Ruch komórki, zwany migracją, jest niezmiernie ważnym aspektem
Transkrypt
Ruch komórki, zwany migracją, jest niezmiernie ważnym aspektem
Nr wniosku: 248201, nr raportu: 13502. Kierownik (z rap.): mgr Aleksandra Simiczyjew Ruch komórki, zwany migracją, jest niezmiernie ważnym aspektem prawidłowego funkcjonowania każdego organizmu. Jednakże może on również odgrywać rolę negatywną – podczas metastazy czyli przerzutowania nowotworów. Proces metastazy rozpoczyna się od migracji komórek guza pierwotnego w kierunku naczynia krwionośnego, a następnie przedostaniu się ich do światła naczynia. Później komórki transportowane są w odległe rejony organizmu, gdzie opuszczają naczynie, po czym osiedlają się w nowym miejscu. Proces przerzutowania stanowi główną przyczynę zgonów pacjentów chorujących onkologicznie i jest jedną z najtrudniejszych barier w skuteczności leczenia nowotworów. Dlatego poznanie molekularnych podstaw tego zjawiska jest tak istotne. Istnieją dwa główne typy ruchu komórek nowotworowych - mezenchymalny i ameboidalny. Komórki poruszające się mezenchymalnie przyjmują wydłużony kształt, a w trakcie ruchu wydzielają proteazy – enzymy trawiące składniki macierzy pozakomórkowej, które ułatwiają im ruch poprzez tkanki. Komórki poruszające się ameboidalnie natomiast przyjmują zaokrąglony kształt, a do poruszania się nie wykorzystują proteaz, tylko przeciskają się przez przestrzenie istniejące w obrębie macierzy. Bez względu jednak na rodzaj ruchu, kluczową rolę w tym procesie odgrywa białko- aktyna. Występuje ona w komórkach w dwóch odmianach, zwanych izoformami β i γ. Szereg danych wskazuje na to, że poziom aktyn β i γ ulega zmianie w komórkach nowotworowych, co może wpływać na wzrost ich ruchliwości. Jak dotąd nie został jednak opisany związek pomiędzy poziomem β i γ aktyny, a szybkością rozprzestrzeniania się nowotworów reprezentujących odmienne typy ruchu. Ustalenie roli białek decydujących o zdolnościach migracyjnych komórek, w tym izoform aktyny, ma niezwykle istotne znaczenie. Pozwala bowiem na dalsze poszerzanie wiedzy w zakresie molekularnych podstaw migracji komórek nowotworowych i może prowadzić do ustalenia nowych celów terapeutycznych w walce z rakiem. Realizowany przeze mnie projekt pozwolił na stwierdzenie, że obie izoformy aktyny: β i γ odgrywają równorzędną rolę w procesie migracji komórek nowotworowych, niezależnie od reprezentowanego przez nie typu ruchu. Podwyższony poziom obu aktyn w komórkach prowadzi do zwiększenia ich zdolności migracyjnych i inwazyjnych. W przypadku komórek migrujących mezenchymalnie może to mieć związek z tworzeniem przez nie większej ilości aktywnych inwadopodiów – wypustek komórkowych, umożliwiających komórkom przemieszczanie się przez tkanki. Projekt pozwolił na lepsze poznanie molekularnego podłoża migracji komórek nowotworowych i udziału inwadopodiów w tym procesie. Wyniki uzyskane w trakcie realizacji stypendium powstały w Zakładzie Patologii Komórki, na Wydziale Biotechnologii Uniwersytetu Wrocławskiego oraz podczas stażu, który odbyłam w Laboratorium Biologii Molekularnej i Biochemii Cytoszkieletu Aktynowego na Uniwersytecie w Gandawie (Belgia).