12.00 Dr Kamila BaranieckaOlszewska Ośrodek Etnologii i Antropologii Współczesności, PAN Warszawa Skazani na wieczne zapomnienie czy upamiętnieni? O reprezentowaniu wroga w rekonstrukcji historycznej drugiej wojny światowej 12.00-12.20 Mgr Monika Jania Instytut Historii UAM, Poznań Nekropolie niepamięci - wybrane wojenne i cywilne cmentarze Polaków i Niemców na terenie Polski 12.20-12.40 Dr hab. Maciej Michalski Instytut Historii UAM, Poznań Zapomniana przestrzeń: czyli o ziemiach odzyskanych, które przestały istnieć 12.40 – 13.00 Dr Klaudiusz Święcicki Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych UAM, Poznań Przeszłość wypierana z pamięci. Historia, kultura i Zagłada Żydów w świadomości współczesnych mieszkańców Wielopolszczyzny 13.00-13.40 Dyskusja 13.40 – 14.40 Lunch Jakie tematy i ujęcia pamięci wojen są marginalizowane i/lub przemilczane we współczesnej kulturze historycznej, a jakie podejmowane są jako ich reprezentacje? 14.40 – 17.00 SESJA PLENARNA 4.2. Prowadzące: • Prof. dr hab. Anna Wachowiak – Wyższa Szkoła Nauk Humanistycznych, Szczecin • Dr Claudia Florentina Dobre – “Memoria” Cultural Foundation and CeReFREA, Bukareszt 14.40 – 15.00 Dr Christine Lavrence King’s University College at Western University, Canada Transnational memorialization of the Srebrenica genocide (wystąpienie on-line) 15.00-15.20 Mgr Erica Fontana University of San Diego, California The Historical Museum as Cultural Institution: Patterns of Remembering and Forgetting 15.20-15.40 Dr Sylwester Zagulski Uniwersytet Wrocławski Współczesna młodzież w Polsce wobec zagadnień historycznych związanych z II wojną światową i kwestią pamięci 15.40-16.00 Dr Bernadette Jonda Martin-Luther-Universität Halle-Wittenberg w Halle Współczesna młodzież w Niemczech wobec zagadnień historycznych związanych z II wojną światową i kwestią pamięci Prof. dr hab. Stanisław Jankowiak Instytut Historii UAM, Poznań Wielkopolanie i ich identyfikacje obywatelskie wobec okupanta niemieckiego podczas II wojny światowej (referat wyłożony) 16.20-17.00 Dyskusja SOBOTA 14.11.2015 10.00 – 13.00 SESJA PLENARNA 5 Okrągły stół: Prof. dr hab. Anna Wachowiak Wyższa Szkoła Humanistyczna w Szczecinie Prof. UAM dr hab. Izabela Skórzyńska Instytut Historii UAM Dr Bernadette Jonda Martin-Luther-Universität Halle-Wittenberg w Halle, Ośrodek Etnologii i Antropologii Współczesności Dr Claudia Florentina Dobre “Memoria” Cultural Foundation and CeReFREA, Bukareszt Kobiety – niepamięć, wojna, komunizm „Odbudować przeszłość, aby odzyskać przyszłość”. Narracje życia kobiet okresu komunizmu w Polsce, Rumunii, byłej NRD Dyskusja „Odbudować przeszłość, aby odzyskać przyszłość”. Narracje życia kobiet okresu komunizmu w Europie Środkowo-Wschodniej. Kontynuacja projektu Dr hab. Edyta Głowacka – Sobiech Wydział Studiów Edukacyjnych UAM, Poznań Narracje życia kobiet okresu komunizmu w podręcznikach historii – szkoła ponadgimnazjalna Dr Iwona Chmura – Rutkowska Wydział Studiów Edukacyjnych UAM, Poznań Kobiety „Solidarności” Azre Junuzovic Warszwa Rola miejsc pamięci w budowaniu tożsamości w Bośni i Hercegowinie Prof. UAM dr hab. Maria Solarska Instytut Historii UAM Historia (wobec) przemocy? mgr Stanislava Kostić Instytut Filologii Słowiańskiej UAM Bałkany wczoraj i dziś - perspektywa kobieca Dr Justyna Budzińska Instytut Historii UAM, Poznań Andrzeja Wróblewskiego narracje o kobietach 12.30-13.30 Lunch NOTATKI NOTATKI NIEPAMIĘĆ WOJNY
