1 - Serbski

Transkrypt

1 - Serbski

wot
wot
wot
wot
W t u t y m 1 8 6 7 - lecZe P o K h r y s t u ß u , k o tr e z 3 6 5 d n j ö w
w o p s c h i j a , lic Z i ß o :
stworjenja ßweta
. . . . . . .
wustajenja julianskejc protyki . . . .
czerpjenja a horjestacza Khrystußoweho
spoczatka kschesczijanstwa we Sserbach .
.
.
5816,
1912,
. . 1834,
.
847,
Zyrkwinske letne snam jenja.
W porjedzenej RchoW starej julianskej
rjowej prothzy
prothzy.
VI
ffota liczba
VI
XXV
epakty
VI
X X V III
wobwöd ßkonza
X X V III
X
romske banste czißko
X
F
pißmik njedzelski
A
'
21. haperteje
jutrowniczka
16. haperleje.
23. niebjete Po ßwj. trojizy do 1. adv. 23.
Saczm icze ßlönczka
a meßaczka.
W l. 1867 ßo ßkonczko dwaj krocz a meßaczk dwaj
krocz saczmi; a budze prenje faq n iiq e ßkonza a druhe
meßaczkvwe saczmicze pola naß widzicz. M tod h m ißaczk, kiz 6. merza. panje, je w ina, so ßo tön dzen
ßkonczko saczmi; tuto saczmicze traje wot 9 hodz. 1 7 inttt.
dopotnja hacz do 12 hodz. 2 min. pschipoknju a budze
pola naß widzene. — D ruhe saczmicze ßlönza stanje
ßo 29. augusta, je Pak jenoz w pokonschej Amerizh
a w pokonschej Afrizh k widzenju. P renje saczmicze
mößaczka smeje ßo 20. merza, ale je jenoz w Amerizh
o w Austrakiskej widzicz. D ruhe meßaczkvwe saczmicze
stanje ßo 13. septembra wjeczor 11 hodz. 47 min. a
traje hacz do 14. septembra rauo 2 hodz. 45 min. a
budze pola naß widzene.
W l. 1867 knjezi S a tu r n u s (h).
S to lc tn a protbka pr'aji, so
teta, >v kotrhchz
S a tu rn u s knjezi, bbleshm neam okre,W H czople a ßuche.
N aleto je jara ßuche a hacz do Mdje jara symne.
Hacz runje je haperleja pschi spoczatku czopka, dha tola
syma saßo sastupi a hacz do meje traje. W meji pokaze ßo wjedro s dzelom deschczikojte s dzelom czople; w
nozach pak schködne mrosy nastanu. T raw a posdze roscze.
W leczu je wjele deschczikojteho a mokreho wjedra.
Pokojza julija je czopka a rjan a, pokojza m a wjele
wetrow a deschczikow.
N asym a a syma budzetej shmnej a mokrej. S em ja
sahe samjersnje; November je czoplischi, ale jara deschcsikojth; 21. dezembra pschindze ßneh a syma, kotraz do
haperleje traje.
S naletnym ßhw om M jetrjeba ßo jara khwatacz,
dokelz naleto je mokre a^ y m n e. Jeczm en a wowß
budzetej ßo derje radzicz, kaz t e | ßhno a wotawa, ale
husteho deschczika dla njebudza ßo znö rjenje domkhowacz
hodzics. Pkodh na polachmoza ßo mokroty dla lohzy skasycz.
toct saiozenja budyskeho tachantstwa . . . .
wot spoczatka reformazije
.. ..........................
Wot naroda krala I a n a ....................
66,
wot satozenja marzizy ßcrbskeje. . . . . .
647,
360,
19.
Nashmny ßyw budze hubjene zne dawacz. Roz a
pschcnza ani wjele ßkomh ani wjele sornow njesmejetej.
Nashmpt dhrbi ßo roz a pschcnza sahe woßyc^,
dokelz ßhmjo czezko seskhadza. S sa d budze ßo radsicz,
woßebje smeje ßo wjele kruschwow a ßlowkow. Mozne
wichorh a wjele deschczikow smöjemh, ale Mako hrimanjvw
Pschi könzu löcza a nasymh budza ßo bjeS czlo
wjekami hrosne khoroscze pokasowacz.
S c h ty r i lebte czaßy.
Sapoczatk
*
-
'
nalecza:
lecza:
nasymh:
shmh:
21. merza.
21. junija.
23. septembra.
22. dezembra.
S c h ty r i kwatem bry.
W porjedzenej Rehorjowej a w starej julianskej protycv
13. merza
, Reminiscere j
8. merza
12. junija
I ßwj. trojizy f
7. junija
18. septembra
> kschiza
) 20. septembra.
18. dezembra
(
Luzije
| 21. dezembra.
1868:
1869:
1870:
1871:
1872:
1873:
J n tr o w n a tabella.
12. haperleje psch. 1. j 1874: 5. haperleje.
20. merza.
1875: 28. merza.
17. haperleje.
1876: 16. haperleje psch. 1.
9. haperleje.
1877: 1. haperleje.
31. merza psch. 1. , 1878: 21. haperleje.
13. haperleje.
i 1879: 13. haperleje.
Njebjejke snam jenja.
(fljP bvran,
E
byk,
M dwöjnikaj,
HE rak,
M
iaw,
M . tselnik,
knjezna,
kosorüzk,
w aha,
wödny mus,
schkorpion, ^
rybje.
A bbreviatury abo pschikrötschenja
ß low ow .
O
D
^
C
M
A
skh. p. skhadzenje
ßkünczkv,
skh. d. skhadzenje
meßacsk,
kh. p. khowanje
Pokny meßaczk,
kh. d. khowanje
Poßleni bertlik,
hod. hodzina.
M lody mcßacsk,
min. minuta.
P rcni bsrtlik,
* skötne toifi.z
Macsicznych spißow ezo. 48.
popoinju.
dopotnja.
popoiknju.
dopoinja.
'
jttitł,-J3tT*JSSř
1867.
Meßaczkowe
pschemenjenje. Hermanki
W jedro.
o
S to letn a
skötne wiki.
protyka.
Januar,
wulki rö^k,
m a 31 dnjow .
o
■ tf D
T yd ên jes P o r j e d z e n a p r o t y k a I S ta r a julianska
skliab.l
ffjoW'
kh.
a d n y . | e v a n g e lsk a . | k a th o lsk a . | D e z e m b e r . h. iii.| i). m> £ S sfh,
6 m.
1. tydzen.
Text dop.: Jan. 4, 34— 36.; pop.: Romsk. 8, 24 — 28.
2 0 Ig n a c a
8C 77 A
4 92 CM M . d .
1I tont.ł N o toe lĕto
N d w e lĕto
8 7 4 2 *
21 J u lija
2 ß rje d a M a kchar ja
M a k a rija
432
22 A n a s ta s ija 8 7 4 3
3 sc h tw . K aschpra
G enovefy
528
2 3 D a g o b e rta 8 7 4 3 *
4 pjatk B a iz a r ja
T i ta
621
4
4
ö ß o b o t. S im e o n a
T e le sfo ra
8
6
2 4 H a d .a J e v .
a > 710
2. tydzen. > Text dop.: Luk. 2, 25— 32.; pop.: Iesaiaß 60, 1 --6 .
6 n je d z . T s . kral. A
S w . 3 kral. 2 5 ß o z i d ź e ń . 8 4 4 6 a > kh.p.
7 pöndz. I u l i a n y ' 0 ' B o z id a ra
6 1
2 6 ß o z i m ać. 8 4 4 8
8 W ut. E rh a rd a
8 3 411 & 7 4
S e v e r in a
27S čepana
9 ß rjed a Z a c h a rija
Iu lia n a
28 2 0 0 0 0 m a r t 8 2 4 1 2 &
810
lO sc h tw . Czesczomöra A g ath o n a
2 9 N je w . d i 8 2 4 1 2 *!► 9 1 8
H y g in a
1 1 pjatk A loisije
3 0 A n is ije
8 1 414
1028
1 2 ß o b o t. R ein h o ld a
31 S y lv e s tr a 8 0 4 1 6
1139
A rk ad ija
» V I,.
. . .
3. tydzen. Text dop.:
1 3 n je d j. 1 . n . p . 3 k r / ^
1 4 pöndz. F elip a ■ sjz
1 5 roiit. B o h u w e ra
1 6 ß rje d a E d m u n d »
17 schtiv. A n to n ija
1 8 pjatk F elicity
lö ß o b o t. P ris k i
Matth. 3, 13— 1 7 .; pop.: G alat. 3,
l . n . p. 3 kral.
I N o w e lĕ to 8 0
H ila r ija
2 M e la n ije 7 59
3 7 0 ja p .
P a to o la !
7 59
M a rc e lla
4 T h e o f a n t a 7 58
A n to n ija
5 M a la c h ija 7 57
P e tr . s to w .R . 6'J'roch k ra l. 7 56
7J a n k řć e n . 7 5 5
K a n u ta
4. tydzen. Text dop.: Match. 4, 1— 12.; pop.: Rom st. 12
8 5 .u . p .3 k r . 7 5 4
M je d z . r.n.p.3k.
2. n. p. 3 kral.
9 F o ly e w k ta 7 53
A pöndz. H an ze liE 7 H an ê
10 l i e h . JNys. 7 52
V in cenca
Ž2 tont. B in c en z a
! 3 ß rjeda C h a rity
M a r ije slub. 11 T h e o d o s ij. 7 51
1 2 T a tia n a
?4schtiv. T im o th e ja
T im o th e ja
750
25 p jatk ß a to . toobr. 1ß ato . to»br.
13 t i e r m i l a
749
P o lh k a rp a
2 6 ß o b o t. P o ly k arp a
14 Z a c lte ja
7 48
6. tydzen.
Text dop,:
2 > j e d i . !.n.p.3k.
2 8 pöndz. K a r o l i ic h ^
2 9 Wut. T h e o b a ld a
3 0 ß rjed a A delgundy
8 1 schtw. B irg ilija
Ja n . 1, 35— 43 .; pop.: Romsk. 12 ,
!. n . p. 3 kral. 152. n . p . 3 l r . 7 46
C y rilla
16 M a rc e lla 7 45
F ra n c a S a l . 17 A n to n a
7 43
M a r tin y
18 A tb a n a s ija 7 42
19 M a k a rija 7 41
P ö tr . N o l.
2 3 —29.
418
419 F *
421
422 R
423 W
425
427
1— 3 .
428 m
430 m
432
433 %
434 &
436
438 sh
14— 21.
440 M
441 M
443 M
445 A
447 S t
kh. d.
052
2 6
320
433
539
639
skh. p.
626
741
854
10 4
1111
ist), d.
016
119
2 21
319
! 413
M to d y ! I-Apsk.
m e jT 6. ian. 2. Rjeßwaczirano 1 hodz.
břo-*
19m in.pokaze! B art ((ane
na symne wjewiki).
dro.
7. Rakezy.
. . S.Halschtrow*
> P rm l i6 . Rakezy."
bertl. 1 3 .jan. ig.Budyschin*
wjeczorbhodz. 2 8 . Kuban.'
22 min. Pscht- j Rumburg.
njeße lepsche j
--------dny.
|N B . W N je ©
P o tn y ßwaczidle ßu
meß. 20. jan. közdu prönju
dop. 8 hodz. ßrjedu meßa2 5 mittut, tna za. wHalschshmu a m jer- trowje közdu
druhu wutoru
snjenje.
meßaza,wRaPoßleni kezach közdu
bertl. 27. jan. tseczu ßrjedu
pop. 3 hooz. skötne rotfi.
36 min. pokaze
Tez ßu wLuna deschcz.
bijusameßazy
junij, septem
ber, november
a dezemb. woü t a l i t u a ßebne
skötne
p ro ty k a .
wikipostajene.
W ot 1. do Dny, na ko11. je jenajka trychz
ßo
wulka syrna; dzerza, budza
wot 12. do 18. psches nowinh
je njebjo pom- wosjewjene.
roczene se ßrenjej symu; 19.
haez do 24. ßo Wupomnjenja
njebjo wujaßni hodne dny.
a je shm a; 26. 1. nowe leto.
deschcz; 27. 2. Landtag.
hacz do könza 6. tsjoch kral.
hri^ne wjedro. 20. F ab iana
S ebastiana.
22. Vincenca.
25. P aw . wobroczenje abo
ptaczikwaß.
1867
Meßatzkowe
pschemenjenje. Hermauki
W jedro.
S t o l e t n a . skötne anst.
protyka.
Februar,
m aly rozk,
m a 28 dnjow .
S ta r « julianska |
O
S 'e D
I s k h a d . , f f j o t u . T e skh. kh.
^ O lliia c .
,,, m, I i,. m » 1
20 Euthymija! 7 39 [4 4 9 ;^^,! 5 1
1 pjatk ! Brigittp
Jgnaca
2 ßobot. Mar.wucîscz. Dtoecjk M ar. 21 Maxima ! 7 37)451 | ^ | 549
T u d je n je
a dny.
P o rje d Z e n n p ro ty k a
e v a n g e lsk a . j k a th o lsk a .
G M to d y ; 4. Kinsbörk*
meß. 4. fefet.j K.Njeßwacziwjeczor7hodz.,
bło. *
5 tnin. möze j
6.
a 7. Rade
w etr a deschcz i
berg.»
pschinjescz. i
6. tydzen.
Text dop.: Ja n . 1, 4 7 — 51 ; pop. Romsk. 13, 8 — 10.
H P rem l l l . Shorjelz*
4. ü, |i. 3 kr. 2‘ß - n.p.o kr. 7 3 5 ! 4 4 3 j ^ j 629 bertl. 1 2 .fe b r.) iZ.Halschtrow*
;S njedz. 4. tt. p
4 pöndz. | BeronikiHM Handr. Kors. 23 Klemenca 7 3 3 14 54 Ł lkh- p- rano 2 hodz. L . » « *
29 tniit. potafe 18' * ufcto*
24 Xenije
1 7 31 j 456
Agathy
5 wut. | Agalhy
tta w etr a ßichh I 25, Gaßyn.*
Dorotheje
25 Rehorja tli.i 7 3 0 !4 58
6 ßrjeda i Dorotheje
a deschcz. i Iasonza.
Romualda
26 Xenofena 7 2 8 15 0 3 £ ! 8 1 9
7 schtw. j Richard«
m c ^ i Pschibus *
y!
i U ań*
28Jaaa Kr. 726 5 2 ß f \ 930 meß. 18.P ofetnb r.)
8 platt )Honorata
Jan« wart.
^ *
9 ßobot. Apollonije
28 Eufros. S. !7 2 5 15 4 m o u wjecz. 8 hodz.'
\Haple
I 30 nun. pschiText dop.: kuk. 4, 16 — 30 ; pop.: Ephes. 1, 3 —6.
litjejje wetr a Wapomitjenje
7. tydzen.
hödne dny.
lOttjebj. |5.n. p. 3 f t . p, ». P. 3 kr. ;2 9 4 .n .p . 3 k r . j 7 23 5 6 j ^ j l l 5 5 ’ deschcz.
1. Kralowske
1 1 pöndz. Eufrosiny
IDesiderija
30BasilaW eh 7 21 5 7 M - kh. d. 4 Poßleni
dawki.
bertl.
26.
febr.
131 C y ria k a
12 tout. Jordan«
! Eulalije
719)5 8
1 7 pschip.!2hodz.! 2. Ssweczk
1 f e b r u a r a 7 1 7;510
13 ßrjeda Eulalije
Jordan«
218 21 tnin. m ö h t;
M arse.
Valentin«
14schtto. Valentin«
| 2 M av. w u č. 715 512
326
3 S im s o n a 714 514 HE! 425
15 pjatk Faustina
Faustina
I 4 I s id o r a
16 ßobot. !Onesima
Juliany
7121515 HEI 518
; Nizpschematko,
Stoletna
8. tydzen.
Text dop.: Ja n . 2, 2 3 — 2 5 ; pop.: 1 .Kor. 9, 2 4 —27.
nizpschewjele.
protyka.
17 njedz. Septuagesiura Septuagesnna 1 5 5 . n . p .3 k r . 7 i o 5 1 7
6 2
...
to tyje Pschezo
1. sebr. ma m ß pe_
18 pöndz. KvnkordÄSk Konkordije
ö W u k o ia e p .) 7 8 5 1 9
sth.P. wetr a deschcz;
19 wut. Susanny
Gabina
7 P a r t h e n a 17 6 5 2 1
6 2 8 4. haez do 10.
2 0 ßrjeda Lebrechta
Eucharija
■ 8 T h e o d o r a 7 4 5 2 3 f c ! 7 41 pomröczene
,
21 schtw. Eleonory
Adelheids
; 9 E u f r o s in y 7 2 5 2 5
8 5 1 njebjo a w etr; Ehzeschll njepscheczelow
)Pöir. (tot.
2 2 Pjatk Petr. stoto
: lO C lm ralam p . 7 0 5 2 6
9 5 9 12. a 13.wnlki
wetr;
14.ßneh;
^
cz,
2 3 ßobot. Lazara
! Rvmany
11 B ła ž ija ; 7 58! 5 28 M . 1 1 4
15. a 16. budze ryc; jene; wkrwetr a deschnoscz.
9. tydzen.
Text dop.: Jan. 4, 5 — 1 5 ; pop.: 2 . Kor. 11, 21— 31.
czik; wot 17.
2 1 njedz. Sexagesirna Sexagesima | 12Septuages. 6 561530
skh.d. do 19. desch2 5 pöndz. B i k t o r i n M ^ Viktorina
1 13 Martiniana 6 5 4 j 5 32
0 7 czik; wot 20.
abo 21. hacz
2 6 wut. N e s t o r i j a ^ Nestor«
114 Auxencija 6 5 3 j5 33
1 7 do könza rjane
27 ßrjeda Bolprechta
Leandra
;15 Onesima 6 5 1 ) 5 3 5
2 2
wjedro.
2 8 schtw. ; Makarija
Makarija
16 Pamfila j 6 4 9 !5 37
255
h .
m .
Sh 8
J
1867.
Merz,
naletnik,
m a 31 dnjöw .
Meßatzkowe
pschcmenjenje.
Wjedro.
S to letn a
protyka.
j
j H enuankt
!
a
sfö tu e roifv
G M tody 1. Kalawa.*
Tydzenje! P o r je d j e n a p ro ty k a j<3tara julrnnffaj
O
,lf i D
f f j i n » . ; S _ e ; l ' f l ) . f b meß. 6. merza
st bitt).
t’oangrl|fa. | katholska. ; F e b r u a r
b . m . | b - i n . i S , ś ; t i . m dop. 10 hodz. 4. Biskopizy*
Brody*
i 17 T h e o d o r s 6 47 j 5 39 Z K 6 4 3 27 minut. ma
1 pjatk ; Albina
I Albina
Kalawa.
! 18 A r c h ip p a 6 4 6 5 41 \ W 4 2 5 czoplische dny
! Simpliea
2 ßobot.! Amalije
Nowosalz.
s deschczikom.
Wojerezy.*
Text dop. Jan. 4, 19 — 30.: pop.: 1. Kor. 13.
10. tydzen
Wöstrowz.*
H P reni
Znjedz. ZstdMihi
Quinquages.
19M ja s.p o si. 6 4 4 5 42 & 5 2
5. Bart.* a
bertt.
13.
mer
lO L e a K a ta u . 6 4 2 5 43
Hadrijana
5 36
4 pöndz. Hadtijana
lane w.
za dop. 9 hodz.
21
T
im
o
t
h
e
a
6
4
0
5
45
6 6 36 m inut. ma 6. NjeßwacziPöstnizy
A
Pöstnicy
5 wut.
638 547
kh. p. jaßne njcbjo a
6 ßrjed aDopjelnaHM Popjelna ßrj. 22 E u g e n s
bfo.*
23
P
o
ly
k
a
r
p
a
6.35
5
48
Domascha
Ak.
Perpetuy
7 scktw.
7 1 6 mjersnjenje. i Bjernaczizy.*
7. Lubij.*
Filemona
8 pjatk Filemona
2 4 H lo w y J a n . 6 3 3 5 50
8 30
P o tn y ; 9. Trebnle.
2
5
T
a
r
a
s
ija
6
3
1
5
5
2
Franciska
9 ßobot. Rebeki
(e T 9 4 4 meß. 20. m erza; 11. Drazdzany
| dop. 9 hodzin. (stare mesto).
Jan. 5, 5 — 18.; pop.: 2 .Kor. 6, 1— 10.
lO n ie d z . F nv ok av it
Luboras.
I. njedz. pösta 26Syropdst 629 5 53 P * 1 0 4 8 4 4 min. pokaze
na symne dny. i
Hrödk.*
27
Prokopija
627
kh.d.
5
54
R
o
siny
R
o
sin
y
14 pöndz.
ß Poßleni 12. Barsche;.*
28 Basilija
625 5 56
R e h o rja
010
1 2 ro u t. ^ ie h o r ja
b
e
rtt 28. m er Grodzischczo.
623 5 58
118 za rano8hodz.
13 ß rjed a K w atem b L jW Suche dny
1 m e rc a
16. Zitawa.*
2Theodota 621 6 0 »-W 219 35 min. nje- 18. Stolpnjo.*
M a th ild y
1 4 sch tw . A b ig aile
Rösbork.*
3 tiutropija 618 6 1
L on gin a
15 p jatk K hrystosa
313 pschinjeße zane
19Dobrokug.*
4 Oerasima 616,6 3 m
H e rib e rta
16 ßobot. H e n rie tty
3 4 8 czoplische w je
Radeburg,*
dro.
12. tydzen. Text dop.: Luk. 9, 51— 56.; pop.: Hebr. 12, 1— 6.
20. Rakezy.*
23. Rukow.*
4 37
17 njedz. Reminiscere Ä. njedz. pösta ß Q u a d ra g - 6 1 4 6 5 m
611 6 6 & 5 1 0 S t o l e t n a 25.Drazdzany*
Cyrilla
6 4 2 m art.
18 pöndz. Anselma
Halschtrow.*
p ro ty k a .
6 9 6 8 & 540
Josef«
7 B asilija
19 rout. Josef«
Lubin.
SK w ateinl.) 6 7 6 1 0 A i skh. p. W ot 1. do5.
2 0 ßrjeda JoachimaL^ Joachim« ,
Rychwatd.*
6 516 12 A 7 4 0 merza je symne
9 4 0 m a rt.
21 schtw. Benedikta Benedikta
Ssianknow.
6 2! 6 13 A 847 smjersnjenjom;
lO K o d ra ia
27.
Kroßyn.
22 pjatk Pokutny pjatk Oktaviana
wot 6. do 9 .je
Ruhland.
11 S o fro n ija 6 Oi 6 15 M 9 5 2 ezop lisch o : w o t:
Biktorina
2 3 ßobot. Eberhard«
12. do 16. dze
13. tydzen. Text dop. Äan. 11, 1— 16.; pop.: 1. Petr. 2, 21 — 25.
prjevy
deschcz; ;
24 njedz.! Oculi
3. njedz. pösta 1 2 2 . n p ö sta |5 5 8 j 6 1 7
1054
na
to
je
rjenje; j
25 pöndz. M ar. pschip. M ar. pschip. 13 N ic e fo ra 5 5 5 1 6 1 8
11 52 wot 17. do 19.; Wopomn.jruza
14 B e n e d ik ta 5 5 3 6 20 * skh. d. rano m jerfnic,; hödne dny.
Kastula
26 WUt Äastula
5 4 1 6 22
0 4 7 wo dnjo pal 5. Pöstnizy.
Ruperta
lö A g a p y
27 ßrjeda Ruperta
13. Kwatemb.
16 S a b in y
5 4 9 6 23
1 3 5 taje; wot 22. 22. Pokutny
Guntrama
28schtw. Angeliki \ L
hacz
do
tönza
5 4 7 6 24 Z A 2 2 0
Lndolfa bisk. 17 A le x ija
29 pjatk Eustachija
pjatk. '
pschindze wotre
1 8 C y r . w u lk . 5 4 5 6 26 & 3 5 9 m jersnjenje: 25. M arije
Kwirina
3 0 ßobot. Guida
pschipow.
30.ßnehasym a
14. tydzen. Text dop.: Jan. 11, 3 0 —46.; pop.: Romsk. 5, 1— 6.
31. Kralowska
31 njcpj.| L ätare
| 4 . njedz. pöstcs 19 3 n . p o sta | 5 4 3 16 2 7 1 ^ | 3 3 3
renta.
&
1867.
H a p e r le ja ,
jutrow nik,
m a 3 0 dnjöw .
dydznje I P o rje d Z e n a p ro ty k a
a dny j cvangelska. ! katholska.
1 pöndz. Theodory
2 wut. Rosimundy
3 ßrjeda D arija ^
4 schtw. Ambros.
ö pjatk Maxim«
6ßobot.jJrenäja
Huga
F ranzs P .
D arija
Jsidora
Biceuca
S ixta
i- 2 .
Stara julianska ! o
:s .| ! 2
!Ichad. | khow | iflt). >d.
M er,
! f>. m. i6. >» B JL| 6....
4 5
2 0 Jana S c r. 5 4 1 6 29
21 J a k . b is k . 5 3 9 6 3 1
4 33
5 3 7 6 33 49* 5 1
j22 ßasilija
kh. p.
| 2 3 N ik o d e m a 5 34 6 3 4
5 3 1 6 36 4nT 7 25
!23 G a b r ie la
!2 5 M a r. p ř ip . 5 2 9 6 38 F * 8 42
-57.; pop.: Romsk, 8, 31- -39.
264. n . p o s ta 15 26 j 6 39 F§27 R u p e r ta [524-! 6 4 1
28 H ila r ija j 5 22 j 6 43
29 M a rk .l)is k .!5 2 0 ! 6 4 4 3 b
5 1 8 ,6 4 5
30 J a u a K l .
31 H y p a lija 5 1 6 6 47
1 h a p e r le je 5 1 4 6 4 9
15. tydzen.
Text dop.
7 njedz. Judica
8 pöndz. Cölestina
9 Wut. Theofila
10§rjeba Daniela
1 1 schtw. Ju lija säE'
1 2 pjatk Eustorgija
13ßobot. Justin«
Äan. 11, 475. njedz. pösta
Mansueta
M ar. Kleoph
Ezechiela
Leona wulk.
Julija
Hermogeny
1 4 njedz. Palmarum
15 pöndz. Patern«
16 wut. Aarona
i 7 ßrjeda Rudolf«
18 schtw. Eeleny schtw.
19 pjatk Cz. Pjatk
20ßobot. S u lp ica^L ^
Äan 12, 1— 13.;
Bowoucjka
Anastasija
Aarona
Rudolfa
Zeleny schtw.
Wulki pjatk
Sulpiea
17. tydzen. Text dop :
21 njedz. l.ßw .jutrow
2 2 pöndz. 2.ßw. jutrow
2 3 Wut. Ju rija
2 4 ßrjeda Alberta
25 schtw. Mark«
26 pjatk Kleta
27 ßobot. TertulianL18. tydzen. Text dop.:
2 8 njedz. Quasimodog.
2 9 pöndz. Sibylle
30 wut. Eutropija
Sl
957
11 9
kh.d.
013
111
158
239
M ßaczkow e |
pschemenjenjc. * Hermanki
a
W jedro.
S to letn a
skötne vvtfi.
protyka.
^ M tody
meß. 4. hap.
wjccz. 10 hodz.
53 ntin. pokaze
na czoplischL
wjedro s deschczom.
) P reni
bkrtl. 11. hap.
pop. 3 hodz.
58 min. pschinjeße ejopkotu.
<A P o ln y
meß. 18. hap.
w jecz .llh o d j.
55 m inut. ma
syinne wjedro.
6 Poßlcni
benl. 27. hap.
rano 2 hodz.
50 min. möze
l'vmnl) deschcz
pschinjescz.
pop.: Philipp. 2, 5 - 1 5 .
25. n. posta 5 1 1 6 5 0
313
S N ik e ta s a 5 9 6 5 2 & 3 4 3
5 7 654
4 Jo sefa
4 9
ö E u ty c h ija 5 5 6 5 6
434
6 J u r i ja m . 5 3 6 5 7
skh. p- S t o l e t n a
protyka.
7 T h e o d u la 5 1 6 5 9
7 39
459 7 1
W ot 1. do
8 D o m aša
842
4. spm a; 5.
rjany czopky
Match. 28. 1— 10.: pop.: 1. Petr. 1, 3— 9.
dzen;
na to
l.sw . dz. jut.
4
5
7
7
2
9 W a ji
O - 9 4& hrim anjeaw ot
2 .sw .d j.ju t. lO T e r e n c a
4 5 5 7 3 * 10 39 7.do8.deschcz;
11 E u ly p a s a 4 5 3 7 4 H - 1 1 2 9 12.dol7.sym a
Ju rija
451 7 6
12 ß a s ilija
Anselma
skh. d. aw e tr; 20. do
lS Z c le n .s tw . 4 4 9 7 8 Z U 0 1 6 22. jara symne
Mark«
1 4 Ć ich i pjatk 4 4 7 7 1 0 & 0 5 7 dnh;23. do25.
Kleta
na
15 A r is ta r c h a 4 4 5 7 1 1 & 1 3 3 cjoplischo,
Anthima
to hrim anje a
harz do könza
J a n . 20, 19— 2 3 .: pop.: 1. Kor. 15, 50 — 57.
shma.
1. njedz. p.jut. 161-sw. jutr. 4 4 3 7 1 2
ch. 2 4
1 72 s w . ju tr . 4 4 1 7 1 4
, PStra m.
223
183.
sw. jutr. 4 3 9 7 1 6
Kathy Sien.
3 1
1. Potczniza.*
Dubz*
Golischyn.
Rychbach.*
G rabin*
3. Njcßwaczibfo*
Zemr.*
4. Britand.*
8. Lubij*
Biskopizy.*
Lubnjow.*
Mnzakow.*
Woßlink*
9. K W aw *
10. Gorow.
11. Kamjenz.*
Shorjelz.*
12. S tar«
' D arbna*
13.
Budyschin.*
Ortrand*
Trjebule.*
15. Knlow.
Luboras.
G aßyn*
Wikow*
16. Barscher*
17. Rakczy*
23. Djize.*
Scherachow.
27. S tara
Darbna.*
29. Wöspörk*
Pözkowy*
Khocjcbus.
Wupomnjtnja
hödne bny.
1. Daw ki sa
wopalensku
pokkadnizu.
15. Parschonske
a rjcmeßniske
dawki.
18. Selenh
schtwörtk.
19.
C jtchi pjatk.
H tjj
1867.
rözomnik,
m a 31 dnjow .
o
£i':r
Star« jaliansk«
skhad
\
!how.
H a p e r l e j a (). m l (). m t5 f=
1 jjrje b a jffiL « Jakuba &it. a Jakuba 19 H c rm o g . ,4 3 8 7 1 7 a r
2 0 T h e o d o ra 436 719
Athanasija
2 schtw. Sigmunda
3 pjatk Kschiza n.
Kschij« nam. 21 Januara 14 34 7 21 B
22 P a ra k ly ta j4 32 7 23 & 8 r\
Florian«
4§oBct.| Florian«
Tydzenje P v rje d Z e n a p ro ty k a
a dny. evangelska. j kathvlska.
i
19. tydzen. £e>"t dop.:
5 ttjebj. Miser. Dom.
6pöndz. Jan« Pf.
7 tont. Bohumöra
8 ßrjt’ba Dietrich«
9 schtw. Benigny
10 pjatk Bictorije
11 ßobot. Adolf« s J F
Meßaczkowe
pschemmjmj?. i H erm an k i
2B;ebro.
S to letn a
f so Ute wiki.
protyka.
M eja,
Matth. 18, 1—7.; pop.: »čomft. 10,
2. n. po itttr. 23Quasitnod 4 3 0
24 S a w y
428
Jan« s Pf.
Staniötaw« 2 5 M a rk a ev. 4 2 6
425
Michala zjew. 26 B asilija
423
Rehorja Naz. 27 S im e o n a
2 8 Jason a
422
Antonija
2 9 Q .m a rt.
420
Flvrentina
2
skh. kh.
ti. in.
328
355
424
kh.P.
8— 14.
7 24
851
7 25
10 1
7 27
11 4
7 28 HE 1 1 5 7
7 30
kh. d.
7 32
041
7 33
116
20. tydzen. Text dop.: Jan. 21, 2 0 --2 2 .; pop.: 1. Petr. 2, 11— 17.
12 njedz Jubilate
3. n. po jutr. S O M is e n c .D . 4 1 8 7 35
1 m e je
4 1 7 7 36
Servaza
13 pöndz. Servaza
2 A th a n a s ija 4 1 5 7 38
Pachomija
14 tont. Khrystiny
2 T im o th e ja 4 1 4 7 39
Sofije
15 ßrjeda Sofije
4
P e la g ija
Jan«
s
Nep.
4 1 3 7 40
S
ary
16 schtw.
5
I
r
e
n
y
4 1 2 7 41
Jodoka
^
Bruna bisk.
17 pjatk
Felix«
6
H
io
h
a
4 10 742
Benanz«
18ßobot.
21. tydzen. Text dop.: Matth. 28, 18— 20.; pop.: Jak. 1, 13 — 18.
19 njcdz Cantate
4, n. po jutr. 7 J u b i l a t e 4 9 7 43 *
8 J a o a ih e o l, 4 8 7 4 5 *
Basilija
2 0 pöndz. Theresije
9 N ik o la ja 4 7 7 46
21 wut. Prudenza
Konstantin«
4 6 7 47
2 2 ßrjeda Helenv
lO S im o n a
Heleny
11 M a m e rta 4 4 7 4 9 Z L
2 3 schtw. Desiderija
Desidcrija
Hany
24 pjatk Ha "h
12 P a n k r a c a 4 3 7 5 1 4 \
25ßobot. Hurbana
1 3 3 1 8 w ö tc . 4 2 7 53 «ck
Hurbana
22. tydzen.
Text dop.: Luk. 11, 1— 4.; pop.: 2 .Äor. 9, 8 —11.
26 njrdz^ Regale
6 .t t. po ju tr . 11 4 < 6 a n ta te
4 1 7 54
27 pöndz. FlorcnzaXi^ Jan « s P . 115 P a c h o m a
3 5 9 7 55
28 wul. Wylema
Germana
16 T h e o d .a 8 . 3 5 8 7 56
29 ßrjeda M a n ilija
17 A n d r o n ik a 3 5 7 7 57
Maximian«
3 0 schtw. Boêho sipiez«. Bojepo stpicz« ISTheodota 3 5 6 7 58
19 P a tr ik a
31 pjatk | Petronclle
3 5 5 7 59 F *
Petronclle
147
215
2 40
3 5
330
356
skh. p.
8 32
925
1013
1056
1133
skh.d.
0 7
036
1 2
128
154
221
252
. G M loby > 1. Bart.*
meß. 4. m eje! N,eßwaezirano 8 hodz.!
dto.*
30 minus, ma ' Radeberg.*
spinne w jedro.: 4. Drjöwk.*
6. Nowosalz.
D Preni
Brody.*
bertl. lO.ineje
M iloras.
wjecz. 10 hodz
âhan *
53m!n.pokaze 7. Krakow.*
na spinne nozh
Damna.
a ßuchotn.
13. Rakezy.
<A P o ln y ! Ramjenjow*
Eisenberg.*
meß. 18. meje
Wetoschow.
pop. 2 hodz.
42 min. pschi- 14. SlyKomorow.
njeße rjane
15.
Rakezy*
wjedro.
20. Luboras.*
$ Poßleni Radmerizy*
bertl. 26. meje
Lukow.*
wjeczor9hodz.
Wojerezy*
11 min. möze 24. Kalawa.
deschez pschi- 27. Lubij*
njesez.
Kamjenz *
G ubin*
28. Pschibrög.
S t o l e t n a 29. Rukow*
$emr.*
protyka.
31. BeSkow.
3. mejerano Grodjischczo*
shma, wodnjo
Pschibus.*
czoplo; 4 . hriManjeadeschich
6 . rano wnlki Wopomnjenja
m rös; 7.haez hödnr dny.
do26.jew nozh 1. W akpora.
spma, wo dnjo
Kralowske
czoplo a wnlka
dawki.
ßnchota; 28. 12. Pankraza.
do 3 0 . deschez; 13. S ervaza.
3 1 . schkodnp 25. H u rb a n a .,
m r ö s, wnlki 30. Boze stpiroetr a wjeczor
eze.
deschez.
31. Petronclle.
22. Pokutnp
bêii wPruskej.
1867«
J tttlij,
ß m a z n ik ,
m a 3 0 dnjöw .
Tydzenjej P o rje d Z e n a p ro ty k a
a dny ! c v an g elsk a. ' k a th o tsk a .
S ta r a julianska |
O
€ 'f
fftj.fb.
t). m. | 5 ,= 1). m .
1 ßobot.j slcikodema
| F o rtu n a ta
12 0 T h a la le ja 13 5 4 18 0
^27
23. tydzen.
Text dop.: Jap. skutki 1, 15— 2 6 ; pop.-. Ephes. 2, 4 7.
kh. p.
!6 . n, p. ju tr. {21 B o r a t e
(Staubt
353
2 njedz.
8 49
! 22 B asilisk a 3 5 2
!K lotildy '
3 pöndz. Erasma
949
352
123 M ieh ata
K w irin a
4 wut. Karvasija
H E 1039
j 2 4 S im e o n a 3 5 1
| B o n ifa c a
5 ßrjeda Bonifaza
1149
25 H o/ !-tp 3 5 1
N o rb e rta
6schtw.!Benigua
1152
3 50
26 K a r p a
Lukrecije
7 pjatk ;Litkrezije
th.d
2 7 T h e ra p . i3 5 0
! M e d a rd a
8 ßobot.i Medarda
24. tydzen.
Text dop.: Jap. sk. 2, 1 —14. ; pop.: Ephes. 1, 9 — 14.
021
: l.fto. swjatk. 28Exaudi
350 8 8
9 njet;. 1. ßw.ßr
047
ßm.ßr :2. sw. swjatk. 28 T h e o d o s . 3 4 9 8 9
jO pöndz. 2 .
3 4 9 8 9 ł i 111
3 0 ls a a k a
Antonije
11 Wut. Barnabaßa
1 35
^
Luche
dny
K
w
atem
b
er
349 810
31
H
e
rm
ia
s
a
1 2 ßrjeda
S
f
g
2
1
8
1
1
3
4
9
1 ju n ija
Antona Pad.
13schtw. Tobiaßa
'2
29
8
1
1
2
N
ic
e
f
o
r
a
3
4
9
Q
F
Basilija
'
14 pjatk Eliseja
3 1
348 812 *
!Vita
1 5 ßobot. Vita
25. tydzen.
Text dop. . Ja p . siutk. 2, 38. 3 9 .; p o p .; Romfk. 11, 33 -3 6 .
336
1 6 njedzy S s w .ß w .tr o j.. S w . s. trojicys 3 l .s w . s w j . 3 48 8 1 2
skh.P.
5 2. s w s w j. 3 48 8 1 2
17 pöndz. L a w ry ^ ^ s M a r k a
8 55
j J u lia n y
1 8 w u t. A rn o lfa
6 Jan hlow . 3 4 8 8 1 3
9 35
7 K w a te m b 3 4 8 8 1 3
Gervasija .
19 ßrjeda! Gervasija
10 10
j B ozeho c z« a 8 T h e o d o r a 3 4 7 8 1 4
L O schtw . S y lv e r ija
1040
9 C y r illa A r. 3 4 8 8 1 4
j A lo ysija
2 1 pjatk F ilip in y
11 7
8
1
4
l
O
T
im
o
th
e
ja
3
4
8
2 2 ßobot. P o m h a jb o h a I P a w lin y
26. tydzen.
Text dop.: Ja p . sk. 2, 4 2 —4 7 .; pop.: 1. Jan. 4, 16 - 21 .
!. 11 1. n .p . s w . 3 49 8 1 5 -*< 1 1 3 3
23 n jedz. l . n . P . ß w . t r
1158
I, 12 O n o f r ija 3 49 8 1 5
24 pöndz. Z a n a schczen.
13 A k w i l in y 3 49 8 1 5 t ä t fkh. d.
25 wut. Elogija ^
Prospera
3 50, j-815 < r 0 2 4
14 E lis e ja
26 ßrjeda I e r e m ia ß ^ L " | J a n a P a w .
052
15 A m o sa p r. 3 5 0 8 1 4
27 schtw. 7 spanzow I K rescenca
123
16 T y c h o n a 3 5 0 8 1 4
j Lea II.
2 8 pjatk Lea
159
8
1
4
17
E
m
a
n
u
e
la
3
5
1
29 ßobot.
U
27. tydzen.
Text dop.: Jap. sk. 3, 1-— 10.; pop.: Jak. 1, 21— 24.
3 0 n je b j .|2 . n . p . ß w . t r . 1 3 . n .P .s w ja tk .1 1 8 2 . n . p . s w . | 3 5 2 |8 1 4 |
2 43
Meßacskowe
pschemenjenje. : H e rm a n k i
W jedro. s
sl
S toletn a skotne wiki
protyka.
1. Zjtawa.*
Wikow*
3. Gaßyn*
Wospork*
Aitawa.*
Hrödk.*
Kinsbörk. *
Lubin.
Sstanknow.
4. Barsches.*
5. Njeßwaczibło*
Radeburg.*
1 1 . Kulow.
Wokbramezh*
Zybalin.
Rychwatd.*
Gubin*
Grabin.
17. Biskopizy*
Halschtrow.*
Huczina.*
Pizn.*
Ruhland.
Muzakow?
18. Damna.
Köstkow.
19. Rakezy.*
20. Britand.
S t o l e t n a 21. S tara
Darbna.*
protyka.
22. Lnbin.
W ol 1. do 24. Lubnjow.
4. jara shmne
Shorjelz. *
w je d ro ; 5.
Wjeleczin.*
shmny deschcz;
Wößlink.^
7., 8., 9. czo- 25. Z arow *
pty deschcz a
Drjowk.*
wot 12. d o !8 . 26. Khroßyn.
rje n je ; 28. 28. Ortrand.
rjane w jed ro ; Wepomnjfnje
30. knrjawa
hödnedny.
5. Bonifaca.
8. M edarda.
15. B ita.
24. J a n a .
2?.7spanzow .
29.
Petra a P .
W . M tody
meß. 2. junisa
popotv.4hodz.
3 minitt. ma
symne wjedxp.
D P reni
bertl. 9. junija
rano 7 hodz.
26 initi. pschinjeßc deschcz a
czople wjedro.
A
Pokny
meß. 17. jun.
rano 5 hodz.
4 4 min. ma
rjane ruh.
<£ Poßlm i
bertl. 25. jun
rano 6 hodz.
17 min. pschinjeße deschcz a
ßtönczne wje
dro.
1867«
Julij,
praznik,
m a 31 dnjöw .
Meßaczkowe
pschemenjcnje. Hermanki
a
W jedro.
S to letn a
skötne roifi.
protyka.
D 1
O M kody 1. Golischin*
skh. kh.
Luboras.^
meß.
1. julija
6. m
B
rody*
lOhodz.
th.P . wjecz.
Luban?
38 mim it. ma
8 2 7 deschcz a czopke
Rychbach. *
Rumburg.
912
dny.
Rosbork*
950
D P reni
Stokpnjo*
1 0 2 2 bertl. 8. julija 2. Bart.*
1 0 5 0 wjeczvr6ho'dz.
Huska.* .
20m in. pokaze
Dubz.*
28. tydzen. Text dop.: >>ap. skutk. 4, 8 —-21.;' pop.: l.S um. 6, 6 - - 1 0 .
na rjane wje 3. Njeßwaczi4 .N . p .sw ja tk . 2 5 3 . o. p . sw. 3 5 7 8 1 2
dro.
7 n jed z. 3 . n .p .
1116
b fo.
K
ilia
n
a
'
J
r
K
ilia
n
a
26
D
a
v
ita
8
1
2
8 Pöndz.
358
1141 T
P otny 5. Kalawa.*
C y rilla
9 w u t. C y rilla
27 S a m s o n a 3 5 9 8 1 1 0 kh.d. meß. 16. jul. 6. Lubin.*
F e lie ity
1 0 ß rjeda F elizity
28 C y rT a J a n . 4 0 8 1 0 < K 0 7 wjeczor8hodz. 8. Bjernaezizy*
2 9 P e t .a P a w . 4 1 8 9 - M 0 3 4 45 min. wulka
M a r c ia n a
11 schtw. P la c e n z a
Biskopizy.*
czopkota.
I a n a G u a lb . 3 0 W s e c h ja p . 4 2 8 8 M . 1 4
1 2 p ja tk H endricha
Dzeze?
Nowofalz.
1 3 ß o b o t. M a rg a re th y A an ak leta
4 3 8 . 7 & 1 3 8 0 Poßleni
1 ju lija
Berti. 24. jul.
Trebule.*
29. tydz«'n. ' Text dop. I a p . skutk. 5, 16—.2 1 .; pop. 2.K er. 4, 1 3 - -1 8 . pop. 3 hodz. 9. B a r s c h c z . *
21 m in. möze
1 4 njedz. 4 . n . p . ß w . tr . 5 . n . p. sw j.
24 -n .p .sw . 4 4 8 . 5
2 1 6 deschcz pschi- 13. Rukow.
15. Lubij.»
15 pöndz. J a p o s c h t/W k Jap o sch t.
3 H y a c in th a 4 6 8 5 K
3 1
njescz.
Scherachow
16 wüt. R a fa e la
M a r . K a rm . 4 H a n d r i j a 4 7 8 4
skh.P. G M o d y
Potczniza.^
17 ß rjed a A lexija
A lep ija
5 A th a u a s . 4 8 8 3
8 1 2 meß. 31. jul. 17. R a k e z y . »
18 schtw. E u g e n ija
K am illa
6 S is o a s a
4 9 8 2
8 4 5 rano 5 hodz. 25. Gorow.
19pjatk R u fin a
M a r th y
7 D o m .a k w . 4 1 0 8 1
9 1 3 33 m inut. po 29. Wöspörk.*
Nowy G ers
20 ßobvt. E lia ß a * . E lia sa
8 P ro k o p a
411 8 0
9 4 0 kaze n a modorf.
krotu.
30. Grodzi30. tydz m. Text dop.. Ia p . skutk. 5, 34 —4 2 . ; pop. : 1 Petr . 3, 8 —15
schczo.
2 1 njedz. 5 . n . p. ß w . tr . 6 . it. p . sw j.
9 5 . n . p. sw. 4 1 2 7 59 3 t 10 3
Stoletna
2 2 pöndz. M a r . M a d l. M a r . M a d l. 1 0 4 5 m a rt. 4 1 3 7 58
1028
protyka.
2 3 w u t. A p o llin a isB ^ A p o llin a ra
11 E u f e m ije 4 1 5 7,56 & ■ 1 0 5 5
2.
jul. syma ; i Utopomnirma
12 P r o k la
24 ß rjed a
4 1 6 7 55
1 1 3 3 ' 3- deschczil;
4.
in 9
B L ""
13 G a b r ie la
2 5 schtw.
4 1 7 7 54
1 1 5 6 do 8. wulka
14 A k w ile
141 8 7 53
2 6 pjatk H a n y
H any
skh.d. czopkota; 10. 2. M arije dom aphtanje.
27 ß ob ot. M a rth y
P a n ta le o n a | 15 C y ria k a
4 1 9 7 52 J » 0 3 6 w nozy hrim a- 13. M arg a n ja a wulki
deschcz; 12. rethh.
31. tydz«:n. Text dop.: Ia p . skutk. 6, 1l— 7.; pop.: Ntomsk. 6, 1-- 6 .
22. Sapoczatk
2 8 njedz. ß .it. p. ß w .tr. 7 . n . p. sw j. 161. u , p. sw - 4 2 0 7 5 1
1 2 3 do 28. Wulka pßowich dnjow
czopkota;
28.
2 9 pöndz. B ea trip y
B e a tric y
17 M a r . M a d l. 4 2 1 7 5 0 J ä s 2 2 1
do 30. ßhlny 25. Jakuba.
3 0 teilt. R u th y
J u l it t y
18 H y a c in th a 4 2 3 7 48
328
26. H anh.
deschcz.
31 ß rje d a F lo re n t. ' ^ F J g n a c a L oj. 19 M a k r in y
4 4 0 7 47 ’S kh. d.
T y d je n ie
a dny .
1 pöndz.
2 w u t.
3 ß rje d a
4 schtw.
L p jatk
6 ß o b o t.
Porjedzena protyka
c v a n g e lsk a . | k a th o ls k a .
! S t a r a julianska
|
Juni
T heod .
T heod orich a 19 J u d a š a
M a r . d o iM M M a r .d o m a p . 2 0 M e th o d ija
21 J u lia n a
E u lo g ija
K o rn e lija
22 E u s e b ija
H o td rich a
U d alrika
23 A g r ip in y
C h a rlo tty
D o m in ik i
J e s a ia s a
J e s a ia ß a
24 J a n k řć e n .
O
ü i
skhad.! kh°w •] Z. 5
h. m.| 6. m. 1St.fi
352 814
353 814
354 814
354 814 m
354 813
356 813
H
E
H
g
t
1
Ł
m
1867.
I
l
| g
znjenz,
m a 31 dnjow .
D
]...ryao Olyvlv. 1 i f
n).
h. m h. m.| t f h. m.
4 2 6 7 45" m
820
427 744 & 851
4 2 9 7 42 & 9 1 9
32. tydzen. Text dop.: Ja p . skutk. 6, 8— 15 a 7, 55— 59. ; pop.: l.P e tr. 5 ,1 0 .
945
4 njedz. 7.it. p. ßw . tr. 8 . n . p . sw. 2 3 7. n . p . s w . 4 3 0 7 40
1011
24 K h r y s tin y 4 3 2 7 39
5 pöndz. O s w a ld «
A fry
1037
4 3 4 7 37
K h ry sta pschek. 25 H a n y
6 W ut. U lriki
26 H e r m o la a 4 3 6 7 35 M 11 6
7 ß rjed a D o n a ta
K a jc ta n a .
27 P a n ta le o n . 4 3 7 7 33 rjke 1 1 3 9
C y riaka
8 schtw. S e v e r a
kh. d.
28 P r o c h o r ä 4 3 8 7 31
E
rich«
9 p jatk
R om an«
015
7
29
29
K
a
lin
ik
a
4
4
0
,
1 0 ßobot. L aw rjen za
L aw rjen ca
P o r je d j e n a protyka
e v a n g e lsk a . | k a th o lsk a .
1 schtw. P k tr a w rjecz P e tr a w rjecz.
j S c h c z ip a n a 1
2 pjatk G u sta v «
3 ß o b o t. A u g u sta
j A ugusta
T y d z e n je
a dny.
33. tydzen.
Text dop
11 njedz. 8 . n . p. ß w .tr .
12 pöndz. K la ry
13 W ut. A u ro ry
14 ß rje d a E u seb ija A
1 5 schtw. M a r . k n . W
16 pjatk R ocha
17 ßobot. L ib era ta
Mößaczkowe
pschemenjenje. H e rm a n k i
W jedro.
a
S to letn a
k ötne w ill.
protyka.
A u g u s t,
S ta r a jalianska
J u tti
2 0 K le ta p r.
21 S im io n a
22 M a r .M a d l.
Ja p . skutk. 8, 14 — 25.; pop.:
9 . n p . sw. 3 0 8 - n. | . sw .
31 E u d o s ija
K la ry
1 a u g u s ta
K assiana
E u seb ija
2 Šćĕpana
M a r . k. n . stp. 3 Iz a a k a
4 7 m a r tr .
R ocha
5 E u s ig n a
L ib erata
Romsk. 8,
4 4 2 7 27
4 4 4 7 25
4 4 5 7 23
4 4 7 7 21
448 719
4 5 0 717
452 715
34. tydzen. Text dop.: Ja p . skutk. 8, 26— 38.; pop.: l.K o r
6 9- n .p . sw . 4 5 3
18 njedz. 9 . n .p . Hw. tr. 1 0 . n. p. sw.
19 pöndz. S e b a ld a
J u lija
7 D o m e c ija 4 5 5
2 0 w u t. B e rn a rd a
8 E m ilia n a 4 5 6
B e rn a rd a
21 ß rje d a A n a s t a s i j ^ ^ A ra n c is k i
9 M a tth ia s a 4 5 7
2 2 schtw. A lfon sa k L S y m f r o n ija 10 L a w r je n c a 4 5 9
2 3 pjatk Z acheja
llE u p la
5 [0
F ilip p a
2 4 ß o b o t. B a r tr o m ja
12 F o k ija
B a r tr o m ja
5 1
35. tydzeü.
Text dop.: Ja p . skutk. 9, 1— 8 .; pop.: Romsk.
2 5 nzedz. 1 0 . n .p .ß w .tr. 1 1 . n. p. sw. 1 3 10. n . p .sw . 5 3
2 6 pöndz. S a m u e l«
1 4 K 6 n c . p ost 5 5
Z e fy rin a
2 7 w u t. G e b h a rd a
1 5 M a r .k n .s t 5 7
G e b h a rd a
2 8 ß rje d c P e la g ija A
H aw sch ty n a 16 P d t r u b a 5 8
2 9 sc h tw . J a n .ß m . ' 0 ' J a n o w a ßm . 17 F lo r a
5 9
3 0 pjatk E rn st«
lS N ik o n a
511
Rosy
31 ßobot.• Josuy
1 9 H a n d r. w . 5 1 2
Raimunda
H P reni
bertl. 7. aug.
rano 7 hodz.
58 min. nfrfits
njeße riane
wjedro.
| ( A Pokny
meß. 15. aug.
12 — 17.
058
ä A 146
2 39
&
& 3 37
( k skh.p.
>*► 7 45
810
12— 13.
836
(rf 9 1
f i t 929
F * 10 0
F * 1035
1118
7 2
skh.d.
2, 1-- i i .
7 0
0 9
658
1 9
656
219
654
333
652
kh-P.
650 f r 717
648
744
10,
713
711
7 9
7 8
7 6
7 4
m
n
m
m
&
1. Kamjenz.*
2. Radeburg*
o. 2oitüt))a)Ut.
Eisenberg.*
5. Kulow.*
7. NjeßwacziDtO.
9. Beskow.*
10. StyKomorow.
27 min. pokaze
na riane wje- Kslanknow*
dro.
Gubin.*
Kinsbörk.*
6 Poßleni
Z ahan?
bertl. 22. aug.
wjecz. lOhodz. 13. B art.*
D obrolug?
15.
Lubij.*
Wulfe deschcziki
17. Lubin*
D M tody
möß. 29. aug.
G aßyn*
pop. 1 hodz.
G rab in *
54 min.pokaze
Rumburg.
na njewobstajRuhland.
ne wjedro.
Wetoschow.
.. —■
21. Radeberg?
Rafezy.*
Stoletna
protyka.
Hrödk.*
2.aug.deschcz; 26. Wöspork?
6. renje ; 7.
B rody*
deschczahrimaLuban.*
uje, o.
Vuvniow.
wot 9. hacz do
Sufoto.*
14. wschednje 27. Hennersdeschcz; 17.
dors.
IJtlCj 30. S ta ra
do fönza Wulfe
njewjedra s 31. Barsche;.
hrim anjom ase
Trebule*
ßhlnymi deschOrtrand.
Lîtuun.
Rukow.*
'-
1 8 6 7 . S e p te m b e r ,
poznjm z,
ttitt 3 0 dnjöw .
Tydzenje P o r je d je n a protyka
a dny e v a n g e lsk a . | k a th o lsk a .
S t a r a jutianffa)
A* *u• *a» u* •s» t•
O
l 'l l D
% 1 p . tb.
; h. tn. 1h. m S ! | 6 . IN.
36. tydzen. Text dop.: Iap . skutk. 9, 1 9 — 28.; pop.: Romsk. 1, 16— 20.
811
1 n jeb jj l l . n . p .ß w .ir 12. n. p. sw. 20 H.n.p.sw 5 1 3 6 4 6
21 T h a d d e ja 5 1 5 6 44 qgg 8 3 8
Rahele
2 pöndz. Absaloma
$c 9 7
5 1 6 6 4 1 q tSR*
22 A g a th y
3 wut. Mansueta
Mansueta
5 1 8 6 39
9 39
23 Z a c h e ja
Rozalije
4 ßrjeda Mojsaßa
23
B
a
rtro
m
ja
6
38
0
13
5
2
0
Nathan.
5 schtw.
Lawr. Just.
6
35
1
0
54
25
E
u
s
e
b
ija
5
2
1
6 pjatk Magna
Onesofora
6
32
5
2
3
1
1
40
2 6 A d r ia o a
Reginy
7 ßobot. Reginy
37. tydzen. Text dop.: Iap . skutk. 10, 29 —33.: pop 1. Kor. 4, 1 — 5.
8 njedzj 12.n.p.ßw.tr. 1 3 . n . p. sw. 27 12. u .p .s w . 5 2 5 6 30 & kh.d.
0 36
526 628 &
28 M d jz a sa
9 pöndz. Sidonije
Gorgonija
127
Miktaw.theol. 29 J a n . sm . 5 2 7 6 2 6
1 0 Wut. Pulcherije
3 0 B e u ja m in a 5 2 9 6 24
2 27
Prota
11 ßrjeda Abraham«
31 M a r ije p. 5 3 0 6 2 1
330
Juvencija
12 schtw. Bohumika
1
s
e
p
te
m
b
r
a
5
3
1
6
1
9
Amata
Amata
13 pjatk
4SK 4 36
>*►
2
A
n
th
im
a
5
3
3
6
1
7
skh.p
14 ßobot. fpowysch
t powysch.
38. tydzen. Text dop.: Iap . skutk. 12, 1— 11.; pop.: Romsk. 7, 18— 2415 njedzj 13.n.p.ßw.tr 14. n. p. sw. 3 lS.n.p.sw . 5 3 4 6 1 5 t ä t 7 5
536 613
7 32
4 B a b v la
16 pöndz. Eusemije
K ornela.
8 2
5 Z a c h a r ia s a 5 38 6 1 1
17 wut. Lamberta
Franciska
539 6 8 F * 835
18 ßrjeda Kwatember
Suche dny
6 M agua
541 6 6 1
916
19 schtw. Renata
7 R e g in y
Januarija
20 pjatk Kalipta
10 5
8 M a r. n a r . 5 4 3 6 4
PM ki
21 ßobot. M ateja
Mateja
9 J o a c b im a 5 4 4 6 1 n~gaff
lč 11 1
39. tydzen. Text dop. Iap . skutk. 13, 42— 4 9 .; pop.:
22 ujedzi 14. n.p.jho.tt, 15. n. p. sw. 10 14.n.p.sw.
11 T h e o d o r y
23 pöndz. Thekle
Polixeny
12 A n to n ije
2 4 wut. Jan a podj.
Gerarda
13 M a te r o a
25 ßrjeda Kleofaßa
Kleofasa
26 schtw. Cypriana
Cypriana
14 -J- p o w y š .
Kos. a Dam. 15 N ik ita s a
27 pjatk Kos.aD.
28 ßobot. Wjazßl.
16 E u s e m ije
| Wjacsiawa
Philipp. 3,
546 559
5 48 5 57
549 554
551 552
5 53 5 5 0
554 547
5 5 6 5 45
16.
kh. d.
0 4
m
115
m
2
30
&
3
4
5
&
& 459
kh. p.
12
-
40. tydzen. Text dop.: Iap . skutk. 14, 11— 1 8 .; pop.: G alat. 5, 2 6 — 6, 5.
29 njedz; lö.n.p.ßw.trt 16. n. P. sw. 17 lö.n.p.sw. 558 5 4 3 1 ^ 637
30 pöndz^ Hieronyma
Hieronyma
18 Eurinija 5 5 9 5 40 l ^ 7 5
Meßaczkowe !
W jedro. I
a
S to le tn a
skötiu' w iki.
protyka.
2. Stotpnjo.*
Khoczebus.*
D P reni
Ortrand.
bertl. 6. septb.
rano 6 hodz.! Pschibus.*
20 m inut. m a ! 3. Damna.
w etr.
i 4. Njeßwaczidto.*
© P otny 7. Zitawa.*
meß. 14. septb. 9. Biskopizy.*
rano 1 hodz. j Muzakow.*
14 min. pschiNowosalz.
njeße rjenische
Kalawa.
dny.
Ramjenjow*
Zarow.*
E Poßleni
bertl. 2 1 .s e p t.i^ - ^ e b e r g ." °
rano 3 hodz. io 3 « « r.
58 min. mdjje
'
deschczikojth 1 Wokbramezy*
14.D rj°w k.»
16. Kamjenz.*
@ M tody
M itoras. *
meß. 28. sept.
Pözkowy*
rano 0 hodz.
Rychbach.*
31 minut. ma
Lubin.
Wostrowz.*
symnedny.
21. B art * a
lane w.
Biskopizy*
S t o l e t n a 23. Wojerezy*
protyka.
G ubin* *
2. d o 5 .w e tr; Sstanknow.*
6. deschez a
Trjebule.*
czopto; 8.luty 25.P°tczniza
deschez; 12.po- 27. Wjeleczin *
mröczene nje- 30. Rakezy. ,
bjo; 13. mrösy;
Huczina.*
>5.czopto; 17.
Wößlink*
k u rja w a ; 18.
Dubz*
ja ra sym a;19.
Gaßyn.*
do könza miete Grodjischczo.
mjersnjenjow.
Huska*
Luboras."
Wupornnjenja
hödne dny.
1. Sapoczatk
hontwy.
8. Kermuscha
hodziska.
J ®1
,W
1867.
O k to b e r ,
w in o w z ,
m a 31 dnjow .
M
L-ZStar« julianska
o
D
| fyotti- t i in,, kh.
S e p t e m b e r . schad.
h. in, 1 k. IN s j 6. m.
6 1 5 38
7 35
19 P ro fin a
Remigija
2 0 K w a te m b . 6 2 5 36
810
Rahele
21 K o d r a ta
6 3 5 34
8 48
Kandida
6 5 5 32
9 32
Franca Xav. 22 F o k a sa
23 J a n p o d j. 6 5 5 30
Placida
1021
Tydjenje^ P o r je d j e n a p ro ty k a
a dny. ; evangelska.
katholska.
1 wut. Remigija
2 ßrjeda Rahele
3 schtw. Maximian»
4 Pjatk Franz. ^
5 ßobot.' Plazida 3 /
41. tydzen.
Text dop.: Jap: skutk. 14, 19 - 2 3 ;
.: Ephes. 3, 1 4 - -21.
16 8 5 27 Z L 1 1 1 5
6 njedz. 16.n.p.ßw.tr. 17. n. p. sw.
25 E u f r o s in y 6 1 0 5 2 5
; Marka
7 pöndz. Esthery
skh. d.
26 J a n a th e o l. 6 1 2 5 25 &
013
Brigitty
8 wut. Efvaima
28 K a lis tr a ta 6 1 3 5 20
115
9 ßrjeda Dionysija “ Dionysija
Franciska s B . 28 C h a r ito n a 6 1 5 5 1 8 'iifb 2 2 0
1 0 schtw. Athanasija
2 9 M ic h a la .
617 516
327
Placidije
11 pjatk Gereona
437
12ßobot. Maximilian« Maximilian« 3 0 R e h o r ja 1619 5 1 4
42. tydzen. Text dop.: Jap. skutk. 15, 8- -1 2 .; pop.: Ephes. 4, 1- - f i .
1 o k to b r a : 6 2 0 5 1 1 | ^ kh. p.
13 njedz. 17.n.p.ßw.tr. 18. n. p. sw.
2
C y p r ia n a 6 2 2 5 9
622
14 pöndz. BurkharjM a Burkharda
3
D
io
n
y
s
ija
624 5 7
6 35
15 wut. H e d w i k i d Hedwiki
i Hawla
4 H ie v o th e ji 6 2 6 5 5 N 7 1 4
10 ßrjeda Hawla
5 C h a r itin y 6 2 8 5 3
I Florent. B8 0
17 schtw. Innocenza
6 D o m . j;
6 2 9 5 1 UBg
1 8 pjatk Lukascha ev. ! Luk. ev.
FTOc 8 5 5
19ßobot. Ferdinand« i P ttra s Alk. 7 S e řg ijtt
! 6 3 0 4 59 Ü B 9 5 6
Äap.skutk. 17, 16- - 2 8 ; pop. Hebr. 10, 38— 11, 6.
8 l8 .o .p .$ -w . 6 3 2 4 5 7
19. n. p. sw.
11 5
9 J a k . jap .
6 3 4 4 5 5 m skh-d.
Wurschle
636 453 m
Kordule
117
l l F i llippa
i
638 451
Severina
230
Rafaela
6 3 9 4 49 ä s 3 4 3
12 Proba
1
3
K
a
m
p
a
641 4 4 8 Ä
Khrysantha
556
1 4 N a z a r e th a 6 4 2 4 46
Evarista
0 7
44. tydzen. Text dop.: Jap. skutk. 19, 1— 11.;
Ephes. 4, 22— 28.
27 njedz. 1 9 .n .p .ß w ^ a 2 0 . u . p . s w . 1 5 1 9 .n . p .s w . 6 43 4 4 4 k W kh. PSchim. Juv. 16 L o n g i n a
6 4 5 4 4 2 C§g 5 34
2 8 pöndz. Schim.
2 9 wut. Narzissa
6 47 4 4 0 6§S 6 6
Narcissa
17 H o se a
3 0 ßrjeda Klaudije
18 L u k . ev . 6 4 8 4 3 9 K - 6 4 2
Klaudija
31 schtw. S sw , i'efontt. Wolfganga
. 650 437 3
7 25
2 0 njedz. 18.n.p.ßw.tr.
21 Pöndz. W u r s c h l s ^
2 2 wut. K o r d u l e ^ ,
2 3 ßrjeda Severina
2 4 schtw. Salomy
25 pjatk Wyleminy
26ßobot. Hioba
Meßaczkowe
Pschemenjenje. Hermauki
I
Wjedro.
i
0
| skötne wiki.
S to letn a
protyka.
• 2. NjeßwacziD P reni ! bfo*
bertl. 5. oft. i Kroßyn.
wjeczor7hodz. j 3. Krakow.
7 m inut. ma j!7.Bjernaczizy*
Grabin.*
wetsikojte dnh.
Zybakin.
<A Pokny
Kulow.
möß. 13. oft. Scherachow.
pop. 2 hodz. ’ 8. Hrödk*
13 m inut. ma 12. Rubin.*
deschcz.
14. Lubij.*
Kinsbork?
C Poßleni
bĕrtt. 20. oft. 15. Barsche;.*
dop. 10 hodz. SlyKomorow.
6 min. pokaze 16. Rakezy*
na deschcz. 21. Drazdzany
(stare mesto).
tM Mkody Halschtrow.*
meß. 27. oft.
Wöspork.*
pop. 1 hodz.
Golischyn.
52 min. pschi- Radmerizy*
njeße rjane pak
Rumburg.
syinne wjedro.
fabeln *
22.
Pschibreg*
23. Görow.
25. Ortrand.
26. Budyschin.*
S t o l e t n a 28.Wetoschow.
Jasonza.*
protyka.
wot 1. do 9.
mozne w etry;
10. do 11.
jaßne njebjo;
12. do 22.
deschcz; 24. do
26 kurjawa a
deschcz; 29.
harz do könza
mjersnjenie' a
kurjawa.
Wopemnjtnj«
hödne dny.
16. H aw la
28. S chim ana
Iudascha.
Kermuscha:
M a l« B udyschczanska,
porschiska,
bukeczanska,
maleschanska,
hrodzischczanska,
kotowska,
miischczanska
a t. d.
1 8 6 7 . N ovem ber f
nasyrnnik,
ttui 3 0 dnjöw .
Meßaczkowe
Wjcdro.
Ü
Stoletua sfötne mist.
protyka.
1. Hrödk.*
Stara julianska
C)
l i D
l.Drazdzany*
D
P
reni
khow.
- kh.
O k to b e r . ; P ”b h. I». I I fsf>
Brody*
h. in. bertl. 4. nov.
Lubnjow.
pop.
3
hodz.
1 pjatk W schkch ß w . jW schSch sw j. 2 0 A r te m ija 6 5 2 4 3 5 1 ^ 8 1 2 16 rain. pschiEukow.*
2 ßobot. W schech dusch.jW schöch dusch. 21 H ila r io n a 6 5 4 4 3 3 Z K 9 3 njeße symu.
Nowosalz.
Ruhland.
© Pokny
45. tydzcn. Text dop. Iap . skutk. 19, 23— 4 0 .; pop. Koloß. 13, 14— 17.
Rychwatd.*
meß.
nov. 5. Bart* a
3 njedz. 20-n.p.ß
21. n. p. sw. 22 2 0 i n .p .i w . 6 5 5 4 3 2 ,Z A 10 0 rano 12.
1 hodz.
lane wiki.
4 pöndz. Korle
!Korle Borr. 23 J a k u b a ja p . 6 5 7 4 3 0 , M 1 0 5 9 59 m inut. ma
6.
Njeßwaczi2 4 A re th a s a 6 5 9 4 2 8 ßlk kh. d.
5 wut. Blandinh
Emericha
deschcziki.
dko.*
25 M a rc ia o a 7 1 4 2 6 WO 0 2
6 ßrjeda Leonharda
Leonharda
Radeberg.*
1 Poßleni
26 D e m e t r i j a ; 7 2 4 2 5
1 7 bertl. 18. nov. 8. S tara
7 schtw. Erdmana
Engelbert«
Darbna.
27 N e s t o r
7 4 4 2 3 f i f 2 1 6 wjeczorbhodz.
8 pjatk Emericha
Godofreda
2 8 T e re n c a
7 6 4 2 l i < f i T 3 2 6 5 4 nun. möze 9. Trebule*
9ßobot.!Bozidara
Ursina
rjenische dny 11. Rosbörk.*
G ubin*
46. chdzen. Text dop: Iap . skutk. 20, 17— 38.: pop.: 1. Petr. 1, 22— 25.
pschinjescz.
12.
Iasonza.
10 njedz. Ä l.n.p.ßw .tr. 22. n. p. sw. 2 8 2 l . n .p .s w . 7 8 4 1 9 < rp 4 3 9
O M tody
Rychbach.*
11 pöndz.Marcz. M k Marcz. bisk. 3 0 Z e n o b ij a 7 9 4 1 8 F s - 5 5 4 meß. 26. nov. 14. Lubij.*
1 2 tout. Modesta^W Kunibert«
31 S ta c liy s a 7 1 1 4 1 6
skh. V. rano 6 hodz. 18- Stoipnjo*
Pizn.*
Staniskawa
1 n o v e m b r a 7 1 3 4 1 5 N 5 4 1 0 mrn. pokaze
1 3 ßrjeda Arkadija
na
rjane
wje20.
Rakezy*
2 A k m d io a 7 1 5 4 1 4
1 ^ schtw. Levina
- Klementiny
6 45
dro.
25. Wospork.*
3 A k e p s im a 7 1 7 4 1 3 HIS 7 46
Leopolda
15 pjatk Leopolda
Lubin.
. ins» 8 5 4
16ßobot.j Edmund«
Edmunda
4 J a n a jap . 7 1 9 4 1 1 Hfc
26. Dobrotug*
S t o l e t n a StyKomorow.
3 — ii.
47. tydze«. Text dop.: Jap. skutk. 21, 8
protyka27. Aemr.*
2.
a 3 pschi
Radeburg.*
17 njedz. 22.n.p.ßw.tr. 23, n. p. sw.
i
10
7
2
0
10
6
5 2 2 :b .p .s w .
M
jaßnym
njebju
28.
Briwatd.*
4
9
18 pöndz. H e s ic h ij-^ Heshchija
7
21
1
1
2
0
6 P a w o ła
m
mjersnjenje;
19 wut. HilzbjetchL^ Hitze
7 3 3 m a r t. 7 23 4 8 & skh. d. 4. a 5. deschcz; 30. Pschibus.*
Aitawa*
2 0 ßrjeda Emilije
7 25 4 7 9 t 0 3 3 8.rjenischo; 9.
Benigna
8 M ie h a ła
9 O n e s if o r a . 7 26 4 6 5*1 1 4 4 do 12. deschcz; Ttfupomnjtnj«
21 schtto. M ar. wopr. M ar. wopr.
10 E ra s ta
7 28 4 4 5*1 2 5 6 13. do 15. rje- hödue dny.
2 2 pjatk. Pokutny pjatk Cäcilije
16. do 1. Kralowske
11 V ik to ra
7 29 4 3 5*1 4 5 nischo;
23ßobob Klemenza
Klemenca
22. toĕtr s batest.
deschczikom; 3. Kermuscha:
48. chdzen.
Text dop : Jap. skutk. 24, 10— 16 ; pop : Phil. 3. 17 - 21.
23. o 24. ja- bartska,
24njedz. S3.n.p.ßw.kr. 24. n. p. sw. lS B 3 .n .p .s w . 7 31 4 2 M
5 1 3 ra sym a; 25. huczinjanska.
13 J a n a C h r . 7 33 4 1 m
7 1 8 deschcz; 26. 10. Klukschan«
25 pöndz. Katrziny
Katrziny
1 4 F ilip a jap . 7 34 4 0 * kh. P. rjenje; 28. do ska,
26 tout. K o n ra d a ^ e ! Konrada
30. wo dnjo rachlowska,
1 5 J a p . p ost. 7 3 6 4 0
27 ßrjeda Hunczerja
5 2 0 rjenje;
!Z öafilija
w nözh minakalska,
28 schtw. Rufa
Sosthena ■ 16 M a tth . ja p 7 37 3 5 9
6 4
deschcz.
22. Pokutnh
29 pjatk Walter«
Saturnina
17 R je h o r ja 7 38 3 58 a
654
pjatk.
handrija
30 ßobot. pandrija
18 P la to n a in 7 4 0 3 58
7 48
30. H andrija.
1
I
1
Tydzenje P o r je d je n a p ro ly k a
o dny
cvangelska.! katholska.
j
a
1867.
D ecem ber,
hodownik,
um 31 dnjow .
Meßaczkowe
pschemenftnje. Hermanki
W jedro.
S to letn a
skötne wiki.
protyka.
D
) P reni
skh kh.
6. ni. Berti. 4. dezbr.
dop. 11 hodz.
10 minut. ma
8 4 7 prjedh ßneh a
9 4 8 na to rjane
1051
wjedro.
>4* 1 1 5 6
T
Pokny
X*.
■*K kh. d. meß. 11. dez.
itnT .1 3 pop. 0 hodz.
2 1 3 59 m. porucza
na deschcz.
50. tydZen. Text.rddp.i:
40, 1— 5 ? M al. 4, l - 2.; 1, Tim. 1, 5.
<| - yßoßtetii
3 26
2. adventa
26 25.n.p.sw 7 50 3 5 4
8 njedz 2. adventa
Berti. 18. dez.
9pöndz. Agrippiny '
Leokadije
27 J a k u b a m . 7 51 3 5 3 P * 4 4 1 rano 4 hodz.
1 0 Wut. 3»dithy ä
Judithy
7 52 3 5 3 »
5 5 7 24 min. pschi28Šćĕpana
11 ßrjeda Damasa
Damasa
29 P a r a m o n e 7 52 3 5 3 » skh.d. njeße svmu a
12schtrv. Epimacha
Dionysije
30 H a n d r ija 7 54 3 5 3 •4B 5 27 mjersnjenje.
13 pjatk Lucije
Lucije
1 d e c e m b r a 7 55 3 5 3 H B 6 34
G M ody
14 ßobot. Jsidora
Nrkasija
2 H a b a k u k a 7 56 3 5 3 m 7 49 meß. 26. dez.
0 hodz
51. thdzen. Text dop.: Hagg. 2, 7 - 1 0 . ; l.M öjß. 49, 18.; l.Tim . 2, 4 —5. rano
28 min. pokaze
3 1 . a d v e n ta 7 57 3 5 3 m 9 5
3. adventa
15 njedz 3. adventa
na symu.
Eusebija "
7 5 8 3 5 3 & 1021
lOpöndz. Anamaßa
4 B o rb o ry
17 wut. Jsaaka
Lazara
7 59 3 5 3 & 1 1 3 5
5 -S ab b a sa
18 ßrjeda Kwatmb. Vfc' Suche dny
ist), d. i S t o l e t n a
6 M ik ław ša 8 0 3 5 3
ZosyMa
7 A m b r o s ija 8- 1 3 5 4
046
1 9 schtw. Reinhard«
proty Ka.
Liberata
2 0 pjatk Ammona
S P a ta p ija
8 2 3 5 4 4*1 1 5 6
5. deschcz a
21 ßobot. Domascha
9 H a o y p o d j. 8 2 3 5 4
Domascha
3 4 ßneh; n atoßo
52. thdzen. Text dop.: des. 12, 2— 6 . ; 5.M öjß. 18, 18 — 11>.; l.J a n . 4, 9. wjedro wujaßn i; 8. deschcz;
4. adventa
10 2> a d v e n ta 8 3 3 5 5
4 9 9. czoplischo;
2 2 njedz 4 . adventa
Viktorije
11 D a n ie la
23 pöndz. Dagobert»
8 3 356 #
5 1 2 10. d^schaz;
2 4 Wut. Hadam. aJevy Hadam.aNvy 1 2 S p ir id io u a 8 3 3 5 6 *
6 1 3 11., 12.rjeniez
25 ßrjeda Bozi d z M . 1. sw. hodow 13 E u s tra c a
8 4 357
7 8 13.beschcz; 14.
do 18. pomrö26 schtw. 2.ßw.ho^W' 2. sw. hodow 14 T h y r z a
8 4 358
kh.P. czene w jedro;
27 Pjatk Jan a evang. Jan a evang. 15 E le u th r ija 8 4 3 5 8 Z U 5 4 0 20. jaßne nje28 ßobot. Njew. dzöczi Njew. dz.
1 6 A g g a ja
8 5 359 &
6 38 Bjo a khtödne;
30. do könza
53. thdzen. Text dop.: Jes. 40, 2 7 — 3 1 .; Ps. 103, 1— 18.; Ju d . 24 « 25. je shma.
29 njedztl n jedz. po hodz njedz. po h o d z ii? S.adveutsig g 4 0
7 38
ZOpöndz. Davit«
4
1
lSSebastiana 8 6
840
Honorija
943
31 Wut. Sylvestra
19 ßonifaca 8 7 4 1
Sylvestra
O
Tydzenje P o rje d z e n a p ro ty k a I Stara julianska
khow.
katholska. N o v e m b e r. skhad.l
a dny. evangelska.
h. m.| b m
49. thdzen.
Text dop.: Jer. 31, 3 1 - -3 4 .; Ps. 100; Ja n . 17,
19 24. n . p .s w 7 4 1 3 5 7
1 . adventa
1 njedz 1. adventa
2
0 R eh. z D. 742 356
Bibiany
2pöndz. Aurelije
21
M a r. w o p . 7 4 4 3 5 6
3w ut. F r. 3E«b.
Franc«Tav.
2 2 E ile m o n a 7 4 5 3 5 5
Borbory
4 ßrjeda Borbory
2 3 A m tilo c h a 7 47 3 5 5
5 schtw. Amoßa
Abbasa
7 48 3 5 4
6 pjatk Mikkawscha Mikkawscha 2 4 K a trž ju y
2 5 K .le m e n ta 7 49 3 5 4
7 ßobot. Markwarda Ambrosija
I I
—.|5
B
3.
&
<E&
2. Biskopizh*
G aßhn*
Aitawa.*
3. B art (lane
wiki).
4. Njeßwaczidto. *
9. Dzeze*
Brody.*
Drjowk.*
M itoraS.
11. Khroßyn.
(Sijenberg*
12. SuBij.*
13. S ta ra
DarBna.*
14. TreBuIc?
16. LuBoras.
Hrödk.*
17. Barscher?
18. Ruhland.
Rakezy?
21. Muzakow.
Wojerezy.
23. Kulow.
Wopomnjenja
hödne dny.
5. B orbory.
21.Domascha.
24. Patorziza.
31. Kralowska
renta.
j ^
ip
I I Ist i I
tt» i d»
~ t * CO
(O
»is
- ©dX©
s
t »
s
t
rl0
s
t
CO f
0o d»
s
ti>©
| 1—
—
dXX^©
©
ddioI
d
d
s lt
♦
fS
©
d'so
2
- EI I NI i 1II 11 11T i T i ~
d o
is
tiOj *
fl | ©| ©1©111i i i i i l i i I
K
s
t
© Is
t »
I^ ü
?w
>
o
1 i i i i i i i I •jt
1 " d I-2
©
is
t i
s
t©
c
oSO 's's»
o©
ddd
is
t
Zd©
1! 11
d o
oooooooo
i"^ ^ ^ ^
l
i—
4 4^
s
tf» N‘O 'O
d»
—
io—
<e co ao t o Si © CO h* 00
i
s
t
©
s
t©
dd
d
co i
0
)
~ 1Z 1 1
—
ddd >
d
o-o
5’
g-5
,
r-i
co c o
e
st 1-1
o B ° M H M 111i i 1i i i i ”
ä
-
S
“
2
L
t
"
»
3
. 1 4
tä s*
.
i *
K.
^
*"
1
”
1
Ist
d
d
dddco
j kst
|
1 ”
^
^
1
t * ist
r> »ß W
b.
M O h 's
— h
1
-H ^ T
1 lO
i
ddxx' s
i
i
»st
00 * »st
co ' s
i
I
1
1
1 2
CO GO
's ©
©
i i 1 , i i 1
's* © CO
co © © ©
ri
d
l
1
i
is
t1 i
dIst ist
d d
d
1 1 i 1 i
1 © © © ©
' —
d d
UJ
1
M
I I
I I
i
1
1
1
1
1
1
i
1
rH r - 1
i
Z
4 4
■§
s t
8
ä
M i "
' I M
r* i-i t c
" d d X
1 1 1 1
co CD
1
1
©
co
1 i
i
'
w
t-
1 1
.
co
1
—
1
^
© »st
d
co
i i
g-O
»st
t'.
d
d■v
'S
s
=
=
t -4
ř i *2 ř i
M © ©
d©
7
1
IS s
X i—i
'sh»
tH rH
55 tH tH 2
X
1
ddde t
d
CO © ©
e5
d©
X t-H ' s r -
®
4
© © © © © ©
h
- d co Tř © © h» op Oi
^ UJ © u-j UJ © © us
d©
1 =
UJ
X X
's
Ä 4 2
—
d co 's © ©
X Oi
's
's
I = 's 'ř 's
L-.
otH
O Ö
*g E
«OO
4
2
i—1
co ' s © © h* X O i ©
© © © © © © © © © t»
ä
-M ES
SS « -
1
1
8
« > o
♦noC©
!
©
X
o
9
c
o©
'sh
©
d©
X
»
1
's
's©
©
©
©
©
©
d's
ddddddddN
d
l>X Oi 9
©
o's©
^ - de
.ä~ X X X X X X X X X ©
»
I
1c
—
< dddX X X 's
ä!Ldt
d5
d
O
ł
>- j'
d
VCř- Q
o o o o o o o o
i
c<T
2
”
f
|
|
i
i
1
1
1
1
|
i
1
|
i
i
1
| -.^»o tH
t
I
M
♦g
CO 00
-<OWQO ^ i © dx 1 d's
d
i 1 1 i i 1 1
d1
f- d
j t
© e s
dddco 60 's oo dcO ©
d5 ©
- 4 I I 1 1 i ■" - " —
d »"S
1
*
1
X
©
©
i
Ü
Z
_
I
1
»
=
f
© © © © © ©
d
X © ©
- dX ' t © ©
co X X X X X X X 's
1^
^ 1
1
i
1 i i i f l
*
#
1 =
W iflh
9) >A h
d»st l »st »st 1
co co 's 's »st
ist i
dh d
CO £ ^
's t>
© © d »st X
i ’S s
12 i
d
dd
d
l
5 t
i
=
f-i dd d co co r- ©
ist w CQ 5. Š © © © t» h» X X X ©
co
1
i
;
1
I
I
”
2
ClT
©©O© o o ©
dX 's © © X O i
8
1 = d d ddd ddddZ
^
^
i i B
i
5?
i
I
1
SO !>• in d
ist Ist
i *
o
B
i t
F
e
09
i
3
»■
§f
4
* 5
*
Kap
tal.
W u l i c z b o w a n j e
- anje.
ä'
•e^ ^
^
l
X r* © d
h ö M O h
— 04 01
|
1 i I I
c
o©
X
1*
X
L4 dd
d
d
's
c
o
©
©
hXo>
l©
©
©
Oi ©
©
©
Oi
T=O
29
29
29
»2
©
j
27 S
28 2
28’ 5
© ©
o©
O©
—
ie®
io©
»
flO©
©
©
©
©
©
©
^
5 ©
s
t5 Ist
o
dx 's«
2
1
1 1
© y)
—
! ~
I I
1 ifl
I N
| U)
ddco
I
| iß
| -Tf oi co CO IN f ' -
f*dd
1 1
i T
H Ifl ® «
'S
i
i
i "
1
1
CO
co CO
1
©
!
»st CO ©' h- »st
"
i
i
1
1
1
i
i l i i 1 1 i
' s co d
o»st d
d1 i
dddCO ©
-
d1
d
h» ist >o
d
i
i
i -1
i
d
1
i i 1 I 1
© d © © ©
t
co Is
o
© o© o© ooo© eoe oo©
W W W
»st co
xOI © © © ©'s ©©
dco
©
©
©
fM
©
©
©
©
>s©
^
=
5
rs
» 4
K
1 =
SS,
>
co co co ' s ' s ' ř Ist © © <0
—
dX
© © h» X Oi ©
co © © d
4
ä
§■
L
1
=
t>
X © © d © X
1
I
1 ”
dco
^
' s t»
© X
L
w
1
ww
© © t ' X Oi ©
f4
P s c h i d a w
k.
Nekotst europiscy wjerchojo.
J a n , kral sakski, rodz. 12. tqembra 1801; zenjeny s
A m a l i j u Augustu, bajerskej prynzeßynu, rodz. 13.
novembra 1801. Dzeczi: 1) Bj edri ch August Al Bett, rodz. 23. haperleje 1828: zenjeny s prynzeßynu
K a r o l u s W a s a , rodz. 5. augusta 1833; 2) M a r j a
Hi l z b j e t a , rodz. 4.februara 1830, wudowa njebo
genuesiskeho wöjwodh F e r d i u a n d a : 3)Bj edri ch Auguft J u r i j , rodz. 8. augusta 1832, zenjeny s portugalskej pryzeßynu: H a n u M a r j u , rodz. 21. julija
1843; 4) S o f i a , rodz. 15. mjerza 1845, zenjena
s bajerskim wojwodu K o r l u T h e o d o r o m .
Bj edri ch Wy l e m I., kral pruski, rodz. 22. merza 1797.
F r a n z J o s e f , khezor rakuski, rodz. 18. augusta 1830.
Al e x an d er II., khezor rufst, rodz. 29. haperleje 1818.
N a p o l e o n HI., khezor franzowski, rodz. 20. hap. 1808.
Abdul Aziz, khezor turkowski, rodz. 9. febr. 1830.
.
1.
Pom haj B öh w a m !
Pschindz k nam twoje kralestwo; to je druha
pröstwa we Knjesowej modlitwje. Tyßaz kröcz scze
drje rot), lubi ßerbszy bratsja a ßcrbske ß o try , tutu
pröstwa spew ali; ale scze dha tez ßweru wopomnili,
schto tu ta pröstwa toe ßebi wopschija a schto ßebi s njej
pola wotza to njebjeßach wuproßycze? Twoje kralestwo
pschindz — schto abo kajke dha tuto kralestwo je, wo
*
Ludwig II., kral bajerski, rodz. 25. augusta 1845.
Leopold II., kral belgiski, rodz. 9. haperleje 1835.
Kh r h st i a n IX., kral danski, rodz. 8. haperleje 1818,
J u r i j .1., kral grichiski, rodz. 24.dezembra 1845.
Wy l e m EU., kral niederlandski, rodz. 19. febr. 1817.
L o u i s I., kral portugalski a algarbiski, rodz. 31. oftobra 1838.
P i u S IX., banst romski, rodz. 13. meje 1792.
Vi kt or E ma n u e l , kral italski, rodz. 14. mjerza,1820.
J s a b e l l a , kralowa schpaniska, rodz. 1. oktobra 1830.
K o r l a XV., kral schwedski, rodz. 3. meje 1826.
K o r l a , kral würtembergski, rodz. 6. merza 1823.
Bi k t o r r a , kralowa jendzelska, rodz. 24. meje 1819.
Mikl awsch, wjer^ czornohörski, rodz. 6-dezembra 1841.
Mi c hai , wjerch jftrbski, rodz. 4. augusta 1825:
K o r l a I., wjerch rumunski, rodz. 20. haperleje 1839.
kotrez ßo tak naleznje proßy? H la j! toono njeje ani
jedz ant picze, ale prawdoscz a wer a radoscz we ßwjatym duchu. M ono njepschindze se swonkomnym nakoênjom, wol njcho ßo njchodzi prajicz, hlaj tudy abo
hlaj tarn , ale wone je snutskach we naß. Tez njesteji
wone na ßkowach, ale na mozy. W e nim je jedyn s
kralom a s knjcsom, tön jeniczki narodzeny ßyn B ozi,
kiz je wo ßebi ßamym p ra jit: ja ßym ßo na to narodzik
a ßym na to na ßwet pschischot, so bych prawdze ßwedczik. S akon prawdy a to evangelion hnady a mera
knjeji a roökasuje we tutym kratestwje B o jim a ta
luboscz, kotraz je könz wschitkcho pschikasanja a kralowskt
sakv«, ta najwjetscha bjes tfjomi, ta zidzany swjask wo
wschitke jeho stawy wije. W one m a ßwoje Weste dobre
wustawjenja, naktaduje Weste pschißkußnoscze, a wudzLli
tez drohe prawisna a zohnowanja, njemako Wulfe wschitfim Ihm ßamym, kotsiz I njemu ßtuscheja.
Tuto kralestwo je prjedy, hacz ßmy schtö wo to
proßyli, bjewscheje nascheje m odlitw y, hizom pschischto.
Pschischto wone je we starym kaj we nowym testaviencze
o je ßebi se wschech ludow setnje poddanow dobyto.
Khrystus Jesus je to ßamo satozit na twjerde stokpy a
je ßam röstny ta m jm , tön droht wuswoleny weZionje,
ßo scjinit, ta t so Jana semsfa möz tuto klalestwo powalicz njemöze. W ön je ßwoje evangelion wot B ojeje
hnady a prawdy jako sakon, do kotrehoj wschitzy w iricj.a
po kotrymz cjinicz a ziwi bycz dyrbja, postajit. A my
wschitzy, kiz ßmy stawy tuteho kralestwa, hdyj ßmy
psches kupjet ßwjateje kschczenizy s wyschnoscze teje czkmnoscze wum üjcni, do teho kralestwa teje hnady pscheßadzeni a s lym hödni namakani k runem u herbstwu tych
ßwjatych we ßwetle, so wuziwamy wodacje hrechow a
wschitke drohe a wulzyschnje kraßne fubfa teho sbüjneho
dzeczastwa B ojeho.
Hacz runje pak tuto kralestwo B o je je hizom pschi
schto o to derje bjes nascheje m odlitw y, dha mamy pak
tvla hischcze pschezo wo to dale proßycz; so by pschischto
k ty m , kotsiz je a jeho krala njesnaju. Pschetoj milliony czlowjekow ßo drje teho jaßneho ßwetka s wjeßclu ja , kotrez jim we Khrystußu je scskhadjato a s wjcßetosczu se studnje sboza cjerpaju » s njebeskim khlöbom
ßo naßyczuja, kotrez jim ßo s hnady skiczi, ale wjele
wjazy millionow je tajkich, kotsiz hischcje po cjmje khodza
a we khtödku teje ßmjercjc ßedza, kotsiz ßo jenoz wot
drjcbjenczkow jiw ja, kiz s blidow mudrych a müznych padaju, a kotsiz sawutlu w pusczinje ziwjcnja. S a tulych,
sa tych wbohich pöhanow , kotsiz k morwym pschiboham
ßo modla a psched jich ßwjeczatam ßwoje kolena shibuja,
kotsiz ßwoje jtwjenje w bojoscji a hubjenoscji wjedu a
ßwojim czelnym loschtam a jadosczam poddani zane
prawe wjeßele a sboje tudy njesnaju — sa tutych pühanow ta luboscz Khrystußowa naß wabi nalejnje pro
ßycz : pschindz twvje kralestwo k n tm ; njcch budze lwoje
mjeno tez tuto nowe löto wot nowych jasykow a w utrobow ßwjecjene; tw oja luboscz d mitosziwoscz m Khry
stußu sjew ßo tawsyntam tych, kotrymz twoje wützne
woblicjo hacj dotal je potajene, pohladaj na jich zatoscz
a hubjenoscz, na jich khudobu a bojoscj psched ßmjerczu;
wumöz shubjenych, vschiwjedz hew sabtudzenych, shrom adj rosproschenych; njech sernicsfa sboza böte dale ßo
sweczi a ßtünzo prawdoscze morwe dusche shrije a wojiw i; daj so bychu ßo mjesy twojeho kralestwa a jeho
zohnowanja Po semi rosscherike. W o to mamy proßycz
s tej prostwu : pschindz twoje kralestwo.
M y Pak, lubi bratsja a lube ß o try , p ro ßy m y :
pschindz k nam twoje kralestwo! K nam dyrbi wone
pschincz. Pschetoj wjele pühanstwa hlscheje pola naß a
ßrjedza w kschesczanstwje ßo namaka. Jich wjele wot
n a ß , kij ßmy stawy Bozeho kralestwa, ßu ziwi
jako njebychu nicjo njewedzili wot teho krala teje hnady
o p raw dy , kij je tön pucz, ta wernoscz a to zkwjenje.
W ulka je ßyta tych njewobroczenych a sabtudzenych, tych
njewerjazych a lvhzy smyßlenych, tych potajnych a khröbtych hreschnikow, tych nemych a hkuchich, tych bednych,
ßlepych a khorych. 8za a ludanje, btud a pschiwera,
njepüzeziwoscz a mand.zelstwo tam anje, paduchstwo a
m ordow anje, falschna pschißaha a pschißtodzenje, njepopschecze a sawiscz, njelubosnoscz a swada knjezi we
Bozim kraleftwi, w zyrkwi teho knjesa. S a n a praw a
ziwa luboscz k B ohu ani k blischemu, jan a horza luboscz
k B ojem u ßtowu, jan a werna pokuta njeje bjes nam i k
nam akanju. T o kralestwo Boze czerpi psches tych, k
kotrymz je pschischto. Teho dla je nam trebne, so
ßo w otam y a modlimy: wostan pola naß kneze, wobrocz wschitkich, w obaraj stej radje tych, kotsiz ßo tcbi
njechadja poddacz, ptodz ziwu weru do wschitkich wutrob ow ; hon naß k pokucze, sahoj naß khorych, wubudz
k ziwjenju morwych, rosßwecz saßlepenych, stwok we
naß cziste wukroby, daj nam nowcho wffteho ducha,
ptodz luboscz, hdzez zana njeje a sahor lewkich, daj
wschitkim kschesczijanam dale böle Pdsnacz, so ßu stawy
bjes ßobu, bratsja a ßotry, kotrychz je jedyn knjes wum öht, lsis je sa Wschitkich w um rjet; daj nam m er, ko»
tryj tön ßwet nam dacj njemoze.
H a j! to we ßebi wopschija ta pröstw a: pschindz
k nam twoje kralestwo, so proßymy: pschindz sa nasch
kraj a sa wschitke kraje teje semje, pschindz k nam a k
naschemu ludu. A wo to mamy we tutym naschim
jara srudnym czaßu prawje naleznje a nutrnje Proßycz.
W üjna jew udyrita, sta a hrosna wöjna. S syn ojo buchn
se starschiskeho doma, muzojo wot ßwojich zonow a dzecji prjecz pod brün wotani. Wopuschczicz woni dyr8
bjachu ßwoje merne dzelo a powolanje a ßo woblez
wojersku drastu. Nichtö njechasche, so by ßo w er kasyl
a wöjna wjedla a to la , prjcdy hacz ßebi myßlachmh,
bu wvna tudy. M y bechmy ßo jeje dawno bojeli, ale
hdyz be ßo sapoczata, hlaj kajka be to stysknoscz, bojoscz, hrosa bjes ludom ! D olho wona njeje k ra la ;
zane ßydom let njejßu ßo bili, kaz psched sto letami, ale
jenoz ßydom dnjöw. Jsraclszy mejachu schtyrzcczi lA
PscheS pufczinu puczowacz, tut« wöjnska hara je jenoz
neschto psches 4 0 dnjöw tra la . Ale kajku srudobu je
pak tola tütn krötka wöjna naczinila. Hdyz jedyn wscho
do hrvmady liczi, möze jedyn rjez, so je na wobemaj
bokomaj na 25 abo 3 0 ,0 0 0 semrjetych a ranjenych, a
tajkich kiz ßu ßwoju strowoscz pschißadzili a ßwoje ströme
stawy shubili a czaß ziwjenja hubjeni a k zanemu dzelu
abo zanej w arbje kmani nejßu. Wopomncze, kajke
boloscze ßu ranjeni na bitwischczach lezo wustacz meli,
kajke stysknoscze w lazaretach; kajke ßylsy ßu wudowy
a ßyroty, wobstarni nanojo a maczerje ßwojich dla
plakali; kajke wobczezcnja a daw anja ßu psches wokolo
czahanje wöjskow nastale, kajke Pschichodnje powyschene
dawki ßo budza dawacz dyrbjccz, kajke wopaczne menjenja ßu ßo tuteje wöjny dla bjes lndom sjewite a
kajke je to ßwarjcnje a wadzcnje bylo, so ßo wschitko
njeje po myßlach a nadzijach ludzi stato a podalo; w o
pomncze to wschitko, dha budzecze derje ßobu s dychowacz: pschindz dha tola k nam twoje kralestwa, daj
so by ßo mer sczinit, a so by do naschich kschesczijanskich
krajow tajki buch pschischol, so njeby tajke krcj pschelecze
ßo wjazy stacz m ühto, so bychu wjele böle czi ßami,
kiz m aju roskasowacz, w lubosczi a sjednvczi hromadze
ziwi byli a ßwoje wezy bjes ßobu wuczinili tr mernym
jednanju bjes hürkoscze a bjes krawnych mjeczow.
Hdyz pak hischcze jedyn kröcz na tutu poßlenju
wöjnu spömuimy, kotraz je nett, dali B ö h , psches mer
czinjenje wobsankujcna. a ßo prascham y, czoho dla ßo
w ona je sapoczata a wjedka, dha ßo wschak prjedy zane
prawe wotmolwjcnje n a to dacz njemözeschc. Schlcöwig-Holsteina d la , prajachu nckotst, drusy: hnewa a
hidzenje d la , dokclz ßo czi wyßozy tnjeza wjazy snjescz
njemüza; tseczi rjeknu: teho dla je ßo ta wöjna sapoitzaka, dokelz ßo revoluzije bojachu. Netk Pak wemy,
so ßo to je nömskeje jednoty dla stato , so by awstriski
khezor s nemskeho swjaska wustorczeny a pruski tra t jako
tön najmöznischi na prene mesto postajeny byt. Hdy
by s teje pschelateje krwje nemskemu ludu taste sbvze
w u rostto , a stare hubjenstwo ßo minyko; hdy by jene
mözne nemske kralestwo nastato a swjask jednoty ßo wo
wsche nemske krajy wiks hdy by ludowe prawo pschcS
to ßo sakitalo a trajazy mer sawesczeny byk, dha bychmy tez my S scrb jo ßebi to derje lubicz dacz mühli.
Pschetoz nasch ßerbski lud ma wschak tola na wschein
dzel, schtoz ßo dobreho abo sleho w nemskich krajach
stanje. ' Tehdy wschak tcjj ßynojo ßerbskcho luda nie»
budzichu zyljc podarmo nusu a zaloscz tuteje wöjny
snjcßlr- ant ßwoju krcj na bitwischczach zyle podarmo
pscheliwali. Ale — ale — zana praw a w era a prawe
dobre dvwerjcuje bjes ludom njeje, so nam ta wöjna
tajke sboze pschinjeße. Wjele böle wulka njedowera ßo
pokasuje a s wjetscha ßu wschelazy, k najmjenschemu w
Sakskej, njespokojni a troschtuja ßo s tym, so w blizschim
czaßu wözny pomöznik w zu'bje postanje, kiz budze k
prawcmu dobyczu pomhacz. Psck>d nowej wöjnu pak
chzyt naß B öh swarnowacz a daliiche krej pschelecze wot
naß wotwobroczicz. die! pschindz k nam twoje krale
stwo , chzcmy proßycz stajnje a pschezo, so czi, kiz na
thrönach ßedza, ßo bychu snjcßli a dobra jednota by
ludy wobsbozowala. Knjeze poka'z nam ßwoju ßmilnoscz, ta! chzcmy sdychowacz, a pomhaj nam : so by ty
mer lubil ßwojemu ludu a ßwojim ßw jatym , so bychu
ßo k hluposczi njewröczili, so by w naschim kryju czeicz
b yd lila, so byschtej dodrota a ßwernoscz ßo setkalej,
prawdoscz a mer ßo wvkoschalej, so by ßwernoscz na
semi rostla a prawdoscz s njebjeß hladala.
Z adyn dobry czaß a zane prawe sboze njemöze na
naß pschincz, hdyz dach kschesczijanskeie poboznoscze a bohabojasnoscze tot kschesczijanskich darnach njebndli. D om
je to prenje mesto, w kotrymz stawy Bozeho kralestwa prenze wotczehnjcnje dostanu. D om je ta ßwjat
niza knjesowa, w kotrej; ßo jemu prenja ßluzba poßwjeczi. D om je ta merna khowanka, w kolrejz Pschikrycze m am y, hdyz roottfa traschne wichory schumja.
Hdyz w domach ludzo ßo prawje sadzerza, dha w kra
jach wschitko derje steji. Teho dla ta vröstwa: pschindj
k nam twoje kralestwo — tez to we ßebi wobsanka:
daj! wötze w njebjeßach psches Khryftußa Iesußa, so by
w kschesczijanskich domach lwoja czescz bydlila, so by
mer a luboscz, jednota a podöznoscz we »ich kczela, so
bychu ßo mlodzi a statt ßweru wo to prözow ali, ßo
tebi ßwjcczicz a twoje mjeno pichctraßnicz.
A dokelz tön knjes Jesus Khrystus prajt: tuto kra
lestwo je nutslach we w aß, so je czelo a krej njemöze-
tej herbowacz, so do njeho nichts njemöze pschincz, khiba
so ßo WÖN s noroa narobzi, Tifja s tutet prostwu tez wo
Lo proßymy, so by motte k turnt pschischto do naschich
wutrobow. K temu Pak ßkuscha, so my jeho ßwjatemn
ßtowu psches jeho hnadu werimy a bohabojasnc ziwjcnje
wjebzemy tu czaßnje a tarn mřcjnje. P o tajkim chzyt
tön njebjeski wötz nam ßwojcho ßwjateho ducha baq,
so bychmy wschitzy tez tuto nowe leto ßo ttn mutskomttym cztowjeku bäte böte wobohacziti a poßytniti, so by
Ahrystns psches roeru bybtik w naschich wutrobach, so
bychmy w tubosczi fnforjenieni « satozeni byli a napjelnjeni se wschej Bozej poknosczu. Pytajm y jenoz najprjcby Boze kralestwo a jeho prawbosz, bha bubze nam
wschitko brühe pschibate. K temu pomhaj B ö h !
2.
H u d a n c z k a.
Hubanczka buchu hizvm ro najstarschich czaßach tu»
bowane. Woßebje we naranschich krajach roone pola
wuczeuych a mubrych roe wyßokej czestzi stejachu. S
nimi spytachu ßwojich pscheczetow, hacz rooni tuboscze a
dowerjenja hobni ßu. Woßebje pschi wjeßetych sktabnosczach, hbyz ßo k hvstzinam shromabzowachn, tehby ßebi
hubanczka bawachu a je wukozicz spytachu.
W ßwjatym pißmje ßo wo hubanczkach rycî, a shouim y, so Jsraetszy we vrönich czaßach te ßame tubowachu. W knihach ßubnikow w 14. stawje ßo poroieba,
so Simson, hbyz roön kwaß hotowasche, ßwojtm kwaßnym hosczam, hubauje ba a wutke myto tym ßtubi, kiz
bychu je shudati. Won praji: ja chzn wam hubanje
bacz a jeti so je mi shubacze a wutozicze te ßybym buy
teho kwaßa, bha chzn ja wam bacz tsizeczi kojchtow a
tsizeczi ßwjatoczuych brastow. A jeti so mi je njeshudacze, bha byrbicze wy mi tsizeczi koschlow a tsizeczi
ßwjatocznych brastow bacz. To bechu wschitzy s pokojom a prajachu: wubaj twoje hubanje, my chzemy je
ßkyschecz. A wön dzesche k nim: jedZ wundze wot
zracjka a ßtobkoscz wot ßylneho.
Tsi bny ßo kwaßni hosczo prozowachu, to hubanje
wnhubacz. Dokelz ßo jim to njerabzi, wobroczichu ßo
na Sim sonow u zonu, so hy ta uökak ßwojeho muza u aryczata a wön jej to hubanje pvwjebzik, a hrozachu,
so chzebza hewak ju a jeje nana born s wohenjom spakicz. S wulkim ptakanjom czwilowasche wona ßwojeho
muza a zabasche ßebi wot njeho, so by jej to hubanje
prajik. T on ßo tez uapoßtebk naryczecz a pschewinycZ
b a, a teho bta hosczo ßebmy bjert, prjeby hacz ßo
ßkönczko khowasche, Sim sonej to hubanje p rajachu:
schto je ßtobsche, byzti meb a schtv je ßylnische, byzti tarn!
Ale to waschnje, Po kotrymz Hubanja pola J sra e tskich w czesczi bÄhu, njemöjesche ßo jenoz we czaßu ßubnikow, ate tez we czaßu tratow . S a to m o , kral mubry, njesazpi hubanczka, ate wujiwasche we tym bobre
m jeno, so je berje mözesche shubacz. Pschetoz we 1.
knihach kratow st. 10 steji pißane: jako kratowa s A rabiskeje ßtyschcsche te powjescze wot S ato m o n a a wot
teho mjena teho kttjesa, pschmbze wona jeho spytowacz s
hubanjemi.
Teho run ja w Egyptowskej shubanje hubanczkow
miete na ßebi mejesche. Schtoz bĕ w tym mubry a wustojny, mözesche wutke kubka bobycz. Plutarch, grichiski
staw isnar, robzeny pot sta let po K hrystußu, powjeba,
so egyptiski tra t Amasis a aethiopiski tra t B ia s wjetu
czinischtaj wo kupu Elefantinn a jeje wokotne kraje a
mesta, so ton, kotryz hubanje shuba, tutön kraj bostanje.
Amasis poßta po tajlim kratej B iasej woporue skoczo a
ba jemu prajicz, so byrbi najhubjenische a najlöpsche
mjaßo s njeho wuresacz a jemu poßkacz. Schto byschcze
wy cziniti? B la s shuba, schto to na ßebi m a a wuresa temu skoczeczu jasyk a poßta jön kratej egyptvwskemu, a bosta tu kupu se Wschem wokotnym krajom.
We Grichiskej 120 0 let bo Khrystußa hrosne swerjo,
ta t ßo powjeba, wutke wupusczenje wobyblerjam mesta,
s mjenom T heba, hotowasche. T o sw erjo, kotremuz
S fin x rekachu, mejesche wobticzo knjezny a ziwot law a.
W one lojesche czlowjekow a sköt a pschepuschcZi jeuvZ
tych cztowjekvw, kotsiz hubanje shubachu, kotrej wone
jim prjobk potossi. Thebauiszy we ßwojej wutkej nusy
temu, kiz by sich wot tuteho swĕrjecza wumoht, kralowsku kronu ßtubichu. N a to pschistbze k nim rjany m u
bry a khröbiy mtvbzenz, tön ßo O ebipus mjenowasche.
T on ßo skhröbti, ßo s tym swerjeczom mericz. S finx
jemu Po tajkim hudanje d a , kotrez ßo nimale ta t me- 7. Kajke wkoßy m a statt) czvrny kön?
jesche: kotre stworjenjc khodzi rano na schtyrjoch nohach, 8. Kotre drjewo je to najczezsche?
•
pschipotdnju na dwemaj nohomaj, wjeczor na tsjoch no- 9. Jedyn khodzi Po dworje a po sahrodze a njeße
hach., O cdipus shuda to hudanje a w otm olw i: tuto
schklu s mjaßom na htowje?
stworjenje je czlöwjek, pschetoz jato bjĕcjo tasy wön Po
schtyrjoch, jato muz khodzi wön na ßwojim aj nohomaj,
jako schedziwz Pak, hdyz ßo khribjet shibuje, bjerje ßebi
3.
kij, na kotryz ßo sepjera, k pomozy. N a to poskoczi to
schködne swerjo se skaky a wosta m orwe; O edipus pak
e wulkich mestach podawaja ßo
bu sa krala wuswoleny.
wezy, wo kotrychz my ludzo na
H laj! tajke to wunjeße, hdyz ßo jcdyn wusteji na
wßach niczo njewemy. Tajku
shudanje hudanczkow. T o la pak njemözesche we tarn«
wez chzu wam tu powjcdacz.
nych ezaßach közdy s kralom bycz, k!z we hudanjach
D o P a ris a beßo s mateho franwestu wustojnoscz meêsche. Hdyz buchn pschi wjeßetych
zowskcho mösta mtody pschekupski
bjeßadach hudanja wudate, dha ton, fij! je shuda, myrpschistajit. W ön be dzeczo khuthowy abo efajowy wenz dost«, a njemako ßo tön hordych starschich; nan be wumrjek
dzesche, kiz bu s tajkim wenzom debjeny. Kaz we staa macz be khorowata a Hubjena,
rych ezaßach Grichiszy, Romszy a tez Nemszy wjele na
so wön ju podpjeracz dyrbjesche.
hudanezta dzerzachu, ta t m aja wone hacz do najnow iJ a to ßwerny ßyn czinjesche wön
scheho czaßa ßwojich lubow arjow , hacz ruuje ßebi w
to s wjcßctosczu, hacz runje
netczischim czaßu s tym niczo njedobudzesch.
ßam wjele njemöjesche.
Woßebje pak ßtowjanske lu d y , kaz Rußojo a CzeJem u rekachu Louis B erlin, a we ßwojej parisichojo, m aja to waschuje, hudanja pschi twaßach a kschczi- skej ßkuzbje dosta wön letnu sdu, 12 stöw frautow abo
suach wudawacz a wuhudacz. Hdyz ßu ßo hosczo na- nürtow wyßotu.
jödli, dha jedyu wot nich wustupi a starym kaz mtodym
W y drje budzecze ßebi, lubi czitarjo, myßlicz,
ludzom hudanczkowe praschenja prjödkktadze. T o wu- to pak je tola doscz haj nadoscz, 1200 nortoto! Hdy
bjerne wjeßele czini, hdyz ßebi htowu kamaja a wschön bych ta t wjele, Po tajkim , 3 00 to t., letneje sdy mltf
rosomczt napinaja a tola druhdy njeprawe a hkupe bych ja wulkcho knjesa czinil a lubjerad lubemu nanej
wotmolwjcnja dadza. Jcli so czeßni lwaßui hosczo abo a wobstarnej maczeri neschto k pomozy a k podpjerje
czeßni kmötsjo w ßerbskim kraju chzedza spytacz tajke hu- darik. W y na wßach drje we tym prawje macze.
bancpa wutozicz, dha chzu jim tu nekotre tajke prasche- Ale we wulkim mescze, kaz w P arisu, to woprawdze
nja stajicz. T o Pak közdemu, kiz wotmolwjenje shuda, wjele njeje.
p ra ju , Weste myto abo dar pschedzenat nikomu njemöze
W P arisu njeje kaz w mescze abo we W ööportn
wudzelicz, dokelz jemu spißanje protyki lejko njewunjeße, abo to Kamjenzu abo Wvjerezach. Hdyz m a tu pschelupz
so by hischcze wot teho neschto daricz möht!
pomoznika, dha ton pola ßwojeho knjesa ßwoju wschednu
T u ßu nekotre rußowste rjane hudanezta, spytajcze, jedz dostanje, wön ma w jeho domje ßwoju stwiczku
hacz mpzccze je wuhudacz:
abo komoru, drjewo a ßwezu wot njeho w ustw a; tez
1. Schto to je? zelesny tonik s hlinjanej wopusckku? ßo jemu schaty ßobu piokaja a teho run ja. W P a
2. Schto pak to ? S a p ta ta na sapkatu a tola jedyn risu je to hinak. T am dyrbi ßebi tajki mkody czlonjewidzst so by schite byko.
wjek ßwoju stwiczku s kozom, stölzom a blidom wot3. Schto to? kralojo, burjo a semjenjo jo jedza a najecz a to je wschitko jara drohe. W ön dyrbi ßo
ßo tola n a zane blido njestaji?
ßam sa ßnedanje, wobjed a wjeczer staracz a to njeje
4 . W one beza hacz könza do ßweta, nim aja Pak zane nöhi? tunjo. W ön dyrbi pschezo derje swobletany thodzicz
5. Piczel s dwojatim piwom?
— to ßebi jeho tnjeS zada — a to tam pschcs meru
6. Schto >e ta stara m ata zönka, kotraz ma ßwoju wjele ptaczi. K temu chze bycz wobucze, ßweczenje,
htowu do sto rubischkow saw alenu?
drjewo k tcpjenju, schaty a t. d. Hdyz wy to wscho
bo hromady sliljbujecze, dha mojeqe ßebi trochu my§tiq, so Louis B ertin wol ßwojeje letneje wsdy wysche
njemejesche a so dyrbjesche peknje lutowacz, jeli so
chzysche ßwojej lubotonnej maczerzy közdy meßacz neschto
k pomozy so jejne potrjebnoscze domoj poßtacz.
Ssw e'rna a dobra duscha wön Pak bs. T o be
s teho widzicz, so wön, tos dolho, hacz hischcze neschto
w ßwojej möschniczzy mejesche, khudemu staremu muzej,
kiz na rözku haßy, hdzez wön közde ranje, hdyj do
ßwojeje ßtuzby dzesche, nimo dyrbjesche, stejo proscheschc,
ne'kotre pjenjezki da, sa czoz wön niczo khiba jenoz
teho khudeho m uza: saptac; B ö h! dosta.
Dokelz wön pschi fpocjatfu meßaza ßwoju sdn
dosta, dha ßo s wjetscha sta, so wön pschi könzu
meßaza Jane pjenesy wjazy njemejesche. Hdyz na tajkim dnju pola leho khudeho m uza, n a rözku haßy
stejazeho, nimo dzesche a ton jemu wjeßete dobre ranje
prajesche, rjetny wön k njemu: möj luby nano, ja, B o hu
\t\, -lez n'r; czerwjem) pjenje'zk wjazy m m am ; hdy Lych
schto met, bych wam to rady bat. N a taste waschnje
be bjes wobemaj, bjes tym starym proscherjom a
Louis B ertinom , nekajke pscheczelstwo nastato.
Jedyn dzen, be to sondzenu symu, pschibeza Louis B ertin
a w uhlada na rözku haßy ßwojeho wobstarneho pschecjela stejo, kiz jemu wjeßele pomhaj B öh praji. Ach,
rjeknu Louis, ja ßym möj poßleni kroschik n a to wazit,
so bych ßebi zattu kupit, pschetoj ja ßym htüdny, zel
mi czini, so sa waß niczo njeje wysche wvstato. DzicZe
w Bozim mjcnje, mtody knjeze, prajesche tön proscheö,
to niczo njewadzi, tön Knjes m i wschak druhich wjeßetych dawarjow sbudzi.
S e srudnej wutrobu Louis B ertin dale dzesche,
ale hlaj! nekotrc kroczcle wot tarn w uhlada wön zönlu,
kotraz nimo khwata, snamjo wscheho czlowskeho hubjrnstwa, a na ßwojimaj rukomaj njeße mono zatosczaze dzeczo. S ptaczvm proßy wona wo dar ßmilnoscze. Louis wo wschech kutach ßwojeje möschniczki
pyta, hacz dha niczo wjazy nim a, ale wön zadyn
pjenjezk njenamaka. W ön je jara srudzeny, so tej
zonje niczo daricz njemöze. D h a jemu do myßlow
pschindze, so ma wschak w saku tu zattu , kotruz je
ßebi kusk prjedy kupit. Pschi ßebi wön pak po m yßli:
mözesch htödny bycz a to löpe dyzli tuta khuda macz,
kij drje hizom dleje se ßwojimi dzeczimi je htöd tradata. — Khetsje maßnje won do ßwojeje ßuknje, da
tej ônje tu zattu a khwata wotsal. T o be tön wötz
I
w njebjeßach w idjit, kiz niczo njesabudze a mitoscjiwje
n a ßmilne c^lowske wutroby dele hlada, tön ßamy,
ki^ psches ßwojeho ßhna to ßlubjenje je b at: sbozni
ßu czi ^ßmilni, pschetoz woni budza ßmilnoscz dostacz.
T o , schtoz tön mtodzenz be czinit, to be tej czlowjek
w idzit, kotremuj to k wutrobje dzesche, mjenujzy tön
start) khudy muz a proschcö. To je Pak tola jedyn
praw y S am aritsk i, praji tön Pschi ßebi a pschistaji:
to dyrbi ßo jemu saptoczicz. — — W y drje, lubi
czilarjo, pschi ßebi myßlicze, so to lernn dobrocziwemu
mfobern« hülzej niczo pomhacz njebudze, hdyj tön khudy
proscher ta t ryczi. Ale czakajcje jenoz khwilku. .
Nekotre dny Po tutym podawku pschindze Louis
saßo na röjk haßy a swjeßeli ßo wutrobnje, so ßwojemu lubcmu snatemu pscheczelcj ßwöj dar daricj möze.
W ön be ßwoju meßacznu sdn -dostat a ßwojej lubrj
maczcri jejny dzel pößtat. Wjeßety pschindje wön
na to mesto, na kotrymz tön proscher hewak köjdy
dzm stejeschr — a heaj': w ün ta njeje. D yLojai t6n
wbohi muzik khory bycz, rjekny wön pschi ßebi? W ön
ßo poia wjchitkich ßußodow wobhoni. Nichtö Pak jemu
prajicz njemöze, hdze je tön stary muzik wostat a
nichtö tez njewe, hdze wön bydli. W P arisu , hdzez
milliony hromadje bydla, jedyn wo druhim wjele njewe.
Schtö moje ßo tu wo druhich staracz, hdzej közdy
ßam doscz czinicz m a, so by wobstat.
Tseczi dzen po tym ßcdzi Louis B ertin sa blidom
ßwojeho knjesa o pische p iln je— jako zusy knjes dö
jstwy pschindze a ßo prascha, hacz tudy zadyn mtody
pschekupski njeje, kotremuz Louis B erlin rekaja.
Czoho dla ßo wy sa nim praschecze? '— tarn wön
ßedzi, wotmolwi tön pschekupz, w kotrehoz ßtujbje
Louis stejesche.
J a ßym, rjeknu na to tön zusy knjes, — ja ßym
n otar abo rycjnik a ßym do teho czaßa te pjenjefy
sarjadow at, kotrez ßebi jedyn khudy muz be nalutow at.
T ön ßamy je wczera w schpitalnjach w um rjet a njeje
zanych am bliskich ani dalokich pscheczelow, zanych hcrbow sawostajit. W ön mi wczera dasche k ßehi pschincz
a wotkasa ßwoje zyte samözenje mtodemu hölzej s
mjenom Louis B erlin, Prajizy, so je teho sesnat jako
sprawneho a pekneho cjlowjeka, kiz je jemu wjele bo«
broty czinit. W ön je 15,0 00 frankow abo nörtow
po ßebi sawostajit a tu ßu wone, so by ßo ta poßlenja
w ola teho semrjeteho dopjelnita.
Louiö B ertin pschi predku wericz njechasche, so ßo
jcmu tajke wulke sbose je bvstako, tola Pak bjerjesche
wön s wjcßctosczu a s bznkomnosczu to hcrbftwo, rjeknjo;
netk, luba maczerka. möza ßo dny twojeje starobh
bjesstarosczow minycz. S s a m tm ßo wön njespominasche.
W y ßo bziwaczc, lubi q itarjo , so je ßo to wschitky
ta t meto, kaz ßym » am tubt) pcwjebak.- Ale werna
drje tola ta wez je, pschetoz w pariskich nowinach wona
ta t steji — ale jeli so niczo toerno njeje, bha ja
n a tnm njejßym wina, ale tawne nowiny. Wukcze
Pak tote s tcho:
k prenjcm u: so ßo wschitko bohre, schloß ßo tuby
kzini, sapkaczi. D obrotu czinic^ a wubzelicz njesapomncze, tajke wopory ßo B ohu derje spobobaju.
Wjeßckeho baw arja B ob lubo ma — a tön husto
pozvhnuje sjawnjc, schtoz ßo w czischinje a w potasnym
k czcsczi jcho ßwjateho- mjena stnnje.
, Wukcze k bruhemu: bobrotu czinicz to jenoz reka:
B phu pozczicz; tön sapkaczi tu bau wescze a to wysche,
b)v,Ji ) 5 prpjratnm i. M koba w utroba pokna ßm ilm ja
je schazkaschczik a nalutow arnja sa stare leta. Schtüz
to mkodosczi je ßmilnv, tön to starobje njebubze trabacz.
Wukcze k tseczemu, so ßu proschcrjo bruhdy boharzischi, byzli m itosqiw i baw arjo. P o proschenju khobzicz
je lohte bzeko, kotrez je ßo nekotremu salubiko, pscketoz
f tym ßo jebtjn bcrje zitoi. Pjenjezna luboscz je korjey
toschitleho stcho a w ona niz jenoz bvhatych ale tez khubych
lubzi saßlepi. B öh tön knjeö pak botkne ßo tajkeje
wutroby bruhby a hnuje ju kaz roobu m harze B ethesba,
so müz k sahojenju bo njeje pschinbze. W ön wschitko
wjcbze Po tzwojej mubrej rabze, a wön husto berje
czini, schtoz czlvtojekojo ßu sie sczinili.
Wukcze k schtwortemu: ty byrbisch nana a maczer
kêsczicz, so ßo tebi berje pönbze -a ty dokho zcwy budzesch na semi.
.
4.
J a n a pschedzenak ßo wo protyzy
roörycznjetaj.
Pschebz. S s y jsiwy?
J a n . H a jl bzakowano B o hu ! ja ßym strowy.
Pschebz. T o je m i lubo ßtyschecz a myßlu ßebi,
so ßy ßo peknje po tej dobrej radze sabzerzak, kotruz
tebi to protyzy na leto 1866 ßym wudzelit!
J a n . Möze bycz! Pschetoz ja ßym ßo sandzene
leto pschemerneje schköbneje jebze a njenusneho picza
hlabak, ja ßym ßo közby bzen s toöbu m yt a rjebzik
a ßym na to bzerzak, so m oja M arscha közby bjcn
wokna wo jstwje a to sparnej komorzy je wotczinjene
meka, so by strowy powetr bo njeju pschischok.
P schebz. Hbyz ßy ty tajki poßluschny, bha chzu
ja tebi bale s dobrej rab u poßluzicz. Tajku bobnt
rabu naschi ratarjo a burszy lubzo sa ßwoje hospodarfttoo berje potrjebaja. B ö h sirarnuj, so bych naschim
lubym ßerbskim buram pornk czinik, jako bychu hby
neschto skombzili abo wopak sczinili. B oh sw arnuj;
to by wulka njepraw ba byta. Naschi ßerbszy burjo
abo ratarjo ta t berje wjcbza, kaz zabyn nemski, schto
közby meßaz to ßwojim hospobarstwje njech je n a Polach
abo na tukach abo to sahrobze abo boma na dworje
czinicz a wuwjcscz m aja. T o by rekako, toobu bo
Schprewje noßycz, hby by jebyn jich na to, schtoz nusne
je, chzyk bopomniez. A tola hlaj, protyka ßo bo
toscheho tyka a wo wscho stara a po tajkim njech ßcdi
te^ ßerbski but lubicj ba, hbyz pschedzenak jemu tudy
meßacznu ratarsku protyku poskiczi. Jeli nekajkemu
nashonjcncmu burej wostubne, na to poßkuchacz, bha
njech mkobzi S serb jo ßebi to, schtoz tu prajicz mam,
rospom nja a k wutrvbje bjeru. Schkobzicz jtm to
njebubze.
J a n . D h a drje ja netk wozu hubu bzerzecz a
ßo sa khachle ßynqcz? Pschetoz to ja wem, jeli so root
jan u ara spoczinawschi hacz bo bczembra chzesch wupowjebacz, schtoz ßo w burskim hospobarstwje közby meßaz
stacz m a, bha drje bzenßa hotowy njebubzesch.
Pschebz. S o ßo mi jenoz njenbze kaZ temu lubcmu
pscheczelej, kiz ro l. 1866 w Serbslich Nowinach sapocja tajku ratarsku hospobarsku abo bursku protyku
spißacz. T ön je mjenujzy sastak, hbyz merz ßo U
minyk a njeje bale pschischok hacz bo haperleje.
( P s c h i s p o m n j e n j e rebaktora Serbslich N ow inow :
T u ta ratarska protyka je na zyke leto hotow a, njemözesche ßo pak wöjnskich naleznosczow bla bale czischczccs.)
J a n . T o ßo m i lubjesche, schloß tutün luby
pscheczel to Serbslich Nowinach pißasche.
P schebz. T o ßo me a schkvba je, so je sastak.
D h a chzu ja ta wez spytacz. — Prjeby spomnics pak
m am , so burske hospobarstwo se wschelakim dzekom a
w obstaranjom , se wschelakim Ziwym stworjenjom a s
morwym gratom a to na tojele mestnach, kajj na poln,
na tuzy, w holi, to sahrobze, na btoorje, to hrödzi,
brözni, kölni, w bomje, na fubi, w pinzy a schtö toe,
hdze hewak bale ma czinicz. T y ßam berje wesch,
na kak mjctc blakach masch bycz a ßwoje dzeta czinicz.
Sane polvtoanje po zytej semi njeje, w kotrymz by
Gowjek se ßwojimi myßlcmi. se ßwojimi ftatoamt a
se toschem ßwojim rosomom tak speschny bycz ßmel,
kaz w burskim potoolanju. Teho bla je jara nusne,
so bur ßwöj czaß toe peknje a prawje nalozicz, bokelz
tudy nasbölc to pschißkowo ptaczi: schtoz skombzi
czaß, tön skombzi kwaß. D h a pvßluchaj, hby; wo
ihm ryc'zu, schtoz ßo w jan u aru m a to burskim hospodarstwje wobstaracz.
J a n . N v! po hobach a Po nowym lecze, hbyz
jito tu brözni je wumlüczene, ßynjemy ßo s dzeczimi
a s czclebzu bo czopkeje stwy a pschebzcmy.
Pschebz. T o wschak je jara peknje! Hbyz Pak
hischcze ujejßy ta t baloko, bha ty ro brözni stejisch a
mlüczisch. Pjchi tym masch ty sa zitom hlabacz, jeli
ßy zane na tubju abo bo komory ßypat, a byrbisch
to ßamo husto, közby tybzen bwöjzy, pscheßypacz abo
pschemjetacz, so njestuchnje. Tez mözesch, jeli njeje
jara syma, potorjcstwa wjasacz a te ßame n a jenym
mescze khowacz, hbzez mysche njepschinbu. Jeli so ßo
hobzt, masch ßebi pjerschcz bo dw ora wvsycz, so by
ju pschezo k rukomaj mef. W symje ßo mjenujzy
hnöj s hrödzow wumjcta. T ön na btoorje lezo psches
bcschczik abo ßneh abo tez psches to, so ßo ja ra pari,
schkvdu czervi a wot ßwojcje bobroty wjele shubi.
Pom jetaj tu hnojowu hrom adu husto s pjerschczu, bha
ty wjele wjazy hnoja skhowasch. Tez czin, jeli müzno,
to btoorje abo tez na tuzy abo na poli abo bruhdze
s perschcze abo s bornom tak mjenowane kompostowe hromady, bo kotrychz faföto, törf, kalk, popjel, hajselk a
hnöjnizu a wschetke brühe smeschesch. Woßebje nahromabz ßebi hnöjnizu abo hnvjnu suchn to dobrej jamje
a njebaj jej po bworje abo Po wßy, kaz jebyn to husto
wibzi, wokolo bezecz — Psches to ßebi jebyn wulku
schkobu czini; Pschetoz hnüjniza je w burstim hospvbarstwje pornjo skotemu. Hbyz tajke kompüst-hromaby
hizom masch, kotrez ßu bwe lecze slezane a közboletnje
bwöjzy pschekvpane, bha mözesch je netk, jeli trochu
smjcrsto, n a tust bowjescz. Jeli masch wjele hröbzneho hnoja, kotrys mv'zesch parowacz, bha tön tez nett
n a (uiu wuwjcö a na njej roSkibaj. Hbyz ßo hobzi,
bha w urunaj kuki, sczin nvwe pscherowy a wusbehn
störe. S s u li na kuzy knottoischcza, byrbisch je ttstf
rösno mjetacz abo, schtoz lepje je, na hromadu swvsycz
a bo njeje kalk smeschecz; to bub;e junu dobry hnöj
sa kuku. Jeli moch na tuzy a lob na njej stest, bha
byrbisch Won hicz a lob s mozu horje storhacz — to
moch sa sko wosmje a ßo shubi. M aschli tuku, na
kolruz mözesch toobit puschczccz — bha cziü to nett,
jeli moch abo wrjöß na njej.
'
J a n . D h a po praw ym s mojim ßebzenjom sa
khachlemi niczo njeje?
Pschebz. Tajke bzeto, kotrez ja tuby pomjenuju,
m a ßo czinicz po tym , jako wjebro je. NLtk je tez
najsktabnischi czaß, pucze porjebzecz, kamjenje a pesk
na nje wvsycz a to teho b la, bokelz ßo netk wscho
najlepe ßabzi. Hbyz je ßucho,- mözesch hnöj na ßmahu
wvsycz a jün tarn roskibac'z. Tez mözesch jön na to
Polo wutojescz, hbzez kal a runkliza pschinbzetej; byrbisch
jön pak Po möznosczi bürsy pobworacz. H nöj w
makych hromabkach na rjabkach lezo wostailcz, njeje
bobre, pschetoz tu to najlepsche, schtoz to hnoju je,
bo powetsika salecsi a ty jenoz ßuchu ßlomu skhowasch,
kotraz njemöze hnojicz. Hbyz byrbisch hnöj wuwosycz,
bha jön woz bo wulkeje hromaby, hbzez byrbisch jün
prawje twjerbze sateptacz.
T u hrom adu pomjetaj
s pjerschczu, tak berje hacz mözesch! Pschi toschem tym
m a m ubry hospobaö sa tym hlabacz, kak se ßynom
a se ßlümu steji, so by boßahnyk. Najkepje je, hbyz
ßebi tu prözu baraa a ßyno toajji, ta t so skotej közby
bzen Po puntach to ßwoje wiibzeli. H aj! k temu
Pak khwile nim am y, rjeknu w oni, so brschmy ßo s
tajkimi wezkami parali! M oje bla, czincze, kaz chzecze,
jenoz so naleto njepobrachnje. S y m u masch ro hrödzi
bys a bys toofna wotczinicz, so by czerstwy powetr
bo njeje saczahnyk, Pschetoz czerstwy a czisty powetr
je strowy kaz czlowjekam tak tez wschemu skotej. W
ßabowej sahrobze masch schtomy peknje wvbkopacz a je
hnojicz a to tak, so hnöj s hrübze wokolo schtoma,
hbzez ßy jön töhcz abo bwaj po scherokosczi wobkopal,
roskibasch a borny saßo naktabzesch. Njeskombz to,
to je ja ra wuzitne. Jeli wjebro to wotpuschczi, bha
masch hußanzotoe hnesba se schtomow sberacz, moch
se skory wotbrapacz a schtomy peknje wotschkcabacz.
T o je teho bla nusne, dokeiz ßo Pob skoru wschelake
.to a tp ßynjeja a tu ßwoje jejka w ulahnn, s kotrychz
hußanzy a pawki nastanu, kotrez ßu pupkam a plobam
psches meru schködne. Hbyz chzesch naleto nvwe mtobe
schtomiki ßabzecz, tont hizom ttĕtf w uryj ßebi dzerh. wotrycz, nvwe roscziskacz, tob na mochowych mestnach
Te pak njcßmjcdza wuske ani nitke bycz, ale scheroke wottorhacz, kjerki wukopacz, drjcwo puschczecz, walczki
a hkuboke. Schöroke dyrbja bycz, k«z wosowe koto, rubacz. Tez mözesch hnöj won wvsycz, niz Pak na
po tajkim 2 abo 3 köhcze, a hkuboke tola na pokdra ßmahu, ale tm 'o tu tu na Polo, jeli ßucho, tej jön pobköhcza. Pjerschcz, kotruz ßy s dzerow wumjetak, masch woracz a k jeczmjenjej woracz. Kompöstowe hrowonka lezo wostajicz, so w symje pschcmjcrsnje. Jo w maby masch rösno wvsycz a roskibacz, so, schtoz hnöjne
- janese prozy njcßmjesch lutowacz. S sad o w y schtomik w nid) je, psches ßneh a beschczik böte bo semje ßo
jenje prawje wjeßle njeroscze, hdyz ßo jenoz maka sczehnje a korjenjam k bobrocze pschinbzc. W hrödzi
dzörka sczini. S ta re a khore schtomy mözesch netk masch na to hlabacz, so njeby wulka para byka, ale
wnkopacz, mkode pscheestwö sajazam a druhej swerinje m a czisty powetr ßo bo njeje puschczecz, tola njewobarnowacz. Jeli niczo w ßadowej sahrobze czinicz ßmje skötej syma bycz. W ßadowej sahrobze mözesch
njemözesch, mözesch tola koliki pschihotowacz, so je ßneh k schtomam czißnycz a twjerbze sateptacz, so by
masch, hdyz czaß ßadzm ja pschiudze. S solo tow u sah- ßo woda wokolo «ich hromadzila a hnöj, kotryz ßy
rodku masch pscherycz, so ßo pjerschcz pschelezi. Niczo tam sczinil, shnil. Tez mözesch hnöjnizu k nim lecz,
njcwadzi, je wjele büle jara wuzitne, hdyz netk hnöj tola Pak jenoz, hdyz je mokre wjebro. Moch a roSßvbu podryjcsch. W jebro dyrbi jara dobre bycz, jeli pukanu skoru masch wotschkrabacz a wotbrapacz, psche
so w jan uaru chzesch morchwje, hröch, schpinat, pastinak, toz tajki moch je sa schtom jara njestrowy a schköbny.
abo pjetcrschkelku woßycz. S a bernami a bernjazymi S kora schtomow dyrbi strowa bycz, so Prawje njeßu.
hrom adam i masch hlabacz, so jim mjersnjenje njeschko- Ssuche halosy masch wotresacz a te njenusne w u re-'
dzi. Chczeschli to leto twaricz, masch kamjenje wvsycz sacz, Pschetoz pschewjcle hakosow wobara powetrej a
a ßebi drjcwo wobstaracz. W holi a we twojich ßkönzu, so plody prawje njetyja ani njesrawja. M a tkeökach dyrbisä, sapoczecz drjcwo puschczecz a to czim wischcza k schczepjenju masch netk kamacz a bo peska w
sazo czim lepjc. Wschstko Pak, to ßo ßamo rosemi, Pinzy skhowacz, hacz je njetrjebasch. Hejsoli czaß hoji,
wot wjedra wotwißuje. S s y li pczokar, dha kedzbuj mözesch sapoczecz schtomiki schczepicz. H ladaj sa berna ßwoje kökcze, hacz njcjßu pschi tw prbej symje njazej hromadu, so berny nejßu ani czople ani symne.
samjersnyke. Wucziscz jim dzerki, hewak ßo ßrescha. W jasaj powrjestwa a tseschue walczki. Chzeschli tw a
Maschli symne kökcze, dha je wvdzewaj se skanjom ricz, wobstaraj ßebi kamjenje a drjcwo; porjebz pucze,
abo se ßkömjanymi kryczisnami a hladaj, so njeby ßneh to obres oj ploty a wuporjebz je. S s y li pczokar, bha
a ßrösch dzöry saraczik. M ej kcdzbu na mysche, so njesabubz na kökcze kebzbowacz a hladaj közby bzen sa
czi bo kokcz« njesalesu. Teho run ja kedzbuj na zokmu nimi, kaz je w prjebawschim meßazu rabzene. Kökcze
6 ßykorki a wuczör je a Pak powlecz na njc pukloty. wotczinicz a pczvky pobmjetowacz, njeje k rabzenju, bo
D yrbjakoli czopko bycz a pczokki letacz, schtoz berje kelz bruhby Po nekotrych czopkyd) bnjach saßo w ötra
njeje, dha mej kcdzbu, hejsoli ßy jim prjedy jich dzerki syma pschinbze.
satykak, so bychu won st, nuts mohie. Plecz ßebi
J a n . Schto bha Pak m a ßo w merzn ezmicz,
kvrby abo dzekaj ßebi kaschcziki abo schtoz je hewak hbyz w februaru tejko ßym hizom wobstarak.
t pczokarstwu triebst.
P s c h e b z . M erz je naletnit a naletne bze'ko ßo
J a n . T o je pak wjele, schtoz jedyn tu wvbkedz- sapocznje. Kvlcsko ßo bo kuczika staji, bny ßu blesche.
bowacz m a; ja Pak najradscho wo jstwje ßedzo pschadu. W ot wjebra najböle w otwißuje, schto m a ßo czinicz.
P sch eb z . T o mözesch wjcczor czinicz a tez wo Jeli mözno, masch hnöj, kiz ßy na ßmahu wosyk, wotbnjo, jeli so niczo nusnische wobstaracz nimasch. T ola hrabacz a bom bowjescz; masch hnöj wvsycz, roskibacz
pak masch w fcbruaru czinicz, schtoz ßo prjedy njeje a pvbwvracz. Jeli czichi bzen, mözesch bo roZki mkoby
hobziko. H la j! m aly rözk je najkrütschi meßaz, ale bzjeczel woßycz; mözesch tez rozku a pschenzu wköczicz
we nim masch najnusnische bzÄv wobstaracz. S pu- a walzowacz.
czvw a s precznizow masch s wopaczom a s motyku
J a n . K tzomu bha to ?
ßnehowu » o h n puschczecz, ßcpje srunacz, pscherowy na
P s c h e b z . T o ßo teho bla rabzi czinicz, bokelz
tukach rjcbzicj o sböhacz o nvwe rycj, starr knotwischcza semja psches mjersnjenja a befchcziki je khetro stwjer-
dnjena. Pow etr a . ßlonzo a beschczik tehdy niczo njesamöze; hdyz pak ßo s brönu pjerschcz ro sd rap a, dha
wschitko to koruschkam k löpschemu pschindze. Westc
je, so, hdyz je ßo pschenza naleto wküczila, w ona wjele
leßnischa roscse a rjenischu darbn dostanje, hacz prjedy.
Pschi könzu merza hvdzi ßo tez naletna pschenza »
jeczmen ßycz. N a kukach sbehaj pscherowy, wuwjeS
pjerschcz s kvmpüstowych hromadow a hnöjnizu n a nie.
S su li tust jara mochowe a njechali moch nochowacz,
dha wsmi bröny, prawje w ötre, a wiücz s nim i ft
po tym dowjcs pjerschcz a suchn na nje.
' J a n . Wschak masch ty wo luki wulku staroscz,
wjetschu dyzli wo pola.
P sch eb z . T o s teho pschindze, so naschi lubi
S serb ja na tuki wjele mjenje prözy w aza, hacz ncr
pola. T o woni s wjetscheho wjedza, kak m aju ßwoje
pola wobdzekacz, woracz, wlöczicz, hnojicz a schkercdzicz. T o jenem» löscht q in i, hdyz jedyn po ßerbslim kraju khodzi, te rjenje a runje a hluboko doscz
iworane woßrjedki na polach wohladacz — ale schtos
luki nastupa, dha ßo mi sda, jako njebychu je prawje
wothladali. -A tola ßu luki wobkrdzbowanja a wothladanja najböle, haj najprjedy hödne a potrebne.
Pschetoz hbzez zana dobra piza njeje, tarn tez fmĕje'
kruwa m ato mloka, tam budje chnöj huhjeny a po ta j
kim budza pkody na polach skupische. Jene bo druheho pschima, teho dla starajcze ßo wo luki, so je
prawje hnvjicze a wvthladacze. Schloß ßadowu sahrodu n a stu p a /d h a wobstaraj netk we njej; schtoz w
makym rozku ßo njeje hodzilo wuwjescz. P o tajkim
wurcsaj schtomy, wotschlrabaj skoru abo pomasaj sdünki
s kalkom /m lode schtsmiki schczep a ßadzej. W ßolotowej sahrobze woßyj ßolotej, morchwje, zyblu, hröch,
pscheßadu. Nejeli zane m jtrsnjrnje, dha wsmi s hromady beruh a te, kotrez I ßyMjcnjtk -trjcbasch, ßypaj
na - ßuchi a czisty blak na tnbju abo bo f 6 in je, so
swjudnu a poßypaj na nje kalkowu m uht.- Taste
bcrny najlepje njeßu a njeskhorja. Maschli pczvlli,
dha kökcze w mkrzü njewotdzewüj, pschetoz syma hischcze
nima'Njeje, a bokelz hizom wjele czermja m aju, mö;e
ßo jim wulka schkeba ftacz. S s u li rjane btm pschi
könzu meßaza, mözesch je pvbmjetowacz^ Bjcö ßo
na kcdzbu s rubjeznimi pczotawi. S s u li zane ßkabe,
wobstaraj je s mjedom.
J a n . M erz je wschak naletnik, ale wem ßo berje
bopomnicz, so je hrosny doscz.
Pschebz. Weirno to je, ale tehby njeskomdz w
haperleji czinicz, schtoz je czi mörz sakasak. T o la
Pak haperleja burskeho m uja na pola won kiwa; so
wön w vra a ßyje. W vwß, len a jeczmjen ßo ßyje.
Tez k bernam ßo ro la pschihotuje. S sad zej je Po
mö'znvsczi sahe, ale njepschekhwataj ßo s nimi, Pschetoz,
jeli so wötre mjersnjenja pschindu, hnewasch ßo. S e sberaj kamjenje se ßmahi a shrabaj ju s hrabjemi.
Luki wostaj na Pokoj, khiba so prjedy njejßy na nje
pschincz möhk. Je li so mözesch, puschcz toobu na nje,
tola niz, hdyz czopke ßkönczko ßweczi, tez niz wo dnjo
ale w nozy. Mkode schtomiki ßadzej, wino pschiwjasaj. N aßadz ßolotej, ßyj zyblu, morchwje a runklizu.
Pczokki mözesch podmjetowacz a pschi könzu meßaza
llukacz, khudym a potrebnym dawacz, so njetradaju.
S zyka dyrbi ßo pczokaö böle po czaßu skozowacz,
dyjli po protyzy; jeli naleczo saze, dyrbi wön se
ßwojim skutkowanjom sastscho sapoczecz a niz po ptW;
tyzy jecz.
■■.
m"
J a n . H aperleja m a wschak husto ja ra njewöb-"
stajne wjebro, so ßo jebyn boji, to wschitko wobstaraczl
a cjinicz, schtoz ty tuby prajisch.
.
Pschebz. Lzim rjenischa je meja. T ön meßaz
ßo s niczim wjazy kombzicz njeßmjesch. ' Pschi spoczatku
hobzi ßo hischcze- jeczmjen a wowß woßycz. . J e tez
mejski wowß, --- nvwe ß y m j o j e ' E bostaczu na llukschanskim btootje — kotryz w nowsckim czaßu ßo s
bobrym wuzitkom hacz bo könza inejc ßyje. Pschi
könzu tu teho meßaza ßo sapvcznje runlliza npscheßada -a kulre'pa ßabzecz: B erny byrbisch -wobmjetacz a
wköczicz, jahly a len hacz bo Petronelle woßycz. S wjcßclosczu zneje ßo preist -bzecscl. W ßabowcs sahrobze'
nett zane roulfe bzelo njcje, khiba so ßo sa hußanzlst^
wymi hnösbami u s a mejskimi brukami hlada> so ßoskönzuja. Je li ßuchi czaß," -wünsch nowonaßadzane
schtomiki-pschiliwacz', tolü " niz, so na korjenje woda
pschindze ale- löhcz-Äbo pol lohcza wol schtomikat
Tez je to wulkim schtomam jara sticowe, hbyz polbra
lohcza abo dwaj köhczej daloko wok schkoma na> schtyrjsch rozkach rökki, - kajkez k dränirow auju ßo nakoza,'
bo sem;c jryjesch a bo nich rano a wec'zor wvbu lijesch.
T o pschi ßuchocze ja ra pomha, so schtomy wjele pkobow
njeßu. NirNaschli tta polach zane bzelo w jazy, bha
mözesch fcoma vkoty porjedzccz, nowe huno , bzekacz,
tsöchu krycz, ßynowe lubje rjedzicz, powrjestwa wjasacz,
walczki rubacz. Tez mözesch pucze porjedzecz, haczmja
4
t powyschicz, wjerby puschczecz a domoj wosycz, duby
belicz a teho runja. Pczokar m a klukacz, wotkozki
wot ßwojich ßylnych kokczow czinicz, med wuzydzicz,
°wüsk praßowacz a pschedacz. W ön m a Pak na ßwoje
pczotli kedzbowacz, woßebje na nuschlakow a rubjeznikow a na hußanzy, kotrychz dla m aja ßo husczischo
podmjetowacz. Jeli so ßo tenaj ßylnische kotcze rosa,
möze ßebi pczokar bleschku w ina popschecz, pschetoz
mejski röj je to winojty.
J a n . B ohu budz dzak; hdyz je ßo meja minyka,
dha psckindze sa bura dobry cZaß.
Pschedz. S s y pak tola prawy lenik! P raw je
pak we tym masch, se w juniju wjele dzeta njeje.
Pschi spoczatku ßo runkliza a pscheßada ßadza, jeli so
w prjedawschem meßazu to nejßy sczinik. Pschi könzu,
wvkoko J a n a , dyrbi ßo sapoczecz traw a na tukach ßyz
a to najböle, hdyz w ona kczeje; hdy^ ßo dleje czaka,
shubi wona ßwoju möz. TeZ m a ßo ta t wobkopowacz a runkliza plecz a wot traw y rjedzicz, niz Pak
wobkopowacz. M aschli hnöjnizu, mözesch ju na runklizu wosycz, hejsoli je deschczik schot. Dia pczotki
kedzbuj, dokel'z ßo ro ja; wotkozki cjjm, hdyZ masch
ßylne kokcze a pastwa ßo rjan a pokaze.
J a n . T u woprawdze wjele burskeho dzeka njeje!
P schedz. W jazy je jeho w juliju. Ssynow e
zne ßo dokonjeja a zitne ßo sapocznu. Pschi tym
masch schczernischcza s nasymnej pizu wobßycz, je podworacz a schkerjedzicz, po tym jako sa twoje polet
to sa nusne a dobre spösnajesch. B öle to ßo hischcze
stanje w augustn.
T u tez hi',om masch sapoczecz
mküczicz, so by ßymjo w ßwojim czaßu mek. K ßym jm ju ßebi nalepsche zito wubjer. Woßebje staraj
ßo wo to , so by husczischo nowe ßymjo na twoje
pola pschinjeßt. Holsteinska a pirnjanska rozka je w
tym najlepscha k ßymjenju a jeli chzesch s tajkim
ßymjenjom derje wobarnowany bycz, dha wobrocz ßo
na ratarske towarstwo w twojej wokolnosczi, kotrez je
ßobu sa tebje wobstara. Schto^ ßo nett njeje stato,
to m a ßo w septembru czinicz. Woßebje je w otaw a
domoj khowacz, ty masch woracz, hnöj wosycz a na
könzu ßycz. Schtoz ßo dwö njedzeli do M ichata a
btoe njedzeli Po nim ßyje, to ßo najlepe radzi. S
tukow m a ßo pschi spoczatku septembra w otaw a born*
khowacz a, hacz njesamjersne, woda na nje puschczecz.
S s a d , kiz je sraky, möze ßo schczipacz a, jeli khwila,
ßuschicz. Pczoky, kiz w augustn a septembru druhdy
dobru pastwu m aja, njetrjebaja zaneho wothladanja,
khiba so ßo n a scherschenje a rubjezne pczoky kedzbuje.
J a n . N a Michaka m a jedyn peknje kedzbowacz,
— jeli lutön dZen ranischi abo poknözny w itr, dha
budze twjerda syma, jeli czichi deschczik, dha smeje ßo
mjehka syma.
Pschedz. T o ßu tajke nekajke bürste praw idta
a pschißkowa, — w ujo, alc wschitko steji w Bvjjej
ruzy. — Oktober abo winowz pschinjeße sa bura
stajne dzeto n a Polach. B erny m aja ßo domkhowacz;
rozka a pschenza ßo woßyjetej; kak a runkliza ßo
domoj bjcrjetej, precznizy ßo w uryja a te kruchi, hdzez
je kotodzij abo hröch byk, ßo podw oraju, a wschitko
po möznosczi ßo k naleczu pschihotuje. Schtoz je ßo
netk sc'ziniko, to potvm ßo njetrjeba czinicz. Luki
nötk s merom leza, hejsoli ßu powodzene byke, dyrbisch
wodu s nich puschczicz a sa tsi dny, hdyz njemjersnje,
je saßo powodzicz. S S ad , kiz ßo sc schtomow schczipa,
m a ßo na kubje abo do pinzy khowacz a , schtoz
mözno je, ßuschicz. Aito ßo mtoczi, kermuschny ty-^
kanz ßo pjccze, pschasne kolesko ßo k Pschasy pschiho-tuie. Tez sa pczotki ßo mer a wotpoczink hotuje,
pschetoz pastwa sastawa. Sskabe kökcze masch se ßylnymi sjenoczicz a n a schködnu stworisnu kedzbowacz.
J a n . Oktober je wschak tajki meßaz, w kotrymz
m a jedyn wjele wobkedzbowacz. S ta re bürste prawidko p raji: na ßwjateho H aw ia je kak a repa srata.
Wjele deschczikow w winowzu, wjele wetrow w symje..
Jeli so pschi könzu oktobra deschczik dze, dha na stanje
ptödnc leto. Hdyz winvwza liscze twjerdze na schtomach wißa, dha budze tw jerda syma.
P schedz. November je kermuschny, dezember hodowny meßaz. W ot njcju möze ßo hromadze ryczecz;
wonaj staj por jenajkeju bratrow . N a polach wjele
sapoczecz njemözesch. Hejsoli wjedro hoji, mözesch je»
niczzy wschitko k nalötnemu ßywej pschihotowacz. N ajböte ßo w brözni klepoze a f mtöczenjom czaß minje.
W ßadowej sahrodze pak mözesch dzöry wurycz, hdzez
chzesch pschichodne naleto mtode schtomiki ßadzecz, a
to hkuboke a scheroke, kaz ßym to hizom spomnik.
M tode schtomiki, hdyz ßo bojisch, so mühte je sajazy
wobkußacz, dyrbisch se ßkümu wobalccz. Ssolotow u
sahrodku masch pscherycz. Pczoky dyrbja ßo pschcd
symu wobarnowacz, pschetoz czim czoplischo ßedza,
czim mjene sjödza; tola masch hladasch, so lofta doscz
m aju a ßo czi njesaduscha. — S zyta m a mudry
bur st ra ta r ßebi wschitko napißacz a ßebi knihi dzerdo kotrychz Pische k prenjemu wschitke dokhody se
ßwojeho hospodarstwa a wschitke wudawki, kotrez m a ;
k druhemu, schto a kak wjele körzow je woßyk, kak
wjele kop nawjasak a domkhowak a kak wjele körzow
wumtöcjik, k tscczemu: kak wjele förow ßyna je born
dowjesk, k schtwürtemu: hdy je woßyk, ßykt a. t. d.
To je kruch prözy — ale jara wuzitne to je! M ö zecze wericz, so mkody bur, kiz tajke kuihi ßebi dzerzi,
s mch wjele uawuknje.
"
3stnv. Pschißtowo a burske prawidko Pak praji:
njejeli wokoto M erczina ßucho o czopko, dha sa zytu
symn dokho syma njebudze. S sn e h , kiz na H andrija Panje, rozku ran i a leZi na 100 dnjow; ßuli
seltne hody, dha budza bete jutry, a teho runja.
Pschedz. W u jo , hdyz möj tu ßerbskemu burej
njejßmoj dobreje rady doscz a nadoscz wudzelikoj, dha
wo prawdze njewem, schto ßebi ludzo wot naju zadaja.
Böh Pak chzyt k wschemu prjödkwsaczu ßwoju hnadu
d ßwoje zohnowanje bacj.
5.
B öh
zohnuj.
Pilakez M ercjin a Ssrebßakez H anß beschtaj wotroczkaj a ßkuzeschtaj pola bohateho bura Jakuba M a thejßa. T ön pak mejesche rjanu ßadowu sahrodu n
kruschwy bechu we njej srate. B e to sa teju dweju
wotroczkow ste hrosne spytowanje. Dwöjzy sa dzen
dyrbjeschtaj pola tych kruschwinvw nimo, hdyz n a Polo
ßo wjeseschtaj a te stote ßtödkc kruschwiczki ßo jim aj
tos leßnje se schtoma ßmejachu, jakv bychu jim aj prajicz chzyke: pöjtaj a woptajtaj. M erczin a H anß tu
dleje pschihladvwacz njemoêschtaj: wonaj tab u sktadowaschtaj a wobsanknyschtaj, psches ptöt wjeczor salescz
a svytacz, kak dha te kruschwiczki tola ßkodza. B e
runjc wulka czma a njebjo pokhmurjene, hdyz wonaj
tu wez wuwjedzeschtaj. H anß lesysche na schtom, so
by tschaßt a Merczin wosta delka, so by sberak. T ön
pak pschi sböranju ßo njemözesche sdjerzecz, jeho „ a p p e tit"
be wulki — wön kußasche a spytowasche, kak 'kruschwiczki
ßtodza. N a jene dobo sasta won jescz a wopraschowasche ßo ßwojeho towarscha, kiz n a schtomje ßedzesche,
tez löscht dostal, woptacz, hacz ßu dobre: „H anßo,
m aja dha kruschwy tez nö^ki?" Ne, wotmolwi tön.
„ P u h , sawoka na to M erczin a tschaßesche ßo, dha
ßym ja krokawu sa kruschwu doßahnyt a pözrjet. B ö h
zohnuj! rjeknv H an ß ! —
6.
T e z d w a j.
W e W ustronzu beschtaj dwaj Ziwaj, taj beschtaj
ßußodaj a njeênjenaj.
T a j dwaj czeßnaj hölzaj
möjeschtaj közdy rjane samözenje a ßwoju khezu. W obaj beschtaj pak jenak skupaj a nahrabnaj. D obraj
towarschej a ßußodaj Pak beschtaj a jedyn druheho
husto wopytaschtaj.
Jedyn wjeczor be M . . ßez B ohuw er k L . . ßez
Bohum itej na wopytanje pschischok. L ...ß e z B o h u m it
ßebi myßlische, ßwojemu lubemu ßußodej czescz wopokasacz a be ßwezu saßweczit. Jako beschtaj khwilku
sa blidom ßedzitoj, rjekny M ..ß e z B ohuw er: Luby
pscheczelko, mi ßo sda, so nam aj ßweza trjeba njeje;
möj tu ßedzimoj a ßebi powjedamoj a to ßo hodzi
po czme czinicz! L ..ß e z B ohum it dasche to ßwojemu
ßußodej praw o bycz a haßny ßwezu, pschi ßebi m yßlo:
wot teho möze nasch jedyn hischcze neschto nawuknycz.
W obaj Po czme ßehzeschtaj. P o khwili B ohum it
neschto saßtyscha. Jem u ßo sesda, jako by tön se
ßwojim aj rukomaj po ßebi ßamym wokoko maßak.
Schtoha masch, woprascha ßo wön. T o chzu tebi
prajicz, rjekny B ohum er: H la j, dzenßa je njedzela a
ja ßym ßo te moje ßomoczane kholowy w obut, kotrez
je nasch dzed mojemu nanej sawostajit. J a je jenoz
njedzelski dzen noschu, so ßebi je njebych ta t rucze
wobschkodzit abo skönzowak. A dokelz dha möj tudy
po c^nte ßedzimoj, dha ßebi te kholawy netto suwam,
so ßebi je njebych nekak rostorhak. Czepl tola, praji
B o hu m it, netk ja wo prawdze pösnaju, so ty böte
wesch lutowacz hacz ja ; chzu pak czinicz, kaz ty.
P o tajkim tu taj dwaj peknaj hölzaj Po c^me pot
nahaj hromadze ßedzeschtaj.
W E udyschinje ßo paduschl
dwöjzy wescheja.
____ .
udyschin be psched nimale
tfista letam i jene tych najmöznischich a najbohaczischich
kuziskich mestow. M ono dzer^ esch e ßebi wjelc wojakow a
D wjedzesche wö j n y , jako by
U wulke kralestwo bytv. W öjnu
mejachu meschczenjo najböle
s wokolnymi semjanami a
knjezimi. Tuczi knjeza a semjcnjo w tamnym czaßu
na ßwojich wyßokich a wobtwjcrdzenych hrodach ßedzachu,
kaz hodlcrjo w ßwojich hnesdach. W oni tarn knjezichu, jako bychu kralojo byli a roskasowachu ßwojim
poddanam , jako bychu khezorsku hörnt na hkowje meli.
T o budzichu tam ni semjcnjo sa ßmech a hanibu dzerzcli, hdyz budzichu chzyli ßwoje pola a lezomnoscze ta t
wobdMacz, kaz ßo to nett stawa. B öh sw arnuj; ,ft
by jedyn na druheho tootnf, hdy by semjan irotroc^
kow a dzowki ßebi pschistajicz a s nim i mernje hospodarstwo wjescz chzyt, kaz ßo to nett m a. Do-kel^ Pak
semjan tamneho câßa tez ziwy bycz chzysche, dyrbjesche toon na to myßlicz, so by ßebi potrjebnoscze ziwjenja dobyk. Jescz a picz wön dyrbjesche a niz
jenoz wön ale jeho zyky born a jeho czelcdz. S e
schpatnymi kuskami wön s pokojom njebe. Jeho burjo
a poddani Pak bechu ßami ktzudzi a njemejachu ßami,
schtoz k îwjenju ßkuscha, hewak budzischc wön jim to
b ra t, schtoz budzische potrjebak. Schto po tajkim
htödnemu a lacznemu semjanej a knjesej wysche wosta,
hacz ßö leßnje roshladowacz, hdze by neschto hödneho
sa ßebje namakak. N a wßy to njebe ale w mestach,
hdzez pilni a m udri meschczenjo ßo wo dobre twory starachu a dobre a kraßne ziwjcnje njesazpiwachu. Jeli
so semjan neschto wot tutych dobrych kuskow woptacz
a dostacz chzysche, po kotrychz wulke pozadanje mejesche,
dha dyrbjesche ßo na meschczanskich pschekupzow wobroGcz. Czi Pak bechu w tamnym czaßu runje tajzy
kaZ czi, kotsiz dzenßa w mestach wikuja, so woni mjenujzy bjes pjenes a bjes Ptacjenja zane twory nikomu
tez zanemu semjanej niz njcdachu. Pjenesy Pak tchdy
nikomu s njebja do möschniczki njeletachu, runje kaz
dzenßa niz, a woßebny knjes a semjan mejesche wschak
wot nich ta t mako, kaz nekotryzuliz wc netczischim
czaßu. Tajki semjan Pak ßebi we tym radu wjedzesche.
W ön ßo se ßwojimi towarschemi a ßußodawi sjenoczi.
Czi ßwojich poddanow a wjeßnych ludzi, tak derje
hacz dzeschc, wvbromchu a na wojersku ßkuzbu nuso«
wachu a s nim i ßo na bohatych pschekupzow a wobydlerjow w mestach dachu. Tuczi semjcnjo a knjeza
mernych pschekupzow, kotsiz po dröhach ßwoje twory
a pschekupske wezy wjescchu, nadpadowachu a sich wurubichu. Abo woni se ßwojimi wojakami mesta woblchnychu a hdyz bechu dobyli, ßo do mestow walich»
a w nich rubjachu a wschitko ßobu bjerjechu, schtoj
woni na ßwojich hrodach a k kraßnemu ziwjenju potrjebachu. Küzdy budze wericz, so ßebi to meschczenjo
lubicz dacz njemözachu. Teho dla woni ßebi wojakow
pschistajachu a make wöjska ßebi dzerzachu, so bychu
ßo pschcd nadpadam i scmjanow w obarali a jich pschesczehanju napschecziwo stajrli. R ady bu widzene, hdyz
ßo s zusych krajow ludzo k nim pschiwdachu, kotsiz sa
wojersku ßkuzbu westu sdu bjerjechu, runje kaz netk w
czaßu m era s zusby dzekaczerjo do mestow pschiczahnu
a sa westu sdu na wjelc let dzeta pytaja. W tam
nym czaßu bechu tajzy wojazy, kiz s zusby do mestow
pschikhadzachu, ja ra w itani a nichtö ßo jich njewoprascha, swotkal ßu a hdze ßwoju domowinu m aju.
Runje psched tsista letami,- wokoto leta 1558, dzesche ßo Budyschinej sle. ûziskc mesta buchn tehdy
tyschene wot czeskich kralow, wot fakfkich khurwjerchow
a wöjwodow a wot mischonskich biskopow. Te schescz
kuziske mesta buch» wot khezora Fcrdinanda 1. czezzy
khostane. Wschitke jich privilegije a ßwobody buchn
jim pschikrötschene; jich zyrkwinske samüzenje a jich wiczezne kubka jim wsate a wschitka brön, kotruz me
jachu, jim wotewsata. Khezorszy wojazy buchn tak
dokho do mesta potozeni, hacz te khostanske, meschczanam naktadzcne pjenjcsy ßo njcsaptaczichu. T o bc
skkadny czaß sa semjanow. Luziszy a czeszy knjeza a
semjcnjo ßo do tych, wot khezora pschemüzenych mestow
dachu a je wurubjachu, tak wjele hacz mözachu. Jcdnacze let ta trajesche, prjedy hacz khezor tu schtrafu
sbehny. Hdyz Pak besche ßwojich wojakow s me
stow w otw otak, meschczenjo wschitku möznu prözu
ßebi dawachu, so bychu te jim nabitc rany sahojili a
tu naczinjcnu schkodu saßo wuporjcdzili. Dziwacz ßo
pak njetrebam y, so woni tez na to myßlachu, nad
tymi hordymi wjeßnymi semjanami ßo wjeczicz a jim
jich rubjezne nadpady sakasacz. K temu woni wjele
zuseho wojerskeho luda trjebachu, kotryz tez s hrom adami s Pölskcje a s Khezorskeje k nim pschicze'ze.
D o Budyschina be w tutym czaßu tez westy B a r
trom Wranizki pschischok. Pölski kral S igism und 11.
be tehdy pschcs mesto puczowak a s nim be wön pschije'chal. Jako be ßo kral dale podak, be tu Wranizki
wostat. W ön vrajesche, so je pölski semjan a khwalesche ßo teho, so je krakowski arzybiskop jeho bliski wuj.
Schtüz wjazy wjedzicz chzysche, temu wön njesamjelczi,
so je we W ilnje na lekarstwo studowak a »so je jeho
biskop-wuj ja ra bohaty a samözity muss, kotrehoj
herba wön junu budze a so hijom nötk pschi jeho
czelnym ziwjenju wot njehv tak wjele pjenjes dostawa,
hacz wön potrjeba. B e to tej w erno, so wön Pschi
spocjatku wjele pjenes mejesche a wjeßete ziwjcnje wjedzcsche. W ön ßo po Haßach w dobrej wojerskej ßukni
roskhadzowasche spewajo a hwisdajo a w hosczenzach
wön pijesche a hrajesche. Teho dla jemu rekachu:
pölski student. P öd la be ßebi Pak mjeno: lösy B a r
trom dobyl, dokekz tarn a ßem wjele lösystwa wobjendze. M jersaze Pak to sa njcho &<?, so jeho pjenesy
pschi tajkim ziwjenju wotebjerjachu n so jeho möschniczka
lözscha a prüsnischa bycz sapoczinasche. K temu te
slote, na kotrez wön barotio czakasche, s Krakowa nihdy
a nanihdy njepschindzcchu a ßwarjesche wön jara na
ßwojcho lubeho w ujä, teho samöziteho arzybiskopa, so
tön ßo tak dolho komdzi a na jeho listy zane wotmolwjenjc njeda ant zane pjenjesy njesczele, wo kotrez
be, kaz prajcsche, pißat. S o njeby prösny byt a Pak
tola tez neschto warbow at, be wön nusowany, ßo sa
wojaka pola meschczanskeje rady pschistajicz. T u mejesche wön >wulke sboze. Tehdy mjenujzy mejeschtaj
icmjanaj s Khrösta a s Köttwitz s mestom Budyschinom
oöjnsku haru.
Meschczenjo jcju rubjezne nadpady
ßebi njechachu lubicz dacz, a teho dla se ßwojim wojerskim ludom jim aj na schiju lesychu a s nim aj ßo
do bitwy dachu. W e jenes tajkej bitwje be ßo B a r
trom Wranizki jara wusnamjcnit a jcmho nahladneho
radneho knjesa, kiz M a tth ia s P rib u s rekasche a be
kozucharski pschekupz, s ruki njepscheczelow muszy wumvhk. Tajkcho dvbreho skutka dla be ßebi B a rtro m
spodobanje meschczanskeje rady a dzakomnoscz samöziteho pschekupza dobyk. W ön ßo to mescze derje bofcj
mejesche, pschetoz hdyz be ta w üjna^nim o, jemu radni
knjeza to njekasanstwo, kotrez s noweho cze'rjesche, sa
sto njebjerjcchu a jeho teho dla njekhostachu. M atth ias
P rib u s pak ßo pschecziwo jemu dzak'omny wopokasa
a jeho s pjenjesami podpjerasche, so jemu w n iG m
zana nusa njebe. To ßo jemu njemako lubjesche a
wön czim hörje Pijesche a hrajesche. Zadyn tydzen
ßo njem iny, so njebychu wulke skörzby dla köseho
B a rtro m a na meschczansku rndu pschischke, so bu na»
poßlcdk wot njcjc wobsanknjcne, jeho khostacz, hejsoli
saßo neschto wobendze, a na to s Budyschina wupokasacz.
D olho njetrajeschc so B a rtro m k temu dobru
winu da. T a wez ßo Pak tak mejesche. Dokelz wön
wjele pjenjes trjebasche, be ßebi wulki dökh pola M a thiaßa P rib u sa, kotrchoz be wot ßmjercze wumohf,
naczinil. Dzakvmnvscze dla be tön ßwojemu toumo*
zerjej pozczowak a jemu werit, so krakowski arzybiskop
ßwojemu lubemu wujej te ßlubjene slote posczele.
R adny knjes P rib u s bu Pak tola pozczowanja a tjia*
kanja ßyty. K temu be ßo jemu neschto pobafo;
schtoz jeho zaloßuje hrjebascke. D w aj jeho ßkuzobnikajkotrajz jemu w jeho pschekupstwje pomhaschtaj, beschtaj
jeho wo wjele Pjenjes wujebakoj, so na ßwojim sa«
mozenju wulku schkodu mejesche. Jako teho dla W ra
nizki k njcmu Pschindze a s noweho wo pjenjesy prvschesche, roshnew a ßo wön na njeho a sapowjcdzi
jem u jeho pröstwu, prajizy, so jeho do jastwa ßadzicz
da, jeli so jemu prjedawschi dolh w postajenym czaßu
njesapkaczi. Naschemu lubemu B artro m ej ßo tajka
rycz na zane waschnje njespodobasche. T o tez derje
doscz wjcdzesche, so meschczanska rad a s nim zane
ßmilcnje wjazy njesmejc, jeli budze wön ßwojeho dokha
dla wot P ribusa wobskorzeny. Pschetoz meschczanosta,
knjes W olf M ühlhof, B artro m ej dobry njebe, dokelz be jemu ßwojeho najlepschcho konja k sahojenju dak,
kotrchoz Pak be tak njelepje kurirowal, so be ßlaknyl.
A woprawdze, toobu picz a ßuchi khleb jescz a w
jastwje ßcdzecz, to ßo jemu t q njechasche. Jako be
ßo teho dla tön postajeny qatz minyk, w kotrymz
wön knjesej Pribusej be ßlubit, te winojtc pjenjesy
sapkaczicz, poda ßo wön k njemu a proschesche jeho
poniznje wo to , so by s nim tola czerpjenje met a
pschißahasche ßo pschi wschem, schtoz be jemu ßwjate
— a to wjele ujcbe — so m a weste powjescze wo
tym , so jeho w uj w Krakowje jemu 2 00 skotych pößkacj
chze, so tute pjenjesy hizom na puczu do Budyschina
ßu a so je sa nekotrc dny wescze dostanje. PribuS
pak ßo dla teho spomnjeneho wobkranjenja, rosnjem dreny, naryczecz a spokvjicz njeda, ale pschi Ihm wosta,
so ma B artro m ptaczicz abo ßo do jastwa ßadzicz.
T o je Pak tola wulka njedjakomnoscz wot wascheho
boka, prazescke B artA n n k P ribusej, so scze tak njcßmilny pschecziwo m t, kiz ßym maß s rukow waschich
njepscheczelow wutvrhnyt! Ach, wotmolmi- P rib u s, hdy
budzischcze mje tola w rukach tych semjanow wostajili,
dha budzich ßo sa mjenje pjenjes wot nich wußwobodzit, hacj ßym wam hijom pkaczik; ja pak nimam
myßle, wam dale pozc.zowacz a ßo psches waß tu
wurubicz dacz. Wopomncze Pak tola, rjeknu B artro m .
kak lohzy budzichu waschi njepscheczeljo waß saktöcz
möhli, hdyz ja moje ziwjenjc njedudzich sastajit a waß
njewumoht. T o scze mt tyßaz kröcj p ra jili, sawoka
P rib u s, a hdy budzichu mje skönzowali, dha budzich bje
Wscheje czwile se ziwjenja wuschot a njebych dale wschednje
wot waß czwilowany b y l; ja njebych tu hanibu m it,
so bych neschto wo tym wujebanju shonit, kotrez mojej
ßkuzobnikaj stoj wuwjcdkoj. T u taj njebolakaj to saßtuzene khostanje dostanjetaj; sa tsi dny jcju dracz na
schibjenzu pojßnje a ja njewem, hacz by ßwet wjele
shubit, hdy byschcze ßo wy s nim aj wojbjeßnyli. O h!
ßwjaty B artrom je! sawoka na tü Wranizky roshnewany,
wy scze hruby a njeßmilny m uj; njewescze w y, so
ßym ja Polski semjan? wy scze hödny, so wam neschto
ttubu sczinju. Schto, rjeknu n a to P rib u s, wy chzccze
semjan bycz, stareho kundroßa macze sa nana, kurwarsku kuchaklu sa maczer, na mescze czincze, so s mojeho
doma pschindzecze, hewak waß psches mojich wotroczkow
born s njcho czißnycz. J e to wasche poßlenjc ßtowo,
praschesche ßo B a rto m , möznje se ßwojim scrsawym
mjeczom na semju sastorkujo. H aj! to je moje poßlenje ßkowo: abo wy mi sa tsi dny tön winojty döth
wupkaczicze abo nekvhv pschiwjedzecze, kiz sa waß tu»
kuje, abo ja waß do lawskeho törm a ßadzicz dam,
hdzq khwile dosq smejecze, ßebi wopomnicz, schto k
waschemu merej ßkuji. P o tajkim, wotmolwi W ra
nizki ßo ßmejo, wy chzeczc nekoho mecz, kiz sa mnje
rukuje? tajkeho chzu wam pschiwjescz a hdy bych jeho
s kschibjenzy wsacz dyrbjat. - S tym wopuschczi wön
P ribusa.
W tamnych czaßach zenje zadyn prawje stajny m ir
ant we mestach ant na wßach njebe. Njepscheczelske
zuse wüjskp psches kraj czahachu a dyrbjachu s nusnej
zyrobu wot wobydlerjow wobstarani bycz, abo dziwi
wojazy rubjachu, schtoz ßo jim s dobrym dacz njechasche, a s gwaktom bjerjechu, schtoz mecz chzychu, jeli
so bu jim sapowjedzene. Teho dla ßo husto sta,
so buchu meschczenjo ßrjedz deteho d n ja, hdyz w
ßwojim mernym dzele bechu, wot bubona do brönje
wokani. W oni dyrbjachu ßwoje jehky, hamory, so*
warnje a schewske stölzy, wopuschczicz a sa tselbami
a mjeczemi pschimacz, so bychu ßwoje mesto abo ßußodne wßy psched njekasanstwom a rubjenstwom zusych
wojerskich czrjödow sakitali.
T o ßo tön ßamh dzen sta, na kotrymz be B a r
trom W ranizki pola pschekupza Pribusa pobyk a jeho
born rosnjendreny wopuschczik. W ön ßo wot tarn
do hosczenza k skotemu jehnjeczu, hdzq wön ßwoju
hospodu mejesche, poda. T ola Pak tez tudy zane wulke
wjehele na njcho njeczakasche. Pschctp'z hosczenzar jeho
közdziczki dzen pominasche, so by jemu pkaczik, schtoz
je winojty a hrojesche jemu, so jeho s hosczenza wupokasa, hejsoli w blisschich dnjach te dawno boqalane
pjenesy s Krakowa niepschindu, s kotrymiz wön tez tudy
be troschtowac; spytak. Wranizki Pak jara derje wjedzesche, so s Krakowa zenje jadyn kroschik njepschindze
— pschetoz ta powjescz wo arzybiskopa — be baßniczka,
kotruz be ßebi w um yßlit, a hoka tza. Jeho rosom
jemu teho dla praji, so s nim hubjenje doscz steji, dokelz
ant knjeö P rib u s ani hosczenzar dale wjazy jemu pojczowacz njechataj a so wön abo ßo do jastwa czißnycz
dacz abo skradzu s mesta czeknycz dyrbi, a to prjedy
hacz ßo tsi dny minu.
We tym so wön po Haßach khodzo ßebi to wschitko
pschcmyßli, saßlyschi wön na dobo wulke wotanje
luda. B e to hara wjeßnych ludzi s Czichönz, s Lubochowa, s Wjelkowa, s Czemjeriz a s Khelna, kotsiz
ßo s wulkimi czrjüdami po garbarskej haßy psches
wrota nuts czischczachu. Wranizki khwatasche jim napschccziwo a shoni, so ßu ßo zusy njepjchcczelszy jesni
na merne wßy dali a so tarn rubja a pala a wscho
wupusczeja a so sa krötki czaß do mesta pschindu.
Hnydom ßo s hrodu O rtenburga bubony ßlyschecz
dachu, kotrez meschczanvw pod brön wolachu. W ranizki, kiz ßwoje jene a ßwoje wscho pschezo pschi ßebi
mejesche, mjenujzy ßwöj start) sersawy mjecj, pschisankny
ßo hnydom czrjödziczzy wojakow, kotsiz garbarske w rota
wobßadzichu. W ön ßo nadjijesche, so s leje wezy
dleschi ropot nastanje a so budzetaj bjes tym jeho
wericzecej, knjes ’pnoue a hosczenzar yuöu öz'erzecz.
Krötki czaß po tym , jako bechu gabarske w rota
sanknjenc a wobßadzene, pschijecha tarn wojerski hetman a zadasche ßebi we mjenje ßwojeho knjesa,
brunswikskeho wöjwody, so by jemu a jeho na 1000
htowow ßylnemu wojsku pschcczah psches mesto wotpuschczeny byl. Brunswikski wöjwoda be mjenujzy
sa ßwoje pjenjesy tejko muzow nahromadzicz bot, so
by jich ' do wöjny pschecziwo Turkam pößkat. W oni
dyrbjachu ßo s tym i czrjödami sjenoczicz, kotrez pola
Lipska stejachu a kotrez khurwjerch August sakski khezorej Ferdinandej 1. poßtacz chzysche.
Tuczi 1000 jesni bechu s delneje Luzizy pschischedschi
ßo do wßow blisko Budyschina w alili a wot nich zyro b u a wschelke druhe zadali. W jeßni wobydlerjo
pak bechu te ßwojim skotom a s wschemi ßwojimi
najlepschimi wezami do mesta czekali a proschachu tudy
wo pomoz a sakitanjc. Meschczanska rada, hdyz wona
wo tym shoni, postaji hnydom ßwojich 2 00 tselzow
a 8 0 0 wobrünjenych meschczanvw n a hrodze a po
Haßach, a jako be ßo to stato, jednasche wona s tym
brunswikskim hetmanom, kiz pschi garbarskich wrotach
cjakasche. S tym buchn woni psches jene, so chzedza
jeho wojakam Pschcczah psches mesto wotpuschczicz, so
pak dyrbja woni, hdyz ßu poßnedali, mesto saßo wopuschczicz a n a wßach nozowacz. T o wschitko ßo tez sta,
kaj bu wuczinjene, a jenoz nekotsi wyschi jesni wostachu
w mesczi a dostachu se ßwojimi ßluzobnikami kwartiry.
W ranizki, kiz be ßkyschak, so ta we'z, na kotruz
ßwoju zyku nadziju bl stajik, na merne waschnje wotbezi, dzesche rosm jersany psched wjeczorom do ßwojeho
hosczenza. D o teje stwiczki pak, w kotrejz wön hacz
dotal be bydlit, be hosczenzar nekotrych s teho zuseho
wöjska poiozik, dokelz wschak czi s dobrymi pjenjesami
pkaczachu, knjes B artro m Pak jenoz s lutymi dobrymi
lubjenjemi. Chzysche tarn nozowacz brunswikski schtallmischtr se ßwojim ßluzobnikom. W ranizki, jako wön
to ßtyschesche, roshnewa ßo psches m eru, wutorhny
ßwöj mjecz s nöznjow a poda ßo, hdyz be Prjedy
hosczenzarja, kiz jemu wobaracz chzysche, na bok storczit,
n a pucz, so by tych zusych hösczow s krawnymi pukami se ßwojeje stwiczki w uhnat. Dyz pak k durjam
stupi a ßwojeho njepscheczela w uhlada, n a kotrchoz wön
ßo merjesche, wosta wön naströzany stejo a tykny
ßwoj mjecz do nöznjow. Wranizki B artro m je, ty
jow ? sawüka tön schtallmischtr, jako jeho wuhlada.
H a st ja so ßym , roofmofrot' tön, jemu rufu sticz'o.
Schto dha ty jow czinisch? kak ßy jow pschischot,
schto ty s twojim mjeczom chzysche? praschesche ßo tön
zusy knjes. T o chzu tebi hnydom wupowjcdacz, wotmolwi B artro m , ale prjedy dyrbju neschto mokreho
mecz, Pschetoz jasyk ßo k dzaßnam pschilepit a je tak
ßuchi kaz pesk w pusczinje S a h a ra — ja sa zyty dzen
niz kapki w optat njejßym. P o khwilzy ßedzeschtaj
wobaj sa blidom, na kotrez be hoscjenzar po porucjjnosczi schtallmischtra nekotre bleschki wina a neschto
jedze ftajit. W ranizki Pak, hdyz be tu ßo wokschewit a
ßwöj ßuchi jasyk trochu namoczit, sapocza powjedacz
wo wschem, schtoz bi ßo s nim podako wot teho
cjaßa ßem, jako ßo wobaj beschtaj w le'hwje krala
S igism un da w Pölskej setkatoj. S sa m o wot ßebje
ßo we, so wön njesabu tu wulku pjenjeznu nusu wopißacz, w kotrejz tu w Budyschinje tczesche, a wo
tym pschesczehanju ßwojich wericzelow, kaz wo tym ryczecz,
so m a sa tsi dny ßwöj dokh sapkaczicz abo ßo do
jastwa ßadzicz dacz. Ach! wobsankny wön ßwoju
rycz, hdy by möj wyßozy czesczeny w uj, arzybiskop
krakowski to wjedzit, kak sle ßo mi tudy dze, tön nihdy
njcby pschidak, so tajki srudny könz wosmu.
Poßtuchaj, B artro m je, rjeknu tön schtallmischtr;
ja ßym tebje, to budze netto nimale dwe lecze, sesnak,
so ty wjele pjenjes mejesche; ty ßy dobrocziwa duscha,
a ßy tehdy ßwojim dobrym pscheczelam a towarscham
kaz tez mi husto s nusy w upom hat; to wschitko jara
bttje tožm a ßym tebi sa to bzakomny, alc wyt teho
twojeho bisk.opskeho wuja w Krakowje njerycz mi bäte
wjazy; to ßu tute blaby n tzö a wösch ßam berje
doscz, so s Krakow a zenje zabyn czcrwjcny pjcnjezk
njebostanjesch, teho btn wo lym zane ßkowczko wjazy
njepraj! J a Pak chzu tebi bobru rabu bacz, bratsiko,
lzek tvla s tuteho tjuefbn, hbzez ezi tajU straschne paßte
taku; njech ßo twoji wöriezelio staraja^ hbze ßwoje
pjenjesy bestaun; stup ! nam bo brunswitskeho wöjska.
Jutsje pschindu s Lubija tonte, kotrez mam ja bo
Lipjka bowjescz; püj so mnit a wojuj ßobu pschecziwo
Turkam; ja chzu tebi bobreho konja bacz a mözejch
bobre mjcno, wyßoku ezesez a miete pjenjes ro zusbje
dobycz, bjes tym so tuby lezo niczo nimasch, lhiba
tütn nusu o hanibu. Tu wasch ruku na to, sawota
B artrom , so ßobu bu, hacz runje ßo mi prawje tubicj
njecha,, so byrbjat s Turkami nöschto czinicz möez, pschetvz ezi wschak. zane wino njepija; prjeby Pak, hacz ja
tato mösto wopuschczu, byrbju tutemu rabnemu kttjesej
Pribusej nöschto kiubu seziniez a jemu bopomujecze
na ßwojcho wumözeija sawostajicz.
r ;.;r
,3ato bö hosczenzar hischcze karanezk wina na btibo
stajit a ßam ßo bo loza pobql, ßebzischtaj tdj bwaj
hacz bo pölnozy w ßw.ojej stwö § sktabowaschtaj rabu,
kak by W ranizti ßwoje poßtenjc schibatstwo pschecziwo
ßwojimaj wörirzeiomaj na najleßnische waschnje mäht
wuwjescz.
M y ßmy prjeby na to spornniti, so bĕ rübny
knjes P ribns wol bwejn ßküsvbnikow, kotrejuz s a ' pomvznikow w ßwojim pschekupstwje möjcsche, wo rojete
pjenjes wobkranjeny a wujebany. Böschtaj to jeho
buchhaltar abo knihiwjebzer' a jeho pottabnik (kaßirar).
P o wuprajenju möschezanskeje raby jako ßubniskrje
wyschnoscze byrbjeschtaj ßo wobaj bla tuteho pabuchstwa
se ßmjertnej schtrafu khostacz a ßo na schibjcnzu pojtznycz. Tajki ßub möjcsche ßo Po sakonju a Po
tehbomnischim waschnju bopotbnja hacz bo 12 hobzinow wuwjescz. Doketz Pak be w tu khwilu njewöste,
hacz ßo s nowa zuse wöjska bo mĕfta njewala, bha
bu sa tön kröcz wobsanknjem, so m ataj ßo taj pabuchaj
popolbnju wosbjeßnycz. Tak ßo tez sto. N a bruhi
bzen, jako böchu brunswikszy wvjazy mesto wopuschczili,
bu ton ßub nab tymaj pabuchomaj wuwjebzeny. Popotbnju w 5 hobzinach Pribusowy knihiwjebzer a jeho
pottabnik na schibenzy pscheb tawskimi wrotami wißaschtaj. Tön dzen Pak, na kotrymz ßo to poba, bi
15. bzen novembra, a bö hrosny wötsikojty bzen a hizom
wokoto l/ 26 hobzinow be wukka czma.
Wranizki be ßo bo teho czaßa berje möt. Wön
be wot ßwojeho bobreho pscheczeta, teho brunswikskeho
schtallmischtra, nöschto pjenjes boftaf a sa to , so be
bo teho zuseho wöjska stupit a ßo tarn pschistajik,
schwarny sawbawk brat. Po tajkim walesche ßo wön
s jenehv hosczenza bo bruheho, pijesche a hrajesche-cho
tym, jako ßo jemu sktabnoscz skiczi. Wön Pak schi
batstwo s myßlow njepnschczi, kotrez chzysche hischcze
wuwjescz, prjeby hacz by s mösta czeknyt. S e ßwojim
bobrym pscheczelom bö wön wschitko berje wotryrzat
a, tön bö jeiyu ßwojehö ßtuôbnika k pomozy wvstajit.
Wön bö ßtubit, ßo chze po bokonjany m skutku roe
Hobziju, hbzej bubze schtallmischtr na njcho czakacz,
nasajtra ßo nutsnamakacz. .
.
B artrom bö ßo na tym bnju, hbze; buschtaj
taj pabuchaj wojbjeßnjenaj; wjeczor wokoto 5 hobzinow
bo khöze a bo bwora Pribusoweho n a garbarskej haßy
pobat, hbzez wschitke burje berje boscz snajesche. Dokekz
tu nichtö boma njebö, pschetoz knjes Pribus bö ßo se
ßwojimi bomjazymi pscheb mesto ßobu won pobat, so
by pjchi wöschenju teju bwcjer' stostnikow pschihlabowat,
wotczini wön ßebi neEajt'e bürczki, kotrez bo sahvobyi
bzöchu^ N a to. poba ßo s tym wojakom, kotrehaz
jomu schtallmischtr bö k pvmozy.bat, na snatych schezezkach k schibjenzy pscheb tawskimi w rotam i^ To mesto
bö hizom wo t . tubzi wopuschczene a taj bwaj stöstnikaj
tarn wißaschtaj, ,a hrosny ročtr, kiz tarn wujesche, jeju
jow a tarn tschaßesche. Jako B artrom a jeho towarsch
ßo k temu möstu blizeschtaj, jeju hrosa a strach nabpany. Totste mröczeke njebjo pokrywachu a jenoz tarn
a ßem meßaczk s nich kukasche, jako by jeju warnowak;
wetr wujesche a hwisdasche, jako by ßmjertny kherlusch
spewacz chzyk. T ola Pak B a rtro m fe fasst bleschku
pmczche, so by s njeje troscht a krobkoscz cjjerpstf, a
na to wön Po schibenzy horje lesysche, kah küczka,
so by teho knihiwjedzerja, kotrehoz wön na tym , so
bö jara ßuchi czlowjek, sesna, s nohom wotresnyt. N a
to wön jeho temu wojakej na ram jo pokohi a ton
jeho njeßesche, jako by kürz muki byk. W obaj ßo pod
pschikryczom wjeczora dale wlecheschtaj, hach k sadnim
durchkam Pribusoweje sahrody pschindzeschtaj. 3oro
wonaj sastaschtaj a B a rtro m pschikasa ßwojemu towarschej, so dyrbi na njeho chakach. W ön ßam Pak
pschimny tcho wotresnjeneho chloweka a pokozi ßebi jeho
ruzy woko schije, so by jeho lepe njescz möhk. P o makku kraczesche wön po sahrodze do dwora. Czischina
U wschudzom koko wokoko, jenoh wetsik hwisdasche a
pßyk w nekajkim ßußodnym dworje hrosnje wujesche.
B artrom , hacz runje hewak hadyn bojasny czlowjek
njebe, ßo tschaßesche, jako by jemu syma byko a tsche-'
potasche na wschech stawach. Teho dla khwatasche
wön, so by do dwora a s dwora do kheze pschischok,
hdzeh k khlamowym durjam teho knihiwjedzerja potohicz
ßebi be wotmyßlit. Ale hlaj! n a jene dobo chuje
wön, so rufst wojbjeßnjeneho ßo jeho dotka a ßo jeho
dzerzi. Krej w Hitach ßo jemu staji, w utroba we nim
pukoze a poströzany chze wön to morwe bremjo se
schije czißnycz. Ale wo prawdze! ruzy teho morweho
jeho schiju ta t möznje pschimatej a jeho ta t twjerdze
dzerhitej, so ßo boji, so jeho sadaji. Tez sdasche ßo
jemu, jako by tön morwy sapochak dychacz. . Tehü dla
wön wschitke ßwoje mozy napinajo teho morweho s
wulkim ropotom na semju csißny a ßo wobroczi, so
by czeknyt. Ale tu ßo jemu jeho wulki mjecz bjes
nvhvmaj saschmata, so wön ßam panje a ! temu wüjbjeßnjenemu n a semju k lezenju pschindze. Jo w lezo
wön s nowa czuje, so w tym morwym ßo ziwjenje
pocînst hibacz, so tön s rukomaj sa nim hraba a ßo
jeho twjerdze dzerzecz pyta. Pschi tym ' ßlyschi wön,
so ludzo w hornych stwach teho ropota dla sapoczinaja
hrom adu bezecz a s lam pam i a ßwezami po skhodze
do kheze dele Pschincz. Netk dha shrabny ßo B a rtro m
a sköczi s kheze do dwora. N aströzany, kaz wön
je, moli ßo Pak tudy a dokelz k sahrodnym durch
kam njetrechi, skoczi do nekajkeje kölnje, kotrah je
wotchinjena, so by ßo skhowak; ßebi m qßlo, so
ßo jemu podstscho nekak radzi, s tuteje dzery
wulöscz.
B jes tym bechu ßo wschitzy w khezi nutska k temu
me'stu pschiblihili, n a kotrymz tön morwy lezesche.
Radny knjes P rib u s ßo ßam po skhodze dele poda,
bjes tym so jemu dwaj ßkuzobnikaj s lam pam i ßweczeschtaj — a w uhlada na jene dobo ßwojeho wojbjeß
njeneho knihiwjedzerja psched ßobu n a kolenomaj klecho.
Pschetoz tön be woprawdze saßo k ziwjenju wotuczik
a njewjedzische ßebi tudy zaneje druheje rad y, hacz
na ßwoje kolena panycz a wo hnadu a wodacze Proßycz.
„Wschitke dobre duchi khwala B o h a teho knjesa!"
sawoka ßmercz naströzany knjes P rib u s , hdyz tudy
k ßwojimaj nohomaj chlowjeka w uhlada, kotrehoz be se
ßw ojim aj woczomaj hodzinu prjedy n a schibjenzy woj
bjeßnjeneho wißajo widhak.
H am en, wotmolwi tön wohiwjeny a styknywschi
ruzy sbehny wön je; I ßwojemu prjedawschemu knjejej,
jako by wo wodacze proßycz chzyk.
Äako Pak to taj ßkuzobnikaj, kotrajz beschtaj ßw o
jemu knjesej po skhodze ßweezitoj, widzitaj a ßkyschitaj,
so tön morwy wo prawdze ryczi, czißnjetaj w onaj
ßwoje lampy wot ßo a czeknjetaj s khöhe na haßu a
sa nim aj wschitzy czi drusy czeladnizy beza a wokaja
stysknje po pomozy. Knjes P rib u s ßam wuskochi s
bledym wobleczom na haßu a czini, jako by traschne
scherjenje wot ßo wotwobaracz chzyk.
P o khwili shromadzi ßo wulka chrjüda ludzr,
kotsiz ßu na wokanje tych ßtuzobnikow a. czeladnikow
se ßwojich mernych khezow wuskoczili. Czi najkhroblischi
wot nich czischcza ßo se ßwezami do kheze. A hlaj!
tu lezi tön wbohi wojbjeßnjeny dyrkotajo psched symu
a bojoscze dla a tyka ßwojej ruzy tym pschitomnym
napschecziwo. Hdyz Pak ßo wschitzy bechu pscheßwedczili, so tu zane scherjenje njeje, Posbehe knjes P rib u s
s khröbkosczu ßwöj hköß, wokajo: kak dha wy jow
pschindzecze, bjesbüzny czlowjeche?
J a to njewem, wotmolwi pkakajo tön knihiwjedzeö,
mi je jako bych s czehkeho ßona wotuczik.
Schtö dha je waß se schibjenzy wotresak a ßem
donjeßt? praschcsche ßo P rib u s dale, stejesche pak bojoscze
bist hischcze khetro daloko wot njeho. Tch wo tym
ja njewem, wotmolwi stonajo tön knihiwjedzer, ale ja
proschu, wostajche mi moje hiwjenje a njepöjschcze mje
saßo n a schibjenzu k ,
5
Njeje werno, rjeknu knjes P rib u s, so byschcze mje
saßo möhli wobkranych?!
'
O h, ßmilche ßo jenoz nade m nu, woka ton, wostajcze m i moje hubjene hiwjenje, ja zenje wjazy nicho
skeho wobencz nochzu.
T o ßo nihdy njestanje, praji na jene dobo meschchanosta W olf M ühlhof, kiz be ßo s chrjödu radnych ßluhobnikow a wojakow n a puch podak, jako be wot
hary ßtyschat, kotraz be n a garbarskej haßy pola P ribusoweje kheze nastaka; to ßo nihdy stach njemöhe,
ßudniska wyschnosch je w am hiwjenje w otprajita a
schtoz wyschnoscz praji, to dyrbi werne bych a wostach;
wy sehe k schibjenzy wotßudheny a njech sehe ßö tez na
nekajke waschnje s njeje wum öhli, dha mache ßo tarn
jutsje w praw ym chaßu tola saßo pojßnych; pschetoz
wyschnoscz ßo njeda sa ßmech mech.
Swjasajche
jeho a chische jeho do jastwa, pschikasa napoßledk knjes
möschchanosta.
' Archiv ivch pschitvmnych ßv ujrsthrvbst ßivwchkv
n a to prajich, hacz bž jim runje teho wboheho chlowjeka hel. R ad ni ßtuhobnizy chinjachu, kah jim bc
pschikasane, a wotwjedhechu jeho.
Jako be ßo lud trvchu rosbehat a mer na haßy
nastak, ßo Pribusow i ßtuzobnizy po dworje roshladowachu a sa tym pschindhechu, so ßu sahrodne durje wotchinjene. W oni po tajkim dale pytaju a hlaj! lubeho
B a rtro m a w kölni namakachu. S wulkim hawtowaNjvm dadha ßo woni na njeho a , hacz runje ßo
wön po möhnosczi wobarasche, pschemohichu jeho a
swjasachu jemu ruzy. W y jow, sawoka knjes P rib u s,
kiz na to haru pschibe'zu, wy jow W ranizki? a to
kaz rubjehmk? O ho! to sehe wy byli, kiz sehe teho wojbjeßnjeneho se schibjenzy ßem pschinjeßli?
Schtö to praji, rjekny B a rtro m , ßo prözujo, so
by te wjedrowe swjaski s rukow ßunyt.
Nichtö druhi to njeje byt hacz jeniczzy wy —
w vta P r ib u s , schto dha byschcze hewak hischche wjeczor
posdze tu w mojim dworje a w mojej kölni chzyli.
Schto ßym tu chzyt a p y ta t, chchecze wjedzicz;
rjekny B a rtro m ; to chzu wam Prajich; ja chzych ßebi
hischche junkröch dom teho lubeho knjesa wobhladach,
kotrehoz ßym s rukow rubjeznikow wumöht a kiz ßo
m i sa to s tym podhakuje, so mi ruzy swjasach da. W otwjasajche m i te swjaski, saw ota w ön, rosnjemdrjeny
n a tych wotroczkow hladajo! abo ja waß sabiju, jeli
so ßo mojeho mjecza dötknycz möhu.
T on kröch dyrbiche ßebi to lubich dach, praji P r i
bus ßo ßmejo, pschetoz wy sehe se schibjenzy rubili, schtoj
rapakam ßkuscha, a teho dla waß do jastwa tyknjemy,
so byschcze to saßtuhene khoftanje dostali.
W y haue prawo nade mnu nimacze, rejesche B a r
trom hnewny, ja ßym wot dhenßa wojak brunswikskeho!
wöjwody, teho dla dyrbiche mje puschchiczl T o wschitko
nicho njepomha, wotmolwi P rib u s; wy sche ßo do wezow
tykali, kotrez waß nicho njestaraja; wyschnosch njech waß
khosta, wona ßo njeda sa ßmech mech.
N a to bu Wranizki wotwjedheny a do jastwa tu ,
lawskim törm je chißnjeny.
N asajtra rano w 8 hodhinach dzerzesche meschchanska
rad a wulku shromadzisnu. Jednane bu wo tym praschenju, hach dyrbi ßo tön wojbjeßnjeny s now a weschech abo hacz dyrbi ßo jemu ßmjertna schtrafa spuschchich. Bechu nekotsi ßmilni radni knjeza, kotsiz ßo
sa to wuprajichu, so m a ßo temu chtowjekej ta schtrafa
spuschchicz, ale wjetschina wosta pschi tym , so, schto;
wyschnosch je wußudhita, je wußudhene a so by ßo,
hdy by ßo tudy hnada a ßmilnosch staka, bojosch
psched ßudom w ludhoch shubita. Teho dla bu tön
wbohi knihiwjedher druhi ra s na schibenzy wobwescheny,
Jako be ßo to stato, bu Wranizki psched tabu
wjedhcny a tudy wön ßo wusna: so je Pribusej ßlubit
nökoho pschiwjesch, kih m a sa njeho rukowacz, dyrbjat
wön tez tajkeho ßebi se schibjenzy wsach a so je taste
ßlubjenje derje dherhat. Pschi tym hadasche ßebi
khröble, so dyrbja jeho puschchich, dokelz we wojerskrj
ßkuhbje brunswikskeho wöjwody steji a mesto wopuschchich chze!
P o dlöschim wuradzenju wobsankny rad a: B artrom
Wranizki m a ßo ßwojich njekasanstwow dla do ßud»
saschpundowach, do delnjotuhiskeje hole dowjesch a ß»
tam puschchich s tym napom inanjom , so njeßmje ß»
zenje wjazy w Budyschinje pokasacz, pschi ßmjertnym
khostanju jeli so ßo to stanje.
Jako bu tuto wußudzenje meschczanskeje rady tym
brunswikskim wyschim, kotsih wonka mesta lezachu, snate,
proschachu czi too to , so by ßo Wranizki niz do delnjotuhiskeje ale do drahdhanskeje hole ßme'k dowjescz. T u ta
pröstwa bu jim dowolena.
K wulkemu wjeßelu zytehv mesta bu n a druhi
dzen B a rtro m do wulkeho winoweho ßuda tyknjeny a
do njeho saschpundowany, tola bu m ata dherka too»
stajena, s kotrejeh by m öht powetr ßrebach. N a to
bu ßud n a w ös potoheny a jako pohonch wjeßele p ra skajo s nim s lawskich wrotow won jedzesche, sbe'hasche
ßo s hoschenza k stotemu jehnjechu maka chrjödhichka
hrunswikskich jesnych. kotsiz ßo pod nawjedowanjom
schtallmischtra a pod synkami ßwojich trom petarjow na
puch do Drahdhan podachu.
Hacz je ßo w drahdzanskej holi W ranizki k nim
pschiwdat a hach je s nimi pschechiwo Turkam wojowak,
wo tym stara budyska kronika nicho njcwe, ale -to jenoz
je weste a werne, so je ßo wot tuteho chaßa po zykej
Luhizy to Pschißtowo rosscherito: w Budyschinje ßo
paduschi dwöjzy wöscheja.
8.
Böh ßo njeda sa ßmech mech
B e to sandzcne Bohe stpiche, so w jenej wßy w
delnej Luhicy khehkar psched ßwojcj khehu pod jenej
bresu ßedzesche a khoschczischcza wjasasche. W ön to
köhdu njedhelu a köhdy ßwjaty dzen chinjesche a tseczu
kasnju njedzerhesche. Jako netto Po starym waschnju
tez poßlenje Bohe stpiche ßwoje khoschcza wjasasche,
pocha ßo blyskacz a hrimach. Njewjedro stupasche
pschezo wysche a hihom pochachu ßylne khrepki na semju
padach; tön khoschczer nochzysche Pak smoknych a stupi
teho dla n a khwilku do jstwy. Ledvm be wön nuts,
dha ßo sabkyskny a njewjedro dyri runje do teho
mesta pod tej bresu, hdheh besche wön ßcdhak. Jen a
kokosch, kotrah pod tej bresu khodhesche, bu sarahena.
T ön khehkaö Pak, kotrehoh be B ö h luby. knjes tak
wötzowszy swarnowak, je wot teho chaßa ßlubik, so na
janym ßwjedhenju nochze wjazy khoschcha wjasacz, ale so
chze wjele böle B ohi dzen ßwjechich, Bohe ßtowo a predo»
wanje rady ßtyschech a wuknych. B ö h pomhaj jemu!
9.
W jele pomha wjele.
Dochtorez knjes w M . bu jedyn dzen k honje
w otany, kotrah n a wulke hkowu bolenje skorhesche. Ach,
knjes dochtoro, praji w ona, ja m am tajke bolosche
we htowje, so ßebi zaneje rady njewem a budu drje
n a to wumrjecz dyrbjech. Nicho mi njepomha! Wchera
mi ßußodzina kasasche, so dyrbju ßebi kißaty ta t na
htowu kkasch; ja ßym to chinika, ale pomhako m i
njeje. T o ja derje werju, prajesche knjes lekar, so to
njeje pomhac; mohko, wy sehe to najnusnische pschi tym
sabyka. D h a wy to teh sa jara dobre spösnajeche-?
praschesche ßo ta hona; prajche mi Pak tola, schto ßym
sabyta? N ö , wy budhischche kißatemu katej pjechenu
kotbasku pschipokohich dyrbjata; pschetoz kißaty las a
pjechena kotbaska w hrom adu ßtuschatej! —
10
Schto mer dawa? wjeßele.
Schto dha wöjna? krejpschelcczc.
Kajka hatoßna je to nemska wöjna byta, kotraz
je ßo tonsche leto w jedta, to naß ßlödowazy podawk
wuchi, kotryh nimske nowiny njedawno powjedachu.
W lazareche, kotryh bu w Langensalzy satoheny, stejeschtej dwe khorej tohi, jene pödla druheho. N a jenym
lehesche Hannoverski wojak a be'dhesche ßo se ßmjerchu,
n a druhim Pak pruski wojak, kih be chehzy ran jen y .,
Luby bratsje, proschesche tön pruski ßwojeho Hannover»
skeho towarscha, ja ßym jo wo prawdhe zyle njerady
chinit, ty Pak je hinak njejßy chzyk; hdyh ty wumrjech
dyrbisch, dha budze m i to we najhkubschej wutrobje
hel. O h ! n a tu sku kulku, möhesch ty mi wodach?
T ön mrejazy Pak skichi jemu ruku bjes tym , so ßo
jemu wulki sliwk krwe s huby lijesche. P ra j wutrobne
Bohe mje mojej lubej, lubej honje a mojim lubym
dhechatkam — stonasche wön a spuschchi ßwojeho ducha!
— — Kameradhe — bösche tön pruski wojak hannoverskemu pschiwotak, hdyh na bitwischczu pschi n a d -
padze jedyn ua druheho beschtaj lrjechikoj, kameradze
— poddaj ßo — ! czomu dyrbjatoj ßo moricj, doketz
dha lola nemskaj b ratraj ßmoj! Poddacz? be Hanno
verski wojak p rajit — poddacz! ne! to ßo janjeßm em
— wsmi schtoz m am — moje Pjenjesy, moju möschcn
— ale hlaj! mojemu kralej ßym ßwernoscz ßlubit a
a tön ßlub dyrbju dzeHccz. N a to rubny wön do
njeho. Pruski pak tseli. W obaj padzeschtaj. W lazarecze ßo saßo sesnaschtaj, dokelz jeju tozi, jene pödla
druheho stejeschtej, a tu buschtaj dobraj pscheczelej.
Hannoverski dyrbische wumrjecz, pruski pak htuboko srudzeny njechasche ßo wot morweho czeta ßwojeho kam erada dzelicz dacz. Ach! zatosczesche w ön, ja wschak
budu wustrowjeny, ale moje ßwedomnje mi czaß ziwjenja
zaneho mera njewostaji, so ßym tu czlowjeka mordotoat, kiz be Po praw ym möj b ratr. Ale to ja praju!
jeli so bychu mje saßo do tajkeje wüjny wjescz chzyli,
je ßo njcdam wjescz, njech s teho nastanje, schtoz chze.
W ön dzerzesche ruzy' Psched ßwoje woblecô a ptakasche zatoßnje.
11 .
Kak jedyn s LuzicZki do morja pschindZe.
Ani w czaßa wöjny ani w câßu m era je to
czlowjekej strowe a wuzitne, hdyz wjcle samözenja m a.
T ajku staroscz ßu Pak ludzo w prjedawschich wüjnskach
czaßach a runje tez w sandzenej wöjnje meli dla ßwojich czaßnych kublow. W e wschech kutach ßu rootit
khowali, wo czoz ßu ßo bojeli, so möhli jo shubicz.
D o semje ßu sahrjebali pjenjesy a kschinje, do wjelbow
a do pinzow ßu ktadli ßwoje wezy a ßu je Potom
sam urjow ali! T o je ßo netto stako wot n aß, kaz
ßu to prjedy nascht wötzojo eZinili psched pot sta
letam i. Schto dha by ßcbi to rad ßwoje kubka a
wezy psches zusych wojakow rubtcz bot! R unje tak
tez w mcrnym czaßu ßo nashoni, so bohastwo k sbozu
njetyje, ale so je tön husto sbozowny, kiz wo
ßwoje pjenjesy pschindze, a so druhdy czlowjekej je
strow e, hdyz khudy wostanje. B öh luby knjcs tych
ß wojich dziwne pucze wjedze, prjedy hacz jich na m orjo
jboza puschczi. ;
...................
,
,
Tak ryczesche möj kmötr M atej Mjechelk, kiz
be m udra htowa a nashonjeny muzik, jako be'ch pola
njeho na kermuschi, a powjedasche ßledowazy podawk.
W Nemzach be, hdy; böch hischcze mtody, bohaty
wudowz ziwy, kiz wulke samozenje wobßedzesche a s nim
leßnje lichomnjesche. W ön po ßmjerczi ßwojeje man*
dzelskeje, s kotrejz zane dzeczi njebe m it, s wudowzom
wosta. T ön ßamy hewak nikoho njemejesche, khiba
jeniczkeho b ra tra , kiZ be bjes samözenja, ale dobre
ziwenje lubowasche. Dzetacz a ßo prüzowacz, to ßo
tutem u njelubjesche. Schto dha je mi trjeba, dzetacz
a lutowacz, praji ton; möj jeniczki luby ßynk, Ernstelk,
herbuje wschak tota zyte samozenje mojeho b ratra a
njesmeje Po tajkim zanu nusu. Ernstelk wschak be tez
hordy a lohzy ßmyßleny pachotk a hdyz neschto dobreho jedjische, dha chzysche tez k temu neschto dobreho
picz. W ön be to wot ßwojeho nana nawuknyt a
tyßaz kröcz ßtyschat, so jemu junu bohate herbstwo
pschipanje. W uknyt be psckekupstwo a pschi tym wjeßete ziwjenje wjedt. Hdyz Pjenjesy k pscheczinjenju
njemejesche, njebe ßebi wulke staroscze czinit, ale k zidam
kschczenym kaz njckschczenym schot a pozczowat. Czi
wschak jemu zenje pjenjesy njebechu sapowjcdzili, dokelz
jeho bohateho w uja snjachu, kotrehoz herba wön bycz
dyrbjesche.
Jak o jeho nan wumrje, wön jemu wjele njesawostaji. N anow y b ra tr pak ßo minycz njechasche. Ernstelk
jeho husto wopytowasche a ßo Pola njeho wopraschowasche, ta t ßo jemu khodzi; ale wot njeho zenje zadyn
czerwjeny pjenjezk njedosta.
T o be runje w tym czaßu, jako Franzowsojo s
Nemzami wöjnu wjedzichu. B ohaty wuj pak sahrjeba
tehdy ßwoje samözmje, kotrehoz dla wulku staroscz
mejesche. W ön be ßwoje pjenjesy a papjery do kaschcza
sczinit a derje w obarnow at a skhowa jün, njepraji pak
nikomu niczo wo tym.
.
W e tutym czaßu dosta Ernstelk, kiz be sa pschekupskcho w Lipsku pschistajeny, list, so jeho w uj je
ja ra khory a so m a s khwatom ßo n a pucz dacz,
jeli so chze jeho ziweho wohladacz. S e wschej möznej
speschnosczu puczowasche tön do teho mesta, hdzez jeho
w uj bydlesche. Teho be B ozä ruczka sajata, so jenoz
czczzy ryczecz mözesche. Hdyz Ernstelk k jeho khoremu
tozu ftupi, poda wuj jemu papjeru, s kotrejez be widzecz, so je sa universalncho herb» postajeny, a wuj
p ra ji: moje pjenjesy ßym ja sahrjebat w e — we — we.
— D ale wön ryczecz njemözesche, Pschetoz wön wumrje.
We pinzy — myßtesche ßebi E r n s t ; ------- njech je
hdzez chze, ja te pjenjesy namakam. W uj be cjeßnje
pohrjebany a sa krötki czaß, jako ßwoju ßtuzbu we
Lipsku be horje bat, czehnische Ernst do kheze ßwojeho
njebocziczkeho w uja, kotraz nett jeho besche.
W on pytasche ßweru sa nekajkimi pißmami, so
by nashonit, hdze m a wuj ßwoje pjenjesy n a dan
wupozczene. W ön Pak niczo njenamaka, schtoz by jeho
we tym roswuczowacz möhko. P o tajkim ßo s tym
troschtowasche, so je to wschitko w tym kaschczu, kotryz
je wuj sahrjebat. Teho dla sapoczcsche wön dzetacz
a rycz. Najprjedy ryjesche w pinzy — a ryjesche
htuboko — be to sa njeho zatoßnje czezke dzeto, a
pöt ßo wot njeho lijesche — ale podarm o, tu niczo
njebe k nam akanju. W ön ryjesche w kuchinje — w
khezi — w drjewjenzu — niczo nihdze njebe widzicz
wot zaneho kaschcza. Zaneje prözy wön njelutowaschc
— nikomu njechasche pscheradzicz, schto pyta — teho
dla wön ßam schpundowanje wö jstwach a w komorach
a n a tubi horje torhasche — kamjenje wusbehowasche
— a ryjesche a hrjebasche, so jemu ruzy boleschtej a
wschitke stawy tschepotachu. Ale wschitko be podarm o;
tön sahrjebany schaz njechasche ßo pokasacz. W sahrodzc budze^ — myßlesche ßebi Ernst a naja ßebi
tsjoch ßylnych dzetaczerjow, jim prajo, so chze sahrodu
hinak stozicz a so dyrbja ju zytu pscherycz. Czi to
czinjachu a Ernst pschi nich zyliczki dzen stejesche, ta t
dotho hacz to dzeto trajesche. W oni dwe njedzeli
ryjachu a s htowu wijachu, k czomu dha m a ßo dzeto
stacz, — ale niczo njebu namakane. Ernstej ani jedz
ani picze njcßtodjesche. W ön ßebi htowu tamasche,
so by wußledzit, hdze dha tola jeho wulke herbstwo
tczi. W e — we — hdzeha by pak tola to bycz
dyrbjato — tak praschesche wön ßo stysknje közdy dzen
rano a wjeczor — ale wotmolwjenje ßo jemu zane
n a to dostacz njechasche. Dokelz nihdzen zadyn kuczik
njebe, w kotrymz wön ßam njeby PYtat, dha wön
pschi ßebi myßlesche: ja Pak chzu ßo tola tych ßußodow
praschecz, schtü we, hacz jedyn wot nich neschto wo
tym njewe. Czi Pak runje tak wjele wjedzichu, kaz
ja, kiz jeho wuja njejßym zenje snat.
Dokelz ta wez s tym bohatym herbstwom sa Ernsta
tak hubjenje stejesche, be w ön jara srudny. S o to
dvbre ziwjenje, na kotryz be ßo wjeßelit, prjedy könza
smeje, hacz be ßo sapoczato, to wön derje spösna.
M kvtsi wujowi. dötznizy, lotst; bechu sprawni ludzo,
pschinjeßechu drje w postajenym czaßu ßwoju d an , a
wusnachu ßo k temu, so m aja kapitalije potzczene; tych
druhich wön pak njesnajesche a njemöZesche jich pominacz, dokelz 'ß a m i njepschindzechu. B je s pjenjes wön
teho dla njebe; ale te njechachu nihdze doßahacz, woßebje dokelz czi ßam i, kotrymz be wön w inojty, ßebi
saptaczenje zadachu. Hdyz Pak be tych saptacstk —
a wön ßebi wschitko prawje pschemyßlit, be wön khudschi, dyzli prjedy. P o tajkim jemu niczo wyschi njewosta, hacz saßo do pschekupskeje ßtuzby stupicz. W ön
pschenaja ßwoju khezu a sahrodu a bu pomoznik pola
jeneho pschekupza w tam nym mescze. A to be jeho
wulke sboze!
Jeho nowy knjeö be muz, kiZ na porjadnoscz dzerzeschc. Ernst dyrbjesche ßo Po jeho woli sadzerzecz.
S d a bĕ m a ta doscz. Lutujcze, rjeknu jeho knjes k
njemu; wy scze herbstwo ßwojeho w uja shubili, dha
dyrbicze netk ßebi ßwöj khleb ßam dobycz a tajki
khleb, wercze m i, nanajlepje ßtodzi. Tajke napomin anja n a dobre mesto padzechu. Ernst be dzetawy,
pilny, sdzerzliwy, slutniwy a porjadny. N ad tym ßo
jeho knjes ja ra wjeßelesche. Nechtü druhi mejesche Pak
tez nad nim spodobanje, a to be najstarscha djowka
teho pschekupza; a wo prawdze ta ßo Em stej tez ja ra
lubjesche. B e tu wjele dzeczi a wulke herbstwo njebe
k doczakanju, hdyz by ßo start) nan m inyt, ale Ernst
tola tutu dzowku ßwojeho knjesa wntrobnje lubo me»
jesche, a hdyz ßo wo tym ryczesche, so wschak ßo jej
njemöze wjele ßobu dacz, rjeknu wön: moj s m atym
sapocznjcmoj a peknjc ßo prözujemoj — dha to wschitko
Pöndze a wona pschistaji: na B ostm zohnowanju je
wschitko lezane a wo to chzemoj közdy dzen wutrobnje
proßycz a k temu bohabojasne ziwjenje wjescz, dha
B ö h s nam aj budze!
S e wschitkich tajkich ryczow a pschemyßlenjow nasta
ßlub. Ernst bu nawozenja a jeho njcwjesta dosta
nanow u dowolnoscz k zentwje. P o kwaßu czchnjeschtaj
n a Ernstowa khezu, a wotewrischtaj tudy klam arnju.
W onaj na dobru tw oru, na dobru w ahu a n a dobru
meru dzerzeschtaj a s ludstmi pscheczelnje wobkhdadzcschtaj. Jeju wez derje dzesche. H laj! praji ta mtoda
zönka, hdyz be ßo leto minyto a pschi jeho könzu ßo
jim aj rjany wuzük pokasa: nasche modlitwy ßu wußtyschane; Boze zohnowanje ßo nam aj staw a; dzak
budz jemu!
W onaj wostaschtaj ßwernaj. Njedzelu a ßwjaty
dzen w onaj ßwjecZeschtaj, dZetawy dzen Pilnje ßo prö- dZak, wotmolwi wön, wscho je ßo jara derje a rjenje
zvwaschtaj. Közdy ßo nad tym wjeßelesche, so be ßo wuwjcdko a möZesch mi wericZ, so m am dobre mjeno
Ernst polepschit. W ön be ßo wobohacZit psches herb pola wschitkich pschekupzow; hdy bych chzyk, dha bych
stwo, kotrez njebe dostak. N a tuto herbstwo bu mako sa wjele tawsynt tolerjow PoZcZene dostak. P o ta j
jpomnjcne. Hdyz pak ßo druhdy wo tym rycZcsche, kim, rjekny w ona, möj to herbstwo twojeho njebo
p ra ji jeho Zona: tuto herbstwo sa tebje njebe; hdy w uja njetrjebamoj I wöj m amoj bjes njeho doscz!
budzische ty to samozenje a bohastwo dostak, kotreZ Kak dha, so ßo ty dzenßa na to herbstwo dopomnisch,
tebi twöj wuj je sawostajik, dha budzische ty lidora a kiZ ty hewak Zane ßkowcZko wo nim njeryczisch? Ach,
njebolak byk a mje twoju lubu zönka njebudzische ty wotmolwi wona, ja mejach sandZenu nöz dziwny ßöv.
m ek; tez njebudzische ty nawuknyk dzekacZ a na sprawne DZi mi s twojim i ßonami, Zona, kiwny wön. — Hdy
waschnje ßebi ßwöj khleb warbowacz, a wo prawdze, budzische ßo wön Pak dopjelnik, luby muZo, a möj bychmoj
luboscz a czescz ludzi njebudzische ßebi ty dobyk. To to herbstwo wo prawdze dostakoj, schto dha Potom ?
wschitko masch ty, teho dla budz s pokojom a njcmjer- — NjerycZ tak hkupje, lu b a , praji wön. M ö j to
herbstwo mamoj, sawoka wona na jene dobo a pschimny
saj ßo, so je to herbstwo shubjcne.
Hdyz jeho mkoda Zona tak predowasche, ßmejesche jeho sa ruku a torhny jeho ßobu do jstwjy, w kotreA
wön ßo a dyrbjesche pösnacz, so wona wernoscz ryczi. tön kaschcZ stejesche. T u je nasche a nascheho dzescZa
W ön ju s w utrobu kubo mejesche. Jako beschtaj na bohate herbstwo!
Netk be jemu, jako by ßo jemu nöschto dzako a
tsecze leto Zenjenaj, wobradzi jim aj B öh luby knjes
mtvdryL ßynla a pschiD tv tm jrjnr ftvzr yischrzr pv- jakv dy s tzrzkchv tzvr.a w stucht. Tebi, luba duscha,
niz m i, praji wön k ßwojej Zonje, be tuto herbstwo
wjetschene.
PscheS t o , so ßo tajki • nowy wobydler do jeju wobradzene.
B ö h je to derje cZinil, rjekny w ona, a wobaj
kheze ßyny, dyrbjesche ta mkoda zona n a to myßlicz,
panyschtaj
na ßwoje kolena a jeju ert a w utroba ßo
so by wjazy rum a dostaka ßam a sa ßo a sa ßwoje
dzeczo. B e wschak tez pschi kuchinje nekajka komora pscheliwaschtaj wot dZaka a khwalby BoZeje.»
W e tym stupi jejny nan do jstwy. P raw je tot
pschitwarjena. Hdy by ßo tu m u rja spotorhaka, dha
by ßy tu rja n a nowa stwicZka hodZika shotowacz, ezinitaj, rjekny w ön, BoZi dar to je, schtoZ m ataj;
p raji wona. T a we; bu derje wuradzene a sa do wön je w am aj to bohastwo b o t, hdyZ teho ßameho
hödnaj beschtaj; wostantaj spokojnaj a nakoztaj te pje
bru spösnata.
Ernst dyrbjesche do Lipska sapucZowacz, so by ßebi njesy, so BoZe Zohnowünje nad nim i wotpoczuje.
T o wonaj ßlubijchtaj a staj jo tez ßweru dZerzatoj.
tw ory w obstarak a bjcs tym wobsankny jeho Zona, tu
stwicZku ßebi pschihotowacZ. M u r jc r , kotremuZ to Ernst wosta bohabojasny, poniZny a dZetawy, dobrocZel
dZeto bu porucZene, pschibeZa jedyn dzen k njej, prajizy, khudych, a herbstwo be do praweju rukow pschischko.
H a j, Pschistaji m öj kmütr, BoZe Zohnowanje ßo
knjeni, pöjcZe tola, ja chzu wam neschto pokasacz; w
tej m u ri, kotruZ mam torhacZ, pokasuje ßo wulka nam stanje, hdyZ Po jeho puczach khodzimy. A ja
dZera a w tej dzerje je nekajki kaschcz skhowany. wobsanknu tutu powjescz s tym i ßtowam i katechißmußa:
Spöschnje khwatasche wona tam a hlaj! po khwili bu to je sawöscZe werno.
s teje dzery wulki cZeZki Zelesny kaschcz wusbehnjeny.
T o je to herbstwo, praji wona swjeßelena. Jeje nan
bu pscheproscheny a woni tön kaschcZ wotcZinjachu. T u
12
leZachu te Pjenjesy, ßleboro a skoto, a papjery, kotreZ
wulke samöZenje wucZinjachu. S ta ry m u rjer, kiZ be
Amerikanski puf.
ßwedk, dosta hödnu sdu, so by nikomu niczo njcprajil.
Protyka tZi, p ra ja husto ludZo, hdyZ wjedro njeje,
WjecZor PschindZe Ernst s Lipska domoj. Jeho
kaZ je ßo w protyzy pschipowjedato. Pschedzenak je
Zona jeho wjeßelje a lubosnje witasche.
Kak je ßo tebi schto, praji w o na, luby muziko» to wjele kröcZ ßtyschecz dyrbjat, hdyZ je rjany cZaß
ßy dha tola ßwoje wezy derje w obstarat? B ohu budz n astat, bjes tym so wön be luty deschcz wöschczit.
.
To, luby B ozo, ßo jemu köZde leto stanje, so jeho
njeßmilnje ßudsa a na njeho sle sakhadzeja, so to njeje
lepje prjedy wjedzik. Ale so woni praja, protyka kzi,
to woni s njeprawdu jemu pvrukuja. W y dyrbjeli
jenoz wjedzicz, kak ßü druhdze w nowinach a knihach
kze Pißaja a tajke tze nekotryzkuliz rady czita a jim
bölc Wert, dyzli rosomnemu ßtowu a powjedanczku,
kotreZ je werne. M y ßmy to konsche leto, hdyz be
w öjna, widzili a shonili, kajke setharne wezy buchu
powjedane a rosscherjene a ludzo je werjachu, hacz
runje zane ßtowczko werno njebe. Ale hdyz bu neschto
werneho pißane a powjedane, dha woni s hkowu
wijackm a ßo pschißahachu, to nihdy werno njeje.
Tajki Pak je lu d , wön chze najradscho jebany bycz a
kZa sa jedyn dzen wjazy vscheczelow a lubowarjow
dobudze, hacz wernoscz sa dzeßacz let.
Nihdzen Pak ßo tajke kze njerycza, kaz w Amerizy.
W amerikanskich nowinach ßo husto tajke powjedanczka
namakaja, so tez tön najnjerosomnischi je wericz njemöZe.
H aj! Amerikanarjo husto jedyn druheho, hdyz ßebi
schto bjes ßobu powjedaja, tak w obothaja, so to na
nicZo podobne njeje. Tajka ßmeschna Lza reka pola
A m erikanarjow: puf. Tak stejesche njedawno w jenym
New-Aorkskim Pißmje, so je tont jedyn moler psches
meru wuschikny a wustojny, kaz zadyn druhi ani w
starym ani w nowym ßwecze. Jedyn mtodzcnz dasche
ßo jemu molvwacz a jeho w obras je ßo temu muzikej
tak derje radzik, so ßebi közdy, kiz jön wohlada, hnydom
myßlesche, so teho mkodzenza ßameho psched ßobu stejo
widzi a so nekotryzkuliz je hizom sapvczat s nim ryczecz.
Ale to hischcze njeje doscz; to snamjo je temu mtodzcnzej tak podobne, so dyrbi ßo jemu, mjenujzy temu
snamjenju, közdy tydzen k najmjenschemu dwöjzy broda
truhacz. — Kak wustojny tutön m oler je, to ßo s
teho dale hodzi shudacz, so je jcnu zonu wolsnamjenik,
kotraz je tak tötsta a tuczna, so közdemu, kiz na jeje
w obras pohlada, poczina sle bycz a wön ßebi schklenzu
palenza kupicz dyrbi.
Jedyn dzen ßedzischtaj dwaj Amerikanarjej w jenej
kvrczmje a bledzischtaj ßebi to a mono. Pom yßl ßebi,
rjeknu tön jedyn k druhem u, schto je ßo jenem» naschich najßkawnischich lökarjow stako. Schto dha, praji
tön druhi. H laj! tön mejesche khoreho, kiz be ßo jara
nasymnik, czohoZ dla wön jemu tu radu da, so dyrbi
ßo prawje poczicz. W ön sapißa rezept, kotryz tön
khory do haptyki donjeße, hdzez weste lekarstwo dosta.
T uto lekarstwo be tak mözne, so khoremu we kozu
se wschech bokow pöt wudyri a sa pök hodziny wot
njeho tcjko wody wubeza, so ßo wön, wbohe njebozatko!
w ßwojim pocze satepi.
W o tym ßym ja tez ßkyschak, rjeknu tön druhi,
ale pak s tym pschistawkom, so ßu czokm pschiwjesli,
so bychu to woblednjcne czeko s teho pota wutorhnyli.
— Hm! Hm!
13.
D a w k i.
W Europje be w lecze 186 4 na 49krajow — nett
je jich neschto mjenje a we tutych 4 9 krajach ßo tehdom
3 0 0 0 mtötonoto toter daw anja abo dawkow sapkaczi.
W Franzowskej tute dawki wunjeßechu: 512 millionow
toter; w Jendzelskej: 4 6 0 ; w Rußowskej 400, w R a kuskej 320, w Jtalskej 2 34 m il.; w Schpaniflej 75 m il.;
w Pruskej 134 millionow. W ot tutych dawkow buchu
w udate: 1200 millionow sa sdzerzenje wöjskow, 4 00
sa kralowskich a khezorskich sastojnikow, 32 sa wyßoke
a niste schule. Schtoz wysche wosta, to ßo pkaczesche sa
dan, sa khezorow, kralow a wjerchow a sa druhe
nusne kaz njenusne wudawki. W lecze 1854 tute
dawki jenoz 1560 millionow toter wuczinjachu, Po
tajkim ßu ßo wone sa dzeßacz let wo 1440 millionow
powyschike.
Hdyz to dale dze, kaz nett, dha
ßo sa dzeßacz let, Po tajkim w lecze 1874, dawki -na
5 0 0 0 millionow powyscha. Hacz budza kraje a ludy
tejko daw anja pkaczicz a hacz to ßebi budse jedyn
wot nich. zadacz möz, to ßo prascha. Weste Pak je,
so Po voßlenjej wöjnje — ßo daw anja njepomjenscha,
ale powjetscha. Pschetoz stoty mer, tön ziwi, hrosuy
njemer, tön pak zerje.
14.
Nekotre podawki s poßlenjeje wöjny.
P o kralowejhradskej bitwje bechu na Zelesnizy ranjeni wojazy do Herzberga pschijeli, so bychu ßu tudy
wuhojeli. W obydlerjo delnokuziskeho mesta G rabiuu
bechu wo tym ßkyscheli a podachu ßo s wosami do
Herzberga, so bychu ßebi pot sta tutych ranjenych
bomoj dowjesli a sich pola ßebje w othladali. M eschczan a b arbar S . dosta grcnadiera s khezor-Franzrcgimenta, kiz be do ram jenja ranjeny. W ön a jeho
zona a jeho dzeczi teho muza se wschej luboscZe wothladowachu, so wön bör>y wotkhori. Nichtö ßo njebe
sa tym praschat, schto a s wotkal wön je. Jedyn
dzen Pak dostanje wön list, kiz jeho jara srudzi. W oni
ßo jeho woprascheja, schto je ßo jemu stako a na to
wön jim wschitko wupowjeda, so je khudy dzekaczer a
so jeho zona jemu we tym liscze pische, kak hubjenje
ßo jej dze, so ßo jejna hodzinka pschibliznje, hdzeZ
smcje porodzicz, so ßebi w poßlenim czaßu niczo njeje
saßkuzicz m ö hta, dokelz je khorowata byta a so ant
poßleschcza ani schatow nim a. T o wupowjeda tön
landwehrista tym ludzom, kotsiZ jeho pola ßebje bechu
horjew sali, se srudnym duchom. Jako be to zona
teho barbarja ßkyschaka, poda ßo wona k nekotrym
ßußodzinkam a dobrym pscheczelnizam w mescze a rosnjeße nusu teho landwehristy, a proschesche wo ßmilne
dary sa tu khudu njedzclniczu. A hlaj! wona tejko
dosta, so ßo w hornej stwiczzy zyke wulke blido pokne
naktascz hodzesche. T u leZachu beke koschliki, khapicZki
s czcrwjenymi banczikami, pjeluschki, poßleschcza a teho
run ja, schtoZ k prenim potrjebnosczam nowonarodzencho
dzescZa ßkuscha, a pödla bkyschczesche ßo tez hromadka
ßlebornych tolerjow. Jako to wschitko be derje a peknje srjadowane, wjedzichu barbarjez ludzo teho landwehristu do teje stwicZki, prajizy, so to wschitko jemu
a jeho Zonje ßkuscha. To wschitko dyrbjako sa moju
lubu zönku bycz? praschesche ßo w ön, a jako jemu
bechu haj wotmolwili, stejesche wön töjhdy bjes rycsow,
jenoZ najhorzyschi dzak ßo s jeho woczow wuroni —
mjenujzy: ßylsiczka. Sapkacz wam B öh waschu wulku
dobrotu, sawota w ön, a ßylsy wjeßela ronjachu ßo
jemu Po lizomaj; schtoz scZe wy mi a tym mojim dobrcho
scZinili, to zenje njesabudu. Dzeczi a dzeczidzeczi dyrbja shonics a khwalicz, kak dobrocziwi ludzo w mescze
G rabinje ß u !
Jako pruske wöjsko po bitwje pola Langcnsalzy
psches Thuringsku czehnischc, so by s koburgskeho kraja
Bajerskich wuhnako, lezesche wone nekotre dny w
mescze Hildburghausenu. W jenym mkynje njedalsko
wot tarn bechu nekotsi dwaczczo landwehristojo kwartiru dostali. Jako Po wobjedze mkynkez mischtrka,
kotraz be mkoda zönka a tont häkle ßo wozenika,
do delneje stwy stupi, w uhlada wona, so wschitzy too
jazy pschi blidze ßedza a listy pißaju. N ö! praschesche
ßo wona se zortom , dha drje wy n a wasche lubki
-pißacze? M y ßmy wschitzy zenjeni, wotmolwi jedyn
wot nich, a mamy rödko tejko khwile, so möhli listy
na ßwojich pißacz. Dokelz pak dzenßa dzen wotpoczinka m am y, dha my tu skkadnoscz nakozujemy a
pißamy, so zona » dzeczi shonja, so ßmy hischcze pschi
ziwjenju. S tym pschimny wön saßo ßwoje pjero a
nichtö niczo hewak njeprajesche. Jedyn jeniczki ßedzesche
nasdala. B e to mkody muz a na nim be widzecz,
so be ja ra srudny. Mkynkowa njemözesche pschepuschczicz,
so ßo jeho njeby praschaka: wy pak tu njepißacze?
W ün'pohladny na nju a ßylsy jemu do woczow stupachu. Ne, rjekny wön, ja nikoho na ßwecze nimam,
na kohoz bycb pißacz met. Jako ßo bubnowasche, so
dyrbjachmy prjec; czahnycz, lezesche m oja Zona to t,
porodnej nysy; ja dyrbjach wot jejneho ßm jertneho:
toZa prjec; — prjecZ do wüjny! N a to khwatasche
ta mkoda mkynkowa do bliskeje komorki, hdZez w
kolebzy jejny m aty ßynk lezesche a, hdyz be jeho wokoschowaka, PadZe wona na ßwoje kolena a proschesche
B o h a , so by tön jeje ßyna wotzowszy sakhowak a
psched tajkim wöjnskim hubjcnstwom wobarnowak. —
We bitwje pola P rerow a w M orawskej, 14. ju
lija 1 866, w kotrejZ tsi schwardrony tseczeho jesneho
sakskeho regimenta tsi schwadrony pruskich czerwjenych
husarow cZißnychu a pschi tym tsicZezi konjow dobychu,
dosta saksky jesny Wetzet wot jeneho husara mözny
puk do schije. Rosnjemdreny wobroczi ßo Wetzet a
rubny temu husarej se ßwojim mjecZom do bjeswocZa,
so tön na möscZe s konja PadZe, bjeö tym so Wetzel
s hnewom wotasche: nö! dha kedzbuj tola, hdze bijesch!
CZifchczat L. A. Donnerhak w Budyschinje.

1 - Serbski

Transkrypt

Podobne dokumenty

PAK

PAK - BTW - Biuro Techniczne Walusiak

wrzesień - Pp14.pila.pl

1/2” – nasadka z wewnętrznym napędem w kształcie XZN 1/2

Pak – przyjaciel przedszkolaków

program kotlina plakat poprawiony

Preparat poślizgowy