KUKÓW

Kuków
KUKÓW
Wieś położona w dolinie potoku Koconka, przy drodze krajowej z Żywca do Suchej Beskidzkiej, na
wysokości 430 m. u południowo-wschodnich podnóży Wajdów Gronia.. Miejscowość otaczają
niewysokie szczyty pasma pewelsko-ślemieńskiego: od północy Capia Górka (623 m n.p.m.), od
południa Chrząszczowa Góra (560 m n.p.m.), od zachodu Palenica (624 m n.p.m.) i wspomniany
Wajdów Groń (677 m n.p.m.). Osada została założona w XVII wieku przez Piotra Komorowskiego, do
końca II wojny światowej należała do dóbr suskich.
Wielu jeszcze mieszkańców tradycyjnie zajmuje się stolarstwem i ciesielstwem. We wsi przetrwała
kamienna kapliczka z 1708 roku z kamiennym posągiem Chrystusa Frasobliwego. Kuków jest
dobrym miejscem do wypadów w pasma Beskidu Małego (Leskowiec), jak i Średniego (Wajdów Groń,
Palenica). Szczególnie zachęcamy do spaceru na szczyt Palenicy, skąd można podziwiać szczególnie
piękne widoki Beskidów. To dobre miejsce do rozbicia namiotu, a płynące potoki zachęcają
wczasowiczów do letnich kąpieli.
Skąd się wzięła nazwa Kuków i Ździebel?
Początków wsi Ździebel dopatrywać się należy w XVII w. Jest ona wymieniana w dokumentach
wydawanych przez suski dwór, jako jedna z wsi doń należąca. Osobno wymieniany jest wówczas
Kuków. Kiedy połączono obie wsie tego dokładnie niewiadomo. Być może do połączenia doszło w
1785 roku kiedy to Kuków odłączył się od Lachowic (w latach 1696-1785 Kuków stanowił część
Lachowic).
Gdzie możemy doszukiwać się pochodzenia nazwy Ździebel? W Polsce nie ma wsi o tej samej bądź
podobnej nazwie, więc nie ma możliwości znalezienia informacji o innym Ździeblu. W tej sytuacji
konieczne jest poszukiwanie miejscowego źródła tej nazwy. Nazwa Ździebel nasuwać nam może
skojarzenia z nazwą Źdźbło. Gdy weźmiemy pod uwagę, iż sąsiadujące ze Ździeblem Mączne było
osadą rolniczą, a mieszkańcy trudnili się uprawą zboża, to i być może podobny typ gospodarki był
prowadzony na Ździeblu. Wiemy również, że nie tylko Mączne, ale i Kuków były osadami bardziej
rolniczymi niż pasterskimi i wśród mieszkańców przeważali Polacy nad Wołochami.
Idąc tym tokiem myślenia, nożna domniemywać, iż nazwa Ździebel mogłaby pochodzić od źdźbeł
uprawianych tu na większą, niż w sąsiednich wsiach, skalę zbóż.
Druga z interesujących nas wsi
- Kuków nie jest jedyną wsią o tej nazwie w Polsce. Kuków odnajdziemy również niemal na drugim
końcu Polski nieopodal Suwałk. Nic nam to jednak nie pomoże w poszukiwaniu pochodzenia nazwy
"naszego" Kukowa, bowiem informacje o Kukowie w okolicach Suwałk są bardzo skromne i zupełnie
nieprzydatne. Sięgając jednak do znanego nam dobrze "Dziejopisu Żywieckiego" Andrzeja
Komonieckiego można pokusić się o pewne przypuszczenia. Co prawda Komoniecki nie wyjaśnił
nazwy Kuków, niemniej jednak gdy spojrzymy na sposób wyjaśniania niektórych nazw to odpowiedź
nasunie się nam sama: Świnna - od świń, Jeleśnia - od jeleni, Wieprz - od wieprzy, Żabnica - od żab,
Jeżowice - od jeżów, no i co istotne Kurów - od kur, a Gilowice - od gilów.
Z braku źródeł i innych możliwości wyjaśnienia nazwy założyć musimy, iż nazwa Kuków (identycznie
jak Kurowa i Gilowic) pochodzi od ptaków - w przypadku Kukowa kukułek, które mogły masowo
występowały w lasach na tym terenie w początkach istnienia wsi.