NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY
Transkrypt
NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY
NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY Poradnik dla pacjenta i jego rodziny Konsultacja: prof. dr hab. med. Zbigniew Gaciong www.swiatzdrowia.pl CO TO JEST ZESPÓŁ METABOLICZNY Nadciśnienie tętnicze (inaczej podwyższone ciśnienie tętnicze) jest podstawowym składnikiem zespołu metabolicznego i najważniejszym czynnikiem ryzyka rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego. Nie leczone lub nieskutecznie leczone może prowadzić do zawału serca, niewydolności serca i nerek oraz udaru mózgu. Publikacja oddawana do rąk Czytelnika omawia zespół metaboliczny ze szczególnym uwzględnieniem roli nadciśnienia tętniczego. Zespół metaboliczny to występowanie u jednej osoby, w tym samym czasie, kilku czynników ryzyka. Czynniki ryzyka to zachowania lub sytuacje, które zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia choroby. Pięć sytuacji wymienionych poniżej to czynniki ryzyka chorób serca. Zespół metaboliczny rozpoznaje się, gdy u jednej osoby stwierdza się co najmniej trzy z nich: www.swiatzdrowia.pl Powiększony obwód talii. Otyłość brzuszna (obwód talii u mężczyzn ≥ 94 cm, u kobiet ≥ 80 cm), nazywana otyłością typu „jabłka”. Nadmiar tkanki tłuszczowej w okolicy brzucha w większym stopniu zagraża sercu niż tłuszcz gromadzący się w innych częściach ciała, np. na biodrach. Wyższe od prawidłowego ciśnienie tętnicze krwi. Ciśnienie skurczowe ≥ 130 mmHg lub rozkurczowe ≥ 85 mmHg. Podwyższony poziom trójglicerydów (jest to postać tłuszczu we krwi) lub aktualna terapia hipertrójglicerydemii. O podwyższonym poziomie mówimy przy wartościach ≥ 150 mg/dl. Niższy od prawidłowego poziom HDL cholesterolu lub aktualna terapia niskiego poziomu HDL cholesterolu. HDL cholesterol jest nazywany dobrym cholesterolem, ponieważ obniża ryzyko chorób serca. Wartości za niskie to odpowiednio < 40 mg/dl u mężczyzn i < 46 mg/dl u kobiet. Podwyższony poziom cukru we krwi na czczo (≥ 100 mg/dl lub przyjmowanie leków przeciwcukrzycowych). Im więcej czynników ryzyka występuje u Ciebie, tym większe prawdopodobieństwo rozwoju choroby serca, cukrzycy lub udaru mózgu. Choroby serca u osób z zespołem metabolicznym rozwijają się 2 razy częściej, a cukrzyca 5 razy częściej niż u osób bez zespołu metabolicznego. www.swiatzdrowia.pl JAKIE SĄ PRZYCZYNY ZESPOŁU METABOLICZNEGO Można je podzielić na takie, które dają się kontrolować i takie, na krwi). Bardzo ważnym czynnikiem ryzyka, który można i należy które nie mamy wpływu. Przyczyny poddające się kontroli, czyli kontrolować, jest nadciśnienie tętnicze. Czynnikami ryzyka, na takie, na które sami mamy wpływ, to aktywność fizyczna, nadwaga które nie mamy wpływu, są wiek i czynniki genetyczne. i otyłość oraz insulinooporność (podwyższone stężenie cukru we JAK CZĘSTO WYSTĘPUJE ZESPÓŁ METABOLICZNY Ocenia się, że w Polsce zespół metaboliczny występuje aż z zespołem metabolicznym jest ściśle związany z rosnącym u 20% dorosłych osób (u co piątego dorosłego Polaka), rozpowszechnieniem otyłości wśród dzieci i dorosłych. a częstość jego występowania www.swiatzdrowia.pl rośnie. Wzrost liczby osób DLACZEGO ZESPÓŁ METABOLICZNY JEST TAKI WAŻNY Wystąpienie zespołu metabolicznego zwiększa ryzyko chorób Inne ważne czynniki (oprócz zespołu metabolicznego), które serca i dlatego powinien być właściwie rozpoznawany i leczony. zwiększają ryzyko chorób serca, to: Podwyższone ciśnienie krwi (>140/90 mmHg); w niektórych przypadkach ciśnienie wyższe od 120/80. Palenie tytoniu Podwyższony poziom LDL cholesterolu (złego cholesterolu). Obniżony poziom HDL cholesterolu (dobrego cholesterolu). W ystępowanie chorób serca w rodzinie (u ojca lub brata w wieku poniżej 55 lat lub matki poniżej 65. roku życia). www.swiatzdrowia.pl JAK ROZPOZNAJE SIĘ ZESPÓŁ METABOLICZNY Dla rozpoznania zespołu metabolicznego niezbędne jest metaboliczny rozpoznaje się, gdy występują trzy spośród pięciu zbadanie przez lekarza i wykonanie analiz krwi. Zespół wcześniej wymienionych czynników ryzyka: Powiększony obwód talii. C iśnienie krwi powyżej 130/85 mmHg (lub jeśli przyjmujesz leki na nadciśnienie). Wyższy od prawidłowego poziom trójglicerydów. N iższy od prawidłowego poziom HDL cholesterolu (dobry cholesterol). W yższy od prawidłowego poziom cukru we krwi na czczo. www.swiatzdrowia.pl W JAKI SPOSÓB LECZY SIĘ ZESPÓŁ METABOLICZNY Prozdrowotne zmiany stylu życia są podstawą leczenia zespołu Następnym krokiem jest stosowanie lekarstw. Lekarstwa stosuje metabolicznego. Zmiany stylu życia polegają na zmniejszeniu się, żeby ograniczyć poszczególne czynniki ryzyka. Znajdują tutaj masy ciała, zwiększeniu aktywności fizycznej, poprawie diety zastosowanie preparaty obniżające ciśnienie krwi, poziom lipidów i zaprzestaniu palenia tytoniu. i stężenie cukru we krwi. JAKIE SĄ CELE LECZENIA Zasadniczym celem leczenia jest ograniczenie indywidualnego zbyt wysoki poziom złego cholesterolu we krwi oraz obniżając ryzyka wystąpienia choroby serca. Cel ten osiąga się głównie podwyższony poziom cukru we krwi. stosując leki obniżające podwyższone ciśnienie krwi, obniżające www.swiatzdrowia.pl LECZENIE SPECYFICZNE SKŁADOWYCH ZESPOŁU METABOLICZNEGO NADCIŚNIENIE TĘTNICZE Nawet jeśli musisz przyjmować leki obniżające ciśnienie, nie powinieneś zarzucać zmian wprowadzonych w trybie życia i diecie. Zwiększy to skuteczność przyjmowanych leków i na pewno zmniejszy ich dawki. Jest wiele leków stosowanych do obniżania ciśnienia krwi. Działają na różne sposoby. Wielu pacjentów musi przyjmować dwa lub więcej leków, aby obniżyć ciśnienie do zalecanych wartości. nadciśnienia tętniczego Podstawą jest skutecznego leczenia regularne przyjmowanie leków. Lek, który nie zostanie przyjęty nie działa! Postaraj się opracować własny sposób, który ułatwi Ci zapamiętać o lekach. www.swiatzdrowia.pl ZMNIEJSZENIE MASY CIAŁA Podstawową zasadą leczenia nadwagi i otyłości jest zmniejszenie masy ciała o 10% podczas pierwszego roku leczenia. Tak więc osoba ważąca 120 kg powinna zrzucić 12 kg w ciągu pierwszego roku w kilogramach przez kwadrat wysokości podany w metrach: BMI = masa ciała [kg] wzrost2 [m2] terapii. Następnie pacjent powinien dążyć do dalszej redukcji masy Podstawą leczenia nadwagi i otyłości jest odpowiednia dieta ciała, tak aby osiągnąć wskaźnik BMI poniżej 25. BMI tłumaczy się i aktywność fizyczna. Często jednak to nie wystarcza i należy jako wskaźnik masy ciała. Oblicza się go dzieląc masę ciała podaną zastosować leczenie farmakologiczne. PODWYŻSZONY POZIOM CUKRU WE KRWI Podobnie jak w przypadku nadwagi i otyłości, odpowiednia dieta i aktywność fizyczna są nieodzownymi elementami leczenia. Jeśli taki sposób leczenia zawodzi, dołącza się leki obniżające poziom cukru we krwi. www.swiatzdrowia.pl Portal Świat Zdrowia „Informacja naszą receptą” www.swiatzdrowia.pl www.swiatzdrowia.pl