Skaidrė 1 - Zemdirbyste
Transkrypt
Skaidrė 1 - Zemdirbyste
HODOWLA OWSA NA LITWIE Vida Danytė Instytut Rolniczy, Litewskie Centrum Nauk Agrarnych i Leśnych, Dotnuva, Litwa Instituto al. 1, 58344 Akademija, Kedainiai distr., Lithuania [email protected], tel. +370 687 14448 Hodowlę owsa na Litwie rozpoczął w roku 1922 prof. Dionizas Rudzinskas. W okresie pierwszych 10 lat prac główną metodą hodowlaną była selekcja pojedyncza. Później, w większości przypadków, materiał początkowy był rozwijany metodą hybrydyzacji między odmianowej. Od początku prowadzonych prac hodowlanych owsa na Litwie zarejestrowano następujące odmiany: Stipruolės (1936), Gyrūnės (1949), Skaistūnės (1963), Sidabrės (1974), Jaugila (1995), Migla DS (2001) i Mina DS (2010). Obecnie celem hodowli owsa na Litwie jest odporność na choroby oraz skład chemiczny nasion, ale najważniejszym parametrem pozostaje plon. W roku 2012 badaniom podlegało 20 nowych oplewionych i nagoziarnistych linii hodowlanych owsa. Litewskie odmiany Migla DS i Mina DS były użyte jako odmiany standardowe. Odmiana Migla DS wyróżnia się wysoką zawartością białka i tłuszczu. Nagoziarnista odmiana Mina DS jest raczej wysoka ale odporna na wyleganie. Odmiana ta daje, na ogół, wysoki plon. Średni plon odmiany Migla DS wynosi 4,3 t ha-1 a odmiany Mina DS 4,0 t ha-1. Większość oplewionych liniej hodowlanych wykazują większy poziom plonowania w porównaniu do odmian standardowych, ale między linii nagoziarnistych najwyżej plonują odmiana standardowa. Plon linii hodowlanej DS 1650-51 (Rasputin / Belinda) był około 25% wyższy w porównaniu do standardowej odmiany Migla DS i wynosił 5,4 t ha-1. Wysoki plon nasion miały także genotypy DS 1639-11 i DS 1639-37 (Flamingstern /Flamindsprofi), DS 1526-9 (1373-24 /Edit), DS 1644-47 i DS 1644-68 (Triton /LPSH 00503), DS 1638-9 (Cwal /149111). Rok 2012 był bardzo dobry dla oceny odporności zbóż na wyleganie. Standardowa odmiana Migla DS była wysoka i okazała się nie odporna na wyleganie. W efekcie została oceniona na 3,8 punktu (1 - całkowite wyleganie, 9 - brak wylegania). Rośliny owsa nagoziarnistego były wysokie ale większość z nich wykazało dużą odporność na wyleganie. Nagoziarniste linie hodowlane owsa w porównaniu do linii oplewionych były bardziej odporne na wyleganie i niektóre choroby grzybowe a także miały dłuższy okres wegetacji. Ich ziarno miało wyższą masę hektolitra, wyższą zawartość białka, tłuszczu i skrobi oraz więcej fosforu i β-glukanów. Zawartość białka w oplewionych liniach hodowlanych owsa DS 1638-9 (Cwal /1491-11) i DS 1644-68 (Triton /LPSH 00503) była podobna do zawartości w odmianach owsa nagoziarnistego i może być oceniona jako bardzo wysoka ponieważ nagoziarniste odmiany owsa, ze względu na brak plewek, mają zwykle wyższą zawartość białka. Praca finansowana ze środków Litewskiego Ministerstwa Rolnictwa jako projekt badawczy MT/11-33 „Selekcja odmian zbóż dla produktów z całego ziarna z wyższą wartości żywieniowej”.