KOLUZJE

STRESZCZENIE
Koluzja – to zmowa tajemne porozumienie; działanie
partnerów na gruncie wspólnej podświadomości .
Wspólna gra, której podstawę stanowi nierozwiązany
problem podstawowy partnerów.
Prowadzący: Joanna Glowacka
KOLUZJE
GRY W BLISKICH ZWIĄZKACH
ZASADY FUNKCJONOWANIA BLISKICH
ZWIĄZKÓW

Zasada odgraniczenia: Para musi się określić zarówno na zewnątrz jak I wewnątrz

Zachowania regresywne („dziecinne”) i progresywne („dorosłe”) nie powinny być
rozdzielone między partnerów jako spolaryzowane role

Zasada równowagi poczucia własnej wartości: Partnerzy muszą czuć, że każdy z nich jest
równorzędnym członkiem związku
Przestrzeganie tych zasad nie gwarantuje dobrego związku, ale stwarza ramy w jakich może się
rozwijać satysfakcjonująca relacja.
Jeśli związek permanentnie ma problem z nieprzestrzeganiem jednej bądź kilku
wymienionych zasad, zazwyczaj wynika to z problemów zakorzenionych głęboko w
nieświadomości, sięgających wczesnych dziecięcych relacji z rodzicem, czy opiekunem.
1
FAZY ZWIĄZKU I TYPOWE KRYZYSY

Fazy stabilnego związku – lęki wątpliwości, ustalanie tożsamości w związku

Faza realizacji i rozwoju związku

Kryzys wieku średniego

Związek wieku podeszłego
STYLE CHARAKTERU
(JOH N SON 1 9 9 4 )
Każda struktura charakteru wyrasta na bazie jednego z podstawowych problemów:

Potrzeby przywiązania

Potrzeby relacji


Potrzeby ekspresji
Potrzeby indywiduacji
Poszczególne style charakteru określają specyficzne problemy, które staną się przedmiotem
mechanizmów obronnych.
Charakter
Schizoidalny
Oralny
Symbiotyczny
Narcystyczny
Okresy rozwojowe
Przywiązanie więź bezpieczeństwo
Przywiązanie więź potrzeby
Rozwój self a inni Granice self
Rozwój self a inni –
poczucie własnej
wartości
Masochistyczny
Rozwój self a inni wolność
Edypalny
Rozwój self w systemie
– miłość seks
Problem
Nieprzyjemne doznania
Przejawy
Wycofanie, dysocjacja
Potrzeby wypierane albo
zbyt duże, żeby mogły
być zaspokojone
Tożsamość odnajdywana
w innych
Tożsamość odnajdywana
w fałszywym self
Uzależnienie od innych albo
gratyfikacja innych kosztem siebie
Kontrola nad inicjatywą
self, podtrzymywana
nadmiernie
wyolbrzymionym innym
Upośledzenie impulsów
seksualnych i uczuć miłości
Fuzja z drugą osobą. Prawdziwe
self wzbudza poczucie winy
Próby podtrzymywania
wielkościowego self, poczucie
bezwartościowości na przemian z
omnipotencją
Podporządkowanie wzbudzenie
poczucia winy, pasywna agresja,
użalanie się
Wyparcie lub wyolbrzymianie
seksualności, rywalizacji i miłości
2
CO TO JEST KOLUZJA
Koluzja – to zmowa tajemne porozumienie; działanie partnerów na gruncie
wspólnej podświadomości . Wspólna gra, której podstawę stanowi
nierozwiązany problem podstawowy partnerów.
Wbrew pozorom, każdy z partnerów czerpie z takiego związku wystarczająco dużo, by
decydować się na pozostawanie w nim. Innymi słowy, partnerzy współpracują na gruncie
nieświadomym.
Teoria koluzji zakłada, że choć wnosimy do związku indywidualne treści wynikające z
uwarunkowań osobistych, to dobieramy się tak, by treści te ze sobą współbrzmiały. Nierzadko
zdarza się więc, że problemy każdego z partnerów znajdują w relacji wzmocnienie i prowadzą
do powstania błędnego koła oczekiwań i niespełnienia. Partnerzy przerzucają się oskarżeniami,
ale równolegle nieświadomie współpracują na rzecz utrzymania takiego właśnie porządku
rzeczy. Siła dążeń do zachowania status quo wynika z podobieństwa konfliktów wewnętrznych
partnerów, a napięcie – z odmienności ról przyjętych w odpowiedzi na przeżywany konflikt.
W teorii koluzji szczególnie ważny jest rozdźwięk między tym, co w naszym konflikcie
wewnętrznym jest świadome, a tym, co nieświadome. Z częścią świadomą identyfikujemy siebie, z
częścią nieświadomą – partnera.
 Partnerzy maja wrażenie, że są swoimi przeciwieństwami
 Próba samowyleczenia przez przyjmowanie regresywnej lub progresywnej postawy,
która przyciąga partnera
 Po pewnym czasie próba samowyleczenia rozbija się, ujawniają się wyparte treści oraz
części Ja scedowane na partnera
3
PODSTAWOWE WZORCE KOLUZJI


Relacja narcystyczna – na ile zrezygnować z siebie, na ile stopić się z partnerem?
Relacja oralna – troska o kogoś a wymaganie opieki

Relacja analno-sadystyczna – władza versus poddanie, kontrola versus autonomia

Relacja falliczno-edypalna – pasywność, bierność, rola męska a kobieca
ZWIĄZEK ZAMKNIĘTY I OTWARTY
W przypadku związku zamkniętego możliwe są dwie drogi rozwoju:

Intensyfikacja

Życie obok siebie
Jako obrony przed otwartym konfliktem partnerzy używają osoby trzeciej:

tworzenie wspólnego frontu przeciw osobie trzeciej, co pozwala zepchnąć własne
konflikty na dalszy plan


osoba trzecia jako sojusznik jednej ze stron (kochanek, terapeuta, dziecko, rodzic, itd.)
osoba trzecia jako bufor lub łącznik – życie życiem innych osób
Gdy związki pozamałżeńskie są akceptowane przez zdradzanego ma to na celu:


delegację obowiązków i pragnień
kontrola partnera

poniżanie go

utrzymywanie napięcia w związku

unikanie nadmiernej bliskości
4
KOLUZJA
NARCYSTYCZNA
Problem:
 W jakim stopniu miłość wymaga
zrezygnowania dla partnera z samego
siebie, w jakim pozwala zostać sobą.
 Czy należy traktować partnera jako
istotę autonomiczną, czy też jest on rozszerzeniem i przedłużeniem własnego Ja?

Związek miłosny jako całkowita zgodność, stopienie, totalna jedność. Różnice poglądów
są zagrożeniem, nie istnieje związek partnerski
Narcystyczny wybór partnera:
Cel:
Wyparte i delegowane na
partnera:
Narcyz
Chce zastąpić partnerowi
idealne Ja
Ja określone przez kogoś
innego
Narcyz komplementarny
Szuka w partnerze zastępczego
Ja
Dążenie do własnego idealnego
Ja
Co powoduje konflikt?

Partner narcystyczny czuje się osaczony I nadmiernie idealizowany przez partnera
komplementarnie narcystycznego

Uczucie rozczarowania i zawiedzenia nadziei przez partnera narcystycznego u partnera
komplementarnie narcystycznego


Życie koło siebie, kontrola
Częsta forma: konkubent, brak dzieci
5
KOLUZJA ORALNA
Problem:
 Charakter oralny: Wieczne nienasycenie, uleganie
popędom i zachciankom, złe znoszenie stresu, brak
ufności, uzależnienia, niskie poczucie własnej wartości,
klimat ciągłego ruchu i bycia w centrum
zainteresowania
 Komplementarne dopełnienie charakteru oralnego Macierzyński charakter opiekuńczy: manifestowana
potrzeba ciepła, bezpieczeństwa, chęć niesienia
pomocy jako jedyna płaszczyzna porozumienia,
niemożność stawiania własnych żądań
Oralny wybór partnera:
Cel:
Wyparte i delegowane na
partnera:
Rola dziecka (charakter
oralny)
Zaspokojenie potrzeb
oralnych
Pełnienie funkcji
macierzyńskich
Rola matki (charakter opiekuńczy)
Pełnienie funkcji macierzyńskich
Zaspokojenie swoich potrzeb
oralnych
Co powoduje konflikt?

Obniżenie poczucia wartości u biorcy, rosnące wymagania w stosunku do „matki” i coraz
większy strach przed okazywaniem wdzięczności.

Coraz mniejsze zaspokojenie u partnera komplementarnego, wymaganie wdzięczności i
odmawianie wsparcia, zazdrość o to co dostaje „przybrane dziecko”
6
KOLUZJA ANALNOSADYSTYCZNA
Problem:
 Kwestia przyzwolenia na autonomię partnera,
wybór środków kierowania i kontroli
 Geneza: autorytaryzm wobec dziecka, łamanie woli
albo ustępowanie we wszystkim by nie zepsuć relacji z
dzieckiem
 Ambiwalencja wobec aktywności i bierności,
autonomii i zależności, uporu i ustępowania, sadyzmu i
masochizmu, oszczędności i rozrzutności


Charakter analno-aktywny: żądanie szacunku i posłuszeństwa, otwartości i poświęcenia,
pedanteria, zrzędzenie, oszczędność jako sposoby władzy,
Charakter analno-pasywny: chęć poczucia bezpieczeństwa i scedowania rozwiązywania
problemów, ale też pozbawianie pewności siebie partnera przez niejasne, tajemnicze
zachowanie.
Wybór partnera (władca – poddany):
Autonomiczny władca
Cel:
Autonomiczne panowanie
Wyparte i delegowane na Lęk przed rozstaniem i pragnienie
partnera:
zależności
Zależny poddany
Pasywna zależność
Pragnienie autonomii
7
KOLUZJA SADOMASOCHISTYCZNA
Problem:

Przejaskrawiona forma związku władca-poddany

Sadyzm i masochizm są dwiema stronami tej samej perwersji, występują jednak w różnych
proporcjach u danej osoby
KOLUZJA ZAZDROŚĆ-NIEWIERNOŚĆ
Problem:

Konflikt przed dążenie do autonomii a lękiem przed rozstaniem

Manipulowanie szczerością i otwartością

Niewierny deleguje na partnera skłonności pasywno-kobiece, a zazdrosny dążenie do
odgrywania „męskiej” roli.
8
KOLUZJA
FALLICZNOEDYPALNA
Problem:

Błędne, neurotyczne postawy wobec roli związanej
z płcią. U kobiet przejawia się to w pozornej kobiecości, u
mężczyzn w pozornej męskości

Małżeństwo HISTERYCZNE: egzaltacja i
uwodzicielska teatralność kobiety histerycznej oraz współhisteryczna, bierna, zahamowana postawa
męża

Geneza: nierozwiązane konflikty z rodzicami, brak możliwości pozytywnej identyfikacji z rodzicem
swojej płci.
Wybór partnera (w koluzji falliczno-edypalnej):
Cel:
Wyparte i delegowane na
partnera:
Mężczyzna
Sprawdzenie się jako
mężczyzna
Skłonności pasywno-kobiece
Kobieta
Akceptacja pozycji pasywnokobiecej
Własne dążenie do odgrywania
męskiej roli
9