dla seniorów - Region Vysočina
Transkrypt
dla seniorów - Region Vysočina
Region Vysočina (Wysoczyna) DLA SENIORÓW Spis treści Mapa2 … zabytki i historia 4 …śladami wybitnych osobistości 24 … sztuka 30 … wiedza 32 …sport38 …przeżycia42 …wypoczynek45 …gastronomia47 Region Vysočina (Wysoczyna) dla seniorów Region Wysoczyna pamięta w swojej ofercie również o seniorach. Wszyscy z Państwa, którzy w zawansowanym wieku czują się młodzi duchem, mogą spędzić tutaj urlop albo wybrać się na wycieczkę i zwiedzić urocze miejsca tego regionu. Proszę dostosować trasę do swoich możliwości i obszaru zainteresowania, w regionie Wysoczyna można poznawać historię, czeka na Państwa szeroka oferta imprez kulturalnych i rozrywkowych albo mogą Państwo skorzystać z zabiegów spa i pilęgnacji ciała w wellness a równocześnie skosztować lokalnych specjałów. I w zaawansowanym wieku można być aktywnym i doznać wiele wrażeń! Prosimy nie zwlekać, prosimy przyjechać… Kompleksową ofertę turystyczną Województwa Vysočina (Wysoczyna) znajdą Państwo na www.region-vysocina.cz 1 30 28 17 23 8 18 48 13 44 12 26 7 15 22 42 43 6 40 41 20 21 10 1 14 LEGENDA: autostrady drogi krajowe I., II. i III. klasy granice województwa granice obszaru administracyjnego gmin z rozszerzonymi uprawnieniami (TELCZ) gmina z rozszerzonymi uprawnieniami 37 38 29 33 34 19 32 31 46 35 2 24 16 9 39 49 11 3 5 45 47 4 27 25 36 …zabytki i historia! Odkryją Państwo bogatą i różnorodną ofertę zabytków, które są świadkami przeszłości Wysoczyny. Są to urocze zamki otoczone parkami i ogrodami, dumnie wznoszące się grody, okazałe klasztory oraz zabytki żydowskie. Trójkąt zabytków UNESCO W Republice Czeskiej znajduje się obecnie dwanaście zabytków wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO. Trzy z nich znajdują się na terenie Województwa Wysoczyna. Tworzą wyimaginowany trójkąt, są od siebie oddalone około 40 km i dlatego mogą je Państwo zwiedzić przez jeden wekend. Nie tylko to – jadąc dwie godziny samochodem, jest dostępnych dziewięć pozostałych. 1 Zabytkowe centrum miasta Telč (Telcz) Na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO zostało wpisane w 1992 roku. Zabytkowe centrum miasta, ograniczone stawami i bramami, zachowało przez całe stulecia swoje charakterystyczne oblicze z czasów Zachariaša z Hradca. Przede wszystkim oryginalna królewska twierdza wodna z 13 wieku, która została założona na skrzyżowaniu szlaków handlowych, która razem z zabytkowym centrum miasta swój obecny wygląd zawdzięcza przebudowie w 16 stuleciu. Rozległy kompleks Zamku renesansowego został zaprojektowany przez architekta 4 Vysočina Region dla seniorów VYSOČINA Region …zabytki i historia! B. Maggiego z Arogne. W zamku na pewno każdego zainteresują luksusowe wnętrza o niepowtarzalnym wystroju, wyposażenie z tamtej epoki i cenne zbiory. Zamek oferuje gościom dwie trasy zwiedzania zamku. Pierwsza trasa prowadzi przez oryginalną część gotycką i sale renesansowe z zachowanymi drewnianymi sufitami kasetonowymi i cennym wyposażeniem. Druga trasa pokazuje pokoje i salony, które służyły ostatnim właścicielom zamku Podstatskim z Lichtensztejnu. Wyposażenie przedstawia doniosłe świadectwo wyglądu szlacheckich wnętrz przede wszystkim z końca 19 wieku i początku 20 wieku. Zamek otacza interesująco zaprojektowany ogród z parkiem. W byłym burgrabstwie znajduje się obecnie muzeum etnograficzne i ekspozycja historii miasta. Oprócz zamku należy do ważnych zabytków miasta Telcz trójkątny rynek z kamienicami zbudowanymi w stylu renesansowym i barokowym. Arkady i fasady kamienic zostały zbudowane w większości według jednolitego planu. Typowy wygląd uzupełniają bramy miejskie, fontanny barokowe i pomniki. www.telc.eu www.zamek-telc.cz Co jeszcze warto zwiedzić… Muzeum Vysočiny Jihlava, filia Telč Ekspozycja muzeum dokumentuje rozwój miasta od wczesnego średniowiecza po dzień dzisiejszy. Eksponaty obejmują przedmioty rękodzieła, meble charakterystyczne dla danej epoki, porcelanę, chorągwie weselne i mnóstwo innych. Osobliwością muzeum jest kolekcja afrykańska małżonków Foitów, model miasta z 1895 roku wykonany z drewna i papieru oraz unikalna szopka. www.muzeum.ji.cz Galeria Miejska Dom Strażaka Dom Strażaka to najmłodszy budynek na rynku miasta Telcz. Na terenie dzisiejszej galerii była sklepiona brama gotycka z szyldem renesansowym z 17 wieku, którą wchodziło się do sklepów mięsnych. Po pożarze w 1871 roku została dla nowo założonej Ochotniczej straży pożarnej zbudowana remiza strażacka. Obecnie w galerii są organizowane okolicznościowe wystawy. Telčský dům (Telczska kamienica) Na parterze i w piwnicy cennej zabytkowej kamienicy na rynku zostały przedstawione legendy i opowieści historyczne z miasta Telcz i okolicy. www.telcsky-dum.cz 5 Propozycja: Wakacje w mieście Telč (Telcz) Wakacje w Telczu to nie festiwal, to styl życia! Podczas najdłuższego festiwalu w Republice Czeskiej na zamku odbywają się koncerty, na rynku kocie sceny, nocturna, wystawy, warsztaty, wycieczki, happeniningi, występy. Prezentuje to najlepsze, co oferuje czeska muzyka ludowa oraz muzyczna scena alternatywna. www.prazdninyvtelci.cz Uroczystości historyczne Zachariasza z Hradca i Katarzyny z Waldsztejna Uroczystości historyczne Zachariasza z Hradca i Katarzyny z Waldsztejna stały się w Telczu tradycją. Impreza ta trwa dwa dni i odbywa się zawsze w połowie sierpnia. Uroczystości upamiętniają rzeczywiście bardzo ważne osobistości renesansowe w historii miasta Telcz, Zachariasza z Hradca oraz Katarzynę z Waldsztejna, które swym działaniem i życiem potrafili nadać miastu Telcz charakter włoskiej architektury renesansowej, przysposobionej do nieco trudniejszych warunków Czeskiego Królestwa. Przez kilka dni Telcz wypełni muzyka danej epoki, tańce, krótkie spektakle teatralne, turnieje rycerskie oraz jarmarki rzemieślnicze. www.telc.eu 2 Kościół pielgrzymkowy św. Jana Nepomucena na Zelené Hoře (na Zielonej Górze) w mieście Žďár nad Sázavou (Żdiar nad Sazawą) W 1994 roku został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. Budowa kościoła pielgrzymkowego św. Jana Nepomucena opodal Klasztoru Żdiarskiego została zrealizowana dzięki długoletniej, bliskiej i bardzo owocnej współpracy dwóch wyjątkowych ludzi. Impuls wyszedł od opata klasztoru cystersów Václava Vejmluvy, który był wyraźnie wielbicielem Jana Nepomucena, projekt budowy zlecono słynnemu architektowi praskiemu Janu Błażejowi Santiniemu-Aichlowi. Ze względu na ogromne znaczenie kościoła zostało wybrane jako najbardziej odpowiednie miejsce pod jego budowę wzgórze nad klasztorem. Kościół został poświęcony we wrześniu 1722 roku i był pierwszą wielką świątynią poświęconą św. Janowi Nepomucenowi. Kościół jest uważany za szczyt twórczości Santiniego, przedstawia ponadczasowe dzieło, wolne od konwencjonalnych elementów architektury danej epoki. Jest zbudowany na planie gwiazdy pięcioramiennej. Legenda głosi, iż w miejscu, w którym Jan Nepomucen utonął, pojawiła się korona z pięciu gwiazd. Magiczna symbolika liczby pięć pojawia się również wielokrotnie i w innych elementach budowy. Świątynia ma pięć wejść, znajduje się w niej pięć kaplic i pięć ołtarzy. Dominantą kopuły kościoła jest czerwony język, atrybut św. Jana Nepomucena, otoczony kręgiem ognia, z którego przebłyskiwają promienie. Według pierwotnego projektu miała być w tym miejscu centralna dziesięcioramienna gwiazda. Ambit około świątyni ma plan gwiazdy dziesięcioramiennej przerwany pięciu bramami. Dachy bram były perwotnie ozdobione pięcioma posągami cnót Jana, do dziś przetrwały trzy. Santini wkomponował do projektu legendę o Janie Nepomucenie. www.zelena-hora.eu 6 Vysočina Region dla seniorów …zabytki i historia! VYSOČINA Region Co jeszcze warto zwiedzić… Zamek Faktyczne centrum miasta Żdiaru nad Sazawą znajduje się na terenie byłego klasztoru cystersów, obecnego zamku, którego właścicielem jest Dr. Radslav Kinský. Do największego rozkwitu klasztoru doszło podczas zarządzania opata Václava Vejmluvy. Została przeprowadzona rozległa barokowa przebudowa, którą nadzorował architekt Jan Santini Aichel. Po zaniku w 1784 roku został kompleks zmieniony na centrum gospodarcze i zamek. Obecnie w zamku mieści się kilka interesujących ekspozycji oraz wystaw. Na całym świecie jest znane muzeum książki, największe w swoim rodzaju w Europie, stała ekspozycja „Sztuka baroku“ ze zbiorów GN w Pradze, ekspozycja z życia arcitekta Jana Santiniego Aichela, Galeria Kinských i inne wystawy okolicznościowe. W skład kompleksu zamkowego wchodzi również kościół klasztorny Wniebowzięcia NMP, najstarsza szkoła podstawowa w regionie, muzeum miejscowej ochotniczej straży pożarnej, kawiarnia i herbaciarnia. www.zamekzdar.cz Dolní hřbitov (Dolny cmentarz) i most barokowy W pobliżu zamku, byłego klasztoru, znajdują się dalsze budowle, które również są związane z architektem J. B. Santinim. W 1709 roku został według jego projektu zbudowany na rzutni czaszki Dolny cmentarz z trzema kaplicami, czwarta została zbudowana później. Posąg Anioła Sądu Ostatecznego wykonał rzeźbiarz Řehoř Theny. W latach sześdziesiątych 18 stulecia wykonał nieznany rzeźbiarz osiem posągów świętych, którymi szczyci się most nad rzeką Sázawą od miasta do zamku. Ścieżka edukacyjna wokół Zelené Hory (Zielonej Góry) Ścieżka edukacyjna ma dwie trasy. Pierwsza trasa spacerowa długości 2,1 km została usytuowana w okolicach stawu Bránský rybník i prezentuje mało znane budowle wybitnego architekta Santiniego Hospodářský dvůr Lyra (Folwark Lira) i Dolny Cmentarz. Prowadzi przez cenny most barokowy z posągami świętych. Druga trasa długości 2,6 km to wycieczka do miejsc o największej ochronie przyrody i krajobrazu. Prowadzi około stawu Konvent, z moli widokowych mogą Państwo podziwiać Zamek Żdiarski. Na ścieżce znajduje się 10 tablic informacyjnych, które zaznajamiają z bagatą historią, faą i florą tego obszaru. Ścieżka jest przystosowana dla osób niepełnosprawnych, wyposażona w trzy Zadaszone podesty i dwa mola widokowe na trasie. www.zdarns.cz 7 Propozycja: Otwarte ogrody Tradycyjnie w ostatní majowy weekend w pełni są otwarte dla publiczności wszystkie pomieszczenia i ogrody zamku Kinských. Czekają na Państwa kwitnące ogrody i szereg programów kulturalnych. www.zamekzdar.cz Festiwal orkiestr dętych Przegląd orkiestr dętych odbywa się zawsze w niedzielę popołudniu pod koniec czerwca na pierwszym dziedzińcu zamku żdiarskiego. www.dkzdar.cz 3 Dzielnica Żydowska i bazylika św. Prokopa w mieście Třebíč (Trzebicz) W 2003 roku zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. Dzielnica Żydowska Miasto Trzebicz było dawniej ważnym ośrodkiem kultury żydowskiej na Morawach i unikalnie zachowana dzielnica żydowska jest świadectwem współżycia Żydów i Chrześcijan. Pierwsza pisemna wzmianka o obecności Żydów pochodzi z 1338 roku. Wtedy żyło tu kilka rodzin na różnych miejscach miasta. Od 1723 roku, kiedy weszła w życie ustawa o tym, że Żydzi muszą żyć obowiązkowo w gettach, rodziny się przeprowadziły na teren Podklášteří (Pod klasztorem). Dzielnicę żydowską tworzy zespół 123 dochowanych domów, dopełnionych przez obiekty byłych instytucji władz żydowskich – ratusz, rabinat, przytułki dla ubogich, szpitale i szkoły. Przednia (Stara) Synagoga znajduje się na zachodnim skraju byłego getta, obecnie służy Czechosłowackiemu Kościołowi Husyckiemu. Tylna (Nowa) Synagoga została zbudowana około 1669 roku w stylu renesansowym. Wewnętrzne malowidła ścienne przedstawiają niebo z gwiazdami i zachód słońca, na ścianach są żydowskie teksty liturgiczne uzupełnione fluorescencyjnymi motywami. W galerii dla kobiet została umieszczona ekspozycja odnosząca się do tradycji i zwyczajów żydowskich. Dalej mogą Państwo zobaczyć model miasta żydowskiego, przedstawiający rzeczywisty stan getta w 1850 roku. Częścią dzielnicy żydowskiej jest dom, który został zbudowany krótko przed 1798 rokiem przez Seligmanna Bauera na tzw. Španělovském pozemku (gruncie Hiszpana). Jego znaczenie i wartość spoczywa przede wszystkim w bezpośrednim połączeniu z obiektem Tylnej Synagogi. Na parterze znajduje się sklep ze starzyzną, który przypomina jedną z charakterystycznych czynności, którą zajmowali się kiedyś Żydzi. W tylnym skrzydle budynku mieści się kuchnia, wyposażona w nowoczesny sprzęt, gdzie można okazyjnie przygotować koszerne potrawy. Pierwsze piętro przedstawia typiczne mieszkanie nie bardzo zamożnej rodziny żydowskiej w okresie międzywojennym. Dom jest od 2011 roku otwarty jako muzeum, które przedstawia życie autentycznej rodziny żydowskiej i funkcjonowanie gospodarstwa domowego. Cmentarz żydowski Pierwotny cmentarz żydowski, który znajdował się od wczesnego średniowiecza w pobliżu muru obwodowego klasztoru, został w czasie oblężenia klasztoru przez Macieja Korwina w 1468 roku zniszczony. Pół wieku później powstało nowe 8 Vysočina Region dla seniorów …zabytki i historia! VYSOČINA Region cmentarzysko na zboczu Hrádek. Powierzchnią 11 772 m2 należy do największych cmentarzysk żydowskich w kraju. Na całym cmentarzu znajduje się około 11 tysięcy grobów i blisko 3 tysięcy nagrobków z kamienia, najstarszy z nich pochodzi z 1625 roku. Do cmentarza należy sala obrzędowa z 1903 roku z oryginalną ozdobioną umywalką z porcelany, która służy do symbolicznego umycia rąk po obrzędzie. Bazylika św. Prokopa Bazylika stoi w miejscu pierwotnego drewnianego kościoła klasztornego, który zakonnicy poświęcili św. Benedyktowi. W następnym stuleciu została zbudowana kamienna bazylika poświęcona Najświętszej Maryji Pannie. Bazylika jest zbudowana w stylu romańskim. Budynek doznał zniszczeń podczas oblężenia Trzebicza przez wojska węgierskie Macieja Korwina w 1468 roku i dłużej jak dwa stulecia służył do celów świeckich jako stajnia końska, spichlerz i warzelnia piwa. Po odnowieniu w latach 1725–1731 odzyskał swoją funkcję sakralną i został poświęcony św. Prokopowi. Do najwartościowszych zabytków należy krypta gotycka z pierwotną, ponad siedmiowieczną obudową stropu między kamiennymi żebrami sklepienia, prezbiterium sklepione podwójnym ośmiokrotnym kamiennym sklepieniem, okno kołowe (rozeta) we wschodniej części absydy i północny portal wejściowy. Dzisiejszą wygląd ostateczny zyskała bazylika podczas przeróbki, której nadzorował architekt Kamil Hilbert w latach 1924–1935. Od 2002 roku jest bazylika narodowym zabytkiem kultury. 9 Co jeszcze warto zwiedzić… Zamek – Muzeum Wysoczyny Trzebicz Zamek znajduje się w północnozachodniej części miasta nad lewym brzegiem rzeki Jihlavy. Na dwór szlachecki został przebudowany w 16 stuleciu z pierwotnego klasztoru benedyktynów. Ostatnimi właścicielami byli Waldsztejnowie, posiadali zamek aż do 1945 roku. Obecnie ma tu siedzibę Muzeum Wysoczyny Trzebicz. W okresie 2011–2013 przebiegała rozległa rekonstrukcja zamku. Dzisiaj czeka na Państwo nowa nowoczesna ekspozycja z elementami interaktywnymi, podzielona na cztery obszary tematyczne: I. Świat przyrody nieożywionej (unikalna jest największa kolekcja morawskich mołdawitów (vltavín) na świecie, II. Portale i bramy świata (ekspozycja klasztoru), III. Waldsztejnowie w Trzebiczu (wystawa na zamku, włącznie wystawy fajek) i IV. Ludzie, Miejsca, Losy. (prezentacja bogatej kolekcji muzealnej: człowiek wzywający, tworzący, zauważający, przyroda i człowiek, człowiek walczący i pracujący). www.zamek-trebic.cz Wieża Miejska Wieża Miejska przy kościele św. Marcina powstała pierwotnie jako część fortyfikacji miejskich. Pochodzi z połowy 13 wieku. Jest wysoka 75 m, z galerii na wysokości 35 m oferuje widok na całe miasto. Wymiary zegara wieżowego (średnica cyferblatu 5,5 m, wysokość cyfr 60 cm) są jednymi z największych na kontynencie europejskim. www.visittrebic.eu Propozycja Ścieżka edukacyjna Śladami opatów i rabinów Zabytki UNESCO miasta Trzebicz łączy ścieżka edukacyjna “Śladami opatów i rabinów“, która Państwu odkryje coś niecoś z życia obu wspólnot religijnych, które żyły po wieki w Trzebiczu w bliskim sąsiedztwie, zaznajomi Państwa z ciekawymi miejscami, historią domów żydowskich, Synagogami Żydowskimi oraz bazyliką chrześcijańską. Szamajim Festiwal Kultury Żydowskiej to sześć dni pełnych koncertów, wykładów, akcji dla dzieci i dla dorosłych.Odbywa się pod koniec lipca i początkiem sierpnia a dzielnica żydowska ożywa jak w dawnych czasach. www.visittrebic.eu 10 Vysočina Region dla seniorów …zabytki i historia! VYSOČINA Region Zamek Jaroměřice nad Rokytnou (Jaromierzyce nad Rokytną) 4 Zamek Jaromierzyce nad Rokytną należy do najpotężniejszych architektur pierwszej połowy 18 wieku u nas i w Europie. Wizerunek baroku otrzymał zamek w latach 1700–1737 za Questenberków. Projekt przebudowy opracował znany architekt austriacki Jakub Prandtauer. Zamek oferuje dwie trasy zwiedzania swoich wnętrz. – trasa A zawiera apartamenty urządzone w stylu dworu szlacheckiego włącznie salonów muzycznych, trasa B prowadzi przez pokoje gościnne i kuchnię. Trzecia trasa zwiedzania zaprowadzi Państwa do wnętrza barokowego kościoła św. Małgorzaty. Ekspozycje stałe są w każdym roku uzupeniane interesującymi i ciekawymi wystawami sezonowymi. Za zamkiem rozciąga się ogród w stylu francuskim, do którego na drugiej stronie rzeczki Rokytná, nawiązuje rozległa część w stylu angielskim. www.zamek-jaromerice.cz 11 Propozycja: Ścieżka edukacyjna przez Jaroměřice nad Rokytnou (Jaromierzyce nad Rokytną) Jej celem jest zapoznanie zwiedzających z najważniejszynymi miejscami w mieście, które nie są zwykle dostępne, ale zasługują na to, aby Państwo o nich wiedzieli. Idąc ścieżką, dowiecie się Państwo o zamku, który jest często odwiedzany, ale również o Szpitalu z kaplicą św. Katarzyny, posągach na terenie miasta albo spichlerzu, który jest najstarszym zabytkiem miasta. Szczegółowo jest tu opisane działanie i historia Muzeum Otokara Březiny oraz samo życie poety, o jego działalności w Jaromierzycach nad Rokytną mają ludzie niestety mało wiedzy. www.jaromericenr.cz Festiwal muzyki Petra Dvorského Przede wszystkim ogrody zamkowe przyciągają fanów muzyki rozrywkowej w niekonwencjonalnej aranżacji zawsze w pierwszej połowie sierpnia na Międzynarodowy festiwal muzyki Petra Dvorského. Szereg interesujących koncertów i recitali muzycznych odbywa się nie tylko na terenie zamku lecz również w okolicy. www.arskoncert.cz 5 Zamek Náměšť nad Oslavou Zamek w mieście Náměšť nad Oslavou, zbudowany na lewym brzegu Oslavy, należy do wybitnych osiągnięć architektury renesansowej na Morawie. Pierwotny 13-wieczny zamek gotycki, z którego zachowała się tylko jedna wieża, należał do arystokratycznej morawskiej rodziny Žerotinów i został przebudowany na renesansową rezydencję, która zachowała się, niemal bez zmian, do dziś. Obecny kompleks składa się z budynku o nazwie „Włoski Dziedziniec“, przed zamkiem znajduje się park angielski i mały ogród francuski. We wnętrzach zamku, można podziwiać wyjątkową wystawę gobelinów, cenne obrazy oraz zabytkowe meble. Kaplica zamkowa wyróżnia się ciekawą architekturą i barokowym wyposażeniem. W bibliotece, ze sklepieniem z unikalnymi freskami, znajduje się bogaty księgozbiór, dziedziniec wewnętrzny ozdabiają arkady renesansowe. Zamek oferuje dwie trasy wycieczkowe- trasę Pomieszczenia reprezentacyjne iod czerwca 2013 trasę Apartement hrabiego Haugwitza. Można oglądać mieszkanie byłego właściciela, które przybliży Państwu styl życia na poczatku XX wieku. Hrabiowskie mieszkanie jest umeblowane zachowanymi eksponatami archiwalnymi. Autentyczność pomieszczeń podkreśla oryginalnewyposażenie, które było przechowywane w zamkowym depozycie. Wnętrze zdobią przedmioty dekoracyjne ze szkła i porcelany. Można również zobaczyć dużo przedmiotów osobistych, używanych w codziennym życiu jak narzędzia, przybory do pisania czy palenia, zdjęcia rodzinne, trofea sportowe a nawet pościel do spania z herbem hrabiowskim albo wyposażenie łazienki. W zamku można również podziwiać wspaniały stół bilardowy, przywieziony przez rodzinę Haugwitzów z Rosji w XIX wieku. Bezpośrednio pod zamkiem znajduje sie małe centrum historyczne z rynkiem, do którego prowadzi droga przez kamienny most ozdobiony dwudziestoma barokowymi rzeźbami. www.zamek-namest.cz 12 Vysočina Region dla seniorów …zabytki i historia! VYSOČINA Region Propozycja: Wakacje z folklorem Tradycyjnie już na przełomie lipca i sierpnia w zamku odbywa się coroczny kulturalny festiwal, który na przestrzeni lat zdobył sobie stałe miejsce w kalendarzu wybitnych europejskich wydarzeń kulturalnych tego rodzaju. Zamek i park jest miejscem, gdzie organizowane są koncerty, również nocne, przedstawienia teatralne, warsztaty twórcze oraz wystawy. www.folkoveprazdniny.cz 13 6 Žirovnice – zamek, spichlerz, muzeum browarnictwa Małe miasto Žirovnice oferuje swoim gościom ciekawą ekspozycję w pomieszczeniach zamku, wystawę wiejskich rzemiosł i tradycji w zamkowym spichlerzu oraz zrekonstruowany budynek byłego browaru. W gotyckiej części zamku, przebudowanego w stylu baroko, zachowały się unikatowe późno gotyckie freski, które należą do najwspanialszych i zarówno największych 15-wiecznych malowideł ściennych w Czechach. Zwiedzanie zamku Žirovnice zaczyna sie w jego gotyckiej części, gdzie mogą Państwo zobaczyć jadalnię, salon damski i muzyczny albo sypialnię oraz inne pokoje urządzone meblami z drugiej połowy XIX wieku. O ile Państwo wyjdą po spiralnych schodach pałacu, wyjdą na wieżę skąd rozciąga się piękny widok na okolicę. Tuż obok zamku, w zrekonstruowanym zamkowym spichlerzu można zwiedzić wystawę wiejskich rzemiosł i tradycji. Znajdą tam Państwo przedmioty z niedawnej przeszłości, których używali rolnicy w tej okolicy. Na pierwszym piętrze znajduje się piękna duża szopka ceramiczna, która jest rozdzielona na cztery części, przedstawiające życie i pracę na wsi w czasie kolejnych pór roku. O piętro wyżej można obejrzeć urządzoną wiejską izbę. Budynek browaru należał do majątku właścicieli pałacu już w XVI wieku. Žirovnice słynęły kiedyś z obróbki masy perłowej, wyroby perłowych ozdób, guzików, biżuterii i przedmiotów dekoracyjnych. Właśnie dlatego w budynku browaru znajduje się wystawa guzików i wyrobów z masy perłowej. Zobaczą tam Państwo maszyny i narzedzia, którymi posługiwali się perlarze oraz ich warsztat. Warto obejrzeć również wystawę zabytkowych maszyn do szycia oraz ich zozwój. W atmosferę dawnej produkcji piwa, wprowadza nas mała wystawa browarnictwa www.zirovnice.cz 14 Vysočina Region dla seniorów …zabytki i historia! VYSOČINA Region Zamek Kámen 7 Pierwotnie gotycki zamek był wybudowany w połowie XIII wieku na rozłożystej skale, od której otrzymał nazwę. Dwie trasy wycieczkowe obejmują trzy wystawy. W Starym Pałacu wystawione są oryginalne zegary z XVIII wieku, pochodzące z bram miasta Pelhřimov. Jest tam również modelu zamku, przedstawiający jego prawdopodobny wygląd w czasie jego średniowiecznej świetności. Ekspozycja Mieszkanie przybliża zwiedzającym styl życia na przełomie XIX i XX wieku. Warto również zwiedzić salę rycerską, kaplicę zamkową, salę myśliwską, sypialnię, jadalnię, bibliotekę i salon muzyczny. Najbardziej interesującą ekspozycją jest wystawa motocykli, która należy do najstarszy w kraju. Obecnie znajduje się tu 46 motocykli i rowerów wraz z pięćdziesięcioma dodatkowymi rekwizytami. Z trzech stron zamek otoczony jest parkiem, w którym znajduje się m.in. ogród alpejski Alpinum, który oferuje odmiany ciekawych roślin. www.hradkamen.cz 15 8 Zamek Lipnice Lipnicki zamek to jeden z najpotężniejszych czeskich zamków szlacheckich, był założony na początku XIV wieku w dzikim i surowym rejonie przez ród Lichtenburgów. Zbudowany był na skalistym wzniesieniu pomiędzy dwoma wzgórzami, by pilnował okolicy. Został przebudowany stylu późno gotyckim na rezydencję zamkową dopiero w 16 stuleciu przez panów Trčków z Lipy. Jeżeli Państwo odwiedzicie zamek, będziecie mogli podziwiać piękną monumentalną architekturę, kaplicę w stylu gotyckim, ekspozycję archeologiczną, zbrojownię albo rozległe sklepienie z głęboką studnią zamkową i salę biesiadną Jindřicha z Lipé. Z balkonu wieży zamkowej o nazwie Samson rozpościera się przepiękny widok na okoliczną krainę. Historia Lipnickiego zamku owiana jest tajemnicami i legendami. Jedna z nich opowiada na przykład o zamurowanej Katarzynie, inna o czarnym mężczyźnie, ukrytym skarbie czy trzecim krzyżu. Zamek oferuje zwiedzanie bez przewodnika. Zorientować się Państwu pomoże przewodnik w formie broszury oraz tablice informacyjne umieszczone na trasie zwiedzania. www.hrad-lipnice.eu Propozycja: Narodowy Pomnik Podsłuchu W zalanych kamieniołomach granitu w pobliżu zamku Lipnice powstała galeria sztuki, nazwana potem Narodowym Pomnikiem Podsłuchu. W metaforycznym skrócie są tu zaprezentowane możliwości uzyskiwania informacji o prywatności obywateli za czasów byłego reżimu (przechwytywanie informacji, podsłuch, donoszenie). Autorem prac Bretschneiderowe ucho, Usta Prawdy i Złote oczy – jest rzeźbiarz Radomír Dvořák. Dobrze oznaczony szlak prowadzący do tego miejsca zaczyna się koło zajazdu U české koruny. Po około 1 km szlaki się rozdzielają, ponieważ płaskorzeźby znajdują się w różnych kamieniołomach. Całe zwiedzanie potrwa co najmniej 2 godziny a pokonają Państwo odległość w sumie około 4 km. Szlak prowadzi również do ostatniego dzieła R. Dvořáka o nazwie – Głowa XXII. 9 Ruiny Zamku Zubštejn Ruiny znajdują sie na szczycie wydłużonego wzgórza około 10 km na północ od zamku Pernštejna i są dominantą okolicy Pivonic. Zamek został zbudowany na początku XIV wieku, kiedy ród ówczesnego władcy Pernštejna rozrastał się a jej członkowie potrzebowali nowej siedziby. W czasie wojen husyckich zamek został poważnie uszkodzony ale William Pernstein przystąpił do jego odbudowy i modernizacji. Wybudował też odpowiednie fortyfikacje, pięć baszt altyleryjskich. Kryzys finansowy sprawił, że od roku 1546 zamek został opuszczony. Obecnie to najpotężniejsze ruiny zamku w okolicy, które są celem pięknych wycieczek. Do dziś przetrwała tylko resztka pałacu z czterema komnatami i część wieży, do której bramy prowadził most zwodzony. W latach 2009–2011 zostały riuny zabezpieczone i wybudowano drewniany most pomiędzy przyczółkiem i rdzeniem zamku oraz machiny oblężnicze. Z ruin widać Sýkoř (najwyższa góra Wyżyny Hornosvrateckiej), Pohledecką Skałę, okolicę Studnic a na południe można niemal dosięgnąć wzrokiem Brno. http://info.bystricenp.cz 16 Vysočina Region dla seniorów …zabytki i historia! VYSOČINA Region Zamek Roštejn 10 Tajemniczy zamek, który wznosi się na skalistym wzgórzu na wysokości 677 m.n.p.m w romantycznych lasach Jihlavskich Wzgórz. Zbudowany przez panów z Hradca w pierwszej połowie XIV wieku. W latach 70-tych XVI wieku zamek był przebudowywany przez Zachariasza z Hradca na zamek myśliwski w stylu renesansowym. Zamek, udostępniony do zwiedzania w roku 1969. Obecnie jest własnością Muzeum Regionu Wysoczyna i jest tu wystawa zbiorów z funduszu Muzeum Wysoczyny w Jihlawie. Dominującą częscią zamku, z okresu gotyckiego, jest siedmiokątna wieża o wysokości 45 m, która umożliwia podziwianie okolicznej krainy. W wnętrzach zamku znajduje się obecnie stała ekspozycja, która przedstawia nie tylko historię zamku, ale również sposób bycia i zdolności rzemieślnicze naszych przodków w tym regionie Wysoczyny. Jedna z tras zwiedzania zamku, trasa A prowadzi przez przedpokój, dużą galerię, Salę herbową, Salę bankietową i Salę Biskupów oraz piwnice, gdzie znajduje się wystawa wyrobów kamieniarskich autorstwa ludowych rzeźbiarzy. Częścią trasy A jest również ekspozycja pt. Pracownia leśniczego, która zastapiła pirwotną siedmiometrowej długości szopkę wystawianą tu od 1985 roku, którą ustawili tu ludzie z Trzeszcza, którzy robią szopki. Pracownia leśniczego urządzona jest odrestaurowanymi meblami z początku XX wieku. Trasa B prowadzi korytarzem, małą galerią do oratorium renesansowej kaplicy a następnie przez dużą galerię wyposażoną w eksponaty broni myśliwskiej. Ostatnią udostępnioną salą jest Sala Botaniczna, gdzie mogą Państwo zobaczyć 492 wielkich obrazów roslin. Z dziedzińca zamku dostępne do zwiedzenia są pomieszczenia czarnej kuchni. www.hrad-rostejn.cz Propozycja: Roštýnská obora Obora Rosztyńska, rozciągająca się na obszarze 127 ha, powstała pod koniec XVI wieku i należy do najstarszych tego typu rezerwatów w Republice Czeskiej. Znajduję się tam ścieżka przyrodnicza z jedenastoma tablicami informacyjnymi, dotyczącymi historii tych terenów, rozwoju łowiectwa, zwyczajów i tradycji myśliwskich, rodzajów zwierzyny łownej i opieki nad nią. Dowiedzą się Państwo również czegoś o kynologii czy sokolnictwie. Można się też zapoznać z różnymi gatunkami zwierząt, które żyły tu kiedyś i tych, które występują tu obecnie. Na przestrzeni czasów, stopniowo zmieniały się rodzaje hodowanych tu zwierząt. Obecnie występują tu muflony, daniele i dziki. Do rezerwatu wchodziło się i wjeżdżało bramami, z których do naszych czasów zachowała się tylko jedna zachodnia. Największą wartość historyczną przedstawiają pierwotne granitowe kolumny, wykorzystane do budowy ogrodzenia o łącznej długości 4917 m. Punktem wyjścia na ścieżkę przyrodnicą jest drogowskaz turystyczny na parkingu przed zamkiem Roštejn. Do rezerwatu prowadzi szlak żółty a z powrotem do zamku można wrócić po szlakach zielonym i niebieskim. Podczas zwiedzania rezerwatu należy przestrzegać „Regulaminu obory”, do lepszej orientacji posłuży Państu mapa ścieżki edukacyjnej, która jest zamieszczona przy bramie wjazdowej. 17 11 Ruiny Zamku Rokštejn Ruiny jednego z najstarszych morawskich zamków wznoszą się na skale w dolinie rzeki Brtnicy między miejscowościami Přímělkov a Panská Lhota. Z daleka wita gości sylwetka odbudowanej, kwadratowej wieże i mury górnego zamku z XIV wieku. Możliwość nieograniczonego, swobodnego spacerowania po terenie stopniowo restaurowywanego zamku to niepowtarzalne przeżycie i ciekawe doświadczenie. Rokštejn jest jednym z najbardziej badanych czeskich zamków. Zamek poddany był bardzo dokładnym badaniom archeologicznym w związku z planowaną tam budową zapory, w wyniku której miałby być zatopiony. Badania te ujawniły wiele nieznanych i ciekawych faktów. Na oddawanie się pogańskim rytuałom wskazuje odnaleziony szkielet noworodka, który był zamurowany we fundamentach wieży. Prawdopodobnie chodziło ofiarę weselną, złożoną przy budowie zamku, co miało przynieść bezpieczeństwo i szczęście jej mieszkańcom. U bram wieży odnaleziono kości do gry, którymi zabawiali się żołnierze stojący na straży. Archeologowie odnaleźli je po wieku stuleciach. Ruiny zamku leżą w dolinie rzeki Brtnicy, której okolice są nieosiedlone, tylko gdzieniegdzie można zobaczyć dawno osamotnione młyny. Trasa turystyczna doliną Brtnicy jest bardzo lubiana przez turystów i odwiedzana w każdej porze roku. Do zamku i doliny Brtnicy najlepiej dostać się od stacji kolejowej Přímělkov, skąd prowadzi zielony szlak wzdłuż rzeki. Długość trasy 3 km. Propozycja: Brtnicka Ścieżka – promenada kulturowego dziedzictwa Brtnicka ścieżka dydaktyczna rozpoczyna się pod zamkiem Rokštejn i prowadzi niebieskim szlakiem do Brtnicy. Trasa dla pieszych ma długość około 8 km, dla rowerzystów prowadzi przez Panskou Lhotu i ma prawie 7 km długości. Na szlaku znajdą Państwo 12 przystanków z tablicami informacyjnymi. Idąc po trasie wzdłuż rzeki, koło młyna Viďourkův, można podziwiać piękno rezerwatu przyrody. Idealnym miejscem do odpoczynku jest przystanek przy stawie Šamonín. Część Brtnickiej Ścieżki informuje też o ważnych etapach historycznych, i o tym jak zapisały się one w architekturze, sztuce czy pismiennictwie począwszy od XIII wieku. Trasa obejmuje również ekspozycję muzealną w Valdštejnskim pod nazwą „Brtnice i okolice w dawnych i niedawnych czasach.“ www.brtnice.cz 18 Vysočina Region dla seniorów …zabytki i historia! VYSOČINA Region Ruiny zamku Orlík 12 Na terenie ruin zamku Orlik jest wiele do zobaczenia. Czeka tu na Państwa: zachowana wieża, druga brama zamku, baszta, ruiny fortyfikacji, piwnice i czarna kuchnia zamkowa z przebudowanym piecem chlebowym. Zwiedzanie zamku jest bez przewodnika. W kasie mogą Państwo zakupić prosty przewodnik, który zaprowadzi Państwa do najciekawszych miejsc, opowie czym były zachowane części zamku i do czego służyły w dobie jego świetności. W górnym piętrze budynku usługowego znajduje sie muzeum zamkowe. Wystawa słowem i obrazem przedstawia historię zamku oraz odkrycia archeologiczne głównie z dziedziny średniowiecznej sztuki kaflarskiej. Odkrywa też technologię i przedmioty używane do produkcji pieców kaflowych, które tu powstawały. www.hrad-orlik.cz Propozycja: Średniowieczny festiwal Zawsze w pierwszy weekend lipca na Orliku odbywa się Średniowieczny Festiwal dla małych i dużych. Przedstawiana jest tutaj sztuka rzeźbiarska, kaflarska, wikliniarska oraz wyroby z drutu. Możecie Państwo uczestniczyć w pokazie pieczenia chleba i kołaczy w zamkowej kuchni jak i pokazie karania niesfornych poddanych na pręgierzu. Można wypróbować strzelania z łuku lub kuszy. Specjalnie dla dzieci przygotowuje się wiele gier, warsztatów twórczych i przedstawień teatralnych. Nikt nie musi pozostać biernym obserwatorem. 19 13 Klasztor w Želivě Klasztor benedyktynów założony w XII wieku przez biskupa Ottona, czeskiego księcia Soběslava i jego żonę Adlet, którzy po dziesięciu latach jednak Želiv opuścili.Wiosną 1149 roku zawitali tam norbertanie. Już w okresie przed husytami klasztor był ważnym duchowym i gospodarczym centrum tego obszernego regionu. Pierwotnie klasztor zbudowany w stylu romańskim, a po pożarze został odbudowany w stylu gotyckim. W czasie wojen husyckich klasztor dwukrotnie zdobyli i splądrowali husyci. W latach 1467–1599 klasztor był w posiadaniu świeckich panów, którzy jego zachodnią część pryebudowali na twierdzę. W roku 1712 klasztor spłonął. Słynny architekt Architekt Jan Błażej Santini-Aichel zbudował opactwo i konwent w duchu gotycko-barokowym. W 1950 roku klasztor został zlikwidowany przez komunistów, opata Vita Tajovskiego uwięziono. W latach 1950–1954 klasztor służył jako obóz internowania dla księży i zakonników, a także licznych księży diecezjalnych, później klasztor zamienił się w sanatorium psychiatryczne. W 1988 roku reżyser Dušan Klein skorzystał z tego środowiska do nakręcenia filmu „Dobre gołębie wracają“. Od roku 1991 do dziś klasztor służy znów zakonnnikom a budynki są cały czas restaurowane. Swoją działaloność odnowił również browar klasztorny. Budynki klasztoru i kościoła są przykładem duchowej i materialnej złożoności historii Czech. www.zeliv.eu Propozycja: Żeliwski browar klasztorny Na świecie istnieje tylko sześć browarów, których właścicielami jest Zakon Trapistów, mających prawo do warzenia tak zwanego „trapistycznego piwa“ – mocnego, wyraźnego smaku kwaszonego typu „Ale“, wszystkie z nich znajdują się w Belgii i Holandii. W innych krajach piwo to warzą i inne kościelne zakony, ale piwo nie może nazywać się „Klasztorne”. Ponieważ jednak w eksploatacji piwa udziela się Kanonia norbertanów w Želivi, może browar warzyć piwo według tarych specyficznych sposobów, które nadają mu znak wyjątkowości. 20 Vysočina Region dla seniorów …zabytki i historia! VYSOČINA Region Klasztor Nová Říše 14 Klasztor znajduje się na obrzeżach miejscowości Nová Říše około 10 km na wschód od miast Telč. Został założony na początku XIII wieku przez dowódcę wojskowego Markvarda z Hradka i jego żonę Vojslavę z przeznaczeniem dla dziewic św. Norberta Zakonu Norbertanek. W czasie wojen husyckich klasztor został niemal całkowicie zniszczony, ale nadal działał, ale tylko do 1596 roku, kiedy to ostatnia mieszkanka klasztoru umarła. Aby klasztor nie zanikł całkowicie, został zamieniony na męski klasztor i przybyli tu Norbertanie z Zábrdowic. Najważniejszą budowlą klasztoru jest kościół św. Piotra i Pawła z drugiej połowy XVII wieku z cennymi elementami wnętrza (freski, organy, drewniana ambona i ławki). Na podziw zasługuje zwłaszcza blioteka klasztorna z ponad 20.000 woluminów. Na wieży kościoła zostały ainstalowane w 2003 roku, cztery zupełnie nowe dzwony, z których najcięższy waży prawie 2 tony. Trasa wycieczkowa zaczyna się od zwiedzenia kościoła św. Piotra i Pawła dalej prowadzi do sali pamięci braci Pawła i Antoniego Vranickich i biblioteki klasztornej. Wnętrze biblioteki jest ozdobione scenami z życia założyciela Zakonu Norbertanów. Wśród zbioru książek znajdują się cztery tomy „Zielnika” z XVIII wieku. Właśnie ilustracje ziół stały się inspiracją grafiki, którą ozdabiano tutejszą ceramikę. www.klaster.novarise.cz 21 15 Kościół pielgrzymkowy Świętej Trójcy Křemešník Kopalnie srebra u podnóża wzgórza Křemešník będące w średniowieczu zródłem metali szlachetnych, zasłużyły się też o wybudowanie kościoła. Legedna głosi, że podobno w 1555 roku Mateusz Chejstovský, mieszczanin z miasta Pelhřimov, uciekając przed zbójcami, wpadł do opuszczonego szybu. W podziękowaniu za ratunek wybudował drewnianą kaplicę, która stała się wkrótce miejscem popularnych pielgrzymek. W latach 1651–1652 powstała tu nowa murowana kaplica. Do swojej obecnej formy kościół został przebudowany w latach 1710–1720. Ostatnie poprawy przebiegły w 1750 roku. Wokół kościoła zbudowano krużganki z dwoma kaplicami. Do tego miejca wiodła też Droga Krzyżowa. Źrodło z leczniczą wodą „strzeże“ barokowa kaplica. Dla zwiedzajacych kościół jest dostępny w sezonie, można go zwiedzić z przewodnikiem. www.pelhrimov.farnost.cz Propozycja: Wieża Widokowa Pípalka Wieża o wysokości 52 metrów, znajduje się około 400 metrów od kościoła. Została zbudowana w 1993 roku i stoi na wysokości 765 metrów nad poziomem morza. Taras widokowy znajduje się na wysokości 40 metrów, prowadzi do niego 200 schodów. Rozpościera się stamtąd piękny widok na całą okolicę. 22 Vysočina Region dla seniorów …zabytki i historia! VYSOČINA Region Kościół Wniebowzięcia NMP w Polnej 16 Kościół był wybudowany na miejscu starszej świątyni, z inicjatywy właściciela majątków ziemskich księcia Leopolda Ignacego z Ditrichštejna w latach 1700–1707, według projektu włoskiego mistrza Domenico de Angeli. Głównym budowniczym kościoła był mistrz Jan Baptista Spinetti. Znajdują się w nim jedne z najbardziej imponujących wnętrz sakralnych w Czechach, ato głównie za sprawą malarza Luca Antonio Colomba oraz mistrza sztukaterii Giacomo Antonio Corbellini, którym się przypisuje dekoracje wnętrza. Kościół jest całkowicie odbudowany i oddany do publicznej używalności. Znajduje się w nim unikalne muzeum kościelne. W pomieszczeniach na poddaszu i na tarasach nad nawą, można zobaczyć nie tylko obrazy i rzeźby, ale również instrumenty muzyczne oraz rzadkie przedmioty liturgiczne, które jednak nie leżą tu tylko jako „martwe eksponaty“, ale są regularnie używane podczas ceremonii religijnych. Przestrzenie z ekspozycją muzealnej dostępne dla zwiedzających obejmują również wcześniej nieużywane sale – w jednej z nich znajdują się historyczne cynowe trumny. Również na świątynnej wieży można zobaczyć ciekawą ekspozycje – wyposażone mieszkane dzwonnika i dowiedzieć się różnych ciekawostek dotyczących tutejszych dzwonów. www.infocentrumpolna.cz/ Podlipnickie kościoły gotyckie 17 Podlipnickie kościoły są zabytkami kultury średniowiecznej. Są one zbudowane w wczesnym stylu gotyckim.We wnętrzach znajdują się cenne freski z XIV wieku. Zaliczają się do nich kościoły: św. Jerzego (Řečice), św. Marcina (Dolní Město) i św. Markéty (Małgorzaty), stojący na miejscu nieistniejącej już wsi Loukov. www.podlipnickekostely.cz 23 ... śladami wybitnych osobistości Region Wysoczyna jest kolebką wielu znanych postaci, które stały się sławne w najróżniejszych dziedzinach działalności ludzkiej. Kilku znanych artystów, architektów, pisarzy czy naukowców właśnie na Wysoczynie przeżyło swe życie twórcze, albo przynajmniej jakiś czas tutaj przebywali. Gustav Mahler – kompozytor Jeden z największych dyrygentów na świecie, więcej doceniany we Wiedniu niż w swoich rodzinnych Czechach, urodził się w 1860 roku we wsi Kaliště w pobliżu Humpolca, jako syn żydowskiego kupca i karczmarza Bernarda Mahlera. Tuż po urodzeniu Gustava, rodzina przeniosła się do Jihlavy. Młody Mahler skończył tam niemieckie gimnazjum. Mieszkał na ul. Znojemskiej pod numerem 4, gdzie widnieje dziś tablica upamiętniająca, a wewnątrz znajduje się wystawa na cześć tego wielkiego kompozytora. Z Jihlavy Mahler odjeżdża do Konserwatorium w Wiedniu a po jego ukończeniu rozpoczyna karierę dyrygenta i kompozytora. Był dyrektorem operowym w Ołomuńcu, Pradze, Lipsku, Budapeszcie, Wiedniu i Nowym Jorku. Jednak Mahler nigdy nie zapomniał swej ojczyzny i ludzi, których tam poznał. W jego korespondencji pojawiają się miejsca takie jak Kaliště, Jihlava, Golčův Jeníkov i Želiv, gdzie mieszkali jego przyjaciele. Mahler stworzył kilka wielkich dzieł symfonicznych. Jego VII Symfonia była po raz pierwszy zagrana w Pradze aż w 1908 roku. Komponował pieśni z orkiestrą, utwory fortepianowe i kantaty. Zmarł w 1911 roku w Wiedniu. Jego żoną była kobieta uchodząca za piękność- Alma Schindler. 24 Vysočina Region dla seniorów …śladami wybitnych osobistości VYSOČINA Region Co warto zwiedzić: Rodzinny dom Gustava Mahlera, Kaliště 18 Po wyprowadzce rodziny Mahlera, dom służył jako zajazd, w XX wieku jego stan się znacznie pogorszył. Po rekonstrukcji w latach 1997–2000 dom stał się siedzibą gdzie są organizowane festiwale muzyki Mahlera, które odbywają się tu od 1996 roku. www.mahler-penzion.cz Dom Gustava Mahlera, Jihlava 22 Dom, w którym Mahler spędził dzieciństwo i młodość. W domu po jego renowacji w 2008 roku mieści się wystawa dokumentująca środowisko, w którym żył Mahler, źródła inspiracji jego twórczości, ale także jego kontakty z Jihlavą. Całość ekspozycji dopełnia bogata dokumentacja fotograficzna oraz rekwizyty z tamtych czasów. Jednym z prezentowanych tu również tematów jest koegzystencja Czechów, Żydów i Niemców w Jihlavie. www.mahler.cz Park Gustava Mahlera, Jihlava Park został zbudowany na miejscu nieistniejącej już synagogi, która była spalona w 1939 roku przez hitlerowców. W roku 2010 w czasie uroczystości z okazji 150-tej rocznicy narodzin kompozytora w parku odkryto pomnik z brązu, wykonany przez rzeźbiarza Jana Koblasa. Cmentarz żydowski, Jihlava Dość duży cmentarz żydowski w Jihlawie został założony w 1869 roku. W latach 1903–1904 przy wejściu do cmentarzu została zbudowana sala ceremonialna, zaprojektowana przez wiedeńskiego architekta Wilhelma Stiassny. Potem sala została spalona a na początku lat 60-tych XX wieku rozebrana. Na cmentarzu są pochowani między innymi rodzice kompozytora Gustava Mahlera. www.jihlava.cz 25 Karel Havlíček Borovský – pisarz, dziennikarz, krytyk literacki Karel Havlíček Borovský – czeski poeta, dziennikarz, założyciel czeskiej publicystyki i krytyki literackiej jest ściśle związany z miejscowością, gdzie w 1821 roku urodził się. Dał jej swoje nazwisko a ona dała mu swą nazwę. Poeta pochodzi z miejscowości Borová, która nosi dziś, na cześć swego rodaka, przydomek Havlíčkova. Natomiast Karel Havlíček, zaczął się pod swymi dziełami podpisywać jako Borovský. Karel Havlíček Borovský urodził się w domu nr 163. Jego dom rodzinny jest uznany za Zabytek Narodowy i mieści wystawę upamiętniającą życie i twórczość słynnego rodaka. W centrum wioski koło szkoły podstawowej stoi pomnik z piaskowca, autorstwa Józefa Strachovskiego z 1901 roku. Havlíček pochodził z zamożnej rodziny kupieckiej. Jego ojciec kupił w 1832 roku w byłym Niemieckim Brodzie dom pod nr 19. Pod alkierzem domu jest umieszczona tablica pamiątkowa a na fasadzie widnieje medalion Havlíčków z 1871 roku. Wystawa muzealna – mieszkanie poety jest otwarte dla zwiedzających. 19 Co warto zwiedzić: Dom rodzinny Karola Havlíčka Borovskiego, Havlíčkova Borová Dom, w którym urodził się Karel Havlíček, został zbudowany w 1818 roku przez jego ojca, Macieja, który założył w nim swój sklep. W 1931 roku została tu uroczyście otwarta wystawa poświęcona życiu i twórczości sławnego rodaka. www.havlickovaborova.cz 23 Muzeum Wysoczyny, Havlíčkův Brod Muzeum mieści się w kamienicy, zwanej Rolandovska, z wyraźnym narożnym wykuszem zakończonym wieżyczką. Muzeum oferuje zwiedzającym stałą ekspozycję poświęconą Karolowi Havlíčkovi Borovskiemu. W oryginalnym wnętrzu mieszkania poety można obejrzeć oprócz fragmentów jego dzieł, również pamiątki po nim i jego najbliższych. www.muzeumhb.cz 26 Vysočina Region dla seniorów …śladami wybitnych osobistości VYSOČINA Region Otokar Březina – poeta Niezniszczalne ślady od Pelhřimova przez Jihlavę i Třebíč pozostawił na Wysoczynie czeski poeta Otokar Březina, którego prawdziwe nazwisko brzmi Václav Jebavý. Otokar Březina urodził się we wsi Počátky w rodzinie szewskiej. Do dziś dochował się jego rodzinny dom. Młody chłopak jako utalentowany student, był wysłany na studia do szkoły średniej w pobliskim mieście Telč, gdzie, w czasopismach regionalnych, rozpoczyna publikować swoje wiersze. Po maturze poeta wybrał zawód nauczyciela. Swoją pierwszą placówką otrzymał w 1887 roku w małej wiosce Jinošov. Kolejnym miejscem jego pracy była wieś Nová Říše, gdzie napisał praktycznie całą swoją poezję. W 1901 roku zostaje nauczycielem w miejskiej szkole w mieście Jaroměřice nad Rokytnou, gdzie pozostaje do końca swego życia. Co warto zwiedzić: Dom rodzinny Otokara Březiny, Počátky 20 Jeśli chcą Państwo dowiedzieć się coś więcej o życiu poety Otokara Březiny, proponujemy odwiedzić jego dom rodzinny we wsi Počátky. W domu, którym zarządza Muzeum Miejskie w Počátkach mieści się stała wystawa poświęcona życiu i twórczości poety. Od 1932 roku na fasadzie domu znajduje się tablica pamiątkowa upamiętniająca, że właśnie tu, 13 września 1868 roku urodził się ten sławny poeta. www.pocatky.cz Muzeum Otokara Březiny, Jaroměřice nad Rokytnou 4 Muzeum mieści się w secesyjnym budynku, który był ostatnim miejscem zamieszkania poety Otokara Březiny. Na pierwszym piętrze, gdzie mieszkał poeta, zachowały się jego oryginalne meble. We witrynach są przechowywane fotografie, rękopisy, dyplomy i świadectwa oraz inne unikatowe przedmioty z życia poety. Jedna witryna poświęcona jest Annie Pammrowej, całożyciowej partnerce poety. Na fasadzie domu znajduje się tablica pamiątkowa autorstwa Franciszka Bílka. www.jaromericenr.cz Grób Otokara Březiny, Jaroměřice nad Rokytnou Projekt nagrobku poety jest dziełem jego przyjaciela, rzeźbiarza Franciszka Bílka. Rzeźbę z brązu o nazwie „Twórca i jego siostra Ból” odlał, według projektu Franciszka Bílka, artysta Franta Anýž w 1932 roku. Natomiast misy z ogniem i Księga Życia są dziełem Jarosława Krula. www.otokarbrezina.cz 27 Jaroslav Hašek – pisarz Niewiele osób wie, że Przygody dobrego wojaka Szwejka powstały w małym domku pod majestatycznym zamkiem Lipnice. Właśnie tutaj spędził ostatnie lata swego życia obieżyświat Jaroslav Hašek i napisał tu swoje dzieło, które przyniosło mu sławę także za granicami Czech. Jaroslav Hašek urodził się w 1883 roku w Pradze jako syn nauczyciela w szkole średniej, a później urzędnika bankowego. Uczył się w gimnazjum, ale ze szkoły został wyrzucony. Następnie kształcił się na sprzedawcę w drogerii a później studiował na akademii handlowej. W czasie swych podróży zwiedził całą Europę Środkową. Podczas pierwszej wojny światowej Hašek dołączył do Czechosłowackich Legionów. W 1920 roku wrócił do ojczyzny i swego starego artystycznego stylu życia. Schyłek życia spędził w Lipnicy, gdzie zaczął pisać swoją słynną powieść o wojaku Szwejku. Tutaj również w trakcie pisania trzeciego tomu powieści, 3-go stycznia 1923 roku zaskoczyła go śmierć. Przygody dobrego wojaka Szwejka uczyniły Haška nieśmiertelnym. Książka została przetłumaczona na wiele języków, na jej podstawie powstało kilka filmów i sztuk teatralnych. 8 Co warto zwiedzić: Memoriał Jaroslava Haška, Lipnice nad Sázavou Ekspozycja poświęcona czeskiemu pisarzowi, publicyście i dziennikarzowi znajduje się w domku na podzamczu. Hašek jest również pochowany na miejscowym starym cmentarzu. Haška przywiódł do Lipnicy w 1921 roku jego znajomy Jaroslav Panuška, malarz, który później mieszkał i pracował w pobliskim Kochanowie. Ekspozycja nawiązuje do życia i twórczości pisarza. Na wystawie obejrzeć można m.in. wycinki prasowe, książki oraz przedmioty osobiste autora. www.lipnicenadsazavou.cz 28 Vysočina Region dla seniorów …śladami wybitnych osobistości VYSOČINA Region Josef Hoffmann – architekt Brtnice, dzięki działalności Stowarzyszenia Franza Josefa Hoffmanna ostatnimi czasy dochodzi do świadomości ludzi, że jest miejsce narodzin tego słynnego architekta. Urodził się on tu 15 grudnia 1870 roku w domu barokowym nr 263 na rynku. Josef Hoffmanna najpierw uczęszczał do prywatnej szkoły w Brtnici. Kiedy miał dziewięć lat, poszedł do gimnazjum w Jihlavie, a następnie wyjechał studiować na Wydziale Budownictwa Wyższej Państwowej Szkoły Przemysłowej w Brnie. W 1892 roku został przyjęty na Akademię Sztuk Pięknych w Wiedniu. W 1903 roku Josef Hoffmann założył z projektantem Kolomanem Mosserem i przemysłowcem Wärndorferem „Wiener Werkstätte” warsztat rzemiosła artystycznego. Projektowali oni domy z całym wewnętrznym umeblowaniem aż po zastawę stołową, dla bardzo zamożnych klientów. Co warto zwiedzić: Muzeum – dom rodzinny Josefa Hoffmanna, Brtnice 21 W muzeum prezentowane są wizerunki architektury, przykłady mebli i innych przedmiotów rzemiosła artystycznego według projektów Josefa Hoffmann. Warte zauważenia są również charakterystyczne modyfikacje, które architekt poczynił w swym rodzinnym domu w Brtnicy na początku 20 wieku. www.moravska-galerie.cz Jan Blažej Santini Aichel – architekt Ten genialny architekt w trwały sposób zapisał się do historii architektury, dzięki budynkowi Kościoła Pielgrzymkowego na Zielonej Górze. Na Wysoczynie uczyniły go znanym również inne zaprojektowane przez niego budowle. W regionie Żdiaru m.in. kościoły w miejscowościach Obyčtov, Zvole czy Horní Bobrová. Pracował także dla Zakonu Norbertanów we wsi Želiv, dlatego przypisuje się mu również niektóre budynki sakralne w pobliżu miast: Pelhřimov, Pacov i Humpolec. Santini nie zajmował się jednak tylko budynkami sakralnymi. Ciekawe przedsięwzięciem architektonicznym było wybudowanie kompleksu budynków gospodarczych, na terenie klasztoru w mieście Žďár nad Sázavou. Kompleks ten nosi nazwę Dwór Lyra (Lira), ponieważ został wybudowany na planie w kształcie tego właśnie tego instrumentu. Inna ciekawą budową autorstwa architekta jest zajazd, który znajduje się w miejscowości Ostrov nad Oslavou. 29 ...sztuka Przyroda Wysoczyny stała się inspiracją dla malarzy, rzeźbiarzy i wielu innych artystów. Ich prace wystawiane są w miejscowych galeriach i salach pamięci. 22 Regionalna Galeria Wysoczyny, Jihlava Die Galerie verfügt über zwei Gebäude, die bedeutende Beispiele der Patrizierarchitektur im Renaissancestil Jihlavas des 16. Jahrhunderts darstellen. Das Haus auf Komenský Straße entstand durch die Verbindung der zwei benachbarten Häuser im Jahre 1864 und sein Stolz ist die große gewölbte Halle, worin sich das Treppenhaus und das Arkadenschlafzimmer befinden. Der Bereich des Saals ist mit einem achtteiligen Gewölbe mit wunderschönen Malereien abgeschlossen. Die Galerie präsentiert den Besuchern die tschechische Kunst des 19. und 20. Jahrhunderts. www.ogv.cz 23 Galeria sztuki, Havlíčkův Brod Od roku 1999 galeria mieści się w nowo wyremontowanej czternastowiecznej kamienicy na rynku. W sieci galerii Republiki Czeskiej zajmuje szczególne miejsce, ponieważ specjalizuje się w nowoczesnych czeskich ilustracjach książkowych oraz w rysunku i grafice powstałej po 1900 roku. Jej zbiory zawierają ponad 7000 dzieł sztuki i stanowią kompleksowy przegląd czeskiej grafiki oraz czeskiej sztuki ilustratorskiej, reprezentowanej przez takich czeskich artystów, jak na przykład Cyril Bouda, Vladimír Boudník, Adolf Hoffmeister, Emil Filla, Kamil Lhoták, Bohuslav Reynek, Karel Svolinský, Adriena Šimotová, Jiří Trnka, Adolf Zábranský, Olbram Zoubek oraz Jan Zrzavý. www.galeriehb.cz 30 Vysočina Region dla seniorów …sztuka VYSOČINA Region Galeria Horacka, Nové Město na Moravě 24 Galeria Horacka mieści się w Zamku szlachciców z Pernštejna, który był w 1874 roku przebudowany na styl neorenesansowy. Wystawa rzeźby i malarstwa jest zaprezentowaniem dzieł głównie miejscowych artystów. W części rzeźby można podziwiać dzieła takich artystów jak: Jan Šturs, Vincent Makovský oraz innych znanych osobistości czeskiej rzeźby pierwszej połowy XX wieku. W malarskiej części galerii wystawione są głównie pejzaże Wysoczyny. Piękno tego regionu zainspirowało takich malarzy jak Oldřich Blažíčka, František Bukačka, Josef Jambora, Rudolf Hanycha, Bohdan Lacinę i innych. Szczególną atrakcją jest wystawa modelowanego szkła hutniczego z huty Škrdlovice. W okresie letnim dla zwiedzających możliwość zobaczenia atrakcyjnego późno gotyckiego sklepienia oraz dziedzińca zamkowego gdzie są również organizowane koncerty. www.horackagalerie.cz Miejska galeria Dom Strażaka, Telč 1 Dom Strażaka, w którym mieści się galeria, jest najnowszym budynkiem na rynku w Telču. Galeria Miejska organizuje rocznie około pięciu dwumiesięcznych wystaw autorskich. Przy wyborze tematów wystaw, nacisk kładziony jest raczej na ponadczasową oryginalność dzieł, niż na aktualne trendy w sztuce. Galeria angażuje się również do promowania prac autorów związanych z Regionem Wysoczyny jak na przykład: Bohuslav Reynek, Jiří John, Otto Stritzko, Jaroslav Panuška, Jindřich Průcha, Míla Doleželová či Jan Moštěk. www.telc.eu Pomnik Pamięci Biblii Kralickiej, Kralice nad Oslavą 25 Pomnik Pamięci Biblii Kralickiej znajduje się w budynku przylegającym do dawnej twierdzy, gdzie w latach 1578–1620 znalazła swe schronienie tajna drukarnia Jednoty Braterskiej. Drukowano tutaj nie tylko książki religijne (tj. biblie i śpiewniki), ale także różne prace świeckie oraz podręczniki. Jej najważniejszym dziełem pozostaje jednak sześcioczęściowa tzw. Biblia Kralicka. Dzieło to zalicza się nie tylko do największych osiągnięć sztuki drukarskiej w Czechach, ale dzięki jakości jej języka również do skarbów języka czeskiego, co przyczyniło się do jego zachowania i rozwoju w późniejszych czasach kontrreformacji i wygnania. Wystawa pokazuje przede wszystkim bogactwo kralickiej przeszłości zwłaszcza jej najsłynniejszy okres – działalności drukarni braterskiej – w świetle lokalnych wykopalisk archeologicznych. Jednym z eksponatów wystawy jest rekonstrukcja funkcjonalnej prasy drukarskiej, na której są drukowane kopie niektórych stron wydruków kralickich 31 ... wiedza Bogactwo Wysoczyny spoczywa nie tylko w jej malowniczym krajobrazie, ale także w jej wielkiej spuściźnie historycznej i artystycznej, pozostawionej tu przez przodków. Skarby te przechowywane są w miejscowych muzeach, których wystawy zapoznają Państwa również z wciąż żywą tradycją rzemiosł ludowych. 26 Muzeum Wysoczyny, Pelhřimov Zamek w Pelhřimovie zbudowany po 1550 roku przez Adama z Říčan jest obecnie siedzibą Muzeum Wysoczyny Pelhřimov. Do najbardziej popularnych części muzea należy Sala Freskowa. Muzeum oferuje wystawę poświęconą życiu i twórczości dwóch znakomitych rzeźbiarzy Josefa i Zdenka Šejnostových. Częścią muzeum jest również wystawa więziennictwa, znajdująca się w budynku byłego miejskiego więzienia, którego wygląd jest prawie identyczny jak za czasów, gdy spełniał swą funkcje. Muzeum organizuje wiele ciekawych wystaw. www.muzeumpe.cz 22 Muzeum Wysoczyny, Jihlava Muzeum Wysoczyny w Jihlavie się od 1953 roku mieści w trzech zabytkowych budynkach na Placu Masaryka. Stała ekspozycja znajduje się we dwóch połączonych ze sobą kamienicach renesansowych. Jedna z nich z podwójnym piętrem, ma unikalną wysoko sklepioną salę w której znajdują się dwa skrzydła schodów z arkadowymi balkonikami na kolumnach toskańskich. Druga kamienica nazywana „Domem Mistrzów”, należała dawniej do najbogatszego cechu rzemieślniczego w mieście – sukienników. Warto odwiedzić ciekawą wystawę górnictwa srebra i mennictwa Jihlavy w średniowiecznych podziemiach lub nowocześnie pojętą historię Jihlavy od renesansu do czasów rewolucji przemysłowej. Ponadto w muzeum znajduje się na przykład wystawa rzeźby gotyckiej oraz wystawa bogactw mineralnych, zoologii i botaniki Wyżyny Czesko-Morawskiej, Piękno plastyki gotyku. Muzeum organizuje również wystawy okolicznościowe. Muzeum Wysoczyny jest przedsiębiorstwem użyteczności publicznej a wraz ze swoimi filiami w miastach Telč i Třešť oraz zamkiem Roštejn jest największym muzeum w tym regionie i drugim co do wielkości muzeum na Morawach. http://muzeum.ji.cz 32 Vysočina Region dla seniorów …wiedza VYSOČINA Region Muzeum Austro-Węgierskiego Browarnictwa, Dalešice 27 Magia tutejszego browaru udziela się zwiedzającym już na widok ceglanego komina, znanego z kultowego filmu Jerzego Menzela pt.Postřižiny ( Postrzyżyny). Pierwotnie barokowy browar, który pamięta jeszcze na pewno koniec XVI wieku, został przebudowany pod koniec XIX wieku. Atmosferę Austro-Węgier czuć w całym kompleksie browaru – od stylowej restauracji, oferującej najróżniejsze specjały po muzeum browarnictwa historycznego i współczesnego. Typowy zapach już z daleka zdradza, że po długich latach w Dalešicach znów warzy się tradycyjne piwo. Browar produkuje pięć rodzajów tradycyjnego piwa. Na odwiedzających czekają tu trzy trasy zwiedzania muzeum, restauracji i hotelu. Rok rocznie odbywa się tu wiele imprez kulturalnych – od krótkoterminowych wystaw po coraz bardziej popularny Postřižinski Festyn. www.pivovar-dalesice.cz Muzeum gospodarstwa Michalův statek v Pohledi 28 W Skansenie Michalův statek (Gospodarstwo Michała) mogą się Państwo cofnąć w czasie i zobaczyć jak żyli ludzie z Wysoczyny, w okresie od końca wojny trzydziestoletniej aż do zniesieniu pańszczyzny w 1848 roku. W skansenie mogą się Państwo nie tylko zapoznać z dawnym sposobem życia i pracy ludzi, z ich zwyczajami, ale także poddać się refleksji nad życiem dzisiejszym. Mieszkalna część w gospodarstwie składa się z sieni, izby, czarnej kuchni i komory. Część gospodarczą tworzą chlew, spichlerz, szopa na narzędzia, piwnice na jedzenie i ziemniaki oraz studnia i stodoła. W dawnym sadzie stoi, od 1924 roku, najmłodszy budynek – mieszkanie na dożywocie dla rodziców. Klimat życia w minionych stuleciach ożywia w skansenie hodowla zwierząt domowych, czeskich rodzimych ras. Śląskie Muzeum otwarte jest w sezonie letnim oraz w najważniejsze święta. Przez cały rok organizowane są tu różnego rodzaju imprezy okolicznościowe, przybliżające stare tradycje i obyczaje, takie jak wystawa Bożenarodzeniowa i Wielkanocna, Noc Świętojańska czy dożynki. www.michaluv-statek.estranky.cz/ 33 29 Muzeum miejskie Svratka W muzeum miejskim w Svratce cofną się Państwo do czasów Pierwszej Republiki Czechosłowackiej i znajdą się Państwo w małym miasteczku. W poszczególnych pomieszczeniach można zobaczyć wnętrze domu mieszkalnego z oryginalnym wyposażeniem, a dalej miasteczko z warsztatami blacharza, garncarza, szewca, producenta nart,szkoły, kapelusznika, kuśnierza i krawca, sklep kolonialny i sklep z tytoniem. Do miasteczka prowadzi „czas” korytarz -uliczka, oblepiona plakatami i reklamami z danej epoki, które pojawiają się w porządku chronologicznym. Jest to jak podróż w czasie, aż do Pierwszej Republiki (wystawa). Wchodzimy do pokoju hutnika, który jest urządzony meblami z końca XIX i początku XX w. Stoi tu charakterystyczny piec kaflowy, potężny stół, łóżko, kołyska i kredens, na którym stoi radio Philips z lat 30-tych. Nie brakuje nawet naczyń i zabawek dla dzieci z tamtej epoki. Do domu hutnika przylega szopa ze starodawnymi narzędziami rolniczymi i gospodarczymi jak na przykład prasa do twarogu, maselnica, wirówka na mleko lub maszyna dziewiarska. Za szopą stoją taczki. W następnej uliczce mieszka garncarz. W jego warsztacie można oglądnąć małe i duże garnki, patelnie, brytfanki na gęś, formy na ciasteczka, naczynia i rury ceramiczne. Warsztat blacharski A. Šillera – blacharstwo było w czasach Pierwszej Republiki najważniejszym rzemiosłem na tych terenach. Również w tym warsztacie jest mnóstwo rekwizytów: formy cukiernicze, misy, konewki, lokówki. W piecu nagrzewa się lutownica, obok leżą maszyna do cięcia blachy i pilniki. O uliczkę dalej znajduje się kasa oszczędności, urząd telegraficzny i tlefoniczny pomieszczenie pełni zarówno funkcję kas muzeum i sklepu z pamiątkami. Dominującym rekwizytem jest tu rzeźbione biurko, na którym oprócz starego aparatu telefonicznego leżą również: powielacz, maszyna do pisania i maszyna do rachowania. Tuż obok jest mały wiejski Sklep Spółdzielni Spożywczej Jedność z lat 70-tych. Ekspozycji towarzyszą nawet sprzedawczynie, które w owym czasie tu pracowały. Zobaczyć można oryginalne wyposażenie oraz ówczesne towary handlowe. www.svratka.cz 30 Huta Szkła Jakub w miejscowości Tasice Huta Szkła Jakubwe wsi Tasice została założona w 1796 roku i jest najstarszym dochowanym obiektem przemysłu szklarskiego w Europie Środkowej. Ten klejnot techniki założył Mistrz Ferdinand Čapek w 1796 roku. Po dwustu latach funkcjonowania, produkcja została przerwana. Zapraszamy Państwa do tego, jedynego w swoim rodzaju, skansenu, gdzie w ramach wycieczki z przewodnikiem można się dowiedzieć, jak powstaje zwykła szklanka. http://tasice.cz/ 34 Vysočina Region dla seniorów …wiedza VYSOČINA Region Šlakhamr u Hamrů nad Sázavou 31 Wystawa w dawnym młynie wodnym przedstawia bogatą tradycję kuźnictwa w tutejszym regionie. Przypomina historię kuźni zwanej „Šlakhamr” w Hamrach nad Sázavą, której istnienie potwierdzają źródła z początku XV wieku. Šlakhamr jest w tych źródłach związany z nazwiskiem Niklasa Flexlina, wójta w Niemieckim Brodzie (obecnie Havlíčkův Brod), który kuźnię wynajmował. W tym samym czasie w najbliższej okolicy istniały również inne kuźnie – Kuźnia Wacława w miejscowości Najdek, Fiklowa Kuźnia w Dolnych Hamrach oraz Frendlowa Kuźnia w Górnych Hamrach. Zwiedzający mogą na własne oczy zobaczyć jak działa młot parowo-powietrzny oraz inne urządzenia zasilane przez dwa koła wodne. Dowiedzą się również Państwo jak średniowieczni ślusarze zdobywali podstawowe surowce, takie jak drewno, węgiel drzewny i żelazo, oraz co produkowali we swych kuźniach. Część wystawy poświęcona jest ostatnim mieszkańcom młyna – rodzinie młynarza Brdíčko. Moučkův dům, Žďár nad Sázavou 2 Nazwa Moučkův dům (Dom Mączków), który należy do najstarszej zabudowy miasta Žďár nad Sázavou, pochodzi od nazwiska ostatniego właściciela, który miał tutaj swój warsztat ślusarski. W latach 2012–2013 budynek został przebudowany i dostosowany do potrzeb tutejszego Muzeum Regionalnego. W głównym budynku muzeum w czasie roku zmieniają się różne wystawy, głównie o tematyce regionalnej. Natomiast w Domu Mączków znajduje się stała ekspozycja, która śledzi historię miasta i jego okolic oraz odkryć archeologicznych. Częścią tej wystawy jest też typowy sklep z czasów Pierwszej Republiki, reprezentujących lokalne rzemiosła oraz dział poświęcony produktom, z których miasto Žďár nad Sázavou słynie. Na pierwszym piętrze jest duży mieszczański salon, imitujący wnętrze domu bogatego mieszczanina z przełomu XIX i XX wieku. Dla młodych i starszych gości jest przygotowana także interaktywna forma prezentacji – ekran dotykowy z uzupełniającymi opisami oraz zdjęciami i możliwość wypróbowania replik starodawnej odzieży. www.muzeumzdar.cz 35 32 Ścieżka dydaktyczna Krátká Ścieżka dydaktyczna przechodząca przez obszar chroniony we wśi Krátká, znajduje się w samym sercu Zdziarskich Wzgórz. Znajduje się tu wiele ludowych drewnianych i murowanych budynków, charakterystycznych dla tego regionu. Ścieżka, mająca piętnaście przystanków, oprowadzi Państwa po wszystkich głównych rodzajach architektury ludowej, która w tym regionie była dawniej bardzo powszechna. A ponieważ ścieżka poświęcona jest głównie, dzieciom w wieku szkolnym oraz rodzinom z dziećmi, po drodze będą im towarzyszyć magiczne bajkowe stworzenia, inspirowane lokalną literaturą ludową, niekiedy przyjazne i pomocne, a niekiedy psotne i złośliwe. Pierwsza tablica informacyjna znajduje się koło stodoły, pozostałe są instalowane tylko na zorganizowane imprezy. Miejscowe Ekologiczne Centrum Informacji oferuje grupom i szkołom, po wcześniejszym uzgodnieniu, możliwość wycieczek z komentarzem przewodnika i zajęciami związanymi z tematyką Parku Krajobrazowego Žďarské vrchy. 33 Ścieżki dydaktyczne w miejscowości Křižánky Obszar chroniony we wsi Křižánky rozciąga się po obu stronach rzeki Svratky a historyczna granica dzieli miejscowość na część czeską i morawską. Křižánky są górską wioską z rozrzuconym zabudowaniem, głównie z domami typu zrębowego, typowymi dla tego regionu na granicy Czesko-Morawskiej. Produkcją pilników na Czeski wzgórze Historia wsi Křižánky jest związana przede wszystkim z produkcją pilników. Rzemiosło to rozszerzyło się tutaj prawdopodobnie na początku lat 20-tych XIX wieku. Lokalne legendy mówią na przykład o Francuzie, który osiedlił się w Křižánkách i nauczył miejscowych ludzi jak wyrabiać pilniki, ale także o saskich wędrowcach a przede wszystkim o Bořkovi legendarnym „praojcu” tutejszych pilnikarzy, u którego uczyli się kolejni mistrzowie, późniejsi założyciele pilnikarskiego rzemiosła i rodów. Dziś to tradycyjne rzemiosło jest niemal zapomniane. Przyjemna, niezbyt wymagająca ścieżka dydaktyczna o długości niecałych 2 km, próbuje połączyć przeszłość tego tradycyjnego rzemiosła z dzisiejszym światem nowoczesnej technologii, mają tablice informacyjne kody QR. 34 Milowska ścieżka Milowska ścieżka zwana także „Opowieść krainy pod Czteroma Maczugami” ma bardzo bogatą treść. Przypomina sławę nieistniejącej już huty szkła we wsi České Milovy. W XIX wieku była to najważniejsza huta szkła w tych okolicach a wyprodukowane tu szkło wywożono nawet za ocean. Obszar ten był 150 lat temu bardzo zaludniony, ale ze spadkiem produkcji szkła, większość mieszkańców odszedła, obecnie wieś ma dwunastu obywateli. Ścieżka dydaktyczna o długości 4,5 km zaprowadzi Państwa do skalnego rezerwatu przyrody Čtyři palice (Cztery Maczugi) oraz do meandrów rzeki Svratky w miejscu Rychtářka. Dowiedzą się Państwo również czegoś o Młynie Neumana oraz o faunie i florze tych okolic, a mianowicie, jakie „rzadkości” tu rosną i żyją. http://projekty.krizanky.eu 36 Vysočina Region dla seniorów …wiedza VYSOČINA Region Ścieżka dydaktyczna na temat gospodarki wodami 35 36 Głównym tematem ścieżki w mikroregionie Bystřicko jest ochrona i wykorzystanie bogactwa wody. Ścieżka rozpoczyna się w miejscowości Dalečín, prowadzi przepiękną głęboką doliną wzdłuż rzeki Svratky po prawym brzegu zbiornika wodnego Vir aż do wsi Švařec. Oczywiście można rozpocząć w dowolnym punkcie na szlaku. Po drodze znajdują się punkty przystankowe, z tablic informacyjnych, wzbogaconych o: mapy, obrazki oraz zdjęcia lotnicze, dowiedzą się Państwo również czegoś o gminach leżących na trasie. Można przeczytać ciekawostki m.in. na temat budowy zapory Vír, zalaniu wsi Chudobín, ochrony wód, potencjalnych wypadków i ich likwidacji lub o uzdatnianiu wody. Ścieżka o długości 16 km wiedzie głównie po spokojnych i mało uczęszczanych drogach lokalnych. http://info.bystricenp.cz Ścieżka przyrodnicza Doliny Doubravy 37 38 Rezerwat przyrody Dolina Doubravy jest najcenniejszym obszarem południowej części Obszaru Chronionego Krajobrazu Gór Żelaznych. Wąski, stromy kanion rzeki Doubravy jest miniaturą gigantycznych kanionów gdzie indziej na świecie. Umiarkowanie trudna ścieżka rozpoczyna się w pobliżu Horního mlýna (Górnego Młyna) koło Chotěbořa a kończy w miejscowości Bílek. Przebiega równolegle do czerwonego szlaku turystycznego w wąskiej zalesionej dolinie kanionowego typu, utworzonej przez rzekę Doubravę. Najciekawszą, a także najdzikszą część doliny stanowi niewątpliwie skalisty kanion, koryto rzeki, bystrzyny i wielki wodospad. Na zboczach wzniesień nad rzeką widać najrozleglejsze gołoborze w dolinie, nad którymi dominuje osamotniona skalna wieża wznosząca się wysoko ponad korony świerków nazywana „Stolik diabła.” Na szczycie najwyższej skały „Sokolohrady”, gdzie prowadzi szlak turystyczny, jest przygotowane miejsce widokowe. Rzeka na długości 1340 metrów pokonuje różnicę wysokości około 55 metrów, po drodze szybko nabiera tempa, widać liczne bystrzyny wodospady. W miejscu o nazwie „Mikšova jáma“, około 1 km przed wsią Bilek, rzeka spada wodospadem o wysokości 1,5 m do głębokiej toni. Potem zobaczą Państwo jeszcze Wesołą skałę i kamieniołom, gdzie ścieżka się już kończy. Ścieżka jest źródłem wielu ciekawych informacji na temat zjawisk geomorfologicznych oraz fauny i flory tych obszarów. Propozycja: Pomnik diabła Ponad trzy metry wysokości ma betonowy pomnik diabła, który gra w szachy, znajdujący się na obrzeżach miasta Chotěboř, przy głównej drodze w kierunku na Ždírec nad Doubravou. Miaso wybrano postać diabła, z powodu legendy związanej z pobliską doliną Doubravy, która opowiada o tym, jak diabeł kusił pustelnika aby przerwał post, kładąc mu na kamienny stół różne potrawy. Pustelnik pokuszenie wytrzymał i z pomocą księdza pozbył się diabła. http://icchotebor.cz 37 ... sport Na Wysoczynie sport można uprawiać latem i zimą. Tutejsze okolice są idealne do aktywnego wypoczynku i uprawiania prawie wszystkich rodzajów sportów. Setki kilometrów oznakowanych szlaków turystyki pieszej, rowerowej, konnej i narciarstwa biegowego oferują wspaniałe warunki do planowania wycieczek. Piesze wycieczki Wycieczka do Jimramova i okolicy Podczas tej wycieczki zobaczą Państwo dobrze zachowane historyczne centrum Jimramova i ruiny zamku Štarkov. Można się również wspiąć na punkt widokowy na szczycie Prosičky. Przez całą drogę będą się Państwo poruszać po pięknej okolicy Wyżyny Hornosvrateckiej. Całkowita długość trasy: 11,5 km Początkowe i docelowe miejsce: Jimramov Szczegółowy opis na www.region-vysocina.cz Wycieczka do Czterech Maczug, Skamieniałego Zamku i innych skał Proszę wybrać się na wycieczkę z malowniczego podnóża Wyżyny Czesko-Morawskiej do tajemniczych skał, ukrytych w gęstych lasach Żdziarskich Wzgórz. Całkowita długość trasy: 13,5 km Początkowe i docelowe miejsce: Pustá Rybná Szczegółowy opis na www.region-vysocina.cz 38 Vysočina Region dla seniorów …sport VYSOČINA Region Wycieczka do Parku Krajobrazowego Dolina Balinska Po zwiedzeniu zabytkowego centrum miasta Velkého Meziříčí można się wybrać na niezbyt wymagającą trasę turystyczną w dolinie rzeki Balinka. Całkowita długość trasy: 14 km Początkowe i docelowe miejsce: Velké Meziříčí Szczegółowy opis na www.region-vysocina.cz Wycieczka do ruin w okolicach miejscowości Vír Istnieje bardzo niewiele takich miejsc, gdzie można na 12 kilometrach zwiedzić ruiny trzech zamków. Okolice Víru są jednym z nich. Całkowita długość trasy: 13,5 km Początkowe i docelowe miejsce: Vír Szczegółowy opis na www.region-vysocina.cz Wycieczka do Parku Krajobrazowego Čeřínek Interesująca wycieczka wokół Pomnika Przyrody Přední skála połączona ze spacerem po ścieżce dydaktycznej wokół stawu Klechtavec i koło małej osady górskiej Čeřínek. Całkowita długość trasy: 16,5 km Początkowe i docelowe miejsce: Dolní Cerekev Szczegółowy opis na www.region-vysocina.cz Wycieczka do pobliskich zbiorników wodnych Želiv i Sedlice Na trasie wzdłuż zbiornika Želiv odwiedzą Państwo malownicze miasteczka: Červená Řečice i Želiv z ich zabytkami. Dalej trasa prowadzi do zbiornika wodnego Sedlice. Całkowita długość trasy: 19 km Początkowe i docelowe miejsce: Červená Řečice Szczegółowy opis na www.region-vysocina.cz Wycieczka do Parku Krajobrazowego Třebíčsko W okolicach miasta Třebíč rozpościera się niezwykle ciekawie ukształtowana kraina, która charakteryzuje się luźno rozrzuconymi głazami i mniejszymi skałkami. Właśnie one, w połączeniu z łąkami, laskami, zaroślami i stawami, tworzą malowniczy i niepowtarzalny charakter tego krajobrazu. Całkowita długość trasy: 16,5 km Początkowe i docelowe miejsce: Trnava Szczegółowy opis na www.region-vysocina.cz 39 Na rowerze Wycieczka z miasta Ledeč nad Sázavou przez geograficzny środek republiki Kraina w Posázaví jest popularnym terenem rekreacyjnym i turystycznym. W otoczeniu pól i łąk, gęstych lasów i skał, znajdą tu Państwo historyczne miasta i zamki na przemian z małymi wioskami i folwarkami. Całkowita długość trasy: 51 km Początkowe i docelowe miejsce: Ledeč nad Sázavou Szczegółowy opis na www.region-vysocina.cz Wycieczka po okolicach Sázavy Okolice miasta Žďár nad Sázavou zdobią betonowe posągi autorstwa Michala Olšiaka. W czasie tej wycieczki zobaczą Państwo konia, Hamronia i mamuta, dojadą Państwo dosłownie na „Koniec Świata” odwiedzą wieżę widokową Rosička, skąd rozpościera się piękny widok na okolicę. Całkowita długość trasy: 34,5 km Początkowe i docelowe miejsce: Hamry nad Sázavou Szczegółowy opis na www.region-vysocina.cz Wycieczka po okolicach Bohdalova – kraina jezior, łąk i gajów Wycieczka przybliża piękno chronionej przyrody na terenie Parku Krajobrazowego w okolicach wsi Bohdalov, który jest cenny przede wszystkim dzięki wielkiej ilości stawów oraz występowania wielu chronionych roślin i zwierząt. Całkowita długość trasy: 41,5 km Początkowe i docelowe miejsce: Radostín nad Oslavou Szczegółowy opis na www.region-vysocina.cz Wycieczka do Jihlavskich Wzgórz Odwiedźcie Państwo poetycką krainę w okolicach Batelova z ruinami zamku Janštejn. Przez gęsty las dojadą Państwo do stawu Velký Pařezitý a następnie do średniowiecznego zamku Roštejn. Całkowita długość trasy: 32 km Początkowe i docelowe miejsce: Batelov Szczegółowy opis na www.region-vysocina.cz Wycieczka w okolice zapory wodnej Dalešice Wycieczka ta zabierze Państwa między strome i często skaliste zbocza zbiorników wodnych w dolnym biegu rzeki Jihlava. Proszę odwiedzić unikalny Moheleński step węży, wieżę widokową Babilon, Wilsonową Skałę, ruiny zamku oraz inne atrakcje turystyczne. Całkowita długość trasy: 54 km Początkowe i docelowe miejsce: Dukovany Szczegółowy opis na www.region-vysocina.cz 40 Vysočina Region dla seniorów …sport VYSOČINA Region Na nartach biegowych Okręg trasy biegowej Nový Hojkov Okręg trasy biegowej Nový Hojkov z północy i ze zachodu otacza osadą o tej samej nazwie. Na trasę mogą się Państwo dostać bezpośrednio w centrum wsi lub na obu jej końcach, gdzie można też parkować. Trasa znajduje się na otwartej przestrzeni z widokiem na masyw góry Mešnice. Podstawową trasę o długości trzech kilometrów można, w przypadku sprzyjających warunkach śniegowych, przedłużyć o kolejne dwa kolejne bezpośrednio z nią połączone okrążenia. Całkowita długość trasy: 4 km (ewentualnie 9 km) Początkowe i docelowe miejsce: Nový Hojkov Aktualne informacje o stanie trasy na www.lyzarskejihlavsko.cz Trasa biegowa za historią Bystřicka Wielkie okrążenie Bystřická oferuje Państwu piękne krajobrazy i wiele atrakcyjnych miejsc tego obszaru.Trasa rozpoczyna się na północnych obrzeżach miasta, stąd do Ośrodka Rekreacyjnego Borovinka, do Skalskiego Dvoru a dalej koło wsi Lisek. Po drodze mijamy jeden z najstarszych zabytków w okoliy – kamienny kościół Św. Michała. Trasa oferuje piękne widoki na okolicę wzgórz Svratki. Całkowita długość trasy: 32 km Początkowe i docelowe miejsce: Bystřice nad Pernštejnem Aktualne informacje o stanie trasy na http://info.bystricenp.cz Wycieczka za Kadovským vánkem Całodzienna wycieczka zabierze Państwa do najbardziej popularnych miejsc do biegania na nartach w okolicach Nowego Miasta na Morawie. Po drodze odwiedzą Państwo kilka malowniczych wiosek i osad, nie brakuje też miejsc z pięknym widokiem na tutejszą krainę. Czasami będzie się trzeba spocić podczas wymagających podjazdów, ale większa część trasy prowadzi po przyjemnych równinach. Trasę można rozpocząć w ośrodku narciarskim Vysočina Arena koło Nowego Miasta na Morawie lub w miejscowości Tři Studně (Trzy Studnie). Prawie czterdziestokilometrową trasę można sobie dowolnie skrócić. Zjeść coś można w kilku miejscowych pubach na trasie. Całkowita długość trasy: 37 km Początkowe i docelowe miejsce: Nové Město na Moravě, Vysočina Aréna Aktualne informacje o stanie trasy na http://lyzovani.nmnm.cz 41 ...przeżycia Wysoczyna oferuje przygody i niezwykłe przeżycia – atmosferę Dzikiego Zachodu, straszne podziemia, odwiedziny wyjątkowego ZOO bez krat oraz szereg fantastycznych imprez kulturalnych i sportowych. 22 ZOO Jihlava Zaledwie kilka kroków od zabytkowego centrum miasta Jihlava, na terenie leśno-rekreacyjnym w miejskim lesieHeulos, otwiera się widok do innego świata, świata krzyczących małp, wszystkich rodzajów dzikich kotów, egzotycznych zwierząt i innych cudów natury. W ZOO „bez krat” można podziwiać niemal 200 gatunków egzotycznych zwierząt z wszystkich pięciu kontynentów. W sumie dziewięć ekspozycji, trzy nowoczesne pawilony (egzotarium z ekspozycjami małp i płazów, pawilon drapieżników oraz Pawilon Amazoński), afrykańska wieś Matongo (w tłumaczeniu: wioska na pustyni) oraz wiele innych atrakcji przyciąga turystów właśnie do ZOO w Jihlavie. www.zoojihlava.cz 39 Šikland Westernowe Miasteczko Šiklův mlýn (Młyn Szikla) jest największym centrum rozrywki na otwartym powietrzu w Czechach. Odbywają się tu codziennie, z wyjątkiem poniedziałków atrakcyjne wystąpienia o tematyce Dzikiego Zachodu. Czeka tu na Państwa mnóstwo form rozrywki. Można na przykład skorzystać z adrenalinowej przejażdżki w pojazdach typu Military & Off Road, popływać w otwartym basenie lub pojeździć konno i dyliżansem. Šiklův mlýn jest idealnym miejscem na całodzienną lub dwudniową wycieczkę, oferuje tutaj oryginalne obozy czy wycieczki szkolne. www.western.cz 42 Vysočina Region dla seniorów …przeżycia VYSOČINA Region Muzeum Rekordów i Osobliwości w miejscowości Pelhřimov 26 Największy, najmniejszy, najdłuższy, najcięższy, najszybszy, najsilniejszy... Te wszystkie cechy spotkają Państwo w Muzeum Rekordów i Osobliwości na każdym kroku. Muzeum śledzi wyjątkowe osiągnięcia czeskich i światowych rekordzistów, zapisanych w Księdze Rekordów Czech oraz Księdze Rekordów Guinness. Muzeum mieści się w zabytkowym budynku Dolnej Bramy w mieście Jihlava. Kontynuacją ekspozycji Muzeum Rekordów jest, oddalona o 5 min. pieszo, wystawa pt. Złote czeskie rączki. Większość eksponatów to gitary, skrzypce, mandoliny, wazony czy obrazy zrobione z zapałek przez Tomasza Korda. Ponadto można tu oglądać Mona Lisę zrobioną ziarenek ryżu lub największy namalowany kredkami obraz. Wycieczka statkiem Horácko po zaporze Dalešice 27 Statek kursuje regularnie po jeziorze zaporowym Dalešice już od 2007 roku. Statek Horácko może pomieścić do 115 pasażerów a rowerzystom oferuje również transport rowerów. Na statek można wsiąść na jednym z pięciu przystanków – Koněšín, Hartvíkovice, Dalešice, Camping Wilsonka albo w Kramolínie i zwiedzić malowniczą przyrodę otaczającą jezioro. Statek kursuje zgodnie z ustalonym na dany sezon rozkładem jazdy. Nad zaporą na zalesionych zboczach wzgórz o wysokości nawet 100 m, ukryte są ruiny średniowiecznych zamków – Kozlova i Holoubka, które warto zwiedzić. Właśnie z Kozlova rozciąga się piękny widok na jeziora i okoliczne lasy. Okolice zapory stały się domem dla niektórych zagrożonych gatunków. Można tu spotkać: bociany, czaple, łabędzie, dzikie kaczki, orły i wiele innych. W pobliżu zapory znajduje się kilkadziesiąt kilometrów oznaczonych tras rowerowych, które są wyposażone w tablice informacyjne z mapami oraz miejsca odpoczynkowe. www.dalesickaprehrads.cz 43 22 Podziemia w Jihlavie Jihlawskie podziemia są dowodem zręczności średniowiecznych górników, którzy w okolicach miasta prowadzili działalność górniczą. Całkowita długość tuneli to 25 km. W 1978 roku była tu odkryta jedna z największych tajemnic tzw. świecący korytarz. Podziemia oferują odwiedzającym nową trasa zwiedzania technicznego podziemnego miasta – kolektoryoraz dwie inne ekspozycje. Jeden z nich przedstawia minerały ze wszystkich kontynentów, większość z nich pochodzi z Ameryki Południowej i Europy, ale również z Australii. Kolejna wystawa poświęcona jest sanacji podziemi. W marcu przygotowywane są również specjalne bajkowe zwiedzanie dla dzieci, gdzie mogą się spotkać z permonikami (karzełki związane z gónictwem), nimfami oraz innymi bajkowymi stworzeniami. Dzieci, którym uda się rozszyfrować wskazówki, mogą nawet uwolnić uwięzioną księżniczkę. Starsze dzieci mogą natomiast zapoznać się z podziemnym modelem mennicy Właśnie w Jihlawie już w 1249 roku produkowano pierwsze monety. www.jihlava.cz 40 Szopki, Třešť Miasto Třešť szczyci się ponad 200 letnią tradycją budowania szopek w miejscowych rodzinach. Każdego roku w okresie od 25 grudnia do 2 lutego w domach wystawiane są szopki około dwudziestu. Można je oglądać w warsztatach, garażach czy szopach, są wykonane z drewna, mchu i innych produktów naturalnych. Szopki są również przez cały rok wystawione na stałej wystawie Stowarzyszenia Przyjaciół Szopek oraz na miejscowej ekspozycji Muzeum Wysoczyny w Domu Schumpetera. Powiązaną imprezą jest tzw. „Cięcie drzewa” – zlot rzeźbiarzy z Czech i zagranicy, który odbywa się co roku na początku lipca, a wynikiem którego jest coraz większa szopka, którą można obejrzeć na wystawie szopek. www.trest.cz 44 Vysočina Region dla seniorów …wypoczynek VYSOČINA Region ...wypoczynek Na Wysoczynie można wypocząć nie tylko w czasie spokojnych spacerów. Proponujemy Państwu odprężenie i regenerację w kilku zapleczach odnowy biologicznej. Ośrodek Św. Katarzyny 41 Ośrodek Św. Katarzyny na pewno zainspiruje każdego, kto chce naładować się nową energią i zrelaksować się w pięknej okolicy, w otoczeniu natury. Ośrodek oferuje nowoczesne wnętrza, przyjazny personel, znakomitą kuchnię i odnowę biologiczną na powierzchni 1200 m². Proszę spróbować masaży, przeróżnych okładów na ciało, sauny, aromaterapii. W czasie pobytu mogą Państwo poćwiczyć: jogę, pilates, zagrać w tenisa lub golfa czy spróbować jazdy konnej, a zimą wybrać się na kulig. Ośrodek oferuje wiele programów odnowy biologicznej dla kobiet i mężczyzn w każdym wieku. Można je połączyć ze spacerami po okolicy lub wycieczkami rowerowymi. www.katerinaresort.cz Hotel Vivaldi 42 Hotel Vivaldi znajduje się w malowniczej miejscowości Rančířov w budynku dawnej plebanii. Oprócz zwiedzania zabytków w okolicy oferuje szeroki wybór zabiegów odnowy biologicznej, m.in. halę do tenisa, basen, łaźnię parową, saunę i masaże. Przyjemnym odpoczynkiem mogą być również spacery po okolicznych lasach. www.hotelvivaldi.cz Ośrodek Johanka 43 Kompleks Johanka znajduje się na granicy województwa Wysoczyny i województwa Południowoczeskiego, w pobliżu malowniczego miasta Kamenice nad Lipou. Kompleks ośrodka Johanka oferuje komfortowe zakwaterowanie, smaczne i zdrowe jedzenie z szerokim wyborem win i doskonały relaks w centrum odnowy biologicznej. Otaczająca przyroda zachęca do skorzystania z szerokiego spektrum możliwości rekreacyjnych. www.resort-johanka.cz 45 44 Fabrika Hotel Humpolec Nowoczesny hotel Fabrika to idealne miejsce dla tych z Państwa, którzy cenią sobie styl architektoniczny, jakość i profesjonalizm świadczonych usług oraz przyjemne i spokojne otoczenie Regionu Wysoczyna. Zapraszamy Państwa do relaksu i odpoczynku w centrum odnowy biologicznej, która obejmuje saunę fińską, wannę z hydromasażem dla maksymalnie 4 osób, wonne kąpiele lub nietypową kąpiel piwną z wolną konsumpcją piwa i inne masaże. www.fabrikahotel.cz 22 Wodny Raj, Jihlava Zadaszona część obiektu ma pojemność 240 osób, na zewnątrz może przebywać nawet 2500 osób. Obie części oferują szereg atrakcji wodnych w tym stumetrową zjeżdżalnię, dzikie rzeki i łóżka masażowe. Wewnętrzna część basenu posiada również wannę z hydromasażem, saunę, łaźnię parową i masaże. www.vodniraj.cz 3 Aquapark Laguna, Třebíč Główną atrakcją parku wodnego jest kryty basen ze zjeżdżalnią. Basen o nieregularnym kształcie i głębokości około 120 cm a powierzchni około 197 metrów kwadratowych posiada kilka atrakcji. Powierzchnia wody zawiera dziką rzekę, kołyszącą kołyskę, rzygacze, łóżka z hydromasażem, dwie wanny z hydromasażem oraz podwodną jaskinię z akwarium. „Świat Sauny” oferuje relaks w trzech kabinach do sauny fińskiej o różnej pojemności i z różnymi urządzeniami oraz jedną kabinę parową. www.bazenlaguna.cz 46 Vysočina Region dla seniorów …gastronomia VYSOČINA Region Browary na Wysoczynie Browarnictwo na terenie dzisiejszego Regionu Wysoczyna ma długą tradycję, początki pierwszych browarów sięgają początku XIV wieku, kiedy to działały tu browary mieszczańskie, miejski, szlacheckie, zamkowe i hrabiowskie. W XIX wieku, w regionie było około 90 browarów, ale ich liczba szybko spadała z powodu wojen i kryzysu ekonomicznego. Dziś w Regionie Wysoczyna działa 18 browarów, są wśród nich browary przemysłowe, restauracyjne i małe rodzinne browary, a kolejne dwa mini browary będą wkrótce otwarte. Piwo warzone jest w nich według tradycyjnych przepisów, ale również przygotowują oryginalne specjały. Pełny przegląd wszystkich browarów w Regionie Wysoczyna włącznie z ofertą znajdą Państwo na www.region-vysocina.cz. To zaproszenie nie tylko do degustacji dobrego piwa, ale również na wycieczki po Regionie Wysoczyna, w czasie których można zwiedzić niezwykłe miejsca lub wziąć udział w imprezach organizowanych przez browary. Propozycja: Piwowarska ścieżka dydaktyczna, Jihlava Ta dydaktyczna ścieżka łączy w sobie historię królewskiego miasta Jihlava z historią jednego z wielu rdzennych rzemiosł, a mianowicie produkcji słodu i warzenia piwa. O tradycji warzenia piwa w Jihlavie dowiedzą się Państwo na dwunastu tablicach informacyjnych. Pierwszy przystanek znajduje się koło pomnika, w pobliżu centrum handlowego City Park. Stamtąd trasa prowadzi do zabytkowego budynku browaru w Jihlavie. Trasa nie pomija też ważnych wydarzeń z historii miasta. Na tablicach zostały przedstawione íluminacje informacji bractwa. 47 45 Centrum Wina i Kultury Sádek Centrum wina i kultury to wyjątkowe miejsce rozrywki wśród winnic. Unikalna dydaktyczna ścieżka zakończona degustacją, winiarnia, przyjemna restauracja, imprezy w amfiteatrze, to jest Centrum Wina i kultury pod zamkiem Sádek 3,5 ha winnic leży w miejscu byłych winnic, należących kiedyś do hrabiów. W ofercie produkowanych tutaj win znajdą Państwo wysokiej jakości wina markowe, wina gabinetowe i wina z wyróżnikiem, specjalną uwagę zwraca się tu na produkcję wina lodowego, win z wyróżnikie z cybeb, produkcji wina ekologicznego. www.vinohrady.sadek.cz W regionie Wysoczyna mogą Państwo spróbować i kupić nie za bardzo tradycyjne produkty z koziego mleka 46 O ile Państwo odwiedzą gospodarstwo ekologiczne Kozí dvorek (Kozie podwórko) we wsi Olešenka, zapoznacie się na podstawie wykładu, z procesem przetwarzania mleka i czynnością gospodarstwa i spróbujecie świeżych i dojrzewających serów, serka śmietankowego i mleka. www.kozidvorek.cz 47 Kozie Gospodarstwo Ratibořice specjalizuje się w produkcji kozich produktów ekologicznych. Szeroka gama produktów kozich, od jogurtu aż po ser, produkowana jest w mleczarni, która jest częścią gospodarstwa. Gospodarstwo jest otwarte dla zwiedzających w każdą sobotę. Zwiedzający mogą zakupić kozie produkty lub przekąsić coś wewnątrz lub w ogrodzie. www.kozimleko.cz 48 Kozie Gospodarstwo z mleczarnią Krasolesí leży w tej samej odległości od miast: Humpolec, Pelhřimov i Pacov, na skraju wsi o malowniczej nazwie (Pięknolesie). Gospodarstwo specjalizuje się w hodowli kóz anglonubijskich oraz produkcji wysokiej jakości serów i innych produktów mlecznych z koziego lub krowiego mleka. www.krasolesi.cz 49 Gospodarstwo Mitrovský dvůr, Strážek Gospodarstwo Mitrovský dvůr jest naprawdę wyjątkowym miejscem, gdzie znajdą Państwo masarnię z dobrym wołowym mięsem, restaurację serwującą steki oraz westernową arenę. Odbywają się tu imprezy jeździeckie i targi farmerskie. Gospodarstwo specjalizuje się w hodowli rasy Aberdeen Angus. Celem targów jest przedstawienie i zaoferowanie turystom wysokiej jakości żywności regionalnej oraz innych produktów, głównie pochodzenia ekologicznego lub w tzw. „eko” jakości. Oferta targów jest zdominowana przez dojrzałą wołowinę rasy Aberdeen Angus z miejscowej produkcji, następnie mięso jagnięce, wieprzowego i szeroki zakres innych produktów mięsnych. Na targach można również kupić: miód, jaja, warzywa, sery, przyprawy oraz sadzonki od innych rolników i miejscowych producentów. www.mitrovskydvur.cz 48 Vysočina Region dla seniorów Světlá nad Sázavou Chotěboř Havlíčkův Brod Humpolec Nové Město na Moravě Bystřice nad Pernštejnem Žďár nad Sázavou Pacov Pelhřimov Jihlava Zdjęcia: Archiwum Vysočina Tourism, p.o., Województwo Vysočina, MKS Třebíč, Miasto Jihlava, MKS Humpolec, KZ Pelhřimov, NPÚ Telč, Resort sv. Kateřina, Daniel Balogh, Romana Nejedlá Velké Meziříčí Třebíč Telč Náměšť nad Oslavou Moravské Budějovice European Union European Regional Development Fund Investing in Your Future Projekt jest współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Vysočina Tourism, jednostka budżetowa Na Stoupách 3, 586 01 Jihlava e-mail: [email protected] www.vysocinatourism.cz www.region-vysocina.cz NIE DO SPRZEDAŻY Rok publikacji: 2014