Legiony Polskie we Włoszech 1. W 1789 r. we Francji do szło do

Legiony Polskie we Włoszech
1. W 1789 r. we Francji do szło do buntów tzw. stanu trzeciego (chłopi, mieszczanie)
przeciwko królowo Ludwikowi XVI i rządzącym grupom szlachty i duchowieństwa.
2. Po przejęciu przez nich władzy wprowadzono we Francji równość wszystkich ludzi i
zniesiono przywileje.
3. W 1795 r. po III rozbiorze Polska przestała istnieć.
4. Polacy liczyli na pomoc rewolucyjnej Francji i wielu polskich emigrantów weszło w skład
Legionów Polskich we Włoszech, walczących u boku wojsk Francuzów.
5. Na czele Legionów stanął gen. Jan Henryk Dąbrowski.
6. Pisarz Józef Wybicki ułożył dla żołnierzy „Pieśń Legionów Polskich we Włoszech”. Pieśń
ta pod nazwą Mazurka Dąbrowskiego, szybko stała się bardzo popularna i towarzyszyła
Polakom przez cały XIX w., a w 1927 r. stała się hymnem Polski.
7. W 1807 r. przywódca Francuzów Napoleon Bonaparte po zwycięstwach nad Prusami,
utworzył z części ziem dawnej Polski Księstwo Warszawskie.
8. W 1812 r. Napoleon poniósł jednak klęskę w wojnie z Rosją i w 1815 r. Księstwo
Warszawskie zlikwidowano, a Polacy ponownie nie mieli swojego państwa.
Powstanie listopadowe
1. Po klęsce Napoleona odbył się Kongres Wiedeński, czyli spotkanie przywódców państw
europejskich. Dokonali oni nowego podziału Europy.
2. Z dawnych ziem Księstwa Warszawskiego jedynie Wielkopolska wróciła do Prus, a reszta
trafiła do Rosji pod nazwą Królestwo Polskie. Zachowano w nim język polski w urzędach
i szkołach oraz polską armię
3. Ponieważ car rosyjski łamał prawa Polaków, w nocy z 29 na 30 listopada, 1830 r.,
wybuchło powstanie, zwane listopadowym, przeciwko Rosji.
4. Mimo wielkiej waleczności, poświęceniu i zwycięskich bitew, Polacy ulegli przewadze
wojsk rosyjskich w 1831 r.
5. Wielu powstańców wyjechał oz kraju, inni trafili do więzień, skonfiskowano im majątki
oraz zsyłano na Syberię. Zlikwidowano polską armię.
Życie na emigracji
1. Po upadku powstania listopadowego tysiące Polaków wyjechało z kraju szukając
schronienia i lepszego życia. Uciekali żołnierze, ale także artyści i zwykli ludzie. Polacy
byli pozytywnie przyjmowani w krajach europejskich.
2. Polskie organizacje działające na emigracji wysyłały do kraju swych emisariuszy
(posłanników), dzięki czemu utrzymywano kontakt z krajem.
3. Gdy w 1848 r. w wielu państwach Europy wybuchły protesty i walki przeciwko władcom,
w których ludzie domagali się większych praw i poprawy warunków życia, Polacy
również wzięli w nich udział w myśl hasła „za wolność naszą i waszą”. Wydarzenia te
nazwano Wiosną Ludów.
Powstanie styczniowe
1. W okupowanej Polsce, ludzie nie zapominali o swoim języku i kulturze. Świętowano
rocznice narodowe, śpiewano patriotyczne pieśni. Było to przyczyna ostrych represji ze
strony Rosji.
2. Zaczęły powstawać tajne organizacje, które dążyły do wybuchu kolejnego powstania
przeciwko Rosji, które wybuchło w styczniu, 1863 r. i nazwano go powstaniem
styczniowym 1863-1864.
3. Aby nie dopuścić do powstania władze rosyjskie ogłosiły brankę, czyli pobór młodych
ludzi do armii rosyjskiej.
4. Wtedy nie posiadaliśmy już armii, dlatego prowadziliśmy walkę partyzancką, atakując
małe oddziały rosyjskie.
5. Mimo poświęceń skończyło się ono klęską. Wielu powstańców wysłano na Syberię do
ciężkich prac w kopalniach i kamieniołomach, zabierano im majątki.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
W obronie polskości
Po upadku powstania styczniowego wzmogły się represje wobec Polaków, szczególnie w
zaborze rosyjskim i pruskim.
Władze rosyjskie zmuszały Polaków do używania w szkole, urzędach i sądach języka
rosyjskiego, co nazywamy rusyfikacją.
Podobne działania pruskie nazywamy germanizacją.
W drugiej połowie XIX w. w zaborze austriackim zwanym Galicją udało się Polakom
uzyskać tzw. autonomię. Byliśmy częścią Austrii, a później Austro-Wegier, ale
swobodnie można było wszędzie używać języka polskiego. Działały polskie teatry,
biblioteki, gazety.
Polakom w zaborze pruskim zabierano ziemie, a także wysiedlano ich z dawnych polskich
terenów.
Cenzura to kontrola przez władze wszystkich publikacji, widowisk, radia i telewizji.
Rozwój przemysłu i miast
Manufaktura to zakład produkcyjny, oparty na pracy ręcznej.
Fabryka to zakład, w którym do pracy wykorzystywane są maszyny.
Właścicieli hut, kopalń, manufaktur i fabryk zaczęto nazywać burżuazją.
Wielu chłopów opuszczało swoje wioski i udawało się do miast, by tam zatrudnić się w
manufakturach i fabrykach. Pracujących tam ludzi nazywano proletariatem.
5. Pracowali oni nawet po 16 godzin dziennie. Nie mieli urlopu, emerytury, renty, ani
żadnych zasiłków. Aby domagać się swoich praw, tworzyli on związki zawodowe, czyli
organizacje, które zrzeszały pracowników by walczyć wspólnie o ich prawa.
6. Obok fabryk powstawały osiedla robotnicze. W ten sposób szybko rozrastały się i
rozwijały się miasta. Proces ten nazywamy urbanizacją.
1.
2.
3.
4.
Czasy wynalazców
1. W XVIII w. produkcję zrewolucjonizowało wynalezienie maszyny parowej.
2. W XIX wieku wynaleziono silnik spalinowy i elektryczny, które były mniejsze od
maszyny parowej.
3. Wiek XIX to okres bardzo szybkich zmian w różnych dziedzinach. Ten wiek określany
jest początkiem cywilizacji technicznej.
4. Wynalazki XIX i początku XX wieku: pociągi, Żarówka – Tomasz Edison, samochód,
samolot – pierwszy lot bracia Wright 1903 r., telefon 1876 r., promienie rentgenowskie,
szczepionka na wściekliznę (Ludwik Pasteur), Kinematograf, lampa naftowa, Maria
Curie-Skłodowska odkryła dwa promieniotwórcze pierwiastki polon i rad.
I wojna światowa
1. Koniec XIX w. i początek XX to początek konfliktów, które doprowadziły do wybuchu I
wojny światowej.
2. W Europie powstały dwa sojusze wojskowe:
a. Ententa (Francja, Wielka Brytania i Rosja),
b. państwa centralne (Niemcy, Austrio-Węgry i Włochy),
3. Wojna wybuchła w sierpniu 1914 r. po zamordowaniu w Sarajewie arcyksięcia
Ferdynanda następcy tronu austriackiego.
4. W 1917 r. do wojny po stronie państw Ententy włączyły się USA, również Włochy
przeszły na stronę Ententy.
5. W 1917 r., w Rosji wybuchła rewolucja komunistyczna na czele, której stanął
Włodzimierz Lenin.
6. Wojna zakończyła się11 listopada 1918 r. porażką państw centralnych, a w czerwcu 1919
r. podpisano traktat wersalski kończący wojnę.
7. W wyniku I wojny światowej państwa biorące udział w rozbiorach Polski przegrały.
Austro-Węgry się rozpadły, Niemcy przegrały wojnę, a w Rosji wybuchła rewolucja.
8. W Europie powstały nowie państwa: Czechosłowacja, Jugosławia, Węgry, Polska, Litwa,
Łotwa, Estonia.
Odzyskanie niepodległości
1. Podczas I wojny światowej w Polsce istniały dwie koncepcje odzyskania niepodległości.
a. Józef Piłsudski poparł państwa centralne i tworzył Legiony Polskie walczące u
boku Austriaków. Miały one później doprowadzić do odbudowy Polski,
b. Roman Dmowski opowiadał się za współpracą z Ententą. Dzięki jego staraniom
tworzono polskie oddziały w Rosji i Francji (Błękitna Armia Józefa Hallera).
2. Powstanie niepodległej Polski poparł w swym wystąpieniu prezydent USA Wilson.
3. 11 listopada 1918 r., gdy zakończyła się I wojna światowa, państwa zaborcze nie były w
stanie kontrolować sytuacji w Polsce i po 123 latach Polska odzyskała niepodległość.
4. Władzę w Polsce objął Józef Piłsudski, jako naczelnik państwa i dowódca wojska.
Wkrótce na premiera mianował współpracownika Romana Dmowskiego, wybitnego
pianistę, Ignacego Jana Paderewskiego.
5. W styczniu 1919 r. odbyły się w Polsce pierwsze powszechne (głosowali wszyscy)
wybory do sejmu.
Walka o granice
1. O przynależności do Powiśla, Warmii, Mazur i Śląska miały zadecydować plebiscyty,
czyli głosowania mieszkańców. Niestety większość opowiedziała się za Niemcami.
2. Ponieważ Niemcy nie chcieli oddać Polsce Wielkopolski i Śląska, mieszkańcy tych
terenów wywołali powstania:
a. W Wielkopolsce powstanie wybuchło w grudniu 1918 r. i było to jedyne w czasie
zaborów zwycięskie dla nas powstanie,
b. Na Śląsku wybuchły trzy powstania w 1919, 1920 i 1921 r., ostatecznie udało się
część Śląska przyłączyć do Polski
3. Na odrodzone państwo polskie w 1919 r. zaczęli atakować Bolszewicy, którzy objęli
władzę Rosji.
a. W 1920 r. przełamali oni linię frontu i zbliżali się do Warszawy,
b. Ogłosili nawet całemu światu upadek Polski i chcieli iść na podbój całej Europy,
c. Polacy nie tylko obronili Warszawę, ale znad rzeki Wieprz kontruderzenie
wyprowadził Józef Piłsudski, który od 15 sierpnia 1920 r. rozgromił Armię
Czerwoną, która w popłochu uciekała z pola bitwy,
4. Dzięki temu zwycięstwu uratowaliśmy niepodległość swoją i innych krajów Europy.
5. Do dziś na pamiątkę ówczesnych wydarzeń obchodzimy święta:
a. Niepodległości - 11 listopada
b. Wojska Polskiego - 15 sierpnia
II Rzeczpospolita
1. Państwo polskie istniejące w latach 1918-1939 nazywamy II Rzeczpospolita.
2. W 1921 r. Polska liczyła 27 milionów mieszkańców. Uchwalono wtedy także konstytucję,
która wprowadziła urząd prezydenta Polski wybieranego przez sejm i senat.
3. Pierwszym prezydentem został Gabriel Narutowicz, ale kilka dni później został
zamordowany. Kolejnym prezydentem byli Stanisław Wojciechowski i Ignacy Mościcki.
4. Z polityki wycofał się Józef Piłsudski uznając, że prezydent ma za małą władzę.
5. Dopiero w 1926 r. widząc kłótnie polityków i słabość państwa, Piłsudski przy pomocy
zaufanych ludzi przejął władzę w Polsce, dokonując tzw. zamachu majowego.
6. W naszym państwie Polacy stanowili około 68% mieszkańców, Ukraińców było około
14%, Żydów - 8%, Białorusinów - 3% a Niemców - 2%
1.
2.
3.
4.
5.
6.
1.
2.
3.
4.
1.
2.
3.
4.
5.
Osiągnięcia II Rzeczypospolitej
Głównym zadaniem władz Polski było zjednoczenie kraju, który przez 123 lata był zajęty
przez zaborców, brakowało połączeń drogowych i kolejowych.
Brakowało polskich szkół, przez co był duży analfabetyzm. Dlatego wprowadzono
powszechną i obowiązkową naukę w szkole.
Aby mieć dostęp do morza wybudowaliśmy nowoczesny port morski w Gdyni.
Polskie władze utworzyły także Centralny Okręg Przemysłowy, czyli teren, w którym
zbudowano nowe fabryki, kopalnie i inne przedsiębiorstwa.
Polska opierała się w większości na rolnictwie, w którym brakowało jednak
nowoczesnych maszyn.
Odnosiliśmy sukcesy w sporcie i kulturze, mieliśmy wiele medali olimpijskich, a
Władysław Reymont otrzymał literacką nagrodę Nobla.
Dwudziestolecie zmian
Dwudziestolecie to okres w historii trwający od 1918 r. do 1939 r., czyli od zakończenia
pierwszej i wybuchu II wojny światowej.
Był to czas rozwoju transportu.
a. na masową skalę zaczęto produkować samochody,
b. rozwinął się przemysł i transport lotniczy.
Na szeroką skalę rozpowszechniono elektryczność, a wraz z nią wynaleziono bardzo dużo
przydatnych urządzeń jak: lodówka, pralka, odkurzacz.
W dziedzinie nauki, duży postęp dokonał się w medycynie, fizyce i chemii:
a. Aleksander Fleming odkrył pierwszy antybiotyk - penicylinę,
b. Albert Einstein prowadził badania nad promieniotwórczością, co wykorzystano do
budowy bomby atomowej.
Powstanie ZSRR
ZSRR został utworzony przez Bolszewików w 1922 r. jako Związek Socjalistycznych
Republik Radzieckich.
Panował tam totalitaryzm, czyli rodzaj władzy, która w pełni kontroluje wszystkie
dziedziny życia i nie liczy się z wola ludzi.
Władze ZSRR zabierały ziemię bogatym właścicielom ziemskim oraz chłopom.
Tworzono państwowe spółdzielnie rolnicze zwane kołchozami i sowchozami. Chłopów,
którzy się sprzeciwiali nazywano kułakami, trafiali oni często do łagrów.
Wszystkie firmy, banki i sklepy przejęło państwo.
Chłopi mieli oddawać państwu część plonów, przez co zapanował ogromny głód na
Ukrainie, gdzie w latach 1932-33 zmarło z głodu ponad 3 miliony ludzi.
Niemcy pod rządami Hitlera
1. Traktat wersalski mocno uderzył w Niemcy.
a. ich armia mogła liczyć do 100 tysięcy żołnierzy, nie mogli posiadać okrętów
podwodnych i lotnictwa,
b. musieli płacić wysokie odszkodowania wojenne,
c. stracili część ziem sprzed wojny
2. W Niemczech narastało niezadowolenie z rządów socjalistów i coraz większe poparcie
zdobywał Adolf Hitler, który stworzył partię NSDAP i wzywał do zerwania z traktatem
wersalskim.
3. W 1933 r. partia Hitlera wygrała wybory, a on został kanclerzem a potem przejął całą
władzę w państwie tytułując się führerem (firerem) czyli wodzem.
4. Jego poglądy nazwano nazizmem.
a. twierdził, że Niemcy są rasą wyższą od innych (rasizm),
b. pragnął rozbudować niemiecka armię i podbijać świat,
c. uważał że Żydzi są winni wszystkiemu złu, które spotyka Niemców, dlatego
należy ich wymordować.
5. Przeciwnicy polityczni trafiali do obozów koncentracyjnych, w których zmuszani byli do
pracy, wielu z nich mordowano.
Droga do wojny
1. Od 1933 r. Hitler rozpoczął wielkie zbrojenie Niemiec. Francja i Wielka Brytania w
zasadzie nie reagowały na to.
2. Hitler w 1938 r. przyłączył do Niemiec Austrię oraz część Czechosłowacji. Na podział
tego ostatniego kraju zgodziły się Francja, Wielka Brytania i Włochy.
3. W 1939 r. pod groźba ataku przyłączył do Niemiec resztę Czechosłowacji, tworząc
zależne od Niemiec państwo Słowackie.
4. Następnie zaczął wysuwać żądania wobec Polski. Domagał się włączenia Gdańska do
Niemiec i budowy linii kolejowej i autostrady z Niemiec do Prus, przez teren Polski, ale
do wyłącznego korzystania przez Niemców.
5. Polska odmówiła i stało się jasne, że w każdej chwili Niemcy mogą zaatakować.
6. 23 sierpnia 1939 r. w Moskwie Niemcy i ZSRR podpisały pakt Ribentrop-Mołotow. Na
jego mocy podzieliły Polskę na dwie części, które miały zając ZSRR i Niemcy. Granica
miała przebiegać min. na Sanie.
7. W 1939 r. Polska miała podpisane sojusze wojskowe na wypadek wojny z Francją i
Wielką Brytanią.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Kampania wrześniowa
1 września 1939 r. Niemcy zaatakowały na Polskę i zaczęła się II wojna światowa.
Polacy podjęli walkę z silniejszym wrogiem. Niestety, nasze wojska były ciągle w
odwrocie.
17 września od wschodu zaatakował Polskę ZSRR (cios w plecy).
W tej sytuacji polskie władze uciekły do Rumuni, gdzie zostały internowane. Nakazały
też próbę odwrotu w tym kierunku polskim żołnierzom.
Polska przestała istnieć mimo bohaterskiej obrony Westerplatte (1-7 września), Warszawy
do 28 września, Helu do 2 października i wielkiej bitwy nad Bzurą 9-22 września.
Polska została zdradzona przez sojuszników - Francję i Wielką Brytanię, które jedynie
wypowiedziały wojnę Niemcom, ale nie podjęły walki.
Wojna ogarnia świat
1. Do 1941 r. Niemcy zajęły Danię, Belgię, Holandię, Francję i Norwegię.
2. W 1940 r. Niemcy rozpoczęły wojnę z Anglią, atakując ją z powietrza. Anglikom
pomagali między innymi Polacy.
3. Mimo wojny z Anglią w 1941 r. Niemcy uderzyły na ZSRR, a Japonia na USA. W ten
sposób powstały dwa bloki tzw. państwa osi: Niemcy, Włochy i Japonia oraz alianci na
czele z USA, ZSRR i Wielką Brytanią.
4. W grudniu 1941 r. Niemcy dochodzili już pod Moskwę, jednak zatrzymała ich sroga
rosyjska zima. Podobnie nie udało się im zając Leningradu i Stalingradu.
5. Wojna japońsko-amerykańska, była starciem morskim i powietrznym, mało było działań
wojskowych na lądzie.
Droga do zwycięstwa
1. Porażka Niemców w wielkiej bitwie pod Stalingradem spowodowała zatrzymanie
niemieckiej ofensywy w ZSRR.
2. Latem 1943 r. doszło do potężnej bitwy pancernej pod Kurskiem, ponownie zakończonej
porażką Niemiec. Od tej pory to ZSRR miał inicjatywę w wojnie wypierając ze swojego
terytorium wrogów.
3. W czerwcu wojska alianckie desantowały się w Normandii, atakując Niemcy od zachodu.
4. Było jasne, że Niemcy przegrają wojnę. Ostatecznie w dniach 7-8 maja 1945 r. Niemcy
skapitulowały, a Hitler prawdopodobnie popełnił samobójstwo.
5. Na wszystkich frontach walki z Niemcami walczyli Polacy. Pokazaliśmy niezłomną
postawę i mimo zdrady ze strony naszych sojuszników, wspieraliśmy ich do końca.
6. We wrześni u1945 roku skończyła się wojna pomiędzy USA a Japonią. Punktem
przełomowym było zrzucenie przez USA dwóch bomb atomowych na Hiroszimę i
Nagasaki. Po tym Japonia skapitulowała.
Polacy pod okupacją
1. Od początku okupacji Niemcy starali się zniszczyć polska inteligencję, czyli lekarzy,
prawników, nauczycieli, duchownych, aresztując ich i mordując.
2. Ponad dwa miliony Polaków wysłano na przymusowe roboty do Niemiec, gdzie miel
zastąpić walczących na froncie Niemców.
3. Na wsiach obowiązkowo, trzeba było oddawać część plonów Niemcom.
4. Polacy nie poddawali się i stworzyli tzw. Państwo Podziemne, czyli tajne. Powstawały
liczne organizacje zbrojne z najbardziej znaną Armią Krajową na czele.
5. Organizowano akcje przeciwko Niemcom, od zrywania flag i malowania na murach
patriotycznych symboli do walki zbrojnej, której kulminacją było powstanie warszawskie
w dniach 1.08.1944 - 2.10.1944 r. Niestety wojska ZSRR nie pomogły powstańcom i
mimo bohaterskiej postawy, zostaliśmy pokonani.
6. Władze ZSRR w 1940 r. dokonały okropnej zbrodni mordując około 20 tysięcy polskich
oficerów między innymi w Katyniu, Charkowie i Miednoje. ZSRR przez następne lata nie
przyznawał się do tej zbrodni stąd powiedzenie "kłamstwo katyńskie".
Holokaust - zagłada Żydów
1. Hitler dążył do wymordowania narodu żydowskiego. Stąd także na terenie okupowanej
Polski, tworzono getta, czyli specjalne dzielnice dla Żydów. Musieli oni nosić opaski z
gwiazdą Dawida.
2. Stamtąd wywożono ich do obozów zagłady i mordowano. Najbardziej znany obóz
powstał w Oświęcimiu i Brzezince, a jego nazwa do niemiecki, nazistowski obóz
koncentracyjny i zagłady Auschwitz-Birkenau.
3. Łącznie w czasie wojny Niemcy wymordowali około 6 milionów Żydów.
4. Wielu Polaków ukrywało Żydów i im pomagało, gdy wychodziło to na jaw, czekała ich
kara śmierci. Jednak dzięki Polakom, uratowano tysiące Żydów.
Zimna wojna
1. Po zakończeniu II wojny światowej Związek Radziecki narzucił komunizm krajom
Europy Środkowej (Polska, Czechosłowacja, Węgry, Rumunia, Jugosławia, Bułgaria,
Albania).
2. Współpraca ZSRR i USA skończyła się i oba państwa rozpoczęły ze sobą rywalizować.
Rozpoczął się wyścig zbrojeń zwany zimną wojną.
3. Państwa Europy Zachodniej oraz USA utworzyły pakt wojskowy NATO, a państwa
komunistyczne utworzyły podobny sojusz - Układ Warszawski.
4. Niemcy zostały podzielone na 4 strefy okupacyjne. Sowieci nie zgodzili się na późniejsze
połączenie tych stref i w efekcie powstały dwa państwa niemieckie. NRD (Niemiecka
Republika Demokratyczna) zależna od ZSRR i RFN (Republika Federalna Niemiec),
która stała się państwem demokratycznym i weszła do NATO.
5. Podzielono nawet sam Berlin na strefę okupacyjną radziecką oraz francusko-brytyjskoamerykańską. ZSRR zbudował tzw. mur berliński dzielący sztucznie miasto.
Powstanie PRL
1. Po II wojnie światowej w Polsce władze przejęli komuniści podporządkowani ZSRR. Na
czele kraju stanął Bolesław Bierut, którego wybrano na prezydenta.
2. W 1947 r. odbyły się wybory do sejmu, które zostały przez komunistów sfałszowane.
3. W 1952 r. uchwalona została w Polsce konstytucja, która wprowadziła nazwę państwa Polska Rzeczpospolita Ludowa. Godłem był orzeł bez korony.
4. Na polecenie komunistów aresztowano i zamordowano wielu działaczy AK i ludzi, którzy
nie zgadzali się na ich rządy w Polsce.
W komunistycznej Polsce
1. Komuniści w swych działaniach stosowali terror wobec przeciwników. Okres ten
nazwano czasami stalinowskimi, gdyż wzorowali się oni na Stalinie.
2. W Polsce mogła działać tylko jedna partia komunistyczna - PZPR czy Polska
Zjednoczona Partia Robotnicza. Inne miały zakaż działalności.
3. Wprowadzono cenzurę, czyli władza kontrolowała wszystkie media, żeby do ludzi nie
docierały negatywne informacje o działaniach komunistów. Mówiono, że komunizm jest
najlepszy.
4. Gospodarka polegała na odbieraniu właścicielom fabryk, banków, sklepów, wszystko to
miało być państwowe. Zabierano też ziemie bogatym właścicielom, częściowo rozdając ją
chłopom, a z części tworząc PGR-y czy Państwowe Gospodarstwa Rolne.
5. Z jednej strony kraj się rozwijał, ale ciągle brakowało w sklepach podstawowych
produktów.
Walka z komunizmem
1. Żołnierze polscy wywodzący się głównie z Armii Krajowej próbowali podjąć walkę o
wolną Polskę, jednak nie mieli szans z komunistami wspieranymi przez ZSRR. Byli oni
prześladowani i skazywani na śmierć, stąd nazwano ich żołnierzami wyklętymi
2. W późniejszych latach Polacy zaprzestali walki zbrojnej, na rzecz strajków i manifestacji
pokojowych. Często były ono krwawo tłumione.
3. Domagano się poprawy, jakości życia i pracy oraz przestrzegania praw człowieka.
4. Jedyne informacje bez cenzury Polacy mogli usłyszeć słuchając Radia Wolna Europa.
5. Polakom wiarę i otuchę w walce z komunizmem dodawał kościół katolicki. Komuniści
aresztowali prymasa Stefana Wyszyńskiego oraz zabronili nauki religii w szkołach.
6. Jednak nie udało im się pokonać kościoła, a dodatkową siłą jego był wybór Karola
Wojtyły na papieża 16 X 1978 r.
Solidarność i stan wojenny
1. Sytuacja Polski i Polaków stawała się coraz gorsza. W sklepach brakowało podstawowych
produktów, wzrastało niezadowolenie społeczne.
2. W 1980 r. wybuchło w Polsce wiele strajków, co zmusiło komunistów do szukania
porozumienia ze swymi przeciwnikami zwanymi opozycją.
3. W sierpniu 1980 r. doszło do podpisania porozumienia komunistów ze strajkującymi, na
czele, których stał Lech Wałęsa.
4. Władze zobowiązały się do uwolnienia więźniów politycznych, reform gospodarczych i
zgodziły się na powstanie związków zawodowych, czyli organizacji zrzeszających
pracowników.
5. Dzięki temu powstał Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Solidarność na czele z
Lechem Wałęsa, do którego zapisało się 10 milionów Polaków.
6. Komuniści nie pogodzili się z coraz większa popularnością Solidarności i 13 grudnia 1981
r. przywódca komunistów generał Wojciech Jaruzelski wprowadził w Polsce stan
wojenny, obowiązujący aż do połowy 1983 r.
7. Zakazano działalności Solidarności, a wielu jej działaczy zostało internowanych, np. Lech
Wałęsa był przetrzymywany w Arłamowie. Na ulicach i w zakładach pracy wprowadzono
patrole wojska i milicji, kontrolowano rozmowy telefoniczne i wprowadzono godzinę
milicyjną ograniczająca możliwość poruszania się ludzi między 22:00 a 6:00.
8. Przeciwko wprowadzeniu stanu wojennego protestowali między innymi górnicy w
Kopalni Wujek. Aby stłumić ten protest wysłano oddziały wojska i milicji, które zajęły
kopalnię zabijając 9 górników.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Upadek komunizmu
Pod koniec lat 80 pogłębiał się kryzys gospodarczy w Polsce, co wywołało kolejne strajki.
Komuniści znów zdecydowali się na rozmowy z opozycją, co doprowadziło do wspólnych
rozmów przy Okrągłym Stole.
Ustalono wtedy, że w Polsce odbędą się 4 czerwca 1989 r. częściowo wolne wybory,
Solidarność znów będzie mogła legalnie działać i startować w tych wyborach.
W ich wyniku zwyciężyła Solidarność, a na premiera wybrano Tadeusza Mazowieckiego
z Solidarności.
Wprowadzono także w Polsce urząd prezydenta, którym został Wojciech Jaruzelski, a w
1990 r. w pierwszych wyborach prezydenckich Polacy wybrali Lecha Wałęsę.
Od 1990 r. zmieniono nazwę kraju na Rzeczpospolita Polska, a Orłu przywrócono koronę.
W 1990 r. doszło do zjednoczenia Niemiec, w 1991 do rozpadu ZSRR, a w 1993
Czechosłowacji.
III Rzeczpospolita
1. Obecna Polska liczy około 38 milionów mieszkańców.
2. Terytorium Polski dzieli się na 16 województw, te zaś na powiaty, a te na gminy.
3. W Polsce mamy dekorację, wolność słowa i prawo wyborcze, które gwarantuje nam
konstytucja z 1997 r.
4. Władze Polski dzielą się na:
a. ustawodawcze, czyli uchwalające prawo (sejm i senat),
b. wykonawcze, czyli wprowadzające prawo w życie (Rada Ministrów z premierem i
Prezydent RP),
c. sądownicze (sądy i trybunały)
5. Podobnie jest w samorządach. Idąc na wybory wybieramy w gminie wójta i radnych, w
powiecie radnych, a w województwie członków sejmiku. Natomiast wybrani przez nas
radni powiatowi i radni sejmiku wybierają odpowiednio starostę powiatu i marszałka
województwa, którzy zarządzają tymi regionami.
Nasze prawa i obowiązki
1. Prawa człowieka, to najważniejsze uprawnienia należące do każdego człowieka, bez
względu na narodowość, płeć czy wyznawaną religię.
2. Zaliczamy do nich: prawo do życia, wolności, głoszenia różnych poglądów i wiary w
różne religie.
3. Najbardziej znana organizacja na świecie, broniąca praw człowieka to ONZ, czyli
Organizacja Narodów Zjednoczonych.
4. Jako Polacy mamy prawa i obowiązki wobec swojej ojczyzny. Do obowiązków
zaliczamy: wierność ojczyźnie, dbanie o środowisko, płacenie podatków. Do praw
zaliczamy: prawo do bezpłatnej nauki, do prywatności, własności i wiele innych.
5. Istnieją także prawa dziecka, które np. zabraniają zmuszania dzieci do ciężkiej pracy.
6. Gdy prawa obywatelskie i dziecka są łamane, to możemy zwrócić się z prośbą o pomoc
do Rzecznika Praw Obywatelskich i Rzecznika Praw Dziecka.
1.
2.
3.
4.
5.
Życie w III Rzeczypospolitej
Jeżeli zbierze się trzy osoby, to mówimy już o grupie społecznej. Podstawową grupą
społeczną jest rodzina.
Rodzina może być dwupokoleniowa, gdy razem mieszkają rodzice i dzieci, lub
wielopokoleniowa, gdy z nimi mieszkają także dziadkowie, ciotki, wujkowie i inni
krewni.
Ponadto należymy do różnych grup społecznych np.: ministranci, piłkarze, schola, RAM,
harcerze, uczniowie danej klasy.
Na co dzień ludzie wykonują różne zawody. Jedni pracują fizycznie, a inni umysłowo np.
w biurach.
W Polsce nie ma już centralnego planowania i nie brakuje towarów w sklepach. Niestety
nie każdy znajduje pracę, dlatego sporo Polaków wyjeżdża za granice w poszukiwaniu
zatrudnienia.
Integracja Europejska
1. Po II wojnie światowej, kraje europejskie zaczęły dążyć do bliskiej współpracy, tworząc
różne organizacje. Wspierały się one we wzajemnym handlu, co powodowało ich rozwój.
2. Od 1993 r. 12 państw europejskich utworzyło sojusz gospodarczy zwany Unią
Europejską.
3. Między krajami Unii zniesiona cła na granicach, i kontrole graniczne. Każdy mieszkaniec
wspólnoty, może mieszkać, podróżować i pracować w dowolnym kraju Unii.
4. Flaga Unii jest granatowa z 12 złotymi gwiazdkami. Hymnem jest Oda do radości, a
dodatkowo, niektóre państwa wprowadziły wspólną walutę, czyli EURO.
5. Kraje Unii Europejskiej, których jest obecnie 28, wspierają się wzajemnie, szczególnie
przekazując pieniądze tym biedniejszym jak Polska, dzięki czemu w ostatnich latach
powstały w u nas min. autostrady.
1.
2.
3.
4.
Polska w Unii Europejskiej
Ponieważ po upadku komunizmu, nie byliśmy już uzależnieni od ZSRR, polskie władze
podjęły starania, aby Polska została przyjęta do NATO i UE.
Do sojuszu wojskowego NATO weszliśmy w 1999 r., a do Unii Europejskiej w 2004 r.
Dzięki temu, że jesteśmy członkami Unii, możemy otrzymywać od niej pieniądze na
budowy i remonty dróg mostów, kolei, kanalizacji czy oczyszczalni ścieków. Można
również dostać dofinansowanie np. na założenie firmy.
Jako członkowie Unii musimy też płacić składkę członkowską oraz przestrzegać wielu
przepisów unijnych.
Technika wokół nas
1. Po II wojnie światowej miała miejsce wielka rywalizacja wojskowa USA i ZSRR. Oba
kraje rywalizowały, kto ma więcej bomb atomowych, czołgów, samolotów.
2. Ten wyścig przeniósł się także w przestrzeń kosmiczną. W 1961 r. Jurij Gagarin z ZSRR
odbył pierwszy lot kosmiczny.
3. Natomiast w 1969 r. Amerykanie wylądowali na Księżycu.
4. W ostatnich latach bardzo szybko rozwija się przemysł samolotowy, samochodowy i
kolejowy. Dzięki czemu możemy w bardzo szybki i bezpieczny sposób podróżować.
5. Duży rozwój obserwujemy tez w dziedzinie medycyny, która znajduje coraz to nowe
lekarstwa na nieuleczalne kiedyś choroby.
Globalna wioska
1. Po II wojnie światowej rozpowszechniła się telewizja. Programy w niej emitowane
przeznaczone są dla wszystkich ludzi bez względu na zamożność i wykształcenie, stąd
nazwa kultura masowa, czyli dla wszystkich.
2. Oprócz telewizji bardzo rozwinął się przemysł komputerowy, telefoniczny oraz Internet.
3. Dzięki Internetowi, komputerowi, komórce i innym urządzeniom, od razu wiemy co i
gdzie dzieje się na świecie. Możemy się tez łatwo komunikować, stąd mówi się, że świat
stał się globalna wioską, gdyż wszystko jest tak łatwo osiągalne.
Świat wielkich różnic
1. W wyniku zimnej wojny utrwalił się na świecie podział na kraje kapitalistyczne i socjalistyczne,
czyli Pierwszego i Drugiego Świata. Natomiast pozostałe zaczęto nazywać Trzecim Światem.
Nazwano tak najbiedniejsze państwa na świecie.
2. Inny podział to bogate państwa półkuli północnej i biedne z półkuli południowej.
3. Do problemów państw Trzeciego Świata zaliczamy:
a. głód,
b. bieda,
c. choroby,
d. śmiertelność dzieci,
e. przeludnienie,
f. analfabetyzm
4. Państwa bogate często dostarczają żywność, wodę pitną, lekarstwa, ubrania do państw
potrzebujących pomocy lub dotkniętych klęskami żywiołowymi (trzęsienia ziemi, wybuch
wulkanu, powodzie, susze). Taką działalność nazywamy pomocą humanitarną.
5. W Polsce akcje humanitarne organizują: Caritas, Polski Czerwony Krzyż, Polska Akcja
Humanitarna.
Współczesne konflikty
1. Po II wojnie światowej nie wybuchł żaden konflikt zbrojny na skalę światową. Nie brakowało
jednak lokalnych wojen:
a. wojna w Jugosławii,
b. konflikt izraelsko-palestyński,
c. Irak,
d. Afganistan,
e. Ukraina,
f. Tybet,
g. Sudan
2. Terroryzm to planowane działania oparte na przemocy psychicznej (groźba porwania
samolotu) lub fizycznej (ładunki wybuchowe) wobec obywateli danego państwa, mające
wymusić na jego władzach określone decyzje. Celem terrorystów jest wywołanie strachu
u ludności.