wieloletni łowiecki plan hodowlany

Transkrypt

WIELOLETNI
ŁOWIECKI PLAN HODOWLANY
REJON HODOWLANY NR 4
na okres od 1 kwietnia 2007r. do 31 marca 2017r.
Koordynator rejonu:
Nadleśniczy Nadleśnictwa Chojnów
mgr inż. Sławomir Mydłowski
CZĘŚĆ OGÓLNA
1. Data sporządzenia planu: wg stanu na 31 marca 2006r.
2. Sporządzający plan:
Dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Warszawie
dr inż. Piotr Lutyk
………………………………………………………………….
(podpis)
3. Uzgadniający:
 Polski Związek Łowiecki: Zarząd Okręgowy w Warszawie
……………………………………………………………….
(podpis)
 Marszałek Województwa Mazowieckiego
……………………………………………………………….
(podpis)……………………………(pieczęć urzędowa)
2
SPIS TREŚCI
1. DANE DOTYCZĄCE REJONU HODOWLANEGO
1.1. Mapa rejonu hodowlanego ................................................................
4
1.2. Opis rejonu .........................................................................................
5-6
1.3. Gatunki zwierząt łownych występujących w rejonie .......................
7
1.4. Opis struktury wiekowej i płciowej zwierzyny grubej
1.4.1. Łoś ..............................................................................................
7- 8
1.4.2. Jeleń ..............................................................................................
8
1.4.3. Daniel ............................................................................................
9
1.4.4. Sarna .............................................................................................
10 - 11
1.4.5. Dzik ..............................................................................................
12 - 13
1.5. Gatunki występujących drapieżników ...............................................
13 - 14
2. DANE SZCZEGÓŁOWE
2.1. Kategorie obwodów wchodzących w skład rejonu ...........................
14 - 15
2.2. Zasady gospodarowania zwierzyną....................................................
15 -16
2.3. Wytyczne dotyczące gospodarowania.
Liczebność oraz zagęszczenie aktualne i docelowe
występujących gatunków zwierzyny grubej........................................
2.3.1. Łoś ..............................................................................................
16
16 - 17
2.3.2. Jeleń ..............................................................................................
18 – 19
2.3.3. Daniel ...........................................................................................
19 - 20
2.3.4. Sarna .............................................................................................
20 - 22
2.3.5. Dzik ..............................................................................................
22 - 24
2.4. Wytyczne dotyczące gospodarowania. Liczebność oraz zagęszczenie
głównych gatunków zwierzyny drobnej ............................................
24 - 25
2.4.1. Zając .............................................................................................
26 - 27
2.4.2. Kuropatwa ....................................................................................
27 - 28
2.5. Stan zagospodarowania rejonu hodowlanego....................................
28 - 29
2.6. Rodzaje i opis rozmiaru kłusownictwa ..............................................
30
2.7. Zadania w zakresie zagospodarowania obwodów łowieckich .........
31 - 32
3
4
Chojnów
Chojnów
Chojnów
Chojnów
Chojnów
Chojnów
Chojnów
Chojnów
Chojnów
Chojnów
Chojnów
Chojnów
Chojnów
Chojnów
Chojnów
Chojnów
Chojnów
Chojnów
Chojnów
Chojnów
Mazowieckie
Mazowieckie
Mazowieckie
Mazowieckie
Mazowieckie
Mazowieckie
Mazowieckie
Mazowieckie
Mazowieckie
Mazowieckie
Mazowieckie
Mazowieckie
Mazowieckie
Mazowieckie
Mazowieckie
Mazowieckie
Mazowieckie
Mazowieckie
Mazowieckie
Mazowieckie
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
Razem (ilość obwodów, pow., % pow. leśnej w nadleśnictwie)
3
2
1
Nadleśnictwo
Województwo
Lp.
Nadleśnictwo Chojnów
1.2. Opis rejonu hodowlanego
1. DANE DOTYCZĄCE REJONU HODOWLANEGO
478
20
472
471
464
463
458
457
456
449
439
438
437
436
435
416
415
414
400
399
398
4
Numer obwodu
3375
94884
3675
5891
5272
5660
4359
5189
4655
6505
5757
6694
3735
3551
4271
4343
5007
3608
3754
4690
4893
5
Powierzchnia
obwodu
15,2
13,0
18,3
17,2
13,9
32,7
26,0
57,2
32,1
18,8
0,9
28,3
24,8
0,3
4,3
0,0
2,2
14,4
0,4
0,0
0,1
6
% pow.
leśnej
5
Mazowieckie
Mazowieckie
Mazowieckie
Mazowieckie
Mazowieckie
1.
2.
3.
4.
5.
Mazowieckie
Mazowieckie
Mazowieckie
Mazowieckie
Mazowieckie
1.
2.
3.
4.
5.
Mazowieckie
Mazowieckie
Mazowieckie
Mazowieckie
Mazowieckie
1
2
3
4
5
Razem (ilość obwodów, pow. rejonu, % pow. leśnej w rejonie)
Razem rejon hodowlany nr 4
Drewnica
Drewnica
Drewnica
Drewnica
Drewnica
3
Celestynów
Celestynów
Celestynów
Celestynów
Razem (ilość obwodów, pow. , % pow. leśnej w nadleśnictwie)
2
1
Nadleśnictwo Drewnica
3
Jabłonna
Jabłonna
Jabłonna
Jabłonna
Jabłonna
3
Celestynów
Razem (ilość obwodów, pow., % pow. leśnej w nadleśnictwie)
2
1
Nadleśnictwo Celestynów
Razem (ilość obwodów, pow. , % pow. leśnej w nadleśnictwie)
2
1
Nadleśnictwo Jabłonna
163992
22817
5
35
3813
5537
3287
3408
6772
388
377
362
347
333
5
27877
5
4
4295
7902
5867
3857
5956
455
448
434
427
413
5
18414
5
4
3535
4411
3438
1851
5179
5
363
334
316
315
314
4
37
47
33
77
39
31
42
6
46
1
63
37
92
39
6
40
8
50
12
81
50
6
6
1.3. GATUNKI ZWIERZĄT ŁOWNYCH WYSTĘPUJĄCYCH W CAŁYM REJONIE:
sarna, dzik, zając, bażant, kuropatwa, gołąb grzywacz .
Gatunki występujących drapieżników zawiera tabela w rozdziale nr 1.5.
Pozostałe gatunki zwierząt łownych występujące tylko w niektórych obwodach
Lp.
Numer obwodu łowieckiego
Pozostałe gatunki
zwierzyny
1
2
3
1
471, 457, 413, 434, 448, 333, 362, 377
łoś
2.
448
jeleń
3.
458, 377
daniel
4.
437, 438, 333, 377, 388
dziki królik
5.
435, 456, 398, 399, 400, 416, 439, 436, 437,
438, 449, 464, 472, 334,363, 333, 362, 388
316
piżmak
6.
łyski
1.4. OPIS STRUKTURY WIEKOWEJ I PŁCIOWEJ ZWIERZYNY GRUBEJ
 Liczebność, struktura płciowa i wiekowa (wg. inwentaryzacji na dzień 31.03.05)
 średnia waga tusz, średnia waga trofeów
( wg. pozyskania w 3 sezonach 2003/2004; 2004/2005; 2005/2006).
1.4.1. ŁOŚ
Wyszczególnienie
Liczebność (liczba os.)
Średnia
471
457
Byki
2
1
1,5
Klępy
4
2
3
1/2
1/2
1/2
Struktura płci
Wyszczególnienie
Średnia
413
448
434
Byki
1
2
2
1,7
Klępy
3
3
4
3,3
1/3
1/1,5
1/2
1/2
Struktura płci
Wyszczególnienie
Struktura płci
Średnia
333
362
377
Byki
6
0
12
6
Klępy
8
2
14
8
1/1,33
0/2
1/1,17
1/1,3
7
Rejon hodowlany nr 4
Wyszczególnienie
Średnia
Byki
3,7
Klępy
4,4
1/1.19
Struktura płci
1.4.2. JELEŃ
Numer obwodu
łowieckiego
Wyszczególnienie
Średnia
448
Byki
4
4
Łanie
5
5
1/1,25
1/1.25
Struktura płci
Średnia waga tusz
(kg)
Byki
0
Łanie
0
Masa trofeów
nie pozyskiwano
(kg)
I
II
III
Struktura wiekowa
byków w klasach wieku
(%)
50
50
0
50
50
Średnia w rejonie
Wyszczególnienie
Byki
4
Łanie
5
1/1.25
Struktura płci
Średnia waga tusz(kg)
Byki
nie pozyskiwano
Łanie
nie pozyskiwano
Masa trofeów
-
(kg)
Struktura wiekowa
(%)
I
II
50
50
III
8
1.4.3. DANIEL
Numer obwodu
łowieckiego
Średnia
Byki
458
4
4
Łanie
11
11
1/2.75
1/2.75
Wyszczególnienie
Struktura płci
Średnia waga tusz (kg)
nie pozyskiwano
nie pozyskiwano
Byki
Łanie
Masa trofeów (kg)
75
25
75
25
Byki
377
11
11
Łanie
13
13
1/1,18
1/1,18
Byki
41
41
Łanie
33
33
1
45
27
27
1
45
27
27
I
II
III
Struktura wiekowa
(%)
Struktura płci
Średnia waga tusz
(kg)
Masa trofeów (kg)
I
II
III
Struktura wiekowa
(%)
Wyszczególnienie
Średnia
Byki
8
Łanie
12
Wyszczególnienie
Średnia
1/1.5
Struktura płci
Średnia waga tusz(kg)
Byki
41
Łanie
33
Masa trofeów(kg)
Struktura wiekowa
(%)
I
II
III
1
60
26
27
9
18,3
15
17
17
1/1
15,8
15,9
1/1,5
14
15
Kozły
Kozy
58
42
54
46
I
II
0,212
40
19
Kozy
0,220
42
58
0,19
18
17
1/1
12
12
400
35
30
416
126
39
61
0,200
16,5
16,5
1/1,4
18
13
86
439
41
59
0,268
16,5
17,6
47
53
0,372
16,75
18,55
50
50
0,197
15,8
16,6
1/1,4
58
42
25
75
0,280
17
19
1/2,5
20
8
42
58
0,276
19
18
1/1.69 1/1.67 1/1.46
49
29
415
50
50
nie
poz.
16
0
1/2
8
4
414
24
18
438
60
44
457
30
16
449
40
60
0,222
16
16
1/1.1,3
31
23
Średnia
48
52
0,24
17,2
17,3
39
61
0,198
16
17,9
55
45
0,19
17
16
0
100
0,29
16
17
1/1.19 1/1.33 1/1.36 1/1.88
31
26
437
316
334
314
363
29
71
nie
poz.
16
0
40
315
55
45
0,276
19
20,3
13
60
55
II
23
17
399
1/1.27 1/1.35
28
22
471
Kozły
40
Struktura wiekowa kozłów w
klasach wieku (%)
(kg)
Masa trofeów
1/1.5
1/0.81
45
Struktura płci
Wyszczególnienie
45
27
0,25
30
33
0,248
456
435
I
Struktura
wiekowa kozłów w
klasach wieku (%)
(kg)
Masa trofeów
Średnia waga tusz Kozły
(kg)
Kozy
Struktura płci
Liczebność (liczba Kozły
os.)
Kozy
Wyszczególnienie
1.4.4. SARNA
54
46
0,25
16
17
1/1.5
36
24
458
40
60
0,239
17
18
1/1.67
75
45
463
60
40
0,21
19,5
18
1/1.3
13
10
478
13
15
472
53
47
0,229
17,3
18,75
10
53
47
0,175
12
14
1/1.21 1/0.87
23
19
464
48
52
0,244
17
16
1/1.37
36,56
26,67
Średnia
413
427
455
448
434
Wyszczególnienie
Kozły
21
10
12
35
29
21,4
Kozy
29
12
15
40
33
25,8
1:1,2
1:1,1
1:1,2
1:1,1
1:1,1
1:1,1
Kozły
15,6
16,2
16,8
16
17,7
16,5
Kozy
15,2
13
12
12
15
13,4
0,220
0,182
0,185
0,242
0,335
0,233
I
55
60
60
40
65
55
II
45
40
40
60
35
45
Struktura płci
Średnia
Masa trofeów
(kg)
klasach wieku (%)
Wyszczególnienie
347
362
377
388
Kozły
40
23
43
29
17
30,4
Kozy
65
33
55
33
23
41,8
1/1,63
1/1,43
1/1,28
1/1,14
1/1,35
1/1.4
Kozły
15
16
15
16
16
15,6
Kozy
18
15
16
16
b.d.
16,25
0,22
0,23
0,19
0,23
0,23
0,22
I
63
52
56
55
59
57
II
38
48
44
45
41
43
Struktura płci
Średnia
333
Masa trofeów
(kg)
klasach wieku (%)
Wyszczególnienie
Średnia
Kozły
25
Kozy
34
1/1.34
Struktura płci
Kozły
16
Kozy
15
Masa trofeów
0,230
(kg)
klasach wieku (%)
I
56
II
44
11
92
8
b.d
b.d.
Przelatki
Starsze
Struktura wiekowa w
klasach wieku (%)
Wyszczególnienie
28
26,5
57
43
15
51,7
56
45
Przelatki
Starsze
427
19
37,5
65
35
413
21
37,5
75
25
Przelatki
Starsze
Razem
29
71
31
30
70
40
10
399
47
53
37
38
334
45
56
33,1
40
314
35
65
38,5
18
455
20
80
35
30
448
40
60
29
33
434
25
75
38
8
363
40
60
36
5
400
316
315
Razem
31
44,5
28
471
65
Przech.
Struktura wiekowa w
klasach wieku (%)
Wyszczególnienie
456
435
Razem
Struktura wiekowa w
klasach wieku (%)
Wyszczególnienie
1.4.5. DZIK
23
77
33
5
415
23
77
40
4
416
41
59
37
26
Średnia
41
59
31,4
34
439
33
67
38
30
414
23
77
35
9
437
30
70
35,5
24,2
Średnia
30
70
37
50
438
23
77
38
40
457
33
67
35
3
449
30
70
37
10
458
10
90
36,7
30
463
12
23
77
36
23
Średnia
Wyszczególnienie
347
362
377
388*
30
11
26
61
10
27,6
28
30
29
36
30
27,6
Przelatki
67
55
54
51
60
57
Starsze
33
45
46
49
40
43
Razem
Struktura wiekowa w
klasach wieku (%)
Średnia
333
/*przechodnie
Wyszczególnienie
Średnia w rejonie
25
Razem
34
Struktura wiekowa w
klasach wieku (%)
Przelatki
66
Starsze
34
1.5. GATUNKI WYSTĘPUJĄCYCH DRAPIEŻNIKÓW
Nazwy gatunków i szacunkowa liczebność drapieżników
Nr obwodu
łowieckiego
lis
jenot
borsuk
kuna
norka
amerykańska
tchórz
1
2
3
4
5
6
7
435
20
0
0
10
80
0
456
40
0
12
20
30
10
471
25
8
0
15
35
10
398
70
0
0
20
0
20
399
30
0
0
0
0
0
400
20
2
2
0
0
0
415
30
0
0
0
0
0
416
20
0
0
0
0
0
439
62
0
0
4
0
6
414
35
0
0
0
0
0
436
30
5
5
10
0
10
437
40
10
10
10
30
0
438
55
10
12
6
4
5
457
50
0
0
0
0
0
449
45
0
0
0
0
0
458
70
0
0
0
0
0
463
80
0
0
0
0
0
478
30
0
0
0
0
0
464
40
0
5
5
0
0
472
20
4
4
4
25
0
Razem
812
39
50
104
204
61
13
1
2
3
4
5
6
7
315
10
0
0
5
10
0
316
10
0
6
4
10
3
334
15
0
0
0
0
0
314
20
0
0
0
0
0
363
25
0
0
3
0
5
Razem
80
0
6
12
20
8
1
2
3
4
5
6
7
413
23
3
4
9
2
2
427
40
0
0
0
0
0
455
50
0
0
0
25
0
448
60
12
5
18
0
0
434
40
5
4
15
10
0
Razem
213
20
13
42
37
2
1
2
3
4
5
6
7
333
20
5
0
0
10
0
347
13
0
0
0
0
0
362
40
0
0
10
8
6
377
43
12
10
16
15
17
388
20
0
0
5
18
10
136
17
10
31
51
33
74
79
177
312
104
Razem
Razem
1241
2. DANE SZCZEGÓŁOWE
2.1. Kategorie obwodów wchodzących w skład rejonu
Kategorie obwodów
Numery obwodów zakwalifikowanych do
poszczególnych kategorii
Ilość w szt.
2
3
Bardzo dobry
0
0
Dobry
0
0
Średni
0
0
Słaby
457
1
1
Bardzo słaby
435, 456, 471, 398, 399, 400, 415, 416,
439, 414, 436, 437, 438, 449,
458, 463, 478, 464, 427
Ogółem liczba obwodów łowieckich w nadleśnictwie
19
20
14
1
2
3
Bardzo dobry
0
0
Dobry
0
0
Średni
0
0
Słaby
316,334
2
363,315,314
3
Bardzo słaby
5
1
2
3
Bardzo dobry
0
0
Dobry
0
0
Średni
0
0
Słaby
0
0
413, 427, 455, 448, 434
5
5
Bardzo słaby
1
2
3
Bardzo dobry
0
0
Dobry
0
0
Średni
0
0
Słaby
377
1
333, 347, 362, 388
4
Bardzo słaby
5
2.2. ZASADY GOSPODAROWANIA ZWIERZYNĄ
Przedstawione poniżej zasady sporządzono w oparciu o następujące dokumenty:
1. „Zasady selekcji populacyjnej i osobniczej zwierząt łownych” uchwalone przez Naczelną Radę
Łowiecką (uchwała nr 57/2005 z dnia 22.02.2005 r. z późn. zm) zwane „Zasadami selekcji”.
2. Wieloletni Łowiecki Plan Hodowlany rejonu nr 4 obowiązujący w latach 1997-2007
3. Roczne plany łowieckie obwodów łowieckich wchodzących w skład rejonu nr 4
4. Opinie i uwagi Zarządu Okręgowego PZŁ w Warszawie.
Wszystkie gatunki zwierząt łownych występujące w rejonie hodowlanym uznaje się za
pożądane. Do wyjątków należą norka amerykańska i jenot, które są gatunkami obcymi na tym
terenie. Rozszerzanie areału ich występowania oraz wzrost liczebności powodują, że stają się one
zagrożeniem dla rodzimych gatunków (np. norka europejska została wyparta niemal całkowicie
przez obcą norkę amerykańską). W ostatnich latach notowany jest także wzrost liczebności
drapieżników rodzimych gatunków tj. lisa, borsuka, ptaków drapieżnych oraz wałęsających się
psów i kotów. Tendencje te powodują, że ochrona i zagospodarowanie łowisk mają szczególne
znaczenie w gospodarce populacjami zwierzyny. Właściwe prowadzenie gospodarki łowieckiej
15
wymaga rzetelnej oceny liczebności i struktury populacji zwierząt łownych. W tym celu
zaleca się stosowanie następujących metod:
a. Całoroczną obserwację
b. Liczenie tropów w czasie zalegania pokrywy śniegu
c. Pędzenia próbne.
Do ustalenia liczebności i struktury płci oraz wieku populacji zwierzyny płowej należy
wykorzystać łącznie wyniki w/w metod.
Zagęszczenia zwierzyny należy określać w stosunku do powierzchni obwodu
zredukowanej o wyłączenia wynikające z art. 26 ustawy Prawo łowieckie.
W obwodach, w których nie istnieją samodzielne, trwałe populacje zwierzyny grubej
gospodarowanie tymi populacjami winno być podporządkowane kryteriom przyjętym dla
rejonu hodowlanego lub grupy obwodów będących ostoją tych gatunków. Oznacza to, że
liczbę i strukturę osobników zaplanowanych do odstrzału należy ustalać w porozumieniu z
koordynatorem rejonu hodowlanego. Uwaga ta odnosi się w szczególności do populacji
jelenia i łosia niekiedy także dzika. W przypadku istotnych zmian liczebności zwierzyny w
obwodach możliwe jest korygowanie poziomu odstrzału w kolejnych planach rocznych.
Za zgodą koordynatora rejonu dopuszcza się planowanie odstrzału gatunków
pojawiających się w obwodach okresowo. Jeżeli występujące w obwodzie łowieckim
osobniki określonego gatunku zwierzyny grubej stanowią część populacji mającej swoja
ostoję w kilku obwodach stan docelowy zagęszczenia określony dla obwodu należy traktować
umownie.
2.3. WYTYCZNE DOTYCZĄCE GOSPODAROWANIA. LICZEBNOŚĆ ORAZ
ZAGĘSZCZENIE AKTUALNE I DOCELOWE WYSTĘPUJĄCYCH
GATUNKÓW ZWIERZYNY GRUBEJ
2.3.1. ŁOŚ
Struktura płci populacji winna wynosić: 1:1 do 1:1,5 na korzyść klęp.
Przyrost zrealizowany nie powinien być ustalany na poziomie powyżej 20% wiosennego
stanu
populacji,
tj.
powinien kształtować się na poziomie średniego przyrostu
zrealizowanego. Za zagęszczenie pozwalające na prowadzenie właściwej gospodarki łosiem
przyjmuje się ok. 2-5 osobników na 1000 ha powierzchni leśnej i bagiennej. Z uwagi na duże
szkody wyrządzane w lasach przez ten gatunek zagęszczenie optymalne może być niższe.
Z uwagi na specyfikę rejonu oraz antropopresję i zagrożenie ze strony ruchu drogowego stan
docelowy określono szacunkowo i może on ulec zmianie w trakcie obowiązywania planu.
16
Struktura pozyskania
W grupach płciowo - wiekowych winna wynosić:
- byki - około 40 %
- klępy - około 40 %
- łoszaki - do 20 %
Odstrzał byków łownych nie powinien przekraczać 5% puli odstrzałowej byków w
skali rejonu hodowlanego oraz może być przyznawany jedynie w obwodach, gdzie łosie
występują stale. Pozyskanie klęp i łoszaków należy prowadzić w pierwszej kolejności
poprzez odstrzał sztuk chorych i cherlawych, o masie tuszy mniejszej niż przeciętna oraz klęp
starych i prowadzących słabe potomstwo. Klępy prowadzące bliźnięta oraz łoszaki – bliźnięta
powinny być oszczędzane.
Liczebność
Numer obwodu
Zagęszczenie na 1000 ha powierzchni
Aktualna
Docelowa
1
2
471*
Ogólnej
Leśnej
Aktualne
Docelowe
Aktualne
Docelowe
3
4
5
6
7
6
6
1,0
1,4
33,0
33,0
457
3
3
0,6
0,8
3,2
3,2
463
Przech.
2
0
0,3
0
1,6
0,8
0,8
18,1
12,6
Średnia
4,5
3,7
* tereny nad Wisłą o niskiej lesistości
2
3
4
5
6
7
413
4
4
0,7
0,7
1,7
1,7
427
0
0
0
0
0
0
455
0
0
0
0
0
0
448
5
5
0,6
0,6
1
1
434
6
5
1
0,8
2,7
2,3
15
14
0,5
0,4
1,4
1,0
Średnia
1
2
3
4
5
6
7
333
14
8
2,07
1,18
4,91
2,81
362
2
0
0,61
0
1,56
0
377
26
12
4,7
2,17
6,13
2,83
14
7
2
1
4
3
8,1
1,3
0,8
7,9
5,5
388
Średnia
Średnia
11,2
17
2.3.2. JELEŃ
Gatunek ten występuje sporadycznie na tym terenie. Nie ma swojej stałej ostoi.
Zwykle za optymalne zagęszczenie, pozwalające na prowadzenie właściwej gospodarki
jeleniem uważa się zagęszczenie wynoszące ok. 10 - 15 osobników na 1000 ha powierzchni
leśnej obwodu. W rejonie hodowlanym nr 4 trudno określić zagęszczenie docelowe tego
gatunku. Z uwagi na tendencje do rozprzestrzeniania się jelenia na tereny pozbawione
dużych, zwartych kompleksów leśnych, tereny o niskiej lesistości, drzewostany rosnące na
ubogich siedliskach dopuszcza się niższe zagęszczenie docelowe i możliwość pojawienia się
go w nowych obwodach. Pożądana struktura płci powinna kształtować się w przedziale od 1:1
do 1:1,5 na korzyść łań.
Przyrost zrealizowany w zależności od struktury płci, presji kłusownictwa i innych
czynników wpływających na ubytki może kształtować się w przedziale od 10 – 30% stanu
wiosennego populacji.
Plan odstrzału musi wynikać z rzeczywistego stanu populacji i nie może być prostym
przełożeniem wskaźników modelowych. W populacjach o zachwianej strukturze wiekowej, w
grupie jeleni – byków i przewadze osobników w I klasie należy prowadzić ochronę byków
prawidłowo rozwijających się w II klasie wieku oraz ograniczenie nadmiernego odstrzału w
klasie I. Odstrzał w I klasie wieku nie może w żadnym przypadku przekraczać 50% stanu
jeleni – byków przeznaczonych do odstrzału w danym sezonie, a tym samym
niedopuszczalnym jest, aby jelenie – byki były zamiennie realizowane w innych niż
zaplanowane klasach wiekowych.
Struktura pozyskania jelenia szlachetnego winna wynosić:
a) w grupach płciowo - wiekowych:
- byki 30 - 40%
- łanie 40 - 50%
- cielęta do 30%
b) w klasach wieku byków:
- I klasa wieku (1 – 4 poroże
- 2 – 5 rok życia)
30 - 50%
- II klasa wieku (5 – 9 poroże
- 6 – 10 rok życia)
30 - 50%
- III klasa wieku (10 poroże i powyżej - 11 rok życia i starsze) do 20%
18
Liczebność
Numer obwodu
Aktualna
Ogólnej
Docelowa
Leśnej
Aktualne
Docelowe
Aktualne
Docelowe
7
1
2
3
4
5
6
448
9
10
1,1
1,3
1,8
2
434
0
5
0
0,8
0
2,3
9
7,5
5,5
1,05
0,9
2,1
7,5
5,5
1,05
0,9
2,1
Średnia
Średnia
9,0
2.3.3. DANIEL
Gatunek ten, podobnie jak jeleń występuje sporadycznie. Nie stanowi on ustabilizowanej
populacji. Gospodarka łowiecka w jego przypadku skupia się głównie na jego ochronie. Z
uwagi na sporadyczne pozyskanie daniela poniżej zostały zamieszczone zasady selekcji
stosowane w stosunku do tego gatunku.
Struktura płci
Powinna docelowo w populacjach ustabilizowanych wynosić 1:1,5 na korzyść łań. Większy
udział łań dotyczyć może tylko niewielkich populacji (lub raczej ugrupowań osobników)
introdukowanych, gdzie celem jest uzyskanie możliwie szybkiego wzrostu liczebności. W
takich przypadkach struktura pozyskania może odbiegać od ramowych zasad gospodarowania
populacjami daniela.
Przyrost zrealizowany we właściwie funkcjonujących populacjach, powinien
kształtować się na poziomie 25 – 30% stanu wiosennego populacji.
Struktura pozyskania:
a) w grupach płciowo - wiekowych
- byki 30 - 40%
- łanie do 50%
- cielęta 10 – 20%
b) w klasach wieku danieli byków
- I klasa wieku (1-2 poroże - 2 - 3 rok życia) 30 – 40%
- II klasa wieku (3-6 poroże - 4 - 7 rok życia) 40 - 50%
- III klasa (7 poroże i dalsze - 8 rok życia i starsze) do 20%
19
Liczebność
Numer obwodu
Aktualna
Ogólnej
Docelowa
Leśnej
Aktualne
Docelowe
Aktualne
Docelowe
1
2
3
4
5
6
7
458
15
25
3,45
5,75
2,31
3,85
15
25
3,45
5,75
2,31
3,85
Średnia
1
2
3
4
5
6
7
377
24
33
4,30
5,91
5,66
7,78
24
33
4,30
5,91
5,66
7,78
27,5
3,88
5,83
7,97
5,82
Średnia
Średnia
19,5
2.3.4. SARNA
Średnie aktualne zagęszczenie saren w rejonie jest znacznie niższe od zalecanego w
Zasadach selekcji. W niektórych obwodach aktualny stan sarny jest tak niski, że uzyskanie
stanu docelowego w ciągu najbliższych lat jest niemożliwe. Dlatego też ustalono, że w
szczególnych przypadkach stan docelowy sarny może być niższy od wyznaczonego w
Zasadach selekcji. W wyjątkowych uzasadnionych przypadkach dopuszcza się planowanie
odstrzału, gdy osiągnięcie stanu docelowego jest zagrożone. Każdy taki przypadek wymaga
indywidualnego uzasadnienia.
Optymalne zagęszczenie powinno wynosić ok. 3 osob./100 ha powierzchni obwodów.
Zważywszy na aktualne stosunkowo niskie zagęszczenie sarny w łowiskach należy uczynić
wszystko, aby w ciągu najbliższych lat doprowadzić do stanu, w którym nie biędzie ono
niższe od 2 osob./100 ha powierzchni obwodu łowieckiego.
Pożądana struktura płci powinna kształtować się w przedziale od 1 : 1,5 na korzyść kóz.
Przyrost zrealizowany powinien wynosić od 10 do 30% stanu wiosennego populacji.
W zależności od tego czy w obwodzie występują liczne drapieżniki, np. nadmierna ilość
lisów, gęsta sieć dróg lub wzmożone kłusownictwo.
Wielkość pozyskania należy ustalać w zależności od planowanego zagęszczenia
docelowego. Może ono wynosić od 50% do 100% przyrostu zrealizowanego. W szczególnych
przypadkach, gdy osiągnięcie zagęszczenia docelowego jest zagrożone – poniżej 50%. W
skrajnych przypadkach 10% przyrostu.
20
Struktura pozyskania:
a) w grupach płciowo - wiekowych:
rogacze - 40 - 50%
kozy - 40 - 50%
koźlęta - do 20% - ze wskazaniem koźląt płci żeńskiej
b) w klasach wiekowych sarn rogaczy:
I klasa (1 - 2 poroże
- 2 - 3 rok życia)
- do 50%
II klasa (3 poroże i dalsze - 4 rok życia i starsze ) - dopełnia do 100%
Liczebność
Numer obwodu
Ogólnej
Aktualna
Docelowa
1
435
2
60
3
80*
Aktualne
4
14,0
Docelowe
5
20,0
456
75
100
16,1
21,5
471
50
120
8,5
20,4
398
0
90*
0,0
20,0
399
40
90*
8,5
20,0
400
24
70*
6,4
20,0
415
78
100
15,6
20,0
416
65
90
15,0
20,8
439
212
250
36,8
43,4
414
12
72*
3,3
20,0
436
0
5**
0,0
1,4
437
57
75
15,3
20,1
438
42
130*
6,3
20,0
457
104
120
20,0
23,1
449
46
130*
7,1
20,0
458
60
90
13,8
20,7
463
120
150
21,2
26,5
478
23
70
6,8
20,7
464
42
105
8,0
20,0
472
28
75
7,6
20,4
11,5
20,9
Średnie
56,9
100,6
*- przyjęto za propozycją ZO PZŁ w Warszawie
** - istnieje środowisko dla niewielkiej populacji sarny
21
1
2
3
4
5
315
32
36*
18,37
20,0
316
80
79
22,59
23
334
31
88*
5,52
20,0
314
100
117
19,31
22,6
363
28
70*
7,83
20,0
54,2
78
14,72
20,7
1
2
3
4
5
413
50
120*
8,3
20,0
427
22
76*
5,6
20,0
455
27
84*
6,3
20,0
448
75
160*
9,5
20,0
434
63
76*
10,7
20,0
47,4
103,2
8,1
20,0
1
2
3
4
5
333
105
134
15,51
20,0
347
56
68
16,43
20,0
362
98
105
29,81
31,94
377
62
110
11,2
20,0
388
40
76
10,49
20,0
72
98,6
17
22,4
2
3
4
5
57,7
95,1
12,8
21,0
Średnie
Średnia
Średnia
1
Średnia
2.3.5. DZIK
Wyznaczenie optymalnego zagęszczenia w rejonie jest niecelowe. Stan liczebności
populacji dzika w obwodzie należy utrzymywać na takim poziomie, aby nie powodować
nadmiernego wzrostu szkód w uprawach i plonach rolnych.
Należy dążyć do uzyskania struktury płci u dzików dorosłych w proporcji, co najmniej
1:1, lub z niewielką przewagą osobników męskich.
Przyrost zrealizowany w rejonie wynosi ok 100 - 150% stanu wiosennego populacji
Na takim samym poziomie powinno planować się wysokość rocznego pozyskania. Podczas
odstrzału należy dążyć do pozyskania przede wszystkim osobników żeńskich z wyjątkiem
loch (tj. samic w 3 roku życia i starszych).
22
Struktura pozyskania według grup wiekowych:
- warchlaki
-
40 – 60%
- przelatki
-
20 – 40%
- starsze niż 2-letnie -
do 20%
Warchlaki - to dziki w pierwszym roku życia (do ukończenia 12 miesiąca). W praktyce za
górną granicę przedziału uznaje się koniec roku gospodarczego, czyli 31 marca,
Przelatki - to osobniki od 13-go do 24-go miesiąca życia (z zastrzeżeniem jak u
warchlaków).
Zaleca się oszczędzanie mocnych przelatków.
Konieczne jest wprowadzenie zasady oszczędzania wycinków - samców w 3-4 roku życia,
które nie mogą jeszcze prezentować prawie .żadnych wartości trofeowych.
Liczebność
Numer
obwodu
Aktualna
Docelowa
1
2
435
Ogólnej
Leśnej
Aktualne
Docelowe
Aktualne
Docelowe
3
4
5
6
7
0
0
0
0
0
0
456
65
50
14,0
10,7
15,2
11,7
471
28
30
4,8
5,1
6,0
6,4
398
0
0
0
0
0
0
399
10
10
2,1
2,1
2,0
2,0
400
0
0
0
0
0
0
415
0
0
0
0
0
0
416
0
0
0
0
0
0
439
5
5
0,9
0,9
1,2
1,2
414
5
10
1,4
2,8
0,9
1,7
436
0
0
0
0
0
0
437
4
5
1,1
1,3
1,1
1,4
438
34
50
5,1
7,5
9,1
13,4
457
30
30
5,8
5,8
4,5
4,5
449
9
10
1,4
1,5
1,7
1,9
458
50
40
11,5
9,2
7,7
6,1
463
40
50
7,1
8,8
9,2
11,5
478
3
5
0,9
1,5
0,5
0,9
464
10
10
1,9
1,9
3,0
3,0
472
30
20
8,2
5,4
5,7
3,8
23
23
4,7
4,6
5
5
Średnie
23
1
2
3
4
5
6
7
315
15
5
8,46
2,70
12,09
3,86
316
28
26
9,99
7,56
0,05
0,06
334
38
18
5,14
4,08
10,54
8,37
314
40
21
7,72
4,05
16,12
8,46
8
25,8
0
14
2,26
6,71
0,00
3,68
0,03
7,76
0,00
4,15
363
Średnie
1
2
3
4
5
6
7
413
21
20
3,5
3,3
8,8
8,3
427
19
20
4,9
5,1
5,4
5,7
455
18
15
4,2
3,5
0
0
448
30
35
3,8
4,4
6
7
434
Średnia
33
121
30
120
5,6
4,4
5,1
4,3
15
8,8
13,6
8,7
1
2
3
4
5
6
7
333
30
35
4,4
5,2
10,6
12,3
347
11
15
3,2
4,4
10,4
14,2
362
26
30
7,9
9,1
20,3
23,5
377
61
70
11,0
12,6
14,4
16,5
388
0
0
0
0
0
0
32
38
6,6
7,8
13,9
16,6
Średnia
1
2
3
4
5
6
7
Średnia
50
49
6
5
9
9
2.4. WYTYCZNE DOTYCZĄCE GOSPODAROWANIA. LICZEBNOŚĆ ORAZ
ZAGĘSZCZENIE GŁÓWNYCH GATUNKÓW ZWIERZYNY DROBNEJ
Z uwagi na fakt, że wpływ czynników biotycznych i abiotycznych na stan zwierzyny
drobnej jest bardzo istotny trudno jest ustalić stan docelowy w 2017 roku. W związku z tym
założenia dotyczące stanów docelowych należy traktować jako szacunek, który w trakcie
obowiązywania planu może ulec zmianie.
Za „Poradnikiem zagospodarowania łowisk polnych i gospodarowania podstawowymi
gatunkami zwierzyny drobnej” zwane „Poradnikiem zagospodarowania” zalecanym do
stosowania przez PZŁ (Zarządzenie Zarządu Głównego PZŁ nr 4/2003 z dnia 23.09.2003r.)
przyjęto następujące zasady:
1. Wielkość pozyskania uzależniona jest od aktualnej sytuacji populacji zająca w danym
łowisku. Jego liczebność w poszczególnych obwodach łowieckich uznaje się za dobrą,
24
gdy średnie zagęszczenie populacji przekracza 20 os./100 ha, za średnie, gdy wynosi 1020 os./100 ha, słabe - 5-10 os./100 ha i bardzo słabe poniżej 5 os./100 ha. Przyjmuje się,
że w łowiskach z dobrymi stanami pozyskanie może wynosić 15-20% stanów
jesiennych, w średnich 10-15%, a w słabych 5-10%. W pozostały obwodach
należy główną uwagę zwrócić na ochronę bytujących tam zajęcy.
2. Za zgodą koordynatora rejonu można dopuścić możliwość pozyskania zajęcy (jeden raz
w sezonie) na polowaniach leśnych w obwodach gdzie ich stan wynosi poniżej 5 os/100
ha
3. Maksymalny bezpieczny poziom corocznej eksploatacji silnych i stabilnych populacji
kuropatw wynosi przeciętnie 30% stanów występujących na początku sezonu polowań.
Liczba ta obejmuje wszystkie osobniki usuwane z populacji podczas polowań, a
więc także nieodnalezione postrzałki. W przypadku niewielkich zagęszczeń
(około 20 i mniej osobników na 100 ha), maksymalny bezpieczny poziom pozyskania
zmniejsza się do 20%. Przy zagęszczeniu w końcu lata rzędu 10 osobników na 100 ha
należy ograniczyć pozyskanie do najwyżej około 5%, natomiast zaniechać polowań przy
stanach poniżej 10 osobników na 100 ha we wrześniu, czyli przy zagęszczeniu
wiosennym mniejszym niż 5 osobników na 100 ha.
Inwentaryzacja zwierzyny drobnej winna odbywać się wg. poniższych zasad:
Inwentaryzacja zajęcy.
W obwodach, w których planuje się pozyskanie, wprowadza się obowiązek
przeprowadzania corocznie dwukrotnej: wiosennej i jesiennej inwentaryzacji zajęcy metodą
taksacji pasowej. Taksacja wiosenna powinna być wykonywana w terminie do 10 marca;
taksacja jesienna powinna być wykonywana najpóźniej na 2 dni przed planowanym
pierwszym polowaniem na zające.
Inwentaryzacja kuropatrw.
W obwodach, w których planuje się pozyskanie, wprowadza się obowiązek
przeprowadzania corocznie dwukrotnej wiosennej i letniej inwentaryzacji kuropatw.
Inwentaryzacja wiosenna powinna być wykonywana do 10 marca; inwentaryzacja
letnia powinna być wykonywana najpóźniej na 2 dni przed planowanym pierwszym
polowaniem na kuropatwy. Inwentaryzację kuropatw należy przeprowadzić wg metody
(metod) opisanych w cytowanym Poradniku zagospodarowania.
O terminie planowanej inwentaryzacji dzierżawcy obwodów zawiadamiają nadleśniczego
nadleśnictwa zatwierdzającego roczny plan łowiecki.
25
2.4.1. ZAJĄC
Liczebność
Numer
obwodu
Aktualna
Docelowa
1
2
435
Ogólnej
Polnej
Aktualne
Docelowe
Aktualne
Docelowe
3
4
5
6
7
150
200*
35
46
37
50
456
80
150*
17
32
25
50
471
50
220*
8
32
10
50
398
550
600
112
123
112
123
399
200
250
43
53
43
53
400
190
230
51
61
51
61
415
420
450
84
90
86
92
416
490
600
113
138
113
138
439
376
400
65
69
66
70
414
150
160
42
45
49
52
436
320
300
90
84
90
85
437
150
160*
40
43
53
57
438
30
200*
4
26
6
50
457
32
100*
6
20
14
50
449
60
250*
9
37
11
50
458
110
150
25
34
34
46
463
68
200*
12
35,1
18
50
478
40
100*
12
30
14
35
464
70
200*
13
37
15
50
472
35
90
10
26
12
31
179
250
40
53
43
62
Średnia
1
2
3
4
5
6
7
315
20
28*
11
15
36
50
316
38
150
11
45
13
50
334
20
110*
4
22
9
50
314
50
135
10
27
18
50
363
50
165*
14
46
15
50
36
118
10
31
18
50
Średnie
1
2
3
4
5
6
7
413
28
175*
5
31
8
50
427
40
50
10
13
133
167
455
100
217*
23
50
23
50
448
80
143
10
18
28
50
434
80
200*
14
35
22
50
66
157
12
29
43
73
Średnia
26
1
2
3
4
5
6
7
333
40
150*
6
23
10
50
347
20
200*
6
61
8
50
362
40
100*
12
30
20
50
377
32
70*
6
13
25
50
388
70
120*
18
31
27
50
Średnia
40
128
10
32
18
50
18
36
30
59
Średnia
85
163
2.4.2. KUROPATWA
Liczebność
Numer
obwodu
Aktualna
Ogólnej
Docelowa
Polnej
Aktualne
Docelowe
Aktualne
Docelowe
1
2
3
4
5
6
7
435
100
200*
23
46
24
50
456
50
150*
11
33
16
50
471
30
220*
5
37
6
50
398
200
240*
41
49
41
50
399
60
230*
13
50
13
50
400
50
200*
13
50
13
50
415
120
250*
24
51
25
50
416
100
220*
23
50
23
50
439
84
250*
15
50
15
50
414
50
150*
14
48
16
50
436
80
170*
23
50
23
50
437
30
150*
8
40
11
50
438
30
200*
4
27
6
50
457
12
100*
2
17
5
50
449
50
250*
8
40
9
50
458
25
150*
6
36
8
50
463
55
200*
10
36
14
50
478
30
100*
9
48
10
50
464
30
200*
6
49
7
50
472
30
100*
8
27
10
50
61
186
13
42
15
50
Średnia
27
1
2
3
4
5
6
7
315
20
55
11
30
36
99
316
18
300
5
87
6
100
334
15
220
3
50
7
97
314
60
260
12
50
22
96
363
50
320
14
91
15
98
33
231
45
61
17
98
Średnia
1
2
3
4
5
6
7
413
16
120*
3
22
7
50
427
30
50
8
13
100
167
455
150
200
35
46
35
50
448
30
120*
4
16
10
50
434
40
120*
7
21
11
50
53
122
11
24
33
73
Średnia
1
2
3
4
5
6
7
333
20
150*
3
21
5
50
347
20
200*
6
61
8
50
362
45
100*
14
31
22
50
377
35
70*
6
12
27
50
388
60
120*
16
32
23
50
36
128
9
31
17
50
Średnia
1
2
3
4
5
6
7
Średnia
46
167
19
39
20
68
2.5. STAN ZAGOSPODAROWANIA REJONU HODOWLANEGO
Stan zagospodarowania rejonu hodowlanego
Powierzchnia
poletek
łowieckich
Inne (budki, stanowiących
podsypy) żer na pniu
Numer Liczba i rodzaj urządzeń łowieckich związanych z
obwodu prowadzeniem gospodarki łowieckiej
Powierzchnia
szacunkowa łąk
śródleśnych i
przyleśnych
dostępnych dla
zwierzyny
Powierzchnia wód
powierzchniowych
paśniki
ambony
woliery
lizawki
zbiorniki (ha) rzeki (km)
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
435
3
2
0
3
3
4
0
35
12
456
6
18
0
6
30
7,5
0
40
16
471
7
15
0
15
35
1
1
12
21
28
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
398
0
0
0
0
71
0
0
4
4
399
22
2
0
0
0
0
0
3
0
400
0
0
0
0
25
0
0
5
9
415
10
2
0
26
48
0,6
1
40
23
416
4
4
0
0
130
0
0
2
4
439
18
4
0
20
0
0
0
12
5
414
2
2
0
2
0
0
3
0
11
436
0
0
0
0
26
0
0
8
5
437
9
6
0
12
0
0
7
26
7
438
26
7
1
26
72
2
0
6
0
457
15
20
0
25
0
0,2
14
70
22
449
11
0
0
29
0
0
0
6
7
458
10
13
1
6
2
3,3
3
5
7
463
32
28
1
61
0
1,4
3
10
10
478
7
4
0
14
26
0
0
2
6
464
5
5
0
14
0
0
2
1
11
472
4
13
0
12
0
1,2
2
3
9
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
315
14
0
1
0
10
0,80
0
0
1
316
17
18
0
43
40
4,00
0
100
1
334
9
5
0
10
2
3,50
0
0
1
314
12
5
0
12
0
7,00
0
1
1
363
0
0
0
0
0
0
0
0
10
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
413
8
8
0
16
20
1
0
0,5
0
427
5
8
0
8
0
0
0
0
20
455
4
8
0
8
0
0
0
0,5
20
448
20
20
0
20
0
0
0
10
0
434
20
18
0
20
18
1,8
0
2
15
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
333
20
16
0
40
8
3,9
6
0
2
347
7
0
0
0
0
0
0
1
1
362
20
8
0
80
10
1
0,3
1
3
377
22
10
0
45
20
6
3
1
30
388
4
3
1
7
0
1,5
0
2
5
5
580
618
51,7
45,3
409
299
RAZEM
351
272
29
2.6. RODZAJE I OPIS ROZMIARU KŁUSOWNICTWA
Numer obwodu
435
456
471
398
399
400
415
416
439
414
436
437
438
457
449
458
463
478
464
472
334
334
413
427
455
448
434
333
347
362
377
388
Opis rodzaju i rozmiaru kłusownictwa
sporadycznie: wnykarstwo, broń palna
wnykarstwo, sporadycznie broń palna
wnykarstwo
wnykarstwo, wiatrówki
wnykarstwo, broń palna
wnykarstwo
wnykarstwo
wnykarstwo
wnykarstwo
wnykarstwo, sporadycznie broń palna
sporadycznie: wnykarstwo, broń palna
sporadycznie: wnykarstwo
wnykarstwo
Wnykarstwo
Kłusownictwo z bonią palną
wnykarstwo
wnykarstwo
wnykarstwo
wnykarstwo
wnykarstwo
broń palna, sporadycznie wnyki
wnyki,sporadycznie broń palna
sporadycznie wnyki, przeważnie broń palna
b.duże, w równym stopniu wnyki i broń palna
dosyć częste wnykarstwo
30
2.7.
ZADANIA W ZAKRESIE ZAGOSPODAROWANIA
OBWODÓW ŁOWIECKICH NA OKRES OBOWIĄZYWANIA
PLANU
Zadania w zakresie zagospodarowania obwodów
Numer
obwodu
Zalecana liczba i rodzaj urządzeń łowieckich
związanych z prowadzeniem gospodarki łowieckiej
Inne
Zalecane
Powierzchnia
poletek łowieckich
stanowiących żer na
pniu
Inne zadania
8
paśniki
ambony
woliery
lizawki
(podsypy,
budki)
1
2
3
4
5
6
7
435
5
2
0
10
3
4
456
6
20
1
12
30
7,5
471
7
12
0
14
30
1
398
0
0
0
0
71
0
399
0
4
0
0
22
0
400
0
0
0
0
25
0
415
10
2
0
26
48
0,6
416
4
4
0
8
130
0
439
24
5
0
48
0
0
414
2
2
0
4
24
3
436
0
0
0
26
0
0
437
11
8
0
22
0
0
438
26
9
1
52
72
2
457
16
18
0
32
0
0,3
449
12
8
0
29
0
0
458
10
13
1
20
2
3,3
463
36
30
1
73
0
1,4
478
7
4
0
14
26
0
464
6
6
0
18
0
3
472
4
14
0
12
0
1,2
1
2
3
4
5
6
7
315
15
0
1
25
10
2,0
316
17
18
0
45
40
5,0
334
9
5
0
25
2
3,5
314
25
5
0
50
0
7,0
363
0
0
0
10
0
0
8
1
2
3
4
5
6
7
413
10
8
0
20
20
2
427
8
8
0
16
10
1
8
31
1
2
3
4
5
6
7
455
8
8
0
16
10
1
448
20
20
0
40
10
3
434
20
18
0
40
20
2
8
1
2
3
4
5
6
7
333
25
18
0
50
15
5
347
9
2
0
18
10
1
362
22
9
0
80
20
2
377
30
10
0
60
25
7
388
6
3
1
12
20
1,5
293
6
886
721
70,3
8
RAZEM
410
32

wieloletni łowiecki plan hodowlany

Transkrypt

Podobne dokumenty

Nowy Dokument programu Microsoft Word _5

Mój własny różaniec – moja pomoc w modlitwie

Zapytanie o ofertę - Tablice (Plik PDF)

Gdzie atrakcja goni atrakcję

DOLZAMET

DRABINA TELESKOPOWA

Ogłoszenie o przetargu nieograniczonym na dostawę materiałów

artykuł na temat atrakcji przyrodniczych i pozaprzyrodniczych

Bocian

Harmonogram dyżurów Leśniczych d/s Lasów