EKSPERTYZA 3 - Analiza stanu i agregacja programowa
Transkrypt
EKSPERTYZA 3 - Analiza stanu i agregacja programowa
Foresight technologi czny rozwoju sektora usług publiczny ch w Górnośląs kim Obs zarze Metropolital ny m Projekt pn. realizowany w ramach: poddziałania 1.1.1 Projekty badawcze z wykorzystaniem metody foresight Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka jest współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Ekspertyza nr 3 Analiza stanu i agregacja programowa dokumentów strategicznych (screening) Zespół Głównego Instytutu Górnictwa w Katowicach: mgr inŜ. Jan Bondaruk dr Leszek Trząski mgr inŜ. ElŜbieta Uszok mgr inŜ. Paweł Zawartka mgr Anna Siwek mgr Adam Hamerla Główny Instytut Górnictwa Katowice, czerwiec 2009 r. 1 Analiza stanu i agregacja programowa dokumentów strategicznych (screening) SPIS TREŚCI: WPROWADZENIE..................................................................................................................... 3 ZAKRES I PRZEDMIOT ANALIZY............................................................................................. 3 ANALIZA DOKUMENTÓW STRATEGICZNYCH SZCZEBLA LOKALNEGO W KONTEKŚCIE METROPOLITALNYCH USŁUG PUBLICZNYCH........................................................................ 4 4 ANALIZA DOKUMENTÓW STRATEGICZNYCH SZCZEBLA REGIONALNEGO W KONTEKŚCIE METROPOLITALNYCH USŁUG PUBLICZNYCH...................................................................... 10 5 ANALIZA DOKUMENTÓW STRATEGICZNYCH SZCZEBLA KRAJOWEGO KONTEKŚCIE METROPOLITALNYCH USŁUG PUBLICZNYCH...................................................................... 22 6 ANALIZA DOKUMENTÓW STRATEGICZNYCH SZCZEBLA EUROPEJSKIEGO W KONTEKŚCIE METROPOLITALNYCH USŁUG PUBLICZNYCH...................................................................... 33 7 METROPOLIE W EUROPIE I NA ŚWIECIE ............................................................................. 36 8 ANALIZA DOKUMENTÓW STRATEGICZNYCH W KONTEKŚCIE METROPOLITALNYCH USŁUG PUBLICZNYCH – AGREGACJA PROGRAMOWA ........................................................ 37 9 FAKTY METROPOLITALNE ................................................................................................... 40 10 PODSUMOWANIE WRAZ Z WYTYCZNYMI DO PRAC PANELI TEMATYCZNYCH ORAZ PANELU HORYZONTALNEGO ................................................................................................ 41 1 2 3 SPIS TABEL: Tabela 1 Analiza dokumentów strategicznych w kontekście metropolitalnych usług publicznych na szczeblu lokalnym...............................................................................................................5 Tabela 2 Kategorie usług i ich miejsce w dokumentach strategicznych szczebla regionalnego ...........11 Tabela 3 Ustalenia planu zagospodarowania przestrzennego województwa – aspekty metropolitalne celów i kierunków polityki przestrzennej...........................................................................13 Tabela 4 Projekt Strategii Rozwoju Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii „Silesia” do 2025 r. – cele operacyjne i kierunki działań na tle celów strategicznych ..................................................16 Tabela 5 Kategorie usług i ich miejsce w dokumentach strategicznych szczebla krajowego...............23 Tabela 6 Analiza dokumentów strategicznych na szczeblu europejskim. ...........................................34 Tabela 7 Tabela agregacyjna z przeglądu dokumentów strategicznych na szczeblu lokalnym, regionalnym, krajowym i europejskim w odniesieniu do metropolitalnych usług publicznych .........................................................................................................................................38 Tabela 8 Wykaz waŜniejszych inwestycji realizowanych na terenie GOM.........................................40 Tabela 9 Elementy wizji metropolii i postulowane narzędzia realizacji wizji .....................................42 Tabela 10 Obszary tematyczne i ich związek z Górnośląskim Obszarem Metropolitalnym ................43 Tabela 11 Zestaw załoŜeń i celów oraz kryteriów dla modelu funkcjonowania usług metropolitalnych .........................................................................................................................................45 GIG, Katowice Czerwiec 2009 2 Analiza stanu i agregacja programowa dokumentów strategicznych (screening) 1 Wprowadzenie Analiza stanu i agregacja programowa dokumentów strategicznych (screening) jest analizą ekspercką, która została opracowana przez zespół Głównego Instytutu Górnictwa w ramach Zadania I projektu pn. Foresight technologiczny rozwoju sektora usług publicznych w Górnośląskim Obszarze Metropolitalnym. Niniejsza analiza jest zorientowana na sformułowanie wizji przestrzeni publicznej GOM w perspektywie foresightu oraz wskazanie kryteriów identyfikacji priorytetów dla usług publicznych. Jest integralną częścią opracowań eksperckich słuŜących wyznaczeniu obszarów aplikacji technologicznych, tj. optymalnemu podziałowi sfery usług publicznych na obszary zainteresowań Paneli Tematycznych (grup roboczych) foresightu. Niniejsza analiza stanowi, ponadto, materiał wyjściowy do opracowania Raportu Cząstkowego i Raportu Zbiorczego z I etapu realizacji foresightu. 2 Zakres i przedmiot analizy Analizą zostały objęte dokumenty strategiczne opracowane na czterech szczeblach: - europejski, - krajowy, - regionalny, - lokalny. Zapisy dokumentów strategicznych odniesiono do przyjętej w Programie Rozwoju Instytucjonalnego klasyfikacji usług publicznych (społeczne i techniczne): U1. Ochrona zdrowia, U2. Oświata i wychowanie oraz edukacja, U3. Kultura, U4. Kultura fizyczna i rekreacja, U5. Pomoc i opieka społeczna, U6. Mieszkalnictwo, U7. Bezpieczeństwo publiczne, U8. Transport - usługi i infrastruktura, U9. Gospodarka wodna - zaopatrzenie w wodę i kanalizacja, U10. Gospodarka odpadami oraz utrzymanie porządku i czystości, U11. Cmentarnictwo, U12. Zaopatrzenie w energię (elektroenergetyka, gazownictwo, ciepłownictwo), U13. Zieleń publiczna. Przegląd dokumentów obejmował następujące elementy: - zapoznanie się ze strukturą, celami oraz zawartością dokumentu, - analiza szczegółowych celów (operacyjnych), priorytetów i działań odnoszących się do aspektów metropolitalnych (polityka metropolitalna), - identyfikacja zapisów odnoszących się do usług publicznych w tym usług o charakterze metropolitalnym, - zestawienie tabelaryczne zebranych informacji w odniesieniu do przyjętej kategoryzacji usług publicznych wraz z uzasadnieniem, - zagregowanie informacji oraz danych w ramach analizy dokumentów na danym szczeblu jak i na poziomie formułowania wniosków z przeprowadzonej analizy oraz implikacji dla dalszych prac foresight. GIG, Katowice Czerwiec 2009 3 Analiza stanu i agregacja programowa dokumentów strategicznych (screening) Jako kluczowy dla sformułowania kierunków rozwoju metropolii w odniesieniu do poszczególnych kategorii usług publicznych przyjęto dokumenty strategiczne szczebla lokalnego, tj. opracowane na poziomie miast tworzących GZM. W celu określenia na ile problematyka usług publicznych została przedstawiona w kontekście metropolitalnym (regionalnym) przyjęto system punktacji dający moŜliwość hierarchizacji i wyznaczenia dominujących obszarów, które mogą stanowić przedmiot prac paneli tematycznych i panelu horyzontalnego. Opracowano, ponadto, listę zatwierdzonych i przeznaczonych do realizacji, bądź realizowanych, przedsięwzięć (inwestycji) determinujących rozwój metropolii, które stanowią tzw. „fakty metropolitalne”. 3 Analiza dokumentów strategicznych szczebla lokalnego w kontekście metropolitalnych usług publicznych Kategorie usług i ich miejsce w dokumentach strategicznych szczebla lokalnego Przeprowadzono screening dokumentów strategicznych o zasięgu lokalnym w 14 miastach, naleŜących do Górnośląskiego Obszaru Metropolitalnego. Podstawowym dokumentem poddanym analizie były Strategie Rozwoju Miast jako opracowania najwaŜniejsze z punktu widzenia kreowania przyszłości ośrodków lokalnych. Poza dokumentem strategicznym danej gminy poddano analizie opracowania branŜowe takie jak Programy Ochrony Środowiska (POŚ), Plany Gospodarki Odpadami (PGO), jako obowiązkowe dokumenty dla jednostek samorządu terytorialnego (o ile zostały wykonane i są dostępne), a takŜe inne: Strategie Rozwiązywania Problemów Społecznych, Programy Bezpieczne Miasto, Miejskie Strategie Integracji i Polityki Społecznej, Programy Rozwoju Kultury, Edukacji, Sportu i Rekreacji, kierunki działań miasta w zakresie ochrony zabytków, itp. W wyniku dokonanego przeglądu naleŜy stwierdzić, Ŝe poza obligatoryjnymi (POŚ i PGO) pozostałe dokumenty mają charakter i odnoszą się wyłącznie do problemów lokalnych, są to opracowania krótkoterminowe (z reguły jednoroczne) i nie odnoszą się do perspektywy długo- ani średnioterminowych, zatem nie uwzględniono ich w przedstawionych wynikach analiz. Dokumenty strategiczne i programowe analizowano pod kątem zapisów dotyczących usług publicznych i ich związku z zagadnieniami metropolitalnymi. W celu określenia na ile problematyka poszczególnych kategorii usług publicznych została przedstawiona w kontekście metropolitalnym (regionalnym) przyjęto następującą punktację: - 0 - z analizy treści dokumentu wynika, Ŝe problem analizowano tylko w kontekście miasta - 1 - z analizy treści dokumentu wynika, Ŝe aspekt regionalny (metropolitalny) uwzględniono, choć nie został jednoznacznie wyartykułowany, - 2 - jednoznacznie zdefiniowano kontekst metropolitalny. GIG, Katowice Czerwiec 2009 4 Analiza stanu i agregacja programowa dokumentów strategicznych (screening) U13. Zieleń publiczna U12. Zaopatrzenie w energię (elektroenergetyka, gazownictwo, ciepłownictwo) U11. Cmentarnictwo U10. Gospodarka odpadami oraz utrzymanie porządku i czystości U9. Gospodarka wodna zaopatrzenie w wodę i kanalizacja U8. Transport - usługi i infrastruktura U7. Bezpieczeństwo publiczne U6. Mieszkalnictwo U5. Pomoc i opieka społeczna U4. Kultura fizyczna i rekreacja U3. Kultura U2. Oświata i wychowanie oraz edukacja U1. Ochrona zdrowia Horyzont czasowy obowiązywania Zasięg terytorialny Nazwa dokumentu Rok ostatniej aktualizacji Tabela 1 Analiza dokumentów strategicznych w kontekście metropolitalnych usług publicznych na szczeblu lokalnym „Katowice 2020” Strategia Rozwoju Miasta Katowice 2005 2020 0 2 2 1 0 1 2 2 0 0 0 0 2 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Katowice Katowice 2003 2011 0 0 0 1 0 0 0 2 1 0 0 0 0 Plan Gospodarki Odpadami na lata 2005 2012 dla Miasta Katowice Katowice 2004 2012 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Strategia Rozwoju Bytomia 2001-20152 Bytom 2001 2015 2 1 1 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bytomia na lata 2008-2011 z perspektywą lat 2012 - 2015 Bytom 2008 2015 0 0 0 0 0 0 0 2 2 2 0 0 0 Plan Gospodarki Odpadami dla Miasta Bytomia Bytom 2008 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 0 0 0 Ogólny opis aspektów metropolitalnych dla miasta (dane do agregacji) – bezpośrednie przytoczenie treści z dokumentów strategicznych U2U31:Pole strategiczne: Metropolitalność; Strategiczna wizja rozwoju: Katowice miastem metropolitalnym, Priorytet strategiczny I: Kierując się strategiczną zasadą partnerstwa z miastami Aglomeracji Górnośląskiej, poprzez rozwój uczelni wyŜszych, kultury wysokiej i sektora zaawansowanych technologii, Katowice przekształcają się w silny ośrodek miejski w skali regionalnej, krajowej i międzynarodowej. U7U13: Pole strategiczne: Jakość Ŝycia; Strategiczna wizja rozwoju: Katowice miastem wysokich standardów jakości Ŝycia, Priorytet strategiczny II: Kierując się strategiczną zasadą spójności społecznej i terytorialnej miasta, poprzez kształtowanie bezpiecznego środowiska zamieszkania, zwiększanie dostępności do róŜnorodnych usług oraz tworzenie atrakcyjnych przestrzeni publicznych w dzielnicach miasta, bezpieczne, zdrowe i przyjazne środowisko Ŝycia o standardach porównywalnych z innymi metropoliami Polski Południowej. U4U6:Pole strategiczne: Centrum; Strategiczna wizja rozwoju: Centrum Katowic salonem Aglomeracji Górnośląskiej, Priorytet strategiczny III: Kierując się strategiczną zasadą równowaŜenia atrakcyjności Centrum dla mieszkańców miasta i jego uŜytkowników zewnętrznych, poprzez nowe realizacje urbanistyczno – architektoniczne oraz renowację istniejących obiektów tworzących zabudowę wielkomiejską, organizację nowocześnie urządzonej, przyjaznej ludziom przestrzeni publicznej o funkcjach kulturalnych i rozrywkowych oraz zapewnienie dostępności komunikacyjnej bramami miasta i wzrost wewnętrznej swobody przemieszczania się, Katowice dysponują autentycznym centrum będącym miejscem lokalizacji funkcji wyŜszego rzędu i atrakcyjnego spędzania wolnego czasu przez mieszkańców i osoby przyjezdne. U8:Pole strategiczne: Transport i Logistyka; Strategiczna wizja rozwoju: Katowice miastem multimodalnego systemu transportowego, Priorytet strategiczny V: Kierując się strategiczną zasadą integracji układu transportowego miasta, poprzez rozbudowę europejskiego centrum komunikacyjnego w transporcie drogowym, kolejowym i lotniczym oraz wykreowanie miasta jako centrum zarządzania logistycznego Polski Południowej, kształtowanie węzłów i punktów przesiadkowych organizujących zintegrowany transport publiczny w Aglomeracji Górnośląskiej, Katowice stają się miastem dysponującym sprawnym, zewnętrznym i wewnętrznym systemem transportowym. U8:Cel ekologiczny systemu transportowego do 2011 roku 1.1. Zmniejszenie negatywnego wpływu transportu na środowisko dzięki integracji systemu transportowego i wzrostowi udziału komunikacji publicznej; Priorytetowe kierunki działań: Eliminacja ruchu drogowego o charakterze "tranzytowym" z centrum miasta; Działania inwestycyjne i organizacyjne na rzecz integracji systemów transportowych U4U9U8:Cel ekologiczny do 2011 roku 1.7. Zwiększenie zaangaŜowania we współpracę z jednostkami samorządów terytorialnych aglomeracji w zakresie problemów środowiskowych; Priorytetowe kierunki działań: Udział w pogłębianiu integracji systemów komunikacji publicznej obejmującej Aglomerację Górnośląską oraz Katowicki Zespół Metropolitalny; Budowa odcinków dróg rowerowych stanowiących część szlaków rowerowych o charakterze ponadlokalnym; Udział w działaniach na rzecz ochrony zlewni rzek: Kłodnicy, Przemszy, Brynicy i Mlecznej; Współdziałanie w zakresie ochrony przestrzeni przyrodniczej w skali Aglomeracji Górnośląskiej oraz Katowickiego Ze-społu Metropolitalnego. U9:Cele ekologiczne (aspekt zlewniowy): 2.3.a. Poprawa jakości wód powierzchniowych i ograniczenie zanieczyszczania wód podziemnych 2.3.b. RównowaŜenie odpływu wód powierzchniowych z terenu miasta Katowic w zgodzie z wymogami zagospodarowania przestrzennego. U1:DAS3 1: Poprawa stanu zdrowotności mieszkańców, Cel strategiczny: Bytom renomowanym w skali międzynarodowej innowacyjnym ośrodkiem świadczenia specjalistycznych usług medycznych. U2:DAS 3: Zwiększanie szans edukacyjnych na róŜnych poziomach kształcenia, Cel strategiczny: Bytom miastem społeczności uczącej się przez całe Ŝycie i rozszerzającej swój udział w globalnym społeczeństwie informacyjnym. U8:DAS 6: Przebudowa Transportowej i komunikacyjnej infrastruktury miasta; Cel strategiczny: Bytom miastem sprawnego oraz wewnętrznie i zewnętrznie zintegrowanego systemu transportowo- komunikacyjnego. U3: DAS 7: Waloryzacja kulturowego dziedzictwa miasta; Cel strategiczny: Bytom głównym depozytariuszem wielowiekowej spuścizny kultury śląskiej oraz znaczącym w skali kraju ośrodkiem kultury muzycznej. U8:Cel. 1.1. Zmniejszenie negatywnego wpływu transportu na środowisko dzięki rozbudowie, modernizacji i integracji systemu transportowego; Cel ekologiczny systemu transportowego do 2025 roku: Sprawne funkcjonowanie miasta w wewnętrznym i zewnętrznym systemie powiązań komunikacyjnych górnośląskiego obszaru metropolitalnego. U9U10:Cel 1.2. Rozwój infrastruktury ochrony środowiska, regionalnego systemu gospodarki odpadami i poprawy jakości przestrzeni we współpracy z innymi miastami i powiatami aglomeracji górnośląskiej; Cel ekologiczny do 2025 roku: Eliminacja zagroŜeń środowiskowych o znaczeniu ponadlokalnym generowanych na terenie Bytomia oraz funkcjonowanie na zasadach zrównowaŜonego rozwoju w warunkach górnośląskiego obszaru metropolitalnego. U10:Cele główne: zapewnienie niezbędnej ilości instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów na terenie miasta oraz zapewnienie korzystania na dogodnych warunkach z instalacji znajdujących się poza obszarem miasta; zapewnienie wiarygodnego i obszernego monitoringu pozwalającego na diagnozowanie potrzeb w zakresie gospodarowania odpadami w skali Bytomia i regionu gospodarki odpadami; Cele krótkoterminowe do roku 2010: wejście w ponadgminną strukturę organizacyjną zarządzającą gospodarką odpadami komunalnymi w ramach systemu regionalnego. 1 U1 – Usługa 1, U2 – Usługa 2 itp. Strategia podlega aktualizacji 3 DAS - Domena aktywności strategicznej 2 GIG, Katowice Czerwiec 2009 5 Strategia Rozwoju Miasta: Dąbrowa Górnicza 2020 Program Ochrony Środowiska wraz z Planem Gospodarki Odpadami dla Miasta Dąbrowy Górniczej na lata 2008 – 2012 Część I (POS) Program Ochrony Środowiska wraz z Planem Gospodarki Odpadami dla Miasta Dąbrowy Górniczej na lata 2008 – 2012 Część II (PGO) Horyzont czasowy obowiązywania U1. Ochrona zdrowia U2. Oświata i wychowanie oraz edukacja U3. Kultura U4. Kultura fizyczna i rekreacja U5. Pomoc i opieka społeczna U6. Mieszkalnictwo U7. Bezpieczeństwo publiczne U8. Transport - usługi i infrastruktura U9. Gospodarka wodna zaopatrzenie w wodę i kanalizacja U10. Gospodarka odpadami oraz utrzymanie porządku i czystości U11. Cmentarnictwo U12. Zaopatrzenie w energię (elektroenergetyka, gazownictwo, ciepłownictwo) U13. Zieleń publiczna Strategia ZrównowaŜonego Rozwoju Miasta Chorzów do 2020 roku Program Ochrony Środowiska wraz z Planem Gospodarki Odpadami dla Miasta Chorzów na lata 20042007 i prognoza do roku 2011 Rok ostatniej aktualizacji Nazwa dokumentu Zasięg terytorialny Analiza stanu i agregacja programowa dokumentów strategicznych (screening) Ogólny opis aspektów metropolitalnych dla miasta (dane do agregacji) – bezpośrednie przytoczenie treści z dokumentów strategicznych Chorzów 2007 2020 0 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 0 0 U8:4.2. Priorytet strategiczny - Komunikacja i infrastruktura techniczna; Cel strategiczny 2. Usprawnienie transportu osób i towarów, oraz zapewnienie swobodnego dostępu do mediów i usług telekomunikacyjnych; Kierunek 1. Rozbudowa i modernizacja sieci drogowej. U4: 4.4 Priorytet strategiczny - Gospodarka; Cel strategiczny nr 4. Wzrost potencjału ekonomicznego miasta poprzez rozwój gospodarczy; Kierunek 3. Rozwój turystyki tranzytowej. Chorzów 2011 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 - Dąbrowa Górnicza 2007 2020 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 U8:Priorytet 5: „Sprawność transportu i komunikacji”; misja: Przekształcenie dąbrowy górniczej w miasto dobrze skomunikowane z otoczeniem sąsiedzkim, regionalnym, krajowym i międzynarodowym; cel strategiczny 52 :Dąbrowa górnicza miastem efektywnie dyskontującym swoje połoŜenie w paneuropejskich korytarzach transportowo – komunikacyjnych. Dąbrowa Górnicza 2008 2012 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 - Dąbrowa Górnicza 2008 2012 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 - U8:Aspekt horyzontalny: MISJA: Miasto inspirujące do współpracy lokalnej, regionalnej i międzynarodowej, kierujące się zasadą partnerstwa w formułowaniu i realizacji celów; WaŜny ośrodek uniwersytecki i naukowy z bogatą ofertą edukacyjną, odpowiadającą potrzebom rynku pracy; Miasto uwzględniające wielokulturowe tradycje mieszkańców z rozwiniętym historycznym centrum i zróŜnicowaną ofertą kulturalną; Miasto z funkcjonalną i zmodernizowaną infrastrukturą, wspierające rozwój innowacyjnych gałęzi przemysłu i usług; Międzynarodowy węzeł komunikacyjny z centrum logistyki; Miasto „zielone” i przyjazne mieszkańcom. U8:Ochrona powietrza: Priorytet ekologiczny: Współpraca i koordynacja działań na szczeblu wojewódzkim, powiatowym i gminnym w zakresie ochrony środowiska i modernizacji układu komunikacyjnego. U8: Ochrona przed hałasem: Priorytet ekologiczny: Sprawny oraz wewnętrznie i zewnętrznie zintegrowany system transportowo – komunikacyjny; Uwolnienie centrów miejscowości z ruchu tranzytowego. U4U8:Ochrona przed hałasem: Cele długoterminowe do roku 2012: Rozbudowa powiązań miejsc atrakcyjnie turystycznych z regionalnym układem transportowym; 3. Uruchomienie współpracy między gminami na rzecz budowy zintegrowanego systemu transportu U2:Edukacja ekologiczna; Cele długoterminowe – do roku 2015: a. Powiat Gliwicki ośrodkiem inicjatyw i przedsięwzięć proekologicznych w regionie (z udziałem Wójtów, Burmistrzów i Prezydenta Gmin Powiatu Gliwickiego, wspólne zasady ochrony wartości przyrodniczych, rozwój funkcji rekreacyjnych, rozwój tras komunikacji rowerowej, agroturystyka, rolnictwo ekologiczne, itp.). Zaktualizowana Strategia Rozwoju Miasta Gliwice na lata 2002-2022 Gliwice 2004 2022 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 Program Ochrony Środowiska powiatu gliwickiego na lata 20032015 Gliwice 2003 2015 0 2 0 2 0 0 0 2 0 0 0 0 0 2004 2015 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 - 2007 2020 0 0 0 0 0 0 0 2 0 0 0 0 0 U8:Priorytet E: Sieci Transportowe I Komunikacyjne; Cel Strategiczny 1: Jaworzno Miastem Dyskontującym Walory PołoŜenia w Krajowym Systemie Transportu Drogowego i Kolejowego; Kierunki rozwoju 1: Pełne połączenie z autostradą A4; Kierunek rozwoju 2: Rozbudowa połączeń aglomeracyjnych. 2008 2015 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 U8:Cel V: Zmniejszanie zagroŜenia emisją hałasu dla mieszkańców miasta przede wszystkim pochodzącą ze źródeł komunikacyjnych; Kierunek działań 8: Budowa nowych odcinków dróg zgodnie z projektem "Miasto Twarzą do Autostrady, przebudowa DK 79 w Jaworznie etap I-IV, budowa Obwodnicy Północnej, Droga Współpracy Regionalnej etap I wraz z montaŜem ekranów akustycznych. Plan Gospodarki Gliwice Odpadami dla powiatu gliwickiego Strategia Zintegrowanego i ZrównowaŜonego Rozwoju Jaworzno Jaworzna na lata 2001 2020 Program Ochrony Środowiska dla Jaworzna - miasta na prawach Jaworzno powiatu z uwzględnieniem perspektywy na lata 20122015 GIG, Katowice Czerwiec 2009 6 Horyzont czasowy obowiązywania U1. Ochrona zdrowia U2. Oświata i wychowanie oraz edukacja U3. Kultura U4. Kultura fizyczna i rekreacja U5. Pomoc i opieka społeczna U6. Mieszkalnictwo U7. Bezpieczeństwo publiczne U8. Transport - usługi i infrastruktura U9. Gospodarka wodna zaopatrzenie w wodę i kanalizacja U10. Gospodarka odpadami oraz utrzymanie porządku i czystości U11. Cmentarnictwo Jaworzno 2008 2018 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Strategia ZrównowaŜonego Rozwoju dla Miasta Mysłowice do roku 2020 Mysłowice Program Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice -Aktualizacja Mysłowice na lata 2007 - 2010Z uwzględnieniem perspektywy na lata 2011 - 2014 Plan Gospodarki Odpadami dla Miasta Mysłowice - aktualizacja Mysłowice na lata 2007 -2011 z uwzględnieniem perspektywy na lata 20122018 0 0 - Ogólny opis aspektów metropolitalnych dla miasta (dane do agregacji) – bezpośrednie przytoczenie treści z dokumentów strategicznych 2004 2020 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 ASPEKT HORYZONTALNY: MISJA: Mysłowice – "bramą" Aglomeracji Katowickiej, Miasto – wizytówka transformacji społeczno-gospodarczych, gdzie zachodzące zmiany stymulują zrównowaŜony rozwój, a mieszkańcy, aktywnie uczestnicząc w procesie zarządzania miastem mają zapewnione warunki do godnego Ŝycia i rozwoju U8:CEL C: Sprawny system komunikacji i transportu publicznego C.1. Dobre powiązanie wewnątrzmiejskiego układu drogowego z układem dróg regionalnych i krajowych. 2008 2014 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 - 2008 2018 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 - Strategia Rozwoju Miasta Piekary Śląskie do roku 2015 Piekary Śląskie 2004 Program Ochrony Środowiska obejmujący Plan Gospodarki Odpadami dla Miasta Piekary Śląskie etap I Piekary Śląskie 2003 Program Ochrony Środowiska obejmujący Plan Gospodarki Odpadami dla Miasta Piekary Śląskie etap ii Piekary Śląskie 2004 Strategia Wewnętrznego i Zintegrowanego Rozwoju Miasta Ruda Śląska do 2015 Roku - Aktualizacja Ruda Śląska 1997 Powiatowy Program Ochrony Środowiska dla Miasta Ruda Śląska Ruda Śląska 2003 GIG, Katowice Czerwiec 2009 U13. Zieleń publiczna Rok ostatniej aktualizacji Plan Gospodarki Odpadami dla Jaworzna - miasta na prawach powiatu na lata 2008 -2011, z uwzględnieniem perspektywy na lata 2012-2018 U12. Zaopatrzenie w energię (elektroenergetyka, gazownictwo, ciepłownictwo) Nazwa dokumentu Zasięg terytorialny Analiza stanu i agregacja programowa dokumentów strategicznych (screening) 2015 2015 2 0 2 2 0 0 0 0 2 0 0 0 0 U9U1:Priorytet 3: Modernizacja i rozbudowa infrastruktury; cel strategiczny 3: Uporządkowanie i rozwój infrastruktury w zakresie: ochrony środowiska, wspierania działalności gospodarczych, wspierania wyspecjalizowanych funkcji (Korzyści jakie Piekary Śląskie mogą uzyskać ze współpracy międzygminnej i międzypowiatowej organizowanej w ramach Aglomeracji Górnośląskiej obejmują takie dziedziny jak gospodarka wodno-ściekowa w tym rewitalizacja rzeki Brynicy i Szarlejki (współpraca z Bytomiem, Radzionkowem, Bobrownikami i Tąpkowicami). Na wizerunek Piekar Śląskich, jako specyficznego ośrodka Aglomeracji Katowickiej, złoŜą się funkcje miasta w dziedzinie wyspecjalizowanych usług medycznych. Usługi te swym zasięgiem obejmują obszar Polski Południowej a ich wysoka ranga wiązać się takŜe będzie z rozwojem towarzyszącej oferty logistycznej). U3U4:Priorytet 4: Rozwój kulturowy miasta; cel strategiczny 4: Podniesienie atrakcyjności miasta poprzez ukształtowanie centrum miasta i atrakcyjną ofertę spędzenia czasu wolnego: cel operacyjny 4.1. Wysoka atrakcyjność funkcjonalna i architektoniczna miasta dla mieszkańców i odwiedzających; cel operacyjny 4.2. Zwiększenie dostępności mieszkańców i odwiedzających do stojących na wysokim poziomie usług kulturalnych, rozrywkowych i rekreacyjnych. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 - 0 1 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 1 1 1 0 0 0 0 2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 U8:Zapobiegania awariom przemysłowym; Cele krótkoterminowe (do 2007): B.6 Realizacja drogi wyjazdowej, łączącej siedzibę PSP z obwodnicą zachodnią, co w przyszłości umoŜliwi równieŜ wykonanie włączenia PSP do autostrady. U2:Edukacja ekologiczna; Cele krótkoterminowe: współpraca z WyŜszymi Uczelniami w regionie poprzez udostępnianie problematyki miasta do prac dyplomowych oraz zatrudnianie studentów i absolwentów na staŜe; prezentacje problematyki ochrony środowiska w środkach masowego przekazu, głównie w Radiu Piekary oraz w prasie lokalnej i ponad lokalnej. U8:Cel Strategiczny 3: Poprawa stanu dróg i zintegrowanie komunikacji miejskiej z układem komunikacyjnym aglomeracji oraz rozwój usług telekomunikacyjnych w horyzoncie do 2010 roku. U1U2U3:Intensywny typ powiązań Rudy Śląskiej z otoczeniem stanowić będzie współpraca z instytucjami i środowiskami akademickimi, kulturalnymi i medycznymi.Przedmiotem tej współpracy będzie rozwój: szkolnictwa średniego i wyŜszego, środowiska twórczego i nowych imprez kulturalnych, specjalistycznych usług medycznych. - 7 U3. Kultura U4. Kultura fizyczna i rekreacja U5. Pomoc i opieka społeczna U6. Mieszkalnictwo U7. Bezpieczeństwo publiczne U8. Transport - usługi i infrastruktura U9. Gospodarka wodna zaopatrzenie w wodę i kanalizacja U10. Gospodarka odpadami oraz utrzymanie porządku i czystości U11. Cmentarnictwo U12. Zaopatrzenie w energię (elektroenergetyka, gazownictwo, ciepłownictwo) U13. Zieleń publiczna Ruda Śląska U2. Oświata i wychowanie oraz edukacja Powiatowy Plan Gospodarki Odpadami 2010 dla Miasta Ruda Śląska Strategiczne Cele Kadencji 2006-2010 oraz wskazanie priorytetowych perspektyw do 2014 Program Ochrony Środowiska, zawierający Plan Gospodarki Odpadami dla Miasta Siemianowice Śląskie na lata 2004 – 2015 Aktualizacja Planu Gospodarki Odpadami dla Miasta Siemianowice Śląskie na lata 2004 – 2015 U1. Ochrona zdrowia Nazwa dokumentu Horyzont czasowy obowiązywania Zasięg terytorialny Rok ostatniej aktualizacji Analiza stanu i agregacja programowa dokumentów strategicznych (screening) 2010 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 - Ogólny opis aspektów metropolitalnych dla miasta (dane do agregacji) – bezpośrednie przytoczenie treści z dokumentów strategicznych Siemiano wice Śląskie 2007 2014 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 U8:Priorytet 2: Poprawa systemu komunikacji (2.3.Budowa obwodnicy miejskiej). Siemiano wice Śląskie 2004 2015 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 - Siemiano wice Śląskie 2007 2015 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 0 0 0 U10: Budowa instalacji do odzysku odpadów budowlanych i poremontowych - obiekt powinien być zbudowany po 2007 roku i stopniowo być przekształcany w obiekt ponadlokalny. Sosnowie c 2007 2020 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ASPEKT HORYZONTALNY: Priorytet F Rozwijanie współpracy z miastami partnerskimi i współpracy międzynarodowej; 2. Rozwijanie współpracy międzyregionalnej; Kierunki działań: 2.1. współpraca międzyregionalna na poziomie międzynarodowym; 2.2. współpraca międzyregionalna na poziomie krajowym. Sosnowie c 2003 2015 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 - Sosnowie c 2003 2015 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 0 0 0 U10: Zakład Recyklingu Odpadów Budowlanych – Jeden z nich powinien być zlokalizowany dla miast Dąbrowa Górnicza, Sosnowiec, Jaworzno i Będzin. Lokalizacja takiego zakładu powinna zostać poparta porozumieniem gmin sąsiednich, które będą partycypowały w kosztach budowy i dostarczania gruzu. Strategia Rozwoju Miasta Świętochłowice do roku 2015 Świętochł owice 2002 2015 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ASPEKT HORYZONTALNY: WIZJA: Świętochłowice chcą być miastem liderem w Aglomeracji Katowickiej organizacji i świadczenia usług publicznych dla mieszkańców i biznesu dającym przewagę atrakcyjności lokalizacyjnych dla inwestorów zewnętrznych na dobrze skomunikowanych transportowo obszarach aktywności gospodarczej szczególnie dyskontujących korzyści związane z przebiegiem DTŚ. Program Ochrony Środowiska dla Gminy Świętochłowice Świętochł owice 2003 2015 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 - 0 U3U8: Priorytet A: "Rozwój przedsiębiorczości i konkurencyjności miasta" - CEL: Wzrost udziału w strukturze gospodarki miasta działalności kreujących wysoką wartość dodaną, kierunek działań 1: Metropolizacja centrum miasta poprzez alokację na jego obszarze nowych działalności związanych z funkcjami egzogenicznymi, kierunek działań 2: Wspierania powstawania instytucji kultury wysokiej; kierunek działań 3: Modernizacja zewnętrznego drogowego układu komunikacyjnego i równowaŜenie róŜnych form transportu; kierunek działań 4: Wspierania transferu technologii. Strategia Rozwoju Miasta Sosnowca do 2020 r. Program Ochrony Środowiska dla Miasta Sosnowca Plan Gospodarki Odpadami dla Miasta Sosnowca Strategia Rozwoju Miasta Tychy: "Tychy 2013" Tychy 2003 2013 0 0 2 0 0 0 0 2 0 0 0 0 Program Ochrony Środowiska dla Miasta Tychy Tychy 2003 2015 0 0 0 0 0 0 0 2 0 0 0 0 U8: Przebudowa dróg krajowych i wojewódzkich przebiegających przez miasto. U2U3U4: Cel strategiczny 3: Wykreowanie miasta jako regionalnego centrum kultury i nauki; Cele operacyjne: 3.1. Zabrze jako centrum dziedzictwa kultury przemysłowej, 3.2. Zabrze metropolitalnym ośrodkiem wydarzeń kulturalno – sportowych, 3.3. Zabrze jako ośrodek edukacji artystycznej i kulturalnej, 3.4. Tworzenie sprzyjających warunków dla rozwoju istniejących i budowy nowych kampusów akademickich, 3.5. Wspieranie rozwoju centrów nauki i technologii U1: Cel strategiczny 4: Wykreowanie miasta jako waŜnego regionalnego ośrodka opieki medycznej; Cele operacyjne: 4.1. Zwiększenie dostępności do podstawowych i specjalistycznych usług medycznych, 4.2. Wspieranie rozwoju medycyny na światowym poziomie. Strategia Rozwoju Miasta Zabrze na lata 2005-2015 2 2 2 2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Podsumowanie – ilość punktów 7 9 10 9 0 1 2 24 5 8 0 0 2 Maksymalna liczba punktów 28 37 28 28 28 28 28 37 37 37 28 37 37 Udział [%} 25,0 24,3 35,7 32,1 0,0 3,5 7,1 64,8 13,5 21,6 0,0 0,0 5,4 GIG, Katowice Czerwiec 2009 Zabrze 2005 2015 8 Analiza stanu i agregacja programowa dokumentów strategicznych (screening) Wnioski ze screeningu dokumentów szczebla lokalnego PoniŜej przedstawiono wnioski ze screeningu dokumentów szczebla lokalnego - analiza porównawcza celów, priorytetów, kierunków działań: 1. Obszary usług publicznych zostały w tych dokumentach przewaŜnie odniesione do danego miasta (podziału administracyjnego) bez kontekstu ponadlokalnego, a tym bardziej metropolitalnego, co w duŜej części wynika z charakteru oraz dokumentów, 2. Dokumenty dostarczają niewielu przykładów priorytetów, kierunków lub celów związanych z usługami publicznymi, które moŜna by przenieść na poziom metropolitalny 3. Screening dokumentów nie dostarcza jednoznacznych wskazań co do poŜądanych długoterminowych kierunków rozwoju metropolitalnych usług publicznych 4. Ze screeningu wynika jednoznacznie, Ŝe transport jest postrzegany jako usługa najwaŜniejsza dla metropolizacji; poza nim w przeanalizowanych dokumentach strategicznych aspekty metropolitalne (regionalne) zostały zasygnalizowane przy takich kategoriach usług jak: kultura, kultura fizyczna i rekreacja oraz ochrona zdrowia / medycyna – nie moŜna natomiast potwierdzić dominacji którejś z nich, 5. Z dokumentów nie wynikają jasne kryteria oceny waŜności danej kategorii usług dla metropolizacji, 6. Wynik screeningu sugeruje, Ŝe strategie rozwoju poszczególnych miast w obecnym kształcie mogą być przejawem (ilustracją) powaŜnych barier dla rozwoju usług metropolitalnych wynikających z ugruntowanego partykularyzm poszczególnych samorządów. 7. Ze screeningu dokumentów nie wynika spójny obraz potrzeby utworzenia metropolii czy teŜ potencjalnego obszaru usług realizowanego z poziomu metropolii. GIG, Katowice Czerwiec 2009 9 Analiza stanu i agregacja programowa dokumentów strategicznych (screening) 4 Analiza dokumentów strategicznych szczebla regionalnego w kontekście metropolitalnych usług publicznych ZałoŜenia do screeningu dokumentów szczebla regionalnego Analizie poddano dokumenty strategiczne szczebla regionalnego, obowiązujące na terenie województwa śląskiego. Zgodnie z przyjętymi kategoriami usług dokumenty strategiczne analizowano pod kątem celów, priorytetów i kierunków działań uwzględniających aspekt metropolitalny rozumiany na wprost lub w ujęciu szerszym niŜ lokalnym (gminnym). W Tabeli 2 Kategorie usług i ich miejsce w dokumentach strategicznych szczebla wojewódzkiego, analizowano strategię rozwoju województwa śląskiego wraz z projektem jej aktualizacji oraz branŜowe dokumenty strategiczne. W Tabeli 3 Ustalenia planu zagospodarowania przestrzennego województwa – aspekty metropolitalne celów i kierunków polityki przestrzennej, analizowano wymieniony plan pod kątem aspektu metropolitalnego usług publicznych w odniesieniu do celów planu. W Tabeli 4 Projekt Strategii Rozwoju Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii „Silesia” do 2025 r. – cele operacyjne i kierunki działań na tle celów strategicznych, analizowano wymieniony projekt strategii pod kątem aspektu metropolitalnego usług publicznych w odniesieniu do priorytetów strategii. Wykaz dokumentów strategicznych uwzględnionych w screeninig’u: 1. Strategia rozwoju województwa śląskiego (wersja strategii obowiązująca - sprzed aktualizacji) 2. Aktualizacja strategii rozwoju województwa śląskiego (projekt, do uchwalenia jesienią 2009) 3. Strategia polityki społecznej w województwie śląskim na lata 2006-2020 4. Strategia rozwoju społeczeństwa informacyjnego województwa śląskiego do roku 2015 5. Strategia rozwoju kultury w województwie śląskim na lata 2006-2020 6. Strategia rozwoju turystyki w województwie śląskim na lata 2006-2020 7. Strategia polityki społecznej w województwie śląskim na lata 2006-2020 8. Aktualizacja planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego (projekt, 2009) 9. Strategia gospodarki odpadami Górnośląskiego Związku Metropolitalnego 10. Plan zagospodarowania przestrzennego województwa śląskiego 11. Projekt Strategii Rozwoju Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii „Silesia” do 2025r GIG, Katowice Czerwiec 2009 10 Analiza stanu i agregacja programowa dokumentów strategicznych (screening) Tabela 2 Kategorie usług i ich miejsce w dokumentach strategicznych szczebla regionalnego odniesienia do aktualizacji strategii rozwoju Kategoria usług powiązany obszar tematyczny województwa śląskiego (projekt, do uchwalenia (priorytet) strategii rozwoju jesienią 2009) województwa śląskiego (wersja strategii obowiązująca powiązany cel najbardziej powiązane sprzed aktualizacji) strategiczny kierunki działań Ochrona zdrowia integracja społeczna, B.1: zdrowy i B.1.1. Poprawa dostępu bezpieczeństwo i zdrowie bezpieczny do wysokiej jakości usług mieszkaniec medycznych województwa śląskiego Dokumenty strategiczne branŜowe szczebla wojewódzkiego uwzględniające aspekt metropolitalny Nazwa dokumentu Opis aspektów metropolitalnych Strategia polityki społecznej w województwie śląskim na lata 2006-2020 Kierunek 3.1. Włączanie osób starszych do działań na rzecz rozwoju środowiska lokalnego Kierunek 5.1. Wspomaganie działań prowadzonych przez samorządy gminne w realizacji gminnych programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych Kierunek 5.5 Rozwój i modernizacja bazy materialnej, organizacyjnej i merytorycznej usług terapeutycznych dla osób uzaleŜnionych i współuzaleŜnionych Cel 2. Poprawa technicznej i ekonomicznej dostępności infrastruktury informacyjnej i komunikacyjnej; Kierunek działań 2.1 Koordynacja działań związanych z rozbudową sieci teleinformatycznych w województwie; Kierunek działań 2.2. Rozbudowa i modernizacja infrastruktury teleinformatycznej z zapewnieniem jej bezpieczeństwa oraz mechanizmów kontroli jakości Cel 3. Zwiększenie ilości i uŜyteczności usług i treści cyfrowych; Kierunek działań 3.1. Rozbudowa interoperacyjnych platform e-usług publicznych; Kierunek działań 3.2. Tworzenie, integracja i promocja elektronicznej informacji i wiedzy o województwie Cel 2: wzrost poziomu uczestnictwa w kulturze; kierunek 2.2. budowa nowych obiektów kulturalnych i poprawa stanu istniejących obiektów kultury; kierunek 2.3. poszukiwane atrakcyjnych sposobów upowszechniania treści kulturowych; Cel 3:upowszechnianie i zachowanie dziedzictwa kulturowego regionu (materialnego i niematerialnego) oraz jego lepsze wykorzystywanie do celów turystycznych; 3.4. rewitalizacja i renowacja obiektów zabytkowych; 3.5. rewitalizacja obiektów i terenów poprzemysłowych i znajdowanie dla nich nowych funkcji; 3.6. wykorzystywanie dziedzictwa kulturowego regionu na potrzeby turystyki (promocja, tworzenie produktów turystyki kulturowej); Cel strategiczny: Rozwój produktu markowegoturystyka biznesowa. 1.1. Cel: Wzrost liczby turystów podróŜujących w interesach. 1.2. Cel: Wzrost znaczenia turystyki kongresowej i konferencyjnej. 1.3. Cel: Wspieranie turystyki związanej z uczestnictwem w targach, wystawach, giełdach. 2. Cel strategiczny: Rozwój produktu markowego turystyka miejska i kulturowa. 2.1. Cel: Zwiększenie dostępności obiektów archeologicznych dla celów turystycznych. 2.2. Cel: Restauracja, promocja i udostępnianie turystom zabytkowych układów urbanistycznych i obiektów architektury militarnej. 2.3. Cel: Rozwój turystyki przemysłowej (industrialnej). 2.4. Cel: Poszerzenie oferty kulturalnej, rozrywkowej i widowiskowo-sportowej. 2.5. Cel: Tworzenie warunków i wzrost liczby odwiedzin w ramach turystyki sentymentalnej. 2.6. Cel: Poszerzenie oferty turystyki pielgrzymkowej. 6. Cel strategiczny: Podnoszenie dostępności i jakości świadczonych usług turystycznych oraz budowa systemu wsparcia rozwoju markowych produktów turystycznych 6.1. Cel: Tworzenie zintegrowanego systemu promocji regionu. 6.2. Cel: Podnoszenie kwalifikacji kadry pracowników branŜy turystycznej. 6.3. Cel: Wspieranie rozwoju atrakcyjnej bazy noclegowej i gastronomicznej. 6.4. Cel: Rozbudowa technicznej infrastruktury podnoszącej dostępność do miejsc i atrakcji turystycznych regionu. Kierunek 5.6. Wzmacnianie systemu wsparcia dla osób uzaleŜnionych i współuzaleŜnionych oraz członków ich rodzin Kierunek 5.7. Wspieranie działań w obszarze reintegracji społecznej i zawodowej osób uzaleŜnionych Kierunek 6.4. Rozwój bazy instytucjonalnej pomocy społecznej Patrz Tabela 3 Oświata i wychowanie oraz edukacja edukacja, kultura, mobilność i aktywizacja zasobów ludzkich A.1: wysoki poziom wykształcenia i umiejętności mieszkańców C.3: silny ośrodek kultury i nauki A.1.1. Poprawa jakości kształcenia A.1.2. Rozwój kompetencji i usług społeczeństwa informacyjnego C.3.1.Tworzenie warunków rozwoju nauki i potencjału uczelni wyŜszych Strategia rozwoju społeczeństwa informacyjnego województwa śląskiego do roku 2015 Kultura edukacja, kultura, mobilność i aktywizacja zasobów ludzkich C.3: silny ośrodek kultury i nauki C.3.2. Zwiększenie uczestnictwa mieszkańców w kulturze i wzmocnienie środowisk twórczych C.3.3. Rozbudowa i modernizacja infrastruktury kultury regionu Strategia rozwoju kultury w województwie śląskim na lata 2006-2020 Kultura fizyczna i rekreacja edukacja, kultura, mobilność i aktywizacja zasobów ludzkich B.1: zdrowy i bezpieczny mieszkaniec województwa śląskiego B.3: Atrakcyjne warunki zamieszkania i wysoka jakość przestrzeni B.1.2. Upowszechnienie i promocja aktywnego i zdrowego stylu Ŝycia B.3.6. Zwiększenie atrakcyjności turystycznej regionu Strategia rozwoju turystyki w województwie śląskim na lata 2006-2020 Pomoc i opieka społeczna integracja społeczna, bezpieczeństwo i zdrowie B.1: zdrowy i bezpieczny mieszkaniec województwa śląskiego B.1.3. Podniesienie skuteczności polityki społecznej Strategia polityki społecznej w województwie śląskim na lata 2006-2020 Mieszkalnictwo integracja społeczna, bezpieczeństwo i zdrowie B.3: Atrakcyjne warunki zamieszkania i wysoka jakość przestrzeni B.3.2. Poprawa warunków mieszkaniowych Wojewódzki Plan Zagospodarowania Przestrzennego GIG, Katowice Czerwiec 2009 11 Analiza stanu i agregacja programowa dokumentów strategicznych (screening) Kategoria usług Bezpieczeństwo publiczne powiązany obszar tematyczny (priorytet) strategii rozwoju województwa śląskiego (wersja strategii obowiązująca sprzed aktualizacji) integracja społeczna, bezpieczeństwo i zdrowie odniesienia do aktualizacji strategii rozwoju województwa śląskiego (projekt, do uchwalenia jesienią 2009) powiązany cel najbardziej powiązane strategiczny kierunki działań B.1: zdrowy i B.1.4. Zapewnienie bezpieczny bezpieczeństwa mieszkaniec publicznego województwa śląskiego Transport - usługi i infrastruktura transport, komunikacja i informacja Gospodarka wodna zaopatrzenie w wodę i kanalizacja ochrona i kształtowanie środowiska oraz przestrzeni C1. DuŜe znaczenie metropolii i miast regionu w przestrzeni europejskiej B.3. Atrakcyjne warunki zamieszkania i wysoka jakość przestrzeni B.2. Wysoka jakość środowiska B.3. Atrakcyjne warunki zamieszkania i wysoka jakość przestrzeni Gospodarka odpadami oraz utrzymanie porządku i czystości ochrona i kształtowanie środowiska oraz przestrzeni B.2. Wysoka jakość środowiska B.3. Atrakcyjne warunki zamieszkania i wysoka jakość przestrzeni Cmentarnictwo ochrona i kształtowanie środowiska oraz przestrzeni Zaopatrzenie w energię (elektroenergetyka, gazownictwo, ciepłownictwo) ochrona i kształtowanie środowiska oraz przestrzeni Zieleń publiczna ochrona i kształtowanie środowiska oraz przestrzeni B.3. Atrakcyjne warunki zamieszkania i wysoka jakość przestrzeni B.2. Wysoka jakość środowiska B.3. Atrakcyjne warunki zamieszkania i wysoka jakość przestrzeni B.2. Wysoka jakość środowiska B.3. Atrakcyjne warunki zamieszkania i wysoka jakość przestrzeni Dokumenty strategiczne branŜowe szczebla wojewódzkiego uwzględniające aspekt metropolitalny Nazwa dokumentu Strategia polityki społecznej w województwie śląskim na lata 2006-2020 Opis aspektów metropolitalnych 7.1. Integracja podmiotów działających na rzecz bezpieczeństwa publicznego (wspieranie budowania systemów: monitoringu i diagnozowania zagroŜeń, prewencji, edukacji na rzecz bezpieczeństwa publicznego, reagowania kryzysowego, ratowniczego Patrz Tabela 3 C.1.2. Rozbudowa i integracja systemu transportowego B.3.4. Rozwój i modernizacja komunikacji publicznej obszarów miejskich Wojewódzki Plan Zagospodarowania Przestrzennego B.2.1. Utworzenie systemu kształtowania i wykorzystania zasobów wodnych B.3.3. Rozbudowa i modernizacja infrastruktury komunalnej B.2.4. Uporządkowanie i wdroŜenie systemu gospodarki odpadami B.3.3. Rozbudowa i modernizacja infrastruktury komunalnej Wojewódzki Plan Zagospodarowania Przestrzennego (brak aktualizacji programu ochrony środowiska) Patrz Tabela 3 Aktualizacja planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego (projekt, 2009) Strategia gospodarki odpadami Górnośląskiego Związku Metropolitalnego - Budowa systemu gospodarki odpadami komunalnymi w ramach rejonu VIIIa i VIIIb Wojewódzki Plan Zagospodarowania Przestrzennego (brak aktualizacji programu ochrony środowiska) Wojewódzki Plan Zagospodarowania Przestrzennego (brak aktualizacji programu ochrony środowiska) Patrz Tabela 3 B.3.3. Rozbudowa i modernizacja infrastruktury komunalnej B.2.2. Polepszenie jakości powietrza B.3.3. Rozbudowa i modernizacja infrastruktury komunalnej B.2.6. Zachowanie i odtworzenie bio- i georóŜnorodności B.3.6. Zwiększenie atrakcyjności turystycznej regionu - Patrz Tabela 3 Uwaga! zagadnienia horyzontalne to np. - zrównowaŜone uŜytkowanie terenu GOM, - rozwój kompetencji i usług społeczeństwa informacyjnego, - równość szans, - przestrzeń społeczna, - zrównowaŜony rozwój miast. GIG, Katowice Czerwiec 2009 12 Analiza stanu i agregacja programowa dokumentów strategicznych (screening) Tabela 3 Ustalenia planu zagospodarowania przestrzennego województwa – aspekty metropolitalne celów i kierunków polityki przestrzennej Kategoria usług Cel Kierunek Ochrona zdrowia Cel I: dynamizacja i restrukturyzacja kierunek 2.4: tworzenie nowych oraz modernizacja istniejących placówek słuŜby zdrowia o znaczeniu ponadlokalnym przestrzeni województwa Oświata i wychowanie oraz edukacja Kultura Cel I: dynamizacja i restrukturyzacja kierunek 4.2. tworzenie markowych produktów turystycznych - turystyka miejska kulturowa, w tym np. udostępnianie przestrzeni województwa zabytkowej architektury przemysłowej Cel II. Wzmocnienie funkcji węzłów sieci osadniczej Kultura fizyczna i rekreacja, turystyka Pomoc i opieka społeczna Mieszkalnictwo Bezpieczeństwo publiczne Transport - usługi i infrastruktura Cel I: dynamizacja i restrukturyzacja przestrzeni województwa Cel II. Wzmocnienie funkcji węzłów sieci osadniczej Cel II. Wzmocnienie funkcji węzłów sieci osadniczej Cel IV. Rozwój ponadlokalnych systemów infrastruktury Cel I: dynamizacja i restrukturyzacja przestrzeni województwa Cel I: dynamizacja i restrukturyzacja przestrzeni województwa Cel II. Wzmocnienie funkcji węzłów sieci osadniczej GIG, Katowice Czerwiec 2009 kierunek 3.5. tworzenie warunków przestrzennych dla rozwoju ośrodków kultury, nauki i szkolnictwa wyŜszego na obszarze metropolii, w oparciu o innowacyjność wynikającą z potencjału naukowego, badawczo-rozwojowego i technologicznego obszaru metropolitalnego kierunek 4.2. tworzenie markowych produktów turystycznych - turystyka biznesowa i kongresowa (targi, wystawy) kierunek 4.3. tworzenie tematycznych szlaków turystycznych – turystyka miejska, przemysłowa, promocja ruchu pieszego, rowerowego, konnego, reaktywacja Górnośląskiej Kolei Wąskotorowej, itd. kierunek 3.4. modernizacja i rozwój urządzeń sportu i rekreacji, obejmująca m.in. rozwój międzynarodowych kontaktów i wydarzeń na obszarze metropolii kierunek 1.3. kształtowanie zwartych osiedli o wysokiej jakości architektury i jakości przestrzeni publicznej kierunek 2.3. lokalizacja nowych terenów mieszkaniowych z uwzględnieniem istniejących lub projektowanych tras transportu zbiorowego kierunek 3.7. rozwój systemów monitoringu wizyjnego Kierunek 3.3. poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego, w tym segregacja ruchu tranzytowego i lokalnego kierunek 5.2. budowa i poprawa parametrów technicznych dróg kierunek 5.3. realizacja strategicznych elementów systemu transportowego, np. centrów logistycznych, rozbudowa portu lotniczego w Pyrzowicach kierunek 2.3. promowanie transportu zbiorowego w miastach i w skali aglomeracji, w tym preferencje dla transportu szynowego kierunek 2.4. organizowanie zintegrowanego systemu transportowego w obszarze aglomeracji kierunek 3.6. intensyfikacja międzynarodowych powiązań komunikacyjnych metropolii, w tym poprawa dostępności portu lotniczego w Pyrzowicach oraz tworzenie centrów komunikacji integrujących transport międzynarodowy, ponadregionalny i regionalny 13 Analiza stanu i agregacja programowa dokumentów strategicznych (screening) Kategoria usług Gospodarka wodna zaopatrzenie w wodę i kanalizacja Gospodarka odpadami oraz utrzymanie porządku i czystości Cmentarnictwo Zaopatrzenie w energię (elektroenergetyka, gazownictwo, ciepłownictwo) Zieleń publiczna Zagadnienia horyzontalne GIG, Katowice Czerwiec 2009 Cel Cel IV. Rozwój ponadlokalnych systemów infrastruktury Cel V. Stymulowanie innowacji w regionalnym systemie zarządzania przestrzenią Cel IV. Rozwój ponadlokalnych systemów infrastruktury Cel IV. Rozwój ponadlokalnych systemów infrastruktury Cel IV. Rozwój ponadlokalnych systemów infrastruktury Cel II. Wzmocnienie funkcji węzłów sieci osadniczej Cel III. Ochrona zasobów środowiska, wzmocnienie systemu obszarów chronionych i wielofunkcyjny rozwój terenów otwartych Cel I: dynamizacja i restrukturyzacja przestrzeni województwa Cel II. Wzmocnienie funkcji węzłów sieci osadniczej Kierunek kierunek 1.1. budowa i rozbudowa infrastruktury drogowej, m.in. autostrad i dróg ekspresowych, oraz usprawnienie połączeń portu lotniczego w Pyrzowicach z miastami metropolii, modernizacja istniejących i realizacja nowych połączeń wewnątrz metropolii kierunek 1.2. budowa i rozbudowa infrastruktury kolejowej, m.in. w granicach metropolii i dla jej skomunikowania zewnętrznego; kierunek 1.3. modernizacja lotnisk na obszarze metropolii (Katowice, Gliwice), z przystosowaniem dla lotów dyspozycyjnych, ratowniczych, sportowych i okazjonalnych lotów pasaŜerskich kierunek 1.4. modernizacja portu rzecznego w Gliwicach i Kanału Gliwickiego kierunek 2.1. tworzenie centrów i węzłów przesiadkowych transportu zbiorowego na obszarze metropolii kierunek 3.1. tworzenie centrów logistycznych i terminali dla transportu kombinowanego kierunek 3.2. poprawa dostępności centrów logistycznych z krajowego układu drogowego kierunek 2.1. realizacja pilotowych projektów obejmujących tworzenie zintegrowanego systemu pasaŜerskiego transportu zbiorowego, m.in. z moŜliwością wykorzystania odcinków linii kolei przemysłowej kierunek 4.1. budowa i modernizacja ponadlokalnych urządzeń gospodarki wodno-ściekowej, w tym m.in. modernizacja magistralnej sieci wodociągowej, i budowa systemów kanalizacyjnych na obszarze metropolii kierunek 4.2. zbudowanie systemu gospodarki odpadami, min. w oparciu o tworzenie regionalnych obiektów gospodarki odpadami komunalnymi, budowę instalacji do termicznego przekształcania odpadów komunalnych, stopniowe zamykanie składowisk lokalnych itd kierunek 4.3. rozwój systemów energetycznych, m.in. poprzez modernizację źródeł wytwarzania energii elektrycznej i sieci przesyłowych, promowanie „czystej” energii kierunek 4.5. kształtowanie otwartych terenów zieleni miejskiej w powiązaniu z ponadlokalnymi korytarzami ekologicznymi kierunek 1.12. utrzymanie korytarza ekologicznego o znaczeniu regionalnym Lasy Murckowskie-Lasy Kobiórskie, utrzymanie powiązań ekologicznych o znaczeniu regionalnym między wyspami: Panewnicka, Lasy Murckowskie, Wilkoszyn oraz w dolinach rzek: Kłodnicy, Przemszy, Brynicy, Mlecznej, tworzenie ogrodów botanicznych, ochrona obszarów i obiektów cennych przyrodniczo m.in. w Bytomiu, Katowicach, Rudzie śląskiej kierunek 2.3: rozwój sieci ośrodków doradczych i informacyjnych; kierunek 1.1. rewitalizacja terenów zdegradowanych i poprzemysłowych w miastach kierunek 1.2. ochrona i rekonstrukcja terenów otwartych w powiązaniu z regionalnym systemem przyrodniczym – dla poprawy jakości Ŝycia mieszkańców kierunek 3.1. rozwój urządzeń infrastruktury społecznej wzmacniających funkcje metropolitalne miast kierunek 3.2. kształtowanie obszarów śródmiejskich o wysokiej jakości rozwiązań urbanistyczno-architektonicznych, w tym tworzenie atrakcyjnych przestrzeni publicznych kierunek 3.3. stopniowa eliminacja usług niskostandardowych na obszarze metropolii 14 Analiza stanu i agregacja programowa dokumentów strategicznych (screening) Kategoria usług GIG, Katowice Czerwiec 2009 Cel Cel III. Ochrona zasobów środowiska, wzmocnienie systemu obszarów chronionych i wielofunkcyjny rozwój terenów otwartych Kierunek kierunek 1.3. ochrona wód podziemnych (np. GZWP 330- Gliwice) kierunek 1.4. ochrona zasobów wód pitnych (zbiornik Kozłowa Góra) 1.5. ochrona powierzchni ziemi i gleby, m.in. poprzez obowiązkową rekultywację terenów zanieczyszczonych lub dotkniętych szkodami górniczymi 1.13. ochrona przed hałasem m.in. poprzez wielofunkcyjny rozwój obszarów 1.14. ochrona przed polami elektromagnetycznymi m.in. poprzez wyznaczanie pod zabudowę mieszkaniową i pod miejsca dostępne dla ludzi ze szczególnym uwzględnieniem linii wysokiego napięcia Cel IV. Rozwój ponadlokalnych systemów infrastruktury Cel V. Stymulowanie innowacji w regionalnym systemie zarządzania przestrzenią kierunek 4.4. promowanie rozwoju zintegrowanych systemów łączności, m.in. poprzez promowanie nowoczesnych systemów gromadzenia i przesyłu danych, tworzenie systemów teleinformatycznych (np. w ramach infostrady śląskiej) kierunek 1.1. reformy instytucjonalne metropolii obejmujące m.in. tworzenie przestrzeni integracji i współpracy między miastami oraz współdziałanie dla efektywnego wykorzystania funduszy europejskich kierunek 1.2 sporządzenie planu zagospodarowania przestrzennego metropolii Cel VI. Rozwój współpracy międzyregionalnej w zakresie planowania przestrzennego kierunek 2.1 promowanie policentrycznego rozwoju sieci osadniczej realizującego koncepcję Europolu ŚląskoKrakowskiego kierunek 3.2. studia transnarodowe i przenoszenie na grunt metropolii doświadczeń innych regionów europejskich w zakresie restrukturyzacji i rewitalizacji miast, rekultywacji i zagospodarowania terenów poprzemysłowych, zintegrowanych systemów transportowych 15 Analiza stanu i agregacja programowa dokumentów strategicznych (screening) Tabela 4 Projekt Strategii Rozwoju Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii „Silesia” do 2025 r. – cele operacyjne i kierunki działań na tle celów strategicznych Kategoria usług Priorytet Cel Kierunek Ochrona zdrowia Priorytet B: „gospodarka i Cel strategiczny 3 – wysoka atrakcyjność i CO3_1: rozwój i komercjalizacja specjalności (rozwój ilościowy i jakościowy infrastruktury i usług nauka” konkurencyjność gospodarki tradycyjnej i medycznych innowacyjnej Priorytet E: „warunki Cel strategiczny 10 – zdrowe i bezpieczne CO10_2: dostosowywanie usług do potrzeb starzejącego się społeczeństwa (placówki paliatywnoŜycia” społeczeństwo hospicyjne) Oświata i Priorytet B: „gospodarka i Cel strategiczny 3 – wysoka atrakcyjność i CO3_1: rozwój i komercjalizacja specjalności (stworzenie metropolitalnego interdyscyplinarnego wychowanie oraz nauka” konkurencyjność gospodarki tradycyjnej i centrum szkolnictwa wyŜszego kształcącego w językach obcych) edukacja innowacyjnej Cel strategiczny 4 – sprzyjające warunki dla CO4_2: rozwój społeczeństwa informacyjnego (dalsza informatyzacja placówek oświatowych) rozwoju gospodarczego CO4_3: wzmacnianie kapitału ludzkiego w dostosowaniu do zmieniających się potrzeb gospodarczych (poprawa jakości i ilości infrastruktury i usług nauki, poprawa jakości i ilości infrastruktury i usług szkolnictwa) Priorytet D: „środowisko” Cel strategiczny 8 – zintegrowana gospodarka CO8_2: kształtowanie świadomości społecznej i prawidłowych postaw konsumenckich w zakresie odpadami komunalnymi gospodarki odpadami (edukacja ekologiczna w zakresie minimalizacji powstawania odpadów i właściwego z nimi postępowania) Priorytet E: „warunki Cel strategiczny 10 – zdrowe i bezpieczne CO10_2: dostosowywanie usług do potrzeb starzejącego się społeczeństwa (uniwersytety trzeciego Ŝycia” społeczeństwo wieku) Kultura Priorytet B: „gospodarka i Cel strategiczny 3 – wysoka atrakcyjność i CO3_1: rozwój i komercjalizacja specjalności (rozwój ilościowy i jakościowy infrastruktury kultury o nauka” konkurencyjność gospodarki tradycyjnej i znaczeniu metropolitalnym innowacyjnej Kultura fizyczna i Priorytet B: „gospodarka i Cel strategiczny 3 – wysoka atrakcyjność i CO3_1: rozwój i komercjalizacja specjalności (rozwój ilościowy i jakościowy oferty w zakresie rekreacja, turystyka nauka” konkurencyjność gospodarki tradycyjnej i turystyki miejskiej, przemysłowej i sakralnej, rozwój i promocja dziedzin sportu typowo kojarzonych z innowacyjnej poszczególnymi miastami GZM – np. hokej, ŜuŜel, piłka noŜna) Priorytet E: „warunki Cel strategiczny 9 – zrównowaŜona i CO9_3: Zwiększanie oferty spędzania czasu wolnego (rozwój ilościowy i jakościowy infrastruktury Ŝycia” zintegrowana polityka miejska sportowej, stworzenie metropolitalnego systemu wspierania sportu niekwalifikowanego, stworzenie metropolitalnego systemu terenów rekreacyjnych, rozwój tras i ścieŜek rowerowych) Pomoc i opieka społeczna Mieszkalnictwo Priorytet E: „warunki Cel strategiczny 9 – zrównowaŜona i CO9_2: racjonalna polityka mieszkaniowa i ograniczanie procesów suburbanizacji (przygotowywanie Ŝycia” zintegrowana polityka miejska terenów pod rozwój budownictwa mieszkaniowego, modernizacja gminnych zasobów mieszkaniowych, tworzenie gminnych zasobów mieszkaniowych, w tym dostosowanych do potrzeb osób niepełnosprawnych, ograniczanie monostruktur mieszkaniowych kształtowanych bez wyposaŜenia w usługi podstawowe, ochrona terenów otwartych przed presja inwestycyjną) Bezpieczeństwo Priorytet E: „warunki Cel strategiczny 10 – zdrowe i bezpieczne CO10_3: wzmocnienie bezpieczeństwa publicznego (rozwój ilościowy i jakościowy monitoringu publiczne Ŝycia” społeczeństwo miejskiego, poprawa bezpieczeństwa w środkach transportu miejskiego, rozwój baz Lotniczego Pogotowia Ratunkowego, integrowanie współpracy w zakresie ochrony przed klęskami Ŝywiołowymi, katastrofami i atakami terrorystycznymi GIG, Katowice Czerwiec 2009 16 Analiza stanu i agregacja programowa dokumentów strategicznych (screening) Kategoria usług Transport - usługi i infrastruktura Priorytet Priorytet C: „transport i komunikacja” Cel Cel strategiczny 5 – duŜy udział transportu publicznego w przewozach pasaŜerskich Priorytet C: „transport i komunikacja” Cel strategiczny 6 – otwartość komunikacyjna o zasięgu regionalnym, krajowym i międzynarodowym Priorytet D: „środowisko” Cel strategiczny 7 – wysoka jakość środowiska oraz racjonalne gospodarowanie jego zasobami Priorytet E: „warunki Ŝycia” Priorytet D: „środowisko” Cel strategiczny 10 – zdrowe i bezpieczne społeczeństwo Cel strategiczny 8 – zintegrowana gospodarka odpadami komunalnymi Cmentarnictwo Zaopatrzenie w energię (elektroenergetyka, gazownictwo, ciepłownictwo) Priorytet D: „środowisko” Cel strategiczny 7 – wysoka jakość środowiska oraz racjonalne gospodarowanie jego zasobami Priorytet E: „warunki Ŝycia” Cel strategiczny 10 – zdrowe i bezpieczne społeczeństwo Zieleń publiczna Priorytet D: „środowisko” Cel strategiczny 7 – wysoka jakość środowiska oraz racjonalne gospodarowanie jego zasobami Gospodarka wodna zaopatrzenie w wodę i kanalizacja Gospodarka odpadami oraz utrzymanie porządku i czystości GIG, Katowice Czerwiec 2009 Kierunek CO5_1: podniesienie jakości usług w transporcie publicznym (poprawa ilości i jakości infrastruktury tramwajowej i autobusowej, w tym dostosowanie do potrzeb osób niepełnosprawnych; budowa węzłów przesiadkowych oraz parkingów w systemie Park & Ride, przebudowa infrastruktury kolejowej, w tym dworców, zwiększenie zasięgu obsługi kolei regionalnej, wykorzystanie nieczynnych linii kolejowych dla potrzeb rozwoju transportu szynowego) CO5_2; poprawa efektywności zarządzania transportem publicznym (skoordynowanie przewozów róŜnymi środkami transportu, dostosowywanie tras i rozkładów jazdy do zmieniających się potrzeb, realizacja priorytetu poruszania się środków transportu miejskiego w oparciu o narzędzia inŜynierii ruchu i wydzielone pasy ruchu) CO6_1: rozwój sprawnych drogowych powiązań komunikacyjnych (budowa i rozbudowa autostrad i dróg ekspresowych, budowa i rozbudowa układów komunikacyjnych o znaczeniu metropolitalnym, sukcesywne wyprowadzanie ruchu tranzytowego z centrów miast, rozwój układów komunikacyjnych wzmacniających transport intermodalny, efektywne wykorzystanie narzędzi inŜynierii ruchu dla zwiększenia przepustowości połączeń drogowych na terenie miast GZM) CO6_2: rozwój powiązań kolejowych i lotniczych (budowa szybkich powiązań kolejowych, w tym Linii wysokich Prędkości, zapewnienie sprawnych połączeń kolejowych z lotniskami w otoczeniu Metropolii, rozbudowa lotnisk lokalnych i zwiększenie zakresu ich usług) CO7_1: poprawa jakości wód powierzchniowych i podziemnych (zapewnienie zasobów wodnych dla celów komunalnych i przemysłowych, rozwój infrastruktury technicznej dla ochrony wód powierzchniowych i podziemnych) CO10_3: wzmocnienie bezpieczeństwa publicznego (przeciwdziałanie zagroŜeniom związanym z deficytem zasobów wodnych) CO8_1: stworzenie metropolitalnego systemu gospodarki odpadami komunalnymi (rozbudowa i budowa obiektów unieszkodliwiania i zagospodarowania odpadów komunalnych, efektywne zarządzanie procesem gospodarowania odpadami w Metropolii) CO8_2: kształtowanie świadomości społecznej i prawidłowych postaw konsumenckich w zakresie gospodarki odpadami (zwiększenie liczby punktów zbierania surowców wtórnych, odpadów niebezpiecznych i problemowych) CO7_2: ograniczanie emisji zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego (zwiększenie sprawności energetycznej budynków i instalacji, sukcesywne upowszechnianie wykorzystania odnawialnych źródeł energii i ekoinnowacyjności) CO10_3: wzmocnienie bezpieczeństwa publicznego (zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego wraz z odbudową mocy energetycznej istniejącej infrastruktury) CO7_4 (wzmacnianie zasobów przyrodniczych i ochrona walorów krajobrazowych) 17 Analiza stanu i agregacja programowa dokumentów strategicznych (screening) Wnioski ze screeningu dokumentów szczebla regionalnego Analiza dokumentów szczebla regionalnego została przeprowadzono w oparciu o postawione poniŜej pytania pomocnicze dla charakterystyki programów strategii regionalnych w kontekście usług metropolitalnych: 1. Czy struktura celów/priorytetów dokumentu koresponduje z klasyfikacja usług? jeśli nie, to czy przynajmniej w szczegółowych zapisach znajdują się odniesienia do usług o potencjalnym znaczeniu metropolitalnym? 2. Czy (i jakie) zapisy wskazujące na potencjalnie kluczowe sfery usług znajdują się w dokumencie? 3. Czy dokument proponuje jakąś markę – wiodącą grupę usług metropolitalnych? jaką markę? 4. Czy dokument proponuje jakieś obiekty (lokalizacje) mogące być elementami marki? 5. Czy dokument (cele, priorytety, kierunki) pokrywa cały obszar usług publicznych? 6. Czy dokument odnosi się do jakichkolwiek kategorii usług publicznych? 7. Czy uwzględnia w podobnym stopniu wszystkie obszary usług i które obszary usług wyróŜnia? 8. Czy (jak) eksponuje aspekt międzynarodowy w związku z usługami? 9. Czy (jak) eksponuje aspekt ponadregionalny w związku z usługami? 10. Czy proponuje konkretny model (mono-lub policentryczny) dla metropolii? 11. Czy dokument stawia wprost kierunki działań dla metropolizacji? 12. Czy (jak) dokument precyzuje potrzeby i podejście do ponadlokalnej integracji infrastruktury transportowej/środowiskowej w metropolii? 13. Czy (jak) dokument określa sposoby polepszenia jakości zarządzania przestrzenią metropolii? Charakterystyka dokumentów regionalnych Strategia rozwoju województwa śląskiego Ad.1. Struktura priorytetów strategii rozwoju województwa śląskiego sprzed aktualizacji korespondowała z klasyfikacją usług publicznych. Dało się w niej wyraźnie wyodrębnić 4 naturalne grupy tematyczne, w tym dwie odnoszące się do sfery społecznej: „integracja społeczna, bezpieczeństwo i zdrowie”, oraz „edukacja, kultura, mobilność i aktywizacja zasobów ludzkich” a takŜe dwie grupy związane ze sferą przestrzenną i infrastrukturalną: „transport, komunikacja i informacja” oraz „ochrona i kształtowanie środowiska oraz przestrzeni” Struktura celów strategicznych i kierunków działań aktualizowanego dokumentu odchodzi od podziału zbieŜnego z klasyfikacją usług publicznych – nie koresponduje ani z grupami usług, ani z ich indywidualnymi kategoriami. Jedynie w szczegółowych zapisach odnosi się do usług. Ad.2. Aktualizowana strategia województwa śląskiego nie dostarcza bezpośrednich wskazówek co do obszarów usług publicznych, które mogłyby stać się dźwignią rozwoju metropolii – tj. nie wskazuje najwaŜniejszych usług metropolitalnych; szczególnie podkreśla jednak potrzebę rozwoju e-usług. Ad. 3,4. Nie określa „produktów markowych” – ani województwa, ani metropolii. Ad. 5,6. W celach lub kierunkach działań moŜna odnaleźć bezpośrednie lub pośrednie odniesienia do wszystkich rodzajów usług publicznych z wyjątkiem cmentarnictwa. GIG, Katowice Czerwiec 2009 18 Analiza stanu i agregacja programowa dokumentów strategicznych (screening) Ad. 7. śaden z obszarów usług nie jest szczególnie wyróŜniony/ Ad. 8. Na poziomie wizji formułuje postulat regionu jako „istotnego partnera w procesie rozwoju Europy”. W celach i kierunkach działań aspekt międzynarodowy pojawia się jedynie w celu C.1.2, gdzie jest mowa o rozbudowie elementów infrastruktury o znaczeniu międzynarodowym oraz w celu 3.1.3, gdzie jest mowa o organizowaniu i uczestnictwie w imprezach międzynarodowych, w tym budowie infrastruktury wystawienniczej, targowej, noclegowej, handlowej, okołoturystycznej. Ad. 9. W celach i kierunkach działań strategia nie eksponuje, poza transportem i imprezami, aspektu ponadregionalnego w związku z usługami. Ad. 10, 11. Konfrontacja celów strategicznych i kierunków działań dotyczących usług, zapisanych w aktualizowanej strategii województwa, z definicją metropolii i metropolizacji przywoływaną w oficjalnych dokumentach województwa śląskiego (np. dokumencie: Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Śląskiego, aneks 3) prowadzi do wniosku, Ŝe w strategii dla regionu nie określa się modelu metropolii, ani teŜ nie przewiduje się sterowania procesami metropolizacji. Ad. 12. Nie formułuje się podejścia transportowej/środowiskowej. do ponadlokalnej integracji infrastruktury Ad. 13. Nie formułuje się sposobów polepszenia jakości zarządzania przestrzenią metropolii. Uwagi na temat strategii branŜowych: Strategia rozwoju turystyki w województwie śląskim określa jako markę województwa: turystykę biznesową oraz turystykę kulturową. Strategia rozwoju górnośląsko-zagłębiowskiej metropolii „Silesia” do roku 2025 Ad. 1. Nie koresponduje z klasyfikacją usług. W szczegółowych zapisach znajdują się odniesienia do usług o znaczeniu metropolitalnym tj.: ochrony zdrowia, transportu, kultury i ochrony środowiska. Ad. 2. Nie określa potencjalnych „dźwigni” rozwoju metropolii. Ad. 3. Określa, jako „produkty-wizytówki”, cztery sfery: - usługi medyczne, - szkolnictwo wyŜsze, - turystykę miejską, przemysłową i sakralną, - infrastrukturę kultury o znaczeniu metropolitalnym. Ad. 4. Określa lokalizacje potencjalnych produktów-wizytówek – na poziomie wskazania miasta. Ad.5. Nie obejmuje pomocy/opieki społecznej oraz cmentarnictwa. Ad.6. Obejmuje całą sferę usług będącą przedmiotem prac foresight. Ad. 7. W najmniejszym stopniu odnosi się do sfery środowiskowej, pozostałe dziedziny – przeanalizowane na podobnym stopniu szczegółowości. GIG, Katowice Czerwiec 2009 19 Analiza stanu i agregacja programowa dokumentów strategicznych (screening) Ad. 8,9. Aspekt międzynarodowy oraz ponadregionalny jest zupełnie pominięty na poziomie wizji, jest natomiast poruszany na poziomie celów i działań – zwłaszcza CS_1, CS_2, CS_3, CS_6. Ad. 10. Proponowany jest model policentryczny, a zarazem uwzględnione zostały ogólne stwierdzenia o potrzebie specjalizacji poszczególnych miast. Ad.11. Kierunki działań dla metropolizacji: w ramach celu CS_1: tworzenie efektywnych narzędzi finansowo-instytucjonalnych, w tym m.in. powołanie Metropolitalnej Agencji Rozwoju i Promocji promującej „wizytówki Metropolii” i „flagowe” imprezy, przekazanie do zarządu GZM Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku, powołanie Metropolitalnego Banku Rozwoju dla budowania kapitału finansowego metropolii, wyodrębnienie w ramach GZM związku komunalnego organizującego transport miejski, komunikację, gospodarkę odpadami, wyodrębnienie w ramach GZM jednostki zarządzającej wybranymi drogami o znaczeniu metropolitalnym; w ramach celu CS_4: stworzenie Programu Rozwoju Gospodarczego Metropolii Silesia; w ramach celu CS_6: osiągnięcie statusu europejskiego węzła komunikacyjnego w transporcie drogowym, kolejowym i lotniczym; rozwój /budowa sprawnych powiązań m.in. w oparciu o metropolitalne studium transportowo-komunikacyjne; w ramach celu CS_8: budowa metropolitalnego systemu gospodarki odpadami komunalnymi, m.in. w oparciu o metropolitalny plan gospodarki odpadami; w ramach celu CS_10: rozwój przestrzenny w oparciu o plan zagospodarowania przestrzennego Metropolii Silesia, zaopatrywanie mieszkańców w energię w oparciu o odpowiedni metropolitalny program, zbudowanie metropolitalnego programu odbudowy i ochrony zasobów wód powierzchniowych i podziemnych, stworzenie metropolitalnego systemu kulturalno-sportowo-rekreacyjnego. Ad. 12. Podejście do ponadlokalnej integracji infrastruktury ma być wypracowane w oparciu o metropolitalne, branŜowe programy (plany) poświęcone odpowiednio: transportowi i komunikacji, ochronie wód powierzchniowych i podziemnych, gospodarce odpadami, zaopatrzeniu w energię, a realizowane w ramach wyodrębnionego, wspólnego związku komunalnego obejmującego transport miejski, komunikację, gospodarkę odpadami, a takŜe w oparciu o metropolitalny program ochrony zasobów wodnych. Ad. 13. Poprawa w zarządzaniu przestrzenią metropolii ma zostać osiągnięta dzięki opracowaniu i wdraŜaniu wspólnego dla całej metropolii planu zagospodarowania przestrzennego, a takŜe dzięki wprowadzeniu metropolitalnej polityki kształtowania przestrzeni publicznych. Plan zagospodarowania przestrzennego województwa śląskiego Ad. 1. Struktura celów Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Śląskiego (PZPWŚ) z natury rzeczy nie moŜe korespondować z klasyfikacją usług. Odniesienia do usług o potencjalnym znaczeniu metropolitalnym znaleźć moŜna wśród kierunków kaŜdego z sześciu celów polityki przestrzennej. Ad. 2. W sformułowaniach kierunków zagospodarowania przestrzennego znajdują się konkretne zapisy wskazujące na sfery usług mogące stać się kluczowymi. Zaliczane są do nich: ponadlokalna infrastruktura transportowa oraz obiekty o skali metropolitalnej mające słuŜyć jako centra kongresowe, naukowe, innowacyjne i centra kultury. GIG, Katowice Czerwiec 2009 20 Analiza stanu i agregacja programowa dokumentów strategicznych (screening) Ad. 3. Produkty/ usługi markowe: turystyka biznesowa i kongresowa, turystyka kulturowa miejska. Ad. 4. Wskazania na poziomie miasta – dla kultury, nauki, przedsiębiorczości, Ad. 5. Dokument odnosi się do wszystkich rodzajów usług (w tym teleinformatycznych) z wyjątkiem cmentarnictwa, Ad. 6. Dokument obejmuje całą sferę usług będącą przedmiotem prac foresight, Ad. 7. WyróŜniony jest obszar transportu i komunikacji, trzy pozostałe obszary są uwzględnione w podobnym stopniu Ad. 8. Aspekt międzynarodowy przytaczany jest w kontekście transportu (lotniczego, kolejowego, samochodowego, wodnego i rowerowego) oraz w kontekście imprez kulturalnych/kongresowych. Ad. 9. Aspekt międzyregionalny – j.w.; brak odniesień do sfery usług zdrowotnych i technicznych poza transportowymi, Ad. 10. Jednoznacznie opowiada się za modelem policentrycznym - proponuje „uznanie Aglomeracji Górnośląskiej za metropolię o znaczeniu europejskim, stanowiącą policentryczną stolicę Skonsolidowanego Śląskiego Obszaru Metropolitalnego”. Ad. 11. Główne działania dla metropolizacji to reformy instytucjonalne metropolii, Ad. 12. Dokument nie precyzuje szczegółowego podejścia do ponadlokalnej integracji infrastruktury, gdyŜ nie jest to rola planu zagospodarowania przestrzennego. Wskazuje jednak konkretne lokalizacje funkcji transportowych. Ad. 13. Dokument zawiera następujące zapisy odnoszące się do polepszenia jakości zarządzania przestrzenią metropolii: opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego metropolii, realizacja pilotowych projektów obejmujących np. integrację systemów transportowych, rekultywację i zagospodarowywanie terenów poprzemysłowych, itd.; postuluje takŜe współpracę międzyregionalną i ponadnarodową w zakresie planowania przestrzennego, np. przenoszenie doświadczeń innych państw/regionów w zakresie integracji transportu, rekultywacji terenów poprzemysłowych, rewitalizacji miast. GIG, Katowice Czerwiec 2009 21 Analiza stanu i agregacja programowa dokumentów strategicznych (screening) 5 Analiza dokumentów strategicznych szczebla krajowego kontekście metropolitalnych usług publicznych Kategorie usług i ich miejsce w dokumentach strategicznych szczebla krajowego Przyjęte kategorie usług na etapie agregacji dokumentów strategicznych szczebla lokalnego i regionalnego analizowano pod kątem zapisów najwaŜniejszych dokumentów strategicznych opracowanych na poziomie krajowym, zarówno horyzontalnych jak i branŜowych. Istotą analizy dokumentów strategicznych i operacyjnych było odniesienie do przyjętych celów, priorytetów i kierunków działań (niejednokrotnie równieŜ do samych działań), które niosą ze sobą aspekt metropolitalny, rozumiany na wprost lub w ujęciu szerszym niŜ lokalnym (gminnym). Wykaz dokumentów strategicznych uwzględnionych w screeninig’u: 1. Strategia Rozwoju Kraju 2007÷2015 2. Narodowy Program Foresight „Polska 2020” 3. Strategia Rozwoju Ochrony Zdrowia w Polsce na lata 2007 – 2013 (2005) 4. Strategia e-Zdrowie Polska na lata 2009-2015 (2009) 5. Strategia Polityki Społecznej na lata 2007 – 2013 (2005) 6. Strategia Rozwoju Kształcenia Ustawicznego do roku 2010 (2003) 7. Edukacja w Europie: RóŜne Systemy Kształcenia i Szkolenia - wspólne cele do roku 2010. Program prac dotyczący przyszłych celów systemów edukacji (2002) 8. Narodowy Program Edukacji Ekologicznej (2001) 9. Uzupełnienie Narodowej Strategii Rozwoju Kultury na lata 2004-2020 (2005) 10. Narodowy Program Kultury „Ochrona Zabytków i Dziedzictwa Kulturowego” na lata 2004–2013 (2004) 11. Strategia Rozwoju Sportu w Polsce do roku 2015 (2007) 12. Kierunki Rozwoju Turystyki do 2015 roku (2008) 13. Strategia Długofalowego Rozwoju Sektora Mieszkaniowego na lata 2005 – 2025 (2005) 14. Strategia Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej (2007) 15. Strategia Rozwoju Transportu na lata 2007-2013 (2004) 16. Wizja Infrastruktury Transportu oraz Rozwoju Sieci Transportowych do roku 2033 ze szczególnym uwzględnieniem obecnych planów inwestycyjnych GDDKiA (2007) 17. Polityka Ekologiczna Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016 (2008) 18. Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych (2003) 19. Strategia Gospodarki Wodnej (2005) 20. Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2010 (2006) 21. Polityka Ekologiczna Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016 (2008) 22. Polityka Energetyczna Polski do 2025 roku (2005) 23. Zaktualizowana Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju (2005) 24. Strategia ZrównowaŜonego Rozwoju Polski do 2025 roku (1999) GIG, Katowice Czerwiec 2009 22 Analiza stanu i agregacja programowa dokumentów strategicznych (screening) Tabela 5 Kategorie usług i ich miejsce w dokumentach strategicznych szczebla krajowego Kategoria usług Ochrona zdrowia GIG, Katowice Czerwiec 2009 odniesienia do Strategii Rozwoju Kraju 20072015 (2006) Bezpośrednie powiązany priorytet nawiązanie do priorytetów strategii - Poprawienie bazy i Priorytet 2 Poprawa funkcjonowania systemu stanu infrastruktury ochrony zdrowia społecznej i - poprawienie technicznej; Infrastruktury Infrastruktura ratownictwa Społeczna; medycznego b) Infrastruktura ochrony zdrowia i socjalna Narodowy Program Foresight „Polska 2020” Odniesienia do Pól badawczych i paneli tematycznych - Pole Badawcze ZrównowaŜony Rozwój Panel Tematyczny „Jakość Ŝycia” Dokumenty strategiczne branŜowe szczebla krajowego uwzględniające aspekt metropolitalny Nazwa dokumentu Strategia Rozwoju Ochrony Zdrowia w Polsce na lata 2007 – 2013 (2005) Opis aspektów metropolitalnych (wybrane cele, priorytety i działania) Poprawa zdrowia społeczeństwa polskiego jako czynnika rozwoju społeczno – gospodarczego kraju Cel operacyjny 1.1 Rozwój systemu ratownictwa medycznego - Konsolidacja wszystkie podmiotów ratownictwa w jeden system mający wspólną sieć łączności. Cel operacyjny 2.1 Maksymalizacja korzyści zdrowotnych przez zwiększenie efektywności i jakości leczenia - Zapewnienie dostępu do technologii medycznych o udowodnionej skuteczności i wysokiej efektywności. - Kształtowanie poziomów referencyjnych i sieci szpitali. Cel operacyjny 2.2 Redukcja niedoborów informacyjnych w zakresie kształtowania polityki zdrowotnej - Rozwój systemu informacji medycznej w celu analizy zapotrzebowania na realizowane świadczenia zdrowotne (m.in. tworzenie centralnych baz danych, informatyzacja procesów rejestracji podmiotów ochrony zdrowia); - Upowszechnienie dostępu społeczeństwa do informacji o zdrowiu oraz moŜliwości korzystania ze świadczeń zdrowotnych (budowanie baz wiedzy o zdrowiu oraz utworzenie centralnego portalu informacyjnego ochrony zdrowia, umoŜliwiającego dostęp społeczeństwa m.in. do danych o systemie ochrony zdrowia, aktów prawnych, danych statystycznych, informacji dotyczących profilaktyki, edukacji i promocji zdrowia). - Zaprojektowanie i wdroŜenie systemu informacyjnego wspomagającego zarządzanie dla szpitali i jednostek ochrony zdrowia. Cel operacyjny 2.3 Wprowadzenie elementów regulacyjnych - racjonalizujących popyt, do sfery świadczeń zdrowotnych - Opracowanie strategii partnerstwa publiczno-prywatnego w ochronie zdrowia oraz monitorowanie wpływu rozwiązań z zakresu partnerstwa publiczno-prywatnego na realizację celów zdrowotnych i efektywność opieki zdrowotnej. Realizacja Strategii Rozwoju Ochrony Zdrowia 2007-2013 oraz wynikających z niego poszczególnych programów operacyjnych odbywać się będzie zgodnie z określonymi w nich harmonogramami. Będzie ona przedmiotem systematycznego procesu monitorowania i ewaluacji. Punktem odniesienia dla obydwu tych procesów będzie zaprojektowany i wdroŜony system wskaźników słuŜących monitorowaniu realizacji SROZ, takŜe na poziomie regionalnym. 23 Analiza stanu i agregacja programowa dokumentów strategicznych (screening) Kategoria usług odniesienia do Strategii Rozwoju Kraju 20072015 (2006) Bezpośrednie powiązany priorytet nawiązanie do priorytetów strategii Narodowy Program Foresight „Polska 2020” Odniesienia do Pól badawczych i paneli tematycznych Dokumenty strategiczne branŜowe szczebla krajowego uwzględniające aspekt metropolitalny Nazwa dokumentu Strategia E-zdrowie Polska na lata 2009-2015 (2009) Oświata i wychowanie oraz edukacja GIG, Katowice Czerwiec 2009 Priorytet 2 Poprawa stanu infrastruktury społecznej i technicznej; Infrastruktura Społeczna; a) Infrastruktura edukacji - zwiększenie dostępności do edukacji - poprawa wyposaŜenia szkół - Pole Badawcze „Technologie Informacyjne i Telekomunikacyjne” Panel Tematyczny „ICT a edukacja” - Pole Badawcze ZrównowaŜony Rozwój Panel Tematyczny „Jakość Ŝycia” Strategia Polityki Społecznej na lata 2007 – 2013 (2005) Strategia Rozwoju Kształcenia Ustawicznego Do Roku 2010 (2003) Edukacja w Europie: róŜne systemy kształcenia i szkolenia - wspólne cele do roku 2010. Program prac dotyczący przyszłych celów systemów edukacji (2002) Narodowy Program Edukacji Ekologicznej (2001) Opis aspektów metropolitalnych (wybrane cele, priorytety i działania) Placówki medyczne będą miały stworzoną moŜliwość prawną i faktyczną świadczenie specjalistycznych usług medycznych poprzez: - Telemedycynę, świadczenie specjalistycznych usług medycznych na odległość, - System informacji medycznej, wdroŜenie ogólnopolskiego systemu informacji medycznej stworzy moŜliwość uzyskania pełnego zbioru obiektywnych i porównywalnych w skali całego kraju danych o świadczonych usługach medycznych. Pozwoli równieŜ na ocenę zakresu dostępności do świadczeń. UmoŜliwi dostęp do wiarygodnych, kompletnych informacji, a takŜe pozwoli na racjonalne planowanie kierunkowych działań w ochronie zdrowia. Priorytet 5 - Aktywizacja i mobilizacja partnerów lokalnych. 5.1 WdroŜenie strategicznego planowania lokalnej i regionalnej polityki społecznej, celem stworzenia metody koordynacji krajowej polityki społecznej. Priorytet 6 - Partnerstwo publiczno-społeczne podstawą rozwoju usług społecznych. 6.1. Aktywizacja i mobilizacja partnerów lokalnych, regionalnych i krajowych. PRIORYTET 1 - Zwiększanie dostępności do kształcenia ustawicznego (współpraca władz lokalnych i regionalnych) PRIORYTET 6 - Uświadamianie roli i znaczenia kształcenia ustawicznego (zwiększanie szans na lokalnym, regionalnym, krajowym i europejskim rynku pracy) Cel strategiczny 3: Otwarcie systemów edukacji na środowisko i świat w związku z koniecznością lepszego dostosowania edukacji do potrzeb pracy zawodowej i wymagań społeczeństwa oraz sprostania wyzwaniom wynikającym z globalizacji. Cel operacyjny dokumentu 4: Inspirowanie potencjalnych podmiotów do tworzenia branŜowych, resortowych, regionalnych, lokalnych, instytucjonalnych oraz innych programów edukacji ekologicznej. „Trzy sfery, wprowadzone przez Narodową Strategię Edukacji Ekologicznej (edukacja formalna, ekologiczną świadomość społeczną, szkolenia)w chwili obecnej są ze sobą dość luźno powiązane i nie stymulują się wzajemnie. WdroŜenie Narodowego Programu Edukacji Ekologicznej powinno umoŜliwić pełniejszą integrację tych trzech sfer, a tym samym zwiększyć efektywność edukacji dla rozwoju zrównowaŜonego.” Zadania dla podmiotów odpowiedzialnych za edukację ekologiczną w sferze świadomości: promocja restytucji, zachowania i kształtowania krajobrazu kulturowego w regionach, promocja regionów zrównowaŜonych. 24 Analiza stanu i agregacja programowa dokumentów strategicznych (screening) Kategoria usług Kultura Kultura fizyczna i rekreacja odniesienia do Strategii Rozwoju Kraju 20072015 (2006) Bezpośrednie powiązany priorytet nawiązanie do priorytetów strategii - konieczność Priorytet 2 Poprawa inwestowania w obiekty stanu infrastruktury kultury promocją Polski społecznej i technicznej; Infrastruktura Społeczna; c) Infrastruktura kultury, turystyki i sportu Priorytet 2 Poprawa stanu infrastruktury społecznej i technicznej; Infrastruktura Społeczna; c) Infrastruktura kultury, turystyki i sportu - konieczność inwestowania i wsparcia dla turystyki - rozwój sportu Narodowy Program Foresight „Polska 2020” Odniesienia do Pól badawczych i paneli tematycznych - Pole Badawcze „Technologie Informacyjne i Telekomunikacyjne Panel Tematyczny „Nowe Media” - Pole Badawcze ZrównowaŜony Rozwój Panel Tematyczny „Jakość Ŝycia” - Pole Badawcze „Technologie Informacyjne i Telekomunikacyjne” Panel Tematyczny „ICT a społeczeństwo” - Pole Badawcze ZrównowaŜony Rozwój Panel Tematyczny „Jakość Ŝycia” Dokumenty strategiczne branŜowe szczebla krajowego uwzględniające aspekt metropolitalny Nazwa dokumentu Uzupełnienie Narodowej Strategii Rozwoju Kultury na lata 2004-2020 (2005) Narodowy Program Kultury „Ochrona Zabytków i Dziedzictwa Kulturowego” na lata 2004–2013 (2004) Strategia Rozwoju Sportu w Polsce do roku 2015 (2007) Kierunki Rozwoju Turystyki do 2015 roku (2008) GIG, Katowice Czerwiec 2009 Opis aspektów metropolitalnych (wybrane cele, priorytety i działania) Kierunki działań: Ochrona i zachowanie dziedzictwa kulturowego: Kompleksowa rewaloryzacja zabytków, obiektów poprzemysłowych i powojskowych oraz ich adaptacja na cele kulturalne, turystyczne, edukacyjne, rekreacyjne, a takŜe inne cele społeczne, zwiększenie roli zabytków w rozwoju turystyki i przedsiębiorczości, tworzenie zintegrowanych narodowych produktów turystycznych, budowa i rozbudowa sieci informatycznych w celu promocji potencjału kulturowego regionów. Aktywizacja i mobilizacja partnerów lokalnych, regionalnych i krajowych: Programy socjoedukacyjne, dotyczące budowy toŜsamości lokalnej w oparciu o kulturę. Rewitalizacja zdegradowanych obszarów zurbanizowanych: Ochrona i rewitalizacja dziedzictwa kulturowego Działanie 1.2. Kompleksowa rewaloryzacja zabytków i ich adaptacja na cele kulturalne, turystyczne, edukacyjne, rekreacyjne i inne cele społeczne poprzez program: „Polskie regiony w europejskiej przestrzeni kulturowej” Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko, w ramach zwiększenia ekologicznego transportu publicznego, przewiduje moŜliwość rozbudowy w 9 obszarach metropolitalnych ścieŜek rowerowych słuŜących rekreacji. Osiągnięcie europejskich standardów powszechności i dostępności sportu oraz utrzymanie wysokiej pozycji Polski we współzawodnictwie sportowym zamierza się osiągnąć poprzez politykę motywującą samorządy wojewódzkie do opracowywania terenowych programów rozwoju sportu i wspierania regionalnych inicjatyw z obszaru priorytetu „Popularyzacja sportu dla wszystkich” i „Rozwój infrastruktury sportowo rekreacyjnej”. Rozszerzenie programu „Sport wszystkich dzieci” – uaktywnienie większej liczby środowisk lokalnych (samorząd); wprowadzenie nowych zadań zwiększających aktywność dzieci ze środowisk patologicznych. Działanie I.5.2 Wspieranie rozwoju turystyki miejskiej, turystyki kulturowej i turystyki w obiektach dziedzictwa przemysłowego; W działaniu tym mieści się równieŜ wzmacnianie metropolii, ich oferty kulturalnej, wykorzystanie środowisk twórczych związanych z najsilniejszymi ośrodkami regionalnymi. W ramach tego typu turystyki powinny znaleźć się równieŜ przedsięwzięcia wchodzące w zakres turystyki kulturowej i poprzemysłowej. Wymieniony w tym działaniu typ turystyki koresponduje z załoŜeniami polityki regionalnej dotyczącymi rozwoju ośrodków miejskich i metropolitalnych, traktowanych jako bieguny rozwoju kraju. Działanie I.3.1: Budowa i rozwój wiodących produktów turystycznych; Działanie zakłada stworzenie modelowych rozwiązań prawnych i organizacyjnych, mających na celu inicjowanie 25 Analiza stanu i agregacja programowa dokumentów strategicznych (screening) Kategoria usług Pomoc i opieka społeczna Mieszkalnictwo Bezpieczeństwo publiczne GIG, Katowice Czerwiec 2009 odniesienia do Strategii Rozwoju Kraju 20072015 (2006) Bezpośrednie powiązany priorytet nawiązanie do priorytetów strategii Priorytet 2 Poprawa stanu infrastruktury społecznej i techniczne;j Infrastruktura Społeczna; b) Infrastruktura ochrony zdrowia i socjalna Priorytet 2 Poprawa stanu infrastruktury społecznej i technicznej; Infrastruktura Techniczna; b) Infrastruktura mieszkaniowa - konieczność inwestowania w obiekty usług społecznych Priorytet 4 Budowa zintegrowanej wspólnoty społecznej i jej bezpieczeństwa; Bezpieczeństwo Zewnętrzne I Wewnętrzne; a)Zapewnienie bezpieczeństwa narodowego i poczucia bezpieczeństwa b) Bezpieczeństwo - wzrost roli pozamilitarnych aspektów bezpieczeństwa narodowego - udział w NATO i UE gwarancją bezpieczeństwa - realizacja standardów Schengen - system reagowania kryzysowego - poprawa - rozwój budownictwa mieszkaniowego Narodowy Program Foresight „Polska 2020” Odniesienia do Pól badawczych i paneli tematycznych Dokumenty strategiczne branŜowe szczebla krajowego uwzględniające aspekt metropolitalny Nazwa dokumentu - Pole Badawcze „Technologie Informacyjne i Telekomunikacyjne” Panel Tematyczny „ICT a społeczeństwo” - Pole Badawcze ZrównowaŜony Rozwój Panel Tematyczny „Jakość Ŝycia” - Pole Badawcze ZrównowaŜony Rozwój Panel Tematyczny „Jakość Ŝycia” Strategia Polityki Społecznej na lata 2007 – 2013 (2005) - Pole Badawcze „Bezpieczeństwo” Panel Tematyczny „Bezpieczeństwo ekonomiczne wewnętrzne i zewnętrzne”, „Bezpieczeństwo intelektualne” , „Bezpieczeństwo socjologiczne”, „Bezpieczeństwo technicznotechnologiczne”, „Rozwój Strategia Polityki Społecznej na lata 2007 – 2013 (2005) Strategia Długofalowego Rozwoju Sektora Mieszkaniowego na lata 2005 – 2025 (2005) Strategia Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej (2007) Opis aspektów metropolitalnych (wybrane cele, priorytety i działania) przez samorządy procesów tworzenia lokalnych i regionalnych produktów turystycznych Działanie I.4.1: WdroŜenie regionalnych i lokalnych programów doradztwa dla przedsiębiorstw turystycznych Działanie I.4.4: Wsparcie regionalnych i branŜowych organizacji turystycznych Działanie I.5.7 Wspieranie rozwoju turystyki biznesowej i kongresowej Priorytet 5 - Aktywizacja i mobilizacja partnerów lokalnych. 5.1 WdroŜenie strategicznego planowania lokalnej i regionalnej polityki społecznej, celem stworzenia metody koordynacji krajowej polityki społecznej. Priorytet 6 - Partnerstwo publiczno-społeczne podstawą rozwoju usług społecznych. 6.1. Aktywizacja i mobilizacja partnerów lokalnych, regionalnych i krajowych. Harmonizacja rozwoju rynku mieszkaniowego i rynku pracy pod kątem zapewnienia spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej w ujęciu regionalnym. Działania podejmowane lokalnie, regionalnie i na poziomie całego kraju – w tym ostatnim przypadku przede wszystkim w formie polityki mieszkaniowej, gospodarczej, socjalnej i finansowej państwa – bezwzględnie winny stanowić spójna całość, wolna od krótkookresowych i doraźnych działań lub propozycji. Struktura kierunków i działań: - Likwidacja barier dla „ruchu mieszkaniowego” (Priorytet 2) - Zapobieganie wykluczeniu społecznemu w aspekcie mieszkaniowym (Priorytet 6) Priorytet 5 - Aktywizacja i mobilizacja partnerów lokalnych. 5.1 WdroŜenie strategicznego planowania lokalnej i regionalnej polityki społecznej, celem stworzenia metody koordynacji krajowej polityki społecznej. Priorytet 6 - Partnerstwo publiczno-społeczne podstawą rozwoju usług społecznych. 6.1. Aktywizacja i mobilizacja partnerów lokalnych, regionalnych i krajowych. „Podstawowym zadaniem i główna troska kaŜdego państwa i jego obywateli jest zapewnienie sobie bezpieczeństwa w warunkach zrównowaŜonego rozwoju.” „Cele strategiczne wynikają z interesów bezpieczeństwa i rozwoju Rzeczypospolitej Polskiej, będącej członkiem NATO i Unii Europejskiej, a takŜe z rosnących współzaleŜności miedzy państwami i gospodarkami, jak równie coraz intensywniejszymi kontaktami miedzy jednostkami i społeczeństwami.” „Nadrzędnym celem strategicznym Rzeczypospolitej Polskiej jest zapewnienie 26 Analiza stanu i agregacja programowa dokumentów strategicznych (screening) Kategoria usług Transport - usługi i infrastruktura odniesienia do Strategii Rozwoju Kraju 20072015 (2006) Bezpośrednie powiązany priorytet nawiązanie do priorytetów strategii wewnętrzne i bezpieczeństwa porządek publiczny lokalnego - transgraniczne aspekty bezpieczeństwa - budowa sieci autostrad Priorytet 2 Poprawa i dróg ekspresowych stanu infrastruktury -poprawa społecznej i bezpieczeństwa technicznej; drogowego Infrastruktura -wykorzystanie Techniczna; transportu kolejowego a) infrastruktura -wykorzystanie transportowa transportu morskiego Narodowy Program Foresight „Polska 2020” Odniesienia do Pól badawczych i paneli tematycznych społeczeństwa obywatelskiego” Pole Badawcze ZrównowaŜony Rozwój Panel Tematyczny „Transport”, „Integracja polityki ekologicznej z politykami sektorowymi” Dokumenty strategiczne branŜowe szczebla krajowego uwzględniające aspekt metropolitalny Nazwa dokumentu Zaktualizowana Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju (2005) Strategia Rozwoju Transportu na lata 20072013 (Projekt 2004) GIG, Katowice Czerwiec 2009 Opis aspektów metropolitalnych (wybrane cele, priorytety i działania) korzystnych i bezpiecznych warunków realizacji interesów narodowych poprzez eliminacje zewnętrznych i wewnętrznych zagroŜeń, redukowanie ryzyka oraz odpowiednie oszacowanie podejmowanych wyzwań i umiejętne wykorzystywanie pojawiających się szans.” Transport w obszarach metropolitalnych. Jednym z zadań polityki transportowej i przestrzennej państwa będzie wsparcie samorządów miast w realizacji polityki zrównowaŜonego rozwoju, odwrócenie niekorzystnych tendencji w przekształceniach struktur przestrzennych oraz w rozwoju systemów transportowych i podtrzymanie zmian korzystnych. Instrumenty polityki państwa w tym zakresie będą obejmować: - wprowadzenie obowiązku formułowania polityki transportowej (jako uchwał) na róŜnych poziomach struktur samorządowych (szczególnie dla duŜych miast i dla obszarów metropolitalnych); - promowanie rozwiązań zapewniających przestrzenną i funkcjonalną integrację podsystemów transportowych; przy czym priorytetowym zadaniem jest stworzenie podstaw prawnych i finansowych dla integrowania transportu obsługującego obszary metropolitalne; promowanie i wspomaganie w duŜych miastach transportu szynowego, a zwłaszcza kolei i tramwaju, jako podstawowych środków transportu publicznego, przez współfinansowanie projektów modernizacji tras i wymiany taboru w ramach projektów rządowo-samorządowych; - promowanie rozwiązań zmniejszających uciąŜliwość ruchu cięŜarowego (w tym dostawczego) przez wspieranie tworzenia systemów logistyki miejskiej i budowanie obwodnic; Cel 1: Nowoczesna sieć transportowa - Zbudowanie autostrady A1 (w europejskim korytarzu transportowym Gdańsk – Wiedeń) na całej długości. Autostrada ta jest priorytetową inwestycją o znaczeniu europejskim. - E65 (Gdynia-Wiedeń): E 65 jest priorytetową inwestycją o znaczeniu europejskim. Prace prowadzone będą na całej długości od Gdyni do południowej granicy Państwa. Cel 2: Nowoczesny rynek transportowy Stworzenie podstaw nowoczesnego rynku transportowego, oferującego przedsiębiorcom i obywatelom usługi wysokiej jakości, w drodze realizacji następujących działań: – przełamanie impasu w restrukturyzacji i prywatyzacji kolei, – rozpoczęcie procesu odnowy floty morskiej i śródlądowej, – zakończenie procesu przekształceń własnościowych w sektorze lotniczym, – szersze wykorzystanie w transporcie nowoczesnych technik informatycznych. Cel 3: Integracja terytorialna i gałęziowa transportu Tworzenie zintegrowanego systemu transportowego poprzez: – Wspieranie wybranych przedsięwzięć w dziedzinie transportu miejskiego, 27 Analiza stanu i agregacja programowa dokumentów strategicznych (screening) Kategoria usług odniesienia do Strategii Rozwoju Kraju 20072015 (2006) Bezpośrednie powiązany priorytet nawiązanie do priorytetów strategii Narodowy Program Foresight „Polska 2020” Odniesienia do Pól badawczych i paneli tematycznych Dokumenty strategiczne branŜowe szczebla krajowego uwzględniające aspekt metropolitalny Opis aspektów metropolitalnych (wybrane cele, priorytety i działania) Nazwa dokumentu – – – – – – Wizja infrastruktury transportu oraz rozwoju sieci transportowych do roku 2033 ze szczególnym uwzględnieniem obecnych planów inwestycyjnych GDDKiA (2007) GIG, Katowice Czerwiec 2009 Tworzenie zintegrowanych planów rozwoju transportu miejskiego, Tworzenie infrastruktury szybkiej kolei miejskiej, Rozwój komunikacji tramwajowej, Promocja „czystego” transportu autobusowego, Tworzenie zintegrowanych węzłów komunikacyjnych, Zwiększanie atrakcyjności transportu miejskiego, w tym poprzez poprawę jego standardu i stanu bezpieczeństwa, – Zwiększanie dostępności komunikacji miejskiej dla osób niepełnosprawnych, – Wspieranie budowy dróg rowerowych. – Wspieranie rozwoju transportu intermodalnego – Stworzenie systemu koordynacji działań Ministerstwa Infrastruktury i samorządów województw w dziedzinie transportu. Autostrady i drogi ekspresowe: Rozwój wg aktualnych trendów naleŜy utoŜsamiać z rozwojem pro-samochodowym. NaleŜy oczekiwać, Ŝe społeczeństwo polskie pójdzie w ślady zachodnich państw unijnych i osiągnie poziom 500 samochodów osobowych/ 1000 mieszkańców w 2033 roku (obecnie ok. 320) W swoich działaniach właściwe organy powinny dąŜyć do zastąpienia dróg ekspresowych autostradami. W przypadku pozostawienia dotychczasowych zasad podziału na autostrady i drogi ekspresowe naleŜy bezwzględnie przyjąć taką samą zasadę jak dla autostrad tzn.: 1. Drogi ekspresowe naleŜy planować, projektować i budować po nowym terenie 2. Koleje duŜych prędkości naleŜy rozwijać poprzez modernizacje istniejących linii 3. Autostrady będą płatne dlatego teŜ nie naleŜy modernizować konkurencyjnych połączeń kolejowych 4. Budowę nowych połączeń kolejowych typu TGV naleŜy planować po wybudowaniu autostrad 5. Sieć lotnisk ponadregionalnych naleŜy rozwijać w tempie wynikającym z prognoz zapotrzebowania na podróŜe lotnicze 6. Rozwój infrastruktur pozostałych rodzajów transportu naleŜy traktować jako uzupełniający i realizować tylko w efektywnie uzasadnionych przypadkach. 28 Analiza stanu i agregacja programowa dokumentów strategicznych (screening) Kategoria usług Gospodarka wodna zaopatrzenie w wodę i kanalizacja odniesienia do Strategii Rozwoju Kraju 20072015 (2006) Bezpośrednie powiązany priorytet nawiązanie do priorytetów strategii - wspieranie Priorytet 2 Poprawa przedsięwzięć stanu infrastruktury związanych społecznej i z oczyszczaniem technicznej; ścieków, zapewnieniem Infrastruktura wody pitnej wysokiej Techniczna; jakości. e) Infrastruktura ochrony środowiska Narodowy Program Foresight „Polska 2020” Odniesienia do Pól badawczych i paneli tematycznych - Pole Badawcze ZrównowaŜony Rozwój Panel Tematyczny „Technologie na rzecz ochrony środowiska”, „Zasoby naturalne”, „Integracja polityki ekologicznej z politykami sektorowymi” Dokumenty strategiczne branŜowe szczebla krajowego uwzględniające aspekt metropolitalny Nazwa dokumentu Polityka Ekologiczna Państwa w latach 20092012 z perspektywą do roku 2016 (2008) Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych (2003) Strategia Gospodarki Wodnej (2005) GIG, Katowice Czerwiec 2009 Opis aspektów metropolitalnych (wybrane cele, priorytety i działania) Cel: Poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego Kierunek działań: Ochrona wód Działania do końca 2012 r.: - budowa lub modernizacja oczyszczalni ścieków z podwyŜszonym usuwaniem biogenów dla wszystkich aglomeracji powyŜej 15 000 RLM oraz rozbudowa dla nich sieci kanalizacyjnych wspierana dotacjami z Programu Operacyjnego „Infrastruktura i Środowisko” (priorytet I), - uruchomienie działań zapisanych w planach gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy w Polsce oraz w programie wodno środowiskowym kraju, - opracowanie programów działań specjalnych mających na celu ograniczenie zanieczyszczenia powodowanego przez substancje niebezpieczne i priorytetowe pochodzące przede wszystkim ze źródeł przemysłowych, - ustanowienie obszarów ochronnych dla głównych zbiorników wód podziemnych oraz stref ochrony ujęć wód podziemnych, - rozwój sieci monitoringu jakości wód powierzchniowych i podziemnych, - wdroŜenie do praktyki najbardziej skutecznych i ekonomicznie opłacalnych metod odzysku osadów ściekowych z duŜych oczyszczalni ścieków. Kierunek działań systemowych 2.1: Uwzględnienie zasad ochrony środowiska w strategiach sektorowych / branŜowych Zgodnie z KPOŚK, gminy w ramach zadań własnych są zobowiązane do wyposaŜenia aglomeracji w systemy kanalizacji zbiorczej i oczyszczalnię ścieków z osiągnięciem efektu ekologicznego, do 31.12.2010 – dla aglomeracji powyŜej 15 000 RLM, czyli we wszystkich miastach leŜących w GOM. Cel I Zaspokojenie uzasadnionych potrzeb wodnych ludności i gospodarki przy poszanowaniu zasad zrównowaŜonego uŜytkowania wód: - opracowanie i wdroŜenie zasady zwrotu kosztów usług wodnych, - poprawa jakości wód wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spoŜycia, - poprawę jakości wody w kąpieliskach, - utrzymanie i modernizację istniejących dróg wodnych, zwłaszcza o charakterze turystycznym wraz z uwzględnieniem obiektów wpisanych do rejestru zabytków. Cel II Osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu wód, a w szczególności ekosystemów wodnych i od wody zaleŜnych: - opracowanie planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy Wisły i Odry oraz realizację programów działań, ujętych w tych planach, dla osiągnięcia celów środowiskowych, 29 Analiza stanu i agregacja programowa dokumentów strategicznych (screening) Kategoria usług Gospodarka odpadami oraz utrzymanie porządku i czystości odniesienia do Strategii Rozwoju Kraju 20072015 (2006) Bezpośrednie powiązany priorytet nawiązanie do priorytetów strategii Priorytet 2 Poprawa stanu infrastruktury społecznej i technicznej; Infrastruktura Techniczna; e) Infrastruktura ochrony środowiska - wspieranie przedsięwzięć związanych z zagospodarowaniem odpadów i rekultywacją terenów zdegradowanych. Narodowy Program Foresight „Polska 2020” Odniesienia do Pól badawczych i paneli tematycznych - Pole Badawcze ZrównowaŜony Rozwój Panel Tematyczny „Technologie na rzecz ochrony środowiska”, „Integracja polityki ekologicznej z politykami sektorowymi” Dokumenty strategiczne branŜowe szczebla krajowego uwzględniające aspekt metropolitalny Nazwa dokumentu Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2010 (2006) Polityka Ekologiczna Państwa w latach 20092012 z perspektywą do roku 2016 (2008) GIG, Katowice Czerwiec 2009 Opis aspektów metropolitalnych (wybrane cele, priorytety i działania) - realizacja programów wodno-środowiskowych, - utworzenie programów monitoringu wód powierzchniowych i podziemnych w obszarach dorzeczy, - zagospodarowywanie osadów ściekowych, - realizacja przedsięwzięć słuŜących wypełnianiu przepisów dyrektyw dotyczących: ochrony przyrody (92/43/EWG, 79/409/EWG), ocen oddziaływania na środowisko (85/337/EWG), duŜych katastrof (Seveso, 96/82/WE), środków ochrony roślin (91/414/EWG). Istotną rolę w realizacji podstawowych celów strategicznych odgrywać będą plany gospodarowania wodą w obszarze dorzecza Odry i obszarze dorzecza Wisły. Cele główne w zakresie gospodarki odpadami: zmniejszenie ilości wszystkich odpadów kierowanych na składowiska odpadów; zamknięcie do końca 2009 wszystkich krajowych składowisk niespełniających przepisów prawa; wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów; stworzenie kompleksowej bazy danych o wprowadzanych na rynek produktach i gospodarce odpadami w Polsce. Program działań w zakresie odpadów komunalnych w ujęciu ponadgminnym: Program selektywnego zbierania odpadów powinien być opracowany na poziomie gminnym / międzygminnym, jako integralna część gminnego / międzygminnego planu gospodarki odpadami i dotyczyć sposobu prowadzenia selektywnego zbierania, rodzaju i wielkości pojemników, częstotliwości zbierania itd. Podstawowym załoŜeniem funkcjonowania gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce jest system rozwiązań regionalnych, w których są uwzględnione wszystkie niezbędne elementy tej gospodarki w danych warunkach lokalnych. W przypadku aglomeracji lub regionów obejmujących powyŜej 300 tys. mieszkańców preferowaną metodą zagospodarowania zmieszanych odpadów komunalnych jest ich termiczne przekształcenie. W poszczególnych województwach winno dąŜyć się do zredukowania ilości małych nieefektywnych składowisk lokalnych i zapewnienia funkcjonowania składowisk ponadgminnych w ilości 5 do 15 (max) obiektów w skali województwa do końca roku 2014. Cel: Poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego Kierunek działań: Gospodarka odpadami Działania do końca 2012 r.: - zorganizowanie banku danych o odpadach (do końca 2009 r.), - reforma obecnego systemu zbierania i odzysku odpadów komunalnych w gminach, dająca władzom samorządowym znacznie większe uprawnienia w zarządzaniu i kontrolowaniu systemu (do końca 2009 r.), - zwiększenie stawek opłat za składowanie odpadów zmieszanych biodegradowalnych oraz odpadów, które moŜna poddać procesom odzysku, - finansowe wspieranie przez fundusze ekologiczne inwestycji dotyczących odzysku i 30 Analiza stanu i agregacja programowa dokumentów strategicznych (screening) Kategoria usług Cmentarnictwo Zaopatrzenie w energię (elektroenergetyka, gazownictwo, ciepłownictwo) odniesienia do Strategii Rozwoju Kraju 20072015 (2006) Bezpośrednie powiązany priorytet nawiązanie do priorytetów strategii Priorytet 2 Poprawa stanu infrastruktury społecznej i technicznej; Infrastruktura Techniczna; d) Infrastruktura energetyki - dywersyfikacja dostaw energetycznych - alternatywne źródła i nowe technologie wytwarzania Narodowy Program Foresight „Polska 2020” Odniesienia do Pól badawczych i paneli tematycznych - Pole Badawcze ZrównowaŜony Rozwój Panel Tematyczny „Źródła i wykorzystywanie zasobów energetycznych”, „Kluczowe problemy ekologiczne”, „Zasoby naturalne”, „Integracja polityki ekologicznej z politykami sektorowymi” Dokumenty strategiczne branŜowe szczebla krajowego uwzględniające aspekt metropolitalny Nazwa dokumentu Polityka Energetyczna Polski do 2025 r. (2005) Opis aspektów metropolitalnych (wybrane cele, priorytety i działania) recyklingu odpadów, a takŜe wspieranie wdroŜeń nowych technologii w tym zakresie, - dostosowanie składowisk odpadów do standardów UE (do końca 2009 r.), - wprowadzenie rozwiązań poprawiających skuteczność systemu recyklingu wyeksploatowanych pojazdów, - finansowe wspieranie przez fundusze ekologiczne modernizacji technologii prowadzących do zmniejszania ilości odpadów na jednostkę produkcji (technologie małoodpadowe), - realizacja projektów dotyczących redukcji ilości składowanych odpadów komunalnych i zwiększenia udziału odpadów komunalnych poddawanych odzyskowi i unieszkodliwieniu wspieranych dotacjami Programu Operacyjnego „Infrastruktura i Środowisko”, - intensyfikacja edukacji ekologicznej promującej minimalizację powstawania odpadów (np. opakowań, toreb foliowych) i ich preselekcję w gospodarstwach domowych, Kierunek działań systemowych 2.1: Uwzględnienie zasad ochrony środowiska w strategiach sektorowych / branŜowych W Traktacie Akcesyjnym RP została zobowiązana do zamknięcia do 2012 r. wszystkich wysypisk, które nie spełniają wymagań dyrektywy 99/31/WE. Realizacja wszystkich tych zadań powinna doprowadzić do radykalnej poprawy gospodarowania odpadami w Polsce, jednak konieczne jest m.in. ścisłe współdziałanie Rządu RP z administracją samorządową. „Współpraca organów państwa, przedsiębiorców sektora energetyki, i odbiorców końcowych energii i paliw - we wspólnym narodowym interesie – w celu dokonania zasadniczego przełomu w wypełnianiu przez polski sektor energii słuŜebnej funkcji dla całej gospodarki, pod groźbą jego marginalizacji i zastąpienia go w tej roli przez bardziej efektywnych konkurentów.” „Bezpieczeństwo energetyczne kraju zaleŜy od stanu lokalnego bezpieczeństwa energetycznego, tj. zdolność do zaspokojenia potrzeb energetycznych na szczeblu lokalnych społeczności.” „Bezpieczeństwo ekologiczne państwa zaleŜy od hamowania jednostkowego wzrostu zapotrzebowania na energię elektryczną i ciepło w gospodarce i sektorze gospodarstw domowych - poprzez promowanie energooszczędnych wzorców i modeli produkcji i konsumpcji oraz technik, technologii i urządzeń.” Zasady doktryny polityki energetycznej: upowszechnianie idei partnerstwa publicznoprywatnego na szczeblu regionalnym i lokalnym, w przedsięwzięciach świadczenia usług dystrybucyjnych i zapewnienia dostaw energii i paliw, szczególnie dla rozwoju odnawialnych źródeł Energii oraz skojarzonego wytwarzania energii elektrycznej i GIG, Katowice Czerwiec 2009 31 Analiza stanu i agregacja programowa dokumentów strategicznych (screening) Kategoria usług Zieleń publiczna Aspekt horyzontalny odniesienia do Strategii Rozwoju Kraju 20072015 (2006) Bezpośrednie powiązany priorytet nawiązanie do priorytetów strategii Priorytet 6 Rozwój regionalny i podniesienie spójności terytorialnej a) Podniesienie konkurencyjności polskich regionów - wyrównywanie szans rozwojowych regionów Polski - wykorzystanie potencjału ośrodków miejskich - wzrost konkurencyjności regionów Narodowy Program Foresight „Polska 2020” Odniesienia do Pól badawczych i paneli tematycznych - Pole Badawcze ZrównowaŜony Rozwój Polski; Panel Tematyczny „ZrównowaŜony rozwój regionów i obszarów” Dokumenty strategiczne branŜowe szczebla krajowego uwzględniające aspekt metropolitalny Nazwa dokumentu Zaktualizowana Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju (2005) Strategia ZrównowaŜonego Rozwoju Polski do 2025 roku (1999) GIG, Katowice Czerwiec 2009 Opis aspektów metropolitalnych (wybrane cele, priorytety i działania) ciepła; dokonywanie wymiany energii elektrycznej z sąsiednimi systemami elektroenergetycznymi na zasadach rynkowych. Zasoby regionu górnośląskiego są niewystarczające, by mógł on sam finansować kompleksowy, długofalowy program restrukturyzacji. Pomoc zewnętrzna powinna być kierowana głównie na poniŜsze przedsięwzięcia, podejmowane w obszarze problemowym, wyznaczonym w granicach podregionów (NTS 3) centralnego śląskiego i rybnicko-jastrzębskiego: - wzmacnianie metropolitalnych funkcji Katowic i śląskiego obszaru metropolitalnego, szczególnie akademickich i kulturalnych; - odbudowę i modernizację infrastruktury komunalnej i transportowej oraz jej funkcjonalną integrację; - usuwanie szkód górniczych i rozwijanie zabezpieczeń przed nimi; - rekultywację odłogów poprzemysłowych, usuwanie zanieczyszczeń glebowych, przywracanie terenów do stanu umoŜliwiającego ich nowe zagospodarowanie; - modernizację i remontowanie zasobów mieszkaniowych i innych budynków. Strategia ZrównowaŜonego Rozwoju Polski słuŜy stworzeniu warunków dla takiego stymulowania procesów rozwoju, aby w jak najmniejszym stopniu zagraŜały one środowisku. „Istotna jest trwała równowaga trzech wymiarów rozwoju zrównowaŜonego, tzn. rozwoju gospodarczego, rozwoju społecznego i racjonalnego wykorzystywania zasobów środowiska (przestrzeni ekologicznej) oraz trwały mechanizm wyrównywania (korekty) poziomów rozwoju tych wymiarów, oparty o czysto fizyczną zasadę naczyń połączonych.” 32 Analiza stanu i agregacja programowa dokumentów strategicznych (screening) Wnioski ze screeningu dokumentów szczebla krajowego Analiza zapisów powyŜszej tabeli prowadzi do następujących wniosków: – wszystkie kategorie usług (poza zielenią publiczną i cmentarnictwem) znajdują bezpośrednie lub pośrednie odzwierciedlenie w priorytetach Strategii Rozwoju Kraju 2007 - -2015 oraz zapisach Narodowego Programu Foresight Polska 2020, – do zagadnień metropolitalności w odniesieniu do usług publicznych (Transport - usługi i infrastruktura, Kultura fizyczna i rekreacja) odniesiono się w dwóch dokumentach: Kierunki Rozwoju Turystyki do 2015 roku (2008), Zaktualizowana Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju (2005). – pomimo braku bezpośrednich odniesień do zagadnień metropolitalności w analizowanych dokumentach znaczna część zapisów odnosi się do działań realizowanych na poziomie ponadlokalnym, regionalnym bez wyraźnego wskazania szczebla (struktury) administracyjnego, – poza przyjętymi kategoriami usług publicznych ujęto dodatkowo tzw. aspekt horyzontalny, który nie dotyczy konkretnie danego sektora usług, lecz odwołuje się do zagadnień rozwoju regionalnego, co ma szczególne znaczenie w przypadku Górnośląskiego Obszaru Metropolitalnego określonego w Zaktualizowanej Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju (2005), – część dokumentów strategicznych szczebla krajowego dotyczy kilku kategorii usług publicznych (m.in. Strategia Polityki Społecznej na lata 2007 – 2013, Polityka Ekologiczna Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016), a nawet tych samych priorytetów działań jak np. w przypadku bezpieczeństwa publicznego, pomocy i opieki społecznej oraz oświaty i wychowania). 6 Analiza dokumentów strategicznych szczebla europejskiego w kontekście metropolitalnych usług publicznych ZałoŜenia: Analizie poddano dokumenty strategiczne szczebla europejskiego w kontekście określenia kategorii usług publicznych, które mogą kształtować metropolie oraz wykazaniu powiązań wskazujących na istotę rozwoju miast oraz wytworzenia powiązań między społecznościami europejskimi w kontekście szerszym niŜ lokalny. Wykaz dokumentów. 1. 2. 3. 4. 5. Strategia tematyczna w sprawie środowiska miejskiego Strategia Lizbońska Zielona Księga. W kierunku nowej kultury mobilności w mieście Zielona Księga nt. usług uŜyteczności publicznej Biała Księga nt. usług uŜyteczności publicznej GIG, Katowice Czerwiec 2009 33 Analiza stanu i agregacja programowa dokumentów strategicznych (screening) Tabela 6 Analiza dokumentów strategicznych na szczeblu europejskim. Dokument Cel Podejmowane zagadnienia Strategia tematyczna w sprawie środowiska miejskiego Strategia Lizbońska „Sprzyjanie lepszej jakości Ŝycia poprzez zintegrowane podejście skoncentrowane na obszarach miejskich” oraz sprzyjanie „wysokiej jakości Ŝycia i pomyślności społecznej mieszkańców poprzez zapewnienie środowiska, w którym poziom zanieczyszczeń nie powoduje szkodliwych skutków dla zdrowia ludzkiego oraz środowiska, jak równieŜ poprzez wspieranie zrównowaŜonego rozwoju obszarów miejskich” Stworzenie na terytorium Europy do roku 2010, najbardziej konkurencyjnej gospodarki na świecie - - - - - - Zielona Księga W kierunku nowej kultury mobilności w mieście GIG, Katowice Czerwiec 2009 Optymalizacja wykorzystania róŜnorodnych środków transportu i tworzenie współmodalności pomiędzy róŜnymi rodzajami transportu zbiorowego (pociąg, tramwaj, metro, autobus, taksówka) oraz róŜnymi - Data ustanowienia Powiązania z kategoriami usług publicznych Zmiany klimatyczne Przyroda i bioróŜnorodność (ZrównowaŜone planowanie urbanistyczne, bioróŜnorodności miejskiej, ochrona gleb) Środowisko i jakość Ŝycia (stan zdrowia, jakość powietrza, transport, poziom hałasu) ZrównowaŜona eksploatacja zasobów naturalnych 11.1.2006, Bruksela - Innowacyjność (gospodarka oparta o wiedzę) Liberalizacja (rynków telekomunikacji, energii, transportu oraz rynków finansowych) Przedsiębiorczość (ułatwienia w zakładaniu i prowadzeniu działalności gospodarczej) Spójność społeczna (kształtowanie nowego aktywnego państwa socjalnego). 2000, Lizbona - Płynny ruch miast Zielone miasta Inteligentny transport miejski Dostępny transport miejski Bezpieczny i niezawodny transport miejski Bruksela, 25.9.2007 - Określenie działań (dobrych praktyk oraz wykonywanie ewentualnych zobowiązań UE do przyjęcia programów na poziomie lokalnym) w czterech priorytetowych tematach - gospodarki miejskiej, zrównowaŜonego rozwoju transportu, budownictwa i planowania urbanistycznego Polityka transportowa w kontekście strategii lizbońskiej ZbieŜność z usługą publiczną transport – usługi i infrastruktura Powiązania z rozwojem pondaloklanych systemów miejskich - Zdefiniowanie wyzwań przed, którymi stają obszary miejskie - - Strategia Lizbońska poprzez zakładanie budowy konkurencyjnej gospodarki opartej na wiedzy z uwzględnieniem spójności społecznej i wymogów zrównowaŜonego rozwoju wyznacza kierunek rozwoju metropolii poprzez kreowanie i wdraŜanie polityki regionalnej Tworzenie nowej kultury mobilności w mieście. 34 Analiza stanu i agregacja programowa dokumentów strategicznych (screening) Zielona Księga nt. usług uŜyteczności publicznej rodzajami transportu indywidualnego Zainicjowanie debaty dotyczącej usług uŜyteczności publicznej. - - - Biała Księga nt. usług uŜyteczności publicznej Prezentacja wniosków wynikających z publicznej debaty w Białej Księdze zgodnie z zaleceniem Parlamentu Europejskiego zawartymi w Rezolucji dotyczącej Zielonej Księgi z dnia 14 stycznia 2004 roku. - Opinia Europejskiego Komitetu EkonomicznoSpołecznego w sprawie: Obszary metropolitalne: konsekwencje społecznogospodarcze dla przyszłości Europy Określenie znaczenie obszarów metropolitalnych w Europie w kontekście polityki regionalnej Unii Europejskiej. - GIG, Katowice Czerwiec 2009 Podstawa działań społecznych w obszarze usług uŜyteczności publicznej Zakres działań społecznych w obszarze usług uŜyteczności publicznej Wspólna koncepcja ekonomicznych usług uŜyteczności publicznej Sposoby organizacji, finansowania i oceny usług uŜyteczności publicznej Międzynarodowy wymiar usług uŜyteczności publicznej. Bruksela, 21.5.2003 Określenie podejścia Komisji wobec tworzenia pozytywnej roli dla Unii Europejskiej w propagowaniu rozwoju wysokiej jakości usług uŜyteczności publicznej oraz przedstawia główne elementy strategii zmierzającej do tego, aby wszyscy obywatele oraz przedsiębiorstwa Unii posiadali dostęp do wysokiej jakości usług świadczonych po przystępnych cenach. Analiza obszary metropolitalnych, rozumianych jako wielkie aglomeracje miejskie i ich strefy oddziaływania gospodarczego w kontekście ich roli w kształtowania polityki Unii Europejskiej Bruksela, 12.5.2004 - - 2004 - Odniesienie do usług uŜyteczności publicznej Usługi uŜyteczności publicznej włączają róŜne typy aktywności związanych z przemysłem (energia, transport, telekomunikacja), zdrowie, edukacja, sprawy społeczne. - - Odniesienie do usług uŜyteczności publicznej. Potrzeba stworzenia harmonijnego połączenia mechanizmów rynkowych z misją usług publicznych. - Określenie sektorów, wpływających na rozwój metropolii (nauka, kultura, transport) - Usługi uŜyteczności publicznej są wartością dzieloną przez wszystkie Europejskie społeczności i kształtują istotny element Europejskiego modelu społeczeństwa. Usługi uŜyteczności publicznej przyczyniają się do osiągania celów Unii określonych w polityce Wspólnoty dotyczącej róŜnych dziedzin. Usługi uŜyteczności publicznej są jednym z filarów europejskiego modelu społeczeństwa. Określenie elementów kształtujących metropolię 35 Analiza stanu i agregacja programowa dokumentów strategicznych (screening) Wnioski ze screeningu dokumentów szczebla europejskiego Analiza dokumentów szczebla europejskiego prowadzi do wniosku, Ŝe sektorami dominującymi w kategorii usług publicznych są nauka, transport i kultura. Propagowany jest zrównowaŜony rozwój miast charakteryzujących się wysoką jakością usług uŜyteczności publicznej. Dostrzegana jest rola oraz potrzeba wzmacniania ośrodków metropolitalnych przyczyniających się do poprawy konkurencyjności regionów Europy. Potwierdzenie tej tezy moŜna znaleźć w opinii Europejskiego Komitetu EkonomicznoSpołecznego, mówiącej iŜ obszary metropolitalne są siłą napędową gospodarki, ośrodkami twórczości i innowacji oraz odgrywają znaczącą rolę w realizacji gospodarczych, społecznych i ekologicznych celów Strategii Lizbońskiej, uznanej za kluczowy element polityki regionalnej, której głównym celem jest rozwój obszarów miejskich. Obszary metropolitalne są takŜe waŜnymi ośrodkami kulturalnymi, turystycznymi i rozrywkowymi, połączonymi między sobą wszystkimi rodzajami sieci fizycznych i wirtualnych, ze szczególnym uwzględnieniem polityki sieci transportowych.4 7 Metropolie w Europie i na świecie Na etapie niniejszego screeningu dokonano równieŜ krótkiej analizy europejskich i światowych obszarów metropolitalnych i ich rozwoju, w kontekście poszukiwania punktu odniesienia, czerpania dobrych praktyk i próby implementacji na grunt Górnośląskiego Obszaru Metropolitalnego. Z przeprowadzonych obserwacji analiz wynika, Ŝe metropolia powinna charakteryzować się międzynarodowym zasięgiem oddziaływania szczególnie w dziedzinach, takich jak kultura, transport, media, a takŜe powinna stanowić wzorzec kultury, ośrodek myśli naukowych oraz międzynarodowych konferencji. Dogodne połoŜenie na skrzyŜowaniu istotnych międzynarodowych szlaków jest szczególnie istotne z punktu zachodzenia procesów metropolizacyjnych. Przykładowo, Poznań ma dostęp do zachodniej sieci autostrad i berlińskich lotnisk. Szczecin i Wrocław równieŜ charakteryzują się dobrymi połączeniami kolejowymi z Berlinem. Spójna komunikacja zbiorowa oraz trasy szybkiego ruchu stanowią wyznacznik metropolitalności danego obszaru. Podobnie jest w przypadku usług wysokiego rzędu takich jak szkolnictwo wyŜsze, specjalistyczna ochrona zdrowia, kultura, media czy teŜ sądownictwo realizowanych na poziomie ponadlokalnym. Rangę danego ośrodka podnoszą dodatkowo, wyspecjalizowane profile niektórych usług, które są unikalne w skali kraju.. Aglomeracja śląska posiada cechy i potencjał porównywalny z innymi ośrodkami metropolitalnymi w Europie. Ośrodki metropolitalne zostały sklasyfikowane przez Europejską Sieć Obserwacyjną Rozwoju Terytorialnego i Spójności Terytorialnej. I tak, według klasyfikacji ESPONu wyróŜniono następujące kategorie obszarów funkcjonalnych (FUA), które są waŜnym elementem wzmacniania równowagi przestrzennej. Do ośrodków o znaczeniu światowym zaliczono Londyn i ParyŜ. W I kategorii znajduje się 13 ośrodków, tj: Monachium, Frankfurt, Madryt, Mediolan, Rzym, Hamburg, Bruksela, Kopenhaga, Zurich, Amsterdam, Berlin, Barcelona i Stuttgart. W kategorii II wymieniono 11 regionów metropolitalnych, do których naleŜą: Sztokholm, Helsinki, Oslo, Dusseldorf, Genewa, Wiedeń, Kolonia, Manchester, 4 Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie: Obszary metropolitalne: konsekwencje społeczno-gospodarcze dla przyszłości Europy (Dz. Urz. UE C302/103 z dnia 07.12.2004). GIG, Katowice Czerwiec 2009 36 Analiza stanu i agregacja programowa dokumentów strategicznych (screening) Ateny, Dublin i Goeteborg. Do III kategorii zalicza się 34 ośrodki w tym Warszawa a do IV 26 ośrodków w tym Trójmiasto, Szczecin, Poznań, Wrocław, Katowice, Kraków oraz Łódź. 5 Według innej typologii metropolie moŜna podzielić na technologiczno – innowacyjne kulturowo – intelektualne, kulturowo – technologiczne oraz technologiczno – usługowe. Metropolie, w których znaczącą rolę odgrywa technologia i innowacja to Detroit oraz Monachium, natomiast metropolie, w których główną rolę odgrywa kultura i edukacja to Ateny, Florencje oraz Wiedeń. Aspekt kulturowo – technologiczny wyróŜnia metropolie takie jak Mediolan. Z kolei ukierunkowaniem na technologie i usługi wyróŜniają się metropolie takie jak: Londyn - Dockland, oraz Hamburg – Hafencity. Kolejna metoda klasyfikacji wg D. F. Battena (1995 r.) rozróŜnia miasta monocentryczne, takie jak Londyn, Hamburg oraz Warszawa, miasta korytarzowe, tj. Londyn – Cambridge, Glasgow – Edynburg, Helsinki – Turku, Sztokholm –Uppsala oraz miasta sieciowe np. Randstadt, Osaka Kobe. Ponadto, wyróŜnia się jeszcze metropolie wiedzy, charakteryzujące się efektywną pracą parków naukowych, technologicznych, naukowo-technologicznych. Metropolie te mają wysoce rozwinięty system inkubatorów przedsiębiorczości oraz zlokalizowane są w nich liczne instytuty i jednostki B+R, jednostki naukowe, uczelnie wyŜsze. Metropolie wiedzy posiadają dobre powiązania transportowe i wyróŜnia je wysoka jakość środowiska. Do metropolii tych zaliczamy m. in.: Newcastle, Berlin, Helsinki. Newcastle charakteryzuje się m.in. wysoką liczbą studentów na wydziałach technologicznych, występowaniem przedsiębiorstw opartych na wysokiej technologii. Z kolei w Berlinie – Adlershof występują liczne inkubatory przedsiębiorczości oraz jest to miasto charakteryzujące się korzystnymi warunkami dla małych firm innowacyjnych (typu start-up).W Helsinkach zatrudnienie w sferze badawczej na 1 000 000 mieszkańców sięga 31 500 osób a na uczelniach wyŜszych: 9 000, zlokalizowano tam ponadto 9 uniwersytetów oraz 8 politechnik kształcących 90 000 studentów.6 Z kolei, przykładem metropolii w Polsce jest Metropolia Pomorska tworzona przez główne miasta Trójmiasta: Gdańsk, Sopot oraz Gdynia. Metropolia ta jest strefą koncentracji usług, edukacji, nowoczesnych centrów handlu, medycyny, kultury i rozrywki oraz tworzy szlak połączeń transportowych między Europą Bałtycką i Środkową. 7 8 Analiza dokumentów strategicznych w kontekście metropolitalnych usług publicznych – agregacja programowa Zestawienie metropolitalnych usług publicznych zgodnie z przyjętymi kategoriami na szczeblu lokalnym, regionalnym, krajowym i europejskim po przeanalizowaniu dokumentów strategicznych pod kątem celów, priorytetów i kierunków działań uwzględniających aspekt metropolitalny rozumiany na wprost lub w ujęciu szerszym niŜ lokalnym (miejskim). 5 Lendzion J., Znaczenie obszarów metropolitalnych i ich otoczenie oraz współczesnych procesów metropolizacyjnych w kształtowaniu polityki regionalnej Państwa, ekspertyza na zlecenie Departamentu Polityki Regionalnej w MGiP. 6 T. Parteka, P. Kasprzak, Kreatywne metropolie, Departament Rozwoju Regionalnego i Przestrzennego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego 7 „Memorandum Metropolii Pomorskiej”, Gdańsk 2006. GIG, Katowice Czerwiec 2009 37 Analiza stanu i agregacja programowa dokumentów strategicznych (screening) Tabela 7 Tabela agregacyjna z przeglądu dokumentów strategicznych na szczeblu lokalnym, regionalnym, krajowym i europejskim w odniesieniu do metropolitalnych usług publicznych Kategoria usługi \ Poziom Oświata i wychowanie oraz edukacja Ochrona zdrowia Poziom lokalny Ochrona zdrowia przejawia się przede wszystkim przez świadczenie specjalistycznych usług medycznych na szczeblu regionalnym i krajowym przez ośrodki miejskie (takie jak Bytom, Piekary Śląskie, Ruda Śląska, Zabrze). Rozwój szkolnictwa wyŜszego przejawem siły ośrodka miejskiego w skali regionalnej. Kultura wysoka, dziedzictwo kulturowe oraz współpraca z instytucjami środowiska kulturalnego kształtuje ośrodki metropolitalne. Punktacja wg Tabeli 1 7 9 10 Kultura Kultura fizyczna i rekreacja Pomoc i opieka społeczna Mieszkalnictwo Wydarzenia Nieznaczny wpływ sportowe, turystki Brak nowych realizacji tranzytowej, urbanistyczno – znaczącego atrakcje wpływu na architektoniczne oraz spędzania kształtowanie renowacji istniejących wolnego czasu o funkcji obiektów na znaczeniu kształtowanie metropolitalnyc ponadlokalnym h. ośrodków warunkują rozwój metropolitalnych. metropolii. 9 0 1 Bezpieczeństwo publiczne Transport - usługi i infrastruktura Nieznaczny wpływ bezpiecznego środowiska Ŝycia na kształtowanie się ośrodków metropolitalnych. Integracja komunikacji publicznej na szczeblu ponadlokalnym, kształtowanie węzłów komunikacyjnych i punktów przesiadkowych w korytarzach transportowo komunikacyjnych, rozwój zewnętrznego systemu transportowego wpływają na rozwój metropolii. 2 24 Gospodarka Gospodarka wodna odpadami oraz zaopatrzenie w wodę i utrzymanie porządku kanalizacja i czystości Cmentarnictwo Zaopatrzenie w energię (elektroenergetyka, gazownictwo, ciepłownictwo) Zieleń publiczna Uporządkowanie i rozwój infrastruktury ochrony środowiska mają znaczenie ponadlokalne. Regionalny system gospodarki odpadami, tworzenie obiektów gospodarowanie odpadami o charakterze ponadlokalnym kształtują odpowiednią jakość środowiska w metropolii. Brak znaczącego wpływu na kształtowanie funkcji metropolitalnych. Brak znaczącego wpływu na kształtowanie funkcji metropolitalnych. Nieznaczny wpływ tworzenia atrakcyjnych przestrzeni publicznych na kształtowanie ośrodków metropolitalnych. 5 8 0 0 2 Rozwój turystyki biznesowej, Wzrost miejskiej, Rozwój Kształtowanie bezpieczeństwa Promocja transportu Racjonalna polityka wiejskiej, infrastruktury i terenów zieleni, publicznego, Poprawa infrastruktury Brak znaczącego przemysłowej, zbiorowego, stworzenie mieszkaniowa, kompleksoweg wzmacnianie Modernizacja systemu Poziom monitoring, integracja ochrony środowiska, wpływu na zintegrowanego systemu Rozwój infrastruktury i Budowa systemu przeciwdziałanie promocja o systemu zasobów podmiotów usług publicznych, regionalny poprawa jakości wód, kształtowanie regionu, wzrost transportowego, usług medycznych. gospodarki odpadami suburbanizacji, wsparcia dla przyrodniczych i ograniczenie emisji działających w wzrost ochrony funkcji rozbudowa infrastruktury, promocja zwartych poziomu osób ochrona walorów obszarze przeciwpowodziowej metropolitalnych. uczestnictwa, poprawa bezpieczeństwa osiedli uzaleŜnionych. krajobrazowych bezpieczeństwa zwiększanie publicznego oferty spędzania wolnego czasu Zapewnienie Osiągnięcie Formułowanie polityki korzystnych i europejskich transportowej w obszarach Podstawowym bezpiecznych standardów metropolitalnych jest załoŜeniem warunków realizacji powszechności i Bezpieczeństwo Poprawa infrastruktury obowiązkiem Harmonizacja rozwoju Polskie regiony w funkcjonowania interesów dostępności energetyczne kraju środowiska oraz samorządów. W kontekście Integracja systemu gospodarki odpadami narodowych poprzez rynku sportu zamierza europejskiej Promowanie rozwiązań WdroŜenie Otwarcie systemów zaleŜy od stanu poprawa jakości wód, dokumentów ratownictwa komunalnymi w eliminacje mieszkaniowego i się osiągnąć przestrzeni Brak znaczącego lokalnego przejawiają aspekt zapewniających strategicznego edukacji na ramowych / Polsce jest system zewnętrznych i rynku pracy pod poprzez politykę kulturowej dzięki medycznego oraz rozwój wpływu na przestrzenną i bezpieczeństwa metropolitalny, niemniej planowania środowisko i świat strategicznych brak Poziom technik informatycznych i rozwiązań wewnętrznych kątem zapewnienia motywującą prowadzeniu energetycznego, tj. kształtowanie jednak dokumenty funkcjonalną integrację lokalnej i celem sprostania znaczącego wpływu regionalnych, w zagroŜeń, spójności społecznej, samorządy szeregu działań w w tym telemedycyny krajowy funkcji podsystemów zdolność do strategiczne wyraźnie regionalnej wyzwaniom na kształtowanie mają znaczenie dla których są redukowanie ryzyka gospodarczej i wojewódzkie do tym zakresie na zaspokojenia potrzeb metropolitalnych transportowych; przy czym wskazują konieczność polityki wynikającym z funkcji uwzględnione oraz odpowiednie przestrzennej w opracowywania wszystkich silnych ośrodków priorytetowym zadaniem wykonania konkretnych energetycznych na społecznej. globalizacji. metropolitalnych. medycznych w kraju. wszystkie niezbędne oszacowanie ujęciu regionalnym. terenowych szczeblach szczeblu lokalnych zadań przez jest stworzenie podstaw elementy tej podejmowanych programów administracji prawnych i finansowych społeczności. poszczególne gminy. gospodarki w danych wyzwań i umiejętne rozwoju sportu i dla integrowania warunkach lokalnych. wykorzystywanie wspierania transportu obsługującego pojawiających się regionalnych obszary metropolitalne. szans.” inicjatyw. Poziom Dokumenty strategiczne określają konieczność działań w danych sektorach, zgodnie z kategoriami usług publicznych oraz odnoszą się do aspektu metropolitalnego w kontekście rozwoju systemów miejskich. Sektory dominujące w kategorii usług publicznych to nauka, transport, kultura. europejski Poprawa jakości kształcenia, rozwój Rozwój ośrodków usług kultury, miejska informatycznych, turystyka rozwój nauki kulturowa, poprawa języków obcych, infrastruktury, kształtowanie wzrost poziomu postaw społecznych uczestnictwa. mają znaczenie w kształtowaniu usług metropolitalnych. GIG, Katowice Czerwiec 2009 38 Analiza stanu i agregacja programowa dokumentów strategicznych (screening) Wnioski z agregacji dokumentów programowych Analiza powyŜszej tabeli agregacyjnej prowadzi do następujących wniosków: 1) Analiza dokumentów na poziomie lokalnym (strategie, dokumenty branŜowe) wykazała iŜ dominującymi obszarami zagadnień odnoszącymi sie do kategorii usług publicznych są: – Ochrona zdrowia, Kultura, Kultura fizyczna i rekreacja, Transport - usługi i infrastruktura, Gospodarka wodna - zaopatrzenie w wodę i kanalizacja, – Gospodarka odpadami oraz utrzymanie porządku i czystości. – – – – 2) Na poziomie regionalnym zidentyfikowano zasadniczo dwa typy odniesień do zagadnień metropolitalności: – – w ramach celów i priorytetów i kierunków działań odnoszących się bezpośrednio do obszarów usług publicznych, w ramach zadań dedykowanych do realizacji na poziomie ponadlokalnym bez konkretnego odniesienia do metropolii. 3) Kluczowym dokumentem analizowanym na poziomie regionalnym jest Projekt Strategii Rozwoju Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii „Silesia” do 2025 r. Strategia określa poniŜsze priorytety: – – – – – Priorytet A: „zarządzanie i pozycja Metropolii” Priorytet B: „gospodarka i nauka” Priorytet C: „transport i komunikacja” Priorytet D: „środowisko” Priorytet E: „warunki Ŝycia” 4) Z analizy dokumentów na poziomie krajowym i unijnym wynika, Ŝe: – wszystkie kategorie usług (poza zielenią publiczną i cmentarnictwem) znajdują bezpośrednie lub pośrednie odzwierciedlenie w priorytetach Strategii Rozwoju Kraju 2007 - -2015 oraz zapisach Narodowego Programu Foresight Polska 2020, – pomimo braku bezpośrednich odniesień do zagadnień metropolitalności w analizowanych dokumentach znaczna część zapisów odnosi się do działań realizowanych na poziomie ponadlokalnym, regionalnym bez wyraźnego wskazania szczebla (struktury) administracyjnego, – poza przyjętymi kategoriami usług publicznych ujęto dodatkowo tzw. aspekt horyzontalny, który nie dotyczy konkretnie danego sektora usług, lecz odwołuje się do zagadnień rozwoju regionalnego, co ma szczególne znaczenie w przypadku Górnośląskiego Obszaru Metropolitalnego określonego w Zaktualizowanej Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju (2005), – część dokumentów strategicznych szczebla krajowego dotyczy kilku kategorii usług publicznych (m.in. Strategia Polityki Społecznej na lata 2007 – 2013, Polityka Ekologiczna Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016), a nawet tych samych priorytetów działań jak np. w przypadku bezpieczeństwa publicznego, pomocy i opieki społecznej oraz oświaty i wychowania) GIG, Katowice Czerwiec 2009 39 Analiza stanu i agregacja programowa dokumentów strategicznych (screening) – z dokumentów szczebla unijnego wynika konieczność rozpatrywania zagadnień w kontekście polityki regionalnej Unii Europejskiej, określają działania w danych sektorach, zgodne z kategoriami usług publicznych oraz odnoszą się do aspektu metropolitalnego w kontekście rozwoju systemów miejskich. Sektory dominujące w kategorii usług publicznych to nauka, transport, kultura. 9 Fakty metropolitalne Na terenie Górnośląskiego Obszaru Metropolitalnego planowanych i częściowo juŜ wdraŜanych jest szereg inwestycji o znaczeniu ponadregionalnym, których realizacja z pewnością wpłynie na kreowanie i doskonalenie usług publicznych o charakterze metropolitalnym. Działania inwestycyjne dotyczą głownie transportu, w tym optymalizacji komunikacji zbiorowej oraz obiektów o charakterze kulturalnym i naukowym będących wizytówką obszaru górnośląskiego. PoniŜsza tabela zestawia najwaŜniejsze plany i fakty inwestycyjne planowane do wdroŜenia na koniec roku 2015, przy współudziale środków dotacyjnych, w tym UE. Tabela 8 Wykaz waŜniejszych inwestycji realizowanych na terenie GOM Instytucja Lp. Nazwa Projektu wdraŜająca Projekt Budowa Drogi Współpracy Regionalnej od DK79 do Węzła 1. Miasto Jaworzno A4 Jeleń Budowa odcinka trasy N-S od ul. 1-go Maja do Drogowej 2. Miasto Ruda Śląska Trasy Średnicowej w Rudzie Śląskiej wraz z węzłem dwupoziomowym z ul. 1-go Maja Uniwersytet Śląski Centrum Informacji Naukowej i Biblioteka Akademicka 3. w Katowicach Budowa bytomskiego odcinka Obwodnicy Północnej 4. Miasto Bytom Aglomeracji Górnośląskiej – etap III Województwo Dostawa Elektrycznych Zespołów Trakcyjnych do 5. Śląskie wykonywania pasaŜerskich przewozów regionalnych Budowa nowoczesnej hali widowiskowo-sportowej 6. Miasto Gliwice PODIUM Województwo Kontynuacja budowy Drogowej Trasy Średnicowej 7. śląskie „Zachód” – odcinek Zabrze – Gliwice Muzeum Śląskie w Budowa nowej siedziby Muzeum Śląskiego w Katowicach 8. Katowicach 9. Miasto Katowice Międzynarodowe Centrum Kongresowe w Katowicach Stworzenie połączenia DTŚ z Dąbrową Górniczą - etap I Województwo połączenie DTŚ w Katowicach z ObrzeŜną Zachodnią w 10. Śląskie Mysłowicach wraz z przebudową obiektów inŜynierskich Szybka Kolej Regionalna Tychy – Dąbrowa Górnicza – 11. Miasto Tychy etap I Tychy Miasto – Katowice. Budowa siedziby Narodowej Orkiestry Symfonicznej 12. Miasto Katowice Polskiego Radia w Katowicach Budowa sali koncertowej przy Zespole Szkół Muzycznych 13. Gmina Sosnowiec w Sosnowcu Wartość Projektu [mln PLN] 59,3 94,5 79,5 110,8 156,2 365,0 1 200,0 240,0 160,0 120,0 50,0 120,20 41,18 Realizacja tych inwestycji będzie miała istotne znaczenie w kreowaniu wiodących funkcji metropolitalnych w zakresie usług publicznych i ma na celu: − Doskonalenie powiązań transportowych, − Skupiania i rozwijania instytucji naukowych kształcących na poziomie wyŜszym, − Wzmacniania potencjału innowacyjnego w zakresie technicznym, ekonomicznym, społecznym, politycznym i kulturalnym, − UmoŜliwiania uczestnictwa w międzynarodowych kontaktach, wydarzeniach w skali europejskiej. − Tworzenia wyjątkowości i specyfiki miejsca. GIG, Katowice Czerwiec 2009 40 Analiza stanu i agregacja programowa dokumentów strategicznych (screening) 10 Podsumowanie wraz z wytycznymi do prac paneli tematycznych oraz panelu horyzontalnego W wyniku przeprowadzonych analiz oraz agregacji dokumentów strategicznych moŜna wywnioskować następujące tezy: − aspekty metropolitalne najpełniej zostały ujęte w dokumentach strategicznych szczebla regionalnego, − dokumenty szczebla lokalnego dają obraz niedoborów w zakresie identyfikacji zarówno potrzeb jak i obszarów usług będących przedmiotem funkcjonowania metropolii, − wyniki screeningu dokumentów szczebla lokalnego i regionalnego jednoznacznie wskazują, Ŝe transport jest postrzegany jako usługa najwaŜniejsza dla metropolizacji; poza nim w przeanalizowanych dokumentach strategicznych aspekty metropolitalne (regionalne) zostały zasygnalizowane przy takich kategoriach usług jak: kultura, kultura fizyczna i rekreacja oraz ochrona zdrowia / medycyna – nie moŜna natomiast potwierdzić dominacji którejś z nich, − elementy wizji metropolii i postulowane narzędzia realizacji wizji zostały przedstawione w poniŜszej tabeli (Tabela 9), − agregacja programowa wskazuje, iŜ panele tematyczne powinny ukonstytuować się według poniŜszych zagadnień dotyczących poszczególnych kategorii usług publicznych: transport (Transport - usługi i infrastruktura), medycyna (Ochrona zdrowia oraz elementy Bezpieczeństwa publicznego), kultura (Kultura, Kultura fizyczna i rekreacja), środowisko (Gospodarka wodna - zaopatrzenie w wodę i kanalizacja, Gospodarka odpadami oraz utrzymanie porządku i czystości, Zaopatrzenie w energię, Zieleń publiczna). − wyniki zagregowanych zapisów dotyczących poszczególnych obszarów tematycznych przedstawiono w poniŜszej tabeli (Tabela 10), GIG, Katowice Czerwiec 2009 41 Analiza stanu i agregacja programowa dokumentów strategicznych (screening) Tabela 9 Elementy wizji metropolii i postulowane narzędzia realizacji wizji Element wizji lub narzędzie obszar niesprzeczności róŜnych dokumentów uwagi Model metropolii policentryczny - usługi medyczne, - szkolnictwo wyŜsze, - turystyka miejska, przemysłowa i sakralna, - turystyka biznesowa i kongresowa - infrastruktura kultury o znaczeniu metropolitalnym - powołanie agencji promującej „wizytówki Metropolii” i „flagowe” imprezy - przekazanie do zarządu GZM Wojewódzkiego parku Kultury i Wypoczynku - powołanie Metropolitalnego Banku Rozwoju dla budowania kapitału finansowego metropolii - wyodrębnienie w ramach GZM związku komunalnego organizującego transport miejski, komunikację, gospodarkę odpadami - wyodrębnienie w ramach GZM jednostki zarządzającej wybranymi drogami o znaczeniu metropolitalnym - metropolitalny plan gospodarki odpadami - metropolitalne studium transportowo-komunikacyjne - metropolitalny program zaopatrywania mieszkańców w energię - metropolitalny program odbudowy i ochrony zasobów wód powierzchniowych i podziemnych - Program Rozwoju Gospodarczego Metropolii Silesia - plan zagospodarowania przestrzennego Metropolii Silesia - metropolitalny system kulturalno-sportowo-rekreacyjny - rozwój e-usług sygnalizowane elementy specjalizacji miast wymienione w projekcie strategii rozwoju górnośląskozagłębiowskiej metropolii „Silesia” do roku 2025 i/lub w planie zagospodarowania przestrzennego województwa w przypadku usług medycznych dokumenty strategiczne nie poruszają wymiaru międzynarodowego określane głównie w Strategii rozwoju górnośląsko-zagłębiowskiej metropolii „Silesia” do roku 2025 Wizytówki metropolii Narzędzia finansowoinstytucjonalne metropolizacji Postulowane programy branŜowe związane z usługami publicznymi Postulowane programy horyzontalne związane z usługami publicznymi GIG, Katowice Czerwiec 2009 określane głównie w Strategii rozwoju górnośląsko-zagłębiowskiej metropolii „Silesia” do roku 2025 określane głównie w Strategii rozwoju górnośląsko-zagłębiowskiej metropolii „Silesia” do roku 2025; metropolitalny plan zagospodarowania przestrzennego: postulat zgodny takŜe z planem zagospodarowania przestrzennego województwa e-usługi: zgodnie ze strategią rozwoju społeczeństwa informacyjnego województwa śląskiego do roku 2015 42 Analiza stanu i agregacja programowa dokumentów strategicznych (screening) Tabela 10 Obszary tematyczne i ich związek z Górnośląskim Obszarem Metropolitalnym Poziom odniesienia Transport Medycyna Cechy Otwartość komunikacyjna o zasięgu Świadczenie specjalistycznych usług metropolitalne regionalnym, krajowym i medycznych na szczeblu regionalnym międzynarodowym; krajowym i światowym Zintegrowane systemy transportowe tworzące korytarze transportowo – komunikacyjne o zasięgu ponadlokalnym; Dobra komunikacja wewnętrzna, w tym publiczna. Dostępność zewnętrzna poprzez porty lotnicze o zasięgu międzynarodowym Cele/Priorytety Integracja komunikacji publicznej, rozwój Rozwój infrastruktury medycznej w ośrodkach metropolitalne zewnętrznego systemu transportowego szczególnie oraz stworzenie węzłów komunikacyjnych i świadczących usługi medyczne na punktów przesiadkowych w korytarzach wysokim poziomie i w znaczącym transportowo - komunikacyjnych, a takŜe ujęciu ilościowym. Specjalizacja w określonych dziedzinach medycyny. rozwój portu lotniczego. w tym odniesienie do Projektu Strategii Rozwoju GórnośląskoZagłębiowskiej Metropolii „Silesia” do 2025 r. GIG, Katowice Czerwiec 2009 Cel strategiczny 5 – duŜy udział transportu publicznego w przewozach pasaŜerskich Kierunki: CO5_1: podniesienie jakości usług w transporcie publicznym CO5_2; poprawa efektywności zarządzania transportem publicznym Cel strategiczny 6 – otwartość komunikacyjna o zasięgu regionalnym, krajowym i międzynarodowym Kierunki: CO6_1: rozwój sprawnych drogowych powiązań komunikacyjnych CO6_2: rozwój powiązań kolejowych i lotniczych Cel strategiczny 3 – wysoka atrakcyjność i konkurencyjność gospodarki tradycyjnej i innowacyjnej Kierunek: CO3_1: rozwój i komercjalizacja specjalności (rozwój ilościowy i jakościowy infrastruktury i usług medycznych) Cel strategiczny 10 – zdrowe i bezpieczne społeczeństwo Kierunek: CO10_2: dostosowywanie usług do potrzeb starzejącego się społeczeństwa (placówki paliatywnohospicyjne) Kultura Wysoka jakość infrastruktury kultury, współpraca instytucji środowiska kulturalnego na szczeblu ponadlokalnym, ponadregionalnym i międzynarodowym Środowisko Zintegrowane systemy infrastruktury i logistyki warunkujące wysoką jakość środowiska i atrakcyjność przestrzeni, w tym m.in. systemy gospodarki odpadami komunalnymi gospodarki wodno-ściekowej, zaopatrzenia w energię Rozwój infrastruktury kultury pod względem ilościowym i jakościowym Tworzenie warunków przestrzennych dla rozwoju ośrodków kultury, nauki i szkolnictwa wyŜszego na obszarze metropolii, w oparciu o innowacyjność wynikającą z potencjału naukowego, badawczorozwojowego i technologicznego obszaru metropolitalnego. Promocja produktów o charakterze kulturalnym. Cel strategiczny 3 – wysoka atrakcyjność i konkurencyjność gospodarki tradycyjnej i innowacyjnej Kierunek: CO3_1: rozwój i komercjalizacja specjalności (rozwój ilościowy i jakościowy infrastruktury kultury o znaczeniu metropolitalnym Ukształtowanie ładu przestrzennego metropolii, m.in. poprzez uporządkowanie i rozwój infrastruktury ochrony środowiska. Cel strategiczny 9 – zrównowaŜona i zintegrowana polityka miejska Cel strategiczny 7 – wysoka jakość środowiska oraz racjonalne gospodarowanie jego zasobami Cel strategiczny 8 – zintegrowana gospodarka odpadami komunalnymi Kierunki: CO8_1: stworzenie metropolitalnego systemu gospodarki odpadami komunalnymi CO8_2: kształtowanie świadomości społecznej i prawidłowych postaw konsumenckich w zakresie gospodarki odpadami 43 Analiza stanu i agregacja programowa dokumentów strategicznych (screening) Poziom odniesienia Fakty metropolitalne GIG, Katowice Czerwiec 2009 Transport Na terenie aglomeracji połoŜony jest obecnie jedyny w Polsce węzeł dwóch autostrad stwarzający docelowo znakomite połączenie z systemem autostradowym w kraju i zagranica. Budowa licznych połączeń i węzłów komunikacyjnych (np. połączenia na trasach DK79 -Węzeł A4 Jeleń, przedłuŜenie DTŚ do Gliwic, kolejny etap obwodnicy północnej aglomeracji), przebudowa istniejących, kluczowych dróg i węzłów komunikacyjnych. Rozbudowa linii tramwajowych, budowa szybkiej kolei regionalnej wymiana taboru kolejowego i samochodowego. Rozbudowa i wzrost znaczenia lotniska międzynarodowego w Pyrzowicach. Medycyna Obecność specjalistycznych placówek opieki zdrowotnej, tj.: −Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu (ośrodek akademicki świadczący usługi w zakresie rozpoznawania i leczenia chorób serca, naczyń i płuc) − Centrum Onkologii Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie Gliwice Centrum Onkologii (wysokospecjalistyczny i nowoczesny ośrodek zajmujący się leczeniem chorób nowotworowych) −Górnośląskie Centrum Medyczne (centrum świadczy specjalistyczne usługi m.in. w zakresie kardiologii) −Centrum Leczenia Oparzeń Siemianowice Śląskie (wiodący ośrodek leczący urazy oparzeniowe i ich następstwa) −Samodzielny Publiczny Wojewódzki Szpital Chirurgii Urazowej im. dr Janusza Daaba w Piekarach Śląskich (monoprofilowa placówka specjalizująca się w obszarach ortopedii i traumatologii narządu ruchu) Kultura Budowa znaczących nowych (licznych) obiektów kulturalnych i rozwój istniejących ośrodków kultury (np. budowa Muzeum Śląskiego w Katowicach, siedziby Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach, sali koncertowej w Sosnowcu) oraz innych o szerszym znaczeniu: Hala Widowiskowo – Sportowa Podium, Międzynarodowe Centrum Kongresowo – Wystawiennicze. W Katowicach funkcjonuje nowoczesna sala koncertowa Symfonia przy Akademii Muzycznej. Środowisko Realizacja projektu międzygminnego: "System gospodarki odpadami dla miast Górnośląskiego Związku Metropolitalnego wraz z budową zakładów termicznej utylizacji odpadów". Jedyny w kraju zbiorczy system zaopatrzenia w wodę miast aglomeracji obsługiwany przez GPW. 44 Analiza stanu i agregacja programowa dokumentów strategicznych (screening) − zaproponowane obszary tematyczne będące przedmiotem paneli korespondują z zapisami Strategii rozwoju górnośląsko-zagłębiowskiej metropolii „Silesia” do roku 2025, która określa w jakich sferach będą wykształcone produkty - wizytówki charakteryzujące metropolię, tj. usługi medyczne, szkolnictwo wyŜsze, turystyka miejska, przemysłowa i sakralna, infrastruktura kultury o znaczeniu metropolitalnym. − przedmiot prac panelu horyzontalnego powinien obejmować pozostałe kategorie usług, tj.: Oświata i wychowanie oraz Edukacja, Pomoc i opieka społeczna, Mieszkalnictwo, Bezpieczeństwo publiczne, e-usługi. − dla poszczególnych obszarów tematycznych moŜna zdefiniować zestaw załoŜeń i celów oraz kryteriów dla modelu funkcjonowania usług metropolitalnych. Tabela 11 Zestaw załoŜeń i celów oraz kryteriów dla modelu funkcjonowania usług metropolitalnych Nazwa obszaru ZałoŜenia i cele dla usług metropolitalnych Kryteria modelu funkcjonowania usług metropolitalnych transport Przestrzenna i funkcjonalna integracja systemów transportowych, Rozwój transportu intermodalnego, Tworzenia systemów logistyki miejskiej, Dostępność dla osób niepełnosprawnych. Zorientowanie na uŜytkownika Bezpieczeństwo Poziom integracji podsystemów transportowych Poziom integracji z europejskimi systemami transportu Sposób planowania działań inwestycyjnych (plan na poziomie metropolii) medycyna PPP w ochronie zdrowia Specjalistyczność Poziom informatyzacji oraz świadczenia e-usług Poziom integracji instytucjonalnej i organizacyjnej kultura PPP w promocji funkcjonowaniu kultury środowisko ZrównowaŜone planowanie przestrzenne w oparciu o plan zagospodarowania przestrzennego dla metropolii Skuteczna rekultywacja i ponowne zagospodarowanie terenów poprzemysłowych Przeciwdziałanie „konsumpcji” terenów zielonych WdraŜanie modelu PPP Spójny i ogólnodostępny system informacji o stanie środowiska GIG, Katowice Czerwiec 2009 i Liczba imprez o charakterze międzynarodowym i ponadlokalnym RóŜnorodność oferty kulturalnej Bezpieczeństwo ekologiczne Wysoka jakość Ŝycia Poziom integracji instytucjonalnej i organizacyjnej oraz infrastrukturalnej 45 Analiza stanu i agregacja programowa dokumentów strategicznych (screening) Nazwa obszaru Zagadnienia horyzontalne GIG, Katowice Czerwiec 2009 ZałoŜenia i cele dla usług metropolitalnych Kryteria modelu funkcjonowania usług metropolitalnych 1. Wysoka jakość Ŝycia uwzględniająca równość szans 2. Narzędzia metropolizacji (system finansowania inwestycyjnej, fiskalizm metropolitalny, e-zarządzanie), 3. e-usługi 4. Wysoka jakość przestrzeni vs suburbanizacja 5. Bezpieczeństwo publiczne 6. Usługi o charakterze metropolitalnym działalności 46