1 Konkurs przeznaczony jest dla uczniów gimnazjum

ZAKRES WIEDZY I UMIEJĘTNOŚCI WYMAGANYCH NA POSZCZEGÓLNYCH STOPNIACH
WOJEWÓDZKIEGO KONKURSU GEOGRAFICZNEGO
PRZEPROWADZANEGO W GIMNAZJACH W ROKU SZK. 2014/2015
Konkurs przeznaczony jest dla uczniów gimnazjum szczególnie zainteresowanych geografią. Zadania
konkursowe na każdym etapie obejmują i poszerzają treści podstawy programowej przedmiotu
geografia zawartej w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 roku
(Dz. U. z 2012 r., poz. 977).
WYMAGANIA W ZAKRESIE WIADOMOŚCI
ETAP SZKOLNY
kształt i wymiary Ziemi,
ruch obrotowy Ziemi i jego następstwa,
czas słoneczny i strefowy na Ziemi, analiza i interpretacja mapy stref czasowych, granica
zmiany daty,
ruch obiegowy Ziemi i jego następstwa,
zmiany oświetlenia Ziemi w ciągu roku,
znaczenie skali mapy w przedstawianiu informacji geograficznych, obliczanie odległości
w terenie, zasady orientowania mapy, azymut,
rodzaje map,
kartograficzne metody prezentacji zjawisk na mapach,
współrzędne geograficzne, położenie geograficzne i matematyczno - geograficzne punktów
i obszarów na mapie,
tektonika płyt litosfery,
wielkie formy ukształtowania powierzchni lądów i dna oceanów,
procesy wewnętrzne kształtujące powierzchnię Ziemi,
procesy zewnętrzne kształtujące powierzchnię Ziemi,
temperatura powietrza i opady atmosferyczne jako elementy pogody i klimatu,
ciśnienie atmosferyczne i wiatry na kuli ziemskiej (pasaty, monsuny, wiatr halny, bryza),
czynniki klimatotwórcze,
zróżnicowanie klimatów na Ziemi, analiza map klimatycznych, wykresów oraz danych
liczbowych przedstawiających przebieg temperatury i opadów atmosferycznych w ciągu roku
w wybranych stacjach meteorologicznych położonych w różnych strefach klimatycznych,
gleby i świat organiczny kuli ziemskiej,
1
strefy klimatyczno – roślinno – glebowe świata;
ETAP REJONOWY
Obowiązują wiadomości i umiejętności z etapu szkolnego. Ponadto:
znajomość mapy fizycznej i politycznej świata,
położenie, środowisko przyrodnicze, zróżnicowanie społeczne i gospodarcze państw
sąsiadujących z Polską,
związki między warunkami środowiska przyrodniczego a gospodarką krajów skandynawskich,
Francji, Wielkiej Brytanii i krajów alpejskich,
atrakcje turystyczne Europy Południowej,
relacje: człowiek – przyroda – gospodarka na przykładzie Chin, Japonii, Indii, krajów regionu
Bliskiego Wschodu, Afryki na południe od Sahary, USA, Brazylii i Australii,
zróżnicowanie kulturowe i etniczne Ameryki Północnej i Południowej – przyczyny i główne
cechy,
Arktyka i Antarktyka – położenie i cechy środowiska geograficznego,
wpływ działalności gospodarczej człowieka na środowisko przyrodnicze Amazonii,
choroby i wyżywienie ludności problemami współczesnego świata (treści wykraczające poza
podstawę programową),
przyczyny i skutki konfliktów na świecie, ze szczególnym uwzględnieniem Europy (treści
wykraczające poza podstawę programową);
ETAP WOJEWÓDZKI
Obowiązują wiadomości i umiejętności z etapu szkolnego i rejonowego. Ponadto treści z geografii
fizycznej i społeczno – ekonomicznej Polski i własnego regionu oraz wybrane zagadnienia z budowy
i poznawania Wszechświata:
położenie geograficzne, obszar i granice Polski,
podział administracyjny Polski,
rozmieszczenie regionów geograficznych Polski,
dzieje geologiczne obszaru Polski, główne struktury geologiczne,
ukształtowanie powierzchni Polski i jej związek z wydarzeniami geologicznymi,
rodzaje skał występujących w podłożu Polski i ich gospodarcze wykorzystanie, surowce
mineralne,
charakterystyka klimatu Polski, czynniki wpływające na kształtowanie klimatu naszego kraju,
wody powierzchniowe i podziemne Polski, charakterystyka Morza Bałtyckiego,
2
gleby strefowe i astrefowe Polski i ich przydatność rolnicza, profile glebowe,
roślinność naturalna Polski, ochrona przyrody (w tym położenie, symbole i siedziby parków
narodowych),
degradacja środowiska przyrodniczego Polski,
liczba ludności Polski i jej zmiany,
rozmieszczenie ludności Polski, gęstość zaludnienia,
czynniki przyrodnicze, ekonomiczne i historyczne wpływające na rozmieszczenie ludności
naszego kraju,
cechy demograficzne społeczeństwa polskiego,
struktura zawodowa ludności Polski, problem bezrobocia,
współczesne migracje Polaków,
rozmieszczenie i wielkość miast w Polsce, procesy urbanizacyjne,
użytkowanie ziemi i struktura agrarna gospodarstw w Polsce,
główne problemy polskiego rolnictwa, produkcja roślinna i zwierzęca w Polsce,
podział, funkcje i czynniki lokalizacji przemysłu,
przyczyny i skutki zmian zachodzących w polskim przemyśle,
energetyka w Polsce i jej wpływ na środowisko przyrodnicze,
sieć transportowa w Polsce oraz jej wpływ na rozwój gospodarczy regionów i miast,
walory turystyczne Polski,
charakterystyka województwa podlaskiego (położenie, środowisko naturalne, rozwój
gospodarczy, ludność regionu, atrakcje turystyczne, obszary chronione),
miejsce Polski w strukturach międzynarodowych (treści wykraczające poza podstawę
programową),
budowa Wszechświata, historia poglądów na budowę Wszechświata (treści wykraczające
poza podstawę programową);
WYMAGANIA W ZAKRESIE UMIEJĘTNOŚCI
Na każdym etapie konkursu uczeń powinien wykazać się następującymi umiejętnościami:
korzystania z różnych źródeł informacji geograficznych,
interpretowania pojęć geograficznych,
posługiwania się słownictwem geograficznym przy opisywaniu oraz wyjaśnianiu procesów
i zjawisk zachodzących w środowisku geograficznym,
wyjaśniania i wskazywania przykładów wzajemnych relacji przyroda – człowiek – gospodarka,
3
określania i odczytywania współrzędnych geograficznych,
lokalizowania i wskazywania na mapach (również konturowych) obiektów geograficznych,
odczytywania z map informacji przedstawionych za pomocą różnych metod kartograficznych,
analizowania
i
interpretowania
treści
map
ogólnogeograficznych,
tematycznych,
turystycznych,
wykonywania obliczeń matematyczno – geograficznych, tym w szczególności: przeliczanie
odległości na mapach, obliczanie różnicy czasu miejscowego i strefowego, wysokości
górowania Słońca, amplitudy temperatur, średnich temperatur, sumy opadów, spadku
temperatury wraz z wysokością, wysokości względnych, gęstości zaludnienia, salda migracji,
współczynnika przyrostu naturalnego, wskaźnika feminizacji, salda handlu zagranicznego
itp.);
LITERATURA
ETAP SZKOLNY
- podręczniki szkolne i zeszyty ćwiczeń do geografii dla gimnazjum dopuszczone do użytku szkolnego
przez MEN,
- atlasy geograficzne świata i Polski (dowolne wydawnictwo),
- Tablice geograficzne, Wydawnictwo Adamantan,
- Flis Jan, Słownik szkolny. Terminy geograficzne, wyd. WSiP;
ETAP REJONOWY
Literatura z etapu szkolnego oraz:
- Świat w liczbach 2010 i późniejsze, wyd. WSiP,
- Geografia. Egzamin gimnazjalny. Vademecum, Wydawnictwo Operon (dowolny rok wydania);
ETAP WOJEWÓDZKI
Literatura z etapu szkolnego i rejonowego oraz:
- informacje na temat budowy i poznawania Wszechświata zawarte na stronie internetowej
http://www.national-geographic.pl/artykuly/kosmos/
- http://www.turystyka.wrotapodlasia.pl/foldery/ - mapa turystyczna województwa podlaskiego
z opisem,
- http://www.wrotapodlasia.pl/pl/region/informacje_ogolne/
- http://bpn.com.pl/ - zakładki: "O nas...", "Przyroda",
4
- http://www.biebrza.org.pl/ - zakładka: "Przyroda" (bez "Aktualności przyrodniczych"),
- http://www.npn.pl/ - zakładka: "Przyroda",
- http://www.wigry.win.pl/ - informacje dotyczące przyrody i atrakcji turystycznych;
5