plik do pobrania - Biuletyn Informacji Publicznej Starostwa

Transkrypt

Program ochrony środowiska dla powiatu nowodworskiego na lata 2008-2011 z perspektywą do 2015 roku - aktualizacja
Przedsiębiorstwo Geologiczne „POLGEOL” S.A. ul. Berezyńska 39, 03-908 Warszawa
SPIS TREŚCI
STRESZCZENIE .................................................................................................................. 4
1. WSTĘP .............................................................................................................................. 6
2. CELE I ZASADY POLITYKI EKOLOGICZNEJ ....................................................... 8
2.1. Zasady polityki ekologicznej państwa..................................................................... 8
2.2. Polityka ekologiczna na poziomie wojewódzkim .................................................... 12
2. 3. Uwarunkowania wynikające z polityki na poziomie powiatu................................ 16
2. 4. Limity racjonalnego wykorzystania zasobów środowiska ................................. 17
2. 5. Instrumenty zarządzania środowiskiem ............................................................... 18
2. 5. 1. Instrumenty prawne ........................................................................................ 18
2. 5. 2. Instrumenty społeczne .................................................................................... 20
2. 5. 3. Instrumenty finansowe ................................................................................... 20
3. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA POWIATU ........................................................ 29
3.1. Położenie geograficzne........................................................................................... 29
3.2. Powierzchnia powiatu, struktura gruntów:............................................................... 30
3.3. Demografia: .............................................................................................................. 31
3.4. Gospodarka:.............................................................................................................. 31
3.5. Infrastruktura: ........................................................................................................... 33
3.6. Rzeźba terenu, geomorfologia............................................................................... 35
3.7. Budowa geologiczna .............................................................................................. 37
3.8. Warunki przyrodnicze ............................................................................................ 41
3.9. Klimat ...................................................................................................................... 42
4. OCENA STANU ŚRODOWISKA Z OKREŚLENIEM STRATEGII DZIAŁAŃ NA
RZECZ OCHRONY STANDARDÓW ŚRODOWISKA................................................... 43
4.1. Powietrze atmosferyczne......................................................................................... 43
4.2. Gospodarka wodno – ściekowa .............................................................................. 48
4.2.1. Wody podziemne .............................................................................................. 48
4.2.2. Wody powierzchniowe ..................................................................................... 53
4.3. Gleby ....................................................................................................................... 58
4.4. Gospodarka odpadami ............................................................................................ 62
4.5. Klimat akustyczny .................................................................................................. 65
4.6. Promieniowanie elektromagnetyczne..................................................................... 67
4.7. Roślinność ............................................................................................................... 70
4.7.1. Szata roślinna .................................................................................................. 70
2
4.7.2. Lasy................................................................................................................... 72
4.8. Obszary chronione, pomniki przyrody ................................................................. 78
4.9. Nadzwyczajne zagrożenia środowiska ..................................................................... 84
5. PODSTAWOWE CELE POLITYKI EKOLOGICZNEJ POWIATU
NOWODWORSKIEGO I HARMONOGRAM DZIAŁAŃ ............................................... 90
6. ANALIZA ODDZIAŁYWANIA PROGRAMU NA ŚRODOWISKO........................ 109
7. METODY KONTROLI PROGRAMU ....................................................................... 110
3
STRESZCZENIE
Program ochrony środowiska jest sporządzony zgodnie z ustawą prawo ochrony
środowiska. W Programie zawarte są zadania priorytetowe dla powiatu nowodworskiego,
które przyczynią się do rozwoju powiatu zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju.
Postawione przed powiatem zadania mają być wykonane w okresie do roku 2011,
uwzględniono również perspektywę do roku 2015. Cele te spełniają wytyczne zawarte
w strategicznych dokumentach o znaczeniu krajowym, regionalnym jak i lokalnym:
-
Polityka ekologiczna państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektyw
na lata 2007-2010
-
Projekt Polityki Ekologicznej Państwa na lata 2007-2010 z uwzględnieniem
perspektywy na lata 2011-2014
-
Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015
-
Narodowa Strategia Spójności 2007-2013
-
Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Mazowieckiego
-
Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2020
-
Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego 2007-2013
-
Program Ochrony Środowiska Województwa Mazowieckiego na lata 2007-2010
z uwzględnieniem perspektyw do 2014 r
-
Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Nowodworskiego na lata 2004-2013
Program zapewnia poprawę standardu życia mieszkańców powiatu. Gwarantuje
wzrost gospodarczy i rozwój powiatu przy jednoczesnym zachowaniu istniejących miejsc
cennych przyrodniczo. Zadaniem Programu jest również wdrożenie wymogów Unii
Europejskiej w dziedzinie ochrony środowiska oraz polepszenie jakości środowiska. Cel
ten można osiągnąć poprzez realizację zadań szczegółowych.
Program zawiera ogólną charakterystykę powiatu: położenie geograficzne, budowę
geologiczną, geomorfologiczną oraz sytuację gospodarczą i demograficzną. Ponadto
w Programie znajduje się diagnoza stanu poszczególnych elementów środowiska:
powietrza, wód powierzchniowych i podziemnych, gleby. Zawiera również ocenę szaty
roślinnej, siedlisk zwierzęcych, obszarów chronionych oraz stopień uciążliwości
akustycznej
i promieniowania
emitowanego
przez
stacje
telefonii
komórkowej.
W Programie przedstawiono też aktualny stan gospodarki odpadami i gospodarki wodno –
ściekowej.
4
W Programie zawarto informacje dotyczące systemu zarządzania Programem i form
finansowania działań proekologicznych oraz harmonogram zadań dla powiatu. Kontrolą
procesu realizacji Programu zajmuje się Zarząd Powiatu poprzez sporządzanie co 2 lata
raportu z realizacji Programu.
Na podstawie analizy stanu środowiska, w dalszej części Programu zostały
wyznaczone cele polityki ekologicznej powiatu nowodworskiego:
1.
ograniczenie emisji substancji i energii;
2.
ochrona środowiska przyrodniczego i krajobrazu;
3.
racjonalne gospodarowanie środowiskiem oraz rozwój proekologicznych form
działalności gospodarczej;
4.
poprawa stanu bezpieczeństwa ekologicznego powiatu;
5.
zwiększenie aktywności obywatelskiej i podnoszenie świadomości ekologicznej
społeczeństwa.
Cele te powinny być realizowane poprzez działania, według zamieszczonego
harmonogramu. Będą one wykonywane przez Starostwo Powiatowe, Urzędy Gmin i inne
instytucje (np. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska, Wojewódzki Zarząd
Melioracji i Urządzeń Wodnych, Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad itd.)
oraz jednostki gospodarcze, przedsiębiorców, organizacje ekologiczne i nadleśnictwa
Jabłonna i Płońsk.
Załącznikiem do Programu ochrony środowiska jest opracowany Plan gospodarki
odpadami dla powiatu nowodworskiego, w którym przedstawione są zadania powiatu
w zakresie poprawy gospodarki odpadami.
5
1. WSTĘP
Niniejsze opracowanie sporządzono zgodnie z ustawą z dnia 27.04.2001r. Prawo
ochrony środowiska (Dz. U. 06.129.902 z późn. zm.), która wprowadziła obowiązek
wykonywania programów ochrony
środowiska dla województw, powiatów i gmin.
Uwzględniono przy tym zalecenia zawarte w „Wytycznych sporządzania programów
ochrony środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym” (Ministerstwo Środowiska,
2002). Opracowanie to stanowi aktualizację wcześniej przyjętego Programu ochrony
środowiska dla powiatu nowodworskiego obejmującego lata 2004-2011 (Uchwała Rady
Powiatu Nowodworskiego Nr XXIV/144/2004 z dn. 25.11.2004).
Program zawiera kompleksową charakterystykę i ocenę środowiska przyrodniczego
z uwzględnieniem występujących zagrożeń środowiska. Jako opracowanie planistyczne
nakreśla on jednak przede wszystkim kierunki działań, które należy podejmować w celu
poprawy ochrony środowiska.
Zagadnienia omówione w programie są zgodne z celami i zadaniami zawartymi
w „Programie Ochrony Środowiska Województwa Mazowieckiego na lata 2007-2010
z uwzględnieniem perspektywy do 2014 r.”, który określa strategię ochrony, racjonalnego
wykorzystania zasobów i poprawy standardów jakości środowiska na terenie
województwa, ponadto formułuje cele i priorytety ekologiczne z wyszczególnieniem
środków finansowych i z zakresem działań proekologicznych. Program ten zawiera
również, stosownie do zaleceń Ministra Środowiska, wytyczne do sporządzania
programów
powiatowych,
co
ułatwia
wykonanie
analogicznego
harmonogramu
w powiatowym programie ochrony środowiska.
Cele ekologiczne zawarte w programie wojewódzkim są zgodne z polityką
ekologiczną państwa określoną w dokumentach: „Polityka ekologiczna państwa na lata
2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007-2010”, „Projektem Polityki
Ekologicznej Państwa na lata 2007-2010 z uwzględnieniem perspektywy na lata 20112014”. Dokumenty te precyzują sposoby osiągnięcia celów tej polityki w formie pakietów
zadań inwestycyjnych i pozainwestycyjnych, działań w sferze prawa, programowania,
mechanizmów ekonomicznych, planowania przestrzennego, badań naukowych, kontroli,
monitoringu oraz współpracy międzynarodowej.
Dla ujednolicenia polityk ekologicznych państw Unii Europejskiej przyjęto
czteroletnie okresy planowania wraz z przewidywaniem działań w perspektywie kolejnych
czterech lat.
6
Zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 06.129.902 z późn. zm.)
wojewódzkie, powiatowe i gminne programy ochrony środowiska powinny przyjmować
analogiczne przedziały czasowe.
„Program Ochrony Środowiska Województwa Mazowieckiego na lata 2007-2010 z
uwzględnieniem perspektywy do 2014 r.” został sporządzony na horyzont roku 2014. Taką
perspektywę uwzględniają dokumenty wyrażające politykę ekologiczną państwa,
stanowiące krajowy układ odniesienia dla programu wojewódzkiego. Niniejsza
aktualizacja programu dla powiatu nowodworskiego zakłada realizację poszczególnych
zadań priorytetowych w latach 2008 2011 z perspektywą do roku 2015. Przesunięcie
okresu programowania o rok wynika z ram poprzedniego okresu programu ochrony
środowiska dla powiatu (okres programowania od 2004-2007 z perspektywą na lata 20082011)
Program ochrony środowiska powiatu nowodworskiego stanowi podstawę dla
działań samorządu powiatowego w zakresie polityki ekologicznej i tworzenia innych
programów na poziomie powiatu (np. program usuwania wyrobów zawierających azbest)
jak również gminnych programów ochrony środowiska.
Obejmuje on zadania własne powiatu, zadania koordynowane oraz szczegółowe
wytyczne do sporządzenia programów gminnych. Wyszczególnione tu zadania powinny
być uwzględnione przy tworzeniu listy priorytetów ekologicznych w planach funduszy
ochrony środowiska na różnych szczeblach (Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i
Gospodarki Wodnej, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej)
oraz przy udostępnianiu funduszy pomocowych.
Realizacja zadań w zakresie poprawy standardów jakości środowiska oraz jego
ochrony będzie wymagać współpracy samorządów na różnych szczeblach i współpracy z
podmiotami gospodarczymi.
„Program ochrony środowiska dla powiatu nowodworskiego” został wykonany
przez Przedsiębiorstwo Geologiczne POLGEOL S.A. na zlecenie Zarządu Powiatu
Nowodworskiego, na podstawie umowy z dnia 08 maja 2007 roku. Jego opracowanie było
możliwe dzięki współpracy urzędów gminnych i Starostwa Powiatowego oraz
przedsiębiorstw.
Niniejszy Program po zaopiniowaniu przez Zarząd Województwa Mazowieckiego
oraz zaakceptowaniu przez Zarząd Powiatu Nowodworskiego, zostaje uchwalony przez
Radę Powiatu. W tym momencie staje się on aktem prawa lokalnego. Co dwa lata Zarząd
7
Powiatu zobligowany jest do sporządzania raportów z realizacji programu i przedstawiania
ich następnie Radzie Powiatu.
2. CELE I ZASADY POLITYKI EKOLOGICZNEJ
2.1. Zasady polityki ekologicznej państwa
Polityka ekologiczna powiatu powinna być całkowicie zgodna z polityką
ekologiczną państwa i odzwierciedlać kierunki poprawy stanu środowiska oraz
racjonalnego wykorzystania zasobów naturalnych sformułowane w Programie ochrony
środowiska województwa mazowieckiego na lata 2007-2010 z uwzględnieniem
perspektywy do 2014 r. Dodatkowo Program ochrony
środowiska dla powiatu
nowodworskiego na lata 2008-2011 z perspektywą do roku 2015 -aktualizacja, zwany
dalej Programem, powinien być zgodny z innymi nadrzędnymi opracowaniami
planistycznymi i programowymi takimi jak:
-
Polityka ekologiczna państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektyw na
lata 2007-2010
-
Projekt Polityki Ekologicznej Państwa
na lata 2007-2010 z uwzględnieniem
-
-
-
-
-
-
Program Ochrony Środowiska Województwa Mazowieckiego na lata 2007-2010
z uwzględnieniem perspektyw do 2014 r
-
Celem głównym polityki ekologicznej państwa jest, przyjęta w Konstytucji RP,
zasada zrównoważonego rozwoju. Zasada ta oznacza przyjęcie modelu rozwoju, w którym
zaspokajanie bieżących potrzeb społecznych oraz potrzeb przyszłych pokoleń będzie
traktowane równoprawnie i będzie udziałem wszystkich grup społecznych, a racje
społeczne, ekonomiczne i ekologiczne traktować należy równorzędnie.
Rząd realizując „Strategię zrównoważonego rozwoju Polski do 2025r.” przyjął :
„Politykę ekologiczna państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektyw na lata
8
2007-2010” i „Projekt Polityki Ekologicznej Państwa
na lata 2007-2010 z
uwzględnieniem perspektywy na lata 2011-2014”. W dokumentach tych określono cele i
zasady realizacji polityki państwa w zakresie ochrony środowiska z uwzględnieniem
programów wykonawczych, a także oszacowaniem nakładów na realizację tychże celów.
Polityka ekologiczna państwa w zakresie poprawy standardów jakości środowiska
dotyczy:
•
gospodarki odpadami,
•
jakości powietrza,
•
hałasu i promieniowania,
•
bezpieczeństwa chemicznego i biologicznego,
•
nadzwyczajnych zagrożeń,
•
różnorodności biologicznej i krajobrazowej.
Celami realizacyjnymi „Polityki ekologicznej państwa na lata 2007-2010 z
uwzględnieniem perspektywy na lata 2011-2014” są:
•
wzmacnianie systemu zarządzania ochroną środowiska
•
ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne wykorzystanie zasobów przyrody
•
zrównoważone wykorzystanie materiałów, wody i energii
•
dalsza poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego dla ochrony
zdrowia mieszkańców Polski
•
ochrona klimatu
Zasady polityki ekologicznej uszczegółowiające naczelną zasadę zrównoważonego
rozwoju:
•
zasada przezorności - zasada ta przewiduje, że rozwiązania pojawiających się
problemów
powinny
nastąpić
wtedy,
gdy
pojawi
się
uzasadnione
prawdopodobieństwo wystąpienia problemu, a nie dopiero wtedy, gdy istnieje pełne
tego naukowe potwierdzenie,
•
zasada integracji polityki ekologicznej z politykami sektorowymi - dotyczy
uwzględniania
celów
ekologicznych
na
równi
z
celami
gospodarczymi
i społecznymi;
•
zasada równego dostępu do środowiska przyrodniczego - traktowana w 3
kategoriach:
sprawiedliwości międzypokoleniowej (czyli zaspokajania potrzeb
obecnego jak i przyszłych pokoleń), sprawiedliwości międzyregionalnej i
9
międzygrupowej (czyli równoprawne zaspokajanie potrzeb ogólnospołecznych oraz
potrzeb społeczności lokalnych i jednostek ludzkich), równoważenia szans pomiędzy
człowiekiem
a
przyrodą
(czyli
zapewnienie
zdrowego
i
bezpiecznego
funkcjonowania jednostek ludzkich przy zachowaniu trwałości podstawowych
procesów przyrodniczych wraz ze stałą ochrona różnorodności biologicznej);
•
zasada regionalizacji oznacza ona między innymi: rozszerzenie uprawnień dla
samorządu
terytorialnego
i
wojewodów
do
ustalania
regionalnych
opłat,
normatywów, ulg i wymogów ekologicznych wobec jednostek gospodarczych;
regionalizowanie ogólnokrajowych narzędzi polityki ekologicznej w odniesieniu do
obszarów silnie przekształconych i zdegradowanych lub zagrożonych degradacją,
o wysokich
walorach
przyrodniczych
oraz
obszarów
pośrednich.
zakłada
dostosowanie krajowych narzędzi polityki ekologicznej do specyfiki obszarów,
•
zasada uspołecznienia- polityki ekologicznej jest realizowana poprzez tworzenie
instytucjonalnych, prawnych i materialnych warunków do udziału obywateli, grup
społecznych i organizacji pozarządowych w procesie kształtowania modelu
zrównoważonego rozwoju, przy jednoczesnym rozwoju edukacji ekologicznej,
rozbudzaniu świadomości i wrażliwości ekologicznej oraz kształtowaniu nowej etyki
zachowań wobec środowiska.
•
zasada “zanieczyszczający płaci”- jej
założeniem jest przeniesienie pełnej
odpowiedzialności, w tym materialnej, za skutki zanieczyszczania i stwarzania
innych zagrożeń dla środowiska na sprawcę, tj. na jednostki użytkujące zasoby
środowiska. Zasada ta odnosi się również do uciążliwości powodowanych procesami
konsumpcji, szczególnie w sytuacji, gdy konsument ma możliwość wyboru mniej
zagrażających środowisku dóbr konsumpcyjnych.
•
zasada prewencji - zakłada przeciwdziałanie negatywnym skutkom dla środowiska,
które powinno być realizowane na etapie planowania i w oparciu o posiadaną wiedzę
tj. wdrażania procedur ocen oddziaływania na środowisko oraz monitorowanie
prowadzonych działań,
•
zasada stosowania najlepszych dostępnych technik (BAT) - zasada ta oznacza, że
najbardziej efektywny i zaawansowany poziom rozwoju technologii i metod
prowadzenia danej działalności stanowi podstawę wyeliminowania lub ograniczenia
emisji i wpływu na środowisko,
10
•
zasada subsydiarności -zasada ta oznacza, że kompetencje ochrony środowiska
zostają przekazane na szczebel regionalny, możliwie najbliższy obywatelom oraz że
Unia Europejska podejmuje działania nie należące do jej kompetencji tylko wówczas,
gdy cele proponowanych działań nie mogą być osiągnięte przez państwo
członkowskie,
•
zasada skuteczności ekologicznej i efektywności ekonomicznej - dotyczy
minimalizacji nakładów na jednostkę uzyskanego efektu.
Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015 jest podstawowym dokumentem strategicznym
na poziomie krajowym, który określa cele do osiągnięcia w obszarze rozwoju społecznogospodarczego kraju oraz warunki, które powinny zapewnić ten rozwój. Strategia, jak i
inne dokumenty o charakterze strategicznym, programowym, planistycznym, sporządzona
została zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju czyli równorzędnego uwzględniania
rozwoju gospodarczego, społecznego i ochrony środowiska. Celem strategii, która
uwzględnia też cele Unii Europejskiej w zakresie zrównoważonego rozwoju, jest
polepszenie jakości życia mieszkańców Polski. Jednym z pięciu priorytetów Strategii jest
poprawa infrastruktury technicznej i społecznej. W ramach tego priorytetu wskazuje się na
konieczność realizacji inwestycji z zakresu ochrony środowiska służących ochronie
zasobów wodnych, poprawie czystości wód i powietrza, zapewniających oszczędność
energii i zabezpieczających przed katastrofami naturalnymi.
Ujęte w strategii cele pozwolą na efektywne wykorzystania funduszy krajowych
oraz unijnych.
Strategia jest źródłem odniesienia dla innych strategii i programów krajowych (w
tym do Narodowej Strategii Spójności), regionalnych i lokalnych.
NSS określa priorytety, obszary i system wdrażania funduszy unijnych takich jak:
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, Europejski Fundusz Społeczny, Fundusz
Spójności na lata 2007-2013.
Cel strategiczny NSS to zapewnienie warunków do wzrostu konkurencyjności
gospodarki. Realizacja NSS odbywa się poprzez Programy Operacyjne (zarządzane przez
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego) i 16 Regionalnych Programów Operacyjnych
(zarządzanych przez zarządy województw).
11
Wśród PO wyróżnia się m.in. PO Infrastruktura i Środowisko, którego celem jest
wzrost atrakcyjności inwestycyjnej regionów Polski poprzez rozwój infrastruktury przy
uwzględnieniu zasad ochrony środowiska, zdrowia społeczeństwa, zachowania tożsamości
kulturowej i rozwoju spójności terytorialnej. W PO Infrastruktura i Środowisko określono
17 priorytetów:
1. Gospodarka wodno - ściekowa
2. Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi
3. Zarządzanie zasobami i przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska
4. Przedsięwzięcia
dostosowujące
przedsiębiorstwa
do
wymogów
ochrony
środowiska
5. Ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych
6. Drogowa i lotnicza sieć TEN-T
7. Transport przyjazny środowisku
8. Bezpieczeństwo transportu i krajowe sieci transportowe
9. Infrastruktura drogowa w Polsce Wschodniej
10. Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku
11. Bezpieczeństwo energetyczne
12. Kultura i dziedzictwo kulturowe
13. Bezpieczeństwo zdrowotne i poprawa efektywności systemu ochrony zdrowia
14. Infrastruktura szkolnictwa wyższego
15. Pomoc techniczna – Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego
16. Pomoc techniczna – Fundusz Spójności
17. Konkurencyjność regionów
2.2. Polityka ekologiczna na poziomie wojewódzkim
Dokumentem nadrzędnym wytyczającym cele i kierunki działań m. in. w zakresie
polityki ekologicznej (ochrony środowiska) województwa jest Strategia rozwoju
województwa mazowieckiego do roku 2020. Cele Wojewódzkiego Programu Ochrony
Środowiska stanowią rozwinięcie kierunków działań zapisanych w Strategii. Dzięki temu
zachowany jest ścisły związek pomiędzy Programem a Strategią w odniesieniu do ochrony
środowiska.
Cele główne Programu obejmują:
12
1. Zmniejszenie zanieczyszczeń środowiska (dotyczy wód powierzchniowych
i podziemnych,
gleb,
odpadów,
powietrza
atmosferycznego,
hałasu
i promieniowania elektromagnetycznego).
2. Zrównoważone
wykorzystanie
materiałów,
wody
i
energii
oraz
rozwój
proekologicznych form działalności gospodarczej (w szczególności w rolnictwie,
transporcie i eksploatacji kopalin).
3. Utworzenie spójnego systemu obszarów chronionych, ochrona ekosystemów
cennych pod względem przyrodniczym.
4. Zwiększenie lesistości i ochrona lasów.
5. Poprawa stanu bezpieczeństwa ekologicznego (w zakresie ochron przed powodzią,
suszą, osuwiskami i pożarami, a także zmniejszenia ryzyka związanego z
transportem
substancji
niebezpiecznych
oraz
występowaniem
awarii
przemysłowych).
6. Podnoszenie poziomu wiedzy ekologicznej (w zakresie edukacji ekologicznej w
społeczeństwie, a także w działalności gospodarczej).
W „Programie Ochrony Środowiska Województwa Mazowieckiego na lata 20072010 z uwzględnieniem perspektywy do 2014 r.” określono szereg zadań o charakterze
priorytetowym do zrealizowania do roku 2010. Część z nich dotyczy bezpośrednio powiatu
nowodworskiego. Poniżej zostały one zaprezentowane. Oprócz nich w niniejszym
programie odniesiono się również do innych zadań ogólnie przesłanych do wszystkich
powiatów.
Tab.1. Kierunki działań przewidziane do 2014 r. oraz działania przewidziane do realizacji do
2010 roku określone w „Programie ochrony środowiska dla województwa mazowieckiego na lata
2007-2010 z uwzględnieniem perspektywy do 2014 r.” odnoszące się bezpośrednio do powiatu
nowodworskiego.
Cel główny
Kierunki działań do 2014 r.
1.
2.
3.
Zmniejszanie zanieczyszczeń środowiska (wód
powierzchniowych, podziemnych, gleb, powietrza, dotyczy
to również odpadów, hałasu i promieniowania
elektromagnetycznego)
4.
5.
6.
7.
8.
9.
13
Budowa, rozbudowa i modernizacja oczyszczalni ścieków
komunalnych i systemów kanalizacji zbiorczej
Ograniczenie spływu zanieczyszczeń powierzchniowych z
rolnictwa
Wspieranie realizacji indywidualnych systemów oczyszczania
ścieków
Realizacja monitoringu ekologicznego gleby i ziemi
Wprowadzanie produkcji rolnej zgodnie z ustawą o rolnictwie
ekologicznym
Podnoszenie poziomu wiedzy użytkowników gleb i gruntów
Realizacja prac na rzecz rekultywacji terenów zdegradowanych i
ponownego włączenia odzyskanych powierzchni do obiegu
gospodarczego
Eksploatacja złóż surowców w oparciu o zasady racjonalnej
gospodarki
Współdziałanie i współpraca z administracją samorządową,
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
1.
2.
3.
4.
Zrównoważone wykorzystanie materiałów, wody i energii
oraz rozwój proekologicznych form działalności
gospodarczej (w szczególności w rolnictwie, transporcie i
eksploatacji kopalin)
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
1.
2.
Utworzenie spójnego systemu obszarów chronionych,
ochrona ekosystemów cennych pod względem
przyrodniczym, ochrona i rozwój ekosystemów leśnych
3.
4.
5.
1.
2.
Poprawa bezpieczeństwa ekologicznego (w zakresie
ochrony przed powodzią, suszą, osuwiskami i pożarami, a
także zmniejszenie ryzyka związanego z transportem
substancji niebezpiecznych oraz występowaniem awarii
przemysłowych)
3.
4.
5.
6.
14
rządową, przedsiębiorcami, 0organizacjami społecznymi,
instytucjami kontrolnymi w dziedzinie ochrony środowiska a
zwłaszcza gospodarki odpadami
Ograniczenie emisji zanieczyszczeń z dużych źródeł spalania
paliw - pozwolenia zintegrowane
Eliminowanie węgla jako paliwa w kotłownia lokalnych i
gospodarstwach domowych
Zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii w
szczególności energii geotermalnej i z biomasy
Promocja ekologicznych nośników energii
Realizacja programów ochrony powietrza podejmowanych w
wyniku rocznych ocen jakości powietrza
Minimalizacja emisji ponadnormatywnego hałasu do środowiska
Propagowanie rozwiązań technicznych i organizacyjnych
zapobiegających powstawaniu i przenikaniu hałasu do
środowiska
Preferowanie małokonfliktowych lokalizacji obiektów
przemysłowych przy opracowywaniu planów zagospodarowania
przestrzennego i w procedurach inwestycyjnych
Preferowanie niskokonfliktowych lokalizacji źródeł
promieniowania
Wprowadzenie do miejscowych planów zagospodarowania
przestrzennego zapisów poświęconych ochronie przed polami
elektromagnetycznymi
Opracowanie systemu informowania społeczeństwa o
oddziaływaniu pół elektromagnetycznych na danym terenie
(media)
Opracowanie i realizacja programu działań i planu
gospodarowania wodami środkowej Wisły
Optymalizacja zużycia wody poprzez propagowanie wśród
indywidualnych użytkowników oszczędnego korzystania z wody
Promocja najlepszych dostępnych technik (BAT) w zakresie
zmniejszenia materiałochłonności i odpadowości produkcji
Wspieranie podmiotów gospodarczych w zakresie racjonalnego
gospodarowania zasobami środowiska
Upowszechnianie wykorzystania odnawialnych źródeł energii
Wzmocnienie struktur zarządzani środowiskowego
Stosowanie zasad Dobrej Praktyki Rolniczej
Propagowanie rolnictwa ekologicznego i agroturystyki
Podnoszenie poziomu wiedzy rolników na temat stosowania
nawozów sztucznych i naturalnych
Ochrona przeciwhałasowa przy budowie nowych dróg i
przebudowie istniejących szlaków komunikacyjnych
Rozwój transportu kolejowego
Tworzenie warunków dla rozwoju ruchu rowerowego, w
szczególności w miastach
Tworzenie warunków dla turystycznego wykorzystania szlaków
wodnych głównych rzek województwa mazowieckiego (Wisły,
Narwi), jako element realizacji europejskiego Programu
Aktywizacji Dróg Wodnych
Określenie obszarów predysponowanych do objęcia ochroną
prawną
Opracowanie planów ochrony KPN, parków krajobrazowych i
rezerwatów przyrody
Włączenie obszarów cennych przyrodniczo do europejskiej sieci
ekologicznej NATURA 2000
Upowszechnianie biologicznych i ekologicznych metod ochrony
lasów
Upowszechnianie funkcji edukacyjnych lasów
Wdrożenie systemów ostrzegania i ochrony
przeciwpowodziowej
Zwiększenie retencyjności zlewni oraz poprawa stanu
technicznego i urządzeń zabezpieczenia przeciwpowodziowego,
realizacja „Programu Małej Retencji Województwa
Mazowieckiego”
Zwiększenie liczby inwestycji związanych z budową,
modernizacją obwałowań przeciwpowodziowych wzdłuż rzek
Wisła, Narew
Sukcesywne modernizowanie sprzętu dla jednostek straży
pożarnych
propagowanie zasad przeciwdziałania zagrożeniu pożarowemu
opracowanie systemu ratowniczo-gaśniczego na wypadek
zaistnienia awarii zakładu o zwiększonym ryzyku wystąpienia
awarii przemysłowej, w ramach którego powinny być
7.
8.
9.
1.
2.
3.
4.
Wzrost poziomu wiedzy ekologicznej (w zakresie edukacji
ekologicznej społeczeństwa i w działalności gospodarczej)
5.
6.
7.
8.
9.
Cel główny
Zmniejszanie zanieczyszczeń środowiska (wód
powierzchniowych, podziemnych, gleb, powietrza, dotyczy
to również odpadów, hałasu i promieniowania
elektromagnetycznego)
opracowane różne scenariusze postępowania w przypadku
wystąpienia poważnej awarii;
opracowanie standardów prawidłowych zachowań
społeczeństwa w sytuacji wystąpienia zagrodzenia środowiska z
tytułu awarii przemysłowych, w tym transportu materiałów
niebezpiecznych i prowadzenie konsekwentnej akcji edukacyjnej
w mediach
prowadzenie stałej informacji i szkoleń dla społeczeństwa w
zakresie zagrożeń wynikających z poważnych awarii
przemysłowych
budowa przy głównych drogach w pobliżu miast parkingów dla
pojazdów przewożących materiały niebezpieczne
Rozszerzenie zakresu szkoleń dla pracowników administracji
publicznej w zakresie edukacji ekologicznej, podejmowania
decyzji o realizacji inwestycji mogących pogorszyć stan
środowiska , współpracy z organizacjami pozarządowymi i
lokalnymi samorządami itp.
Organizowanie akcji promocyjnych i konkursów w zakresie
efektywności energetycznej, oszczędzania wody ochrony przed
hałasem oraz zrównoważonego transportu
Upowszechnianie w społeczeństwie wiedzy o ochronie lasu
Działania na rzecz wzrostu świadomości ekologicznej
społeczności lokalnych, władz szczebla lokalnego w zakresie
rozumienia celów ochrony przyrody i różnorodności
biologicznej, stałe podejmowanie działań informacyjnych,
promocyjnych, edukacyjnych w formie audycji i publikacji w
środkach masowego przekazu, kursów, szkoleń, wystaw,
konkursów, imprez masowych itp.
wzmacnianie etatowe komórek ochrony środowiska i
gospodarki wodnej
wdrażanie zasad ekologizacji gospodarki leśnej
promowanie podmiot ów gospodarczych posiadających
wdrożone systemy zarządzania środowiskowego (EMAS, ISO
14001) i znaki jakości
wspieranie zachowania i powstawania „zielonych” miejsc pracy
wykorzystanie funduszy strukturalnych na cele modernizacji
urządzeń ochrony środowiska stanowiących integralną część
wyposażenia przedsiębiorstw
Działania do 2010 r.
1.
Podłączanie obiektów do miejskiej sieci cieplnej i zmiana
czynnika grzewczego ze stałego na gazowe lub olejowe (Nowy
Dwór Mazowiecki) oraz ogólne zadania skierowane do
wszystkich powiatów
1.
Zrównoważone wykorzystanie materiałów, wody i energii
oraz rozwój proekologicznych form działalności
gospodarczej (w szczególności w rolnictwie, transporcie i
eksploatacji kopalin)
Utworzenie spójnego systemu obszarów chronionych,
ochrona ekosystemów cennych pod względem
przyrodniczym, ochrona i rozwój ekosystemów leśnych
Wdrażanie Programu Małej Retencji Wodnej dla województwa
mazowieckiego
2.
wdrażanie „Programu możliwości wykorzystania odnawialnych
źródeł energii dla województwa mazowieckiego”
3.
wdrożenia programów rolnośrodowiskowych na obszarach
chronionych
4.
turystyczne wykorzystanie szlaków wodnych Wisły i Narwi
oraz ogólne zadania skierowane do wszystkich powiatów
1.
utworzenie Wiślańsko-Narwiańskiego Parku Krajobrazowego
im. Książąt Mazowieckich
2.
sporządzenie planów ochrony przyrody dla rezerwatów, KPN,
obszarów Natura 2000, parku krajobrazowego
3.
opracowanie programu rozwoju usług turystycznych dla KPN i
parków krajobrazowych
oraz ogólne zadania skierowane do wszystkich powiatów
Poprawa bezpieczeństwa ekologicznego (w zakresie
ochrony przed powodzią, suszą, osuwiskami i pożarami, a
także zmniejszenie ryzyka związanego z transportem
substancji niebezpiecznych oraz występowaniem awarii
przemysłowych)
ogólne zadania skierowane do wszystkich powiatów
15
Wzrost poziomu wiedzy ekologicznej (w zakresie edukacji
ekologicznej społeczeństwa i w działalności gospodarczej)
ogólne zadania skierowane do wszystkich powiatów
2. 3. Uwarunkowania wynikające z polityki na poziomie powiatu
Na poziomie powiatu, w Planie Rozwoju Lokalnego Powiatu Nowodworskiego na
lata 2004-2013, sformułowane zostały następujące cele strategiczne, a w nich wytyczono
poniższe cele szczegółowe dotyczące ochrony środowiska.
Tab.2. Wykaz zadań dotyczących ochrony środowiska na terenie powiatu
nowodworskiego zamieszczonych w Planie Rozwoju Lokalnego Powiatu
Nowodworskiego
Cele strategiczne
III. Poprawa bezpieczeństwa publicznego, socjalnego,
i stanu zdrowia mieszkańców
Działania
1.
Poszukiwanie partnerstwa na rzecz zakupu sprzętu i wyposażenia
dla policji, straży pożarnej i ratownictwa
1.
Modernizacja dróg powiatowych w oparciu o środki strukturalne i
własne
Udział samorządu powiatowego w przebudowie skrzyżowania
drogi powiatowej z droga wojewódzką nr 631 w Nowym Dworze
Mazowieckimi
Współpraca z samorządem miasta Nowy Dwór Mazowiecki w
zakresie opracowania planu rewitalizacji i restrukturyzacji terenów
powojskowych i poprzemysłowych
Współdziałanie z samorządami gminnymi w sprawie rozbudowy
infrastruktury turystycznej w ramach „Partnerstwa w widłach
trzech rzek”
Termomodernizacja budynków szkolnych i powiatowych
placówek oświatowych w ramach środków strukturalnych i
własnych
Koordynacja działań w zakresie rozbudowy sieci gazowych
Realizacja programu ochrony środowiska we współpracy z
gminami Kampinoskiego PN i organizacjami pozarządowymi
Finansowe wspomaganie działań w zakresie gospodarki odpadami
z Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki
Wodnej
Edukacja społeczeństwa powiatu zakresie selektywnej zbiórki
odpadów i ograniczenia ich powstawania poprzez organizację
konkursów ekologicznych, udział w Dniu Ziemi i wspieranie akcji
Sprzątanie Świata
Wspieranie działań na rzecz likwidacji dzikich wysypisk poprzez
współpracę z gminami, strażą leśną i stowarzyszeniami
ekologicznymi
Wspieranie inicjatyw i działań samorządów gminnych w zakresie
modernizacji i budowy nowych oczyszczalni ścieków zgodnych z
wymogami UE
Koordynowanie działań w zakresie pozyskiwania środków z
urzędu wojewódzkiego na modernizację i konserwację wałów
przeciwpowodziowych na Wiśle i Narwi
Rozwój terenów wokół KPN z zachowaniem ochrony środowiska prowadzenie działalności usługowej zgodnie z miejscowymi
planami zagospodarowania przestrzennego
Wspieranie działań w zakresie tworzenia bazy turystycznowypoczynkowej dla potrzeb weekendowego wypoczynku
mieszkańców aglomeracji warszawskiej
Realizacja planów urządzenia lasów przy wykorzystaniu środków
unijnych na zalesienie
2.
3.
V.
Rozwój infrastruktury technicznej, podniesienie
stopnia jej funkcjonalności i korzyści dla rozwoju
wspólnoty terytorialnej
4.
5.
6.
1.
2.
3.
VI.
Poprawa stanu jakości środowiska poprzez
działania skierowane na osiągnięcie i
przestrzeganie norm Unii Europejskiej w
dziedzinie ochrony wód, powietrza, gleby i
krajobrazu
4.
5.
6.
1.
VII.
Ochrona zasobów naturalnych i wykorzystanie ich
dla celów rozwoju społeczno-gospodarczego
z zachowaniem tożsamości regionu, dziedzictwa
kulturowego i walorów środowiskowych
2.
3.
16
4.
VIII.
Poszukiwanie partnerstwa na rzecz rozwoju
powiatu nowodworskiego między jednostkami
terytorialnymi różnego szczebla i organizacjami
pozarządowymi
Współpraca z gminami na rzecz rozwoju nowych gospodarstw
agroturystycznych i wydanie folderu o ich lokalizacji
5.
Wspieranie działań w zakresie zagospodarowania Twierdzy
Modlin
6.
Promocja zasobów dziedzictwa i rozwoju powiatu przez
uczestnictwo w targach, wystawach i imprezach na poziomie
lokalnym , regionalnym i krajowym
1. Tworzenie wspólnych przedsięwzięć o zasięgu powiatowym np.: w
dziedzinie zagospodarowania turystycznego, ochrony środowiska,
bezpieczeństwa zdrowotnego z wykorzystaniem środków
pomocowych UE.
Określone wyżej zadania są obecnie realizowane przez samorząd powiatu.
2. 4. Limity racjonalnego wykorzystania zasobów środowiska
W „Polityce ekologicznej państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy
na lata 2007-2010”,ustalone zostały następujące ważniejsze limity krajowe, związane
z racjonalnym wykorzystaniem zasobów naturalnych i poprawą stanu środowiska
(wszystkie dotyczą celów do osiągnięcia najpóźniej do 2010 r.):
1.
zmniejszenie wodochłonności produkcji o 50% w stosunku do stanu w 1990 r.
(w przeliczeniu na PKB);
2.
ograniczenie materiałochłonności produkcji o 50% w stosunku do 1990 r. w taki
sposób, aby uzyskać co najmniej średnie wielkości dla państw OECD (w przeliczeniu
na jednostkę produkcji, wartość produkcji lub PKB);
3.
ograniczenie zużycia energii o 50% w stosunku do 1990 r. i 20% w stosunku do 2000
r. w przeliczeniu na jednostkę PBK);
4.
dwukrotne zwiększenie udziału odzyskiwanych i ponownie wykorzystywanych
w procesach produkcyjnych odpadów przemysłowych w porównaniu ze stanem
z 1990 r.;
5.
pełna (100%) likwidacja zrzutów ścieków nieoczyszczonych z miast i zakładów
przemysłowych;
6.
zmniejszenie ładunku zanieczyszczeń odprowadzanych do wód powierzchniowych
w stosunku do stanu z 1990 r., z przemysłu o 50%, z gospodarki komunalnej (na
terenie miast i osiedli wiejskich) o 30% i ze spływu powierzchniowego – również
o 30%;
7.
ograniczenie emisji pyłów o 75%, dwutlenku siarki o 56%, tlenków azotu o 31%,
lotnych związków organicznych (poza metanem) o 4% i amoniaku o 8% w stosunku
do stanu w 1990 r.
Wymienione limity powinny być osiągnięte najpóźniej do 2010r. i stanowią one
punkt odniesienia w zakresie realizacji celów wojewódzkiej i powiatowej polityki
17
ekologicznej. Zgodnie z wymogami polityki ekologicznej aspekty ekologiczne powinny
być uwzględniane we wszystkich politykach sektorowych oraz planach i programach
tworzonych na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym.
Przedstawione powyżej wartości są limitami krajowymi, dotychczas nie
sporządzono limitów dla poszczególnych regionów.
2. 5. Instrumenty zarządzania środowiskiem
Zarządzanie środowiskiem odbywa się poprzez działania podejmowane na szczeblu
ogólnokrajowym, regionalnym i lokalnym (powiatowym i gminnym). Zajmuje się nim
administracja rządowa, samorządowa, instytucje im podporządkowane oraz podmioty
gospodarcze korzystające ze środowiska.
Organy administracji odpowiedzialne za wykonywanie i egzekwowanie prawa mają
na celu głównie zapobieganie zanieczyszczeniu środowiska i przestrzeganie norm
racjonalnego korzystania ze środowiska. Podmioty gospodarcze korzystające ze
środowiska kierują się głównie efektami ekonomicznymi swojej działalności, ale
uwzględniają też konieczność dotrzymywania wymagań określonych prawem. Prowadzą
więc kontrolę emisji, modernizują lub eliminują przestarzałe rozwiązania techniczne
i technologiczne przeważnie uciążliwe dla środowiska.
Zarządzanie środowiskiem odbywa się przez wykorzystanie instrumentów prawnych,
finansowych i społecznych.
2. 5. 1. Instrumenty prawne
Do instrumentów prawnych zarządzania środowiskiem należą:
•
pozwolenia na wprowadzanie do środowiska substancji lub energii (np. pozwolenie
na emisję pyłów i gazów do powietrza),
•
decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia,
•
decyzje (np. decyzja wodnoprawna na pobór wód podziemnych),
•
koncesje (np. koncesja na eksploatację kopalin ze złóż),
•
miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego (przed przystąpieniem do
opracowania planu zagospodarowania wykonuje się studium uwarunkowań i
kierunków zagospodarowania. Dla potrzeb tych opracowań wykonuje się
opracowanie ekofizjograficzne w którym charakteryzuje się poszczególne elementy
przyrodnicze środowiska i ich wzajemne powiązania),
18
•
procedura ocen oddziaływania na środowisko-OOŚ (stosowana zgodnie z ustawą z
dnia 27.04.2001r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 06.129.902 z późn. zm.) jest
jednym z najważniejszych instrumentów ochrony środowiska. Stanowi ona
uniwersalną procedurę weryfikowania programowania i planowania rozwoju,
zagospodarowania przestrzennego oraz lokalizacji inwestycji. Procedurze OOŚ
podlegają: projekty polityk, planów, strategii /np. projekty planów miejscowych
zagospodarowania przestrzennego/, projekty dokumentów sektorowych /np. projekty
programów w dziedzinie leśnictwa, transportu, gospodarki wodnej itp./, działania
lokalizacyjne dotyczące przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na
środowisko. Opracowaniami wykonywanymi podczas postępowania w sprawie OOŚ
są odpowiednio: opracowania ekofizjograficzne, prognozy oddziaływania na
środowisko lub raporty oddziaływania przedsięwzięć na środowisko),
•
monitoring środowiska (szczególny instrument prawny, który oprócz funkcji
informacyjnych dla administracji rządowej, samorządowej oraz społeczeństwa, jest
podstawą analiz, ocen lub decyzji. Państwowy monitoring środowiska /PMŚ/
prowadzony jest przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska w zakresie: jakości
środowiska, emisji, ocen i prognoz. Dostarcza on informacji dla potrzeb opracowania
planów zagospodarowania przestrzennego, wykonywania raportów OOŚ oraz prac
studialnych i prognostycznych. Stanowi on również podstawę do realizacji
programów naprawczych w przedsiębiorstwach lub na obiektach, np. w rejonie
składowisk odpadów),
•
pozwolenia zintegrowane (decyzja administracyjna będącą rodzajem licencji na
prowadzenie działalności, na warunkach ustalonych dla wszystkich komponentów
środowiska oraz przy spełnieniu wymagań technicznych określonych jako najlepsze
dostępne techniki. W pozwoleniu określane są rodzaje i ilości wykorzystywanej
energii, surowców, materiałów i paliw. Pozwolenia zintegrowanego wymagają
instalacje, których działalność może powodować znaczne zanieczyszczenie
środowiska, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dn. 26.07.2002r. w
sprawie rodzajów instalacji mogących powodować znaczne zanieczyszczenie
poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości /Dz.U. nr
122 poz. 1055/. Konieczność uzyskania pozwoleń zintegrowanych -ustawowo
określona
na
01.01.2004r.-
została
przesunięta
do
2010r.,
zgodnie
z
Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 26.09.2003r. /Dz.U. nr 177 poz.1736/
19
w sprawie późniejszych terminów do uzyskania pozwolenia zintegrowanego w
zależności od typu instalacji).
2. 5. 2. Instrumenty społeczne
Instrumenty społeczne zarządzania środowiskiem polegają na:
•
usprawnianiu współpracy i budowaniu partnerstwa (dotyczy to działań samorządów
i relacji
samorząd
–
społeczeństwo
oraz uczestniczenia
społeczeństwa
w
konsultacjach lub debatach prowadzących do podejmowania decyzji w procesie
zarządzania środowiskiem),
•
formułowaniu i wdrażaniu polityk środowiskowych, w tym planów działań i
porozumień środowiskowych,
•
ocenie i monitorowaniu skutków zrównoważonego rozwoju, w tym określaniu
wskaźników równowagi środowiskowej i formułowaniu wyraźnych celów
operacyjnych,
•
włączeniu mechanizmów rynkowych w realizację zrównoważonego rozwoju,
•
prowadzeniu edukacji ekologicznej celem zwiększenia świadomości społecznej.
W ustawie Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 06.129.902 z późn. zm) został
zapisany obowiązek włączenia problematyki ochrony środowiska i zrównoważonego
rozwoju do programów nauczania wszystkich typów szkół i kursów prowadzących do
uzyskania kwalifikacji zawodowych. Propagowanie edukacji ekologicznej wynika z
dokumentów międzynarodowych (AGENDA 21, Konwencja z Aarhus z 1998r.) oraz
krajowych.
Zgodnie z „Narodową Strategią Edukacji Ekologicznej” Rząd zapewnia
organizacyjne i techniczne wsparcie instytucjom publicznym na rzecz działań
edukacyjnych i promocyjnych realizowanych przez organizacje ekologiczne. Regulacją
prawną został objęty także dostęp do informacji o środowisku, udział społeczeństwa w
postępowaniach w sprawie ocen oddziaływania na środowisko i w działaniach dotyczących
ochrony środowiska.
2. 5. 3. Instrumenty finansowe
Instrumentami finansowymi wykorzystywanymi w zarządzaniu środowiskiem są:
20
opłaty i kary ekologiczne za korzystanie ze środowiska lub naruszenie warunków
korzystania ze środowiska,
dotacje, kredyty i pożyczki ze źródeł krajowych lub zagranicznych,
środki własne samorządów przeznaczone na ochronę środowiska pochodzące z innych
źródeł.
Zadania związane z ochroną środowiska określone w przepisach prawnych
wymagają znacznych nakładów finansowych. Cele określone w „Polityce ekologicznej
państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektyw na lata 2007-2010” i „Projekcie
Polityki Ekologicznej Państwa na lata 2007-2010 z uwzględnieniem perspektywy na lata
2011-2014” i programach niższego szczebla będą mogły być zrealizowane przy założeniu
stopniowego wzrostu do 2010r. udziału wydatków na ochronę środowiska i gospodarkę
wodną.
Źródła finansowania ochrony środowiska będą zróżnicowane w zależności od
rodzaju i okresu przewidywanego działania, a przede wszystkim od możliwości stosowania
instrumentów finansowo-ekonomicznych zapewnionych na poziomie krajowym.
Fundusze na realizacje polityki ekologicznej na terenie powiatu mogą pochodzić ze
środków krajowych i zagranicznych.
a) środki krajowe:
-
środki własne powiatu i gmin,
-
środki budżetowe (publiczne dotacje celowe przydzielane na cele związane z ochroną
środowiska z budżetu państwa lub województwa),
-
środki własne ludności i przedsiębiorstw, w tym: Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych
i Autostrad (GDDKiA), przedsiębiorstw gospodarki komunalnej,
-
celowe fundusze ekologiczne o charakterze ogólnym Narodowy Fundusz Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW), Wojewódzki Fundusz Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej (WFOŚiGW), Powiatowy Fundusz Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej (PFOŚiGW) i wyspecjalizowanym (np. Agencja
Nieruchomości Rolnych - ANR),
-
dotacje, kredyty i pożyczki na cele proekologiczne: niekomercyjne z krajowych
instytucji finansowych, w tym EkoFunduszu i różnego rodzaju fundacji oraz
komercyjne z Banku Ochrony Środowiska, Banku Gospodarki Komunalnej i in.
instytucji udzielających kredytów i pożyczek na cele proekologiczne na warunkach
korzystniejszych niż wynika to z sytuacji na rynku finansowym.
21
Dotychczas najbardziej istotne znaczenie w finansowaniu ochrony środowiska
mają: Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz EkoFundusz.
FUNDUSZE OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ
Najważniejszą część źródeł finansowania ochrony środowiska w Polsce stanowią
celowe fundusze ekologiczne funkcjonujące obecnie na czterech poziomach administracji
państwowej:
•
na poziomie krajowym – Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki
Wodnej (NFOŚiGW),
•
na poziomie regionalnym – Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki
Wodnej w Warszawie (WFOŚiGW),
•
na poziomie lokalnym bez osobowości prawnej – powiatowe (PFOŚiGW) i gminne
(GFOŚiGW) fundusze ochrony środowiska.
Zasady funkcjonowania funduszy określa ustawa z dnia 27.04.2001r. Prawo
ochrony środowiska (Dz. U. 06.129.902 z późn. zm.). Szczegółowe zasady gospodarki
finansowej NFOŚiGW oraz wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki
wodnej określa Rozporządzenie M. Ś. z dnia 20.12.2002 r. (Dz. U. Nr 230, poz.1934).
Fundusze te gromadzą wpływy z opłat uiszczanych przez podmioty gospodarcze za
korzystanie ze środowiska oraz kar administracyjnych.
Opłaty ekologiczne ponoszą korzystający ze środowiska, pomimo że ich
działalność w tym zakresie jest zgodna z prawem. Jest to bowiem zapłata za korzystanie ze
środowiska, stanowiąca pewien ekwiwalent strat ekonomicznych i społecznych,
powstających w wyniku zanieczyszczenia środowiska i jego zmian. Opłaty te zostały
ustanowione przez:
•
ustawę Prawo ochrony środowiska
•
ustawę o ochronie przyrody
•
ustawę Prawo wodne
•
ustawę o odpadach
Kary ekologiczne są karami pieniężnymi płaconymi przez podmioty gospodarcze
za przekroczenie lub naruszenie warunków korzystania ze środowiska.
Zebrane środki przeznacza się na dofinansowanie (głównie w formie dotacji)
proekologicznych przedsięwzięć podejmowanych przez samorządy lokalne i podmioty
gospodarcze,
edukację
ekologiczną
i
monitoring.
22
Są
to
obecnie
najbardziej
rozpowszechnione formy finansowania zadań z zakresu ochrony środowiska i gospodarki
wodnej.
O dofinansowanie z funduszy mogą się ubiegać:
•
jednostki samorządu terytorialnego i ich związki,
•
stowarzyszenia, fundacje i inne organizacje,
•
podmioty gospodarcze realizujące przedsięwzięcia ochrony środowiska i gosp.
wodnej.
W NFOŚiGW i WFOŚiGW przygotowuje się listy zadań, które mogą być przez nie
dofinansowywane. Lista taka sporządzana jest corocznie (brak jest wieloletnich
programów wydatkowania funduszy na realizację określonych zadań). Dziedziny
finansowane z WFOŚiGW to:
•
ochrona powietrza
•
ochrona wód
•
ochrona powierzchni ziemi
•
ochrona przyrody
•
gospodarka wodna
•
monitoring środowiska
•
edukacja ekologiczna
•
nadzwyczajne zagrożenia środowiska
Dochody PFOŚiGW są przekazywane na rachunek starostwa, ale fundusze te nie
posiadają osobowości prawnej. W budżecie powiatu mają charakter działu celowego.
Zakres wydatkowania środków z PFOŚiGW jest szeroki i obejmuje dofinansowanie
różnego rodzaju przedsięwzięć z zakresu ochrony środowiska. Podziału środków
PFOŚiGW dokonuje Rada Powiatu.
EKOFUNDUSZ
Geneza EkoFunduszu sięga roku 1991. Była to pierwsza w skali światowej
inicjatywa zamiany części długu gwarantowanego przez państwo na cele ekologiczne, co
stanowi obecnie bardzo istotne wsparcie finansowe dla podejmowanych w kraju wysiłków
w celu poprawy stanu środowiska, silnie zdegradowanego w wyniku wieloletnich
zaniedbań w poprzednim systemie politycznym i gospodarczym.
23
W wyniku podpisanych umów o ekokonwersji długu ze Stanami Zjednoczonymi,
Francją, Szwajcarią, Szwecją, Włochami i Norwegią, Polska otrzymała na przedsięwzięcia
w ochronie środowiska w latach 1992-2010 kwotę w wysokości 571mln USD.
Odpowiednie kwoty z tego tytułu są gwarantowane corocznie w ustawie budżetowej i
regularnie wpłacane na konto EkoFunduszu z budżetu państwa, jako zobowiązanie Polski
wobec krajów-donatorów. Obecnie Fundatorem EkoFunduszu jest Minister Skarbu.
Priorytetowymi dziedzinami EkoFunduszu są m.in.:
•
ochrona różnorodności biologicznej,
•
gospodarka odpadami i rekultywacja gleb zanieczyszczonych,
•
unieszkodliwianie odpadów komunalnych i niebezpiecznych,
•
ograniczenie emisji gazów powodujących zmiany klimatu ziemi (ochrona klimatu),
•
eliminacja niskich źródeł emisji (ochrona powietrza).
Z funduszu tego udzielane jest wsparcie finansowe w formie bezzwrotnych dotacji.
Wysokość dotacji dla projektów technicznych zgłaszanych do EkoFunduszu przez
samorządy wynosi 10–60%, a przez przedsiębiorstwa 20-40% kosztów inwestycji.
Dotacje mogą uzyskać jedynie projekty dotyczące inwestycji związanych
bezpośrednio z ochroną środowiska, a w dziedzinie przyrody również projekty
nieinwestycyjne. EkoFundusz promuje innowacyjne projekty wykorzystujące najnowsze
technologie w ochronie środowiska, natomiast nie dofinansowuje badań naukowych,
opracowań oraz tworzenia wszelkiego rodzaju dokumentacji.
Każdego roku EkoFundusz aktualizuje zasady finansowania dążąc do jak
najbardziej efektywnego rozdysponowania posiadanych środków finansowych i starając
się dostosować do pojawiających się nowych trendów na rynku ochrony środowiska.
b) środki zagraniczne:
-
fundusze zagranicznych instytucji finansowych (np. Bank Światowy, Europejski Bank
Odbudowy i Rozwoju, Europejski Bank Inwestycyjny),
-
fundusz spójności i fundusze strukturalne Unii Europejskiej oraz fundusze
sektorowych programów pomocowych (np. LIFE +).
Jak oceniają eksperci udział funduszy Unii Europejskiej i środków pochodzących z
ekokonwersji polskiego długu zagranicznego zarządzanych przez EkoFundusz w
24
wydatkach na ochronę środowiska będzie wynosił w najbliższych latach zaledwie
kilkanaście procent.
W momencie przystąpienia do Unii Europejskiej Polska zyskała dostęp do
różnorodnych środków unijnych. Okres budżetowania tychże środków w UE wynosi 7 lat.
Ostatni okres zakończył się w 2006 r. Obecnie w nowych ramach czasowych (lata 20072013) Polska będzie mogła korzystać z takich środków finansowych Unii Europejskiej
jak:
•
fundusze strukturalne (Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego - EFRR,
Europejski Fundusz Społeczny – EFS, Europejski Fundusz Rolnego Rozwoju
Obszarów Wiejskich -EFRROW, Europejski Fundusz Rybacki -EFR);
•
Fundusz Spójności (kohezji), przeznaczony na wsparcie rozwoju transportu i na
ochronę środowiska, które mają prowadzić do zmniejszenia dysproporcji
ekonomicznych i społecznych między poszczególnymi państwami Unii Europejskiej.
Działania inwestycyjne w kraju w zakresie ochrony środowiska w latach 2007-
2013 realizowane będą głównie w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i
Środowisko. Na jego realizację Polska otrzyma w latach 20007-2013 27 mld Euro, z czego
na inwestycje ochrony środowiska będzie przeznaczone ok. 5,5 mld Euro. Środki na
realizację tego programu będą pochodziły z Funduszu Spójności oraz Europejskiego
Funduszu Rozwoju Regionalnego.
W ramach Programu Operacyjnego IiŚ finansowane będą duże przedsięwzięcia
komunalne, inwestycje proekologiczne w przedsiębiorstwach, projekty ochrony przyrody i
bezpieczeństwa ekologicznego oraz edukacja ekologiczna. Wsparcie finansowe mogą
otrzymać samorządy, przedsiębiorcy oraz m.in. organizacje pozarządowe, parki narodowe,
Lasy Państwowe.
Działania
ujęte
w
Regionalnym
Programie
Operacyjnym
Województwa
Mazowieckiego 2007-2013 (RPO WM)realizujące cele Strategii Rozwoju Kraju 20072015, Narodowej Strategii Spójności 2007-2013 oraz Strategii Rozwoju Województwa
Mazowieckiego będą finansowane z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.
RPO WM określa 7 priorytetów z których jeden dotyczy ochrony środowiska. W
ramach tego priorytetu finansowane będą działania inwestycyjne:
•
w zakresie wodociągów i kanalizacji ,
•
służące ochronnie powietrza
•
w zakresie gospodarki odpadami
25
•
służące wykorzystaniu energii ze źródeł odnawialnych
•
służące ograniczeniu nadmiernego zużycia paliw
•
dotyczące
rozbudowy
i
modernizacji
infrastruktury
energetycznej,
sieci
ciepłowniczej i umożliwiające przyłączenie OZE do sieci energetycznej
•
w zakresie tworzenia regionalnych systemów monitoringu środowiska
•
w zakresie tworzenia regionalnych systemów prognozowania, ostrzegania,
reagowania i likwidacji skutków zagrożeń naturalnych i cywilizacyjnych
•
przedsiębiorców polegające na wprowadzaniu przyjaznych środowisku technologii
Wspierane
będą
również
działania
takie
jak:
usprawnienie
zarządzania
środowiskiem w przedsiębiorstwach, projekty w zakresie zachowania i ochrony zasobów
środowiska na terenach
parków narodowych, obszarów Natura 2000 i leśnych
kompleksów promocyjnych.
Na realizację ww działań RPO WM w latach 2007-2013 przewidziano kwotę 198
mln Euro.
EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO - EFRR
EFRRwspiera:
•
inwestycje w infrastrukturę gospodarki wodno-ściekowej:
-
budowa lub modernizacja oczyszczalni ścieków przemysłowych,
-
stosowanie najlepszych dostępnych technik (BAT) w celu ograniczenia ilości
substancji niebezpiecznych odprowadzanych wraz ze ściekami,
•
inwestycje w zakresie ochrony powietrza:
-
modernizacja i rozbudowa systemów ciepłowniczych i wyposażenie ich w instalacje
do ograniczenia emisji zanieczyszczeń pyłowych i gazowych,
-
inwestycje w produkcję skojarzoną elektryczności i ciepła,
-
zamiana palenisk węglowych na rozwiązania bardziej przyjazne środowisku
(gazowe, eliminacja węgla niskiej jakości),
-
stosowanie rozwiązań pozwalających na redukcję zanieczyszczeń emitowanych do
powietrza z dużych zakładów energetycznego spalania paliw,
-
przedsięwzięcia na rzecz wykorzystywania alternatywnych źródeł energii, w tym
m.in. energetyczne wykorzystanie biomasy i inne,
26
-
proekologiczne inwestycje w miejskich systemach transportowych (zastosowanie
paliw o niskiej emisji zanieczyszczeń, w tym gazu),
•
wprowadzanie BAT w celu ograniczenia emisji zanieczyszczeń do powietrza,
inwestycje w zakresie gospodarki odpadami przemysłowymi i niebezpiecznymi:
-
tworzenie systemów gospodarki odpadami poprzez prowadzenie selektywnej
zbiórki odpadów oraz budowę i modernizację instalacji do odzysku i recyklingu
odpadów,
•
budowa instalacji unieszkodliwiania odpadów,
inwestycje z wykorzystaniem BAT:
-
ograniczenie zanieczyszczeń przemysłowych,
-
modernizacja procesów produkcyjnych, technologii,
-
zmniejszenie energochłonności i materiałochłonności procesów.
FUNDUSZ SPÓJNOŚCI (KOHEZJI) - FS
Z funduszu spójności możliwe jest wspieranie realizacji zadań inwestycyjnych
władz publicznych w zakresie ochrony środowiska wynikających z wdrażania prawa
obowiązującego w Unii Europejskiej, a w szczególności dotyczących:
▪
infrastruktury ochrony środowiska
▪
transeuropejskich sieci transportowych
▪
połączeń kolejowych, morskich, śródlądowych
▪
zrównoważonego transportu miejskiego
▪
inwestycji
środowiskowych
(projekty
energooszczędne
i
zastosowania
jest
NFOŚiGW.
odnawialnych źródeł energii)
Obsługującym
projekty
korzystające
z
tego
funduszu
Finansowanie Programu opiera się zarówno o środki krajowe jak i zagraniczne. Zadania
mogą być dofinansowywane po zgłoszeniu do Internetowego Systemu Ewidencji Kart
Projektów (ISEKP) i przejściu procedury kwalifikacyjnej.
EUROPEJSKI FUNDUSZ ROLNEGO ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH EFRROW
Z tego funduszu mogą korzystać właściciele gruntów rolnych i leśnych, w tym
osoby prywatne. Fundusz wspiera działania polegające na:
•
zagospodarowaniu gruntów rolnych i leśnych przy zachowaniu różnorodności
biologicznej,
27
•
zarządzaniu terenami Natura 2000,
•
ochronie gleb i wód,
•
łagodzeniu zmian klimatu w tym redukcji emisji gazów cieplarnianych, redukcji
emisji amoniaku,
•
zrównoważonym stosowaniu pestycydów.
FUNDUSZ LIFE+
To jedyny instrument finansowy Unii Europejskiej koncentrujący się wyłącznie na
współfinansowaniu projektów w dziedzinie ochrony środowiska. Jego głównym celem jest
wspieranie procesu wdrażania wspólnotowego prawa ochrony środowiska, realizacja
polityki ochrony środowiska oraz identyfikacja i promocja nowych rozwiązań dla
problemów dotyczących ochrony przyrody.
LIFE+ składa się z trzech komponentów, w ramach których współfinansowane są projekty
w zakresie:
•
wdrażania dyrektywy Ptasiej i dyrektywy Siedliskowej, w tym ochrony
priorytetowych siedlisk i gatunków,
•
ochrony środowiska, zapobiegania zmianom klimatycznym, innowacyjnych
rozwiązań w dziedzinie ochrony zdrowia i polepszania jakości życia oraz wdrażania
polityki zrównoważonego wykorzystania zasobów naturalnych i gospodarki
odpadami,
•
działań informacyjnych i komunikacyjnych, kampanii na rzecz zwiększania
świadomości ekologicznej w społeczeństwie, w tym kampanie na temat zapobiegania
pożarom lasów oraz wymiany najlepszych doświadczeń i praktyk.
Program LIFE+ zapewnia wsparcie finansowe w średniej wysokości 50% wartości
projektu. Nabór wniosków ogłaszany jest raz do roku przez Komisję Europejską.
Inwestycje służące realizacji zadań w latach: 2007 – 2010, będą miały
pierwszeństwo w dostępie do dotacji (z funduszy strukturalnych i funduszu spójności)
przeznaczonych na ochronę środowiska. Udział finansowania ze środków Unii dla tej
grupy inwestycji sięga maksymalnych pułapów dopuszczonych odpowiednimi przepisami
Unii Europejskiej. Przewiduje się uzupełnianie finansowe ze środków publicznych w
formie pożyczek preferencyjnych z Narodowego i Wojewódzkiego Funduszu Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej. Inwestorzy muszą udokumentować brak możliwości
uzupełnienia dofinansowania ze środków komercyjnych. Środki międzynarodowych
28
instytucji finansowych, przyznawane na warunkach preferencyjnych nie są już w takim
wypadku dostępne dla Polski. Wymagany jest udział środków własnych (np. budżet gminy
lub miasta) w wysokości przynajmniej 30% nakładów inwestycyjnych. Przewiduje się, że
z funduszu spójności w dziedzinie ochrony środowiska najwięcej zadań realizowanych
będzie w zakresie: działań podwyższających jakość wód, uzdatniania wód do celów
komunalnych, rozbudowy sieci wodociągów i kanalizacji, zwalczania zanieczyszczeń typu
przemysłowego.
Spodziewany spadek wpływów funduszy ochrony środowiska oraz wyczerpywanie
się zdolności władz samorządowych do zaspokojenia rosnących potrzeb finansowania
infrastruktury wiąże się nieodzownie ze zmianą dotychczasowego systemu ekonomicznofinansowego ochrony środowiska. W związku z tym polityka ekologiczna państwa zakłada
znaczny udział przedsiębiorców w zakresie zarządzania środowiskiem. W ostatnim okresie
udało się wprowadzić niektóre z planowanych instrumentów finansowo-ekonomicznych
takie jak:
• opłaty produktowe i depozytowe,
• możliwość handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych i innych substancji
wprowadzanych do powietrza,
• przeniesienie części nakładów inwestycyjnych na konsumentów poprzez stopniowe
podwyższanie opłat za wodę pitną, ścieki wprowadzane do kanalizacji, energię itp.
Wciąż nie wdrożono ubezpieczeń ekologicznych:„zielonych podatków” i ekoobligacji.
Docelowo polityka ekologiczna państwa przewiduje zmniejszenie udziału
celowych funduszy ekologicznych na rzecz bezpośredniego zwiększenia udziału
finansowego środków pochodzących z budżetu państwa i budżetów lokalnych. Realizacja
zadań inwestycyjnych przez samorządy gmin lub powiatu już teraz ale też i w przyszłości
będzie się opierała o kredyty komercyjne (przy zachowaniu zasady nie przekraczania 15%
dochodów rocznych gminy) oraz pomoc funduszy unijnych.
3. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA POWIATU
3.1. Położenie geograficzne
Powiat
nowodworski
położony
jest
w
Polsce
środkowej,
na
Nizinie
Północnomazowieckiej, w trzech mezoregionach Kotlina Warszawska (południowa część
29
powiatu), Wysoczyzna Płońska (północno – zachodnia część obszaru) i Wysoczyzna
Ciechanowska (północna część powiatu), wchodzących w skład makroregionu Nizina
Północnomazowiecka i Środkowomazowiecka, podprowincji Niziny Środkowopolskiej
i prowincji Niż Środkowoeuropejski.
Administracyjnie
powiat
nowodworski
wchodzi
w
skład
województwa
mazowieckiego i graniczy z pięcioma powiatami: pułtuskim, płońskim, sochaczewskim,
legionowskim i warszawskim zachodnim. Leży on w bliskości Warszawy, a w jego skład
wchodzi sześć gmin: jedna miejska Nowy Dwór Mazowiecki, dwie miejsko – wiejskie
Nasielsk i Zakroczym oraz trzy wiejskie Czosnów, Leoncin, i Pomiechówek .
Południowa część obszaru powiązana jest z terenami przyrodniczymi Puszczy
Kampinoskiej. Powiat nowodworski położony jest w międzyrzeczu Wisły i Narwi. Wisła
przecina teren powiatu nieomal równoleżnikowo na zachód na długości ok. 33 km.
W środkowo – wschodniej części powiat znajduje się ujście prawobrzeżnego dopływu
Wisły, Narwi na wysokości miasta Nowy Dwór Mazowiecki. Ponadto w okolicach
miejscowości Pomiechówek do Narwi dopływa rzeka Wkra .
3.2. Powierzchnia powiatu, struktura gruntów:
Powierzchnia powiatu wynosi 69 479 ha co stanowi 1,95% obszaru województwa
mazowieckiego.
Około 59 % powierzchni powiatu stanowią użytki rolne, z czego znaczną część
stanowią grunty orne. Dokładną zmianę struktury gruntów w powiecie w latach 2003-2005
przedstawia poniższa tabela.
Tab.3. Podział gruntów na terenie powiatu nowodworskiego
Grunty
Jednostka
2003
miary
2004
2005
UŻYTKI ROLNE
powierzchnia użytków rolnych
ha
41.084
41.501
41.016
grunty orne
ha
31.008
31.420
31.068
sady
ha
1.008
1.028
910
łąki
ha
4.554
4.525
4.507
pastwiska
ha
4.514
4.528
4.531
18.516
18.833
18.934
8.831
9.215
LASY
Lasy i grunty leśne
ha
POZOSTAŁE GRUNTY I NIEUŻYTKI
Pozostałe grunty i nieużytki
ha
9.565
Źródło: GUS
30
3.3. Demografia:
Liczba ludności powiatu wynosi 75 673 mieszkańców (stan na 31.12.2006 r.),
średnia gęstość zaludnienia to 109 osób/km2 i jest mniejsza niż dla województwa
mazowieckiego - 145 os./km2. Liczba ludności stale wzrasta (z 75 171 w 2003 r. do 75 673
w 2006 r.) gdyż teren powiatu jest dogodnym miejscem budownictwa mieszkaniowego dla
osób z Warszawy. Sprzyja temu również bardzo dobry dojazd drogą krajową 7. Powiat
charakteryzuje się dodatnim przyrostem naturalnym ludności. Szacuje się, że w 2014 r.
liczba ludności wzrośnie do 80 tysięcy co odzwierciedla się również w prognozach
wytwarzanych odpadów.
3.4. Gospodarka:
W
powiecie
zarejestrowanych
jest
6
541
podmiotów
gospodarczych.
Najważniejszym ośrodkiem handlowo-usługowo-rzemieślniczym jest miasto Nowy Dwór
Mazowiecki. Dominująca działalność gospodarcza, poza rolnictwem, to handel,
budownictwo, przetwórstwo przemysłowe, transport.
Działające na terenie powiatu przedsiębiorstwa są głównie małe i średnie. Do dużych
można zaliczyć firmy:
•
RECKITT
BENCKISER,
zlokalizowaną
na
terenie
Nowego
Dworu
Mazowieckiego;
•
Nowakowski – Piekarnie Sp. z o.o., działająca w Nowym Dworze Mazowieckim;
•
LUKULLUS zakład w Michałowie;
•
STRAWA, z siedzibą w Sadach;
•
ADAMED, zlokalizowany w Pieńkowie;
•
MODEL TEK PAK – gm. Czosnów;
•
ADAL, zlokalizowana w Kaliszkach;
•
WILPOL, na terenie gminy Leoncin;
•
LEKAM – gm. Zakroczym;
•
BINDER, z siedzibą w Nasielsku;
•
METAL MARKET – lokalizowany na terenie Nasielska.
Ważną gałęzią gospodarki, wciąż się rozwijającą, jest turystyka. Istnieje wiele
miejsc noclegowym w tak atrakcyjnych gminach jak Pomiechówek oraz Czosnów i
Leoncin, znajdujących się w sąsiedztwie Kampinoskiego Parku Narodowego.
W powiecie nowodworskim 49% ludności, żyje na wsiach. Utrzymują się oni m.in.
z rolnictwa. Struktura obszarowa gospodarstw rolnych, z punktu widzenia racjonalnej
31
produkcji rolniczej, jest niekorzystna. Natomiast z punktu widzenia środowiskowego, jest
pozytywna, ze względu na zachowanie dużej różnorodności biologicznej występujących tu
gatunków flory i fauny. Dominują tu gospodarstwa o małej powierzchni do 5 ha.
Korzystnymi warunkami dla rolnictwa charakteryzują się gminy Zakroczym i Nasielsk.
Występują tu dobre gleby ochronne, bielicowe, należące do III i IV klasy bonitacyjnej.
Grunty te wykorzystywane są najczęściej do uprawy zbóż konsumpcyjnych (pszenica,
jęczmień), roślin przemysłowych, ziemniaków, a także do upraw sadowniczych i
warzywniczych. W południowej części powiatu (gmina Czosnów, Leoncin) dominują
gleby piaszczyste, mało urodzajne, zaliczane głównie do V i VI klasy bonitacyjnej.
Bliskość Warszawy daje możliwość zbytu produktów rolnych, głównie owoców
i warzyw. W produkcji rolnej ważną rolę odgrywa hodowla trzody chlewnej. Ze względu
na brak opłacalności produkcji rolnej, wielu rolników sprzedaje ziemię na cele
rekreacyjne. Jest to powszechne zjawisko w gminach Czosnów i Leoncin, które posiadają
wysokie walory przyrodnicze i krajobrazowe.
Liczba osób bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy
w Nowym Dworze Mazowieckim wynosi 3 826, w tym 1 934 kobiet. Stopa bezrobocia
wynosi 16,4 % (stan na 31.12.2006r.) i spadła z 20,9% w 2003 r. Problem bezrobocia jest
istotny z punktu widzenia ochrony środowiska, ponieważ osoby bez pacy w poszukiwaniu
środków do życia często podejmują działania zagrażające środowisku i przyrodzie
(kłusownictwo, nielegalne pozyskiwanie drewna itp.). Jednocześnie chęć rozwiązania tego
problemu, poprzez tworzenie nowych miejsc pracy, może przyczynić się do ułatwienia
lokalizacji na terenie powiatu inwestycji szczególnie szkodliwych dla środowiska. Dobrym
rozwiązaniem wprowadzanym już w kilku powiatach województwa mazowieckiego jest
tworzenie tzw. "zielonych miejsc pracy" oraz realizacja programu "Praca i środowisko" w
ramach którego bezrobotni pracują na rzecz środowiska otrzymując odpowiednie
wynagrodzenie.
Wysoka aktywność gospodarcza związana głównie z istnieniem i działaniem na
obszarze przedsiębiorstw produkcyjnych stanowi istotne zagrożenie dla stanu środowiska
przyrodniczego powiatu nowodworskiego. Są to zagrożenia związane bezpośrednio
z prowadzoną działalnością (emisje zanieczyszczeń do powietrza i wód, emisja hałasu, pól
elektromagnetycznych, wytwarzanie odpadów), jak i zagrożenia pośrednie(wzrastający
ruch samochodowy, zajmowanie nowych terenów pod infrastrukturę itp.). Z drugiej strony
potencjalne zagrożenie dla stanu środowiska powodowane jest przez wysoką stopę
32
bezrobocia w powiecie. Kwestie te wzięto pod uwagę przy sporządzaniu aktualizacji
programu ochrony środowiska dla powiatu nowodworskiego.
3.5. Infrastruktura:
Stan infrastruktury na terenie powiatu jest zróżnicowany. Na terenach miejskich,
tj. Nowy Dwór Mazowiecki, Nasielsk jest ona wysoko rozwinięta. Niedostatki w tym
zakresie występują w gminach wiejskich: Czosnów, Leoncin, Pomiechówek.
Pod względem komunikacyjnym teren powiatu obsługiwany jest zarówno przez
Polskie Koleje Państwowe jak i przez prywatnych przewoźników.
Powiat nowodworski leży w korzystnym układzie kolejowym. Przez omawiany
obszar przechodzi magistrala kolejowa E 65, Warszawa – Gdańsk.
Sieć dróg na omawianym terenie jest dobrze rozwinięta.
Tab.4. Wykaz dróg w granicach administracyjnych powiatu
Drogi krajowe
7
62
Czosnów – Zakroczym
Wygoda Smoszewska – Zakroczym – Pomiechówek
Drogi wojewódzkie
579
576
571
619
621
630
Nowy Kazuń – Cybulice – Sowia Wola
Nowy Kazuń – Grochale – Nowy Secymin
Nowa Wrona – Nasielsk
Nasielsk – Krzyczki – Pułtusk
Nasielsk – Chrcynno – Dębe
Kazuń – Leszno
Drogi powiatowe nowa numeracja (stara numeracja)
2409W (01622)
2409W (07756)
2410W (01623)
2413W (01625)
2413W (01626)
2411W (01624)
2407W (01620)
2417W (01631)
3002W (01632)
4134W (01604)
2401W (01609)
2401W (01610)
2402W (01611)
2404W (01614)
3045W (07764)
3046W (07765)
2428W (07760)
2420W (01701)
2421W (07746)
2422W (07749)
3001W (01627)
2429W (07761)
2424W (07755)
3401W (07584)
2433W
Pomiechówek –Nasielsk
Pomiechówek – Nasielsk
Pomiechówek – Goławice
Pomiechówek – Szczypiorno
Wojszczyce-Janowo
Szczypiorno – Błędowo
Czarnowo – Nowe Orzechowo
Zakroczym-Nowe Trębki
Nowe Trębki – Smoszewo
Sowia Wola – Dąbrowa – Górki
Nowe Grochale – Leoncin – Nowiny
Nowiny-Secymin
Nowe Gniewniewice-Leoncin
Kazuń Bielany-Dębina
Borkowo – Cieksyn – Władysławowo
Cieksyn – Andzin
Ruszkowo – Studzianki – Nuna
Czosnów – Łomna
Nasielsk-Gąsocin
Nasielsk-Strzegocin
Zakroczym – Swobodnia – Zaręby
Siennica – Mogowo – Lelewo
Nasielsk – Lorcin
Kosewo-Krzyczki Szumne
Czosnów-Kazuń Nowy
Uzupełniającym układem drogowym powiatu są drogi gminne, a w miastach
lokalne ulice miejskie.
33
Znaczna część dróg wymaga modernizacji, ponieważ nie spełniają one warunków
technicznych. Występują tu drogi o nieutwardzonej nawierzchni. Dotyczy to głównie dróg
gminnych. Drogi krajowe i wojewódzkie są w dobrym stanie technicznym.
Planowane jest przeprowadzenie autostrady na bazie drogi krajowej nr 7.
Realizacja tej inwestycji może przynieść zarówno pozytywne, jak i negatywne skutki. Z
jednej strony może oznaczać one wzrost atrakcyjności terenu powiatu dla inwestorów,
którzy będą lokalizować tu swoją działalność. Przyczyni się to do wzrostu gospodarczego
powiatu. Jednocześnie będziemy obserwować szereg niekorzystnych oddziaływań
środowiskowych. Wzrost gospodarczy i lokalizowanie nowych podmiotów gospodarczych
spowoduje zwiększenie presji na środowisko przyrodnicze. Grunty rolne i leśne, położone
wzdłuż drogi krajowej nr 7, zostaną przeznaczone pod budowę autostrady i obiektów jej
towarzyszących. Wzrośnie zagrożenie dla środowiska i ludzi wywołane przez zwiększony
ruch kołowy.
Na terenie powiatu sieć wodociągowa jest stosunkowo dobrze rozwinięta. Mimo to
wymaga ona dalszych inwestycji w celu rozbudowy jej na terenach niektórych gmin
zwłaszcza Czosnów, Leoncin, Zakroczym. W powiecie siecią wodociągową objętych jest
76% mieszkańców (w 2003 siecią objętych było 73% mieszkańców).
Tab. 5. Sieć wodociągowa w powiecie nowodworskim (stan na 31.12.2006 r.)
Jednostka
terytorialna
Powiat nowodworski
Nowy
Dwór
Mazowiecki
Czosnów
Leoncin
Nasielsk
Pomiechówek
Zakroczym
długość sieci
wodociągowej
[km]
682,0
2006
ludność korzystająca z sieci
wodociągowej
[osoba] (procent mieszkańców)
57.588 (76%)
sieć rozdzielcza na 100
km2
[km]
98,2
zużycie wody na 1
mieszkańca
[m3]
37,6
52,9
24.943 (91%)
187,4
40,9
66,9
39,5
304,8
118,4
99,5
4.134 (47%)
1.357 (27%)
15.446 (80%)
7.568 (86%)
4.140 (66%)
52,1
25,0
148,1
115,3
138,8
0
0
32,8
0
20,9
Źródło: GUS
Systemem kanalizacji objętych jest tylko 42% mieszkańców (w 2003 r. było 40 %).
Najsłabiej rozbudowana jest sieć kanalizacyjna w Leoncinie, Czosnowie, Pomiechówku
oraz w dużej gminie Nasielsk.
Tab.6. Sieć kanalizacyjna w powiecie nowodworskim (stan na 31.12.2006 r.)
2006
długość sieci kanalizacyjnej ludność korzystająca z sieci kanalizacyjnej sieć rozdzielcza na 100 km2
[km]
[osoba] (procent mieszkańców)
[km]
Powiat nowodworski
130,6
32.032 (42%)
18,8
Nowy Dwór Mazowiecki
62,2
21.506 (78%)
220,3
Czosnów
18,0
1.529 (17%)
14,0
Leoncin
14,1
460 (9%)
8,9
Nasielsk
18,7
4.674 (24%)
9,1
Jednostka terytorialna
34
Pomiechówek
Zakroczym
11,9
5,7
1.869 (21%)
1.994 (31%)
11,6
7,9
Źródło: GUS
Na terenie powiatu funkcjonuje 21 placówek opieki zdrowotnej, w tym: 11
zakładów publicznych oraz 10 niepublicznych. W Nowym Dworze Mazowieckim działa
Szpital Powiatowy. Powiat posiada dużą ilość prywatnych gabinetów stomatologicznych
oraz kilka domów i zakładów opieki społecznej.
Powiat posiada stosunkowo dobrze rozwiniętą sieć placówek oświatowych.
Gminne Domy Kultury prowadzą kursy i koła zainteresowań, organizują liczne imprezy
kulturalne dla mieszkańców.
3.6. Rzeźba terenu, geomorfologia
Obszar powiatu nowodworskiego składa się z trzech części, z których każda
charakteryzuje się odmiennymi warunkami:
Kotlina Warszawska obejmuje obszar położony w dolinie Wisły i Narwi, południowy
fragment Nowego Dworu Mazowieckiego, Czosnów i Leoncin;
Wysoczyzna Płońska, na której leży Zakroczym, północno – zachodnia część
Nowego Dworu Mazowieckiego obejmująca Modlin oraz położony po prawej stronie
Wkry niewielki fragment gminy Nasielsk;
Wysoczyzna Ciechanowska, na której znajduje się północna strona obszaru objętego
opracowaniem, Nasielsk.
Kotlina Warszawska
Została uformowana w wyniku procesów erozji i akumulacji rzecznej trwających
przez cały młodszy plejstocen i holocen. Kształt zbliżony do dzisiejszego kotlina uzyskała
w okresie interglacjału eemskiego, kiedy powstała dolina erozyjna i podczas ostatniego
zlodowacenia (Wisły) – gdy przepływ Wisły był blokowany przez lądolód zlodowacenia
północnopolskiego (Wisły). Wówczas utworzyły się nadzalewowe tarasy plejstoceńskie.
Najmłodszy taras zalewowy powstał w holocenie po uformowaniu się Bałtyku i powstaniu
przełomu Wisły pod Fordonem. W Kotlinie Warszawskiej doliny Wisły i Narwi osiągną
szerokość do kilkunastu kilometrów.
Rzeźba terenu wykazuje stosunkowo małe zróżnicowanie. Formy zaznaczające się
dość wyraźnie w krajobrazie powstały w wyniku procesów fluwialnych oraz holoceńskich
35
faz wydmotwórczych z udziałem akumulacji rzecznej – taras zalewowy łąkowy i taras
wydmowy.
Taras zalewowy ciągnie się wzdłuż Wisły i Narwi, a jego powierzchnia jest
pochylona zgodnie z biegiem obu rzek. Różnice wysokości bezwzględnych nie
przekraczają 8,0 m. Ze względu na wiek, genezę, i ukształtowanie powierzchni terenu
holoceński taras zalewowy można podzielić na dwie części. Starsza część została
ukształtowana przez akumulację rzeki o rozwinięciu meandrującym. Śladem szerokich
meandrów są płytkie zakola. Powierzchnia tej części tarasu jest względnie wyrównana
dzięki nagromadzonej warstwie osadów powodziowych oraz akumulacji organicznej i
organiczno – deluwialnej. Można tu wyróżnić: starorzecza oraz wąskie i głębokie dolinki
smużne i przelewowe. Młodsza część tarasu zalewowego to taras rzeki współczesnej o
rozwinięciu roztokowym. Jego powierzchnia charakteryzuje się żywą rzeźbą aluwialną.
Na obszarze tarasu wydmowego występują wydmy paraboliczne oraz słabo zarysowane
wydmy nabudowane stożkami napływowymi z Wysoczyzny Ciechanowskiej.
Wysoczyzna Płońska
Położona jest w makroregionie Nizina Północnomazowiecka. Powstała w wyniku
procesów akumulacji glacjalnej związanych z kolejnymi nasunięciami lądolodów
skandynawskich. Ostatnim, decydującym, glacjalnym, etapem rzeźbotwórczym była
recesja lądolodu fazy zakroczymskiej stadiału Wkry zlodowacenia Warty. W dalszych
etapach wysoczyzna podlegała procesom denudacji polegających na powolnym
wyrównywaniu powierzchni.
Wysoczyzna Płońska jest równiną morenową urozmaiconą łańcuchem kemów
i moren ciągnących się równolegle do doliny Wisły. Wysokości bezwzględne wynoszą tu
90 – 112 m, średnio 105 m n.p.m. Dominuje rzeźba niskofalista bardziej urozmaicona
wzdłuż granicy południowej. Południowy skraj wysoczyzny tworzy wysoką i stromą
krawędź podmywaną bezpośrednio przez Wisłę. Krawędź ta porozcinana jest przez liczne
dolinki i parowy o znacznych różnicach wysokości względnych w stosunku do
otaczającego terenu. Obserwujemy tu, co najmniej dwie generacje form erozyjnych:
starsze, plejstoceńskie zbocze skarpy doliny Narwi w Głasicy oraz młodsze, holoceńskie
urwiste zbocze skarpy na zachodnim odcinku Twierdzy.
Wysoczyzna Ciechanowska
Dominujący wpływ na kształtowanie się rzeźby terenu miały procesy akumulacji
lodowcowej w okresie plejstoceńskim. Ostatnim decydującym etapem rzeźbotwórczym był
36
okres recesji ostatniego lądolodu stadiału Wkry zlodowacenia środkowopolskiego.
W zdecydowanej większości powierzchnię stanowią wysoczyzny morenowe: falista
i płaska. Płaska wysoczyzna morenowa charakteryzuje się niewielkimi spadkami do 30,
natomiast falista wyższymi spadkami do 120. Wzdłuż dolin rzek Wkra i Nasielna
występują obniżenia erozyjne.
Najmłodszymi, a jednocześnie najniżej położonymi formami morfologicznymi są
tarasy zalewowe Wkry i Nasielnej oraz drugorzędowych cieków.
3.7. Budowa geologiczna
Obszar powiatu nowodworskiego położony jest w obrębie dwóch makroregionów
fizycznogeograficznych Niziny Północnomazowieckiej z mezoregionami Wysoczyzną
Płońską i Wysoczyzną Cichanowską oraz Niziny Środkowomazowieckiej z mezoregionem
Kotlina Warszawska.
Najstarszymi utworami występującymi na powierzchni są mioceńskie mułki i pyły
oraz iły i mułki pliocenu. Osady starsze znane są z wierceń wykonanych w sąsiednich
powiatach. W głębokich do 2 657,5 m i 2 731,0 m otworach wykonanych w Dębem
nawiercono osady syluru wykształcone jako iłowce, iłowcowe osady syluru, osady permu
reprezentowane przez iłowce z anhydrytem, triasowe iłowce, anhydryty, wapienie i gipsy.
Na osadach triasu leżą utwory jury wykształcone w postaci piaskowców zlepieńcowatych z
konkrecjami pirytów, iłowce i mułowce z wkładkami margli i wapieni. Na dość
wyrównanej powierzchni osadów jurajskich leżą utwory kredy – piaskowce, mułowce
i iłowce oraz margla i opoki.
Na równej powierzchni osadów kredy zalegają osady trzeciorzędowe reprezentowane
przez osady mioceńskie i plioceńskie.
Osady czwartorzędu charakteryzują się zmienną budową i miąższością – wzrastającą
ku południowi. Najstarszymi osadami czwartorzędu są plejstoceńskie gliny zwałowe i iły
warwowe stadiału starszego oraz iły, mułki warwowe, gliny zwałowe, piaski i żwiry
wodnolodowcowe i rzeczne stadiału młodszego zlodowacenia południowopolskiego.
Utworami zlodowacenia środkowopolskiego na terenie powiatu są piaski i żwiry, piaski
różnoziarniste, iły, mułki warwowe i gliny zwałowe stadiału najstarszego. Osady
interstadiału trudno wyróżnić. O istnieniu okresu interstadialnego świadczyć może
zorsztynizowana powierzchnia gliny zwałowej oraz warstwy odwapnionych piasków
drobnoziarnistych (krawędź Bugo – Narwi, Nasielsk). Stadiał mazowiecko – podlaski
37
reprezentują piaski pylaste, mułki i iły warwowe, gliny zwałowe, silnie zwietrzałe i
odwapnione osady moren czołowych (piaski, żwiry, głazy, głazowiaska ze żwirem), piaski
i żwiry kemów i osady wodnolodowcowe. W interglacjale eemskim osadziły się gytie i
torfy, niewielkiej miąższości, przykryte na ogół warstwą piasku.
W okresie interglacjału eemskiego, a także w czasie zlodowacenia bałtyckiego, dawnymi
dolinami odpływu wód sprzed czoła lądolodu płynęły wody opadowe, osadzając niesiony
materiał piaszczysty. Są to piaski drobno- i średnioziarniste, warstwowane ukośnie lub
faliście. Na powierzchni bywają one przewiane przez wiatr. Na zboczach starych dolin
(Popowo Borowe, Krogula) zachowały się osady peryglacyjne, poziomo warstwowane,
naprzemianległe osady piaszczyste i mułkowate. W północno – zachodniej części powiatu
na glinie zwałowej oraz osadach zastoiskowych osadziły się piaski różnoziarniste z dużą
domieszką pyłów. Są to eluwia piaszczyste czwartorzędu nierozdzielonego. Również
występujące w suchych dolinach piaski stożków napływowych i eoliczne zaliczono do
czwartorzędu nierozdzielonego.
Holocen reprezentują piaski i mułki wypełniające doliny rzeczne, kredy jeziornej
namuły piaszczyste zagłębień bezodpływowych (piaski drobno- i średnioziarniste
z domieszką mułków, silnie humusowe).
W dolinach rzek i ich dopływów oraz w dolinach strumieni osadziły się silnie
piaszczyste i mułkowate torfy (namuły torfiaste) oraz torfy.
Złoża kopalin
Na terenie powiatu nowodworskiego udokumentowano złoża kopalin pospolitych:
czwartorzędowych kruszyw naturalnych i czwartorzędowych oraz trzeciorzędowych
surowców ilastych ceramiki budowlanej.
Na omawiany obszarze funkcjonuje sześć złóż kruszywa naturalnego:
Krzyczki;
Krzyczki II;
Młodzianowo;
Paulinowo I;
Paulinowo II;
Zakroczym.
Ponadto występuje tu pięć złóż surowców ilastych ceramiki budowlanej:
Kosewo;
Kosewo I;
38
Kosewo – Konary;
Mochty;
Mochty I.
Obecnie eksploatowane jest 1 złoże - Paulinowo II.
Złoże kruszywa naturalnego Pauliowo II udokumentowano na powierzchni 8,15 ha.
Pod 0,5 m nakładem gleby i piasków silnie pylastych zalega 6,4 m piasków ze żwirem
i piasków. Złoże jest częściowo zawodnione, eksploatacja odbywa się dwoma poziomami
– suchym i zawodnionym. Dla złoża ustanowiono obszar i teren górniczy.
Złoże Paulinowo II eksploatowane jest okresowo. Kopaliną są piaski ze żwirami
zalegające pod niewielkim nadkładem.
Złoża kruszywa naturalnego Krzyczki i Młodzianowo zostały wyeksploatowane.
Eksploatacja złóż Zakroczym, Kosewo i Mochty została zaniechana.
Złoża Krzyczki II, Kosewo – Konary i Mochty I są szczegółowo rozpoznane, ich
eksploatacja może być rozpoczęta po załatwieniu formalności związanych z uzyskaniem
koncesji na wydobycie kopaliny.
Na terenie powiatu wytypowano kilka rejonów perspektywicznych dla poszukiwań
złóż kruszyw naturalnych – piasków i piasków ze żwirami. Rejony takie wyznaczono
w okolicy Krzyczek i Paulinowa w gminie Nasielsk, a w gminie Nowy Dwór Mazowiecki
koło Bronisławki. Rejony perspektywiczne dla poszukiwania piasków występują również
na północny-wschód od Zakroczymia.
Rejony perspektywiczne dla poszukiwań iłów ceramiki budowlanej wytypowano
między Mochtami i Trębkami Nowymi w gminie Zakroczym. W gminie Pomiechówek
w miejscu zalegania czwartorzędowych iłów między Kosewem a Stanisławowem Górnym
również istnieje możliwość udokumentowania nowych złóż.
W gminie Nasielsk rejon perspektywiczny dla wystąpień iłów trzeciorzędowych o
cechach złożowych znajduje się między Kosewem a Pieścirogami Starymi.
Duże wystąpienia torfów między Górkami, Dąbrową Starą i Dąbrową Nową
w gminie Leoncin znajdują się na obszarze łąk na glebach organicznych. Tereny te
odznaczają się dużą retencją wodną i są stabilizatorami stosunków wodnych. Są to
pozostałości ekosystemów mające znaczenia dla zachowania unikatowych zasobów
genowych i typów środowiska, dlatego powinny być objęte ochroną prawną jako użytki
ekologiczne.
Na obszarze całego powiatu znajdują się liczne miejsca niekoncesjonowanego
poboru kruszywa. Są eksploatowane przez okoliczną ludność na cele lokalne. Często stają
39
się miejscami nielegalnego składowania odpadów różnego typu. Właściciele tychże miejsc
powinni zostać zobowiązani do rekultywacji i zabezpieczenia wyrobisk, aby zapobiec
dalszej dewastacji tych terenów.
Wydobywanie kopalin ze złóż wprowadza przeważnie nieodwracalne zmiany
w środowisku. Ochrona zasobów kopalin dotyczy ograniczania ich wydobycia do
wielkości gospodarczo uzasadnionych. Eksploatacja złóż wymaga stworzenia warunków
racjonalnego, ekonomicznie uzasadnionego ich zagospodarowania zgodnie z zasadą
ochrony walorów krajobrazowych, a następnie rekultywacji terenów poeksploatacyjnych.
Nie powinna być prowadzona eksploatacja złóż położonych na terenach o wysokich
walorach przyrodniczych, terenach parków krajobrazowych, użytków ekologicznych,
obszarów chronionego krajobrazu, a także cennych kompleksów leśnych lub objętych
ochroną form geomorfologicznych.
Ujemny wpływ eksploatacji kopalin polega głównie na degradacji powierzchni
ziemi, powstawaniu wyrobisk, sztucznych zbiorników wodnych, dewastacji drzewostanu,
odwodnienia rejonu odkrywki. Koncesje na wydobycie kopalin powinny być wydawane
pod warunkiem posiadania przez zakłady górnicze zaakceptowanych przez organ
koncesyjny raportów oddziaływania na środowisko, w których określa się zakres naruszeń
środowiska w otoczeniu i sposoby ich ograniczenia. Raport o oddziaływaniu
przedsięwzięcia na środowisko sporządza się jednak jedynie w przypadkach określonych w
przepisach. Otóż dla eksploatacji złóż o powierzchni powyżej 25 ha i dla wydobywania
kopalin ze złoża metodą podziemną lub dla instalacji z nim związanych do przerobu
kopaliny o wydobyciu lub przerobie nie mniejszym niż 100 000 m3 kopaliny rocznie
powinien być opracowany raport o oddziaływaniu na środowisko (wg. Rozp. M. Ś. z dn.
09.11.2002 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco
oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych kryteriów związanych z kwalifikowaniem
przedsięwzięć do sporządzania raportu oddziaływania na środowisko DZ.U. nr 257
poz. 2573). Przy wydobywaniu metodą odkrywkową kopalin ze złoża o powierzchni
powyżej 2 ha (lub o wydobyciu ponad 20 000 m3 rocznie) starosta może wymagać
wykonania raportu OOŚ.
Należy
prowadzić
sukcesywną
rekultywację
terenów
poeksploatacyjnych
w kierunku wskazanym przez Starostę na wniosek przedsiębiorcy. Najczęściej
wskazywanym kierunkiem rekultywacji jest kierunek leśny lub wodny.
40
Konieczne jest prowadzenie działań mających na celu ograniczenie naruszenia
środowiska towarzyszące pracom geologicznym i eksploatacji kopalin, poprzez skuteczne
egzekwowanie zasad postępowania w tym zakresie wynikającym z obowiązującego prawa.
3.8. Warunki przyrodnicze
Powiat nowodworski położony jest w dorzeczu Wisły, która równoleżnikowo
przecina Ziemię Nowodworską na długości ok. 33 km. W środkowo – wschodniej części
powiatu znajduje się ujście prawobrzeżnego dopływu Wisły – Narwi. W widłach tych rzek
leży miasto powiatowe Nowy Dwór Mazowiecki. Na wysokości miejscowości
Pomiechówek do Narwi uchodzi największy, w obrębie powiatu, z jej dopływów – Wkra.
Dzięki walorom przyrodniczym powiat nowodworski ma ogromny potencjał ekologiczny.
Wzdłuż dolin rzek prowadzą dwa międzynarodowe korytarze ekologiczne wzdłuż rzek
Wisła i Narew oraz krajowy ciąg ekologiczny powiązany z doliną Wkry.
W gminach Leoncin i Czosnów znajduje się środkowo – północna część
Kampinoskiego Parku Narodowego, który w styczniu 2000 roku został uznany przez
UNESCO za Światowy Rezerwat Biosfery. Krajobraz parku jest niezwykle urozmaicony.
Dominują tu kontrastujące ze sobą, wydmy i bagna. Naturalne zasoby flory liczą ponad
1 200 gatunków roślin naczyniowych, 120 gatunków mchów, 25 wątrobowców i 50
gatunków porostów. Występuje tu ok. 16 500 gatunków zwierząt.
Na mocy Rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie obszarów specjalnej
ochrony ptaków Natura 2000 z dnia 21 lipca 2004 r. włączono do sieci NATURA 2000
obszar specjalnej ochrony ptaków Dolina Środkowej Wisły (kod PLB140004,
powierzchnia w obrębie powiatu: 2 894,4 ha, obejmuje gminy Nowy Dwór Mazowiecki
(253,2 ha), Czosnów (783,9 ha), Leoncin (1 191,2 ha), Zakroczym (666,1 ha)) oraz
Puszcza Kampinoska (kod PLC 140001, powierzchnia w obrębie powiatu - 15 387,8 ha,
obejmuje gminy Czosnów (5 785,9 ha) i Leoncin (9 601,9 ha)).
Do największych, poza wymienionymi wyżej, walorów przyrodniczych Ziemi
Nowodworskiej należy zaliczyć 10 rezerwatów przyrody scharakteryzowanych w
poniższej tabeli.
Tab. 7. Rezerwaty na terenie powiatu nowodworskiego
Nazwa
Zakole Zakroczymskie
Kępy Kazuńskie
Gmina
Rodzaj
Powierzchnia [ha]
Zakroczym
faunistyczny
528,42
Czosnów
faunistyczny
544,28
41
Wikliny Wiślane
Leoncin
faunistyczny
340,48
Ruska Kępa
Czosnów
leśny
15,34
Pomiechówek
Pomiechówek
leśny
18,86
Czarna Woda*
Leoncin
leśny
72,59
Rybitew*
Leoncin
leśny
223,71
Wilków*
Leoncin
leśny
354,99
Biela*
Leoncin
leśny
45,5
Pomiechówek
krajobrazowy
23,78
Dolina Wkry
* - obszar ochrony ścisłej zlokalizowane na terenie Kampinoskiego Parku Narodowego
Na terenie gmin Nasielsk, Zakroczym i Pomiechówek występują również obszary
chronionego krajobrazu: Warszawski Obszar Chronionego Krajobrazu (13 437 ha),
Nasielsko-Karniewski OChK (3 382 ha), Nadwkrzański OChK ( 876 ha) oraz KryskoJaniecki OChK (159 ha). W powiecie występuje też 59 pomników przyrody.
Naturalnym bogactwem powiatu są lasy, które zajmują 18 387 ha, co stanowi 26,47%
powierzchni powiatu. Rozmieszczenie lasów na terenie powiatu jest nierównomierne.
Największe kompleksy leśne skupione są w południowej części omawianego obszaru.
3.9. Klimat
Zgodnie z charakterystyką klimatyczną J. Stachý’ego, powiat nowodworski znajduje
się w regionie mazowiecko – podlaskim w zasięgu wpływów klimatu kontynentalnego.
Jest to obszar o średniej wielkości opadów atmosferycznych 500 – 550 mm. Najwyższe
miesięczne sumy opadów przypadają na miesiące letnie. Średnia roczna wysokość
temperatury wynosi od 7 do 80C. Najcieplejszym miesiącem jest lipiec. Natomiast
najniższe temperatury odnotowuje się w styczniu. Liczba dni z przymrozkami waha się od
60 do 70. Pokrywa śnieżna zalega przez ok. 60 dni w roku. Okres wegetacyjny trwa od
210 do 220 dni. Wilgotność względna powietrza wynosi od ok. 78% do ok. 82%. Średnie
roczne zachmurzenie notuje się poniżej wartości 6,6 w skali pokrycia nieba 0 – 10.
Jednocześnie na obszarze powiatu, nad dolną Wkrą, odnotowuje się największą
w województwie mazowieckim, liczbę dni pogodnych, czyli z zachmurzeniem poniżej 2/10,
ponad 50. Przeciętnie 65% czasu w roku, nad omawianym obszarem zalegają masy
morskiego powietrza polarnego. Świadczy to o przewadze cyrkulacji z kierunków
zachodnich. Wiatry zachodnie występują tu przez 19 – 20% dni w roku. Udział
pozostałych kierunków z sektora zachodniego jest, podobnie jak wiatrów wschodnich
42
i południowo – wschodnich, kilkunastoprocentowy. Najmniej wiatrów wieje z północy
i północnego – wschodu, a także z kierunku południowego. Wiatry napływające ze
wschodu charakteryzują się małymi prędkościami i niewielką oscylacją. Około 2/3 wiatrów
wschodnich wykazuje prędkość poniżej 2 m/s. Ze względu na większą aktywność układów
barycznych i frontów oraz brak wyraźnych przeszkód terenowych dla przepływu
powietrza, średnia prędkość wiatru z sektora zachodniego mieści się w przedziale 3 – 4 m/s.
4. OCENA STANU ŚRODOWISKA Z OKREŚLENIEM STRATEGII DZIAŁAŃ
NA RZECZ OCHRONY STANDARDÓW ŚRODOWISKA
4.1. Powietrze atmosferyczne
Powietrze, jako niezbędny do życia zasobnik tlenu, ma decydujący wpływ na
zdrowie człowieka i otaczającą go przyrodę. Z tego też powodu dbałość o dobrą jakość
powietrza stanowi jeden z istotniejszych priorytetów w działaniach z zakresu ochrony
środowiska.
W
dokumentach
określających
politykę
ekologiczną
państwa
określono
przedsięwzięcia prowadzące do poprawy standardów jakości powietrza oraz ustalono
limity emisji, które należy osiągnąć do r. 2010. W skali kraju osiągnięcie tych limitów nie
stwarza problemów, w skali powiatu należy dążyć do maksymalnego ograniczenia emisji
zanieczyszczeń do atmosfery.
Na jakość powietrza atmosferycznego w powiecie nowodworskim największy wpływ
ma emisja zanieczyszczeń ze źródeł lokalnych oraz oddziaływanie zanieczyszczeń ze
źródeł dalekiego zasięgu, z aglomeracji warszawskiej i sąsiednich powiatów.
Wśród lokalnych źródeł zanieczyszczeń, największy wpływ na pogorszenie jakości
powietrza mają:
emisja punktowa z podmiotów gospodarczych;
niska emisja z pieców węglowych w indywidualnych budynkach jednorodzinnych,
zakładów przemysłowych, gospodarstw ogrodniczych itp.;
transport samochodowy;
nielegalne spalanie odpadów (w piecach domowych i innych).
Do zwiększenia zanieczyszczenia atmosfery w powiecie przyczynia się również
emisja wywołana działalnością zakładów typu: lakiernie, odlewnie, magazyny pasz.
43
Na terenie powiatu nie występują inwestycje, które w znaczący sposób mogą pogorszyć
jakość powietrza atmosferycznego. Największym zagrożeniem są:
zanieczyszczenia
komunikacyjne
w
postaci
tlenku
azotu,
tlenku
węgla
i węglowodorów pochodzą z emisji spalin samochodowych. Zanieczyszczenia te
dotyczą terenów położonych wzdłuż głównych tras komunikacyjnych;
zanieczyszczenia komunalne w postaci pyłu, dwutlenku siarki, dwutlenku azotu,
tlenku węgla, węglowodorów pochodzące z tzw. niskiej emisji. W rejonach silnej
koncentracji zabudowy rozproszonej wpływ na pogorszenie się stanu sanitarnego
atmosfery ma brak zorganizowanego systemu zaopatrzenia mieszkańców w energię
cieplną. Przyczynia się to do wzrostu emisji z indywidualnych palenisk w domach
jednorodzinnych. Wysoka emisja zanieczyszczeń gazowych i pyłowych z tych źródeł
jest wynikiem spalania węgli niskiej jakości, o dużej zawartości siarki i pyłów oraz
niską sprawnością energetyczną palenisk. Emisja tego rodzaju stanowi znaczną
uciążliwość ze względu na małą wysokość emitorów. W niekorzystnych warunkach
meteorologicznych, może ona prowadzić do lokalnego występowania wysokich
stężeń substancji zanieczyszczających, odbijając się niekorzystnie na zdrowiu
mieszkańców.
Źródła energii odnawialnej, stanowiące istotny czynnik zmniejszenia emisji
zanieczyszczeń do atmosfery, są stosowane w bardzo nieznacznym zakresie na terenie
powiatu nowodworskiego. W 2004 r. wydano pozwolenie wodnoprawne dla PHU Jadwiga
Szpanerska w Czosnowie na korzystanie z wód rzeki Wkry do celów energetycznych przez
małą elektrownię wodną.
Monitoring zanieczyszczeń powietrza realizowany jest w oparciu o stacje
pomiarowe w sieci regionalnej nadzorowane przez WIOŚ. Na terenie powiatu
zlokalizowano 1 punkt pomiarowy monitoringu powietrza w Nowym Dworze
Mazowieckim przy ul. Chemików 1. Mierzony jest tam poziom pyłu zawieszonego oraz
benzenu.
Tab. 8. Stężenia pyłu zawieszonego w strefie nowodworskiej
2003
Okres pomiaru
Sśr
Smax
2006 r.
Sśr
Wartość dopuszczalna dla terenu kraju*
Smax
Sśr roczne
µg/
rok
32,3
bd
31,8
54
Sdobowe
3
m
40a
50b
bd – brak danych; * - dla terenu kraju, z wyłączeniem parków narodowych i obszarów ochrony uzdrowiskowej
44
Porównując otrzymane wyniki parametrów z dopuszczalnymi poziomami stężeń
wskaźników, określone w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002r.
w sprawie dopuszczalnych poziomów niektórych substancji w powietrzu, alarmowych
poziomów niektórych substancji w powietrzu oraz marginesów tolerancji dla
dopuszczalnych poziomów niektórych substancji (Dz.U. nr 87, poz. 796), zaobserwowano
przekroczenia średnio dobowych zawartości dwutlenku azotu i pyłu zawieszonego.
Przekroczenia wartości dopuszczalnych dwutlenku azotu wystąpiło w 1999 (ponad
dwukrotne) i 2000 roku. W następnych latach zaobserwowano stały spadek zawartości
związków azotu w powietrzu. W roku 2006 prowadzono jedynie pomiary poziomu pyłu
zawieszonego w powietrzu, nie prowadzono w powiecie pomiarów stężenia NOx i SO2.
Największy problem stanowi zawartość pyłu zawieszonego. W 2006 r. Średnio
dobowe stężenia pyłu zawieszonego w powietrzu zostały przekroczone 35. Przyczyną tak
wysokiej zawartości pyłu zawieszonego w powietrzu jest brak, w niektórych gminach,
zcentralizowanego systemu grzewczego i stosowanie jako paliwa w indywidualnych
paleniskach, węgla o wysokiej zawartości siarki i pyłów. Stężenia średnio roczne pyłu
zawieszonego mieściły się w kryteriach Ministra Środowiska, tylko w 2002 roku
przekroczyły one wartości dopuszczalne.
Stężenia dwutlenku siarki oraz innych substancji normowanych w tym benzenu
mierzone w latach poprzednich nie przekraczały wartości dopuszczalnych.
Na przestrzeni ostatnich 4 lat obserwuje się tendencję spadkową emisji pyłu jak i
zanieczyszczeń gazowych do atmosfery. Jednak pyły wciąż stanowią problem wymagający
zdecydowanego i szybkiego działania. Poniżej w tabeli przedstawiono emisję z zakładów
szczególnie uciążliwych z terenu powiatu.
Tab.9. Emisja zanieczyszczeń powietrza z zakładów szczególnie uciążliwych na terenie
powiatu w latach 2003-2006
Emisja zanieczyszczeń pyłowych
2003
2004
2005
2006
86
90
46
47
Ogółem
t/r
nie zorganizowana
t/r
0
0
0
0
ze spalania paliw
t/r
75
84
36
36
cementowo-wapiennicze i materiałów ogniotrwałych
t/r
0
0
0
0
krzemowe
t/r
0
0
0
0
0
Nawozów sztucznych
t/r
0
0
0
środków powierzchniowo czynnych
t/r
0
0
0
0
węglowo-grafitowe, sadza
t/r
1
1
1
1
44 268
42 867
38 010
38 284
Emisja zanieczyszczeń gazowych
ogółem
t/r
45
nie zorganizowana
t/r
0
0
0
0
dwutlenek siarki
t/r
179
200
147
153
tlenki azotu
t/r
99
84
72
69
tlenek węgla
t/r
96
92
76
79
dwutlenek węgla
t/r
43 894
42 491
37 661
37 930
metan
t/r
0
0
0
0
podtlenek azotu
t/r
0
0
0
0
Zanieczyszczenia zatrzymane lub zneutralizowane w urządzeniach do redukcji
pyłowe
t/r
70
76
33
32
gazowe
t/r
0
0
0
0
Tak duże zmiany w spadku wielkości emisji do powietrza na przestrzeni kilku lat
spowodowane są licznymi inwestycjami na terenie gmin w zakresie wymiany kotłowni
węglowych i koksowych na bardziej przyjazne środowisku - gazowe czy olejowe. Nie bez
znaczenia są tu również podjęte działania z zakresu termomodernizacji budynków
rozwoju sieci gazowniczej. Oprócz niepodważalnych korzyści dla jakości powietrza
(znaczne zmniejszenie emisji związków węgla i siarki), z obecnością sieci gazowniczej
wiąże się także pewne zagrożenie, a mianowicie ryzyko rozszczelnienia rurociągu (np. w
trakcie prac wodociągowych), co może spowodować niekontrolowane doprowadzenie
szkodliwych substancji do atmosfery.
W oparciu o kryteria zawarte w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 6
czerwca 2002 roku dokonano klasyfikacji strefy nowodworskiej. Klasyfikacji stref
dokonuje się oddzielnie dla dwóch grup kryteriów ze względu na ochronę zdrowia oraz ze
względu na ochronę roślin wydzielając strefy, dla których poziom:
1.
chociaż jednej substancji przekracza poziom dopuszczalny powiększony o margines
tolerancji- klasa C;
2.
chociaż jednej substancji mieści się pomiędzy poziomem dopuszczanym a poziomem
dopuszczalnym powiększonym o margines tolerancji- klasa B;
3.
substancji nie przekracza poziomu dopuszczalnego - klasa A.
Tab.10. Klasyfikacja strefy nowodworskiej z uwzględnieniem kryteriów określonych dla
poszczególnych substancji, pod kątem ochrony zdrowia (2006 rok)
Substancja
Symbol klasy dla obszaru strefy nie obejmującego obszarów ochrony uzdrowiskowej dla
poszczególnych czasów uśredniania stężeń
1 godzina
24 godziny
wynikowa
Dwutlenek siarki
A
A
A
Dwutlenek azotu
A
A
A
Pył zawieszony
C
A
C
Benzen
A
A
A
46
Ołów
A
A
A
Tlenek węgla
A
A
A
Ozon
A
A
A
Ze względu na zawartość pyłu zawieszonego w powietrzu, strefę nowodworską
należy zakwalifikować do strefy C.
Powiat nowodworski jest jednym z osiemnastu powiatów, na terenie województwa
mazowieckiego, który w klasyfikacji końcowej pod względem ochrony zdrowia został
zaliczony do strefy C. Parametrem, który kwalifikuje strefę nowodworską do klasy C jest
stężenie pyłu zawieszonego.
Strategia działań
Zgodnie z ustawą ochrona powietrza polega na zapewnieniu jak najlepszej jego
jakości poprzez:
-
utrzymanie poziomów substancji poniżej dopuszczalnych dla nich poziomów lub co
najmniej na tych poziomach,
-
zmniejszenie poziomów substancji w powietrzu co najmniej do dopuszczalnych.
Przeciwdziałanie zanieczyszczeniom powinno polegać na ograniczaniu emisji z
głównych źródeł:
-
energetyki zawodowej i przemysłowej,
-
procesów technologicznych w przemyśle (tzw. niskiej emisji z sektora
komunalnego),
-
emisji niezorganizowanej ze źródeł mobilnych (zanieczyszczenia komunikacyjne).
Zgodnie z art. 91 ustawy prawo ochrony środowiska (Dz. U. 06.129.902 z późn. zm.)
dla stref, w których stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych poziomów powiększonych
o margines tolerancji konieczne jest opracowanie Programów Ochrony Powietrza (POP),
mających na celu doprowadzenie do nie przekraczania norm w określonym czasie.
Poprawę jakości powietrza atmosferycznego, zwłaszcza w zakresie pyłów w powiecie
można osiągnąć poprzez wykonanie następujących działań krótko- i długookresowych:
inwentaryzacja i aktualizacja źródeł emisji substancji do powietrza i stworzenie bazy
danych na ten temat
inwentaryzacja
i
aktualizacja
źródeł
zawieszonym
47
zanieczyszczenia
powietrza
pyłem
podjęcie współpracy z autorami programu ochrony powietrza dla powiatu
nowodworskiego, w którym zostaną określone kierunki ochrony powietrza
w odniesieniu do pyłu zawieszonego. Ustalenie takich działań, które będą efektywne
w poprawie stanu środowiska i jednocześnie możliwe do wdrożenia na terenie
powiatu;
zwiększenie
nadzoru
nad
podmiotami
gospodarczymi
odprowadzającymi
zanieczyszczenia do powietrza;
monitoring jakości powietrza
zamiana kotłowni węglowych i koksowych na kotłownie, w których nośnikiem ciepła
jest gaz i olej opałowy,
budowa sieci gazowej
wprowadzanie do zakładów produkcyjnych, w których jeszcze nie zostało to
zastosowane, technologii ograniczających emisję zanieczyszczeń powietrza, w tym
większe wykorzystanie paliw ekologicznych np. ogrzewanie z wykorzystaniem
biomasy
opracowanie programu rozwoju energetyki odnawialnej na terenie powiatu
wspieranie działań na rzecz rozwoju odnawialnych źródeł energii -
wdrożenie
koncepcji piętrzenia wód na rzece Wkrze
promowanie i wykonywanie termoizolacji istniejących budynków
prowadzenie monitoringu zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego,
ukształtowanie sprawnego lokalnego układu komunikacyjnego dla przemieszczania
ludzi i towarów (modernizacja infrastruktury drogowej, bezkolizyjne przejazdy,
ograniczanie ruchu samochodów ciężarowych w obszarze zabudowy zwartej,
budowa ścieżek rowerowych i tworzenie stref wolnych od ruchu samochodowego w
dni wolne od pracy, wspieranie finansowe transportu miejskiego;),
zadrzewienia nieużytków, nasadzenia drzew wzdłuż szlaków komunikacyjnych.
edukacja społeczności lokalnej na rzecz odnawialnych źródeł energii.
Zadania powyższe odpowiadają działaniom przewidzianym w „Programie Ochrony
Środowiska Województwa Mazowieckiego na lata 2007-2010 z uwzględnieniem
perspektywy do 2014 r.”.
4.2. Gospodarka wodno – ściekowa
4.2.1. Wody podziemne
48
Piętro trzeciorzędowe (paleogeńskie i neogeńskie)
W obrębie trzeciorzędowego piętra wodonośnego występują dwa poziomy
wodonośne. Są to mioceńskie piaski z wkładkami lignitu oraz wody z utworów
oligoceńskich. Wody z utworów trzeciorzędowych (dokładniej z utworów paleogeńskich)
stanowią
główne
źródło
zaopatrzenia
w
wodę
na
obszarach
pozbawionych
czwartorzędowego poziomu użytkowego lub złej ich jakości- czyli na południowych
terenach gminy Leoncin i północnych gminy Czosnów. Mają one również mniejsze
znaczenie w okolicach Nowego Dworu Mazowieckiego. Poziom ten występuje w obrębie
Głównego Zbiornika Wód Podziemnych GZWP 215 A – Subniecka Warszawska (część
centralna) wg Kleczkowskiego. Jest to zbiornik porowy, obejmuje rozległy obszar (nieckę
mazowiecką), ale charakteryzuje się słabą odnawialnością zasobów wody a więc wysokość
eksploatacji jest ograniczona. Zbiornik ten w latach 50-tych i 60-tych był intensywnie
eksploatowany (szczególnie w Warszawie), co doprowadziło do wytworzenia się
regionalnego leja depresji. Z tego względu na podstawie rozporządzenia b. Wojewody
Warszawskiego przez następne około 30 lat był zbiornikiem chronionym. Ochrona
polegała przede wszystkim na administracyjnym limitowaniu budowy ujęć wody. Obecnie
poziom eksploatacji obniżył się a lej depresyjny został na przeważającym obszarze
wypełniony.
Wody z utworów neogeńskich występują w mioceńskich piaskach pylastych i
mułkach z węglem brunatnym. Ze względu na zawartość substancji organicznej i wkładki
węgla brunatnego mioceński poziom wodonośny nie jest eksploatowany.
Wody z utworów paleogeńkich oddzielone są od wód z utworów neogeńsich
mułkami i pyłami i występują na głębokości poniżej 200 m. Są to piaski drobno
i średnioziarniste z glaukonitem o miąższości od kilkunastu do kilkudziesięciu metrów.
Warstwy wodonośne tego piętra izolowane są od wpływów z powierzchni słabo
przepuszczalnymi iłami plioceńskimi o miąższości rzędu 100 m. W okolicach Nowego
Dworu Mazowieckiego poziom oligoceński występuje na głębokości 200 – 220 m, a jego
3
średnie potencjalne wydajności wynoszą 30 – 50 m /h.
Wody z utworów oligoceńskich są dobrej jakości i mogą być wykorzystywane do
zaopatrzenia ludności w wodę do picia po zastosowaniu prostych metod uzdatniania. W
wodzie można zaobserwować podwyższone stężenie fosforanów, które wiąże się z
ascenzyjnymi dopływami zasolonych wód z utworów mezozoicznych oraz jonów
amonowych, których obecność jest wynikiem procesów rozkładu substancji organicznych
49
zachodzących w warunkach redukcyjnych. Ponadto mogą występować ponadnormatywne
stężenia żelaza i manganu, których obecność jest efektem ługowania ośrodka skalnego.
Brak jednak danych odnośnie wysokości stężenia wspomnianych wskaźników.
Piętro czwartorzędowe
Na terenie powiatu nowodworskiego panują złożone warunki hydrogeologiczne.
Głębokość położenia zwierciadła wód gruntowych uzależniona jest od hydrografii
i litologii utworów występujących na powierzchni. Wody te na głębokości 0 – 2 m
występują na niewielkich obszarach, głównie wzdłuż dolin rzecznych.
W obrębie osadów czwartorzędowych stwierdzono występowanie 2 poziomów
wodonośnych o różnej genezie i ograniczonym na ogół rozprzestrzenieniu, występującym
piętrowo. Poszczególne poziomy pozostają z sobą w ograniczonym kontakcie
hydraulicznym (tzn. przepływ wód pomiędzy poziomami odbywa się w uk,łądzie
pionowym poprzez okna hydrogeologiczne w miejscach lokalnego zaniku warstwy
izolacyjnej). Największa miąższość warstwy wodonośnej występuje w obrębie GZWP 214.
Wody z tego zbiornika eksploatowane są w Zakroczymiu i Pomiechówku. Swobodne
zwierciadło tych wód utrzymuje się na głębokościach od 3,5 do 25 m pod poziomem
terenu. Na tym obszarze, głównie na tarasach akumulacyjnych Wkry, występują również
wody z utworów czwartorzędowych, płytkie na głębokości od 0 do 4 m.
W centralnej części powiatu piętro wodonośne występuje w dwóch poziomach
wodonośnych. Przypowierzchniowy poziom wodonośny jest wykształcony w osadach
piaszczystych i piaszczysto – żwirowych. Zwierciadło tego poziomu, najczęściej
o charakterze swobodnym, stabilizuje się na głębokości od 3 do 11 m, praktycznie nie
występują tu wody na głębokościach mniejszych niż 3 m, z wyjątkiem niewielkich obniżeń
terenów lub dolin małych cieków wodnych. Głębszy poziom wodonośny wykształcony jest
w postaci piasków o różnej granulacji i jest przykryty gliną zwałową. Zwierciadło wody
podziemnej o charakterze napiętym stabilizuje się na podobnej głębokości.
Odmienne warunki hydrogeologiczne panują w rejonie tarasu kampinoskiego
i tarasów zalewowych Wisły i Narwi. Woda podziemna występuje w osadach
piaszczystych, rzadziej piaszczysto – żwirowych. Zwierciadło wody najczęściej
o charakterze swobodnym, występuje na głębokości od 1 (na tarasach zalewowych) do
ponad 5 m (na terenach wydmowych tarasu kampinoskiego). Miąższość poziomu
wodonośnego jest zmienna i wynosi od 10 do 60 m. Wydajność eksploatacyjna studzien
3
wynosi najczęściej ok. 20 m /h.
50
Na terenie gminy Nasielsk wody eksploatowane są z piasków i żwirów
fluwioglacyjnych, z utworów międzymorenowych. Zwierciadło wody nawiercane jest
zazwyczaj na głębokości od 20 do 30 m, stabilizuje się na kilku metrach pod poziomem
terenu. Na północny – zachód od Nasielska, w okolicach wsi Mazewko występuje dolina
kopalna. Miąższość wypełniających ją osadów waha się od 30 do ponad 100 m. Osady
wodonośne przykryte są słaboprzepuszczalnymi utworami gliniastymi, co w sposób
korzystny wpływa na jakość wody.
Teren powiatu nowodworskiego położony jest w obrębie dwóch głównych
zbiorników wód podziemnych w utworach czwartorzędowych: GZWP 222 – Zbiornik
Środkowej Wisły, GZWP 214 – Zbiornik Działdowo.
Zbiornik GZWP – 222 – Dolina środkowej Wisły Warszawa – Puławy obejmuje
południową część powiatu (gminy: Leoncin, Czosnów i południową część Nowego Dworu
Mazowieckiego). Pozostała część powiatu leży poza zasięgiem GZWP 222. Na
przeważającym terenie izolacja pierwszej użytkowej warstwy wodonośnej jest bardzo
słaba (2-10 m) lub praktycznie jej brak (< 2 m). Statyczne zwierciadło wody występuje się
na rzędnych od 80 m n.p.m. do ok. 73 m n.p.m.) to jest na głębokości od 3 do 11 m.
charakteryzuje się dużą zasobnością i łatwą odnawialnością wód podziemnych. Utwory
zbiornikowe reprezentowane są głównie przez wodonośne piaski rzeczne i fluwioglacjalne.
Wody te tworzą jeden poziom wodonośny, którego spąg wyścielają utwory ilaste pliocenu.
Średnia głębokość ujęć czwartorzędowych na terenie zbiornika wynosi 60 m a wydajność
3
od kilku do 140 m /h.
Zbiornik GZWP – 214 – Zbiornik Działdowo obejmuje gminę Pomiechówek,
wschodnią część gminy Zakroczym, zachodnią część gminy Nasielsk oraz północny
fragment Nowego Dworu Mazowieckiego.
W przeważającej większości, wody pochodzące z czwartorzędowych poziomów
wodonośnych są dobrej jakości, należą do II klasy czystości. Są to wody wymagające
prostego uzdatniania ze względu na zawartość żelaza, manganu i barwy. Tylko na terenie
gminy Nasielsk występują wody kalsy III - zadowalającej jakości. W południowej części
gminy Leoncin i północno – zachodnim fragmencie gminy Czosnów jakość wody jest
niska,
ze
względu
na
ponadnormatyną
zawartość
wskaźników
o
charakterze
nietoksycznym: chlorki, siarczany, sucha pozostałość, barwa, azot amonowy. Złą jakość
wód odnotowano w okolicy Nowego Dworu Mazowieckiego, głównie ze względu na
51
wysoką zawartość związków azotu. Wody te wymagają złożonych procesów uzdatniania
wody.
W ramach monitoringu zwykłych wód podziemnych przeprowadzono badania
jakości wód podziemnych, z utworów czwartorzędowych, na terenie powiatu
nowodworskiego w okresie badawczym 2003 – 2005. Próbki pochodziły z otworów
studziennych ujęć komunalnych lub przemysłowych w Zakroczymiu, Pomiechówku i
Nasielsku. Przyjęto następujące kryteria oceny:
I – wody o bardzo dobrej jakości;
II - wody dobrej jakości;
III - wody zadowalającej jakości;
IV - wody niezadowalającej jakości ;
V – wody złej jakości
Tab.11. Klasyfikacja wód podziemnych w latach 2003 – 2005
Klasa wód w roku
Miejscowość
Rodzaj wód
2003
2004
2005
Nasielsk
W
III
III
III
Zakroczym
W
III
III
II
Pomiechówek
W
II
IV
II
W – wody wgłębne, wody poziomów artezyjskich lub subartezyjskich
Wody podziemne na obszarze powiatu nowodworskiego należą głównie do klasy II, są
dobrej jakości i ich skład odpowiada wymaganiom stawianym dla wody do picia i na
potrzeby gospodarcze. Wymagają stosowania prostych procesów uzdatniania wody.
Źródłem zanieczyszczenia wód gruntowych mogą być: depozycja zanieczyszczeń z
powietrza na powierzchni terenu oraz naturalne procesy biologiczno – chemiczne,
zachodzące w powierzchniowej warstwie profilu glebowego. Ponadto zagrożeniem są
przekształcenia powierzchni terenu i niekontrolowana produkcja rolnicza i hodowlana.
Należy pamiętać, że jakość wód gruntowych, a przez to pośrednio poziomów
podziemnych, może być zagrożona poprzez:
nieprawidłową gospodarkę wodno – ściekową;
braki w sieci kanalizacyjnej;
niezabezpieczone studnie kopane;
nieszczelne zbiorniki bezodpływowe;
dzikie składowiska odpadów.
52
Strategia działań:
Wg „Polityki ekologicznej Państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem
perspektywy na lata 2007-2010”, w dziedzinie ochrony wód podziemnych do 2010 roku
zadaniem priorytetowym jest zwiększenie skuteczności ochrony zasobów wód
podziemnych, zwłaszcza głównych zbiorników tych wód. Wody podziemne powinny być
wykorzystywane przede wszystkim dla zaopatrzenia ludności w wodę do picia a ponadto
do produkcji żywności i środków farmaceutycznych. Wykorzystywanie wód podziemnych
do innych celów powinno być ograniczane i eliminowane. Konieczne jest też
monitorowanie
stanu
ilościowego
i
jakościowego
głównych
zbiorników
wód
podziemnych.
Osiągnięcie na terenie powiatu nowodworskiego celów głównych: zmniejszenie
zanieczyszczeń środowiska oraz racjonalizacja gospodarki wodnej, postawionych w
„Programie Ochrony Środowiska Województwa Mazowieckiego na lata 2007-2010 z
uwzględnieniem perspektywy do 2014 r.” wymaga zrealizowania wielu zadań dotyczących
rozbudowy i modernizacji sieci wodociągowej, kanalizacyjnej wraz z oczyszczalniami
ścieków, jak również wspierania systemów oczyszczania ścieków u użytkowników
indywidualnych, ograniczenia spływu zanieczyszczeń powierzchniowych z rolnictwa oraz
promowania i wdrażania zamkniętych obiegów wody.
4.2.2. Wody powierzchniowe
Sieć hydrologiczną na terenie powiatu nowodworskiego stanowią liczne naturalne
cieki wodne, kanały melioracyjne oraz zbiorniki wodne pochodzenia antropogennego.
Największym naturalnym ciekiem wodnym jest rzeka Wisła, która przecina powiat
prawie równoleżnikowo, na długości ok. 33 km. Na wysokości miasta Nowy Dwór
Mazowiecki do Wisły uchodzi jej prawobrzeżny dopływ Narew. Wisła w tym rejonie ma
charakter rzeki naturalnej z licznymi zakolami i starorzeczami. Na północny – wschód od
miasta (gmina Pomiechówek) do Narwi uchodzi Wkra, płynąca korytem silnie
meandrującym, podcinającym zbocza doliny. Na zachodzie w okolicy miejscowości Stare
Trębki (gm. Zakroczym) do Wisły wpada rzeka Struga. W północno –zachodniej części
Zakroczymia i wschodniej części gminy Nasielsk płynie Naruszewka, która w okolicy
miejscowości Dobra Wola uchodzi do Wkry. Przez północną część Puszczy Kampinoskiej
(gm. Leoncin) przepływa Kanał Kromnowski, a w południowo – wschodniej części
(gm. Czosnów) płynie Łasica, która po zmeliorowaniu nazywana jest kanałem Łasica.
53
W północnej części powiatu (gm. Nasielsk) główną rzeką jest Nasielna, która jest
lewobrzeżnym dopływem Wkry i uchodzi do niej w okolicach miejscowości Cieksyn.
W południowo – wschodniej części gminy Nasielsk płynie rzeka Klusówka, która jest
prawym dopływem Nasielnej i uchodzi do niej na wysokości Pniewa. Poza tym przez teren
powiatu przepływa kilka bezimiennych strug. Przepływają one głównie przez dorzecze
Wkry. Ponadto występują tu liczne jeziorka. Największe to Jezioro Dolne i Jezioro Górne
w okolicy Kazunia Nowego. Na północ od wsi Okunin znajduje się jezioro Okońskie. Na
terenie gminy Nasielsk na południe od miejscowości Miękoszyn i Studzianki powstały
niewielkie
jeziorka
o
charakterze
reliktowym,
zlokalizowane
w zagłębieniach
wytopiskowych. Na północny wschód od miejscowości Pomocnia (gm. Pomiechówek)
powstało jezioro o tej samej nazwie. Na obszarze gminy Leoncin występuje kilka
niewielkich jeziorek. Da największych należą jezioro Secymińskie Małe i Secymińskie
Duże.
Wisła jest w skali Polski unikatowym obiektem przyrodniczym. Decyduje o tym
przede wszystkim jej wielkość i niewielki stopień uregulowania. Jest to jedna z ostatnich
w Europie dzikich rzek i chyba ostatnia z dużych rzek o pięknej i bogatej przyrodzie
występującej tu w stanie niezmienionym lub zmienionym w nieznacznym stopniu. Dolina
Wisły Środkowej spełnia warunki międzynarodowego obszaru wodno – błotnego
Konwencji RAMSAR. Zgodnie z Dyrektywami Unii Europejskiej dotyczącymi przyrody,
Dolina Środkowej Wisły została włączona w 2004 r. do sieci ekologicznej – NATURA
2000. Wisła przepływa przez województwo mazowieckie na odcinku o długości ponad
320 km, z czego ok. 33 km przypada na powiat nowodworski. Dla tego obszaru stanowi
ona główne źródło poboru wody i jednocześnie główny odbiornik ścieków.
Narew jest prawostronnym, największym dopływem Wisły. Zlewnia posiada
powierzchnię 75,2 tys. km2. Całkowita długość rzeki wynosi 484 km. Natomiast jej
długość w granicach województwa mazowieckiego jest 160,1 km. Narew jest rzeką
typowo nizinną.
Wkra uchodzi do Narwi w pobliżu miejscowości Pomiechówek. Jest ona
prawobrzeżnym dopływem Wisły III rzędu. Całkowita jej długość wynosi 249,1 km.
Powierzchnia zlewni wynosi 5 322 km2, a długość rzeki w województwie mazowiecki
wynosi 177,1 km. Ma ona charakter rzeki nizinnej, o niewielkim spadku 0,5‰. W
zagospodarowaniu jej powierzchni dominują użytki rolne, zaledwie 20% stanowią lasy. W
zlewni zlokalizowanych jest 8 rezerwatów przyrody.
54
Rzeki te są bezpośrednimi lub pośrednimi odbiornikami ścieków z całego powiatu
nowodworskiego, dlatego jakość ich wód jest niezadowalająca.
Tab.12. Jakość wód wybranych rzek powiatu nowodworskiego w latach 2005 i 2006
Punkt pomiarowo kontrolny
Gmina
Klasyfikacja ogólna rzek w
2005 r.
Klasyfikacja ogólna rzek w
2006 r.
Kanał
Łasica
Aleksandrów
Czosnów
IV
-
Narew
Nowy Dwór Maz.
Nowy Dwór
Maz.
IV
IV
Cieksyn
Nasielsk
IV
-
Wisła
Kazuń
Czosnów
IV
V
Wkra
Pomiechówek
Pomiechówek
III
IV
Wkra
Borkowo
Nasielsk
IV
bd
Rzeka
Nasielna
NON – pozaklasowa jakość wód
Klasyfikacja jakości wód w latach 2005 i 2006 została oparta o Rozporządzenie
Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie klasyfikacji dla prezentowania
stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz
sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód (Dz.U. nr 32, poz. 284)
wprowadziło 5 klas czystości:
•
I klasa wody bardzo dobrej jakości
•
II kalsa - wody dobrej jakości
•
III klasa - wody zadowalającej jakości
•
IV klasa wody niezadowalającej jakości
•
V klasa- wody złej jakości
Jakość wód płynących na terenie powiatu nowodworskiego jest zła i ogólnie
pogarsza się z roku na rok. Większość rzek należy do klasy IV i V decydują o tym
właściwości fizyko – chemiczne jak i bakteriologiczne. Obecność bakterii grupy Coli typu
fekalnego, świadczy o zanieczyszczeniu wody ściekami komunalnymi. Przekroczenie
dopuszczalnych wartości BZT5 informuje o obecności w wodzie dużych ilości substancji
organicznej, czego przyczyną podobnie jak w przypadku Coli są zrzuty niewystarczająco
55
oczyszczonych lub nieoczyszczonych ścieków komunalnych. Odnotowano również
podwyższoną zawartość pierwiastków biogennych: fosforanów, fosforu ogólnego i azotu
azotynowego, które w wyniku spływu powierzchniowego z pól mogą dostawać się do
pobliskich cieków.
Jednym z głównych źródeł zanieczyszczeń wód płynących jest nieprawidłowa
gospodarka wodno – ściekowa i niekontrolowane zrzuty ścieków komunalnych. Wody
Wisły są znacznie zanieczyszczone przez zrzuty ścieków z aglomeracji warszawskiej oraz
z powiatu legionowskiego. Ze względu na znaczenie społeczne i przyrodnicze Wisły,
poprawę jakości jej wód należy uznać za jedno z najważniejszych zadań programu ochrony
środowiska powiatu nowodworskiego.
Na terenie powiatu nowodworskiego działa 20 oczyszczalni ścieków.
Ścieki z 4 oczyszczalni wprowadzane są do ziemi, natomiast z pozostałych
kierowane są bezpośrednio lub przez rowy do odbiorników, którymi jest Wisła, Narew,
Wkra i Nasienna i Bzura.
Tab. 13. Wykaz oczyszczalni ścieków w gminach stan na rok 2006
Zarządzający
Urząd Gminy Czosnów
gminna oczyszczalnia ścieków
w Czosnowie
Skarb Państwa Stołeczny Zarząd
Infrastruktury/ Wojskowa Administracja
Koszar w Kazuniu (JW. 2189)
Skarb Państwa Stołeczny Zarząd
Infrastruktury/ Wojskowa Administracja
Koszar (JW. 2031 w Dębinie)
„L-N” Sp. z o.o. Cebulice Małe
Przepustowość
projektowana
Gmina Czosnów
Rodzaj oczyszczalni
Ilość ścieków
dam3/rok
Odbiornik
biologiczna
600,0
67,21
Wisła
biologiczna
600,0
60,00
Wisła
biologiczna
24
3,47
biologiczna
83
10,00
200
57,00
Wisła
biologiczna
350
63,90
Nasielna
biologiczna
120
6,11
Nasielna
biologiczna
50,0
17,00
Nasielna
biologiczna
600
124,75
Struga bez nazwy
Nasielna
993,90
Wisła
25,00
Wisła
58,00
Narew
Rów J-12
Jez. Górne
Jez. Dolne
Kanał Kromnowski
Bzura
Gmina Leoncin
Urząd Gminy Leoncin
gminna oczyszczalnia ścieków
w Michałowie
biologiczna
Gmina Nasielsk
Zakład Gospodarki Komunalnej
i Mieszkaniowej w Nasielsku
oczyszczalnia miejska
PH-U JANPOL w Nasielsku (Zakład
Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej
w Nasielsku)
PKP Zakład Nieruchomości w Warszawie
Stacja PKP w Nasielsku
BINDER INTERNATIONAL Sp. z o.o.
Chłodnia w Nasielsku
Gmina Nowy Dwór Mazowiecki
Zakład Budżetowy Wodociągów i
Kanalizacji w Nowym Dworze
Mazowieckim oczyszczalnia POŁUDNIE
Reckitt BENCKISER S.A. w Nowym
Dworze Mazowieckim
Urząd Gminy Pomiechówek gminna
oczyszczalnia ścieków „MEWA” w
Brodach Nowych
biologiczna
7 000,0
biologiczno –
115
chemiczna
Gmina Pomiechówek
biologiczna
300,0
56
Ośrodek Szkoleniowy NIK w Goławicach
Spółdzielnia Mieszkaniowa „Nowy
Modlin” w Nowym Modlinie
PERN „Przyjaźń”S.A. Płocka Stacja Pomp
nr 2a osiedle mieszkaniowe w Orzechowie
Nowym
Stołeczny Zarząd Infrastruktury/
Wojskowa Administracja Koszar (JW.
3090 w Brodach)
Dom Pomocy Społecznej „BETANIA” w
Stanisławowie
biologiczna
50,0
12,00
Wkra
rów melioracyjny
Wkra
biologiczna
82,0
11,00
biologiczna
9,0
19,70
ziemia
biologiczna
32
1,40
ziemia
biologiczna
9,25
3,40
ziemia
biologiczna
1 750,0
329,00
Wisła
biologiczna
120,0
20,00
Wisła
biologiczna
14,5
2,99
ziemia
Gmina Zakroczym
Urząd Gminy Zakroczym gminna
oczyszczalnia ścieków w Zakroczymiu
Polski Związek Głuchych Zakład
Szkoleniowo – Produkcyjny im. St.
Morawskiego PROMENA Sp. z o.o.
Zakład Pracy Chronionej w Smoszewie
STATOIL POLSKA Sp. z o.o.
w Warszawie STATOIL
Serwis Zakroczym
Stacja STATOIL Zakroczym
W ciągu 2006 roku, do głównych rzek powiatu odprowadzono 1 885,83 dam3
ścieków oczyszczonych.
Jakość wód zbiorników występujących na terenie powiatu jest prawdopodobnie nieco
lepsza, niż jakość wód płynących, brak jest jednak wystarczających danych na ten temat.
Jednym z podstawowych celów polityki ekologicznej Polski w zakresie gospodarki
wodnej jest osiągnięcie właściwego stanu ekologicznego wód oraz zapobieganie
zanieczyszczeniom wód powierzchniowych, ze szczególnym naciskiem na zapobieganie w
miejscu ich powstawania. Do zadań priorytetowych państwa w zakresie ochrony wód
powierzchniowych, wg Polityki ekologicznej państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem
perspektyw na lata 2007-2010, należą:
zmniejszenie ładunku zanieczyszczeń przemysłowych odprowadzanych do wód
powierzchniowych ( w stosunku do stanu z 1990r) o 50% do 2010r,
zmniejszenie na terenie miast i osiedli wiejskich ładunku zanieczyszczeń
komunalnych odprowadzanych do wód powierzchniowych (w stosunku do stanu z
1990r) o 30% do 2010r,
zmniejszenie ładunku zanieczyszczeń pochodzących ze spływu powierzchniowego
odprowadzanych do wód powierzchniowych ( w stosunku do stanu z 1990r) o 30%
do 2010r.
Ze względu na złą jakość wód powierzchniowych występujących na terenie powiatu,
działania na rzecz poprawy ich jakości powinny być traktowane jako jeden z priorytetów
57
programu ochrony środowiska. Jednakże, aby działania te były skuteczne muszą być
prowadzone we współpracy z sąsiednimi powiatami i gminami, gdyż na jakość płynących
przez teren powiatu nowodworskiego cieków wpływają zanieczyszczenia odprowadzane
do wód także z obiektów zlokalizowanych poza jego obszarem.
Podstawowe działania własne i koordynowane dla powiatu, mające na celu poprawę
jakości wód w zakresie badanych parametrów, powinny polegać na:
rozbudowie sieci kanalizacyjnej;
modernizacji istniejących i budowie nowych oczyszczalni ścieków;
zlokalizowaniu i objęciu nadzorem podmiotów gospodarczych w zakresie
ograniczenia zrzutu ścieków nieoczyszczonych;
nadzorowaniu nad sposobem magazynowania i postępowania ze ściekami
gromadzonymi w zbiornikach bezodpływowych;
obudowie biologicznej brzegów cieków i zbiorników wodnych w celu ograniczenia
spływu powierzchniowego z pól;
rozbudowie sieci wodociągowej, szczególnie w gminach o niskim stopniu
zwodociągowania: Leoncin, Czosnów i Nasielsk, Pomiechówek;
zastosowaniu najlepszych dostępnych technik (BAT) w produkcji przemysłowej i
rolnej co pozwoli na zmniejszenie zapotrzebowania na wodę oraz ograniczy wielkość
ładunków zanieczyszczeń odprowadzanych do odbiorników.
Budowa systemów kanalizacji zbiorczej i oczyszczalni ścieków należy do zadań
własnych gmin i podmiotów gospodarczych wytwarzających ścieki. W programie
wyszczególniono też działania zmierzające w kierunku ograniczenia zanieczyszczeń
wielkoprzestrzennych z terenów użytkowanych rolniczo.
4.3. Gleby
Klasyfikacja bonitacyjna pozwala na określenie wartości użytkowej gleb. W obrębie
gruntów ornych wydzielono 9 klas bonitacyjnych.
Klasa III – to grunty orne dobre, wykazują one jednak pewne oznaki procesu degradacji, są
to gleby zmeliorowane lub nie wymagające melioracji. Gleby tej klasy przeważnie można
zaliczyć do kompleksu gleb pszennych dobrych, a w niektórych przypadkach są to
najlepsze gleby kompleksu żytniego dobrego i bardzo dobrego. Do tej klasy zalicza się
gleby brunatne i płowe, średnio dobre czarnoziemy oraz gleby torfowo – murszowe.
58
Klasa IV – grunty orne średniej jakości – znaczna ich część ma okresowo za wysoki
poziom wód gruntowych i wymaga melioracji, a po jej wykonaniu może być zaliczona
nawet do wyższych klas. Gleby te należą najczęściej do kompleksu żytniego dobrego,
zbożowo – pastewnego mocnego, pszennego wadliwego lub żytnio – ziemniaczanego.
W obrębie tej klasy gleb wyróżnia się gleby brunatne, płowe, pseudoglejowe, niektóre
odmiany podmokłych czarnoziemów oraz średniej jakości gleby torfowo – murszowe
zmeliorowane lub nie wymagające melioracji.
Klasa V – grunty orne słabe, są mało żyzne i słabo urodzajne. Gleby tej klasy należą
najczęściej do kompleksu gleb żytnich słabych lub bardzo słabych, pszennych wadliwych,
zbożowo – pastewnych słabych. Do tej klasy zalicza się lżejsze gleby brunatne, rdzawe,
płowe i bielicowe. Ponadto należą tu gleby silnie podmokłe, płytkie czarnoziemy, gleby
torfowe i murszowate. Spotkać je można na terenie całej gminy.
Klasa VI – grunty orne najsłabsze, słabe, wadliwe i zawodne. Do tej klasy zalicza się gleby
za suche i luźne, gleby bardzo płytkie (płytsze niż w klasie V) lub płytkie silnie
kamieniste; gleby za mokre o stale za wysokim poziomie wód gruntowych, często ze
storfiałą lub murszastą próchnicą, w których przeprowadzenie melioracji jest bardzo
utrudnione. Gleby suche tej klasy mogą być zaliczone wyłącznie do kompleksu żytniego
bardzo słabego. Do klasy VI zalicza się gleby rdzawe, bielicowe, rankery wytworzone ze
żwirów piaszczystych, płytkich piasków słabo gliniastych zalegających na piaskach
luźnych i żwirach, bardzo płytkich piasków wietrzeniowych występujących w położeniach
zbyt suchych, np. na szczytach wzgórz. Ponadto do tej klasy należą najgorsze gatunki
(odmiany) gleb ornych na torfach, bardzo wadliwe oraz najgorsze gatunki (odmiany) gleb
murszastych, najgorsze gatunki lub odmiany mad bardzo lekkich lub bardzo ciężkich oraz
bardzo płytkie rędziny inicjalne wytworzone z twardych wapieni.
Gleby chronione należące do klasy bonitacyjnej I – IVa występują w centralnym
i zachodnim fragmencie powiatu. Występują one głównie w północnej części gminy
Czosnów, praktycznie na całym obszarze gminy Zakroczym i miejscami na terenie gminy
Nasielsk oraz Pomiechówek. W przeważającej większości są to gleby bielicowe
i pseudobielicowe
W południowej części powiatu (gmina Czosnów i Leoncin) dominują gleby
piaszczyste, mało urodzajne, zaliczane do V i VI klasy bonitacyjnej. Występują głównie
gleby bielicowe rdzawe. Na tych glebach wykształciły się wydmy.
59
Gleby na równinach poniżej wydm to gleby mineralno-organiczne, powstałe pod wpływem
wód gruntowych a składające się z cienkich warstw murszowych i torfowych. Na skutek
zmieniających się ciągle warunków wodnych ulegają one przekształceniom.
Na terenach bagiennych charakterystyczne są gleby torfowe (organiczne). Obniżenie
poziomu wód gruntowych, które nastąpiło na skutek melioracji spowodowało proces
murszowienia torfu i powstanie gleb murszowych.
Gleby aluwialne zwane madami występują wzdłuż prawego brzegu Wisły na tarasie
zalewowym.
Największy wpływ na jakość gleb na terenie powiatu mają:
motoryzacja;
powstawanie dzikich składowisk odpadów w miejscach do tego nie przeznaczonych;
nieuporządkowana gospodarka ściekowa, infiltracja zanieczyszczeń z nieszczelnych
zbiorników bezodpływowych oraz stosowanie naturalnych nawozów (np. obornik);
wysoka chemizacja rolnictwa oraz niewłaściwe i nadmierne stosowanie nawozów
i środków ochrony roślin;
odkrywkowa eksploatacja kopalin;
sucha i mokra depozycja zanieczyszczeń z powietrza atmosferycznego;
poważne awarie przemysłowe np. ropociągu oraz wypadki związane z transportem
substancji niebezpiecznych.
Do głównych zanieczyszczeń pochodzących z motoryzacji, kumulowanych
w środowisku glebowym należą: węglowodory, metale ciężkie m.in. ołów, chrom, kadm,
arsen itd. i pyły zawierające substancje powstałe w wyniku ścierania się opon
samochodowych, klocków hamulcowych i bitumicznej nawierzchni.
Zanieczyszczenia pochodzące z ruchu samochodowego kumulują się głównie w pasie
około 120 do 150 m od drogi o dużym natężeniu ruchu. W dalszych odległościach
zanieczyszczenia wyrównują się z tłem. Maksymalne wartości większości związków
odnotowuje się w strefie do 40 – 50 m od pasa jezdni. Niestety brak jest szczegółowych
danych
na
temat
zanieczyszczenia
gleb
występujących
na
terenie
powiatu
nowodworskiego.
Wg rejestru obszarów zanieczyszczonych (stan na 31.12.2006r.) na terenie powiatu
zidentyfikowano 3 obszary zanieczyszczenia gleb:
60
w gminie Pomiechówek - w miejscowości Stanisławowo - zanieczyszczenie
węglowodorami 33 mg/kg s.m. gleby, teren o powierzchni 75 ha już został
zrekultywowany
w gminie Nowy Dwór Mazowiecki w miejscowości Modlin - zaniezcyszcenie
węglowodorami (benzyna - 110 251 mg/kg s.m. gleby, olej mineralny - 9 124,286 681,8 mg/kg s.m. gleby), brak danych odnośnie powierzchni zanieczyszczonego
gruntu i rekultywacji
w gminie Nasielsk - w miejscowości Popowo Północ - zanieczyszczenie metalami
ciężkimi - cynkiem (670 ha), miedzią (7 543 ha), ołowiem (926 ha) oraz PCB (0,925,36 mg/kg s.m. gleby).
Na obszarze powiatu jest zlokalizowanych kilka dzikich składowisk odpadów.
Strategia działań
Rekomenduje się podjęcie działań mających na celu:
•
rozpoznanie jakości gleb występujących na terenie powiatu - prowadzenie badań gleb
użytkowanych rolniczo oraz gleb wzdłuż tras szybkiego ruchu,
•
likwidację dzikich składowisk odpadów,
•
ograniczanie nierolniczego i nieleśnego przeznaczenia gruntów,
•
prowadzenie zadrzewień i zakrzewień gruntów niskoprodukcyjnych, tj. gruntów
rolnych V i VI klasy bonitacji, zakładanie trwałych użytków zielonych, które
wpływałyby także na zmniejszenie erozji wiatrowej tworząc naturalne wiatrochrony,
•
przywracanie leśnego charakteru gruntom, które go utraciły,
•
stosowanie zasad Dobrej Praktyki Rolniczej, wdrażanie programu
rolnośrodowiskowego,
•
wdrażanie rolnictwa ekologicznego,
•
dostosowanie formy zagospodarowania rolniczego lub leśnego do rodzaju gleb wapnowanie gleby i racjonalne stosowanie środków chemicznych i biologicznych
w produkcji rolnej,
•
rekultywacja gleb zdegradowanych oraz wyrobisk po eksploatacji kopalin,
•
opracowanie i realizacja powiatowego programu rekultywacji zdegradowanych gleb,
wyrobisk i terenów powojskowych,
•
wykonanie powiatowej mapy zanieczyszczenia gleb,
•
kontynuacja odtworzenia wysokiej retencji wodnej gleb w strefie sierakowskiej i
palmirskiej (gm. Czosnów),
61
•
kontynuacja kontroli zawartości metali ciężkich w glebach użytkowanych rolniczo na
terenach gminy Leoncin.
4.4. Gospodarka odpadami
Na terenie powiatu odpady wytwarzane są przez działające podmioty gospodarcze,
gospodarstwa domowe i obiekty infrastruktury. W 2006 roku w powiecie wyprodukowano
13.567,7 Mg odpadów komunalnych. Dogodne połączenie z Warszawą powoduje, iż
powiat jest atrakcyjnym miejscem do zamieszkania, dla ludności pracującej w Warszawie.
Charakter powiatu kształtuje fakt, że ponad połowa terenu gminy Czosnów i Leoncin jest
objęta obszarem Kampinoskiego Parku Narodowego. Usuwanie odpadów komunalnych z
parkingów położonych na terenie Parku wymaga określonego współdziałania zarządów
gmin i dyrekcji Kampinoskiego Parku Narodowego.
W związku z przewidywanym wzrostem liczby ludności prognozuje się zwiększenie
ilości odpadów komunalnych.
Spośród wytworzonych odpadów największą ilość ok. 39% stanowią odpady
ulegające biodegradacji.
Na terenie powiatu znajdują się 2 czynne składowiska odpadów innych niż
niebezpieczne i obojętne - w gminie Zakroczym oraz w Jaskółowie (gmina Nasielsk).
Zbiórką odpadów od właścicieli nieruchomości zajmują się gminne zakłady gospodarki
komunalnej (Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Nasielsk, Miejski
Przedsiębiorstwo Oczyszczania w Nowym Dworze Mazowieckim, )oraz 14 prywatnych
przedsiębiorców.
Na terenie powiatu prowadzona jest selektywna zbiórka surowców wtórnych. Wg
uzyskanych informacji w 2006 r. zebrano ok. 1038,43 Mg surowców, w tym: makulaturę,
szkło,
tworzywa
sztuczne.
Ponadto
funkcjonuje
system
zbiórki
odpadów
wielkogabarytowych i budowlanych.
Docelowym miejscem unieszkodliwiania odpadów są składowiska w Zakroczymiu,
Jaskółowie (gm. Nasielsk) i Płońsku (gm.Płońsk, powiat płoński ) a także w Otwocku,
Grabowcu (gm. Słubice), Dalanówku. W ostatnich latach wykonano na składowisku w
Jaskółowie (oddanym do użytku w 2003 r.) wiele inwestycji (zakup wagi, wiaty na
belownicę, makulaturę, instalacja do odprowadzania gazu), a cześć składowiska w
Zakroczymiu poddano rekultywacji. Zgodnie z wytycznymi Wojewódzkiego Planu
gospodarki odpadami dla Mazowsza na lata 2007 – 2011 z uwzględnieniem lat 2012 –
2015(aktualizacja) składowisko w Zakroczymiu powinno zostać zamknięte do 2010 roku.
62
Powiat nowodworski znajduje się w obszarze oddziaływania aglomeracji
warszawskiej. Położenie to jest korzystne z punktu widzenia lokalizacji zakładów, które
wytwarzają znaczne ilości odpadów przemysłowych. Z analizy danych z bazy SIGOP
Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska wynika, że rocznie na terenie powiatu
wytwarzanych jest ok. 33 378 Mg odpadów innych niż komunalne (tzw. gospodarczych) z
czego 285 Mg to odpady niebezpieczne. Odzyskowi poddano 31 709,854 Mg czyli 95%
odpadów gospodarczych.
Głównymi wytwórcami z terenu powiatu są: Zakład Flexodruku DRUKPOL w
Nowym Dworze Mazowieckim, METAL MARKET S.A. w Kosewie.
Najwięcej (28 %) wytwarzanych w sektorze gospodarczym odpadów należy do
grupy 19 - odpady z instalacji i urządzeń służących zagospodarowaniu odpadów,
oczyszczalni ścieków oraz z uzdatniania wody pitnej i wody do celów przemysłowych. Tu
w największej ilości powstają takie odpady jak papier i tektura z mechanicznej obróbki
odpadów,
ustabilizowane
komunalne
osady ściekowe, szlamy
z
biologicznego
oczyszczania ścieków , skratki, zawartości piaskowników. Pozostałe odpady to: odpady z
przygotowania i przetwórstwa produktów spożywczych pochodzenia zwierzęcego, oleje
odpadowe, produkty przeterminowane, nie nadające się do użytku. Gospodarka odpadami
innymi niż komunalne prowadzona jest indywidualnie przez poszczególne podmioty
gospodarcze. Odpady te odbierane są przez wyspecjalizowane jednostki i przekazywane do
unieszkodliwienia lub odzysku.
Tab.14. Ilości i rodzaje odpadów komunalnych poddanych poszczególnym procesom
odzysku w powiecie nowodworskim w 2006 r.
Kod odpadu
Masa
[Mg]
Oznaczenie procesu unieszkodliwiania
20 01 01 papier i tektura
segregowane
457,30
R14
20 01 02 szkło
159,80
R14
20 01 11 tekstylia segregowane
1,50
R14
20 01 38 drewno inne niż
wymienione w 20 01 37
5,81
R14
20 01 39 tworzywa sztuczne
116,68
R14
20 01 40 metale segregowane
21,17
R14
20 02 01 odpady ulegające
biodegradacji z ogrodów i parków
2,00
R14
03 03 08 odpady z sortowania
papieru i tektury
9 504,920
R15
03 03 99 inne niewymienione odpady
2,320
R15
07 02 13 odpady tworzyw sztucznych
59,53
R13
12 01 01 odpady z toczenia i
piłowania żelaza
24,658
R4
63
13 01 10 mineralne oleje
hydrauliczne niezawierające
związków chlorowcoorganicznych
0,07
R13
15 01 01 opakowania z papieru i
tektury
273,980
R13
15 01 02 opakowania z tworzyw
sztucznych
9,50
R15
16 02 13 zużyte urządzenia
elektryczne i elektroniczne
zawierające niebezpieczne elementy
inne niż wymienione w 16 02 09 do
16 02 12
0,003
R13
16 06 01 baterie, akumulatory
ołowiowe
0,276
R13
16 80 01magnetyczne i optyczne
nośniki informacji
49,340
R13
19 12 01 papier i tektura z
mechanicznej obróbki odpadów
nieujęte w innych grupach
15 615,260
R15
Poważnym zagrożeniem są tzw. dzikie wysypiska śmieci. Dzikie wysypiska śmieci
są zlokalizowane na obrzeżach terenów zabudowy mieszkaniowej i na terenach leśnych
poszczególnych gmin. Zgodnie z ustawą z dnia 13 września 1996 roku o utrzymaniu
czystości i porządku na terenie gminy oraz zmianami wprowadzonymi przez ustawę z dnia
27 lipca 2001 roku o wprowadzeniu ustawy – Prawo ochrony środowiska, ustawy o
odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. nr 100 poz. 1085) władze lokalne
zobowiązane są do utrzymania porządku na terenie gmin.
Gospodarka odpadami w powiecie nowodworskim w sposób szczegółowy została
omówiona w „Planie gospodarki odpadami dla powiatu nowodworskiego”.
Zadania związane z gospodarką odpadami określone są zarówno w planach
gospodarki odpadami jak i w programach ochrony środowiska.
Gospodarka odpadami na terenie powiatu wymaga wprowadzenia działań, które
pozwoliłyby na poprawę aktualnego stanu. Dlatego w ramach Planu Gospodarki Odpadami
zostały wyznaczone cele polityki ekologicznej, które obejmują następujące działania:
tworzenie ponadlokalnych struktur organizacyjnych w zakresie gospodarki odpadami
komunalnymi- zarejestrowanie Związku Międzygminnego „Czyste Mazowsze”
realizacja różnorodnych przedsięwzięć inwestycyjnych w zakresie unieszkodliwiania
i odzysku odpadów (budowa kompostowni, linii do segregacji, linii do demontażu i
odzysku opadów wielkogabarytowych, linia do produkcji paliw na bazie odpadów)
podniesienie skuteczności selektywnej zbiórki odpadów;
64
wprowadzenie zbiórki odpadów biodegradowalnych
udoskonalenie zbiórki odpadów niebezpiecznych
ograniczenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych
na składowiska odpadów;
ograniczenie masy odpadów opakowaniowych deponowanych na składowiskach
odpadów;
aktualizacja inwentaryzacji i usunięcie azbestu z terenu gminy;
likwidacja dzikich składowisk;
kształtowanie świadomości ekologicznej w zakresie postępowania z odpadami.
4.5. Klimat akustyczny
Hałas, rozumiany jako każdy uciążliwy, przeszkadzający i szkodliwy dźwięk jest
jednym z bardziej istotnych czynników determinujących jakość środowiska. Powszechność
występowania hałasu powoduje wiele negatywnych skutków, szczególnie dla jakości życia
i zdrowia człowieka. Kumulując się w czasie, może on doprowadzić do częściowej lub
całkowitej utraty słuchu, a nawet do poważnych zmian psychosomatycznych.
Na terenie powiatu nowodworskiego, hałas występujący w środowisku można
podzielić na dwie kategorie: hałas przemysłowy (pochodzący od urządzeń i instalacji
przemysłowych) oraz hałas komunikacyjny (drogowy i kolejowy).
Hałas komunikacyjny na terenie powiatu, może stanowić poważny problem dla
obszarów zurbanizowanych, a w szczególności dla zabudowy mieszkaniowej. Brak jest
danych
dotyczących
poziomu
hałasu
wzdłuż
dróg
krajowych
i wojewódzkich.
Jednocześnie należy przypuszczać, że na terenie powiatu występują uciążliwości związane
z nadmiernym ruchem samochodowym, również dla dróg powiatowych i gminnych.
Liniowym źródłem emisji hałasu jest również linia kolejowa Warszawa – Gdańsk.
Warunkiem
zachowania
właściwego
standardu
akustycznego
w budynkach
zlokalizowanych w strefach oddziaływania tras komunikacyjnych jest wprowadzenie
zabezpieczeń akustycznych. Zagrożenie wzrostu poziomu hałasu wiąże się z planowaną
rozbudową byłego lotniska Modlin i zlokalizowaniem na tym terenie międzynarodowego
portu lotniczego. Wiązać się to będzie z emisją hałasu lotniczego oraz wynikającego ze
wzrostu natężenia ruchu kołowego.
Kolejne podstawowe źródło hałasu związane jest z działalnością produkcyjną
człowieka. Hałas wytwarzany przez środki produkcji występuje zarówno w obiektach
65
przemysłowych, jak też i na zewnątrz, przenikając do otoczenia z niedostatecznie
izolowanych hal przemysłowych lub nie izolowanych i nie wyciszonych maszyn.
Na obszarach o korzystnej sytuacji akustycznej należy podejmować przede
wszystkim działania prewencyjne celem niedopuszczenia do pogorszenia parametrów
hałasu. Należy przy tym stosować metody planistyczne poprzez wprowadzanie do
miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego zapisów dotyczących ochrony
przed hałasem, a także poprzez wyznaczanie stref ograniczonego użytkowania wokół
zakładów przemysłowych, szlaków komunikacyjnych i innych obiektów, gdzie
przekraczane są progowe wartości poziomu hałasu, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra
Środowiska z dnia 09.01.2002r. (Dz.U. 02.8.81 z 31.01.2002r).
Ograniczenie istniejącego hałasu polega w głównej mierze na wyciszeniu jego źródeł,
a więc np. na modernizacji technologii w przemyśle celem zmniejszenia hałaśliwości
wytwarzanych wyrobów. Dopiero w przypadkach trudności technicznych w wyciszaniu
źródła hałasu podejmować należy prace ograniczające jego rozprzestrzenianie się w
środowisku. Wykonuje się wówczas osłony, ekrany (w tym z wykorzystaniem zieleni
wysokiej i niskiej) lub dokonuje zmian konstrukcyjnych w budowie obiektów
pozostających w strefie oddziaływania źródeł hałasu. W niektórych przypadkach można
również podjąć próby ograniczania czasu pracy lub likwidacji źródeł hałasu a w
ostateczności wstrzymania działalności zakładu lub obiektu, w którym znajdują się te
źródła.
Ze względu na brak danych dotyczących poziomu hałasu występującego na terenie
powiatu nowodworskiego, należałoby dokonać rozpoznania miejsc zagrożonych
nadmiernym hałasem. Starosta jest zobowiązany do wykonania map akustycznych,
w terminie do 30 czerwca 2012 roku dla aglomeracji powyżej 100 tys. mieszkańców (art.
14 ustawy wprowadzającej ustawę Prawo ochrony środowiska Dz.U.06.133.935). Na
terenie powiatu nie występują tak duże aglomeracje, nie istnieje zatem potrzeba
sporządzania mapy akustycznej przez starostę. Jednakże w przyszłości, w przypadku
rozwoju lotniska w Modlinie, zarządca lotniska będzie zobowiązany do sporządzenia mapy
akustycznej, ale jedynie w przypadku, gdy to przedsięwzięcie zostanie zaliczone do
obiektu, którego eksploatacja może spowodować negatywne oddziaływanie akustyczne na
znacznych obszarach (art. 179 ust.1 ustawy Prawo ochrony środowiska Dz.U.06.129.902).
66
Działania własne i koordynowane mające na celu ograniczenie uciążliwości
akustycznej na terenie powiatu, powinny opierać się na:
tworzenie obszarów ograniczonego użytkowania w przypadkach określonych w
ustawie prawo ochrony środowiska, egzekwowanie zapisów dotyczących obszarów
ograniczonego użytkowania dotyczących źródeł hałasu;
inwentaryzacja źródeł uciążliwości akustycznej;
ograniczeniu ruchu samochodowego poprzez wydzielanie stref wolnych od ruchu
kołowego, rozbudowę ścieżek rowerowych;
egzekwowanie założeń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego
w zakresie hałasu;
ocena stanu akustycznego środowiska i wykonanie map akustycznych dla obiektów,
których eksploatacja może powodować negatywne oddziaływanie akustyczne na
znacznych
obszarach
(drogi,
linie
kolejowe,
lotnisko)
i
przekroczenie
dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku;
zwiększenie nadzoru nad punktowymi źródłami hałasu, prowadzenie monitoringu
hałasu;
ograniczeniu prędkości pojazdów, np. poprzez budowę progów spowalniających;
zwiększeniu izolacyjności budynków (poprzez wymianę okien) w miejscach
występowania przekroczeń wartości progowych hałasu, w sytuacji gdy inne
rozwiązania ograniczenia emisji hałasu nie dają skutecznych rezultatów;
budowie
ekranów
akustycznych
w
miejscach
występowania
uciążliwości
akustycznych (szlaki komunikacyjne) dla mieszkańców;
poprawie stanu technicznego dróg, tras kolejowych w celu obniżenia emisji hałasu
komunikacyjnego.
4.6. Promieniowanie elektromagnetyczne
Promieniowanie niejonizujące uważa się obecnie za jedno z poważniejszych
zanieczyszczeń środowiska. Powstaje ono w wyniku działania zespołów sieci i urządzeń
elektrycznych będących w powszechnym użyciu (kuchenki mikrofalowe, telefony
komórkowe, komputery, telewizory, lodówki itp.), urządzeń elektromedycznych do badań
diagnostycznych i zabiegów fizykochemicznych, jak również stacji nadawczych, urządzeń
energetycznych, telekomunikacyjnych, radiolokacyjnych i radionawigacyjnych. Obejmuje
ono pola elektromagnetyczne w zakresie 0-300 GHz.
67
Negatywny wpływ energii elektromagnetycznej przejawia się tak zwanym efektem
termicznym, co może powodować zmiany biologiczne (np. zmianę właściwości
koloidalnych w tkankach), a nawet doprowadzić do śmierci termicznej. Pole
elektromagnetyczne wytwarzane przez silne źródło niekorzystnie zmienia warunki
bytowania człowieka, wpływa na przebieg procesów życiowych i może powodować
wystąpienie zaburzeń m.in. funkcji ośrodkowego układu nerwowego, narządów słuchu i
wzroku.
Do
najważniejszych
czynników
mających
wpływ
na
oddziaływanie
promieniowania elektromagnetycznego na zdrowie człowieka (tzw. parametrów pola)
należą: odległość od źródła promieniowania, natężenie pola elektromagnetycznego i czas
przebywania w tym polu (tzw. czas ekspozycji).
Pola elektromagnetyczne w przeciwieństwie do wielu fizycznych czynników
środowiska, jak np. hałas, nie są z reguły rejestrowane przez zmysły człowieka, co
pomniejsza świadomość występującego w związku z nimi zagrożenia.
Ponadto, brak jest stałego monitoringu w zakresie elektromagnetycznego
promieniowania niejonizującego, co uniemożliwia ocenę stopnia zanieczyszczenia
powietrza atmosferycznego wokół obiektów i urządzeń będących jego źródłem.
Zgodnie z art. 123,124 ustawy z dnia 27.04.2001r. Prawo ochrony środowiska (Dz.
U. 06.129.902 z późn. zm.) Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska w ramach
państwowego monitoringu środowiska powinien prowadzić okresowe badania kontrolne
poziomów pól elektromagnetycznych oraz aktualizować corocznie rejestr zawierający
informacje o terenach, na których stwierdzono przekroczenie dopuszczalnych poziomów
pól elektromagnetycznych.
Główne źródła pól elektromagnetycznych stanowią:
•
linie elektroenergetyczne,
•
obiekty radiokomunikacyjne (stacje nadawcze radiowe i telewizyjne, stacje bazowe
telefonii komórkowych itp.)
stacje radiolokacyjne
Na terenie powiatu zlokalizowanych jest 8 stacji bazowych, w tym 4 telefonii
komórkowej i 4 cyfrowej linii radiowej:
stacja bazowa telefonii komórkowej ERA GSM900, zlokalizowana w Czosnowie
przy ul. Strażackiej 10;
stacja bazowa telefonii komórkowej GSM900 „ALEKSANDRÓW”, zlokalizowana
w miejscowości Sowia Wola (gm. Czosnów);
68
stacja
bazowa
telefonii
komórkowej
PTK
CENTERTEL
systemu
GSM900/1800 MHz w Nowym Dworze Mazowieckim przy ul. Przemysłowej 1;
stacja
bazowa
telefonii
komórkowej
PTK
CENTERTEL
w
Dobrzyniu
(gm. Czosnów);
stacja bazowa telefonii komórkowej GSM900 i cyfrowej linii radiowej PTK
CENTERTEL, zlokalizowana w miejscowości Zakroczym, przy ul. Ostrzykowizna;
stacja bazowa cyfrowej linii radiowej dla SGT JAMAL EUROPA w Pniewie;
stacja bazowa cyfrowej linii radiowej dla SGT JAMAL EUROPA, zlokalizowanej
w miejscowości Izabelin – Dziekanówek;
stacja bazowa systemu radiowego dostępu abonenckiego w Goławicach Pierwszych.
Stacje bazowe systemu GSM przeznaczone są do realizacji bezprzewodowej
łączności telefonicznej cyfrowej typu komórkowego. Działanie sieci opiera się na szeregu
małych stacji bazowych, które służą do przekazywania rozmów za pomocą sygnałów
radiowych. Stacje Bazowe operują w zakresie częstotliwości 900/1800/2100 MHz.
W przypadku pól elektromagnetycznych, stacji bazowych pracujących w zakresie
częstotliwości powyżej 300 MHz, dopuszczalny poziom promieniowania niejonizującego,
charakteryzowany jest przez wartość średniej gęstości mocy pola elektromagnetycznego
równą 0,1 W/m2. Zatem konieczne jest takie lokalizowanie i konstruowanie stacji, aby
uniemożliwić ludności dostęp do pól o poziomach przekraczających dopuszczalną wartość.
Dla wszystkich stacji bazowych systemu GSM zlokalizowanych na terenie powiatu
nowodworskiego nie odnotowano szkodliwego wpływu promieniowania niejonizującego
na środowisko i zdrowie ludzi. Promieniowanie przekraczające wartość graniczną
występuje w wolnej przestrzeni, niedostępnej dla ludzi. Nie występuje więc konieczność
tworzenia stref ograniczonego użytkowania. Ocenia się, że narażenie ludności na działanie
pola elektromagnetycznego jest pomijalne.
Stacje bazowe cyfrowej linii radiowej zlokalizowane w Izabelinie – Dziekanówek
i Pniewie przeznaczone są do przesyłania danych cyfrowych między stacjami bazowymi.
Zgodnie z przeprowadzonymi obliczeniami rozkładu gęstości mocy wokół tych stacji nie
zachodzi potrzeba ustanawiania obszaru ograniczonego użytkowania. Narażenie ludności
na działanie pola elektromagnetycznego ocenia się jako pomijalne.
69
W celu niedopuszczenia do przekroczenia obowiązujących standardów środowiska
podejmować jednak należy działania prewencyjne (głównie na poziomie gmin):
wyznaczenie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego obszarów
ograniczonego
użytkowania
wokół
urządzeń
elektroenergetycznych,
radiokomunikacyjnych i radiolokacyjnych - wszędzie tam, gdzie zarejestrowane
zostanie przekroczenie dopuszczalnych poziomów promieniowania;
prowadzenie przemyślanej polityki lokalizacyjnej dotyczącej nowych obiektów
wykorzystując możliwość wymogu opracowywania ocen oddziaływania określonych
przedsięwzięć na środowisko lub wymogu sporządzenia przeglądu ekologicznego.
Należy także :
prowadzić monitoringu pól elektromagnetycznych,
prowadzić nadzór nad źródłami emisji pól elektromagnetycznych,
podnosić świadomość społeczeństwa związaną z występowaniem
źródeł
promieniowania i ich oddziaływaniem poprzez różnorodne media.
4.7. Roślinność
4.7.1. Szata roślinna
Szata roślinna na terenie powiatu nowodworskiego ma bardzo zróżnicowaną wartość
przyrodniczą i krajobrazową.
Najcenniejszymi przyrodniczo terenami są dolina Wisły (wraz z wąwozami
przecinającymi skarpę wiślaną) i Narwi. Występują tu kompleksy łąk i wilgotne lasy.
Roślinność porastająca tarasy zalewowe jest bardzo zróżnicowana. Na obszarach
międzywala Wisły powstały fragmenty lasów, zarośli łęgowych oraz topole białe, topole
czarne, wierzby, olsze czarne i szare. Natomiast na skarpie wiślanej występują pozostałości
naturalnych lasów oraz roślinność urządzona. Niezwykle cenne zadrzewione i porośnięte
wikliną wiślane wyspy są miejscami bytowania i schronienia dla wielu gatunków leśnych
i ziemnowodnych ssaków. W starorzeczach Wkry i Narwi, występują lasy oraz rozległe
obszary łąk. Są to unikalne w skali kraju środowiska trawiaste i turzycowe oraz szuwary,
chroniące brzegi rzek i małych oczek wodnych na łąkach.
Na obszarze powiatu wyróżnić można tereny zieleni urządzonej oraz obiekty
zabytkowe, do których zalicza się między innymi:
park miejski imienia Józefa Wybickiego w Nowym Dworze Mazowieckim;
70
cmentarz w Nowym Dworze Mazowieckim, z drzewostanem średniej i miernej
wartości – głównie akacjowym;
uroczysko Dębina w Nowym Dworze Mazowieckim, z drzewostanem dębowym;
cmentarz wojskowy przy twierdzy Modlin, z różnogatunkowym starodrzewiem,
w przewadze liściastym;
twierdza Modlin oraz obiekty fortyfikacyjne i towarzyszące im zadrzewienia;
cmentarz poległych w II wojnie światowej w Palmirach (gm. Czosnów);
cmentarz w Wierszach (gm. Czosnów);
okolice pomnika „Jerzyków” we wsi Pociecha (gm. Czosnów);
kościół i założenia podworskie w Łomnej (gm. Czosnów);
zespół pałacowo – parkowy w Chrcynnie (gm. Nasielsk);
park podworski w Czajkach (gm. Nasielsk);
zespół podworski w Kosewie (gm. Nasielsk);
zespół podworski w Siennicy (gm. Nasielsk);
zespół podworski w Lelewie (gm. Nasielsk);
zespół dworski w Trębkach (gm. Zakroczym);
Góra Zamkowa w Zakroczymiu;
zespół pałacowo – parkowy w Smoszewie (gm. Zakroczym).
Zieleń terenów otwartych tworzą intensywnie zadrzewione łąki z olchą, wierzbą
i topolą, stanowią one „przedpole” lasów łęgowych. W podskarpowej części tarasu
powstały żyzne, rajgrasowe łąki z niewielką ilością drzew i krzewów. Na tarasach
zalewowych Narwi, w zatorfionych starorzeczach doskonale rozwijają się szuwary.
Kilkaset hektarów powierzchni w obrębie lotniska w Modlinie (gm. Nowy Dwór
Mazowiecki) zajmują murawy trawiaste. Rozwijają się tu traworośla i ziołorośla z perzem,
wrotyczem i nawołcią późną oraz wkraczają zarośla klonu jesionolistnego z udziałem
innych szybko rosnących gatunków drzew.
Na terenach zabudowanych występuje stosunkowo uboga szata roślinna związana
z osiedlami,
terenami
przemysłowymi
i
kolejowymi.
Zabudowie
jednorodzinnej
towarzyszą ogródki z dominacją roślin ozdobnych.
Tereny zielone obejmują również szpalery drzew, występujące głównie w postaci
ciągów śródłąkowych i obsadzeń przydrożnych.
Lasy naturalne i półnaturalne reprezentowane są przez drzewostany występujące
w postaci kompleksów na terenie całego powiatu. Na szczególną uwagę zasługują łęgi
71
topolowo – wierzbowe, rzadziej wiązowo – topolowe porastające brzegi Wisły,
zadrzewienia otaczające lotnisko w Modlinie, w tym starodrzew modrzewiowy oraz
zespoły drzew występujące w obrębie budowli fortecznych.
W celu ochrony szaty roślinnej działania powiatu powinny opierać się na:
ochronie starodrzewów, parków podworskich i wiejskich;
dalsza ochrona istniejących zadrzewień na terenie zieleni komunalnej, rozwój zieleni
na terenach zurbanizowanych
wyodrębnianiu terenów przewidzianych pod zalesienia;
ochronie istniejących lasów;
ochronie istniejących zadrzewień śródpolnych, przydrożnych, terenów zieleni
miejskiej, a także roślinności towarzyszącej zabudowie jednorodzinnej
ochronie roślinności wodnej i szuwarowej, ochronie siedlisk bagiennych i
podmokłych
respektowaniu przez użytkowników środowiska zasad ekorozwojowych na terenach
cennych przyrodniczo i krajobrazowo
eliminowaniu na terenie Kampinoskiego Parku Narodowego wszelkich form
zagospodarowania nie związanego bezpośrednio z Parkiem, z wyłączeniem terenów
nie przeznaczonych do wykupu (ochrona krajobrazowa), wykup Gruntów w rejonie
kanału Łasica
współpracy gminy i powiatu w zakresie wdrażania planu rewitalizacji terenów
powojskowych i poprzemysłowych oraz zagospodarowania Twierdzy Modlin
4.7.2. Lasy
Lasy i grunty leśne zajmują 18 387,8 ha, co stanowi 25,9% powierzchni powiatu
nowodworskiego. Lasy ziemi nowodworskiej wchodzą w skład nadleśnictwa Jabłonna
i Płońsk. W lasach występujących na terenie powiatu nowodworskiego przeważają
następujące typy siedliskowe:
1. Las mieszany świeży (LMśw) - jest to średnio żyzne siedlisko występujące na
utworach różnego pochodzenia, z reguły piaszczystych z dodatkiem pyłów, w podłożu
często znajduje się glina zwałowa. Roślinność runa leśnego jest bujna i podobna jak
w borach mieszanych, przy czym więcej jest gatunków zielnych. W miejscach bardziej
prześwietlonych występuje dużo traw (trzcinnik leśny, kostrzewy, kosmatki, perłówka,
72
śmiałek pogięty) oraz ziół (jastrzębce, pszeniec, bukwica, koniczyna, poziomka).
Drzewostan jest na ogół mieszany. Dominują gatunki liściaste: dąb bezszypułkowy
i szypułkowy (w wieku 100 lat osiąga 25 m wysokości), buk w granicach zasięgu,
z domieszką brzozy brodawkowatej, lipy drobnolistnej, osiki. Z gatunków iglastych
najczęściej spotyka się sosnę oraz świerk i jodłę w granicach zasięgu. Podszycie jest na
ogół dobrze rozwinięte i tworzą je różne gatunki krzewów (jałowiec, kruszyna,
berberys, trzmielina brodawkowata, leszczyna) oraz podrosty gatunków drzewiastych
(dąb, brzoza, osika, grab).
2. Las świeży (Lśw) - żyzne i bardzo żyzne siedlisko występujące na różnych utworach,
najczęściej pochodzenia lodowcowego (piaski, żwiry, gliny). Runo leśne najczęściej
słabo rozwinięte ze względu na słaby dostęp słońca typu zielnego: fiołek, przylaszczka,
zawilec. Drzewostan często wielopiętrowy, złożony głównie z gatunków liściastych.
Dominuje dąb i buk z domieszką lipy, klonu zwyczajnego, jaworu, osiki, grabu
i brzozy. Dolne piętro tworzy zazwyczaj grab. Dąb i buk osiąga tutaj rozmiary
ok. 30 m w wieku 100 lat. W warstwie krzewów dominuje leszczyna, poza tym
występuje głóg, kalina, dereń, bez koralowy.
3. Las mieszany wilgotny (LMw) – jest to najczęściej las dębowy z udziałem wiązu
i graba. Występuje w obniżeniach przy ciekach. Sporadycznie spotkać można lipy,
jawor i inne gatunki liściastych. Mogą to być również laski brzozowe i osikowe
z grabem i leszczyną w strefie ekotonowej olsów i łęgów lub plantacje topolowe ze
zdziczałym runem. Również niezabagnione lasy jesionowe, w położeniach znacząco
wyniesionych powyżej poziomu cieków. W podszyciu mogą występować następujące
gatunki: leszczyna, trzmielina, głóg, tarnina, róża, grusza, dereń, szakłak, bez czarny.
4. Bór mieszany świeży (BMśw) – występuje na osadach piaszczystych różnego
pochodzenia. W runie leśnym dominują borówka i `. Spotyka się także rośliny zielne
takie jak: poziomka, siódmaczek, konwalijka, konwalia oraz paprocie (przede
wszystkim orlica). Drzewostan tworzy sosna (w wieku 80 lat osiągająca nawet 25 m
wysokości) i świerk w granicach swego zasięgu. Domieszkę stanowią: dąb
bezszypułkowy, brzoza, buk w granicach zasięgu. Warstwę krzewów tworzą tutaj
podrosty gatunków drzewiastych występujących w drzewostanie oraz kruszyna,
jałowiec, jarzębina. Zasadniczą różnicę pomiędzy borem, a borem mieszanym stanowi
obecność w tym ostatnim w warstwie drzew gatunków liściastych.
5. Bór świeży (Bśw) - jest to najbardziej rozpowszechnione siedlisko leśne w Polsce.
Występuje na piaskach różnego pochodzenia (także wydmowych, ale o lepszych niż
73
bory suche warunkach) przy poziomie wód gruntowych na głębokości większej niż
2 m. Charakteryzuje się występowaniem gleb bielicowych. Runo leśne jest najczęściej
mszyste, szczególnie w drzewostanie młodszym (do 60 lat). W starszych
drzewostanach mchom towarzyszą krzewinki (wrzos, borówka, brusznica), wąskolistne
kępkowe trawy (kostrzewa owcza, śmiałek pogięty) i rzadziej podrosty krzaczkowate
(chrobotki). W drzewostanie dominuje sosna zwyczajna z domieszką brzozy
brodawkowatej (o silnie spękanej w dolnej części pnia korze). Sosna osiąga na tym
siedlisku wysokość około 20 m w wieku 80 lat. Wśród krzewów najczęściej występuje
jałowiec, krzewiasta forma dębu i jarząbu.
Ogólna powierzchnia Nadleśnictwa Jabłonna wynosi 12 697 ha i podzielona jest na
dwa obręby leśne:
Jabłonna o pow. 7 465 ha;
Pomiechówek o pow. 5 232 ha.
Lasy Nadleśnictwa podzielone są na 35 uroczysk, w skład których wchodzą 82
kompleksy leśne. Największy kompleks ma 3 042,86 ha - kompleks Pomiechówek. W
granicach powiatu nowodworskiego, nadleśnictwo Jabłonna zarządza 4 095,96 ha lasów
państwowych i 1 015,94 ha lasów nie stanowiących własności skarbu państwa.
Zgodnie z kryteriami podziału kraju na krainy i dzielnice przyrodniczo-leśne, lasy
Nadleśnictwa Jabłonna, Obrębów Jabłonna i Pomiechówek leżą w IV Krainie
Mazowiecko-Podlaskiej oraz dzielnicach – 1 Niziny Północnomazowieckiej (północna
część obrębu Pomiechówek) i 5 Niziny Podlaskiej i Wysoczyzny Siedleckiej (cały obręb
Jabłonna i pozostała część obrębu Pomiechówek).
Wśród siedliskowych typów lasu na terenie nadleśnictwa przeważają siedliska
borowe (56,9% powierzchni ogółem).
Do najważniejszych gatunków lasotwórczych, zajmujących najwyższy procent
ogólnej powierzchni lasów należą: sosna (74,1%), dąb (9,1%), brzoza (8,6%), olsza
(5,6%). Łączny udział pozostałych gatunków wynosi 2,6%. Średni wiek drzewostanu jest
ponadprzeciętny i kształtuje się w okolicy 62 lata (stan na rok 1999). Skład gatunkowy
drzew został przedstawiony na rysunku 6 (załącznik graficzny).
Nadleśnictwo prowadzi nadzór nad 759,85 ha lasów, na terenie powiatu nowodworskiego,
nie będących własnością Skarbu Państwa.
74
Obręb leśny Pomiechówek obejmuje łączną powierzchnię 643 ha lasów, z czego 333 ha są
to lasy w granicach administracyjnych miast.
W zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa znajduje się Kampinoski Park Narodowy.
Obejmuje on południową część powiatu (gminy Czosnów i Leoncin). Głównym gatunkiem
lasotwórczym jest sosna, zajmująca 71% powierzchni leśnej, następnymi są olcha czarna
(14%), dąb (9%) oraz brzoza (6%).
W niezwykle urozmaiconym krajobrazie parku dominują, kontrastujące ze sobą,
wydmy i bagna. Tereny wydmowe prawie całkowicie pokryte są lasami, wśród których
dominują bory sosnowe świeże i mieszane. Gatunkiem towarzyszącym sośnie nawet na
najuboższych siedliskach jest brzoza.
Zbiorowiskami
leśnymi
terenów
bagiennych
są
olsy
-
lasy
o
bardzo
charakterystycznej strukturze. Drzewa - głównie olchy, rzadziej jesiony i brzozy.
Brzegi cieków wodnych opanowały łęgi olchowo jesionowe. Runo jest bardzo wysokie
i gęste. W jego skład wchodzą przeważnie: byliny, jeżyny, pokrzywa, a także różnego
rodzaju pnącza, np. chmiel.
Obszar Nadleśnictwa Płońsk wg regionalizacji przyrodniczo leśnej Tramplera
położony jest w obrębie IV Krainy Mazowiecko Podlaskiej, w Dzielnicy Niziny
Północnomazowieckiej w mezoregionach Wysoczyzny Ciechanowsko-Płońskiej i na
niewielkim obszarze Równiny Raciąskiej, w dorzeczu Wkry. W oparciu o podpisane
Porozumienia
nadleśnictwo
sprawuje
nadzór
nad
lasami
nie
stanowiącymi
własności Skarbu Państwa. Łączna powierzchnia tych lasów wynosi 8 900 ha, z czego
1 664,73 ha znajduje się na terenie powiatu nowodworskiego.
Lasy Nadleśnictwa Płońsk charakteryzują się dużym zróżnicowaniem glebowym
i siedliskowym. Na znacznych obszarach istnieją niezgodności aktualnego składu
gatunkowego drzewostanów ze składem wynikającym z warunków siedliskowych.
Przejawia się to przede wszystkim za niskim udziałem lub zupełnym brakiem dębu na
siedliskach BMśw, LMśw, LMw, Lśw. Wśród występujących tu drzewostanów dominują
jednowiekowe monokultury sosnowe (udział sosny wynosi 68%).
Przyrodnicze lasy na siedliskach wilgotnych i bagiennych, charakteryzujące się
wysokim poziomem wody gruntowej.
Najwyższy udział lasów niepaństwowych jest na terenie gminy Nasielsk.
Lasy są elementem zapewniającym równowagę ekologiczną środowiska. Spełniają
ważne funkcje: przyrodnicze, gospodarcze i w coraz większym stopniu turystyczne. W
75
zależności m.in. od występującej różnorodności przyrodniczej, zagospodarowania i
położenia względem terenów zurbanizowanych, lasy spełniają różne funkcje ochronne.
Lasy ochronne są ostoją zwierząt i roślin chronionych jak też pełnią funkcję
glebochronną i wodochronną.
Ze względu na cenne walory przyrodnicze i krajobrazowe duże obszary (w tym lasów) na
terenie powiatu objęte są ochroną ustawową. Na terenie powiatu ochroną objęte są
kompleksy leśne wchodzące w skład Kampinoskiego Parku Narodowego oraz obszarów
chronionego krajobrazu i rezerwatów na terenie powiatu.
Lasy wodochronne obejmują obszary przy ciekach wodnych, tereny okresowo
zalewane i o wysokim poziomie wód gruntowych. Ich zadaniem jest utrzymanie zdolności
retencyjnych gleb leśnych.
Lasy ochronne to w dużej części lasy znajdujące się w granicach administracyjnych
miast i pokrywają się z lasami masowego wypoczynku. Pełnią również funkcje ochronne
przed szkodliwym wpływem zanieczyszczeń przemysłowych oraz stanowią tereny
atrakcyjne pod względem turystyczno - wypoczynkowym.
Lasy nie objęte ochroną to tzw. lasy gospodarcze. Ich podstawowym zadaniem jest
produkcja surowca drzewnego.
Głównym problemem nad którymi koncentruje się działalność nadleśnictw to
szeroko rozumiana ochrona lasu oraz właściwe kształtowanie składu gatunkowego
głównie przez nowe zalesienia oraz właściwe i terminowe pielęgnowanie upraw
młodnikowych.
Ochrona lasu przed owadami polegająca przede wszystkim na pracach
prognostycznych, z obserwacjami brudnicy mniszki na czele. Prowadzi się również
zwalczanie ryjkowców oraz zwalczanie szkodników wtórnych na pułapkach klasycznych i
na drzewach trocinkowych.
Do ważniejszych problemów związanych ze stanem drzewostanu należy zaliczyć
występowanie
patogenów
grzybowych
a
w
szczególności
huby
korzeni.
Rozprzestrzenianie się tych grzybów ogranicza się poprzez systematyczne usuwanie drzew
porażonych, dolesianie luk gatunkami liściastymi oraz infekowanie pni preparatem PgIBL.
Kolejnym elementem ochrony lasu jest zabezpieczanie upraw przed zwierzyną.
Odchodzi się od chemicznego zabezpieczania sadzonek na korzyść mechanicznej ochrony
upraw. Niewielkie obszary są chronione poprzez grodzenie żerdziami – np. mrowiska.
76
W okresie silnych mrozów i wysokiej pokrywy śnieżnej prowadzone jest
dokarmianie ptactwa i zwierzyny.
Przykładowe zabiegi wykonywane dla utrzymania dobrego stanu drzewostanów to
trzebież, odnowienia, oczyszczenie wczesne, pielęgnacja gleby i niszczenie chwastów,
oczyszczanie późne. O rodzaju, kolejności i intensywności wykonywania zabiegów
decyduje każdorazowo aktualny stan drzewostanów. Zabiegi te są finansowane ze
środków własnych nadleśnictw.
Klęski żywiołowe będące zagrożeniem dla lasów powiatu to pożary, wiatrołomy i
śniegołomy.
Strategia działania
W celu zachowania dobrego stanu lasu konieczne jest prowadzenie zrównoważonej
wielofunkcyjnej gospodarki leśnej, czyli wykonywanie zadań zmierzających do
ukształtowania struktury lasów i ich wykorzystania w sposób i tempie zapewniającym
trwałe zachowanie ich bogactwa biologicznego. Działania przewidywane do wykonania w
powiecie nowodworskim związane z realizacją tego celu dotyczą zadań wykonywanych
przez Nadleśnictwa Jabłonna i Płońsk oraz gminy i organizacje ekologiczne.
Wg „Krajowego Programu Zwiększania Lesistości” lesistość kraju do roku 2020 ma
wzrosnąć do 30%, stąd w skali długofalowej konieczne staje się podejmowanie działań w
celu zwiększenia lesistości na terenie powiatu do 30 % do roku 2020. W „Programie
Ochrony Środowiska Województwa Mazowieckiego na lata 2007-2010 z uwzględnieniem
perspektywy do 2014 r.” sformułowany został cel -zwiększenie lesistości i ochrona lasów.
Wojewódzki Program Ochrony Środowiska planuje, aby do 2011 r. lesistość województwa
wzrosła do 25%. W skali powiatu nowodworskiego wskaźnik ten jest już osiągnięty.
Pomimo tego należy jednak dążyć do zwiększania lesistości by osiągnąć pułap 30 % w
2020 r.
Do priorytetowych zadań należą między innymi:
wzbogacanie składu gatunkowego drzewostanów i obrzeży lasu;
uporządkowanie ewidencji gruntów zalesionych;
dalsza aktualizacja inwentaryzacji lasów prywatnych na terenie gmin;
zalesienia na gruntach będących dotychczas słabymi gruntami rolnymi lub
nieużytkami;
odnawianie lasu w miejscach, w których drzewa zostały wycięte lub uległy
zniszczeniu przez huragany, pożary itp.;
77
zabiegi pielęgnacyjne wykonywane w różnych fazach rozwojowych drzewostanów,
mające na celu kształtowanie struktury gatunkowej, wysokościowej i wzmaganie
procesów obiegu materii w drzewostanach;
zabiegi hodowlane mające na celu zastępowanie osłabionych i chorych drzew,
młodymi sadzonkami;
wyznaczenie, tworzenie, powiększanie zwartych kompleksów leśnych oraz leśnych
pasów izolacyjnych;
prowadzenie zgodnych z charakterystyką siedliskową nasadzeń;
właściwa profilaktykę- uświadamianie i edukowanie społeczeństwa, ochronę przed
pożarem i wandalizmem;
współdziałanie z Nadleśnictwem Płońsk i Jabłonna w celu ochrony istniejących
lasów, zahamowanie urbanizacji terenów leśnych;
prowadzenie kompleksowego monitoringu gospodarki leśnej;
uwzględnienie pozytywnej roli lasów i zadrzewień i planach zagospodarowania
przestrzennego.
4.8. Obszary chronione, pomniki przyrody
Na terenie powiatu nowodworskiego występują obszary o szczególnych walorach
przyrodniczych. Część z nich została objęta różnego rodzaju formami ochrony. Prawną
ochroną objęte są obszary o łącznej powierzchni 42 236,5 ha, co stanowi 61% ogólnej
powierzchni powiatu. Występuje tu park narodowy o powierzchni 15 604.5 ha, rezerwaty
przyrody, o łącznej powierzchni 1 354,1 ha, obszar chronionego krajobrazu o powierzchni
26 188,2 ha, 9,1 ha użytków ekologicznych i 59 pomników przyrody.
W południowej części powiatu nowodworskiego (gmina Czosnów i Leoncin)
występuje Kampinoski Park Narodowy. Obejmuje rozległe tereny Puszczy Kampinoskiej
w pradolinie Wisły w zachodniej części Kotliny Warszawskiej. Kampinoski Park
Narodowy utworzony został uchwałą Rady Ministrów z dnia 16 stycznia 1959 r. (aktualna
podst. prawna ochrony i funkcjonowania parku - rozporządzenie rady ministrów w sprawie
KPN z dnia 25.09.1997 r. Dz U 132 poz 876). W styczniu 2000 roku Kampinoski Park
Narodowy został uznany przez UNESCO za Światowy Rezerwat Biosfery.
Powierzchnia Parku wynosi 38 544 ha. Pod ochroną ścisłą 4 638 ha (22 wydzielone
obszary). Ustanowiona w 1977 r. strefa ochronna wokół Parku, zwana otuliną, ma
powierzchnię 37 756 ha. Ponad 70% powierzchni Parku zajmują lasy. Park położony jest
78
w największym w kraju węźle wodnym, jaki wyznaczają zbiegające się w tym rejonie
doliny Wisły, Bugu, Narwi, Wkry i Bzury. W Parku nie występują jeziora. Największym
ciekiem wodnym Parku jest Łasica, dopływ Bzury, spełniająca w sieci odwadniającej rolę
głównego kanału.
Roślinność parku charakteryzuje się bardzo dużym zróżnicowaniem siedlisk. Na
terenie puszczy występuje ponad pięćdziesięciu zbiorowisk roślinnych z ponad 1 250
gatunkami roślin naczyniowych, 120 gatunkami mchów, 25 wątrobowców i 150 porostów.
Obok gatunków typowo niżowych rosną tu rośliny górskie (narecznica górska, świerząbek
kosmaty), atlantyckie (wąkrota zwyczajna), lubiące gleby zasolone, tzw. halofity (szczaw
nadmorski, solanka kolczysta) i pontyjska roślinność kserotermiczna (wiśnia kwaśna,
wężymord stepowy). Ochronie gatunkowej podlega 69 gatunków roślin, w tym m.in:
chamedafne północna, zimoziół północny, wisienka kwaśna i wężymord stepowy.
Osobliwością
Parku
jest
występowanie
brzozy
czarne
endemicznego
gatunku
środkowoeuropejskiego, charakteryzującego się ciemnoszarą lub niemal czarną korowiną.
Park i dolina nieuregulowanej Wisły ze starorzeczami, piaszczystymi łachami, wyspami,
łęgami i zaroślami stanowią niezwykle ważne biotopy dla wielu gatunków roślin
i zwierząt. Fauna Parku jest bogata ocenia się, że może tu występować połowa gatunków
krajowej fauny, czyli ok. 16 500 gatunków zwierząt.
W Parku występują 83 gatunki zwierząt zagrożonych, wpisanych do Polskiej
Czerwonej Księgi Zwierząt oraz 280 gatunków objętych ochroną gatunkową. Z terenu
Parku opisano 19 gatunków zwierząt nowych dla nauki oraz 14 nowych dla Polski. Wśród
zwierząt KPN występuje:
31 gatunków owadów, najbardziej dokuczliwym jest komar;
13 gatunków nizinnych płazów, wraz z reliktowymi okazami: kumakiem oraz
ropuchami zieloną i paskówką;
gady, reprezentowane są przez 3 gatunki jaszczurek m.in. padalca oraz trzy gatunki
węży - najpospolitszego zaskrońca oraz żmiję zygzakowatą i gniewosza plamistego;
około 200 gatunków ptaków. Środowiskiem życia tych najcenniejszych są mokre
i niedostępne olsy. Tam gnieżdżą się żurawie, bociany czarne i orliki krzykliwe.
Swoje miejsca lęgowe ma tu czapla siwa. Na łąkach i pastwiskach licznie występuje
derkacz. Kampinoski Park Narodowy jest miejscem gniazdowania orła bielika.;
50 gatunków ssaków. Wśród nich największy jest łoś. Jest to miejsce bytowania
saren, dzików i jeleni;
około 14 gatunków nietoperzy;
79
spośród drapieżników, wyróżniono: kuny, lisy i jenoty oraz rysie.
Na terenie powiatu nowodworskiego znajduje się 10 rezerwatów przyrody, o łącznej
powierzchni ok. 2 168 ha.
Tab.15. Rezerwaty przyrody w powiecie nowodworskim
Nazwa
Gmina
Rodzaj
Powierzchnia [ha]
Zakroczym
faunistyczny
528,42
Kępy Kazuńskie
Czosnów
faunistyczny
544,28
Wikliny Wiślane
Leoncin
faunistyczny
340,48
Ruska Kępa
Czosnów
leśny
15,34
Pomiechówek
Pomiechówek
leśny
18,86
Czarna Woda*
Leoncin
leśny
72,59
Rybitew*
Leoncin
leśny
223,71
Wilków*
Leoncin
leśny
354,99
Biela*
Leoncin
leśny
45,5
Pomiechówek
krajobrazowy
23,78
Zakole Zakroczymskie
Dolina Wkry
* - obszar ochrony ścisłej zlokalizowane na terenie Kampinoskiego Parku Narodowego
W gminie Leoncin powstał Obszar Ochrony Ścisłej Krzywa Góra w granicach
Kampinoskiego Parku Narodowego. Rezerwaty występujące na terenie gminy Leoncin
zajmują największą powierzchnię 1 037,27 ha.
Utworzone rezerwaty faunistyczne pełnią rolę ochronną, dla miejsc lęgowych
rzadkich i zagrożonych wyginięciem w Polsce ptaków siewkowatych: mew, rybitw i
siewek.
Rezerwat Zakole Zakroczymskie obejmuje wyspy, piaszczyste łachy oraz wody płynące
rzeki Wisły.
Ruska Kępa to rezerwat zlokalizowany w zakolu Wisły. Stanowi go zwarty kompleks
leśny mający naturalny charakter typu łęgu topolowo – wierzbowego.
Rezerwat Pomiechówek składa się z dwóch części oddzielonych od siebie pasem
młodnika. Zachowane są tu fragmenty grądu z licznymi pojedynczymi, bardzo starymi
drzewami różnych gatunków.
80
Celem ochrony w rezerwacie Dolina Wkry jest las łęgowy z niezwykle interesującym
krajobrazem przełomowego odcinka rzeki.
Obecnie projektuje się kolejne dwa rezerwaty w gminie Zakroczym:
rezerwat przyrody nieożywionej , Zakroczymskie Parowy – planowana powierzchnia
20 ha;
Wyspy Smoszewskie, rezerwat faunistyczny, wodny o prognozowanej powierzchni
całkowitej 665 ha.
Ochronie
krajobrazowej
podlegają
duże
tereny
powiatu
nowodworskiego.
Podstawowym celem tworzenia obszarów chronionego krajobrazu jest zabezpieczenie
przyrodniczo – krajobrazowych walorów terenów.
Na obszarze gminy Nowy Dwór Mazowiecki ochrona krajobrazu dotyczy głównie
doliny Wisły, Strugi, a także terenów leśnych w okolicach miejscowości Kosewko –
Wymysły, Ostrzykowizna, a także terenów podmokłych, zlokalizowanych na północ od
Nowego Dworu Mazowieckiego oraz otuliny Kampinoskiego Parku Narodowego. Tereny
te znajdują się w granicach Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Według
Rozporządzenia
Wojewody
Mazowieckiego
na
terenie
Warszawskiego
Obszaru
Chronionego Krajobrazu zakazuje się działań mogących w jakikolwiek sposób wpłynąć na
pogorszenie obecnego stanu. Zakazy i nakazy obowiązują w odniesieniu do lasów
i zadrzewień, gruntów rolnych, wód, powierzchni ziemi i zmian krajobrazu oraz w zakresie
lokalizacji inwestycji.
W gminie Nasielsk w system obszaru chronionego krajobrazu włączono 22%
powierzchni. Znajdują się tu trzy wyróżniające się krajobrazowo tereny objęte ochroną
prawną. Są to fragmenty OChK:
Nasielsko – Karniewski, obejmuje powierzchnię 3 382 ha;
Nadwkrzański – 876 ha;
Krysko – Joniecki, obejmuje powierzchnię 159 ha.
W granicach w/w obszarów chronionego krajobrazu nakazane jest zachowanie
właściwych stosunków wodnych na terenach źródliskowych rzek: Niestępówka, Nasielna,
Kluskówka. Obszar źródliskowy rzeki Niestępówka występuje na terenie gminy Nasielsk,
w okolicy Kędzierzawic.
Na terenie gminy Czosnów znajdują się 2 obszary ochrony ścisłej. Jest to OOŚ
„Kaliszki” oraz OOŚ „Sieraków”.
81
OOŚ Kaliszki – utworzony w 1977 r. o powierzchni 103,97 ha. Ochronie podlega
starodrzew sosnowy na siedliskach borów mieszanych świeżych i wilgotnych
z niewielkimi fragmentami olsów.
OOŚ Sieraków – utworzony w 1937 r. o powierzchni 1204,91 ha. Jest to obszar najlepiej
zachowanych fragmentów Puszczy. W granicach gminy znajduje się niewielki fragment
tego obszaru, położony na północ od czerwonego szlaku turystycznego. Ochronie podlega
stary bór sosnowy z fragmentami dąbrowy świetlistej na stokach wydmowych (teren
gminy nie obejmuje torfowisk bagna Cichowąż).
W Polsce w ramach tworzenia Europejskiej Sieci Ekologicznej, jest realizowany
program krajowej sieci – ECONET – Polska, którego celem jest opracowanie spójnego
systemu obszarów, których walory przyrodnicze mają najwyższą rangę krajową
i międzynarodową. Południowa i centralna część powiatu nowodworskiego należy do
obszaru węzłowego o znaczeniu międzynarodowym, Puszczy Kampinoskiej.
Jednocześnie w Polsce realizowany jest program CORINE – Koordynacji Informacji
o Środowisku. W ramach tego programu zostały wytypowane tereny będące ostoją
przyrodniczą o znaczeniu europejskim. Na obszarze powiatu wytypowano trzy takie
tereny: Dolina Wisły Środkowej, Puszcza Kampinoska, Pomiechowska Dolina.
Kolejną formą ochrony przyrody, występującą na terenie powiatu są pomniki
przyrody. W granicach powiatu nowodworskiego jest ich 59. Zestawienia ilościowe
wszystkich pomników przyrody przedstawiono w tabeli poniżej.
Tab.16. Pomniki przyrody na terenie powiatu nowodworskiego
Gmina
Liczba pomników
Czosnów
10
Leoncin
8
Pomiechówek
14
Nowy Dwór Mazowiecki
18
Zakroczym
9
Nasielsk
0
POWIAT
59
Rejestr pomników przyrody prowadzi starosta a ich listy znajdują się w Urzędach
Gmin. Pomniki przyrody podlegają konserwacji w ramach działań podejmowanych przez
Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody.
82
Nowym narzędziem ochrony różnorodności biologicznej na terenie Polski jest
ogólnoeuropejska sieć obszarów chronionych NATURA 2000. Celem utworzenia
ekologicznej sieci Natura 2000 jest ochrona różnorodności biologicznej na terenie
wszystkich krajów Unii Europejskiej. W skład sieci wchodzą tzw. Specjalne Obszary
Ochrony (SOO) utworzone zgodnie z Dyrektywą Siedliskową oraz Obszary Specjalnej
Ochrony (OSO), dla których podstawę stanowi Dyrektywa Ptasia. Na terenie powiatu
istnieją 2 obszar specjalnej ochrony ptaków zatwierdzone Rozporządzeniem MInistar
Środowiska w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 z dnia 21 lipca
2004:
obszar specjalnej ochrony ptaków Dolina Środkowej Wisły (kod PLB140004,
powierzchnia w obrębie powiatu: 2 894,4 ha, obejmuje gminy Nowy Dwór
Mazowiecki (253,2 ha), Czosnów (783,9 ha), Leoncin (1 191,2 ha), Zakroczym
(666,1 ha)
obszar specjalnej ochrony ptaków Puszcza Kampinoska (kod PLC 140001,
powierzchnia w obrębie powiatu - 15 387,8 ha, obejmuje gminy Czosnów (5 785,9
ha) i Leoncin (9 601,9 ha)).
Dodatkowo na terenie powiatu wytypowano obszary kwalifikujące się do włączenia do
sieci w przyszłości:
specjalny obszar ochrony siedlisk, Dolina Wkry
specjalny obszar ochrony siedlisk Forty Modlińskie
Strategia działań
Obszary chronione występujące na terenie powiatu nowodworskiego, mają wysoką
wartość przyrodniczą i jednocześnie są ostoją dla różnych gatunków roślin i zwierząt,
dlatego konieczne jest stworzenie i utrzymanie warunków korzystnych do ich rozwoju.
W „Programie Ochrony Środowiska Województwa Mazowieckiego na lata 2007-2010 z
uwzględnieniem perspektywy do 2014 r.” sformułowany został cel główny - utworzenie
spójnego systemu obszarów chronionych. Na terenie powiatu powinny być prowadzone
działania własne i koordynowane na rzecz utworzenia takiego systemu.
Zadania mające na celu ochronę istniejących obiektów przyrodniczych powinny
opierać się na:
prowadzeniu aktywnych prac ochronnych oraz egzekwowanie przepisów ustawy
o ochronie przyrody w odniesieniu do ich użytkowników, respektowanie przez
83
użytkowników środowiska zasad ekorozwojowych na terenach cennych przyrodniczo
i krajobrazowo;
objęciu ochroną naturalnych zbiorowisk;
sporządzeniu planów ochrony przyrody dla obszarów objętych różnymi formami
ochrony przyrody;
podniesieniu świadomości ekologicznej mieszkańców na rzecz ochrony przyrody;
wspieraniu gmin przy przygotowywaniu opracowań ekofizjograficznych ich
obszarów;
uwzględnianie
ochrony
przyrody
w
decyzjach
lokalizacyjnych,
realizacja
nadrzędności ochrony przyrody wobec innych funkcji na terenach chronionego
krajobrazu;
kontynuacja współpracy z Agencją Mienia Wojskowego i gminą Nowy Dwór
Mazowiecki w celu ochrony obiektu zabytkowego i towarzyszącego drzewostanu
Twierdzy Modlin;
współpracy z wojewódzkim konserwatorem przyrody w celu wprowadzenia lepszych
procedur ochrony obszarów cennych przyrodniczo;
ochrona starodrzewów, parków podworskich i wiejskich;
dalszym popieraniu działań gmin, organizacji ekologicznych i indywidualnych
obywateli mających na celu tworzenie nowych form ochrony przyrody;
motywowanie społeczności lokalnej do działań na rzecz utrzymania walorów
przyrodniczych terenów;
objęciu ochroną planowanych obszarów Natura 2000: Dolina Wkry, Forty
Modlińskie;
utworzeniu
Wiślańsko-Narwiańskiego
Parku
Krajobrazowego
im.
Książąt
Mazowieckich.
4.9. Nadzwyczajne zagrożenia środowiska
Nadzwyczajne zagrożenia środowiska, spowodowane poważną awarią lub
katastrofą naturalną, mogą wywoływać znaczne zniszczenia w środowisku lub pogorszenie
jego stanu, a także stwarzać bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia ludzi.
W ustawie z dnia 27.04.2001r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U.06.129.902
z późniejszymi
wystąpienia
zmianami)
awarii,
sposób
określono
instrumenty
postępowania
84
prawne
i obowiązki
służące
zapobieganiu
poszczególnych
organów
administracji w przypadku wystąpienia awarii oraz wymagania wobec zakładów
stwarzających zagrożenie awarią. Poważne awarie podlegają zgłoszeniu do Głównego
Inspektora Ochrony Środowiska, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia
30.12.2002 r. w sprawie poważnych awarii objętych obowiązkiem zgłoszenia do
Głównego Inspektora Ochrony Środowiska (Dz. U. nr 5 poz. 58).
Klęską żywiołową, zgodnie z Ustawą z dnia 18.04.2002 r. o stanie klęski
żywiołowej (Dz. U. nr 62, poz.558), jest katastrofa naturalna lub awaria techniczna, której
skutki zagrażają życiu lub zdrowiu dużej liczby osób, mieniu w wielkich rozmiarach albo
środowisku na znacznych obszarach, a pomoc i ochrona mogą być skutecznie podjęte tylko
przy zastosowaniu nadzwyczajnych środków.
Na terenie powiatu nowodworskiego występuje ryzyko zaistnienia nadzwyczajnych
zagrożeń środowiska, które mogą być zarówno wynikiem katastrof wywołanych przez siły
natury, jak również przez różnego typu awarie infrastruktury technicznej.
Zagrożenia naturalne
Zagrożenia będące następstwem katastrofy naturalnej obejmują na omawianym
obszarze przede wszystkim zagrożenia powodziowe i pożarowe.
Zagrożenie powodziowe dotyczy w głównej mierze gmin położonych w dolinie
rzeki Narwi i Wisły, a więc gm. Pomiechówek, Nowy Dwór Maz., Czosnów, Leoncin,
jednak lokalnie zagrożone są również obszary wzdłuż rzeki Wkry. Zjawiska powodziowe
występują na przełomie okresu zimowego i wiosennego, tj. od marca do połowy kwietnia
(zagrożenia roztopowe i zatorowe spowodowane przez szybko topniejące śniegi oraz
nasilające się zjawiska lodowe w rzekach) oraz w okresie letnim, na przełomie czerwca i
lipca (spowodowane przez ulewne deszcze).
Zagrożenie powodziowe może również zaistnieć w rejonie licznych mniejszych
cieków wodnych w następstwie roztopów wiosennych bądź po ulewnych deszczach.
Ponadto poważny problem może stanowić erozja brzegowa. Wystąpienie wysokiej
wody może doprowadzić do stopniowego podmywania wałów, aż do ich przerwania, a w
konsekwencji do wielkoobszarowej powodzi.
Zadania bieżące dotyczące ochrony przeciwpowodziowej obejmują: utrzymanie
obwałowań
(uzupełnianie
ubytków,
85
koszenie),
utrzymanie
urządzeń
przeciwpowodziowych oraz konserwację cieków (odmulanie, koszenie roślinności, remont
budowli piętrzących).
Obszary bezpośredniego lub pośredniego zagrożenia powodzią są określane w
drodze rozporządzenia i na terenach tych zabrania się wykonywania czynności mogących
utrudnić ochronę przeciwpowodziową, zgodnie z art. 83-85 ustawy z dnia 18.07.2001r.
Prawo wodne (Dz. U.05.239.2019). Są one uwzględniane w wojewódzkich i gminnych
opracowaniach planistycznych.
Zagrożenie pożarowe w powiecie nowodworskim obejmuje przede wszystkim
obszary gmin: Leoncin, Czosnów, Pomiechówek. Jest to związane z dużą powierzchnią
użytków leśnych szczególnie Kampinoskiego Parku Narodowego. Rejony te są w
znacznym stopniu penetrowane przez ludność. Ponadto Szczególnie zagrożone są tereny
lasów niepaństwowych, gdzie dominującym drzewostanem jest sosna charakteryzująca się
wysoką palnością. Ponadto zagrożenie powoduje brak prowadzenia prac pielęgnacyjnych
(zaleganie dużych ilości gałęzi, podsuszu, brak pasów przeciwpożarowych), czasami zły
stan dróg dojazdowych. Zagrożenie pożarowe lasów nasila się w okresie wiosennym i
letnim (kwiecień- październik).
Lokalnie zagrożenie pożarowe może stanowić zwarta zabudowa z
układem
wąskich uliczek co powoduje znaczne utrudnienie lub brak możliwości manewrowania
pojazdami straży pożarnej. Czynnikami zwiększającymi zagrożenie pożarowe są również:
rozwój infrastruktury oraz starzenie się instalacji elektrycznych na wsiach.
Należy również zauważyć, że w związku z dużą ilością nieużytków, poważne
zagrożenie stwarzają pożary traw, które niejednokrotnie przenoszą się na budynki i
obszary leśne.
Zagrożenia cywilizacyjne
Wystąpienie tego rodzaju zagrożenia na terenie powiatu nowodworskiego może
być związane z transportem niebezpiecznych substancji, awarią techniczną rurociągu
przesyłowego ropy naftowej, głównych magistral typu energetycznego, instalacji gazowej,
a także z awarią urządzeń przemysłowych. Zagrożenie mogą powodować zakłady, które
magazynują niebezpieczne substancje.
Należy zauważyć, że na obszarze powiatu nie znajdują się tzw. zakłady
o zwiększonym ryzyku i o dużym ryzyku, a więc zakłady stwarzające ryzyko wystąpienia
poważnej awarii przemysłowej, zgodnie z klasyfikacjami dyrektywy Rady Unii
86
Europejskiej SEVESO II, które znalazły swoje odzwierciedlenie w ustawie Prawo ochrony
środowiska (Dz. U. 06.129.902 z późn. zm.) i w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki
z dnia
09.04.02r.
w
sprawie
rodzajów
i
ilości
substancji
niebezpiecznych...
(Dz.U.02.58.535).
Najgroźniejszym skutkiem awarii ropociągu może być zanieczyszczenie gruntu,
wód powierzchniowych oraz wód podziemnych, szczególnie jeśli nastąpi w pobliżu studni
wierconych (w obrębie obszaru spływu wody podziemnej do ujęcia) eksploatujących
poziom wodonośny pozostający bez izolacji od powierzchni terenu. Zanieczyszczenie
produktami ropopochodnymi gruntu i wód podziemnych powoduje długotrwałe skutki, jest
ciężko usuwalne i wymaga bardzo kosztownej rekultywacji.
Awaria może być wywołana rozszczelnieniem instalacji przesyłowej, co jest
szczególnie niebezpieczne w miejscach gdzie rurociąg przechodzi pod rzekami, rowami
melioracyjnymi lub w miejscach gdzie obserwuje się większe wahania zwierciadła wód
gruntowych.
Warto zauważyć, że nie występuje tu praktycznie zagrożenie mechanicznego
uszkodzenia instalacji w wyniku kradzieży, ze względu na brak bezpośredniej przydatności
do użytku prowadzonej ropy (postać surowa, zanieczyszczona).
Do lokalnych skażeń może również dojść w pobliżu stacji paliw, gdzie są
gromadzone znaczne ilości etyliny i oleju napędowego. Na terenie powiatu znajduje się
kilkanaście stacji paliw, na terenie których ciecze palne magazynowane są w zbiornikach
podziemnych. Stacje paliw gromadzące największą ilość materiałów ropopochodnych są
zlokalizowane w stolicy powiatu.
Lokalne zagrożenie mogą stanowić również zbiorniki gazu propan-butan
zlokalizowane w: stacjach dystrybucji gazu propan-butanu
oraz na stacjach paliw
płynnych, gdzie dystrybuowane są również paliwa gazowe.
Lokalnie, zagrożenie ekologiczne może spowodować mechaniczne uszkodzenie
instalacji sieci gazowej podczas nierozważnego prowadzenia prac budowlanych,
zakładania wodociągu, sieci kanalizacyjnej itp.
W celu zapewnienia skutecznej ochrony ludności i środowiska przed nadzwyczajnymi
zagrożeniami, należy prowadzić następujące działania:
•
modernizacje
i
okresowe
przeglądy wałów przeciwpowodziowych
oczyszczanie obszaru międzywala,
87
oraz
•
wyznaczenie i wprowadzenie do miejscowych planów zagospodarowania
przestrzennego granic obszarów bezpośredniego i potencjalnego zagrożenia
powodzią,
•
współpraca ze służbami porządkowymi w celu bezwzględnego egzekwowania
zakazu transportu substancji niebezpiecznych trasami do tego nie przeznaczonymi
(w tym z centrów miast), kontrola transportu, nawiązanie współpracy z PKP w
celu ustalenia procedur bezpieczeństwa dotyczących przewozu koleją substancji
niebezpiecznych przez obszary zurbanizowane powiatu nowodworskiego,
•
budowa systemów ostrzegania przed niebezpiecznymi zjawiskami zachodzącymi
w atmosferze i hydrosferze
•
konserwacja i modernizacja urządzeń wodnych
•
propagowanie zasad przeciwdziałania zagrożeniu pożarowemu,
•
uporządkowanie leśnych dróg przeciwpożarowych (szczególnie w obrębie lasów
niepaństwowych),
•
uzupełnienie oznakowania terenów leśnych (wjazdy do lasu, parkingi leśne)
tablicami
informacyjno-
ostrzegawczymi
dotyczącymi
bezpieczeństwa
pożarowego, numerów dróg,
•
budowa systemu ratownictwa ekologiczno- chemicznego (m.in. szkolenia
jednostek operacyjnych, zapewnienie specjalistycznego sprzętu),
•
wykonywanie
corocznego
przeglądu
dotyczącego
spełnienia
wymogów
bezpieczeństwa w zakładzie stanowiącym zagrożenie wystąpienia awarii
przemysłowej
•
podjęcie działań w celu zapewnienia ciągłego monitorowania tras rurociągów
produktów ropopochodnych
•
sporządzenie planów operacyjno – ratowniczych dla gmin powiatu narażonych na
skutki poważnych awarii przemysłowych
•
uwzględnienie
w
miejscowym
planie
zagospodarowania
przestrzennego
wymogów ochrony przed nadzwyczajnymi zagrożeniami środowiska lub/i
katastrofami naturalnymi
•
inwentaryzacja instalacji stanowiących potencjalne zagrożenia środowiska i
zdrowia ludzi, prowadzenie i aktualizacja przez WIOŚ elektronicznej bazy danych
o zakładach mogących powodować poważne awarie oraz o występujących
poważnych awariach
88
89
5. PODSTAWOWE CELE POLITYKI EKOLOGICZNEJ POWIATU
NOWODWORSKIEGO I HARMONOGRAM DZIAŁAŃ
W niniejszym rozdziale określono cel nadrzędny polityki ekologicznej powiatu
nowodworskiego, misję, priorytety ekologiczne. Na ich podstawie sformułowane zostały
cele długoterminowe wraz z kierunkami działań na lata 2008-2015 oraz cele
krótkoterminowe wraz z działaniami przewidzianymi do realizacji na lata 2008-2011.
Cele polityki ekologicznej powiatu nowodworskiego zostały sformułowane na
podstawie poniższych kryteriów:
•
oceny obecnego stanu środowiska w powiecie;
•
celów polityki ekologicznej określonych w dokumentach strategicznych o
znaczeniu krajowym, wojewódzkim i lokalnym, takich jak:
-
Polityka ekologiczna państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektyw na
lata 2007-2010
-
Projekt Polityki Ekologicznej Państwa
na lata 2007-2010 z uwzględnieniem
-
-
-
-
-
-
-
Program Ochrony Środowiska Województwa Mazowieckiego na lata 2007-2010 z
uwzględnieniem perspektyw do 2014 r;
•
Celów polityki ekologicznej przyjętych w poprzednim Programie Ochrony
Środowiska dla Powiatu Nowodworskiego na lata 2007-2011.
Cel nadrzędny polityki ekologicznej powiatu, cele główne i priorytety ekologiczne:
Uwzględniając powyższe kryteria przyjęto, że nadrzędnym celem polityki
ekologicznej powiatu jest :
„Ochrona środowiska przyrodniczego, poprawa jakości środowiska oraz
popraw standardów życia mieszkańców powiatu nowodworskiego”
90
Cele główne Programu obejmują:
1. ograniczenie emisji substancji i energii;
2. ochrona środowiska przyrodniczego i krajobrazu;
3. racjonalne gospodarowanie środowiskiem oraz rozwój proekologicznych form
działalności gospodarczej;
4. poprawa stanu bezpieczeństwa ekologicznego powiatu;
5. zwiększenie aktywności obywatelskiej i podnoszenie świadomości ekologicznej
społeczeństwa.
Analizując przyjęte kryteria oraz cele polityki ekologicznej na poziomie kraju,
województwa i powiatu przyjęto poniższe priorytety ekologiczne dla powiatu
nowodworskiego:
•
ochrona zasobów wodnych, ochrona przed powodzią, gospodarka wodnościekowa
•
racjonalna gospodarka odpadami
•
ochrona powietrza atmosferycznego
•
ochrona
i
zwiększanie
zasobów
przyrody
w
tym
zachowanie
różnorodności biologicznej
Poza wymienionymi priorytetami w Programie uwzględniono również zadania dotyczące:
•
ochrony przed hałasem
•
ochrony powierzchni ziemi
•
ochrony przed promieniowaniem elektromagnetycznym
•
nadzwyczajnych zagrożeń środowiska w tym ochrona przed poważnymi
awariami przemysłowymi
•
usprawnienia zarządzania środowiskiem
•
edukacji ekologicznej społeczeństwa
Cele długoterminowe i kierunki działań przewidziane do realizacji do roku 2015:
Poniżej w tabeli przedstawiono harmonogram rzeczowo-finansowy realizacji celów
długoterminowych wraz z kierunkami działań. Wyjaśnienie stosowanych skrótów i źródeł
finansowania w dalszej części opracowania.
91
ochrona środowiska
przyrodniczego
i krajobrazu
ograniczenie emisji
substancji i energii
Cel główny
ochrona zasobów kopalin i wód
podziemnych
ochrona gleb
ochrona lasów i utrzymanie lesistości
powiatu na dotychczasowym poziomie
ochrona dziedzictwa przyrody i
zachowanie bioróżnorodności
ograniczenie uciążliwości hałasu i
promieniowania elektromagnetycznego
osiągnięcie lepszej jakości wód
osiągnięcie lepszej jakości powietrza,
zwłaszcza w zakresie pyłów
Cel długoterminowy
40 mln
3 mln
budżet, środki własne gmin i powiatu ,
mieszkańcy, przedsiębiorcy
środki własne gmin, przedsiębiorcy, fundusze
celowe
wojewoda, powiat, gminy, WIOŚ, mieszkańcy,
przedsiębiorcy
gminy, organizacje ekologiczne, przedsiębiorcy
konsekwentna realizacja programów ochrony powietrza
dalsza promocja i wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii
92
dalsza poprawa standardów zaopatrzenia w wodę, ograniczenie marnotrawstwa i strat w systemach
wodociągowych (np. poprzez zakładanie wodowmierzy), preferowanie zalesień na obszarach źródliskowych,
infiltracyjnych
kontynuacja budowy sieci wodociągowych
dalsze przywracanie wartości użytkowej glebom, które uległy degradacji
kontynuacja monitoringu gleb
gminy, nadleśnictwa
gminy
powiat, gminy, osoby prywatne
gmina
powita, gminy, ODR, ARiMR
dalsze prowadzenie gospodarki leśnej zgodnej z zasadami proekologicznymi
dalsze promowanie rolnictwa ekologicznego, stosowanie zasad Dobrej Praktyki Rolniczej, wdrażanie programu
rolnośrodowiskowego
gminy
powiat, gminy
gminy
gmina Nowy Dwór Mazowiecki, powiat
dalsze współdziałanie z Nadleśnictwem Jabłonna i KPN w celu ochrony istniejących lasów
dalsze uwzględnienie pozytywnej roli lasów i zadrzewień w planach zagospodarowania przestrzennego,
ograniczenie nierolniczego i nieleśnego przeznaczenia gruntów
uporządkowanie ewidencji gruntów zalesionych
kontynuacja ochrony istniejących już obszarów i obiektów podlegających ochronie na mocy prawa, respektowanie
przez użytkowników środowiska zasad ekorozwoju na terenach cennych przyrodniczo i krajobrazowo
dalsza współpraca gminy i powiatu w zakresie wdrażania planu rewitalizacji terenów powojskowych i
poprzemysłowych oraz zagospodarowania Twierdzy Modlin
1 mln
32 mln
środki własne gmin, nadleśnictwa
bd
środki własne gmin, osoby prywatne
50 tys.
bd
1, 8 mln
80 tys.
bd
250 tys.
18 tys.
1 mln
250 tys
30 tys.
100 tys.
7 tys.
7 tys.
środki własne gmin,, fundusze celowe, unijne,
mieszkańcy
środki własne gmin
środki własne gmin , powiatu, ODR, ARiMR
budżet, nadleśnictwa, środki własne gmin
środki własne gmin , powiatu
środki własne gmin, fundusze celowe, budżet
środki własne gminy Nowy Dwór
Mazowiecki, środki własne powiatu, fundusze
celowe
KPN, budżet
budżet
gmina, powiat, Wojewódzki Konserwator
Przyrody
tworzenie nowych form ochrony przyrody, włączenie planowanych obszarów do sieci NATURA 2000
KPN, gminy
środki własne gmin , powiatu,, mieszkańcy,
przedsiębiorcy, fundusze celowe
powiat, gminy, mieszkańcy, podmioty
gospodarcze
dalsze preferowanie rozwiązań technicznych i organizacyjnych zapobiegających powstawaniu hałasu
utworzenie planów ochrony dla KPN, rezerwatów, parków krajobrazowych
środki własne gmin , powiatu, , organizacje
ekologiczne, budżet, fundusze celowe
WIOŚ, organizacje ekologiczne, powiat, gminy
urzędy gmin
uwzględnienie oddziaływania pół elektromagnetycznych i hałasu w planach zagospodarowania przestrzennego i
decyzjach lokalizacyjnych obiektów
48 mln
1 mln
przedsiębiorcy, środki zewnętrzne, fundusze
celowe
środki własne gmin, fundusze celkowe,
fundusze unijne
2,9 mln
2 mln
rolnicy
środki własne gmin, fundusze celowe
podnoszenie świadomości społeczeństwa związanej z występowaniem źródeł promieniowania i ich
oddziaływania poprzez różnorodne media
gminy
przedsiębiorcy
dalsze ograniczenie/eliminacja zrzutu substancji niebezpiecznych do wód ze źródeł przemysłowych
doskonalenie selektywnej zbiórki odpadów w tym odpadów wielkogabarytowych, biodegradowalnych,
niebezpiecznych, osiągnięcie zakładanych poziomów odzysku odpadów, usuwanie azbestu, likwidacja dzikich
składowisk, kształtowanie świadomości ekologicznej w zakresie postępowania z odpadami
gminy, rolnicy
gminy
dalsza promocja i wspieranie budowy przydomowych oczyszczalni ścieków
dalsze ograniczenie spływu zanieczyszczeń azotowych ze źródeł rolniczych
gminy
kontynuacja rozbudowy sieci kanalizacyjnej
48 mln
1 mln
środki własne gmin, mieszkańcy,
przedsiębiorcy, fundusze celowe, fundusze
unijne
gminy, mieszkańcy, przedsiębiorcy
kontynuacja termomodernizacji budynków komunalnych, produkcyjnych i mieszkalnych na terenie powiatu
1,2 mln
dalsza zamiana kotłowni węglowych i koksowych na gazowe i olejowe
powiat, gminy, mieszkańcy, przedsiębiorcy
środki własne gmin i powiatu , mieszkańcy,
przedsiębiorcy
Realizatorzy
Koszty szacunkowe
zł
Kierunki działań
Źródła finansowania
Tab. 17. Długoterminowy harmonogram rzeczowo-finansowy realizacji zadań na lata 2008-2015:
zwiększenie aktywności
obywatelskiej
i podnoszenie świadomości
ekologicznej
racjonalne gospodarowanie
środowiskiem oraz rozwój
proekologicznych form
działalności gospodarczej
poprawa stanu
bezpieczeństwa
ekologicznego
poprawa stanu świadomości ekologicznej
społeczeństwa
usprawnienie zarządzania środowiskiem
ograniczenie materiałochłonności,
wodochłonności, energochłonności
i odpadowości gospodarki, rozwój
proekologicznych form działalności
gospodarczej, racjonalne gospodarowanie
wodą, zatrzymanie wody w środowisku
zapobieganie występowaniu
nadzwyczajnych zagrożeń
93
edukacja rolników i kadr w zakresie rolnictwa ekologicznego, Dobrych Praktyk Rolniczych, programów
rolnośrodowiskowych
dalsze wspieranie działań organizacji pozarządowych w zakresie edukacji ekologicznej
dalsza analiza i kontrola przestrzegania nałożonych obowiązków w zakresie ochrony i korzystania ze środowiska
dalsze organizowanie szkoleń dla pracowników wydziału ochrony środowiska
wzmocnienie jakościowe i ilościowe służb ochrony środowiska
współpraca międzygminna w realizacji i inwestycji proekologicznych (wodociągi, kanalizacja, edukacja,
modernizacje dróg)
bd
środki własne gmin , powiatu, koleje,
przedsiębiorcy
2 mln
4 mln
przedsiębiorcy, środki własne gmin, RZGW,
fundusze celowe
środki własne gmin , przedsiębiorcy, fundusze
celowe
powiat, gminy, ODR
gminy, powiat
środki własne gmin , powiatu, ODR, fundusze
celowe
środki własne gmin, powiatu
środki własne gmin , budżet
środki własne gmin, budżet, fundusze celowe
gminy, organizacje ekologiczne, powiat, ODR,
WFOŚiGW, MŚ
gminy, WIOŚ
bd
50 tys.
bd
112 tys.
580 tys.
bd
3 mln
ODR, ARiMR, środki własne gmin, rolnicy ,
fundusze celowe
Bd
ODR, środki własne gmin, rolnicy, fundusze
celowe
2,9 mln
bd
środki własne gmin, budżet, Urząd
Marszałkowski
ODR, ARiMR, rolnicy, fundusze celowe
bd
40 tys.
przedsiębiorcy, budżet, fundusze celowe
środki własne gmin, przedsiębiorstw, fundusze
celowe, unijne
40 tys.
środki własne gmin , powiatu, fundusze
celowe, kredyty preferencyjne i komercyjne,
organizacje ekologiczne
gminy, powiat
gminy
gminy, przedsiębiorcy
przedsiębiorcy, gminy, RZGW
wdrażanie „Programu możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii dla województwa mazowieckiego”
ODR, ARiMR, gminy, rolnicy
ODR, gminy, rolnicy
ODR, gminy, rolnicy
powiat, gminy, koleje, przedsiębiorcy
dalszy rozwój rolnictwa ekologicznego i agroturystyki
stosowanie zasad Dobrej Praktyki Rolnej
promocja i ograniczenie spływu zanieczyszczeń azotanowych ze źródeł rolniczych
prowadzenie polityki sprzyjającej rozwojowi komunikacji zbiorowej, zwiększenie udziału transportu kolejowego
gminy, WZMiUW
przedsiębiorcy, RZGW
kontynuacja wdrażania Programu Małej Retencji Wodnej dla województwa mazowieckiego
kontynuacja kontroli prawidłowego funkcjonowania melioracji wodnych
dalsze wspieranie działań sektora prywatnego, mających na celu zwiększenie efektywności wykorzystania energii,
wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii
gminy, organizacje ekologiczne
wspieranie działań podmiotów gospodarczych w zakresie racjonalnego gospodarowania zasobami środowiska
500 tys.
10 mln
środki własne gmin, KP PSP
gminy, KP PSP
150 tys.
bd
bd
300 tys.
4 mln
bd
bd
przedsiębiorcy, fundusze celowe, kredyty
preferencyjne i komercyjne
środki własne gmin, KP PSP
gminy, KP PSP
przedsiębiorcy, starostwo, gminy
budżet państwa
budżet państwa, środki własne gmin, fundusze
strukturalne
środki własne gmin, przedsiębiorców,
fundusze celowe
środki własne gmin, WK PSP, KP PSP,
fundusze celowe, Samorząd Województwa
Mazowieckiego
środki własne gmin, nadleśnictwa, KP PSP,
szkoły
RZGW, IMiGW
PSP
gminy, zarządcy dróg
gminy, nadleśnictwa, KP PSP, OSP, szkoły
gminy, KP PSP
gminy, przedsiębiorcy, RZGW
RZGW, IMiGW
dalsze promowanie i wdrażanie najlepszych dostępnych technik (BAT) w zakresie zmniejszania
materiałochłonności i odpadowości produkcji, wykorzystanie funduszy unijnych oraz WFOSiGW na zakup i
modernizację urządzeń służących w ochronie wód i powietrza
kontrola firm i pojazdów przewożących substancje niebezpieczne pod względem przestrzegania zasad
bezpieczeństwa
kontynuacja kształtowania pożądanych postaw ludności w sytuacji wystąpienia nadzwyczajnych zagrożeń i klęsk
żywiołowych
opracowanie systemu ratowniczo-gaśniczego na wypadek zaistnienia awarii, obejmującego zakłady o
zwiększonym i dużym ryzyku wystąpienia awarii
wyznaczanie lub budowa miejsc postojowych dla pojazdów przewożących substancje niebezpieczne
dalsze propagowanie zasad przeciwdziałania zagrożeniu pożarowemu
doposażenie jednostek straży pożarnej w sprzęt do ratownictwa techniczno-chemiczno-ekologicznego
Wdrażanie Programu Małej Reten cji Województwa Mazowieckiego
dalsze wdrażanie systemów ostrzegania przed niebezpiecznymi zjawiskami zachodzącymi w atmosferze i
hydrosferze
społeczeństwa
większa aktywność społeczeństwa na rzecz
ochrony środowiska
94
kontynuacja wspierania aktywności obywateli podejmujących działania na rzecz ochrony środowiska,
np. usuwanie azbestu, promowanie osób i organizacji aktywnie działających na rzecz środowiska
gminy, powiat
gminy, powiat, przedsiębiorcy
rozbudowa bazy turystyczno-wypoczynkowej
dalsze tworzenie partnerstwa publiczno – prywatnego na rzecz rozwiązywania problemów ochrony środowiska
rozbudowa infrastruktury turystycznej w ramach „Partnerstwa w Widłach Trzech Rzek”
gminy, powiat, organizacje
edukacja społeczeństwa w zakresie roli i ochrony przeciwpożarowej lasów, ochrony cennych przyrodniczo
terenów, efektywności energetycznej, oszczędzania wody, ochrony przed hałasem, gospodarki odpadami (akcje
ulotowe, plakaty, imprezy masowe, konkursy itp.)
promocja dziedzictwa kulturowego, walorów przyrodniczych i turystycznych powiatu na targach, wystawach,
imprezach o charakterze lokalnym, regionalnym, krajowym
gminy, powiat, organizacje ekologiczne
dalsze wspieranie imprez masowych o tematyce ekologicznej: Dzień Ziemi, Dzień Ochrony Środowiska,
Sprzątanie Świata, ciągłe podejmowanie działań edukacyjnych, promocyjnych w formie publikacji, konkursów,
szkoleń, imprez masowych
2,4 mln
214,538 mln
RAZEM
bd
480 tys.
bd
bd
150 tys.
144 tys.
środki własne gmin, przedsiębiorcy
środki własne gmin, powiatu, organizacje
środki własne gmin, powiatu, przedsiębiorcy
środki własne gmin, powiatu, przedsiębiorcy
środki własne gmin , powiatu, organizacje
ekologiczne, fundusze celowe
środki własne gmin, powiatu, fundusze celowe
Cele krótkoterminowe i działania przewidziane do realizacji do roku 2011
Cele
krótkoterminowe
i
zadania
ochrony
środowiska
o
charakterze
krótkoterminowym do wykonania do roku 2011 podzielone zostały zgodnie z
„Wytycznymi sporządzania programów ochrony środowiska na szczeblu regionalnym
i lokalnym” na cele własne starostwa oraz cele koordynowane i przedstawione w tabelach
poniżej. Przedstawiono również szczegółowe wytyczne dla gmin.
Zadania własne starostwa podane zostały z zakresem informacji niezbędnym do
późniejszego kontrolowania postępów w realizacji programu. Zadania koordynowane
podane zostały ze stopniem szczegółowości dostępnym na szczeblu powiatu rozszerzonym
o informacje uzyskane w różnorodnych instytucjach np. WIOŚ, MZDW, GDDKiA ,
WZMiUW, nadleśnictwach itd. oraz w urzędach gmin: Czosnów, Leoncin, Zakroczym,
Pomiechówek, Nasielsk i urzędzie miasta Nowy Dwór Mazowiecki.
Przy konstruowaniu tabeli zadań własnych starostwa i zadań koordynowanych
zastosowano następujące zasady:
cele główne nawiązują do sensu wybranych celów głównych określonych w
programie wojewódzkim (z wyjątkiem wojewódzkiego celu zwiększania lesistości,
który nie wymaga transponowania na poziom powiatu ze względu na wysoką
lesistość)
−
krótkoterminowe cele szczegółowe zamieszczone w programie powiatowym
swoim sensem nawiązują do wybranych celów szczegółowych z programu
wojewódzkiego. Po analizie aktualnego stanu środowiska uznano, że część
celów szczegółowych wymienionych w programie wojewódzkim nie ma
odniesienia w powiecie nowodworskim, dlatego nie zostały one zamieszczone
w niniejszym programie.
zadania (przedsięwzięcia) do rozwiązania przypisane poszczególnym celom
szczegółowym wynikają z:
−
zapisów obowiązującego prawa (np. opracowanie gminnych planów gospodarki
odpadami)
−
umieszczenia w strategiach rozwoju powiatu lub województwa zadań
podobnych, związanych z ochroną środowiska
−
analizy
uwarunkowań
lokalnych
sygnalizowanych
podczas
zbierania
materiałów do projektu niniejszej aktualizacji programu
potencjalne
źródła
finansowania
należy
sformułowania oznaczają:
95
traktować
orientacyjnie.
Podane
−
budżet - dotacje celowe przekazane z budżetu państwa lub województwa
na zadania realizowane przez powiat lub gminę
−
fundusze celowe – środki Narodowego Fundusz Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej, WFOŚiGW, PFOŚiGW, AWiRSP, ARiMR
i innych funduszy celowych
−
środki zewnętrzne - środki własne przedsiębiorstw, uczestników,
organizacji, dotacje uzyskane z różnych źródeł, kredyty i pożyczki
−
fundusze unijne - środki zagraniczne, nie wchodzące w skład budżetu
państwa (fundusze przedakcesyjne, strukturalne, fundusz spójności)
okres realizacji zadań inwestycyjnych określony został w większości na podstawie
opracowanych już planów lub projektów technicznych. Niektóre okresy realizacji
zadań będących częścią zadań określonych w planie wojewódzkim lub polityce
ekologicznej państwa zostały wyznaczone w tych planach i nie mogą ulec zmianie.
Kilka zadań zostało umieszczonych w planie ze względu na wymogi ustawowe, z
określonym w ustawach terminem ich realizacji. Okres realizacji zadań, które
powinny być wykonywane nieprzerwanie, cyklicznie lub sporadycznie podczas
całego okresu realizacji programu, określono jako praca ciągła.
Przy konstruowaniu tabeli zadań własnych powiatu zastosowano następujące zasady:
Biorąc za punkt wyjścia cele i zadania określone w tabeli zadań
koordynowanych pozostawiono tylko te z celów głównych i szczegółowych,
które ustawowo przypisane są staroście. Sprecyzowano też zadania, które
powinny być wykonane przez starostę lub przez niego zlecone.
Wysokość szacunkowych kosztów realizacji określono na podstawie ogólnej
znajomości cen realizacji podobnych zadań.
Ponadto przedstawione w tabeli zadania koordynowane obejmują działania w
zakresie ochrony środowiska na terenie powiatu nowodworskiego podejmowane zarówno
przez
organy
administracji
i samorządów
lokalnych
jak
i
przez
instytucje
i
przedsiębiorstwa o zasięgu lokalnym i ponadlokalnym działające na terenie powiatu.
Wszystkie te działania powinny bowiem spowodować polepszenie stanu środowiska na
terenie powiatu.
96
ochrona środowiska przyrodniczego
i krajobrazu
ograniczenie emisji substancji
i energii
Cel główny
ochrona przyrody i krajobrazu z uwzględnieniem
wymogów UE
ograniczanie uciążliwości hałasu
i promieniowania elektromagnetycznego
osiągnięcie maksymalnych poziomów odzysku
odpadów i minimalizacja ich składowania oraz
wytwarzania
osiągnięcie lepszej jakości wód w zakresie
badanych parametrów
ograniczenie niskiej emisji
wykorzystanie energii odnawialnej do 7,5%
ogółu energii zużywanej
Cel szczegółowy krótkoterminowy
2007-2011
praca ciągła
2007-2011
wspieranie działań gmin w zakresie racjonalnego korzystania z wody i rozbudowy sieci wodociągowej
wspieranie działań gmin w zakresie zwiększenia nadzoru nad magazynowaniem ścieków w zbiornikach bezodpływowych oraz kontrolą nad
ich regularnym wywozem
kontynuacja realizacji zadań określonych w planie gospodarki odpadami dla powiatu nowodworskiego
2008-2011
praca ciągła
kontynuacja współpracy z Agencją Mienia Wojskowego i gminą Nowy Dwór Mazowiecki w celu ochrony obiektu zabytkowego i
towarzyszącego drzewostanu Twierdzy Modlin
wspieranie przez samorząd powiatu inicjatyw dotyczących tworzenia obszarów i obiektów chronionych
97
praca ciągła
praca ciągła
nadzór nad źródłami emisji pól elektromagnetycznych i hałasu
uwzględnianie ochrony przyrody w decyzjach lokalizacyjnych, realizacja nadrzędności ochrony przyrody wobec innych funkcji na terenach
chronionego krajobrazu
2007-2011
2007-2011
inwentaryzacja źródeł emisji pól elektromagnetycznych i obszarów objętych oddziaływaniem tych pól
inwentaryzacja źródeł uciążliwości akustycznej
2007
2007-2011
wspieranie działań gmin w zakresie rozbudowy sieci kanalizacyjnej, budowy i modernizacji oczyszczalni ścieków zgodnych z wymogami
UE
aktualizacja planu gospodarki odpadami dla powiatu nowodworskiego
2007-2011
kontynuacja współpracy z sąsiednimi powiatami, w celu ustalenia strategii ochrony cieków wodnych, przede wszystkim rzeki Wisły
2007-2011
2007-2011
termomodernizacje budynków oraz wymiana kotłowni węglowych na bardziej przyjazne środowisku (gazowe, olejowe) w szkolnych i
powiatowych placówkach oświatowych
Modernizacja dróg powiatowych:
2413W (01625) Nowy Modlin-Kosewo-Wymysły-Janowo (6,3 km)
2413W (01626) Wojszczyce-Janowo (0,7km)
3001W (01627) Zakroczym-Wojszczyce-Stara Wrona (12,9 km)
2417W (01631) Zakroczym-Nowe Trębki (5,4 km)
3002W (01632) Smoszewo-Nowe Trębki (6,8 km)
2410W (01623) Śniadówek-Goławice-Pomiechówek (7,7km)
2411W (01624) Błędowo-Sczypiorno (2,1 km)
2004W (01614) Kazuń Bielany-Dębina (3,8 km)
2402W (1611) Nowe Gniewniewice-Leoncin (2 km)
2401W (01610) Nowiny-Secymin (2 km)
2401W (01609) Piaski Duchowe-Leoncin-Nowe Grochale do drogi wojewódzkiej nr 575(12,5km)
4134W (01604) Dąbrowa Stara-Górki (8 km)
2420W (01701) Czosnów-Łomna (1,5 km)
2428W (07760) Ruszkowo-Studzianki-Nuna (15,3km)
24 33 W
Czosnów-Kazuń Nowy (3,8 km)
2424W (07755) Nasielsk-Lorcin-Nuna (6,3km)
2422W (07749) Nasielsk-Strzegocin (5 km)
2421W (07746) Nasielsk-Gąsocin (6 km)
3401W (07584) II etap przebudowy drogi powiatowej Kosewo-Krzyczki Szumne (1,9 km)
Nowy Dwór Mazowiecki ul. Kopernika i ul. Czarneckiego
2008-2011
wspieranie działań sektora prywatnego, mających na celu zwiększenie efektywności wykorzystania energii
1 mln
2 tys.
budżet, fundusze
celowe
50 tys.
17 tys.
15 tys.
15 tys.
środki własne powiatu
6 tys.
12 tys.
środki własne
powiatu, środki
zewnętrzne, fundusze
celowe
2 tys.
4 tys.
4 tys.
4 tys.
50 mln 557 tys.
60 tys.
środki własne
powiatu,, fundusze
celowe
środki własne
powiatu, fundusze
celowe
4 tys.
7 tys.
4 tys.
Koszty szacunkowe
(zł)
środki własne
powiatu, fundusze
celowe
środki własne
powiatu, fundusze
celowe, unijne
2008-2011
2008-2011
Termin realizacji
opracowanie programu rozwoju energetyki odnawialnej na terenie powiatu
wspieranie działań na rzecz rozwoju odnawialnych źródeł energii
Działania
Tab.18. Krótkoterminowy harmonogram rzeczowo-finansowy realizacja zadań własnych powiatu nowodworskiego do roku 2011
obywatelskiej i podnoszenie
świadomości ekologicznej
społeczeństwa
proekologicznych form działalności
gospodarczej
większa aktywność społeczeństwa na rzecz
środowiska
edukacja ekologiczna i podnoszenie poziomu
świadomości ekologicznej mieszkańców
usprawnienie zarządzania środowiskiem
ochrona gleb
utrzymanie lesistości w powiecie na obecnym
poziomie i dokonanie pojedynczych zadrzewień
2008-2011
dalsza aktualizacja inwentaryzacji lasów prywatnych na terenie gmin
2008-2011
2008-2011
2008-2011
tworzenie partnerstwa publiczno – prywatnego na rzecz rozwiązywania problemów ochrony środowiska
wspieranie aktywności obywateli podejmujących działania na rzecz ochrony środowiska, np. usuwanie azbestu
promowanie wszelkich przykładów osiągania znacznych efektów ekologicznych - promowanie osób i organizacji aktywnie działających na
rzecz środowiska
98
2008-2011
przygotowanie programu wspierania rozwoju usług turystycznych na obszarach cennych przyrodniczo i krajobrazowo
2008-2011
wykonywanie powiatowych opracowań inwentaryzacyjnych (dotyczących obiektów w sposób istotny wykorzystujących lub wpływających
na środowisko), będących podstawą sporządzania odpowiednich baz danych
2008-2011
praca ciągła
dalsze wspieranie wprowadzania programów edukacyjnych dla uczniów
dalsze wspieranie imprez masowych o tematyce ekologicznej: Dzień Ziemi, Dzień Ochrony Środowiska, Sprzątanie Świata
2008-2011
dalsze zapewnienie społeczeństwu powszechnego dostępu do informacji o środowisku
2008-2011
2008-2011
prowadzenie własnych działań mających na celu podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców powiatu, wprowadzenie procedur
zapewniających szeroki udział społeczeństwa w postępowaniu w sprawach ochrony środowiska
kontynuacja prezentacji treści ekologicznych w środkach masowego przekazu
2008-2011
kontrole przestrzegania nałożonych obowiązków w zakresie ochrony i korzystania ze środowiska
praca ciągła
2008-2011
przygotowanie programów, opinii, baz danych o istotnym znaczeniu dla powiatu
dalsze wspieranie organizacji szkoleń i programów edukacyjnych dla rolników, przedsiębiorców, nauczycieli, radnych, urzędników i in.
2008-2011
2008-2011
kontynuacja szkolenia służb ochrony środowiska w zakresie prawa ochrony środowiska i korzystania ze wspólnotowych środków
finansowych
powołanie powiatowego zespołu konsultacyjnego zajmującego się problematyką ochrony środowiska
2008-2011
opracowanie i realizacja powiatowego programu rekultywacji zdegradowanych gleb, wyrobisk i terenów powojskowych
2008
2008-2011
wyznaczenie i przeznaczenie gruntów rolniczych pod zalesienia, ustalenie czy na terenie powiatu występują tereny przewidziane do zalesień
zgodnie z założeniami Wojewódzkiego Programu Zwiększania Zalesienia do 2020 r.
wykonanie powiatowej mapy zanieczyszczenia gleb
praca ciągła
motywowanie społeczności lokalnej do działań na rzecz utrzymania walorów przyrodniczych terenów
4 tys.
20 tys.
powiat, budżet,
fundusze celowe
środki własne
powiatu, budżet,
fundusze celowe
80 tys.
55,114 mln
RAZEM
200 tys.
100 tys.
30 tys.
30 tys.
4 tys.
40 tys.
środki własne
powiatu, budżet,
organizacje
ekologiczne, fundusze
celowe, ODR
środki własne
powiatu, budżet,
fundusze celowe
środki własne
powiatu, budżet,
fundusze celowe
środki własne
powiatu, budżet,
fundusze celowe
185 tys.
15 tys.
środki własne
powiatu, budżet,
fundusze celowe
2 tys.
16 tys.
100 tys.
5 tys.
2 mln
50 tys.
150 tys.
120 tys.
200 tys.
środki własne
powiatu, budżet,
fundusze celowe
środki własne
powiatu, budżet,
fundusze celowe
środki własne
powiatu, budżet,
fundusze celowe
środki własne
powiatu, budżet,
fundusze celowe
środki własne
powiatu, fundusze
celowe i unijne
(PROW)
ograniczenie emisji
Cel główny
i promieniowania
elektromagnetycznego
osiągnięcie maksymalnych
poziomów odzysku odpadów
i minimalizacja ich składowania oraz
wytwarzania
w zakresie badanych parametrów
wykorzystanie energii odnawialnej
do 7,5% ogółu energii zużywanej
zmniejszenie przekroczeń
dopuszczalnych poziomów emisji
2008-2011
2008-2011
2008-2011
2008-2011
wspieranie działań gmin w zakresie racjonalnego korzystania z wody i rozbudowy sieci
wodociągowej
ograniczenie spływu powierzchniowego z pól do rzek poprzez obudowę biologiczną cieków
osiągnięcie równowagi pomiędzy długością sieci wodociągowej i kanalizacyjnej, wspieranie
mieszkańców wyłączonych z budowy sieci kanalizacyjnej w budowie przydomowych
oczyszczalni ścieków
zwiększenie nadzoru nad magazynowaniem ścieków w zbiornikach bezodpływowych oraz
kontrola nad ich regularnym wywozem
99
ograniczeniu ruchu samochodowego poprzez wydzielanie stref wolnych od ruchu
kołowego, rozbudowę ścieżek rowerowych
zwiększenie nadzoru nad punktowymi źródłami hałasu, interwencje WIOŚ, w przypadku
stwierdzenia poważnych naruszeń zasad emisji hałasu przemysłowego do środowiska,
prowadzące nawet do eliminacji źródeł hałasu
egzekwowanie założeń miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w zakresie
hałasu i emisji promieniowania elektromagnetycznego
gminy
WIOŚ
praca ciągła
gminy, WIOŚ
powiat, gminy
WIOŚ
przedsiębiorcy
gminy, rolnicy
gminy
gminy
gminy, rolnicy
powiat
gminy
gminy
praca ciągła
praca ciągła
2008-2011
praca ciągła
2008-2011
2008-2011
2008-2011
budowa oczyszczalni ścieków z dostosowaniem do wymogów UE
ograniczenie spływu zanieczyszczeń azotowych ze źródeł rolniczych przez budowę płyt
obornikowych i zbiorników na gnojówkę
ograniczenie/eliminacja zrzutu substancji niebezpiecznych do wód ze źródeł
przemysłowych
monitoring wód powierzchniowych rzek i jezior
realizacja zadań określonych w powiatowym i gminnych planach gospodarki odpadami oraz
w aktualizacji PGO dla powiatu i gmin ( zarejestrowanie Mazowieckiego Związku
Międzygminnego Czyste Mazowsze, realizacja różnorodnych przedsięwzięć
inwestycyjnych w zakresie unieszkodliwiania i odzysku odpadów, podniesienie
skuteczności selektywnej zbiórki odpadów; wprowadzenie zbiórki odpadów
biodegradowalnych, udoskonalenie zbiórki odpadów niebezpiecznych, ograniczenie ilości
odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska odpadów,
ograniczenie masy odpadów opakowaniowych deponowanych na składowiskach odpadów,
aktualizacja inwentaryzacji i usunięcie azbestu z terenu gminy, likwidacja dzikich
składowisk, kształtowanie świadomości ekologicznej w zakresie postępowania z odpadami).
2008-2011
budowa, modernizacja i rozbudowa sieci kanalizacyjnej, podział kanalizacji ogólnospławnej
na kanalizację sanitarną i kanalizację wód opadowych w miastach
WIOŚ, powiat
starostwo, gminy, przedsiębiorcy
2008-2011
2008-2011
powiat, gminy, organizacje
ekologiczne
starostwo, gminy, przedsiębiorcy,
mieszkańcy
2008-2011
2008-2011
zarządcy dróg, starostwo, gminy
2008-2011
inwentaryzacja i aktualizacja źródeł emisji zanieczyszczeń do wód i stworzenie bazy danych
na ten temat
wspieranie działań podmiotów prywatnych i publicznych na rzecz zwiększenia
efektywności wykorzystania energii
wspieranie działań na rzecz rozwoju odnawialnych źródeł energii, wdrożenie koncepcji
piętrzenia wód na rzece Wkrze
ograniczenie zjawiska „niskiej emisji”, poprzez budowę sieci gazowej w gminach, wymianę
kotłowni węglowych i koksowych na gazowe, olejowe, termomodernizacje budynków
WIOŚ, powiat, gminy
WIOŚ, przedsiębiorcy
wojewoda, starostwo, WIOŚ
powiat,WIOŚ
powiat, WIOŚ
Realizatorzy
2008-2011
2008-2011
monitoring jakości powietrza, emisji zanieczyszczeń powietrza ze źródeł punktowych
nadzór nad podmiotami gospodarczymi emitującymi zanieczyszczenia do powietrza,
wspieranie ich działań na rzecz zwiększenia skuteczności oczyszczania gazów odlotowych
modernizacje dróg w celu ograniczenia emisji ze źródeł komunikacyjnych:
- drogi krajowej nr 62
- dróg wojewódzkich nr 571, 575, 579, 630, 631
- dróg powiatowych (zadanie wykonywane wraz z gminami)
- dróg gminnych
- przebudowa skrzyżowania drogi powiatowej z drogą wojewódzką nr 631 w Nowym
Dworze Mazowieckim
2008-2011
2008
inwentaryzacja i aktualizacja źródeł zanieczyszczenia powietrza pyłem zawieszonym
współpraca w realizacji Programu Ochrony Powietrza
2008
Termin realizacji
inwentaryzacja i aktualizacja źródeł emisji substancji do powietrza i stworzenie bazy
danych na ten temat
Działania
Tab.19. Krótkoterminowy harmonogram rzeczowo-finansowy realizacja zadań koordynowanych powiatu nowodworskiego do roku 2011
budżet
środki własne gmin, fundusze
celowe i unijne
środki własne gmin, budżet
środki własne powiatu , gmin,
fundusze celowe, budżet,
fundusze unijne
przedsiębiorcy, środki
zewnętrzne, fundusze celowe
budżet
rolnicy
Bd
10 tys.
50 tys.
8 mln
100 tys.
bd
350 tys.
60 tys.
700 tys.
1 mln
celowe
celowe
4 tys.
bd
celowe SPO Rozwój Obszarów
Wiejskich
24 mln
60 tys.
60 tys.
(kotłownia na biomasę)
30 tys.
gminy, środki zewnętrzne,
fundusze celowe
budżet, środki własne powiatu
środki własne powiatu, gmin,
fundusze celowe
5 mln
600 tys.
fundusze celowe, zarządcy dróg
przedsiębiorcy, mieszkańcy,
fundusze celowe
50 tys.
50 tys.
bd
60 tys.
60 tys.
Koszty szacunkowe
budżet
budżet, przedsiębiorcy,
wojewoda, środki własne
powiatu WIOŚ, przedsiębiorcy
środki własne powiatu, budżet
ochrona środowiska
przyrodniczego i krajobrazu
utrzymanie lesistości w powiecie na
obecnym poziomie i dokonanie
pojedynczych zadrzewień
ochrona ekosystemów leśnych
ochrona przyrody i krajobrazu
z uwzględnieniem
wymogów UE
praca ciągła
podnoszenie świadomości społeczeństwa związanej z występowaniem źródeł
promieniowania i ich oddziaływania poprzez różnorodne media
2008-2011
2008-2011
2008-2011
2008-2011
2008-2011
2008-2011
ochrona starodrzewów, parków podworskich i wiejskich
prowadzeniu aktywnych prac ochronnych oraz egzekwowanie przepisów ustawy o ochronie
przyrody w odniesieniu do ich użytkowników, respektowanie przez użytkowników
środowiska zasad ekorozwojowych na terenach cennych przyrodniczo i krajobrazowo
współpraca gminy i powiatu w zakresie wdrażania planu rewitalizacji terenów
wyznaczenie, tworzenie, powiększanie zwartych kompleksów leśnych oraz leśnych pasów
izolacyjnych
prowadzenie kompleksowego monitoringu gospodarki leśnej
100
praca ciągła
2008-2011
sporządzenie planów ochrony przyrody dla rezerwatów, KPN, obszarów Natura 2000, parku
krajobrazowego
prowadzenie gospodarki leśnej zgodnej z zasadami proekologicznymi (wzbogacanie składu
gatunkowego drzewostanów i obrzeży lasu, zabiegi pielęgnacyjne wykonywane w różnych
fazach rozwojowych drzewostanów, mające na celu kształtowanie struktury gatunkowej,
wysokościowej i wzmaganie procesów obiegu materii w drzewostanach, prowadzenie
zgodnych z charakterystyką siedliskową nasadzeń)
2008-2011
dalsze popieranie działań gmin, organizacji ekologicznych i indywidualnych obywateli
mających na celu tworzenie nowych form ochrony przyrody
2008-2011
2008-2011
współpraca z wojewódzkim konserwatorem przyrody w celu wprowadzenia lepszych
procedur ochrony obszarów cennych przyrodniczo
prowadzenie zalesień słabych gruntów rolnych, nieużytków
2008
wspieranie gmin przy przygotowywaniu opracowań ekofizjograficznych ich obszarów
2008-2011
2008-2011
zwiększenie izolacyjności budynków (poprzez wymianę okien) w miejscach występowania
przekroczeń wartości progowych hałasu, w sytuacji gdy inne rozwiązania ograniczenia
emisji hałasu nie dają skutecznych rezultatów
utworzenie Wiślańsko-Narwiańskiego Parku Krajobrazowego im. Książąt Mazowieckich
2008-2011
budowa ekranów akustycznych w miejscach występowania uciążliwości akustycznych
(szlaki komunikacyjne) dla mieszkańców
praca ciągła
praca ciągła
poprawa stanu technicznego dróg, tras kolejowych w celu obniżenia emisji hałasu
komunikacyjnego
objęcie ochroną planowanych obszarów Natura 2000: Dolina Wkry, Forty Modlińskie oraz
naturalnych zbiorowisk
2008-2011
gminy, ARiMR, nadleśnictwa
nadleśnictwa
powiat, gminy
gmina Nowy Dwór Mazowiecki,
powiat
ekologiczne, przedsiębiorcy,
mieszkańcy
Wojewódzki Konserwator Przyrody
Wojewódzki Konserwator Przyrody
ekologiczne
powiat, gminy
powiat
wojewoda
jednostki samorządowe
WIOŚ, organizacje ekologiczne,
starostwo, gminy
powiat, gminy, mieszkańcy, podmioty
gospodarcze
zarządcy dróg, powiat, gminy
zarządcy dróg, PKP
GDDKiA, MZDW, PKP, zarządca
lotniska, WIOŚ
starostwo, WIOŚ
praca ciągła
ocena stanu akustycznego środowiska i wykonanie map akustycznych dla obiektów, których
eksploatacja może powodować negatywne oddziaływanie akustyczne na znacznych
obszarach (drogi, linie kolejowe, lotnisko) i przekroczenie dopuszczalnych poziomów
hałasu w środowisku
gminy
WIOŚ, starostwo
WIOŚ, starostwo
praca ciągła
praca ciągła
nadzór nad źródłami emisji pól elektromagnetycznych
uwzględnienie oddziaływania pół elektromagnetycznych i hałasu w planach
zagospodarowania przestrzennego i decyzjach lokalizacyjnych obiektów, prowadzenie
przemyślanej polityki lokalizacyjnej dotyczącej nowych obiektów
tworzenie obszarów ograniczonego użytkowania w przypadkach określonych w ustawie
prawo ochrony środowiska, egzekwowanie zapisów dotyczących obszarów ograniczonego
użytkowania dotyczących źródeł hałasu i pól elektromagnetycznych
praca ciągła
prowadzenie monitoringu hałasu i pól elektromagnetycznych, prowadzenie bazy danych
budżet, nadleśnictwa, środki
własne gmin
budżet, środki własne gmin,
fundusze unijne (PROW)
budżet, nadleśnictwa
nadleśnictwa
środki własne powiatu, gmin
środki własne powiatu ,gmin,
organizacje ekologiczne,
fundusze celowe
środki własne powiatu, fundusze
celowe
budżet
budżet
fundusze celowe
środki własne powiatu , gmin
budżet
budżet
budżet, organizacje ekologiczne,
fundusze celowe, unijne
mieszkańcy, podmioty
gospodarcze
zarządcy dróg, PKP, fundusze
celowe, fundusze unijne
zarządcy dróg, PKP, fundusze
GDDKiA, MZDW, PKP,
zarządca lotniska, budżet,
fundusze celowe
150 tys.
3,6 mln
bd
bd
40 tys.
1,5 mln
30 tys.
50 tys.
bd
30 tys.
30 tys.
4 tys.
bd
bd
4 tys.
bd
bd
bd
30 tys.
bd
bd
bd
100 tys.
działalności gospodarczej
poprawa stanu
bezpieczeństwa
ekologicznego powiatu
i odpadowości gospodarki,
racjonalne gospodarowanie wodą,
zatrzymanie wody w środowisku
zapewnienie bezpiecznego transportu
substancji niebezpiecznych
zapobieganie skutkom awarii
przemysłowych
ochrona przeciwpożarowa
ochrona przed powodzią
podziemnych
ochrona gleb
wojewoda
2008-2011
2008-2011
prowadzenie badań gleb użytkowanych rolniczo oraz gleb wzdłuż tras szybkiego ruchu
2007-2011
modernizacja sprzętu OSP, doposażenie jednostek straży pożarnej w sprzęt do ratownictwa
techniczno-chemiczno-ekologicznego
2008-2011
2008-2011
działania na rzecz zmniejszenia ilości wytwarzanych odpadów, zarówno przez
mieszkańców jak i podmioty gospodarcze
promowanie i wdrażanie najlepszych dostępnych technik (BAT) w zakresie zmniejszania
materiałochłonności i odpadowości produkcji, wprowadzanie zamkniętych obiegów wody w
celu zmniejszenia zapotrzebowania na wodę i ograniczenia wielkości ładunków
zanieczyszczeń odprowadzanych do odbiorników
101
praca ciągła
praca ciągła
gminy, przedsiębiorcy, mieszkańcy,
organizacje odzysku
spółki wodne, WZMiUW
powiat, WIOŚ, PSP, PKP
powiat, WIOŚ, PSP
powiat, WIOŚ
2008-2011
praca ciągła
gminy
2008-2011
kontrola prawidłowego funkcjonowania melioracji wodnych, rezygnacja z melioracji
torfowisk, podmokłych łąk i pastwisk (zachowanie cennych przyrodniczo ekosystemów),
konserwacja systemów melioracyjnych
nawiązanie współpracy z PKP w celu ustalenia procedur bezpieczeństwa dotyczących
przewozu koleją substancji niebezpiecznych przez obszary zurbanizowane powiatu
nowodworskiego
współpraca ze służbami porządkowymi w celu bezwzględnego egzekwowania zakazu
transportu substancji niebezpiecznych trasami do tego nie przeznaczonymi (w tym z
centrów miast), kontrola transportu
gminy, PSP, PERN
gminy, PSP
PSP
gminy, KP PSP
nadleśnictwa
przedsiębiorcy, fundusze
celowe, kredyty preferencyjne i
komercyjne
środki własne gmin, organizacje,
fundusze celowe
spółki wodne, WZMiUW, Urząd
Marszałkowski
budżet
budżet, fundusze unijne
budżet
bd
104 tys.
80 tys.
10 tys.
10 tys.
8 tys.
bd
bd
bd
8 tys.
2 mln
środki własne gminy, WK PSP,
KP PSP, fundusze celowe,
Samorząd Województwa
Mazowieckiego
budżet
40 tys.
150 tys.
środki własne nadleśnictwa
środki własne gmin,
nadleśnictwa, KP PSP, szkoły
100 tys.
100 tys.
urząd wojewódzki, środki
własne powiatu
gminy, nadleśnictwa, KP PSP, OSP,
szkoły
2008-2011
2008-2011
praca ciągła
praca ciągła
uporządkowanie leśnych dróg przeciwpożarowych, uzupełnienie oznakowania terenów
leśnych (wjazdy do lasu, parkingi leśne) tablicami informacyjno- ostrzegawczymi
dotyczącymi bezpieczeństwa pożarowego, numerów dróg
wykonywanie corocznego przeglądu dotyczącego spełnienia wymogów bezpieczeństwa w
zakładzie stanowiącym zagrożenie wystąpienia awarii przemysłowej
podjęcie działań w celu zapewnienia ciągłego monitorowania tras rurociągów produktów
ropopochodnych
sporządzenie planów operacyjno – ratowniczych dla gmin powiatu narażonych na skutki
poważnych awarii przemysłowych
uwzględnienie w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego wymogów ochrony
przed nadzwyczajnymi zagrożeniami środowiska lub/i katastrofami naturalnymi
prowadzenie i aktualizacja przez WIOŚ elektronicznej bazy danych o zakładach mogących
powodować poważne awarie oraz o występujących poważnych awariach, inwentaryzacja
instalacji stanowiących potencjalne zagrożenia środowiska i zdrowia ludzi
praca ciągła
urząd wojewódzki, powiat, WZMiU
2008-2011
30 tys.
bd
bd
bd
bd
175 tys.
10 tys.
2 mln
80 tys.
30 tys.
8 tys.
bd
10 tys.
RZGW, IMiGW
RZGW, WZMiUW
RZGW, IMGiW
2008-2011
wojewoda
środki własne powiatu gmin,
zarządcy dróg
ODR, ARiMR
środki własne gmin, osoby
prywatne
środki własne powiatu, fundusze
celowe
budżet, środki własne gmin
nadleśnictwa
RZGW, WZMiUW
gminy
2008-2011
praca ciągła
gminy
praca ciągła
konserwacja i modernizacja urządzeń wodnych
gminy
powiat, gminy
powiat
powiat, gminy, ODR, ARiMR
2008-2011
2008
2008-2011
dalsze popieranie działań gmin w zakresie likwidacji dzikich składowisk odpadów
ograniczenie wykorzystania wód podziemnych do celów innych niż zaopatrzenie ludności w
wodę do picia
dalsze ograniczenie zużycia wody podziemnej, poprzez egzekwowanie przyjętego
regulaminu zaopatrzenia w wodę i odprowadzenia ścieków
ochrona wód podziemnych przed ich ilościową i jakościową degradacją
wyznaczenie i wprowadzenie do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego
granic obszarów bezpośredniego i potencjalnego zagrożenia powodzią
budowa systemów ostrzegania przed niebezpiecznymi zjawiskami zachodzącymi w
atmosferze i hydrosferze
modernizacja i konserwacja oraz okresowe przeglądy wałów przeciwpowodziowych na
Wiśle i Narwi, oczyszczanie terenu międzywala
2008-2011
rekultywacja gleb zdegradowanych
2008-2011
2008-2011
stosowanie zasad Dobrej Praktyki Rolniczej, wdrażanie programu rolnośrodowiskowego
gminy
2008-2011
powiat, gminy, zarządcy dróg
praca ciągła
odbudowa lasów zniszczonych przez pożary, huragany zabiegi hodowlane mające na celu
zastępowanie osłabionych i chorych drzew, młodymi sadzonkami;
uwzględnienie pozytywnej roli lasów i zadrzewień i planach zagospodarowania
przestrzennego
współdziałanie z Nadleśnictwem Płońsk i Jabłonna w celu ochrony istniejących lasów,
zahamowanie urbanizacji terenów leśnych
kontynuacja inwentaryzacji terenów zdegradowanych i wymagających rekultywacji
obywatelskiej i podnoszenie
społeczeństwa
większa aktywność społeczeństwa na
rzecz środowiska
edukacja ekologiczna i podnoszenie
poziomu świadomości ekologicznej
mieszkańców
usprawnienie zarządzania
środowiskiem
zmniejszenie presji rolnictwa na
środowisko
proekologiczne inwestycje w
dziedzinie transportu
2008-2011
2008-2011
wdrażanie Programu Małej Retencji Wodnej dla województwa mazowieckiego i Programu
możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii dla województwa mazowieckiego
prowadzenie polityki sprzyjającej rozwojowi komunikacji zbiorowej, zwiększenie udziału
transportu kolejowego
2008-2011
powiat, gminy, ODR
ekologiczne
2008-2011
2008-2011
2008-2011
Realizacja Programu Praca i Środowisko
102
2008-2011
promocja dziedzictwa kulturowego, walorów przyrodniczych i turystycznych powiatu na
targach, wystawach, imprezach o charakterze lokalnym, regionalnym, krajowym
2008-2011
2008-2011
wspieranie rozwoju gospodarstw agroturystycznych
wspieranie powstawania i zachowania „zielonych” miejsc pracy
2008-2011
wspieranie i rozbudowa bazy turystyczno-wypoczynkowej
2 tys.
60 tys.
środki własne powiatu ,
samorząd Województwa
Mazowieckiego Wojewódzki
Urząd Pracy, WZMiUW, środki
własne powiatu
powiat, przedsiębiorcy
samorząd Województwa
Mazowieckiego Wojewódzki Urząd
Pracy, WZMiUW, powiat
bd
1 mln
1 mln
240 tys.
przedsiębiorcy
przedsiębiorcy
ODR, przedsiębiorcy
50 tys.
bd
8 tys.
120 tys.
4 tys.
25 tys.
30 tys.
30 tys.
bd
bd
4 tys.
30 tys.
1 mln
bd
100 tys.
bd
350 tys.
bd
896 mln
1 mln
bd
bd
4 tys.
organizacje
gminy, powiat, ODR
2008-2011
ekologiczne, ODR, MŚ
2008-2011
środki własne gmin, organizacje
fundusze celowe
fundusze celowe
celowe
fundusze celowe, budżet
budżet, fundusze unijne
fundusze celowe
gminy, szkoły, organizacje
ekologiczne
ekologiczne, nadleśnictwa
ekologiczne,
szkoły, organizacje ekologiczne
2008-2011
wspieranie działań organizacji pozarządowych w zakresie edukacji ekologicznej
budżet, fundusze celowe
środki własne powiatu , gmin
środki własne powiatu , budżet
fundusze celowe
budżet
ODR, ARiMR, środki własne
gmin, rolnicy , fundusze celowe
ODR, ARiMR, rolnicy,
fundusze celowe
zarządcy dróg, fundusze celowe
ODR, ARiMR, rolnicy,
fundusze celowe
ODR, środki własne gmin,
rolnicy, fundusze celowe
PKP, fundusze unijne
przedsiębiorcy, środki własne
gmin, RZGW, fundusze celowe
koleje, przedsiębiorcy
fundusze celkowe, unijne
ekologiczne
powiat, gminy
WIOŚ, powiat
ekologiczne
powiat, gminy
2008-2011
2008-2011
dalsze tworzenie i budowa ścieżek dydaktycznych, ekologicznych i rowerowych
dofinansowanie wyjazdów dzieci na „zielone szkoły”, oraz wspieranie terenowych
ośrodków – „zielonych szkół”
kontynuacja szkoleń i programów edukacyjnych dla przedsiębiorców, nauczycieli, radnych,
urzędników i in.
edukacja rolników i kadr w zakresie rolnictwa ekologicznego, Dobrych Praktyk Rolniczych,
programów rolnośrodowiskowych
dalsze motywowanie gmin do organizowania imprez masowych o tematyce ekologicznej:
Dzień Ziemi, Dzień Ochrony Środowiska, Sprzątanie Świata
2008-2011
2008-2011
uwzględnienie przepisów ochrony środowiska w opracowywanych miejscowych planach
zagospodarowania przestrzennego
dalsze wspieranie wprowadzania programów edukacyjnych dla uczniów
2008-2011
kontrola przestrzegania nałożonych obowiązków w zakresie ochrony i korzystania ze
środowiska
2008-2011
2008-2011
doskonalenie współpracy z pozarządowymi organizacjami ekologicznymi, uczelniami i
innymi instytucjami zajmującymi się ochroną środowiska
wspieranie działań gmin w zakresie prowadzenia edukacji ekologicznej i tworzenia centrum
edukacji ekologicznej
2008-2011
dalsze szkolenie służb ochrony środowiska w zakresie prawa ochrony środowiska i
korzystania ze wspólnotowych środków finansowych
ODR, ARiMR, rolnicy
2008-2011
2008-2011
2008-2011
wdrażanie programów rolnośrodowiskowych
wspieranie przestawiania się gospodarstw rolnych i rozwoju rolnictwa ekologicznego i
zintegrowanego wg zasad ujętych w „Programie rozwoju rolnictwa ekologicznego na lata
2005-2013” dla woj. mazowieckiego
promocja i utrzymanie tradycyjnego, urozmaiconego krajobrazu rolniczego poprzez
zachowanie tradycyjnych praktyk gospodarczych na terenach przyrodniczo cennych
ODR, gminy, rolnicy
ODR, gminy, rolnicy
2008-2011
2008-2011
PKP
zarządcy dróg
2008-2011
poprawa infrastruktury kolejowej
tworzenie przejść przez drogi umożliwiających migrację zwierząt
promocja i ograniczenie spływu zanieczyszczeń azotanowych ze źródeł rolniczych poprzez
budowę płyt obornikowych, zbiorników na gnojówkę
promocja i stosowanie zasad Dobrej Praktyki Rolnej
powiat, gminy, koleje, przedsiębiorcy
gminy, przedsiębiorcy, RZGW
powiat, gminy
2008-2011
2008-2011
wspieranie działań sektora prywatnego, mających na celu budowę na terenie powiatu
instalacji opartych na wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii
2008-2011
2008-2011
2008-2011
kontynuacja organizowania konkursów, wystaw, imprez aktywizujących społeczeństwo do
troski o środowisko
promowanie osób i organizacji aktywnie działających na rzecz środowiska
promowanie podmiotów gospodarczych posiadających certyfikaty ekologiczne, wspieranie
działań zmierzających do osiągnięcia certyfikatów
103
2008
przygotowania programu wspierania rozwoju usług turystycznych na obszarach cennych
przyrodniczo i krajobrazowo (Kampinoski Park Narodowy)
ekologiczne
gminy, powiat
ekologiczne
ekologiczne
15 tys.
951,895 mln
RAZEM
4 tys.
25 tys.
25 tys.
fundusze celowe
fundusze celowe
ograniczenie emisji
Cel główny
osiągnięcie lepszej jakości
powietrza, zwłaszcza w zakresie
pyłów
Cel długoterminowy
2008-2011
podłączanie obiektów do miejskiej sieci cieplnej w Nowym Dworze Mazowieckim,
wprowadzanie indywidualnych liczników ciepła
2008-2011
2008-2011
kontynuacja termoizolacji budynków komunalnych, produkcyjnych i mieszkalnych na
terenie gminy Czosnów
zwiększenie nadzoru nad podmiotami gospodarczymi emitującymi zanieczyszczenia do
powietrza, wspieranie ich działań na rzecz zwiększenia skuteczności oczyszczania
gazów odlotowych
wspieranie działań na rzecz rozwoju odnawialnych źródeł energii,
zmniejszenie przekroczeń
dopuszczalnych poziomów emisji
osiągnięcie maksymalnych
poziomów odzysku odpadów
i minimalizacja ich składowania
oraz wytwarzania
w zakresie badanych parametrów
2008-2011
kontynuacja wprowadzenie izolacyjnych pasów zieleni wzdłuż drogi Izabelin –
Dziekanówek – Czosnów
praca ciągłą
praca ciągła
2008-2011
2008-2011
utrzymanie czystości w jeziorach, poprawa stanu jakości wód w Wiśle oraz kanałach
Łasica i Kromnowskim, prowadzenie monitoringu jakości wód na terenie gminy
Czosnów
kontynuacja inwentaryzacji i kontrola bezodpływowych zbiorników, w których
magazynowane są ścieki
ograniczenie spływu zanieczyszczeń azotowych ze źródeł rolniczych przez budowę płyt
obornikowych i zbiorników na gnojówkę
Zarejestrowanie Mazowieckiego Międzygminnego Związku Czyste Mazowsze i
prowadzenie działań wszystkich gmin powiatu w ramach związku (w zakresie tworzenia
zakładów utylizacji odpadów, zagospodarowaniu surowców wtórnych, zorganizowaniu
systemu odbioru odpadów niebezpiecznych, wielkogabarytowych, selekcji odpadów
biodegradowalnych, edukacji mieszkańców, opracowywania dokumentacji
planistycznych), podniesienie skuteczności selektywnej zbiórki odpadów; wprowadzenie
zbiórki odpadów biodegradowalnych, udoskonalenie zbiórki odpadów niebezpiecznych,
ograniczenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na
składowiska odpadów, ograniczenie masy odpadów opakowaniowych deponowanych na
składowiskach odpadów, aktualizacja inwentaryzacji i usunięcie azbestu z terenu gminy,
likwidacja dzikich składowisk, kształtowanie świadomości ekologicznej w zakresie
postępowania z odpadami
104
praca ciągła
2008-2011
2008-2011
2008
2008
2008-2011
2008
utrzymanie we właściwym stanie technicznym rzek Wisły, Jeziorki, Czosnowianki,
kanału Ł-9, kanału Kromnowskiego i poprawa stosunków wodnych (gm. Czosnów)
udział mieszkańców w budowie infrastruktury wodno-kanalizacyjnej
promocja i wspieranie budowy przydomowych oczyszczalni ścieków
budowa oczyszczalni ścieków dla zabudowy jednorodzinnej w Nowych i Starych
Grochalach (gm. Leoncin)
rozbudowa gminnej oczyszczalni ścieków w Brodach, modernizacja oczyszczalni
„Południe” w Nowym Dworze Mazowieckim
kontynuacja budowy sieci kanalizacji sanitarnej na terenie gmin Zakroczym,
Pomiechówek, Nasielsk, na wsiach bezpośrednio przylegających do terenów
Kampinoskiego Parku Narodowego, gmina Leoncin, Czosnów (Pieńków, Dębina) oraz
Nowy Dwór Mazowiecki (Modlin Stary, osiedle nr 8)
kontynuacja kontroli umów w zakresie wywozu nieczystości wśród wszystkich
mieszkańców oraz podmiotów gospodarczych
2008-2011
opracowanie planów zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i gaz (gm. Czosnów,
Pomiechówek, Leoncin, Nowy Dwór Maz., Zakroczym)
2008-2011
2008-2011
2008
2008-2011
zamiana kotłowni węglowych i koksowych na gazowe i olejowe
wprowadzenie obowiązku stosowania filtrów w fermach drobiowych na terenie gminy
Leoncin
2008-2011
Termin realizacji
wspieranie działań podmiotów prywatnych i publicznych na rzecz ograniczenia zjawiska
„niskiej emisji”, poprzez stosowanie technologii wykorzystujących paliwa ekologiczne,
ogrzewanie z wykorzystaniem biomasy
Działania
rozbudowa sieci gazowej na terenie gminy Zakroczym, Pomiechówek, Nowy Dwór
Mazowiecki, Czosnów
Tab.20. Wytyczne dla gminnych programów ochrony środowiska
gminy
Realizatorzy
gminy
gminy, rolnicy
gminy
gmina, WIOS, Stacja SanitarnoEpidemiologiczna
RZGW, WZMiUW, KPN
mieszkańcy
gminy
gmina
gminy
gminy
gminy
WIOŚ
gmina
zarządca drogi
gminy
zarządca sieci
gmina, WIOŚ
gmina
gminy, mieszkańcy, przedsiębiorcy
rolnicy
RZGW, WZMiUW, KPN
mieszkańcy
celowe, unijne
środki własne gmin , fundusze
celowe, unijne
celowe, unijne, mieszkańcy
budżet
zarządca drogi, przedsiębiorcy,
mieszkańcy
mieszkańcy, fundusz unijne
Budżet
8 mln
1,45 mln
5 tys.
bd
100 tys.
bd
1 mln
5 mln
6 mln
24 mln
bd
60 tys.
Bd
60 tys.
10 tys.
30 tys.
450 tys.
bd
bd
480 tys.
środki własne gmin , mieszkańcy,
przedsiębiorcy
240 tys.
Koszty szacunkowe
zł
ochrona środowiska
przyrodniczego
i krajobrazu
ochrona lasów i utrzymanie
lesistości powiatu na
dotychczasowym poziomie
ochrona dziedzictwa przyrody i
zachowanie bioróżnorodności
ograniczenie uciążliwości hałasu
i promieniowania
utrzymanie lesistości w powiecie
na obecnym poziomie i dokonanie
pojedynczych zadrzewień
ochrona ekosystemów leśnych
ochrona przyrody i krajobrazu
z uwzględnieniem wymogów UE
i promieniowania
2008-2011
2008-2011
praca ciągła
praca ciągła
kontynuacja tworzenia pasów zieleni wokół źródeł emisji hałasu, wzdłuż dróg szybkiego
ruchu, linii kolejowej (gm. Nowy Dwór Mazowiecki, Pomiechówek, Zakroczym,
Nasielsk)
egzekwowanie założeń miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w
zakresie hałasu i emisji promieniowania elektromagnetycznego
uwzględnienie oddziaływania pół elektromagnetycznych w planach zagospodarowania
przestrzennego i decyzjach lokalizacyjnych obiektów
podnoszenie świadomości społeczeństwa związanej z występowaniem źródeł
promieniowania i ich oddziaływania poprzez różnorodne media
2008-2011
praca ciągła
2008-2011
2008-2011
kontynuacja ochrony istniejących już obszarów i obiektów podlegających ochronie na
mocy prawa, respektowanie przez użytkowników środowiska zasad ekorozwoju na
terenach cennych przyrodniczo i krajobrazowo
dalsza ochrona istniejących zadrzewień śródpolnych, przydrożnych, zadrzewień na
terenie zieleni komunalnej, rozwój zieleni na terenach zurbanizowanych,
ochrona starodrzewów i parków podworskich
kontynuacja eksponowania wartości kulturowych i historycznych obiektów objętych
ochroną konserwatora zabytków
2008-2011
2008-2011
2008-2011
2008-2011
opracowanie gminnego planu zalesień gruntów rolnych o małej przydatności dla
rolnictwa, nieużytków i innych gruntów nadających się do zalesienia (gm. Zakroczym)
dalsze uwzględnienie pozytywnej roli lasów i zadrzewień wplanach zagospodarowania
przestrzennego, ograniczenie nierolniczego i nieleśnego przeznaczenia gruntów
dalsze współdziałanie z Nadleśnictwem Jabłonna i KPN w celu ochrony istniejących
lasów
prowadzenie zadrzewień i zakrzewień gruntów niskoprodukcyjnych
105
2008-2011
wyznaczenie, tworzenie, powiększanie zwartych kompleksów leśnych oraz leśnych
pasów izolacyjnych
2008-2011
2008-2011
tworzenie form ochrony przyrody
2008-2011
2008-2011
dalsze rozwijanie nowych form agroturystycznych i turystycznych na terenie gminy
Pomiechówek, Leoncin z wykorzystaniem walorów przyrodniczych
współpraca gminy i powiatu w zakresie wdrażania planu rewitalizacji terenów
praca ciągła
2008
zabezpieczenie wydm przed spłukiwaniem gleby przez wodę i rozdeptywania przez ludzi
na terenie gminy Leoncin
ochrona roślinności wodnej i szuwarowej, ochrona siedlisk bagiennych i podmokłych
2008-2011
sukcesywne eliminowanie na terenie Kampinoskiego Parku Narodowego wszelkich form
zagospodarowania nie związanego bezpośrednio z Parkiem, z wyłączeniem terenów nie
przeznaczonych do wykupu (ochrona krajobrazowa), wykup gruntów w rejonie kanału
Łasica
2008
2008-2011
2008-2011
modernizacje dróg gminnych
zwiększenie izolacyjności budynków (poprzez wymianę okien) w miejscach
występowania przekroczeń wartości progowych hałasu, w sytuacji gdy inne rozwiązania
ograniczenia emisji hałasu nie dają skutecznych rezultatów
prowadzenie działań mających na celu utworzenie rezerwatów przyrody: Zakroczymskie
Parowy i Wyspy Smoszewskie, na terenie gminy Zakroczym
2008-2011
2008
kontynuacja realizacji zadań określonych w gminnych planach gospodarki odpadami i
ich aktualizacjach
sporządzenie aktualizacji gminnych planów gospodarki odpadami
gminy, ARiMR, nadleśnictwa
gminy
gmina Zakroczym
powiat, gminy
gminy, powiat
40 tys.
3,6 mln
budżet, środki własne gmin
fundusze unijne (PROW),
nadleśnictwa
bd
40 tys.d
Bd
Bd
256 tys.
48 tys.
bd
6 tys.
5 000
500 tys.
3 mln
50 tys.
20 tys.
300 tys.
5 tys.
budżet, środki własne gmin ,
nadleśnictwa
środki własne gmin , powiatu
środki własne gmin, powiatu,
budżet
środki własne gmin, Wojewódzki
Konserwator Przyrody
gminy, Wojewódzki Konserwator
Przyrody
celowe, budżet
gminy, fundusze celowe, budżet
środki własne gminy Nowy Dwór
Mazowiecki, środki własne
powiatu, fundusze celowe
środki własne gmin, ODR,
fundusze celowe
KPN
KPN, budżet, fundusze celowe
KPN, budżet
budżet
bd
4 tys.
środki własne gmin , powiatu, ,
organizacje ekologiczne, budżet,
fundusze celowe
środki własne gmin , powiatu,,
mieszkańcy, przedsiębiorcy,
fundusze celowe
bd
bd
40 tys.
45 mln
środki własne gmin, zarządcy dróg,
fundusze celowe
24 mln
35 tys.
celowe, unijne
celowe
gminy
gminy
powiat
gminy, ODR
KPN
KPN
KPN, gminy
gmina, powiat, Wojewódzki
Konserwator Przyrody
powiat, gminy, mieszkańcy,
podmioty gospodarcze
WIOŚ, organizacje ekologiczne,
powiat, gminy
urzędy gmin
urzędy gmin, WIOŚ
urzędy gmin, zarządcy dróg
gminy
gminy
gminy
gminy
racjonalne
gospodarowanie
środowiskiem oraz
rozwój
proekologicznych
form działalności
gospodarczej
poprawa stanu
bezpieczeństwa
ekologicznego
ograniczenie
materiałochłonności,
wodochłonności,
energochłonności i odpadowości
gospodarki, rozwój
działalności gospodarczej,
wodą, zatrzymanie wody
w środowisku
zapobieganie występowaniu
nadzwyczajnych zagrożeń
podziemnych
ochrona gleb
racjonalne gospodarowanie wodą,
zatrzymanie wody w środowisku
i odpadowości gospodarki
zapobieganie skutkom awarii
przemysłowych
zapewnienie bezpiecznego
transportu substancji
niebezpiecznych
ochrona przeciwpożarowa
ochrona przeciwpowodziowa
podziemnych
ochrona gleb
2008-2011
2008-2011
2008-2011
2008-2011
2008-2011
2008-2011
2008-2011
2007-2011
dalsza likwidacja dzikich składowisk odpadów na terenie gmin, w których one istnieją
dalsze promowanie rolnictwa ekologicznego
dostosowanie formy zagospodarowania rolniczego lub leśnego do rodzaju gleb wapnowanie gleby i racjonalne stosowanie środków chemicznych i biologicznych
w produkcji rolnej
kontynuacja kontroli zawartości metali ciężkich w glebach użytkowanych rolniczo na
terenach gminy Leoncin
dalsze przywracanie wartości użytkowej glebom, które uległy degradacji
stosowanie zasad Dobrej Praktyki Rolniczej, wdrażanie programu rolnośrodowiskowego
kontynuacja odtworzenia wysokiej retencji wodnej gleb w strefie sierakowskiej i
palmirskiej (gm. Czosnów)
monitoring jakości gleb (szczególnie zawartości metali ciężkich) w strefie 50 m od osi
trasy szybkiego ruchu
2008-2011
kontynuacja współpracy z organizacjami odzysku odpadów wtórnych w celu
ograniczenia ilości wytwarzanych odpadów
106
2008-2011
2008-2011
dalsze wspieranie działań sektora prywatnego, mających na celu zwiększenie
efektywności wykorzystania energii
wdrażanie Programu Małej Retencji Wodnej dla województwa mazowieckiego:
- utworzenie na terenie powiatu nowodworskiego 38 zbiorników wodnych o łącznej
powierzchni 22 ha
2008-2011
2008-2011
wspieranie działań podmiotów gospodarczych w zakresie racjonalnego gospodarowania
zasobami środowiska
zmniejszenie wodochłonności procesów przemysłowych i rolniczych, wprowadzanie
zamkniętych obiegów wody w przemyśle, zakładanie wodomierzy
2008-2011
2008-2011
2008-2011
2008-2011
2008-2011
2008-2011
promowanie i wdrażanie najlepszych dostępnych technik (BAT) w zakresie zmniejszania
materiałochłonności i odpadowości produkcji
kontynuacja kształtowania pożądanych postaw ludności w sytuacji wystąpienia
nadzwyczajnych zagrożeń i klęsk żywiołowych
uwzględnienie w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego wymogów
ochrony przed nadzwyczajnymi zagrożeniami środowiska lub/i katastrofami naturalnymi
(powodzie)
wyznaczanie lub budowa miejsc postojowych dla pojazdów przewożących substancje
niebezpieczne
modernizacja sprzętu OSP, doposażenie jednostek straży pożarnej w sprzęt do
ratownictwa techniczno-chemiczno-ekologicznego,
2008-2011
2008-2011
2008-2011
praca ciągła
odbudowa lasów zniszczonych przez pożary, huragany, przywracanie leśnego charakteru
gruntom, które go utraciły
kontynuacja budowy sieci wodociągowej: w Wikowie Polskim i Leoncinie, w gminie
Czosnów (Małocice, Brzozówka, Aleksandrów, Kazuń Nowy, Fort Ordona, Sowia
Wola, Sady, Kaliszki, Adamówek, Cząstków Maz.), Nowy Dwór Mazwoeicki
(dziobnica Modlin Twierdza, osiedle nr 8)
dalsza poprawa standardów zaopatrzenia w wodę, ograniczenie marnotrawstwa i strat w
systemach wodociągowych (np. poprzez zakładanie wodowmierzy), preferowanie
zalesień na obszarach źródliskowych, infiltracyjnych
wyznaczenie i wprowadzenie do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego
granic obszarów bezpośredniego i potencjalnego zagrożenia powodzią
praca ciągła
prowadzenie gospodarki leśnej zgodnej z zasadami proekologicznymi
2 mln
środki własne gmin , powiatu,
ODR, ARiMR
przedsiębiorcy, RZGW
gminy
gminy
gminy
gminy
gminy, zarządcy dróg
gminy, KP PSP
przedsiębiorcy, budżet, fundusze
celowe
celowe, unijne
bd
24 tys.
4 tys.
bd
12 tys.
fundusze celowe, kredyty
preferencyjne i komercyjne,
przedsiębiorcy
bd
bd
24 tys.
bd
2 mln
150 tys.
bd
bd
17 mln
100 tys.
przedsiębiorcy, fundusze celowe,
kredyty preferencyjne i komercyjne
budżet państwa, środki własne
gmin, fundusze strukturalne
środki własne gmin, WK PSP, KP
PSP, fundusze celowe, Samorząd
Województwa Mazowieckiego
środki własne gmin, nadleśnictwa,
KP PSP, szkoły
gminy, nadleśnictwa, KP PSP, OSP,
szkoły
środki własne gmin,, fundusze
celowe, unijne, mieszkańcy
zarządcy dróg
bd
10 tys.
środki własne gmin, osoby
prywatne
WZMiUW
24 tys.
bd
240 tys.
środki własne gmin, budżet,
fundusze celowe
rolnicy, fundusze unijne
240 tys.
10 tys.
150 tys.
nadleśnictwa
budżet, nadleśnictwa, środki
własne gmin
gminy
powiat, gminy, zarządcy dróg
WZMiUW
powita, gminy, ODR, ARiMR
gmina
rolnicy
gminy, ODR
gminy
gminy
zwiększenie
aktywności
obywatelskiej
i podnoszenie
świadomości
ekologicznej
społeczeństwa
Poprawa stanu świadomości
ekologicznej społeczeństwa
środowiskiem
edukacja ekologiczna
i podnoszenie poziomu
mieszkańców
środowiskiem
zmniejszenie presji rolnictwa na
środowisko
proekologiczne inwestycje w
dziedzinie transportu
2008-2011
2008-2011
2008-2011
2008-2011
2008-2011
2008-2011
wspieranie przestawiania się gospodarstw rolnych i rozwoju rolnictwa ekologicznego i
zintegrowanego wg zasad ujętych w „Programie rozwoju rolnictwa ekologicznego na
lata 2005-2013” dla woj. mazowieckiego
promocja i utrzymanie tradycyjnego, urozmaiconego krajobrazu rolniczego poprzez
zachowanie tradycyjnych praktyk gospodarczych na terenach przyrodniczo cennych
wdrażanie programów rolnośrodowiskowych, wdrażanie rolnictwa ekologicznego
wdrażanie „Programu możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii dla
województwa mazowieckiego”:
- budowa małych elektrowni wodnych na rzece Wkrze w Kosewie, Pomiechówku,
Pomiechowie (gmina Pomiechówek) z uwzględnieniem ograniczeń na obszarach
chronionych
- budowa kotłowni na biomasę w miejscowości Gosławice Pierwsze (gmina
Pomiechówek) o mocy 0,4 MW w ośrodku szkoleniowo-wypoczynkowym NIK
współpraca międzygminna w realizacji i inwestycji proekologicznych (wodociągi,
kanalizacja, edukacja, modernizacje dróg)
2008-2011
2008-2011
2008-2011
praca ciągła
praca ciągła
dalsze zapewnienie społeczeństwu powszechnego dostępu do informacji o środowisku
dalsze wspieranie organizacji szkoleń i programów edukacyjnych dla przedsiębiorców,
nauczycieli, radnych, urzędników i in.
edukacja rolników i kadr w zakresie rolnictwa ekologicznego, Dobrych Praktyk
Rolniczych, programów rolnośrodowiskowych
dalsze wspieranie imprez masowych o tematyce ekologicznej: Dzień Ziemi, Dzień
Ochrony Środowiska, Sprzątanie Świata, ciągłe podejmowanie działań edukacyjnych,
promocyjnych w formie publikacji, konkursów, szkoleń, imprez masowych
edukacja społeczeństwa w zakresie roli i ochrony przeciwpożarowej lasów, efektywności
energetycznej, oszczędzania wody, ochrony przed hałasem (akcje ulotowe, plakaty,
imprezy masowe, konkursy itp.)
107
2008-2011
dalsze wspieranie działań organizacji pozarządowych w zakresie edukacji ekologicznej
ekologiczne
powiat, gminy, ODR
gminy
gminy
gminy, powiat
ekologiczne
gminy, WIOŚ
2008-2011
gminy
organizacje ekologiczne, fundusze
celowe
fundusze celowe
ODR, fundusze celowe
środki własne gmin , budżet
środki własne gmin, budżet,
fundusze celowe
gminy, organizacje ekologiczne,
powiat, ODR, WFOŚiGW, MŚ
celowe
gminy
2008-2011
1 mln
przedsiębiorcy, środki własne
gmin, RZGW, fundusze celowe
24 tys.
96 tys.
bd
24 tys.
6 tys.
24 tys.
30 tys.
bd
bd
bd
24 tys.
288 tys.
30 tys.
bd
60 tys. (kotłownia na
biomasę)
1 mln
ODR, ARiMR, rolnicy, fundusze
celowe
środki własne gmin ,
bd
ODR, ARiMR, środki własne gmin
rolnicy , fundusze celowe
100 tys.
bd
ODR, środki własne gmin, rolnicy,
fundusze celowe
350 tys.
ODR, ARiMR, rolnicy, fundusze
celowe
bd
bd
środki własne gmin, budżet, Urząd
Marszałkowski
koleje, przedsiębiorcy
bd
gminy
gminy
gminy
ODR, ARiMR, rolnicy
ODR, gminy, rolnicy
ODR, gminy, rolnicy
powiat, gminy, koleje,
przedsiębiorcy
gminy, WZMiUW
gminy
praca ciągła
2008-2011
dalsze uwzględnianie przepisów ochrony środowiska w miejscowych planach
zagospodarowania przestrzennego, wyznaczenie w miejscowych planach obszarów
szczególnie cennych przyrodniczo
uwzględnienie ochrony wartości przyrodniczych i krajobrazowych w planowaniu
inwestycji
dalsza analiza i kontrola wybranych pozwoleń ekologicznych i przestrzegania
nałożonych obowiązków w zakresie ochrony i korzystania ze środowiska
prowadzenie edukacji ekologicznej i kontynuacja budowy centrum edukacji
ekologicznej w Sochaczewie, promowanie postaw proekologicznych
2008-2011
2008-2011
dalsze organizowanie szkoleń dla pracowników wydziału ochrony środowiska
wzmocnienie jakościowe i ilościowe służb ochrony środowiska
2008
2008-2011
promocja i stosowanie zasad Dobrej Praktyki Rolnej
opracowanie aktualizacji gminnych programów ochrony środowiska
2008-2011
promocja i ograniczenie spływu zanieczyszczeń azotanowych ze źródeł rolniczych
poprzez budowę płyt obornikowych, zbiorników na gnojówkę
2008-2011
2008-2011
kontynuacja kontroli prawidłowego funkcjonowania melioracji wodnych
prowadzenie polityki sprzyjającej rozwojowi komunikacji zbiorowej, zwiększenie
udziału transportu kolejowego
2008-2011
kontynuacja ograniczenie zużycia wody podziemnej, poprzez uchwalenie (w gminach:
Zakroczym, Nowy Dwór Mazowiecki, Nasielsk) i egzekwowanie przyjętego regulaminu
zaopatrzenia w wodę i odprowadzenia ścieków
- budowa wodnych urządzeń piętrzących służących celom rolniczym i
przeciwerozyjnym na Wiśle i Bzurze
Wyjaśnienie skrótów:
większa aktywność społeczeństwa
na rzecz ochrony środowiska
KP PSP Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej
MZDW- Mazowiecki Zarząd Dróg Wojewódzkich
GDDKiA -Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad
MŚ- Ministerstwo Środowiska
WFOŚiGW -Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
WIOŚ -Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska
KPN -Kampinoski Park Narodowy
RZGW- Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej
ODR- Ośrodek Doradztwa Rolniczego
WZMiUW - Wojewódzki Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych
ARiMR - Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa
większa aktywność
społeczeństwa na rzecz ochrony
środowiska
2008-2011
2008-2011
2008-2011
rozbudowa bazy turystyczno-wypoczynkowej
wspieranie rozwoju gospodarstw agroturystycznych
promocja dziedzictwa kulturowego, walorów przyrodniczych i turystycznych powiatu na
targach, wystawach, imprezach o charakterze lokalnym, regionalnym, krajowym
108
kontynuacja organizowania konkursów, wystaw, imprez aktywizujących społeczeństwo
do troski o środowisko
dalsze tworzenie partnerstwa publiczno – prywatnego na rzecz rozwiązywania
problemów ochrony środowiska
kontynuacja wspierania aktywności obywateli podejmujących działania na rzecz ochrony
środowiska, np. usuwanie azbestu, promowanie osób i organizacji aktywnie działających
na rzecz środowiska
gminy, powiat, nadleśnictwa,
gminy, powiat
2008-2011
2008-2011
ekologiczne
gminy, powiat, ODR
2008-2011
2008
2008-2011
przygotowania programu wspierania zrównoważonego rozwoju usług turystycznych na
obszarach cennych przyrodniczo i krajobrazowo (Kampinoski Park Narodowy)
praca ciągła
kształtowanie proekologicznych postaw konsumpcji w celu zminimalizowania ilości
powstających odpadów i kontynuowania ich segregacji
720 tys.
310 tys.
nadleśnictwa, organizacje
100 tys.
25 tys.
środki własne gmin, przedsiębiorcy
celowe, unijne
240 tys.
bd
1 mln
1 mln
przedsiębiorcy
przedsiębiorcy
ODR, przedsiębiorcy
organizacje
12 tys.
środki własne gmin ,powiatu,
celowe
6. ANALIZA ODDZIAŁYWANIA PROGRAMU NA ŚRODOWISKO
Przewidywane korzyści dla środowiska w wyniku realizacji aktualizacji Programu
ochrony środowiska dla powiatu nowodworskiego na lata 2008-2011 z perspektywą
do 2015 roku.
W wyniku podjętych działań z zakresu:
•
ochrony powietrza atmosferycznego - nastąpi zmniejszenie „niskiej” emisji gazów
i szczególnie pyłu zawieszonego oraz poprawa stanu jakości powietrza
•
ochrony przed hałasem - nastąpi poprawa stanu technicznego dróg i tras
kolejowych i tym samym obniży się emisja hałasu komunikacyjnego, powstaną
mapy akustyczne obrazujące zanieczyszczenie hałasem
•
ochrony przed polami elektromagnetycznymi- zostaną utworzone (o ile zajdzie
taka potrzeba) obszary ograniczonego użytkowania, nastąpi wzrost świadomości
mieszkańców w zakresie zagrożeń jakie stwarzają pole elektromagnetyczne
•
ochrony zasobów wodnych - nastąpi zwiększenie liczby mieszkańców objętych
siecią kanalizacyjną oraz zwiększenie ilości oczyszczanych ścieków. Nastąpi
polepszenie jakości wód powierzchniowych. W wyniku zastosowania technologii
zamkniętego obiegu wody zmniejszy się zużycie tego cennego surowca
•
ochrony gleb - nastąpi rekultywacja zdegradowanych terenów oraz poprawa
jakości gleb poprzez m.in. zastosowanie rolnictwa ekologicznego
•
ochrony przyrody - nastąpi wzrost powierzchni obszarów objętych ochroną,
powstaną plany ochrony umożliwiające skuteczniejszą ochronę przyrody,
zwiększy się świadomość ekologiczna społeczeństwa, zahamowana zostanie
degradacja obszarów cennych przyrodniczo
•
ochrony lasów - powierzchnia terenów zalesionych pozostanie na poziomie z roku
2006- ponad 25 %, wzrośnie odporność drzewostanu, zahamuje się niekorzystną
antropopresję szczególnie na obszary Kampinoskiego Parku Narodowego
•
bezpieczeństwa ekologicznego - wzrośnie stopień ochrony przeciwpowodziowej
obszarów wzdłuż Wisły i Narwi, nastąpi poprawa stanu urządzeń wodnych,
wzrośnie świadomość społeczeństwa w zakresie zagrożeń naturalnych i
cywilizacyjnych, rozwinie się nowoczesny system ratownictwa ekologicznotechniczno-chemicznego
•
zarządzania środowiskiem - nastąpi wzrost świadomości ekologicznej
społeczeństwa, samorządowców, wzrośnie aktywność mieszkańców w zakresie
109
podejmowania działań służących ochronie środowiska, zmaleje bezrobocie,
wzrośnie ilość przedsiębiorstw posiadających certyfikaty ekologiczne
Przewidywane zagrożenia dla środowiska w wyniku realizacji aktualizacji Programu
ochrony środowiska dla powiatu nowodworskiego na lata 2008-2011 z perspektywą
do 2015 roku.
Najważniejszym zagrożeniem dla środowiska związanym z realizacją programu
może być nieterminowe realizowanie zapisanych w nim działań.
Poza tym negatywnie na środowisko mogą oddziaływać niektóre zaproponowane
przedsięwzięcia inwestycyjne takie jak:
•
budowa zbiorników wodnych - nastąpi pogorszenie jakości krajobrazu, mogą one
negatywnie oddziaływać na ekosystemy wodne ale zależy to od ich wielkości;
proponowane małe zbiorniki w niewielkim stopniu będą oddziaływać na ekosystemy
rzeczne i ekotonowe.
•
rozwój infrastruktury turystycznej - nastąpi zajęcie gruntu pod nowe hotele,
pensjonaty itp., zwiększy się ilość turystów penetrujących obszary chronione a co za
tym idzie wzrośnie presja człowieka na środowisko, może dojść do nieprawidłowego
zagospodarowywania odpadów.
Zarówno ww inwestycje jak i inne np. modernizacja dróg będą oddziaływać na środowisko
lokalnie.
W celu minimalizacji oddziaływania tych obiektów na środowisko należy już na
etapie projektowania zapewnić rozwiązania prowadzące do ograniczenia negatywnego
oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. W trakcie realizacji przedsięwzięcia jak i
w czasie jego eksploatacji należy zwracać uwagę na minimalizowanie negatywnego
oddziaływania tych obiektów na środowisko np. poprzez prawidłowe zagospodarowanie
odpadów, ograniczenie emisji hałasu, zabezpieczenie terenu budowy, oszczędność wody,
energii i surowców.
7. METODY KONTROLI PROGRAMU
110
Osiąganie celów ustalonych w programie ochrony środowiska podlegać powinno
obiektywnej kontroli. Kontrola ta opierać się będzie na informacjach pozyskiwanych
z Państwowego Monitoringu Środowiska (prowadzonych przez PIOŚ, PIG) oraz z systemu
statystyki państwowej.
Kontrola wdrażania przebiegu realizacji Programu i oceny realizacji Programu
w aspekcie realizacji założonych celów opierać się będzie o:
1.
monitoring wdrażania Programu, polegał będzie na ocenie w zakresie:
•
określenie stopnia realizacji przyjętych celów;
•
oceny realizacji programów i projektów inwestycyjnych w ochronie
środowiska;
•
określenie stopnia rozbieżności (%) pomiędzy przyjętymi celami i
działaniami, a ich wykonaniem;
•
analizy przyczyn tych rozbieżności.
Analiza przyczyn rozbieżności powinna obejmować ocenę w zakresie:
możliwości finansowych realizacji działań i poszczególnych zadań;
możliwości technicznych wykonania zadań (m.in. zasoby ludzkie,
wyposażenie techniczne);
stopnia zaangażowania instytucji odpowiedzialnych za realizację działań;
reakcji społeczeństwa na propozycje działań zawartych w Programie;
aktualnych możliwości prawnych;
aktualnych
priorytetów,
określonych
w
dokumentach
rządowych
i wojewódzkich.
2.
monitoring skutków realizacji Programu, w tym monitoring świadomości społecznej.
Monitoring skutków realizacji Programu prowadzony będzie poprzez ocenę:
poprawy standardów jakości środowiska;
poprawy poziomu i jakości życia mieszkańców;
Mierniki te w zasadzie mogą być zastosowane jedynie do oceny stopnia osiągania
celów w skali całego Państwa. W „Programie Ochrony Środowiska Województwa
Mazowieckiego na lata 2007-2010 z uwzględnieniem perspektywy do 2014 r.” określony
został zestaw mierników z zaleceniem ich stosowania do monitorowania zmian stanu
środowiska w skali województwa. W dostosowaniu do powiatu nowodworskiego
przyjmuje się następujące mierniki:
111
Tab. 21. Mierniki oceny wdrażania programu ochrony środowiska
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
Wartość wskaźnika dla roku
bazowego 2006
Wskaźniki
Wskaźnik proporcji pomiędzy długością sieci kanalizacyjnej i
wodociągowej km/km
Długość sieci wodociągowej
Długość wybudowanej sieci wodociągowej
Długość wybudowanej sieci kanalizacyjnej km
Długość sieci kanalizacyjnej km
Wskaźnik skanalizowania powiatu, km sieci/100 km
Ilość wybudowanych i zmodyfikowanych oczyszczalni ścieków
Wskaźnik liczby mieszkańców korzystających z sieci wodociągowej
Wskaźnik liczby mieszkańców obsługiwanych przez oczyszczalnie
ścieków %
przepustowość przekazanych do eksploatacji oczyszczalni ścieków
m3/d
Wskaźnik wytworzonych odpadów przemysłowych i komunalnych
ton/km2/rok
Ilość wytworzonych odpadów komunalnych t/rok
ilość wytworzonych odpadów komunalnych na jednego mieszkańca
w ciągu roku (kg),
% odpadów komunalnych składowanych
Ilość wytworzonych odpadów przemysłowych t/rok
Wskaźnik wykorzystania odpadów przemysłowych%
Ilość unieszkodliwianych odpadów niebezpiecznych
przemysłowych %
komunalnych i %
Jakość powietrza
19.
Wskaźnik emisji gazów i pyłów do atmosfery ze źródeł szczególnie
uciążliwych t/rok
20.
21.
liczba instalacji działających w oparciu o odnawialne źródła energii
ilość rolników korzystających z programów rolno – środowiskowych
oraz wielkość wypłaconych im środków finansowych z tego tytułu
Jakość wód powierzchniowych
pobór wody dla celów gospodarczych, produkcji i usług ( tys.m3)
Pojemność retencyjna nowo wybudowanych zbiorników
Ilość wybudowanych i zmodernizowanych budowli
hydrotechnicznych
Wskaźnik lesistości %
Powierzchnia nowo zalesionych gruntów ha
Długość zmodernizowanych wałów przeciwpowodziowych km
Częstotliwość występowania poważnej awarii lub klęski żywiołowej
awaria/rok/100 km2
zakłady stanowiące potencjalne zagrożenie wystąpienia poważnej
awarii przemysłowej
wysokość nakładów z budżetu powiatu na edukację ekologiczną zł
Wskaźnik powierzchni ostoi systemu NATURA 2000 % pow.
powiatu
Powierzchnia obszarów NATURA 2000 ha
Wskaźnik pow. konserwatorskiej ochrony przyrody % pow. powiatu
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
112
0,19
682,0 km
130,6
18,8
0
76
52,83
0
67,6
13 567,7
270
99,8
33 378
95
98,5
22,5
C
Pył - 47
SO2 - 153
NOx - 69
CO - 79
CO2 - 37 930
bd
bd
Narew, Wkra-IV, Wisła- V
576 (2005 r.)
0
0
25,9
15,2
5,25 km
brak
2
570
3,1
109,9
61

plik do pobrania - Biuletyn Informacji Publicznej Starostwa

Transkrypt

Podobne dokumenty

Zarządzenie Nr 34/2010 z dnia 20 maja 2010 r. w sprawie

Opinia Wychowawcy Kandydata na Prezydenta Samorządu

projekt uchwały w sprawie wyrażenia zgody na nabycie

UCHWAŁA Nr X/63/2015 z dnia 15 października 2015 r. w sprawie

Uchwała Nr V/36/2015 z dnia 19 marca 2015r. w sprawie przyjęcia

Przyjąć plan pracy Rady Powiatu Nowodworskiego na 20lO rok w

w sprawie zmiany nazwy Zespołu Szkół Specjalnych w Nowym

OBWIESZCZENIE STAROSTY NOWODWORSKIEGO

3.t)~QM.

uchwała nr 229/2009 z dnia 12 maja 2009 r. w sprawie zmian w