przewodnik dydaktyczny - Warszawski Uniwersytet Medyczny

Transkrypt

WARSZAWSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY
PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY
DLA STUDENTÓW I ROKU
Kierunku Lekarsko Dentystycznego
I WYDZIAŁU LEKARSKIEGO
ODDZIAŁU STOMATOLOGII
200 LAT ISTNIENIA 1809 – 2009
WARSZAWA 2009 / 2010
61
Na okładce przedstawiono Godło Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
Opracowanie edytorskie i druk:
Oficyna Wydawnicza Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
Zam. 315 / 2009
nakład 140 egz.
tel. (022) 5720 327
e-mail: [email protected]
www.oficynawydawnicza.wum.edu.pl
62
I WYDZIAŁ LEKARSKI
ODDZIAŁ STOMATOLOGII
I ROK
KIERUNEK LEKARSKO DENTYSTYCZNY
Warszawski Uniwersytet Medyczny
2009 / 2010
Szanowni Państwo
Serdecznie witam w murach warszawskiej Alma Mater. Gratuluję wyboru studiów
oraz uzyskania indeksu Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego – Uczelni chlubiącej
się długą, bo już 200-letnią tradycją – znanej ze swojego poziomu naukowego nie tylko
w kraju, ale także i poza jego granicami.
Indeks, którego zdobycie nie było łatwe, potwierdza przynależność do środowiska
akademickiego oraz umożliwia współuczestnictwo w innym niż dotąd życiu społeczności uniwersyteckiej. Od tej chwili jesteście Państwo Studentami I roku Oddziału
Stomatologii kierunku lekarsko-dentystycznego I Wydziału Lekarskiego WUM, którą
ukończycie Państwo za pięć lat i uzyskacie dyplom lekarza dentysty.
Pierwszy rok studiów w Oddziale Stomatologicznym poświęcono przedmiotom teoretycznym. Chociaż ich opanowanie wymaga pełnej mobilizacji oraz wewnętrznej dyscypliny, to jednak gruntowna znajomość teoretycznych podstaw jest niezbędna dla zrozumienia przedmiotów klinicznych.
Jedynie słuszna, dla opanowania rozległej wiedzy medycznej, wydaje się droga, która
wiedzie od teorii do praktyki. A zatem tylko w ten sposób można zrealizować cel studiów
medycznych. Jest nim zaś wykształcenie dobrego lekarza dentysty, który będzie z powołaniem niósł pomoc chorym.
W przewodniku dydaktycznym przeznaczonym dla Państwa, zamieszczono informacje o przedmiotach nauczania na I roku studiów stomatologicznych. Podano ramowy
rozkład zajęć oraz programy nauczania realizowane w Katedrach, Zakładach i Klinikach.
Istotną informacją zawartą w programie są adresy placówek, w których będą odbywały
się wykłady i ćwiczenia oraz nazwiska nauczycieli akademickich odpowiedzialnych za
nauczanie danego przedmiotu.
Mam nadzieję, iż przewodnik ten ułatwi pierwsze kontakty i orientację w nowym środowisku, a także szybką adaptację i zintegrowanie się z nim, a władze Uczelni zapewniają, że będą otwarte na wszelkie konstruktywne propozycje i uwagi studentów, dotyczące
procesu dydaktycznego w Uczelni.
Życzę wytrwałości, wszelkiej pomyślności i sukcesów nie tylko na I roku, lecz przez
całe studia oraz pełnej satysfakcji z obranego kierunku
Warszawa, dnia 28.IX.2009 r.
Prodziekan I Wydziału Lekarskiego
ds. Oddziału Stomatologii
Prof. dr hab. med. Renata Górska
Spis treści
1.
Nauczanie stomatologii w Warszawie.................................................................. 6
2.
Władze Uczelni........................................................................................................... 11
3.
Plan studiów na roku akademickim 2009 / 2010................................................ 12
4.
Podział roku akademickiego 2009 / 2010............................................................. 13
5.
Anatomia człowieka.............................................................................................. 14
6.
Bezpieczeństwo pracy i ergonomia w stomatologii......................................... 19
7.
Biofizyka.................................................................................................................. 21
8.
Biologia.................................................................................................................... 23
9.
Chemia (1 rok) i biochemia (2 rok)...................................................................... 26
10. Histologia, cytologia i embriologia..................................................................... 30
11. Język łaciński.......................................................................................................... 36
12. Języki obce (język polski, francuski, niemiecki lub rosyjski) ...................................... 38
13. Materiałoznawstwo stomatologiczne................................................................. 41
14. Pierwsza pomoc medyczna.................................................................................. 44
15. Podstawy psychologii lekarskiej......................................................................... 45
16. Propedeutyka medycyny uzależnień................................................................. 47
17. Przedmiot do wyboru (filozofia, historia stomatologii, socjologia medycyny)...... 50
18. Przysposobienie biblioteczne............................................................................... 54
19. Technologia informatyczna.................................................................................. 55
20. Wychowanie fizyczne............................................................................................ 58
21. Informacje socjalno-bytowe.................................................................................. 59
22. Inne informacje....................................................................................................... 59
23. Samorząd studencki 2009 / 2010........................................................................... 59
NAUCZANIE STOMATOLOGII W WARSZAWIE
Pierwsze wzmianki o nauczaniu dentystyki w Królewskim Uniwersytecie Warszawskim pochodzą z 1818 roku. Wydział Lekarski tegoż Uniwersytetu kształcił obok lekarzy
wyższych i niższych, również akuszerów, okulistów i dentystów. Prof. Klemens Nowicki
prowadził wówczas pierwsze wykłady z zakresu chorób oczu, kości i zębów.
Obok działalności dydaktycznej i naukowej Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego, pracę naukową prowadziło równolegle powstałe w dniu 6 grudnia 1820 r. Warszawskie Towarzystwo Lekarskie. Skupiało ono w swych szeregach wielu przedstawicieli
świata lekarskiego wykazujących zamiłowanie do pracy naukowej. Wśród nich znaleźli się
również wybitniejsi dentyści warszawscy, jak Maciej Lewestamm i Jan Anns.
W 1857 r. Uniwersytet zmienił nazwę na Cesarsko-Królewską Medyko-Chirurgiczną
Akademię. Akademia miała prawo przyznawania obok stopni lekarskich także stopnie
specjalno-praktyczne, a wśród nich stopień dentysty.
Z chwilą powstania Szkoły Głównej, Warszawska Akademia Medyko-Chirurgiczna została przekształcona w Wydział Lekarski tej szkoły, a następnie w 1869 r. w Cesarski Uniwersytet
Warszawski. Wychowankami tego Uniwersytetu byli m. in.: Bolesław Dzierżawski – założyciel
i redaktor pierwszego zawodowego czasopisma pod nazwą „Przegląd Dentystyczny” i Maurycy Krakowski – redaktor „Kroniki Dentystycznej” ukazującej się od 1903 do 1939 r. – autor
kalendarza dentystycznego na 1898 r.
W rozwoju szkolnictwa dentystycznego XIX w. pionierską rolę odegrał Petersburg. Tam
bowiem Polacy w osobach Tadeusza Ważyńskiego w r. 1882 i Heleny Wougl-Świderskiej w latach
dziewięćsetnych założyli pierwsze szkoły dentystyczne i lekarsko-dentystyczne. Stamtąd
wyszło sporo polskich lekarzy dentystów posiadających wykształcenie ogólnolekarskie.
Na tych wzorach powstały w Warszawie w ostatnim dziesięcioleciu XIX w. pierwsze prywatne szkoły dentystyczne. Założycielami ich byli: J. Levy (1891 r.), L. Szymański
(1897 r.), a następnie A. Tropp i J. Tumarkin. Nauka w szkołach prywatnych trwała 4-5 semestrów i obejmowała wykłady teoretyczne i ćwiczenia praktyczne. Po złożeniu egzaminów
przed Komisją Szkolną, a następnie Uniwersytecką absolwenci uzyskiwali dyplom lekarza
dentysty. Tytuł ten otrzymało łącznie około 3000 osób.
Duże znaczenie dla dalszego rozwoju szkolnictwa dentystycznego miała działalność
Warszawskiego Towarzystwa Odontologicznego, które równolegle z działalnością szkoleniowo-naukową i organizacyjną wnioskowało do Rektora Uniwersytetu Warszawskiego w sprawie reformy studiów dentystycznych. Postulowało m. in. potrzebę powołania
państwowych szkół dentystycznych. Szkołom prywatnym zarzucano zbyt niski poziom
nauczania i dominację celów merkantylnych.
W 1920 roku otwarto w Warszawie Państwowy Instytut Dentystyczny (PID). Pierwszym dyrektorem PID został prof. Franciszek Zwierzchowski.
Trudności finansowe i lokalowe pozwoliły na uruchomienie początkowo tylko trzech katedr.
Kierownictwo Katedry Dentystyki Zachowawczej powierzono prof. F. Zwierzchowskiemu, Chirurgii
Stomatologicznej dr med. A. Meissnerowi i Techniki Dentystycznej dr med. L. Brennejsenowi. Klinika
Ortodontyczna powstała dopiero w 1926 roku pod kierunkiem prof. M. Zeńczaka (ryc. 1).
Nauka w PID była płatna i trwała 4 lata. W latach 1920-1933 Instytut ukończyło
1467 osób otrzymując dyplom lekarza dentysty. PID nie był jednak w pełni szkołą akademicką i nie miał uprawnień do nadawania tytułów naukowych.
15 marca 1933 r. na podstawie Ustawy o szkołach akademickich PID zaliczony został do rzędu Wyższych Szkół Państwowych uzyskując nazwę Akademii Stomatologicznej. Pierwszym Rektorem Akademii został prof. R. Nitsch a prorektorem prof. H. Wilga.
W skład Rady Profesorów i kadry nauczającej wchodzili m. in. profesorowie: S. Pieńkowski
– późniejszy rektor UW, E. Loth, L. Paszkiewicz, J. Modrakowski, H. Wilga, W. Cybulski, A.
Meissner, M. Zeńczak, F. Czubalski, T. Janiszewski, M. Konopacki, K. Kaczyński, M. Grzybowski,
C. Pawłowski, K. Szepelski, J. Grzybowski.
Wybuch wojny w 1939 r. doprowadził do zniszczenia całego wieloletniego dorobku Akademii Stomatologicznej. W okresie okupacji hitlerowskiej wszystkie wyższe uczelnie zostały zlikwidowane. Pomimo oficjalnego zakazu władz powołano w Warszawie konspiracyjną
Akademię Stomatologiczną, której rektorem mianowano prof. W. Cybulskiego. W Akademii
studiowało około 80 studentów. W nauczaniu zaangażowanych było blisko 30 profesorów
i asystentów. Spośród stomatologów wymienić należy m. in. M. Zeńczaka, F. Bohdanowicza,
W. Nowaka, J. Zemłową, A. Grzybowską, H. Kozłowską-Morawską i M. Świderskiego.
Dzięki ogromnemu patriotyzmowi, odwadze i poczuciu odpowiedzialności grupy
warszawskich lekarzy – w większości byłych nauczycieli – nauczanie młodzieży akademickiej nie zostało przerwane.
W 1945 roku rozpoczęła działalność jako jedna z pierwszych szkół wyższych Akademia Stomatologiczna w Warszawie. Rektorem uczelni został wybrany 27 grudnia 1945 r.
prof. dr wszechnauk lekarskich Marian Zeńczak. Po jego śmierci (1948 r.) obowiązki rektora
przejął dotychczasowy prorektor prof. Cezary Pawłowski i pełnił je do 1.09.1949 r.
Uruchomienie uczelni było szczególnie utrudnione z powodu braku kadry, odpowiedniego
lokalu oraz sprzętu, materiałów i leków. W budynku przy ul. Narbutta 33 znalazły tymczasową
siedzibę cztery katedry stomatologii wraz z sekretariatem uczelni. W organizowaniu szkoły znaczące zasługi wnieśli prof. M. Zeńczak i Z. Groszewski przy wydatnej pomocy i wsparciu ówczesnego dziekana Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Warszawskiego prof. F. Czubalskiego.
Najwyższym organem Kolegialnym Uczelni była Rada Profesorów. W jej skład wchodzili profesorowie: Franciszek Czubalski, Roman Poplewski, Juliusz Zweibaum; docenci: Janina
Dąbrowska, Kazimierz Kaczyński, dr Franciszek Borusiewicz oraz lek. dent.: Aleksander Ujejski
i Janusz Krzywicki jako sekretarz Rady. Funkcję kierownika sekretariatu objął Zygmunt Groszewski (zatrudniony na tym stanowisku od roku 1922).
Rada Profesorów na pierwszym posiedzeniu w dniu 9.02.1946 r. powołała na stanowisko Kierownika Katedry Dentystyki Zachowawczej lek. J. Krzywickiego, Chirurgii Szczękowej doc. dr med. F. Borusiewicza, Protetyki Dentystycznej lek. dent. A. Ujejskiego i Ortodoncji prof. M. Zeńczaka.
Nauczanie przedmiotów ogólnolekarskich odbywało się w katedrach Wydziału Lekarskiego na zasadach zleconych wykładów i ćwiczeń.
Władze państwowe postawiły Akademii Stomatologicznej niezwykle trudne i ambitne
zadanie wyrównania w pierwszym dziesięcioleciu powojennym ubytku kadr lekarskich
spowodowanych II wojną Światową.
Studia w Akademii trwały 4 lata. O przyjęcie mogli ubiegać się kandydaci posiadający świadectwo dojrzałości liceów ogólnokształcących. Podstawą przyjęcia na studia były:
wynik egzaminu wstępnego, zaangażowanie społeczno-polityczne oraz pochodzenie społeczne kandydatów. Preferencje miała młodzież pochodzenia robotniczego i chłopskiego.
Równocześnie przeprowadzano rekrutację studentów na lata następne po przedstawieniu
dowodów zaliczeń uzyskanych przed wojną i w czasie okupacji. W latach 1946 – 1949 dyplom lekarza dentysty w Akademii Stomatologicznej uzyskało 314 osób.
W roku 1946 studenci reaktywowali działalność organizacji „Bratnia Pomoc Studentów Akademii Stomatologicznej w Warszawie”. Głównym celem „Bratniaka” powstałego
na tradycjach Państwowego Instytutu Dentystycznego było współdziałanie z władzami
uczelni w organizowaniu studiów, niesienie pomocy materialnej młodzieży studenckiej,
zaopatrywanie w pomoce naukowe i materiały do ćwiczeń, wydawanie skryptów, organizowanie wypoczynku dla studentów. W roku 1949 „Bratnia Pomoc” została zlikwidowana
i dalszą działalność wśród młodzieży przejęło Zrzeszenie Studentów Polskich.
Dnia 1.09.1949 r. Akademia Stomatologiczna została wcielona jako Oddział Stomatologiczny do Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Warszawskiego, a następnie w ramach
tego Wydziału przeszła do Akademii Lekarskiej. Dnia 3 marca 1950 r. zmieniono nazwę
Akademii Lekarskiej na Akademię Medyczną.
Początkowo funkcję kierownika Oddziału Stomatologicznego pełnił z-ca prof. dr med.
stom. Mieczysław Jarosz. Minister Zdrowia nie zatwierdził jednak tej nominacji i Senat powołał na to stanowisko kierownika Kliniki i Katedry Chirurgii Szczękowej z-cę prof. dr
med. stm. Mariana Górskiego. W związku z przejściem na emeryturę kierownika sekretariatu Z. Groszewskiego funkcję tę z dniem 1 stycznia 1950 r. objęła Jadwiga Wexowa.
Nauczaniem przedmiotów stomatologicznych w Oddziale zajmowało się wówczas:
4 zastępców profesorów, 4 adiunktów, 38 starszych i 14 młodszych asystentów. Wykłady zlecone prowadziło nadal 15 osób: 6 profesorów i 6 docentów, 2 doktorów medycyny
i 1 artysta rzeźbiarz.
Warunki lokalowe znacznie się poprawiły ponieważ w ostatnich miesiącach 1949 roku
przekazano Akademii dom przy ul. Miodowej 18 przystosowany do nauczania stomatologii. W budynku tym znalazły pomieszczenia Katedry i Kliniki Chirurgii Stomatologicznej
i Dentystyki Zachowawczej. Zwolnione pomieszczenia przy ul. Narbutta zostały zagospodarowane przez pozostałe tam Katedry Protetyki i Ortodoncji, które następnie w roku 1952 przeniesiono tymczasowo do zaadaptowanej części budynku mieszkalnego przy
ul. Filtrowej 30, gdzie znajdują się do chwili obecnej.
W roku akademickim 1952 / 53 zmieniono program nauczania dla studentów Oddziału Stomatologicznego. Wprowadzono pięcioletnie studia rozszerzając zakres nauczania
przedmiotów ogólnolekarskich.
O przyjęciu na studia stomatologiczne decydował nadal wynik egzaminu wstępnego
z biologii, fizyki i chemii poszerzony o naukę o Polsce i świecie współczesnym. Młodzież ze
środowiska robotniczo-chłopskiego uzyskiwała preferencje z tytułu swego pochodzenia.
Na czele Oddziału Stomatologicznego stał Kierownik, który początkowo jako jedyny
był członkiem Rady Wydziału Lekarskiego. Natomiast od 1953 r. w skład Rady Wydziału
Lekarskiego wchodzili wszyscy kierownicy katedr i klinik stomatologicznych.
W latach 1950-1970 Oddział prowadzili: prof. M. Górski (1950-1957), prof. J. Krzywicki
(1957-1966), prof. J. Galasińska-Landsbergerowa (1966-1969). W tym okresie kierownictwo
Klinik sprawowali: Chirurgia Szczękowa – prof. M. Górski, Stomatologia Zachowawcza
– prof. J. Krzywicki, Protetyka Stomatologiczna – doc. A. Ujejski, od 1957 r. dr J. Morawski,
od 1958 r. i prof. J. Galasińska-Landsbergerowa, Ortodoncji – prof. A. Orlik-Grzybowska.
W 1970 roku utworzony został Instytut Stomatologii. Na stanowisko Dyrektora rektor
mianował prof. dr hab. Janinę Galasińską-Landsbergerową.
Powołanie Instytutu nawiązywało do tradycji pierwszej polskiej uczelni stomatologicznej – Państwowego Instytutu Stomatologicznego.
Instytut został zorganizowany na bazie klinicznej, kadrowej i lokalowej Oddziału.
Z czterech podstawowych katedr powstało osiem jednostek dydaktycznych:
1. Katedra Chirurgii Szczękowo-Twarzowej, Chirurgii Stomatologicznej i Implantologii
(kierownik prof. Alfred Meissner, od r. 1920, doc. dr hab. n. med. Franciszek Borusiewicz,
od r. 1945, prof. Marian Górski, od r. 1950, prof. dr hab. n. med. Leszek Kryst, od r. 1970
i prof. zw. dr hab. n. med. Janusz Piekarczyk, od 1990 r.)
– Klinika Chirurgii Czaszkowo-Szczękowo-Twarzowej (kierownik prof. Alfred Meissner, od r. 1920, doc. dr hab. n. med. Franciszek Borusiewicz, od r. 1945, prof. dr n. med.
Franciszek Bohdanowicz, od r. 1947, prof. dr hab. n. med. Leszek Kryst, od r. 1970 i prof.
dr hab. n. med. Hubert Wanyura od 1999 r.)
– Zakład Chirurgii Stomatologicznej (kierownik prof. dr hab. n. med. Barbara JuszczykPopowska, od r. 1990 i prof. dr hab. n. med. Andrzej Wojtowicz, od 1997 r.)
2. Zakład Stomatologii Zachowawczej (kierownik prof. dr Janusz Krzywicki, od r. 1977 dr
n. med. Irena Kozłowska, od r. 1979 doc. dr Maria Wierzbicka, od r. 2004 prof. dr hab. n.
med. Elżbieta Jodkowska),
3. Zakład Protetyki Stomatologicznej (kierownik prof. dr Janina Galasińska-Landsbergerowa, a od r. 1973 doc. dr Eugeniusz Spiechowicz, od r. 1999 prof. dr hab. n. med.
Elżbieta Mierzwińska-Nastalska),
4. Zakład Ortodoncji (kierownik prof. dr Antonina Orlik-Grzybowska, od r. 1970 doc. dr
Irena Szczepańska, od r. 1986 doc. dr Krystyna Szlachetko i od r. 1989 dr Barbara SiemińskaPiekarczyk),
5. Zakład Stomatologii Dziecięcej (kierownik doc. Katarzyna Grodzka, od r. 1980
doc. dr Maria Szpringer-Nodzak i od r. 1999 dr n. med. Aleksander Remiszewski),
6. Zakład Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia (kierownik doc. dr Halina Smosarska, od r.
1980 doc. dr Maria Wierzbicka i od r. 1994 prof. dr hab. n. med. Renata Górska),
7. Zakład Propedeutyki i Profilaktyki Stomatologicznej (kierownik doc. dr Eugeniusz
Spiechowicz, a od r. 1973 dr n. med. Tadeusz Bączkowski i od r. 2003 prof. dr hab. n. med.
Leopold Wagner),
8. Zakład Radiologii Stomatologicznej i Szczękowo-Twarzowej (kierownik dr n. med. Jan
Kozłowski, od 1973 dr n. med. Krzysztof Mlosek, od 1995 r. dr Hanna Markiewicz i od 2002 r.
prof. dr hab. n. med. Anatol Dowżenko).
Powołana została Rada Instytutu, której przewodniczył Dyrektor. W jej skład weszli
samodzielni pracownicy naukowi, przedstawiciele organizacji politycznych, związków
zawodowych, pomocniczych pracowników naukowo-dydaktycznych i organizacji studentów. W 1972 roku Rada Instytutu została przekształcona w Radę Naukową o rozszerzonych funkcjach i kompetencjach. Jako jedyna w Polsce uzyskała uprawnienia do
przeprowadzania przewodów i nadawania stopni doktora nauk medycznych. W historii
polskiej stomatologii został spełniony ambitny postulat nobilitujący warszawski Instytut. Pierwsza publiczna obrona pracy doktorskiej odbyła się w Instytucie w roku 1974,
a do chwili obecnej stopień doktora nauk medycznych otrzymało 47 lekarzy.
W analogicznym okresie w Radzie I Wydziału Lekarskiego stopień doktora habilitowanego i stanowisko docenta uzyskało 12 pracowników naukowych. Na wniosek uczelni
Rada Państwa a później Kancelaria Prezydenta R. P. nadała tytuł profesora 6 osobom.
Stopniowo wzrastała liczba nauczycieli akademickich z 84 w roku 1970 do 125 w roku 1994.
W latach 1970-2009 władze Instytutu przedstawiały się następująco:
Okres
1970 – 1973
1973 – 1978
Dyrektor
Zastępca Dyrektora
prof. dr
Janina Galasińska-Landsbergerowa
doc. dr hab. Leszek Kryst
doc. dr hab. Katarzyna Grodzka
dr n. med. Leszek Kryst
1978 – 1981
prof. dr Leszek Kryst
dr n. med. Tadeusz Bączkowski
1981 – 1993
doc. dr hab. Tadeusz Bączkowski
dr n. med. Michał Sołtan
1993 – 1994
prof. dr hab. Krzysztof Mlosek
prof. dr hab. Maria Szpringer-Nodzak
1994 – 1999
vacat
prof. dr hab. Maria Szpringer-Nodzak
1999 – 2002
prof. dr hab. Tadeusz Bączkowski
-
2002 – 2005
prof. dr hab. Renata Górska
-
prof. dr hab. Janusz Piekarczyk
-
2005 –
Od 1970 roku kompetencje i obowiązki dotychczasowych Kierowników Oddziału
przejęli w Instytucie prodziekani Wydziału Lekarskiego d / s stomatologii:
• doc. dr Irena Szczepańska.................................1969 – 1972,
• doc. dr Leszek Kryst .........................................1972 – 1975,
• doc. dr Janusz Komender..................................1975 – 1981,
• doc. dr Maria Wierzbicka..................................1981 – 1986,
• doc. dr Janusz Piekarczyk.................................1986 – 1992,
• prof. dr hab. Tadeusz Bączkowski....................1992 – 1999,
• prof. dr hab. Hubert Wanyura.........................1999 – 2005,
• prof. dr hab. Renata Górska.............................2005 – ...
Średnio około 20% studentów bierze udział w pracach Studenckich Kół Naukowych
istniejących przy Klinikach Chirurgii Szczękowo-Twarzowej, Protetyki, Stomatologii Zachowawczej i Ortodoncji. Wielu z nich uzyskało nagrody i wyróżnienia za prace prezentowane na konferencjach krajowych i zagranicznych.
W latach 1950-1994 dyplom lekarza dentysty a od roku 1992 dyplom lekarza stomatologa w Warszawskiej Akademii Medycznej uzyskało 3808 osób.
W Oddziale Stomatologii leczonych jest przeciętnie 95-100 tys. chorych rocznie
z ogólną liczbą około 130 tys. różnego rodzaju zabiegów oraz ponad 40 tys. badań radiologicznych.
10
WŁADZE UCZELNI
i I WYDZIAŁU LEKARSKIEGO W ROKU AKADEMICKIM 2009/2010
Rektor
– prof. dr hab. MAREK KRAWCZYK
Prorektorzy
ds. Dydaktyczno-wychowawczych
– prof. dr hab. Marek Kulus
ds. Nauki i Współpracy z Zagranicą
– prof. dr hab. Sławomir Majewski
ds. Klinicznych, Inwestycji i Współpracy z Regionem
– dr hab. Sławomir Nazarewski
ds. Kadr
– prof. dr hab. Anna Kamińska
Dziekan I Wydziału Lekarskiego – prof. dr hab. Mirosław Wielgoś
Prodziekan I Wydziału Lekarskiego ds. Oddziału Stomatologii – prof. dr hab. Renata Górska
Prodziekan I Wydziału Lekarskiego d/s. I/II r.
– prof. dr hab. Barbara Górnicka
Prodziekan I Wydziału Lekarskiego d/s. III/IV r.
– prof. dr hab. Kazimierz Niemczyk
Prodziekan I Wydziału Lekarskiego d/s. V/VI r.
– prof. dr hab. Krzysztof Zieniewicz
Prodziekan I Wydziału Lekarskiego d/s. Przewodów Doktorskich
– prof. dr hab. Cezary Kowalewski
Prodziekan I Wydziału Lekarskiego d/s Studiów Doktoranckich – prof. dr hab. Piotr Pruszczyk
Pełnomocnik Rektora d/s. nauczania Elektroradiologii– dr hab. Andrzej Cieszanowski
Pełnomocnik Dziekana d/s. nauczania Technik Dentystycznych – prof. dr hab. Leopold Wagner
Pełnomocnik Dziekana d/s. nauczania Higieny Stomatologicznej
– dr hab. Sylwia Słotwińska
Pełnomocnik Dziekana d / s. nauczania Audiofonologii – VACAT.
Dziekanat Oddziału Stomatologii
p.o. Z-cy Kierownika Dziekanatu I Wydziału Lekarskiego – mgr Anna Furtak –
e-mail: [email protected] tel.: (0-22) 57 20 213, faks: 57 20 273,
I–IV – rok Iwona Lipka – e-mail: [email protected], tel.: (0-22) 57 20 245,
V rok – mgr Urszula Kordosz – e-mail: [email protected], tel.: (0-22) 57 20 243.
– czynny codziennie w godz. 1030 – 1500 – faks (022) 5720 273.
Władze Uczelni urzędują w budynku przy ul. Żwirki i Wigury 61, 02-091 Warszawa.
11
12
Nazwa przedmiotu
Forma
zaliczenie
Egzamin
Egzamin
zaliczenie
Biofizyka (2)
Biologia (1)
Anatomia czÙowieka (1, 2)
Histologia, cytologia i embriologia (1, 2)
Pierwsza pomoc medyczna (1)
zaliczenie
zaliczenie
zaliczenie
zaliczenie
zaliczenie
Przedmiot do wyboru:
filozofia, historia stomatologii, socjologia medycyny (2)
J¿zyk ÙaciÚski (dla stud.bez oceny na ïwiad.maturalnym) (1, 2)
Podstawy psychologii lekarskiej (2)
Propedeutyka medycyny uzaleČnieÚ (1)
Przysposobienie biblioteczne (1)
zaliczenie
Praktyka lekarska na chirurgii ogólnej, internie lub na chirurgii
szcz¿kowo-twarzowej
suma ECTS:
zaliczenie
Praktyka piel¿gniarska
zaliczenia
Forma
zaliczenie
Technologia informatyczna 1) (1)
Praktyki wakacyjne
zaliczenie
J¿zyki obce (francuski, niemiecki, rosyjski - 1 j¿zyk do wyboru,
polski - obcokrajowcy) (1, 2)
R a z e m:
zaliczenie
Wychowanie fizyczne (1,2)
Inne wymagania
zaliczenie
zaliczenie
Chemia i biochemia(1)
Treïci podstawowe
zaliczenie
MateriaÙoznawstwo stomatologiczne (2)
zaliczenia
zaliczenie
2 - semestr letni)
(1 - semestr zimowy,
80
80
2
2
godz.
tygodnie
141
2
546
185
5
25
15
25
2
872
10
60
30
60
65
22
30
60
14
35
36
37
105
70
30
15
°wicz.
60
35
7
5
4
8
20
10
15
7
sem.
w tym:
60
8
9
30
60
20
20
15
25
25
60
60
60
150
105
8
15
60
wyk.
30
studenta
obowizujcych
Wymiar godzin
studia stacjonarne i niestacjonarne
BezpieczeÚstwo pracy i ergonomia w stomatologii (1)
Treïci kierunkowe
Rok studiów I
Plan
studiów
nana
roku
2009 / 2010
Plan
studiów
rok akademickim
akademicki 2009/2010
60
3
2
ECTS
1
1
55
2
3
2
2
2
1
4
4
4
13
8
7
1
ECTS
Instytut Medycyny SpoÙecznej
2mb ZakÙad Psychologii Medycznej
1wj Katedra i Klinika Psychiatryczna
bibg Biblioteka GÙówna
Studium J¿zyków Obcych
ZakÙad Historii Medycyny i Filozofii
1m3
s1
ZakÙad Informatyki Medycznej i Telemedycyny
1mf
Studium J¿zyków Obcych
Studium Wychowania Fizycznego i Sportu
Katedra Anestezjologii i Intensywnej Terapii
Katedra i ZakÙad Histologii i Embriologii
ZakÙad Anatomii PrawidÙowej i Klinicznej
ZakÙad Biologii Ogólnej i Parazytologii
ZakÙad Biofizyki i Fizjologii CzÙowieka
Katedra i ZakÙad Chemii Medycznej
ZakÙad Propedeutyki i Profilaktyki Stomatologicznej
ZakÙad Propedeutyki i Profilaktyki Stomatologicznej
Jednostka dydaktyczna prowadzca zaj¿cia
2mc
s1
s3
1mc
1m8
nzme
1m14
1m12
1m15
1s16
1s16
jednostki
Kod
I WydziaÙ Lekarski, OddziaÙ Stomatologii, kierunek lekarsko-dentystyczny - studia jednolite magisterskie
Podział roku akademickiego 2009 / 2010
SEMESTR ZIMOWY
od dnia
do dnia
28.09.2009
20.12.2009
okres zajęć dydaktycznych
21.12.2009
03.01.2010
wakacje zimowe
04.01.2010
24.01.2010
25.01.2010
31.01.2010
sesja egzaminacyjna zimowa
01.02.2010
07.02.2010
przerwa semestralna
08.02.2010
14.02.2010
sesja poprawkowa
SEMESTR LETNI
od dnia
do dnia
15.02.2010
03.04.2010
06.04.2010
11.04.2010
wakacje wiosenne
12.04.2010
06.06.2010
07.06.2010
30.06.2010
sesja egzaminacyjna letnia
30.08.2010
04.09.2010
sesja poprawkowa
13
ANATOMIA CZŁOWIEKA
Zakład Anatomii Prawidłowej Centrum Biostruktury
Warszawa, ul. Chałubińskiego 5, tel. (022) 628-10-41, bezp. Tel. i faks (022) 629-52-83
[email protected]
Kierownik Zakładu: prof. dr hab. Bogdan Ciszek
Odpowiedzialny za dydaktykę: Adiunkt ds. studenckich dla Oddziału Stomatologii dr
Helena Deszczyńska – godziny przyjęć zostaną podane na tablicy inf. Zakładu na początku roku akademickiego.
Roczny wymiar wykładów i ćwiczeń – Oddział Stomatologiczny 150 godz., w tym wykłady – 25 godz., seminaria – 20 godz., ćwiczenia – 105 godz.
Wykłady odbywają się w I i II semestrze w gmachu Centrum Biostruktury w sali wykładowej im. prof. dr Ludwika Paszkiewicza.
Ćwiczenia odbywają się w Zakładzie Anatomii Prawidłowej i Klinicznej w salach do
ćwiczeń prosektoryjnych.
CEL NAUCZANIA
Po zakończonym kursie anatomii prawidłowej student powinien:
 znać mianownictwo anatomiczne polskie i łacińskie,
 nazwać, opisać topografię i rozwój wszystkich struktur wypreparowanych w prosektorium,
 znać czynność tkanek i narządów w warunkach prawidłowych oraz zależność pomiędzy budową i czynnością narządu,
 umieć zidentyfikować i określić właściwą nazwę prawidłowej struktury anatomicznej
na zdjęciach rentgenowskich, obrazach USG, TK, MR i endoskopowych,
 przeprowadzić analizę ruchów wykonywanych w poszczególnych stawach,
 opisać podstawy anatomiczne uszkodzenia nerwów i ośrodków nerwowych,
 znać stosunki topograficzne narządów, zmienność ich budowy, odmiany i wyciągać
z tego własne wnioski,
 umieć określić granice narządów i rzuty ważnych elementów (np. zastawek serca) na
powierzchnię ciała,
 ocenić różnicę między obrazem prawidłowym i patologicznym posługując się różnymi
poznanymi metodami, głównie badaniami przyżyciowymi.
Wykłady i ćwiczenia
Szczegółowy program ćwiczeń zostanie podany na początku roku.
ORGANIZACJA ZAJĘĆ
Tryb zajęć określa regulamin zakładu, który każdy student otrzyma wraz z książeczką
prosektoryjną.
Ćwiczenia anatomiczne odbywają się w prosektorium oraz pracowni komputerowej.
14
Praca w prosektorium ma swoisty charakter i polega na preparowaniu poszczególnych
elementów organizmu człowieka, zaznajamianiu się z ich kształtem, budową, położeniem
oraz zrozumieniu ich wzajemnej zależności. Na drodze analizy dochodzimy do syntezy
ciała ludzkiego, szczególnie do znajomości budowy ciała człowieka żywego poprzez antropometrię i zaznajomienie z metodami badań przyżyciowych jak: endoskopowe badania przewodu pokarmowego (ezofagoskopia, gastrofiberoskopia itp.) dróg oddechowych
(rynoskopia, laryngoskopia, bronchoskopia), dróg moczowych (cystoskopia, gałki ocznej
(oftalmoskopia) itp. Uzyskujemy to również poprzez badania radiologiczne (bronchografia, arteriografia, flebografia, limfografia) oraz przez stosowanie takich metod jak: ultrsonografia, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny.
Wykłady i ćwiczenia są wzbogacone obrazami radiologicznymi, obrazami CT oraz obrazami uzyskanymi za pomocą niektórych technik endoskopowych. W tym celu Zakład
prowadzi współpracę z wieloma Zakładami i Klinikami. Wykłady i ćwiczenia są również
wzbogacone metodami wizualnymi przez wykorzystanie filmów i nagrań video.W pracy
prosektoryjnej posługujemy się skalpem. Szczegółowe wiadomości o narzędziach podane
są w podręczniku „Wskazówki do ćwiczeń prosektoryjnych” pod red. W. Sylwanowicza.
W prosektorium obowiązuje następujący ubiór: fartuch chirurgiczny płócienny, zapinany z tyłu. Na głowę zakładamy: mężczyźni – białe czapki chirurgiczne, kobiety – białe chustki, które powinny dokładnie zakrywać włosy. Względy higieny wymagają, aby paznokcie
rąk były krótko obcięte, a do badania preparatów obowiązują rękawiczki jednorazowe.
Ze względu na bezpieczeństwo należy używać skalpela tylko w chwilach preparowania. W razie skaleczenia należy zwrócić się do asystenta prowadzącego ćwiczenia.
ZASADY I FORMY OCENY WYNIKÓW NAUCZANIA
Szczegółowy program ćwiczeń jest podzielony na tzw. preparaty:
1. Osteologia i artrologia.
2. Ośrodkowy układ nerwowy.
3. Głowa i szyja.
4. Klatka piersiowa.
5. Jama brzuszna.
6. Narządy moczowo-płciowe męskie i żeńskie, krocze.
7. Kończyna górna i dolna.
Po przerobieniu każdego preparatu, student jest zobowiązany przystąpić do kolokwium (sprawdzianu wiadomości praktycznych i teoretycznych). Sprawdzian praktyczny
odbywa się przy preparacie, sprawdzian teoretyczny może być ustny lub testowy.
Warunkiem zaliczenia części teoretycznej preparatu jest znajomość materiału podawanego na wykładach, których treść jest integrowana z programem ćwiczeń.
Zgodnie z regulaminem każdy preparat można zdawać w dwóch terminach wyznaczonych przez Zakład. W przypadku niepowodzenia trzeci termin – komisyjny dla wszystkich nie zaliczonych kolokwiów wyznaczany jest pod koniec maja.
Po zakończeniu I i II semestru odbywają się praktyczne sprawdziany semestralne, które mają charakter informacyjny i treningowy i nie mają wpływu dla zaliczenia semestru.
Do egzaminu dopuszczone są jedynie osoby, które zaliczyły wszystkie kolokwia.
15
Egzamin odbywa się w czerwcu podczas sesji egzaminacyjnej i składa się z części praktycznej i teoretycznej. Część praktyczna odbywa się na kilka dni przed częścią teoretyczną
egzaminu jest sprawdzianem opanowania wiedzy praktycznie. Nie zaliczenie części praktycznej jest jednoznaczne z nie zdaniem egzaminu.
W przypadku uzyskania na egzaminie oceny niedostatecznej studentowi przysługuje
prawo składania egzaminu poprawkowego. Egzamin poprawkowy odbywa się we wrześniu i również składa się z części praktycznej i teoretycznej.
Zgodnie z regulaminem, nie zgłoszenie się na egzamin w ustalonym terminie bez
usprawiedliwienia jest równoznaczne z uzyskaniem oceny niedostatecznej, którą wpisuje
się do indeksu.
W drugim semestrze roku akademickiego rozpoczną się fakultatywne wykłady poświęcone Anatomii Klinicznej (wtorek 1700 – 1830). Są to monograficzne wykłady przeznaczone dla studentów wszystkich lat studiów oraz specjalizujących się lekarzy.
Zachęcamy studentów do odwiedzania strony www Zakładu, na której znajdują się
informacje dotyczące wykładów i ćwiczeń – ich tematyki oraz stale poszerzany i uaktualniany dział dydaktyczny, zawierający m.in. materiał fotograficzny preparatów ze sprawdzianów praktycznych oraz odsyłacze do wielu interesujących zasobów dydaktycznych
internetu na całym świecie.
W drugim semestrze rozgrywany jest turniej wiedzy anatomicznej „Scapula Aurea”
dla studentów I roku wydziałów lekarskich i oddziału stomatologicznego. Troje zwycięzców zostaje zwolnionych z egzaminu z anatomii z oceną celującą.
LITERATURA ZALECANA
1 / Anatomia Człowieka podręcznik dla studentów W. Woźniak Wrocław 2001,
Urban & Partner.
2 / Mianownictwo Anatomiczne R. Aleksandrowicz PZWL 1989.
3 / Słownik Mian Anatomicznych R. Aleksandrowicz, J. Gielecki, W. Gacek PZWL 1997.
4 / Anatomia Człowieka W. Sylwanowicz (red. Sokołowska Pituchowa) PZWL.
5 / Anatomia Człowieka A. Bochenek M. Reicher T I-V PZWL.
6 / Anatomia Ośrodkowego Układu Nerwowego dla Studentów H. Dobaczewska Wydawnictwo AM 1997.
7 / Anatomia Kliniczna Głowy i Szyi R. Aleksandrowicz, B. Ciszek Wyd. Lek PZWL 2008.
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA
1 / Anatomia Topograficzna i Stosowana W. Łasiński T I-III PZWL.
2 / Anatomia Prawidłowa Człowieka T. Marciniak RU ZSP AM Wrocław 1991.
3 / Zarys Anatomii Człowieka A. Krechowiecki, F. Czerwiński PZWL 1987.
4 / Anatomia Czynnościowa Ośrodkowego Układu Nerwowego B.Gołąb PZWL 1990.
5 / Anatomia Głowy dla Stomatologów W. Łasiński PZWL.
6 / Oksfordzki podręcznik anatomii czynnościowej MacKinnon-Morris PZWL 1997.
7 / Anatomia Topograficzna – Przewodnik Anatomiczny do Ćwiczeń Profektoryjnych Polsko-Łaciński PZWL 1998.
8 / Anatomia tom I i II – Lippert Urban & Partner 1998.
16
ATLASY KLASYCZNE
1 / Sobotta Atlas Anatomii Człowieka T I-II Urban & Partner lub inne dowolne wydanie.
2 / Kiss Atlas Anatomii PZWL dowolne wydanie.
3 / Bertollini Atlas Anatomii PZWL dowolne wydanie.
4 / Sinielnikow Atlas Anatomii dowolne wydanie.
ATLASY FOTOGRAFICZNE
1 / Kolorowy Atlas Anatomii Człowieka Mc. Minn i wsp. Vydavatelstvo Slovart-Solis 1994.
2 / Anatomia Człowieka Rohen, Yokochi Kalliope 1995.
3 / Atlas Anatomii Vajda PZWL.
Regulamin zajęć dla studentów w Zakładzie Anatomii Prawidłowej
1. Warunkiem zaliczenia semestru, roku i dopuszczenia do egzaminu z Anatomii jest
czynny udział w wykładach i ćwiczeniach oraz uzyskanie zaliczenia z każdego tematu
ćwiczeń oraz kolokwiów.
UWAGA! – na każdym ćwiczeniu obowiązuje znajomość materiału ze wszystkich poprzednio odbytych ćwiczeń.
2. Materiał podzielony jest na 7 cykli tematycznych:
♦ Osteologia i arthrologia.
♦ Ośrodkowy układ nerwowy.
♦ Głowa i szyja.
♦ Klatka piersiowa, jama piersiowa.
♦ Brzuch i jama brzuszna.
♦ Narządy moczowo-płciowe.
♦ Kończyna górna i dolna.
Cykl tematyczny kończy się kolokwium. Ewentualny drugi termin – poprawkowy –
może mieć miejsce w ciągu jednego z kolejnych dwóch ćwiczeń (zdaje się go u asystenta). Termin trzeci (w przypadku nie zaliczenia dwóch poprzednich terminów) może
mieć miejsce w drugiej połowie maja przed sesją letnią po zakończeniu kursu anatomii
(zdaje się go przed dwuosobową komisją bez udziału asystenta prowadzącego).
3. Po zakończeniu semestru odbywa się praktyczny sprawdzian semestralny. Jego zaliczenie nie jest obowiązkowe, stanowi on przygotowanie do egzaminu praktycznego.
Jedynie osoby ubiegające się o egzamin w terminie zerowym muszą uzyskać 100 lub
więcej punktów na 120 możliwych.
4. Dopuszczalna jest usprawiedliwiona nieobecność na nie więcej niż 4 ćwiczeniach
w semestrze. Przekroczenie tej liczby nieobecności oznacza niezaliczenie przedmiotu
w danym semestrze bez względu na stan zaliczeń kolokwialnych. Nieobecność jest
możliwa na nie więcej niż dwóch ćwiczeniach z danego cyklu tematycznego,. Większa
liczba nieobecności w danym cyklu uniemożliwia przystąpienie do kolokwium. Osoby
te zdają kolokwium w trybie komisyjnym w drugiej połowie maja.
5. Usprawiedliwiona nieobecność na kolokwium pozwala na przesunięcie terminu zaliczenia na najbliższe ćwiczenia po ustaniu powodu nieobecności.
17
6. Egzamin z Anatomii odbywa się w sesji letniej i składa się z części praktycznej i teoretycznej. Warunkiem zdania egzaminu jest pozytywne zaliczenie obu części.
7. Termin poprawkowy jest wyznaczony w sesji jesiennej.
Osoby, które w I terminie zaliczyły część praktyczną zdają jedynie część teoretyczną.
8. Osoby, które zaliczyły wszystkie kolokwia z oceną co najmniej dobrą a także uzyskały,
co najmniej 100 na 120 pkt. z obu sprawdzianów semestralnych praktycznych, mogą
zdawać egzamin w tzw. terminie zerowym u Kierownika Zakładu.
9. Studenci winni pamiętać, że znajdują się na salach gdzie mają do czynienia ze szczątkami ludzkimi, wobec których obowiązuje zachowanie nacechowane powagą, szacunkiem i spokojem.
10. Wstęp do sal prosektoryjnych mają tylko studenci WUM, legitymujący się książeczką prosektoryjną (lub legitymacją studencką), ubrani w stroje ochronne: biały fartuch chirurgiczny (zapinany z tyłu), biała chusteczka lub czepek chirurgiczny, rękawy zawinięte do łokci.
Strój ochronny wkładamy i zdejmujemy poza salą prosektoryjną. Obowiązuje noszenie
identyfikatora. W czasie trwania ćwiczeń studenci nie opuszczają sal prosektoryjnych.
Osoby nie spełniające powyższych warunków nie mają wstępu do prosektorium.
Wstęp do sal prosektoryjnych możliwy jest jedynie w godzinach ćwiczeń własnych lub w innych – określonych oddzielnymi ogłoszeniami.
11.Wprowadzanie osób postronnych oraz wykonywanie zdjęć lub filmów jest niedozwolone.
12.We wszystkich pomieszczeniach Zakładu obowiązuje bezwzględne przestrzeganie zasad higieny (czystość!!) oraz zasad BHP.
13.W szczególności:
a) ręce czyste o krótkich, nielakierowanych paznokciach, bez biżuterii,
b) przed przystąpieniem do badania preparatów należy ręce umyć i nasmarować wazeliną lub kremem (zalecane są rękawiczki),
c) o każdym przypadku skaleczenia lub wprowadzenia formaliny do spojówki należy
bezwzględnie poinformować asystenta.
14.W czasie korzystania z preparatów należy wykazać maksymalną troskę o to, aby nie
uległy one zniszczeniu lub zaginięciu.
15.Za zniszczenie lub zaginięcie preparatu odpowiedzialny jest starosta grupy.
16.Przypomina się, że na terenie Zakładu i całego gmachu obowiązuje zakaz palenia.
17.W salach ćwiczeń panuje bezwzględny zakaz spożywania pokarmów.
18.Można, a nawet należy przynosić ze sobą pensety (anatomiczne), książki i atlasy anatomiczne.
19.Aby w pełni wykorzystać czas ćwiczeń student obowiązany jest przychodzić na zajęcia
przygotowany teoretycznie z aktualnego materiału.
20.Po zakończeniu ćwiczeń (korzystania z preparatów) studenci zobowiązani są zabezpieczyć je osobiście (aby nie uległy zniszczeniu) wg wskazówek asystenta.
18
BEZPIECZEŃSTWO PRACY I ERGONOMIA W STOMATOLOGII
Zakład Propedeutyki i Profilaktyki Stomatologicznej
02-006 Warszawa, ul. Nowogrodzka 59, pawilon XI, tel. sekretariatu: (022) 625-66-02
Kierownik zakładu: dr hab. n. med. Leopold Wagner profesor nadzw.
Odpowiedzialna za dydaktykę: lek. stom. Renata Lenkiewicz.
Zajęcia prowadzone są w I semestrze w wymiarze 30 godzin, w tym: 8 godzin wykładów, 7 godzin seminariów, 15 godzin ćwiczeń.
Zajęcia mają na celu zapoznanie studentów z wyposażeniem gabinetu i organizacją
pracy zespołu stomatologicznego, bezpieczeństwem i higieną pracy w stomatologii, zasadami ergonomocznego prowadzenia zabiegów stomatologicznych, specyfiką pracy lekarza stomatologa, źródłami stresu i zmęczenia lekarza oraz czynnikami etiologicznymi
schorzeń związanych z wykonywaniem zawodu.
Forma kontroli wyników nauczania – kolokwium końcowe obejmujące zakres wykładów, seminariów i ćwiczeń.
Tematyka wykładów
1. Pojęcie ergonomii, zespół stomatologiczny i zakres obowiązków poszczególnych członków zespołu, dziedziny stomatologii.
2. Zasady ergonomicznego prowadzenia zabiegów stomatologicznych.
3. Metody pracy przy pacjencie siedzącym i leżącym – wady i zalety.
4. Trzymanie i transfer narzędzi stomatologicznych.
5. Zagrożenia lekarza i pacjenta w miejscu pracy, źródła stresu i zmęczenia w pracy stomatologa – metody odreagowywania sytuacji stresowych.
6. Schorzenia zawiązane z wykonywaniem zawodu lekarza stomatologa.
Tematyka seminariów
1. Gabinet stomatologiczny i pracownia protetyczna – prezentacja, aparatura i urządzenia- zasady obsługi.
2. Zasady pracy ergonomicznej przy pacjencie.
3. Zasady pracy ergonomicznej przy pacjencie – c.d.
4. Zasady sterylizacji i dezynfekcji w gabinecie stomatologicznym.
Tematyka ćwiczeń
1. Zasady pracy ergonomicznej – ćwiczenia na fantomach dentystycznych, nauka pracy
z lusterkiem stomatologicznym.
2. Transfer narzędzi w pracy zespołu stomatologicznego.
3. Praca na 4 ręce – ćwiczenia na sali klinicznej.
4. Zasady BHP w gabinecie stomatologicznym – metody zabezpieczenia lekarza i pacjenta.
19
5. Zasady BHP w gabinecie stomatologicznym – metody zabezpieczenia lekarza i pacjenta c.d.
6. Zasady BHP w gabinecie stomatologicznym – metody zabezpieczenia lekarza i pacjenta c.d.
7. Kolokwium końcowe.
1.
2.
Piśmiennictwo obowiązujące
Z. Jańczuk, M. Bladowski „Zasady pracy przy leżącym pacjencie”.
M. Bladowski „Atlas Zabiegów stomatologicznych”.
20
BIOFIZYKA
Informacje pochodzą z przewodnika dydaktycznego z 2006 r.
Zakład Biofizyki i Fizjologii Człowieka
ul. Chałubińskiego 5, IV p. tel. sekretariatu (022) 628 78 46, (022) 628 63 34.
Kierownik Zakładu: prof. nadzw. dr hab. med. Jacek Przybylski
Godziny przyjęć w sprawach studenckich: wt., czw. w godz. 1100 – 1200.
Odpowiedzialny za dydaktykę: mgr Andrzej Marczak.
Godziny przyjęć: pon., śr. godz. 1100 – 1200.
Roczny wymiar godzin: 60, w tym:
wykłady
20 godzin,
ćwiczenia laboratoryjne 36 godzin,
seminaria 4 godzin.
Zajęcia seminaryjne i ćwiczenia odbywają się w Zakładzie Biofizyki, wykłady według
planu zajęć podanego przez Dziekanat.
PROGRAM NAUCZANIA
Celem nauczania przedmiotu jest dostarczanie studentowi sumy wiadomości
niezbędnych do zrozumienia biofizyki jako samodzielnej nauki, a także zrozumienia
innych nauk podstawowych (fizjologii, patologii, biochemii itp.) stanowiących wspólnie
teoretyczną podstawę wiedzy medycznej.
Szczególny nacisk położony jest na poznanie i opanowanie fizycznego sposobu
rozwiązywania problemów i opisu zjawisk przyrody, na rozwinięcie umiejętności
samodzielnego rozwiązywania złożonych problemów i poszerzanie wiedzy, celem
zwiększenia efektywności lekarskiego działania. Celem nauczania biofizyki jest poznanie
fizycznej struktury układów biologicznych (na poziomie molekularnym, komórkowym
i organizmów jako całości), fizyczna interpretacja ich funkcji, poznanie fizycznych podstaw
metod diagnostycznych i terapeutycznych, a także zasady działania aparatury medycznej.
Zakres przedmiotu na II roku obejmuje: podstawy teoretyczne biofizyki, biofizykę
układów biologicznych oraz wpływ czynników fizycznych na ustrój żywy.
TEMATY WYKŁADÓW
1. Biofizyka procesu oddychania.
2. Elementy termodynamiki. Transport przez błony.
3. Podstawy optyki. Narząd wzroku.
4. Promieniowanie rtg.
5. Promieniowanie elektromagnetyczne. UV, IR, laserowe.
6. Fale mechaniczne. USG. Biofizyka narządu słuchu.
7. Układ krążenia. Podstawy fizyczne przepływów.
8. Podstawy bioelektryczności. Mechaniczna i elektryczna czynność serca.
9. Podstawy mechaniki. Biomechanika mięśnia.
10.Promieniowanie jądrowe. Wpływ promieniowania jonizującego na organizm żywy.
21
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
TEMATY ĆWICZEŃ
Fizjologia narząu słuchu. Audiometria.
Zjawiska błonowe – dyfuzja, osmoza.
Migracja. Elektrodyfuzja. Potencjał dyfuzyjny.
Prawa przepływów. Prawo Hagena – Poisseuille`a. Pomiar prędkości przepływu
cieczy.
Charakterystyka przepływów krwi w zależności od rodzaju naczynia. Badanie
przepływów metodą Dopplera.
Prawo absorpcji promieniowania rentgenowskiego. Wyznaczanie współczynnika
absorpcji i grubości połówkowej absorbenta.
Własności elektryczne i cieplne tkanek. Bilans energetyczny.
Nieinwazyjne metody badań fizjologicznych u człowieka – ultrasonografia.
Rejestracja aktywności bioelektrycznej u człowieka. EKG.
Soczewki i układy optyczne.
Pomiary spirometryczne.
Wyznaczanie energii promieniowania gamma metodą absorpcji.
Mikroskop elektronowy. Otrzymywanie obrazów i pomiar wybranych parametrów
na elektronogramach.
ORGANIZACJA ZAJĘĆ
Wszyscy studenci są zobowiązani do wykonania i zaliczenia w ciągu roku zestawu
9 ćwiczeń oraz opanowania i zaliczenia materiału z 10 wykładów. Tematy ćwiczeń i wykładów obejmują wybrane działy z biofizyki. Z tematyką ćwiczeń każdy student zapoznawany jest na pierwszych zajęciach. Wykazy tematów ćwiczeń i wykładów oraz literatura
są wywieszona w gablocie Zakładu.
Student powinien, korzystając z zalecanej literatury, przygotować się teoretycznie do każdego
ćwiczenia. Sprawdzanie stopnia opanowania materiału odbywa się w czasie zajęć i jest warunkiem zaliczenia. Obecność na ćwiczeniach jest obowiązkowa. W przypadkach losowych
istnieje możliwość odrobienia ćwiczenia, po uprzednim porozumieniu się z asystentem.
Na ćwiczeniach studenci pracują w zespołach 2 lub 3-osobowych przy jednym
stanowisku laboratoryjnym. Czas trwania ćwiczeń – 4 godziny, wykładów – 2 godziny.
ZASADY I FORMY OCENY WYNIKÓW NAUCZANIA.
Niezależnie od bieżącej cotygodniowej kontroli stopnia opanowania materiału, studenci po przerobieniu 9 ćwiczeń i materiału z 10 wykładów przystępują do seminarium
sprawdzającego.
1.
2.
3.
4.
5.
ZALECANE PODRĘCZNIKI
Materiały do ćwiczeń z biofizyki pod red. H. Kowalskiego.
Biofizyka pod red. F. Jaroszyka.
Podstawy biofizyki pod red. A. Pilawskiego.
Wybrane zagadnienia z biofizyki pod red. S. Miękisza i A. Hendricha.
Materiały do ćwiczeń z biofizyki i fizyki B. Kędzia.
22
BIOLOGIA
Zakład Biologii Ogólnej i Parazytologii
Ul. Chałubińskiego 5, 02-004 Warszawa
Tel. (022) 621-26-07, faks 0 (22) 628-53-50, centrala (022) 628-10-41 w. 54, 44.
Kierownik Zakładu: dr hab. Barbara Grytner-Zięcina – prof. nadzw.
Osoba odpowiedzialna za dydaktykę: dr n. med. Monika Dybicz.
Godziny przyjęć w sprawach studenckich: wtorek 10 – 12.
Roczny wymiar wykładów i ćwiczeń: 60 godzin, w tym wykłady – 15 godz., ćwiczenia – 37 godz.
i seminaria – 8 godz.
Wykłady i ćwiczenia z biologii odbywają się podczas I semestru w gmachu Anatomicum; wykłady w jednej z sal wykładowych, ćwiczenia w kilku salach ćwiczeniowych tego
samego budynku na I piętrze. Zajęcia rozpoczynają się zgodnie z planem podanym przez
Dziekanat. Konsekwencją nieusprawiedliwionych nieobecności będzie niedopuszczenie
do zaliczenia przedmiotu (nie przewiduje się możliwości odrabiania ćwiczeń).
CEL NAUCZANIA I ZAKRES PRZEDMIOTU
Głównym celem nauczania jest przekazanie podstawowej wiedzy przyszłemu lekarzowi
stomatologowi z podstaw ekologii oraz parazytologii i genetyki medycznej. Parazytologia
obejmuje biologię ważniejszych pasożytów człowieka spełniając dwie podstawowe funkcje:
• ukazuje bogactwo form pasożytniczych, różnorodność sposobów rozmnażania
i rozwoju, dając w ten sposób lekarzowi podstawy wiedzy przyrodniczej;
• przekazuje konkretną wiedzę medyczną o zagrożeniach środowiskowych, powodujących często ciężkie schorzenia ze szczególnym wskazaniem gatunków odgrywających kluczową rolę w patogenezie chorób jamy ustnej.
Realizowany program genetyki ma na celu przybliżyć studentowi podstawowe zagadnienia dotyczące genetyki medycznej, obejmujące genetykę klasyczną i molekularną. Program skupia się na nauczaniu mechanizmów dziedziczenia cech prawidłowych człowieka
oraz chorób i zespołów uwarunkowanych genetycznie, a także ich diagnostyce klasycznej
i molekularnej.
PROGRAM NAUCZANIA
Tematy wykładów:
1. Ekologia – podstawowe pojęcia, człowiek a środowisko. Związki ekologii z medycyną.
Ekoparazytologia.
2. Pasożytnictwo – podstawowe pojęcia. Formy współżycia między gatunkami ze szczególnym uwzględnieniem ważnych medycznie.
3. Mechanizmy obronne żywiciela w inwazjach pasożytniczych.
4. Metody diagnostyczne wykorzystywane w parazytologii.
5. Organizacja i struktura genomu człowieka. Klonowanie.
6. Genetyka nowotworów. Protoonkogeny i onkogeny. Mechanizmy onkogenezy.
23
7. Terapia genowa: wektory, strategie, mechanizmy terapeutyczne. Zastosowanie terapii
genowej w leczeniu chorób genetycznych.
8. Techniki i metody molekularne wykorzystywane w badaniach naukowych, genetyce
człowieka, diagnostyce chorób i medycynie sądowej. Inżynieria genetyczna i biotechnologia.
Tematy ćwiczeń i seminariów (15 jednostek po 3 godz.):
1. Wpływ czynników środowiska zewnętrznego na wybrane pasożyty: Trichomonas tenax
i T. vaginalis.
2. Pierwotniaki przewodu pokarmowego człowieka – pasożyty i komensale. Wiciowce
i ameby jamy ustnej, jelita i dróg żółciowych: Giardia lamblia, Entamoeba gingivalis, E.
histolytica / dispar, E. coli, Iodamoeba bütschlii, Cryptosporidium parvum. Zajęcia seminaryjne: pełzakowica, giardioza i cryptosporidioza.
3. Pierwotniaki pasożytnicze człowieka wewnątrzkomórkowe i wewnątrztkankowe: Plasmodium vivax / falciparum, Trypanosoma sp., Leishmania sp., Toxoplasma gondii. Zajęcia seminaryjne: malaria, trypanosomatoza i leiszmanioza.
4. Przywry układu pokarmowego, krwionośnego i płuc człowieka – Schistosoma sp., Fasciolopsis buski, Fasciola hepatica, Dicrocoelium dendriticum. Zajęcia seminaryjne: schistosomatoza.
5. Człowiek jako żywiciel pośredni i ostateczny tasiemców – Taenia solium i Taenia saginata, Diphyllobothrium latum, Dipylidium caninum, Hymenolepis nana i H. diminuta.
6. Człowiek jako żywiciel pośredni i ostateczny tasiemców c.d. – Echinococcus granulosus
i E. multilocularis. Zajęcia seminaryjne: echinokokoza.
7. Różnorodność źródeł, dróg inwazji i lokalizacji nicieni pasożytniczych człowieka
– Ascaris lumbricoides, Enterobius vermicularis, Trichinella spiralis, Trichuris trichiura i Ancylostoma duodenale. Zajęcia seminaryjne: filarioza.
8. Stawonogi – żywiciele pośredni i organizmy transmisyjne – Pediculus humanus, Phthirus
pubis, Ixodes ricinus, Sarcoptes scabiei i Demodex folliculorum.
9. Genetyka mendlowska. Dziedziczenie jednogenowe cech prawidłowych i patologicznych człowieka. Kryteria dziedziczenia autosomalnego dominującego i recesywnego.
10.Dziedziczenie wieloczynnikowe u człowieka. Zmienność wybranych cech fizycznych
człowieka i znaczenie metody bliźniąt w genetyce człowieka. Dziedziczenie mitochondrialne. Disomia jednorodzicielska i piętno genomowe. Mutacje dynamiczne.
11.Typy i mechanizmy determinacji płci człowieka. Cechy sprzężone i związane z płcią
u człowieka.
12.Mutageny i mutacje genowe u człowieka – hemoglobinopatie i bloki metaboliczne.
13.Mutacje chromosomowe u człowieka; rodzaje aberracji liczbowych i strukturalnych.
Zespoły wywołane mutacjami chromosomowymi.
14.Cytogenetyka klasyczna i molekularna. Analiza kariotypu prawidłowego i nieprawidłowego człowieka. Techniki biologii molekularnej stosowane w wykrywaniu mutacji
genowych i diagnostyce chorób genetycznych człowieka.
15.Prawo Hardy–Weinberga i jego praktyczne zastosowanie w odniesieniu do populacji
ludzkiej. Poradnictwo genetyczne i analiza rodowodów.
24
METODY I ORGANIZACJA PRACY
Szczegółowy wykaz tematów wykładów i ćwiczeń oraz piśmiennictwo wywieszone są
w gablocie Zakładu w gmachu Anatomicum. Studentów obowiązuje systematyczne przygotowywanie się do każdego ćwiczenia. Dokumentację samodzielnej pracy na ćwiczeniach
stanowią wykonane rysunki i rozwiązane zadania sprawdzane przez asystentów będące
podstawą do zaliczenia ćwiczeń. Do zajęć obowiązuje zeszyt pt. „Materiały do ćwiczeń
z Biologii dla studentów I roku Oddziału Stomatologii”. Zeszyt można zakupić w Oficynie
Wydawniczej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego przy ul. Pawińskiego 3 od poniedziałku do piątku w godzinach 800 – 1600. Obecność na ćwiczeniach jest obowiązkowa.
W przypadku zdawania kolokwiów poprawkowych studenci zobowiązani są do ustalania
z asystentami terminów niekolidujących z innymi zajęciami obowiązkowymi.
FORMY KONTROLI I OCENY WYNIKÓW NAUCZANIA
Kontrolę i stopień opanowania materiału stanowią dwa zaliczenia – pierwsze po
zakończeniu części parazytologicznej, drugie po zajęciach z genetyki.
PIŚMIENNICTWO OBOWIĄZKOWE
1. Ekologia. Jej związki z różnymi dziedzinami wiedzy medycznej pod red. A. Kurnatowskiej.
PWN 2001.
2. Parazytologia i akaroentomologia medyczna pod red. A. Deryło. PWN 2002.
3. Genetyka człowieka. Rozwiązywanie problemów medycznych. B. R. Korf. PWN 2003.
1.
2.
3.
4.
5.
PIŚMIENNICTWO ZALECANE
Zarys parazytologii lekarskiej pod red. R. Kadłubowskiego i A. Kurnatowskiej. PZWL 1999.
Parazytologia w ochronie środowiska i zdrowia pod redakcją E. Lonc. VOLUMED 2001.
Genetyka medyczna. L. B. Jorde, J.C. Carey, M. J. Bamshad, R. L. White. Mosby 2000.
Podstawy genetyki medycznej. L. M. Connor, M. A. Ferguson-Smith. PZWL 1998.
Biologia molekularna w medycynie – Elementy genetyki klinicznej pod red. J. Bala. PWN 2001.
STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE
Ze względu na działalność naukową Zakładu koło naukowe podzielone jest na dwie
sekcje: parazytologiczną i molekularną.
Działalność parazytologiczna koncentruje się wokół aktualnych problemów parazytologii
lekarskiej. Studenci rozszerzają wiedzę i umiejętności uczestnicząc w pracach badawczych
Zakładu i w działalności Polskiego Towarzystwa Parazytologicznego. Opiekunem jest
dr Julia Dąbrowska.
Działalność sekcji molekularnej ma na celu poszerzanie wiedzy studentów w dziedzinie biologii molekularnej. Członkowie Koła uczą się technik molekularnych wykorzystywanych w diagnostyce chorób genetycznych i pasożytniczych. Studenci biorą udział w badaniach naukowych i zebraniach Zakładu. Opiekunem jest dr Monika Dybicz.
25
CHEMIA (1 rok) I BIOCHEMIA (2 rok)
Katedra i Zakład Chemii Medycznej
Warszawa ul. Oczki 3 tel. / faks (022) 628 06 79.
Kierownik Zakładu: prof. dr hab. n. med. Jerzy Kossakowski
Godziny przyjęć w sprawach studenckich: poniedziałki, piątki w godz. 1200 – 1 400.
Odpowiedzialny za dydaktykę: Kierownik Zakładu.
Wymiar wykładów i ćwiczeń: 60 godz.
Semestr I – Oddział Stomatologii.
• wykłady
20 godz.
• ćwiczenia
35 godz.
• seminaria
5 godz.
Forma zakończenia przedmiotu: test zaliczeniowy.
Cel nauczania: Celem nauczania chemii ogólnej jest poznanie niektórych metod laboratoryjnych wykorzystywanych w analityce klinicznej, w diagnostyce medycznej, a także
w pracowniach biochemicznych jednostek służby zdrowia. Zakres przedmiotu obejmuje
podstawowe zagadnienia z chemii ogólnej, organicznej i biochemii stanowiące przygotowanie do dalszych studiów, w szczególności do zajęć z materiałoznawstwa, biochemii,
farmakologii, toksykologii i analizy klinicznej.
Program nauczania:
TEMATY WYKŁADÓW
1. Biochemicznie ważne kompleksy.
2. Pierwiastki główne i śladowe – podaż, wchłanianie w organizmie człowieka.
3. Woda – jej rozmieszczenie i rola w organizmie człowieka. Gospodarka wodno-elektrolitowa, osmoza, ciśnienie osmotyczne i ciśnienie koloido-osmotyczne.
4. Roztwory buforowe, równowaga kwasowo – zasadowa.
5. Lipidy proste i złożone.
6. Węglowodany proste.
7. Węglowodany złożone.
8. Aminokwasy.
9. Białka, enzymy.
10.Chemiczna budowa materiałów i preparatów stomatologicznych.
TEMATY SEMINARIÓW
1. Wybrane pierwiastki główne i śladowe – podaż, wchłanianie.
2. Wstęp do budowy materiałów i preparatów stosowanych w stomatologii, reakcje polimeryzacji.
3. Dieta – wpływ na trwałość szkliwa.
26
4. Zadania rachunkowe: pH, pH buforów.
5. Zadania rachunkowe: stała i stopień dysocjacji, sposoby wyrażania stężeń, rozpuszczalność i iloczyn rozpuszczalności.
CZĘŚĆ TEORETYCZNA
Sprawy organizacyjne i BHP. Zasady BHP pracy w laboratorium, podstawowe czynności laboratoryjne: analiza alkacymetryczna, zasada działania wskaźników alkacymetrycznych, pH roztworów, wyrażanie stężeń, przeliczanie stężeń.
Lek. Definicja leku, klasyfikacja środków leczniczych, otrzymywanie leków, rodzaje działania leku, mechanizmy działania leku, budowa chemiczna a własności farmakologiczne,
trwałość leku, drogi wprowadzania leku do ustroju, dawki, współczynnik leczniczy, wiązanie się leku w ustroju, metabolizm i drogi wydalania leku, biodegradacja leku, toksyczność leku.
Podstawowe zagadnienia analizy nieorganicznej. Analiza jakościowa związków nieorganicznych, gospodarka wodno-elektrolitowa (pierwiastki występujące w płynach ustrojowych). Makro- i mikroelementy. Podział jonów na grupy analityczne. Wykrywanie obecności niektórych kationów: Hg22+, Pb2+, Ag+, Fe2+, Fe3+, Ca2+, Ba2+, Mg2+, NH4+ oraz anionów:
Cl–, SO42–, PO43–, CO32–, NO3–.
Analiza ilościowa płynów ustrojowych. Objętościowa analiza ilościowa: alkacymetria,
precypitometria (argentometria), kompleksometria. Biochemicznie ważne kompleksy.
Krzywe miareczkowania, zasada działania i dobór wskaźników, przykłady oznaczeń.
Równowaga kwasowo-zasadowa Roztwory buforowe – mechanizm działania na przykładzie buforu octanowego, amonowego, węglanowego i fosforanowego. Pojemność buforowa. Obliczanie pH buforów i pojemności buforowej. Ciśnienie osmotyczne, prawa osmozy, hipo-, hiper-, izotonia, współczynnik van`t Hoffa. Zadania.
Węglowodany. Cukry proste i dwucukry: klasyfikacja, własności, konformacja, anomery,
mutarotacja, epimeryzacja. Reakcje charakterystyczne: z kwasami, zasadami, własności
redukcyjne, utlenianie aldoz, osazony. O- i N-glikozydy. Wielocukry: homoglikany, (glikogen, skrobia, dekstran, agar, pektyny, inulina); heteroglikany (kwas hialuronowy, heparyna, siarczan chondroityny).
Aminokwasy i białka. Aminokwasy: podział i synteza, reakcje charakterystyczne, analiza
jakościowa i ilościowa. Laktamy (penicylina). Aminokwasy nie występujące w białkach.
Izomeria optyczna aminokwasów. Biochemicznie ważne peptydy: glutation, oksytocyna,
wazopresyna. Podział białek, własności białek – metody określania sekwencji aminokwasów w peptydach (N-końcowych i C-końcowych). Izomeria geometryczna i wykrywanie
wiązania peptydowego. Struktury przestrzenne białek.
Związki heterocykliczne i kwasy nukleinowe. Związki heterocykliczne pochodzenia
naturalnego: pochodne pirolu (hem, chlorofil, wit. B12), pochodne indolu (tryptofan, se-
27
rotonina), pochodne pirydyny, pochodne pirymidyny (kwas barbiturowy), pochodne puryny (kofeina, teofilina, teobromina, kwas moczowy), budowa i właściwości nukleotydów
oraz DNA i RNA.
CZĘŚĆ PRAKTYCZNA
Ćwiczenia wstępne
• Zapoznanie z pracownią, zasady BHP pracy w laboratorium.
• Zapoznanie ze sprzętem i podstawowymi czynnościami laboratoryjnymi:
ogrzewanie cieczy, krystalizacja, dekantacja, sączenie, ekstrakcja, pipetowanie
i miareczkowanie.
• Próby miareczkowania alkacymetrycznego.
• Strącanie osadu, sączenie i krystalizacja.
Lek
•
•
Izolacja i identyfikacja substancji czynnych z surowców pochodzenia naturalnego.
Izolacja i identyfikacja olejków eterycznych z ziół wykorzystywanych w preparatach stomatologicznych.
Analiza związków nieorganicznych
• Rozdział I grupy kationów.
• Reakcje charakterystyczne dla wybranych kationów i anionów.
• Identyfikacja soli nieorganicznych.
Analiza ilościowa płynów ustrojowych
• Alkacymetryczne oznaczanie kwasowości soku żołądkowego.
• Argentometryczne oznaczanie chlorków w moczu met. Volharda.
• Kompleksometryczne oznaczanie wapnia w surowicy.
Równowaga kwasowo-zasadowa
• Sporządzanie buforów: octanowego i fosforanowego (obliczanie i oznaczanie
pH przy pomocy wskaźników i pehametru).
• Określanie wpływu rozcieńczenia na pH i pojemność buforową.
Węglowodany
• Reakcje charakterystyczne:
– próba Molischa,
– odróżnianie cukrów złożonych od prostych,
– odróżnianie ketoz od aldoz,
– odróżnianie pentoz od heksoz,
– reakcje charakterystyczne dla wielocukrów.
• Identyfikacja dwóch cukrów.
• Oznaczanie glukozy metodą oksydazową.
28
Aminokwasy i białka
• Reakcje charakterystyczne dla aminokwasów:
– wykrywanie grupy aminowej pierwszorzędowej,
– reakcja z ninhydryną,
– reakcja z aldehydem mrówkowym,
– reakcja ksantoproteinowa,
– wykrywanie tryptofanu,
– odczyn Pauliego na histydynę.
• Wytrącanie i wysalanie białek.
• Identyfikacja dwóch aminokwasów.
• Chromatografia bibułowa aminokwasów.
Związki heterocykliczne. Kwasy nukleinowe
• Izolacja furfuralu z otrąb.
• Wykrywanie fosforanów, obecności puryn.
• Izolacja kofeiny, cukru i kwasu ortofosforowego (V) z coca-coli i ich identyfikacja.
Odrabianie zaległości i test zaliczeniowy.
Piśmiennictwo obowiązkowe
1. Ćwiczenia z chemii ogólnej – skrypt zamieszczony jest na stronie internetowej zakładu.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Piśmiennictwo zalecane
B. Filipowicz, W. Ostrowski: Ćwiczenia z chemii ogólnej i fizjologicznej.
K. Bayerman: Chemia dla studentów medycyny.
T. Gałamon: Chemia ogólna dla studentów medycyny i stomatologii.
H. Hart: Chemia organiczna – Krótki kurs PZWL 1999.
D. J. Hart: Chemia organiczna – repetytorium i rozwiązania zadań. PZWL 2000.
A.Kołodziejczyk: Naturalne związki organiczne PWN.
R. T. Morrison, R. N. Boyd – Chemia organiczna PWN.
J. Minczewski, Z. Marczenko – Chemia analityczna PWN.
Mastalerz – Chemia organiczna.
Studenckie Koło Naukowe „NITRO” przy Katedrze i Zakładzie Chemii Medycznej.
Członkowie Koła pogłębiają swoją wiedzę teoretyczną i praktyczną z chemii w formie
spotkań dyskusyjno-referatowych oraz prac w laboratorium. Zebrania Koła Naukowego
odbywają się minimum raz w miesiącu.
29
HISTOLOGIA, CYTOLOGIA I EMBRIOLOGIA
Katedra i Zakład Histologii i Embriologii
CENTRUM BIOSTRUKTURY, 02‑004 Warszawa, ul. Chałubińskiego 5 (Anatomicum).
Strona internetowa: http: / / histologia.wum.edu.pl
Odpowiedzialny za dydaktykę: prof. dr hab. n. med. Jacek Malejczyk.
Nauczanie histologii i embriologii prowadzi:
Zakład Histologii i Embriologii – kierownik: prof. dr hab. n. med. Jacek Malejczyk.
Sekretariat załatwia sprawy studenckie w godz. od 930 do 1400 i w razie potrzeby kontaktuje
zainteresowanych z Kierownikiem Katedry (tel. / faks (022) 629-52-82).
W zajęciach uczestniczą nauczyciele akademiccy z Zakładu Transplantologii i Centralnego
Banku Tkanek – p. o. kierownika dr hab. n. med. Artur Kamiński.
Pracą zespołu dydaktycznego kieruje prof. dr hab. n. med. Jacek Malejczyk.
Wymiar zajęć:
– w I semestrze: 5 godzin seminariów, 35 godzin ćwiczeń, 15 godz. wykładów;
– w II semestrze: 5 godzin seminariów, 35 godzin ćwiczeń, 10 godz. wykładów;
Ogółem: 10 godz. seminariów, 70 godz. ćwiczeń, 25 godz. wykładów. Razem: 105 godzin.
Ćwiczenia odbywają się w salach mikroskopowych na I piętrze Anatomicum, ul. Chałubińskiego 5. Wykłady z histologii i embriologii odbywają się w sali im. prof. Paszkiewicza
w gmachu Anatomicum, ul. Chałubińskigo 5.
Studenci mają obowiązek przygotować się do zajęć. Asystenci na każdym ćwiczeniu
sprawdzają znajomość obowiązującego materiału. Przy końcu pierwszego semestru odbywa się kolokwium zaliczeniowe z histologii ogólnej, na początku II semestru kolokwium
z embriologii i na końcu II semestru kolokwium zaliczeniowe z histologii szczegółowej.
Egzamin z Histologii z Embriologią i Cytologią odbywa się po II semestrze (sesja letnia).
Egzamin składa się z części praktycznej i części teoretycznej. Na egzaminie praktycznym
student otrzymuje 10 zakodowanych preparatów i ma 10 minut na ich rozpoznanie i podanie wyniku na karcie egzaminacyjnej. Aby zdać egzamin należy rozpoznać, co najmniej
6 preparatów.
Egzamin teoretyczny obejmuje 100 pytań testowych i trwa 120 minut. Za każdą prawidłową odpowiedź student otrzymuje 1 punkt, za odpowiedź błędną lub jej brak – 0 punktów. Pytania są ułożone w formacie MCQ – student wybiera jedną, najlepszą odpowiedź
spośród 5 propozycji. Test zawiera pytania z zakresu histologii i embriologii ogólnolekarskiej, oraz pytania z histologii jamy ustnej. Studenci muszą odpowiedzieć poprawnie, na
co najmniej połowę pytań z każdego działu.
Ocena końcowa ustalana jest na podstawie krzywej rozkładu wyników testu przy zachowaniu progu zaliczającego wynoszącego, 51 punktów.
30
Egzamin poprawkowy odbywa się we wrześniu, w terminie wyznaczonym przez
Dziekana. Formę egzaminu poprawkowego (egzamin testowy lub ustny) ustala Kierownik Katedry.
Celem nauczania Histologii z Embriologią i Cytologii jest zapoznanie studentów kierunku lekarsko-dentystycznego z budową komórek, tkanek i narządów. W programie
przewidziane jest omówienie funkcji komórek i struktur subkomórkowych widocznych
w mikroskopie świetlnym i elektronowym oraz budowy wszystkich rodzajów tkanek i narządów człowieka. W trakcie zajęć studenci poznają powiązania budowy komórek i tkanek z pełnionymi przez nie funkcjami. Stanowi to podstawę do późniejszego nauczania
biochemii, fizjologii i histopatologii.
Studenci kierunku lekarsko-dentystycznego poznają szczególnie dokładnie histologię
tkanek i narządów jamy ustnej. Wnikliwie omawiana jest budowa i rozwój zęba i przyzębia, błon śluzowych i ślinianek. Dyskutowana jest także budowa kości wyrostka zębodołowego i stawu skorniowo-żuchwowego. Wykładane są zasady pobierania tkanek do celów
transplantacyjnych. W czasie zajęć z embriologii omawiane są wczesne stadia rozwojowe
zarodka ludzkiego oraz proces formowania się listków zarodkowych i powstawania pierwotnych tkanek i narządów.
Cel nauczania zostanie spełniony, gdy studenci:
• poznają w zakresie określonym programem budowę i czynność komórek, tkanek
i narządów człowieka,
• wykażą się znajomością budowy, funkcji i etapów rozwoju zęba, oraz innych struktur jamy ustnej,
• poznają rozwój wczesnych stadiów zarodka ludzkiego oraz budowę i czynność błon
płodowych,
• będą umieli rozpoznać pod mikroskopem podstawowe elementy strukturalne tworzące tkanki oraz główne narządy wchodzące w skład organizmu.
PROGRAM NAUCZANIA
TEMATY WYKŁADÓW:
Semestr i (zimowy)
1. Budowa komórki.
2. Podział komórki, chromosomy.
3. Tkanka nabłonkowa, gruczoły.
4. Tkanka łączna właściwa.
5. Tkanka chrzęstna i kostna, powstawanie kości.
6. Tkanka nerwowa.
7. Tkanka mięśniowa.
8. Krew i hematopoeza.
9. Układ krążenia.
10.Układ płciowy żeński.
11.Układ płciowy męski.
12.Embriologia: zapłodnienie, zaplemnienie, rozwój przedimplantacyjny.
31
13.Błony płodowe, łożysko.
14.Kształtowanie się listków zarodkowych.
Semestr II (letni)
1. Układ chłonny – budowa i funkcja.
2. Gruczoły dokrewne.
3. Budowa histologiczna jamy ustnej cz. 1.
4. Budowa histologiczna jamy ustnej cz. 2.
5. Ślinianki.
6. Układ nerwowy.
7. Układ receptorów: ucho wewnętrzne.
8. Układ receptorów: oko.
9. Konserwacja tkanek i narządów dla celu przeszczepiania.
10.Hodowla tkanek – konstrukcja wszczepów – inżynieria tkankowa.
11.Podsumowanie.
Tematy ćwiczeń:
Do każdego ćwiczenia Studenci przygotowują się z podręcznika (ów) histologii.
Semestr i (zimowy)
1. Mikroskop, technika histologiczna, różne formy komórek.
2. Mikroskop elektronowy, budowa komórki.
3. Budowa chromatyny, podział komórki.
4. Tkanka nabłonkowa, gruczoły.
5. Tkanka łączna właściwa.
6. Tkanka chrzęstna i tkanka kostna.
7. Tkanka kostna.
8. Tkanka nerwowa, układ nerwowy obwodowy.
9. Tkanka mięśniowa.
10.Krew i szpik.
11.Układ krążenia.
12.Seminarium podsumowujące.
13.Przedkolokwialne pokazy preparatów i seminarium z histologii ogólnej.
14.Kolokwium.
15.Kolokwium II termin.
Semestr II (letni)
1. Układ płciowy żeński i układ płciowy męski.
2. Układ limfatyczny.
3. Gruczoły dokrewne.
4. Kolokwium z embriologii.
5. Budowa jamy ustnej.
6. Budowa zęba.
7. Układ pokarmowy cz. I.
8. Układ pokarmowy cz. II.
32
9. Układ oddechowy. Skóra i przydatki skórne.
10.Układ moczowy.
11.Seminarium podsumowujące.
12.Przedkolokwialne pokazy preparatów.
13.Kolokwium z histologii szczegółowej.
14.Kolokwium II termin i pokazy przedegzaminacyjne preparatów.
15.Przedegzaminacyjne pokazy preparatów.
METODY I ORGANIZACJA PRACY
Zajęcia z przedmiotu składają się z części seminaryjnej i demonstracji preparatów.
Część seminaryjna rozpoczyna się objaśnieniami prowadzonymi przed każdym ćwiczeniem. Następnie studenci dyskutują z asystentami budowę i funkcje omawianych tkanek
i narządów. W czasie części praktycznej studenci oglądają pod mikroskopem świetlnym
preparaty histologiczne. Na ich podstawie należy wykonać rysunki omawianych struktur. Rysunki należy sporządzać w zeszytach gładkich kolorowymi kredkami i poprawnie je opisać.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
METODY I ORGANIZACJA PRACY ORAZ REGULAMIN ĆWICZEŃ
Z HISTOLOGII, Z EMBRIOLOGIĄ I CYTOLOGIĄ
W trakcie ćwiczeń studenci omawiają z asystentem zagadnienia objęte tematem ćwiczenia i oglądają preparaty mikroskopowe, schematy i elektronogramy. Obrazy tkanek i narządów oglądanych pod mikroskopem należy narysować w zeszycie gładkim.
Przygotowując się do ćwiczenia należy zapoznać się z całością materiału, a nie ograniczyć się tylko do struktur przedstawionych na preparatach. Warunkiem zaliczenia
ćwiczenia jest wykazanie się wiedzą z zakresu omawianego tematu oraz wykonanie
rysunków preparatów i ich poprawne opisanie.
Mikroskopy są rozmieszczone na stołach, lub też wypożycza się je pod zastaw legitymacji studenckiej. Po zakończeniu oglądania preparatów należy wyłączyć oświetlenie
mikroskopu i przykryć mikroskop pokrowcem. Wynoszenie mikroskopów lub ich części z sal ćwiczeniowych jest zabronione.
Dopuszcza się możliwość opuszczenia 3 ćwiczeń w semestrze. Opuszczenie kolejnego ćwiczenia powoduje niedopuszczenie do kolokwium i niezaliczenie semestru, bez
względu na przyczynę nieobecności.
Ćwiczenia rozpoczynają się objaśnieniami, na których obecność jest obowiązkowa.
Spóźnienia przekraczające 15 minut będą traktowane jak jako nieobecność.
Warunkiem zaliczenia semestru jest uczestnictwo w wymaganej liczbie zajęć i zdanie
wszystkich kolokwiów przewidzianych programem nauczania. Studentom przysługują dwa terminy kolokwium. W przypadku niezaliczenia w obu terminach studentowi
przysługuje prawo zdawania w trzecim terminie, przed komisją wyznaczoną przez
Kierownika Katedry Histologii i Embriologii. W przypadku niezaliczenia kolokwium
komisyjnego o dalszych losach studenta zadecyduje Dziekan.
Egzamin z Histologii odbywa się po drugim semestrze. Na ocenę składają się punkty uzyskane z egzaminu praktycznego i z egzaminu testowego. Test zawiera pytania
z zakresu histologii i embriologii ogólnolekarskiej, oraz pytania z histologii jamy ust-
33
nej. Studenci muszą odpowiedzieć poprawnie na co najmniej połowę pytań z każdego
działu.
8. W okresie przedkolokwialnym lub przedegzaminacyjnym każda grupa studencka
może wypożyczyć komplet preparatów demonstracyjnych. Przypominamy o odpowiedzialności finansowej za zgubione i zniszczone preparaty.
Stanowisko katedry w sprawie ściągania na egzaminach i kolokwiach
Ściąganie na egzaminach i kolokwiach jest nieetyczne i stanowi naruszenie regulaminu
studiów WUM. Osoby aktywnie i biernie uczestniczące w tym procederze będą karane
usunięciem z egzaminu, co jest równoznaczne z niezaliczeniem.
Osoby ściągające aktywnie to osoby, które odpisują wyniki od innych studentów, bądź
korzystają w czasie egzaminu z niedozwolonych notatek lub urządzeń elektronicznych
służących do komunikowania się lub do przechowywania danych. Wnoszenie takich urządzeń na egzaminy jest zabronione.
Poprzez bierny udział w ściąganiu rozumie się ułatwianie odpisywania własnych odpowiedzi innym uczestnikom egzaminu. Student jest zatem zobowiązany dochować należnej
staranności aby uniemożliwić innym odpisywanie swoich odpowiedzi.
Kierownik Katedry obliguje egzaminatorów i egzaminowanych do ścisłego przestrzegania
tych zasad.
OBOWIĄZUJĄCE PODRĘCZNIKI
1. Sawicki W.: Histologia, PZWL, Warszawa wyd. IV, 2003.
2. Kmieć Z. Histologia i Cytofizjologia Zęba i Jamy Ustnej –Elsevier Urban & Partner Wyd. I,
2007.
3. Sadler T. W. Embriologia lekarska, Med Tour Press International, 1993.
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA
1. Kierszenbaum A: Histology and Cell Biology: An Introduction to Pathology, Elsevier 2nd
Edition.
2. Antonio Nanci: Ten Cate’s Oral Histology, Development, Structure, and Function, MosbyElsevier, 7th Edition.
3. Avery JK i Chiego DJ, Jr.: Essentials of Oral Histology and Embryology: A Clinical Approach,
Elsevier 3rd Edition.
4. Stevens A., Lowe J. – Histologia człowieka, Slotwinki – Verlag 1999, wydanie II polskie.
5. Bartel H.: Embriologia. PZWL. Warszawa 2002, wyd. III.
Opiekunowie koła: dr Izabela Młynarczuk-Biały, dr Ryszard Galus.
Formy działania: członkowie Koła zostają przydzieleni do poszczególnych zespołów tematycznych i biorą udział w pracach doświadczalnych. Ponadto członkowie Koła pomagają
prowadzić ćwiczenia i są obowiązani regularnie uczestniczyć w zebraniach naukowych
Zakładu.
34
STUDIOWANIE PREPARATÓW HISTOLOGICZNYCH
W bibliotece Centrum Biostruktury i w czytelni biblioteki uczelnianej (ul. Oczki 5) znajdują się mikroskopy przekazane przez Zakład Histologii do użytku studentów. W okresie
między zakończeniem ćwiczeń mikroskopowych i kolokwium lub egzaminem, studenci
mogą wypożyczać pewną liczbę kompletów preparatów do nauki w wyżej wymienionych
bibliotekach w dni powszednie w godzinach między 900 a 1400.
35
JĘZYK ŁACIŃSKI
Studium Języków Obcych
ul. Księcia Trojdena 2A, 02-109, Warszawa (Centrum Dydaktyczne) tel. (+48 22) 5720 863,
faks: (+48 22) 5720 864, e-mail: [email protected]
Kierownik SJO: mgr Joanna Ciecierska
Odpowiedzialna za dydaktykę: mgr Iwona Wołoszczenko.
Zajęcia odbywają się w Studium Języków Obcych.
Godziny przyjęć w sprawach studenckich oraz dyżury lektorów podawane są do wiadomości zainteresowanych na tablicy ogłoszeń w Studium Języków Obcych na początku
każdego semestru.
JĘZYK ŁACIŃSKI
Lektorat języka łacińskiego w wymiarze 60 godzin prowadzony jest w semestrze zimowym i letnim (po 30 h). Obowiązuje tylko tych studentów, którzy nie mają oceny z tego
języka na świadectwie ukończenia szkoły średniej.
Celem lektoratu jest przekazanie elementarnych wiadomości z gramatyki łacińskiej
oraz wyrobienie umiejętności posługiwania się słownictwem w zakresie nazewnictwa
anatomicznego i klinicznego. Zakres nauczania przedmiotu zaprogramowany jest w ten
sposób, by wiadomości nabyte w toku nauczania były przydatne w późniejszej praktyce
lekarskiej słuchaczy. W związku z tym program nauczania języka łacińskiego koncentruje
się głównie wokół zagadnień związanych z rzeczownikiem, przymiotnikiem oraz przyimkami (czasownik jest traktowany bardzo skrótowo, jedynie w celu budowy najprostszych
zdań).
Tematy zajęć
1. Uwagi wstępne o języku łacińskim, zasady wymowy, poprawnego odczytywania tekstów oraz akcent.
2. Ogólne wiadomości o przymiotniku.
3. I deklinacja rzeczowników ilustrowana nazewnictwem stomatologicznym. Przyimki.
4. Czasownik.
5. II deklinacja rzeczowników oraz przymiotniki deklinacji I i II, zasady łączenia rzeczownika z przymiotnikiem, wyjątki rodzajowe.
6. Czasownik w stronie biernej czasu teraźniejszego trybu oznajmującego, budowanie
zdań typu „dividitur in”, „coniungitur cum”.
7. III deklinacja:
a) rodzaje rzeczowników oraz wyjątki rodzajowe występujące w terminologii medycznej,
b) typy odmian i rzeczowniki pochodzenia greckiego,
c) przymiotniki III deklinacji oraz imiesłów czasu teraźniejszego strony czynnej.
36
8. Powtórzenie przymiotników I i II deklinacji, łączenie rzeczowników i przymiotników
różnych deklinacji.
9. IV deklinacja. Ćwiczenia w oparciu o terminologię anatomiczną, łączenie rzeczowników
IV deklinacji z przymiotnikami I, II i III deklinacji. Stosowanie przymiotników c.d.
10.V deklinacja. Najważniejsze terminy medyczne i farmaceutyczne. Łączenie rzeczowników V deklinacji z przymiotnikami I, II i III deklinacji.
11.Stopniowanie przymiotników występujących najczęściej w nazewnictwie anatomicznym.
12.Tworzenie i stosowanie przysłówków występujących w recepturze.
13.Gerundium w terminologii medycznej.
14.Użycie coniunctivu w recepturze.
15.Wybrane wiadomości o liczebnikach jako części składowej terminologii anatomicznej.
Zasady i formy oceny wyników nauczania
Student otrzymuje zaliczenie każdego z dwu semestrów.
Podstawą zaliczenia jest systematyczny i aktywny udział w zajęciach oraz pozytywne
oceny ze sprawdzianów cząstkowych i sprawdzianu końcowego.
Literatura obowiązkowa
1. A. Kołodziej, S. Kołodziej: Lingua Latina Medicinalis – podręcznik i ćwiczenia, Warszawa, Wydawnictwo Lekarskie PZWL 2006.
37
JĘZYKI OBCE (JĘZYK POLSKI, FRANCUSKI, NIEMIECKI LUB ROSYJSKI)
Studium Języków Obcych
ul. Księcia Trojdena 2A, 02-109 Warszawa (Centrum Dydaktyczne)
tel. (+48 22) 5720863, faks: (+48 22) 5720864, e-mail: [email protected]
Kierownik SJO: mgr Joanna Ciecierska
Zajęcia odbywają się w Studium Języków Obcych.
Godziny przyjęć w sprawach studenckich oraz dyżury lektorów podawane są do wiadomości zainteresowanych na tablicy ogłoszeń w Studium Języków Obcych na początku
każdego semestru.
Lektorat wybranego języka obcego (francuskiego, niemieckiego lub rosyjskiego) trwa
łącznie 60 godzin. Prowadzony jest na I roku studiów (po 30 godzin semestrze zimowym
i letnim) i kończy się zaliczeniem. Jest to lektorat języka specjalistycznego prowadzony
na poziomie średnio zaawansowanym oraz zaawansowanym i opiera się na znajomości
języka ogólnego wyniesionej ze szkoły średniej.
Celem nauczania jest wprowadzenie słownictwa specjalistycznego, powtórzenie wybranych struktur gramatycznych oraz kształcenie sprawności językowych pozwalających na:
• zrozumienie tekstu o tematyce stomatologicznej (artykuły popularno-naukowe
i z czasopism specjalistycznych)
• zrozumienie wypowiedzi na tematy stomatologiczne (nagrania)
• streszczenie / parafrazę tekstu specjalistycznego oraz własną wypowiedź na tematy
związane ze stomatologią
• napisanie krótkiego tekstu o tematyce stomatologicznej
• opracowanie oraz przedstawienie plakatu i prezentacji.
Tematy zajęć:
1. Specjalności w stomatologii; obowiązki pomocy dentystycznej, higienistki stomatologicznej, technika dentystycznego.
2. Budowa anatomiczna głowy i szyi.
3. Zęby: budowa, rodzaje, uzębienie mleczne i stałe.
4. Wyposażenie gabinetu stomatologicznego.
5. Wywiad ogólny i wywiad stomatologiczny.
6. Profilaktyka:
(a) higiena jamy ustnej,
(b) racjonalne żywienie
Instrukcje i porady dla pacjentów.
7. Stomatologia zachowawcza:
(a) badanie jamy ustnej,
38
(b) próchnica zębów,
(c) klasyfikacja ubytków, opracowanie, wypełnienia;
zapis w karcie pacjenta.
8. Wybrane zagadnienia z chirurgii stomatologicznej
9. Wybrane zagadnienia z ortodoncji
10.Wybrane zagadnienia z protetyki
Zasady i formy oceny wyników nauczania
Podstawę zaliczenia stanowi systematyczny, aktywny udział w zajęciach, pozytywne
oceny ze sprawdzianów cząstkowych i pisemnego sprawdzianu końcowego oraz przedstawienie plakatu lub prezentacji w oparciu o dodatkową samodzielną lekturę.
Literatura obowiązkowa
Język francuski
1. Mourlhon-Dallies, Florence; Tolas Jacqueline: Santé-médecine.com, CLE international 2004.
Język niemiecki
1. Nazarska-Brzeska, Anna: Rund um den Zahn, Deutsch für stomatologische Fachkräfte +
płyta CD, Wydawnictwo BESTOM-DENTOnet.pl, 2005.
Język rosyjski
1. Ramotowska, D.: Rosyjski dla studentów stomatologii, Wyd. AM, Warszawa.
2. Pado, Anna: Start, ru. cz. II, WSiPeuropa, 2006.
JĘZYK POLSKI
PROGRAM NAUCZANIA
Lektorat języka polskiego obowiązuje obcokrajowców odbywających studia w języku polskim.
Lektorat języka polskiego trwa rok (60 h). Prowadzony jest na I roku studiów (po 30 h
w semestrze) i kończy się zaliczeniem w sesji letniej.
Jest to lektorat języka specjalistycznego prowadzony na poziomie średnio zaawansowanym i opiera się na znajomości języka ogólnego wyniesionej z wcześniejszych kursów
przygotowawczych.
Celem nauczania jest wprowadzenie słownictwa specjalistycznego, powtórzenie wybranych struktur gramatycznych oraz kształcenie sprawności językowych pozwalających na:
• zrozumienie specyfiki języka specjalistycznego („język lekarza” a „język pacjenta”),
• zrozumienie tekstu o tematyce medycznej,
• zrozumienie wypowiedzi na tematy medyczne (nagrania audio i video),
• streszczenie tekstu medycznego,
• napisanie krótkiego tekstu o tematyce medycznej
39
• opracowanie oraz przedstawienie plakatu i prezentacji.
Tematy zajęć:
1. Medycyna jako nauka
2. Ciało ludzkie – narządy wewnętrzne. Zwroty z celownikiem.
3. Organizacja szpitala. Oddziały szpitalne.
4. Pracownicy szpitala.
5. Wyposażenie gabinetu zabiegowego.
6. Specjalizacje medyczne i specjaliści.
7. Badanie pacjenta – polecenia przekazywane pacjentom przez lekarza.
8. W gabinecie lekarskim. Tryb rozkazujący.
9. Ból. Słowa opisujące ból.
10.Zbieranie wywiadu, badania, diagnostyka chorób:
• układu krążenia
• układu pokarmowego
• układu moczowego
• układu nerwowego
• układu rozrodczego
• układu kostnego
11.Leczenie sanatoryjne – zabiegi
12.Uzależnienia i sposoby ich leczenia
Podstawę zaliczenia każdego semestru stanowi systematyczny, aktywny udział w zajęciach, pozytywne oceny ze sprawdzianów cząstkowych i pisemnego sprawdzianu końcowego oraz przedstawienie prezentacji w oparciu o dodatkową samodzielną lekturę.
LITERATURA OBOWIĄZKOWA
1. J. Lechowicz, J. Podsiadły: Chcę studiować medycynę. Język polski dla cudzoziemców.
Wydawnictwo Wing, Łódź 1998.
2. Ś. Sikorska, M. Janowska: Proszę oddychać! Materiały do nauczania medycznego języka polskiego. Część I i II. Skrypt AM Warszawa.
40
MATERIAŁOZNAWSTWO STOMATOLOGICZNE
Zakład Propedeutyki i Profilaktyki Stomatologicznej
02- 006 Warszawa, ul. Nowogrodzka 59, pawilon XI tel. sekretariatu: (022) 625-66-02.
Kierownik zakładu: dr hab. n. med. prof. nadzw. WUM Leopold Wagner
Odpowiedzialny za dydaktykę: dr n. med. Krzysztof Wilk.
Ćwiczenia są prowadzone na I roku w semestrze II w wymiarze 60 godz. dydaktycznych
w tym: 15 godz. wykładów, 30 godz. ćwiczeń i 15 godz. seminarium.
TEMATYKA WYKŁADÓW
1. Wprowadzenie do materiałoznawstwa. Materiały wyciskowe.
2. Materiały wyciskowe c. d. Gips.
3. Woski dentystyczne i materiały formierskie dla stopów średnio i wysokotopliwych.
4. Tworzywa akrylowe. Materiały formowane ciśnieniowo.
5. Stopy metali.
6. Ceramika dentystyczna.
7. Ceramika bezmetalowa.
8. Cementy protetyczne.
9. Materiały do wypełnień stałych.
10.Materiały do wypełnień stałych c. d.
11.Materiały łączące.
12.Materiały do wypełnień kanałów korzeniowych.
13.Środki stosowane do wybielania zębów.
14.Ektoprotezy. Postępowanie kliniczne i laboratoryjne.
15. Pracownia protetyczna – budowa urządzeń laboratoryjnych.
TEMATYKA ĆWICZEŃ I SEMINARIÓW
I.
Charakterystyka sprzętu laboratoryjnego i klinicznego wykorzystywanego w dalszym
toku zajęć. Zasady bezpieczeństwa pracy i postępowania ze sprzętem laboratoryjnym i klinicznym.
II.
Gipsy dentystyczne i materiały wyciskowe. Wprowadzenie: rodzaje i zastosowanie gipsów
dentystycznych i materiałów wyciskowych. Pokaz techniki pobierania wycisków różnymi
masami na fantomach. Wykonanie modeli. Samodzielne wykonanie: pobranie wycisku
masą alginatową. Wykonanie modelu z wycisku alginatowego i jego opracowanie.
III.
Woski dentystyczne i materiały ogniotrwałe. Wprowadzenie: rodzaje wosków i materiałów ogniotrwałych i ich zastosowanie. Pokaz wykonania korony oraz kła górnego z wosku.
Samodzielne wykonanie: wymodelowanie kła górnego w skali 1: 1 z wosku modelowego
i zapuszkowanie.
41
IV.
Tworzywo akrylowe. Wprowadzenie: metody i rodzaje polimeryzacji. Pokaz: przygotowanie puszki do wprowadzenia akrylu oraz wypełnienie formy ciastem akrylowym. Samodzielne wykonanie: przygotowanie ciasta akrylowego i polimeryzacja zapuszkowanych
modeli kłów.
V.
Stal, właściwości fizykochemiczne i zastosowanie. Pokaz techniki odlewu korony ze stali.
Wymodelowanie korony osłaniającej z wosku odlewniczego i zatopienie w masie ogniotrwałej.
VI.
Materiały ścierne, polerownicze i izolacyjne. Wprowadzenie: omówienie i pokaz materiałów ściernych, polerowniczych i izolacyjnych. Samodzielne wykonanie: obróbka mechaniczna akrylowego modelu kła i korony stalowej. Wykonanie naprawy protezy tworzywem akrylowym szybkopolimeryzującym.
VII.
Materiały formowane ciśnieniowo. Omówienie zastosowania materiałów termoformowalnych oraz techniki laboratoryjnej. Przygotowanie modeli gipsowych do wykonania szyn.
Wykonanie szyn do wybielania zębów na wybranych modelach gipsowych.
VIII. Seminarium
Ceramika dentystyczna. Omówienie i pokaz przygotowania struktury metalowej do napalania porcelany. Omówienie i pokaz przygotowania modelu do wykonania korony jednolicie ceramicznej. Pokaz wykonania korony ceramicznej.
IX. Seminarium
Tytan w stomatologii. Postępowanie laboratoryjne. Modyfikacje powierzchni implantów.
X. Seminarium
Zasady budowy i wykorzystania sprzętu stomatologicznego.
XI.
Materiały do wypełnień stałych. Materiały stosowane w endodoncji. Samodzielne przygotowanie poszczególnych materiałów.
XII.
Oddziaływanie materiałów na tkanki i narządy jamy ustnej. Wybrane zagadnienia z technologii warstwy wierzchniej.
XIII. Seminarium.
Materiały kompozytowe w protetyce. Omówienie i pokaz materiałów kompozytowych do
licowania i wykonywania uzupełnień protetycznych.
42
XIV. Seminarium
Podsumowanie przerobionego materiału.
XV.
Uzupełnieni zaległości, zaliczenie ćwiczeń.
Cząstkowe zaliczenie poszczególnych ćwiczeń z uwzględnieniem materiału podanego na
wykładach. Zaliczenie ćwiczeń obejmuje część praktyczną oraz sprawdzenie wiadomości
teoretycznych.
Kolokwium z całości przerobionego materiału.
1.
2.
3.
4.
PIŚMIENNICTWO OBOWIĄZUJĄCE
Materiałoznawstwo stomatologiczne – P. Kordasz, Z. Wolanek.
Propedeutyka stomatologii – Z. Jańczuk.
Materiały stomatologiczne – Craig, Powers, Wataha.
Materiałoznawstwo – Combe.
43
PIERWSZA POMOC MEDYCZNA
Katedra Anestezjologii I Intensywnej Terapii WUM
02-005 Warszawa, ul. Lindleya 4, tel. (022) 50 21 721
Kierownik Katedry: prof. dr hab. med. Ewa Mayzner-Zawadzka
Asystent prowadzący zajęcia: dr med. Włodzimierz Retka, Szpital Kliniczny immienia
prof. Michałowicza ul. Marszałkowska 24, tel. (022) 62 99 418.
Ogólny wymiar godzin 30: wykłady – 9 godz., seminaria – 7 godz., ćwiczenia – 14 godz.
Zajęcia odbywają się w zespole anestezjologicznym przy ul. Marszałkowskiej 24.
Celem zajęć jest nauczanie postępowania w sytuacjach nagłego zagrożenia życia.
Tematyka ćwiczeń
Teoretyczne omówienie postępowania reanimacyjnego, postępowania z chorym nieprzytomnym, pokaz sprzętu reanimacyjnego.
Ćwiczenie postępowania reanimacyjnego na manekinach.
Omówienie teoretyczne poparte jest prezentacjami multimedialnymi.
Zaliczenie odbywa się w ostatnim dniu zajęć.
Obecność na wszystkch zajęciach obowiązkowa.
1. Międzynarodowe wytyczne resuscytacji 2000, Polska Rada Resuscytacji, Kraków 2002.
2. ABC Resuscytacji M.C. Colquhoun i wsp. Wydanie I polskie pod red. J. Jakubaszki Górnicki Wydawnictwo Medyczne, Wrocław 2002.
3. Podręcznik pierwszej pomocy M. Buchfelder, A. Buchfelder Tłumaczenie z niemieckiego Ludwik Armada – PZWL.
4. Zarys anestezjologii i intensywnej terapii – pod red. prof. Ewy Mayzner-Zawadzkiej, skrypt AM.
5. Wytyczne 2005 Resuscytacji Krążeniowo Oddechowej, Polska Rada Resustytacji, Kraków 2006.
KOŁO NAUKOWE
Od 1964 roku przy Katedrze działa studenckie koło naukowe ANKONA w formie pięciu autonomicznych sekcji związanych z poszczególnymi zespołami anestezjologicznymi
i szpitalami klinicznymi (2 na Lindley’a, 2 na Banacha, 1 na Działdowskiej), gromadzące
w sumie ok. 80 studentów od II do VI roku studiów.
Opiekunem naukowym koła jest dr med. Janusz Ziółkowski tel. (022) 45 23 218.
44
PODSTAWY PSYCHOLOGII LEKARSKIEJ
Zakład Psychologii Medycznej WUM
02-109 Warszawa, ul. Księcia Trojdena 2, tel.: (022) 5720 533, faks: (022) 5720 542,
Kierownik Zakładu: prof. dr hab. med. Krzysztof Owczarek, tel. (022) 5720 533.
Opiekun zajęć: mgr Magdalena Łazarewicz, tel. (022) 5720 534,
e-mali: [email protected]
Termin i liczba zajęć:
Zajęcia odbywają się w II semestrze (letni semestr I roku studiów) w wymiarze 15 godzin,
w tym:
− 10 godzin wykładów (pięć spotkań),
− 5 godzin seminariów (jedne zajęcia zblokowane).
Wykłady
Tematy wykładów:
− Wprowadzenie do zagadnień psychologii jako nauki o człowieku.
− Osobowość – definicja, kontekst historyczny, wybrane koncepcje opisu osobowości,
osobowość a pacjent stomatologiczny.
− Metody badania psychologicznego w praktyce klinicznej – diagnoza psychomedyczna, testy psychometryczne i projekcyjne, techniki oceny funkcji poznawczych,
metody psychofizjologiczne.
− Psychologia rozwoju człowieka – charakterystyka procesów rozwojowych człowieka, prawidłowości i zaburzenia rozwojowe.
− Wprowadzenie do procesów poznawczych – przetwarzanie informacji u człowieka,
procesy poznawcze w perspektywie chronologicznej.
− Procesy motywacyjne i emocjonalne – najważniejsze nurty teoretyczne w psychologii procesów emocjonalnych i motywacyjnych, zachowanie człowieka a motywacja.
− Wprowadzenie do psychologii bólu.
− Podstawowe zagadnienia w zakresie relacji lekarz-pacjent w stomatologii.
Tematy poruszane w trakcie wykładu stanowią bazową wiedze psychologiczną która rozwijana będzie w kierunku specyfiki pracy lekarza-stomatologa w trakcie zajęć z Psychologii Klinicznej w kolejnym roku akademickim.
Forma zaliczenia zajęć wykładowych
Zajęcia wykładowe zaliczane są na podstawie obecności. W razie nieobecności student
zobowiązany jest do ustnego zaliczenia zajęć na których był nieobecny (na podstawie
wskazanej przez prowadzącego literatury oraz przekazanych na wykładzie materiałów
dydaktycznych).
45
Seminaria
Tematy seminariów:
Zajęcia seminaryjne w głównym stopniu nakierowane są na pracę własną studentów
i mają na celu przybliżenie im problematyki, który może być dla nich szczególnie przydatna w okresie przedegzaminacyjnym, tj.:
− stres i radzenie sobie ze stresem,
− podstawy treningu relaksacyjnego,
− podstawowe zasady skupiania uwagi i poprawy koncentracji,
− ćwiczenia poprawiające zdolność koncentracji.
Doświadczenia zdobyte przez studentów w trakcie tych warsztatów wykorzystane zostaną na zajęciach z Psychologii Klinicznej w kolejnym roku akademickim i zintegrowane
m.in. z wiedzą na temat pracy z lękiem i stresem u pacjentów stomatologicznych.
Forma zaliczenia zajęć seminaryjnych
Zajęcia seminaryjne zaliczane są na podstawie obecności, jest więc ona obligatoryjna.
W razie nieobecności student zobowiązany jest do odrobienia zajęć w innym terminie, po
wcześniejszym ustaleniu go z opiekunem zajęć.
46
PROPEDEUTYKA MEDYCYNY UZALEŻNIEŃ
Katedra i Klinika Psychiatryczna
Warszawa, ul. Nowowiejska 27, tel. (022) 825-12-36, faks: (022) 825-13-15,
www.psych.waw.pl
Kierownik Katedry i Kliniki: prof. dr hab. Waldemar Szelenberger
Odpowiedzialni za dydaktykę: dr n. med. Marcin Wojnar, dr farm. Elżbieta Woźny.
Godziny przyjęć po uzgodnieniu telefonicznym: (022) 825-12-36, lub 022 825-20-31 w. 271.
Program nauczania realizowany jest w wymiarze rocznym 25 godz. seminaria.
Celem nauczania jest zapoznanie słuchaczy z problematyką używania środków uzależniających.
PROGRAM NAUCZANIA
Wprowadzenie do problematyki używania środków uzależniających (SU) – 5 godzin.
a. Substancje uzależniające (psychoaktywne) – podstawowe pojęcia (alkoholizm, narkomania).
b. Modele używania i uzależnienia (używanie, używanie ryzykowne, używanie szkodliwe, uzależnienie), model biomedyczny i psychospołeczny.
c. Mechanizmy i uwarunkowania rozwoju uzależnienia – biologiczne, psychologiczne,
społeczne.
d. Działanie poszczególnych substancji:
– nikotyna,
– alkohol,
– pochodne kanabinolu,
– pochodne opium,
– benzodiazepiny i barbiturany,
– substancje stymulujące (amfetamina i inne),
– kokaina,
– środki halucynogenne,
– środki wziewne,
– steroidy anaboliczne,
– kofeina,
– inne substancje psychoaktywne.
e. Intoksykacja i zespół abstynencyjny.
f. Epidemiologia i nowe trendy rozpowszechnienia, używania i uzależnienia od poszczególnych substancji w Polsce i na świecie.
g. Następstwa zdrowotne, społeczne, ekonomiczne i prawne wynikające z używania SU.
47
h. Rola pracowników służby zdrowia, zwłaszcza lekarzy, w pomocy osobom uzależnionym
i społecznościom lokalnym w szacowaniu problemu i działaniach profilaktycznych.
Identyfikacja osób używających SU ryzykownie / szkodliwie i uzależnionych – 5 godzin.
a. Znaczenie wczesnego wykrywania i leczenia zaburzeń związanych z używaniem SU.
b. Badania przesiewowe:
– wartość diagnostyczna badań przesiewowych,
– poszczególne narzędzia screeningowe.
c. Ocena kliniczna osoby używającej SU / uzależnionej.
d. Testy toksykologiczne.
e. Prowadzenie wywiadu w kierunku oceny używania / uzależnienia od SU – proste pytania diagnostyczne.
f. Ocena stanu zdrowia (somatycznego, psychicznego) i otoczenia społecznego.
g. Rozmowy z pacjentami.
Organizacja pomocy osobom uzależnionym – 5 godzin.
a. Wczesne interwencje.
b. Możliwości terapii uzależnień:
– krótkie interwencje terapeutyczne,
– wywiad motywacyjny.
c. Kierowanie do specjalistycznych ośrodków terapeutycznych.
d. Poziomy terapii (detoksykacja, intensywne programy terapeutyczne, zapobieganie nawrotom, rehabilitacja).
e. Dostępność metod leczenia uzależnień w Polsce.
f. Ruchy samopomocowe (AA i inne).
g. Inne formy pomocy.
h. Ćwiczenia terapeutyczne.
Organizacja profilaktyki uzależnień – 5 godzin.
a. Główne założenia programów profilaktycznych używania SU:
– programy abstynencyjne vs. programy ograniczania szkód (następstw),
– redukcja używania a minimalizowanie następstw używania,
– programy promocji zdrowia a działania edukacyjne,
b. Zasadnicze strategie programów profilaktycznych.
c. Adresat oddziaływań: jednostki, rodzina, szkoły, środowisko pracy, społeczności lokalne.
d. Zapobieganie:
– następstwom zdrowotnym (HIV, wady wrodzone u płodu, urazy, śmierć
przedwczesna),
– zaburzeniom psychicznym związanym z używaniem SU,
– łamanie prawa, zabójstwa,
– następstwom społecznym i innym.
e. Wykrywanie jednostek i grup zagrożonych uzależnieniem.
f. Ocena programów profilaktycznych.
g. Spotkanie z osobami prowadzącymi programy prewencyjne.
48
Używanie substancji uzależniających jako problem rodziny – 5 godzin.
a. Rola czynników genetycznych.
b. Dzieci osób uzależnionych – ryzyko rozwoju uzależnienia, konsekwencje rozwojowe
i psychologiczne.
c. Problem dzieci alkoholików.
d. Współuzależnienie.
e. Metody pomocy rodzinom osób uzależnionych.
f. Spotkanie z członkami ruchu AA i rodzinami uzależnionych.
ORGANIZACJA ZAJĘĆ
Program obejmie 25 godzin zajęć seminaryjnych i ćwiczeń – 1 tydzień po 5 godzin zajęć
dziennie, w grupach po 25-30 osób.
Obowiązuje zaliczenie wszystkich zajęć. Kontrola wyników nauczania odbywa się w toku
całego czasu trwania ćwiczeń, a w ostatnim dniu zajęć odbywa się kolokwium.
1. Baran-Furga H., Steinbarth-Chmielewska K. Uzależnienia. Obraz kliniczny i leczenie.
Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1999.
1. Bilikiewicz A. (red) Psychiatria dla studentów medycyny. Wydawnictwo Lekarskie PZWL,
Warszawa 2003.
2. Pych M. Narkotyki, ich rodzaje, działanie, skutki nadużywania. Wydawnictwo Informacyjno-Edukacyjne P.W. „KAMA”, 1999.
Przy Klinice Psychiatrycznej działa Studenckie Koło Naukowe. Opiekunem Koła jest
dr n. med.. Dariusz Maciej Myszka. Spotkania Koła odbywają się co 2 tygodnie. Informacje o zebraniach wywieszane są na tablicach ogłoszeń w dziekanacie i w CSK przy
ul. Banacha. Koło umożliwia pogłębianie wiedzy teoretycznej i praktycznej z zakresu
psychiatrii, udział w badaniach naukowych prowadzonych w klinice, realizację własnych
projektów badawczych. W okresie wakacji organizowane są wyjazdy na obozy naukowe
w kraju i za granicą.
49
PRZEDMIOT DO WYBORU (filozofia, historia stomatologii, socjologia medycyny)
FILOZOFIA
Zakład Historii Medycyny i Filozofii WUM
Ul. Złota 7, 00-019 Warszawa, tel. (022) 827-03-07.
Kierownik Zakładu: prof. nadzw. dr hab. Marek Wichrowski
Odpowiedzialna za dydaktykę: dr Maria Turos.
Wymiar godzin:
wykłady
seminaria
30 godzin,
35 godzin.
PROGRAM NAUCZANIA
Celem wykładu jest przedstawienie w zarysie dziejów filozofii naszego kręgu kulturowego. Analizie podlegają główne stanowiska ontologiczne, epistemologiczne, antropolo-giczne i historiozoficzne, jakie pojawiły się w Europie od czasów presokratyków po
współ-czesną filozofię analityczną.
WYKŁADY
1. Wprowadzenie. Filozofia jako typ poznania i jej działy. Filozofia a nauka, sztuka i religia. Klasyfikacje nauk. Kryteria spełniane przez nauki przyrodnicze. Zasada weryfikacji i falsyfikacji.
2. Formowanie się problematyki filozoficznej w Grecji. Ateny-Rzym-Jerozolima. Tales
i jońscy filozofowie przyrody. Spór o prazasadę: Heraklit, Parmenides, Demokryt.
3. Sokratejska antropologia i etyka. Moralność cnót. Koncepcja psyche.
4. Idealizm Platona. Idealistyczna koncepcja bytu. Natywistyczna koncepcja poznania.
5. Realizm Arystotelesa. Kategorie. Logika i metodologia nauk przyrodniczych.
6. Początki Filozofii chrześcijańskiej. Św. Augustyn. Wpływ filozofii greckiej na myśl
chrześcijańską. Platonizm Ojców Kościoła.
7. System filozoficzny Św. Tomasza z Akwinu. Powrót arystotelizmu. Arystotelesowska
logika i metafizyka w tomizmie. Filozoficzne dowody na istnienie Boga i teoria analogii bytowej.
8. Spór o uniwersalia: zagadnienie istnienia i przedmiotu pojęć ogólnych.
9. Filozoficzne szkoły renesansowe.
10.Racjonalizm kartezjański. Pytanie o metodę naukową. Poszukiwanie wiedzy pewnej.
„Duch w maszynie”.
11.Podstawy nowożytnego empiryzmu. Epistemologiczny program Johna Locke’a. Rozwój empiryzmu w filozofii Hume’a.
12.Filozofia krytyczna Kanta. Aprioryczne formy poznania. Krytyka metafizyki.
13.Empiryzm i pozytywizm XIX wieku. Odmiany empiryzmu. Scjentyzm.
14.Filozofia analityczna. Koło Wiedeńskie, L. Wittgenstein, B. Russell, G. E. Moore.
15.Filozoficzna szkoła lwowsko-warszawska oraz warszawska szkoła lekarzy-filozofów.
50
SEMINARIA
Prezentacja tekstów, analiza dokumentów oraz praca na materiałach źródłowych związanych z kolejnymi tematami wykładów.
ORGANIZACJA ZAJĘĆ
Roczny wymiar zajęć wynosi 65 godzin (30 wykładów i 35 spotkań seminaryjnych). Przyjęcia w sprawach studenckich zgodnie z dostępną w Zakładzie listą dyżurów.
Podczas ostatnich zajęć przewidziany jest sprawdzian pisemny (esej na jeden z kilku
przedstawionych przez wykładowcę tematów).
Tatarkiewicz, Historia filozofii (dowolne wydanie) lub B. Russell, Mądrość Zachodu, Warszawa 1995 (przekład Marka Wichrowskiego i Witolda Jacórzyńskiego) Literatura nadobowiązkowa: podawana jest podczas poszczególnych poszczególnych wy-kładów i dotyczy
kwestii szczegółowych.
HISTORIA STOMATOLOGII
Zakład Historii Medycyny i Filozofii WUM
00-019 Warszawa. ul. Złota 7, tel. (022) 827-03-07.
Kierownik Zakładu: prof. nadzw. dr hab. Marek Wichrowski
Odpowiedzialna za dydaktykę: dr Maria Turos.
PROGRAM NAUCZANIA
Wykłady
Podstawowe pojęcia metodologii historii medycyny
1. Zdrowie, choroba leczenie w populacjach prahistorycznych.
2. Historia medycyny w starożytności: Egipt, Mezopotamia Grecja i Rzym – równolegle
początki stomatologii i higieny stomatologicznej w kulturze helleńskiej i rzymskiej.
3. Medycyna w średniowieczu – Europa Zachodnia, Bizancjum wpływy arabskie.
4. Początki uniwersyteckiego nauczania medycyny.
5. Cechy cyrulików jako pierwsze korporacje zawodowe.
6. Medycyna zabiegowa – rozwój chirurgii.
7. Medycyna Renesansu europejskiego.
8. Zdrowie i higiena w kulturze nowożytnej Europy – wielkie epidemie, kulturowe
wyznaczniki zdrowia, zęby i ich dolegliwości w kulturze ludowej.
9. Medycyna polska Średniowiecza i Renesansu.
10.Rozwój medycyny w XVI i XVII wieku.
11.XVIII wiek – stomatologia jako samodzielna dyscyplina medyczna.
51
12. Udział stomatologów w rozpowszechnianiu nowych technik terapeutycznych –
znieczulenie ogólne i miejscowe.
13. Stomatologia polska w dobie zaborów – Lwów, Kraków, środowisko warszawskie.
14. Rozwój stomatologii polskiej w okresie międzywojennym.
15. Zagadnienia stomatologiczne i higieny stomatologicznej w polskojęzycznej prasie
medycznej XIX i XX wieku.
Seminaria
Prezentacja tekstów, analiza dokumentów oraz praca na materiałach źródłowych
związanych z kolejnymi tematami wykładów.
ORGANIZACJA ZAJĘĆ
Roczny wymiar zajęć wynosi 65 godzin (30 wykładów i 35 spotkań seminaryjnych).
Przyjęcia w sprawach studenckich zgodnie z dostępną w Zakładzie listą dyżurów.
Podczas ostatnich zajęć przewidziany jest sprawdzian pisemny (esej na jeden z kilku
przedstawionych przez wykładowcę tematów).
1. red. T. Brzeziński – Historia medycyny PZWL Warszawa 2000.
2. M. Łyskanowski – Z dziejów medycyny polskiej Wyd. AM Warszawa.
3. B. Seyda – Dzieje medycyny w zarysie cz. I i II PZWL Warszawa 1965 [wybrane
zagadnienia].
4. Wł. Szumowski – Historia medycyny, „Sanmedica”.
Literatura nadobowiązkowa: podawana jest podczas poszczególnych poszczególnych
wykładów i dotyczy kwestii szczegółowych.
SOCJOLOGIA MEDYCYNY
Zakład Epidemiologii Instytutu Medycyny Społecznej
02-007 Warszawa, ul.. Oczki 3, tel. (022) 629-02-43.
Kierownik Zakładu: dr med. Maria Mularczyk
Odpowiedzialna za dydaktykę: dr n. hum. Cecylia Łabanowska.
Seminaria odbywają się w Instytucie Medycyny Społecznej.
Tematyka wykładów:
1. Co to jest społeczeństwo? Globalizacja. Społeczeństwo ryzyka.
2. Czy można zbadać naukowo społeczeństwo?
52
3. Kultura a natura. Geny czy środowisko?
4. Jednostka w grupie społecznej. Dlaczego jesteśmy konformistami?
5. Przemiany współczesnej rodziny. Czy miłość wystarczy?
6. Patologia, dewiacja i dyskryminacja.
7. Zdrowie, choroba i niepełnosprawność. Czy choroba jest dewiacją?
8. Starość i umieranie. Los jednostki a społeczeństwo.
9. Jak Polacy traktują swoje zdrowie?
10.Czy ludzie są równi? Awans i degradacja.
11.Sex i gender. Co to jest płeć społeczno-kulturowa?
12.Zdrowie i rynek. Prawa pacjenta. Ruchy konsumenckie.
13. Jak komunikować się efektywnie? Komunikacja interpersonalna a interakcja społeczna.
14.Jak efektywna jest medycyna? Jatrogenia kliniczna i społeczna.
15.Co się dzieje w gabinecie lekarskim? Podsumowanie zajęć.
Seminaria
Prezentacja tekstów, analiza danych oraz praca na materiałach źródłowych związanych
z kolejnymi tematami wykładów.
ORGANIZACJA ZAJĘĆ
Roczny wymiar zajęć wynosi 65 godzin (30 wykładów i 35 spotkań seminaryjnych).
Przyjęcia w sprawach studenckich zgodnie z dostępną w Zakładzie listą dyżurów.
Podstawą zaliczenia jest obecność i aktywność na zajęciach. Każdy ze studentów zobowiązany jest do wygłoszenia i złożenia w formie pisemnej referatu związanego z tematyką
seminarium.
1. Materiały dla studentów obejmujące fragmenty wybranych tekstów dostępne będą
w Czytelni.
53
PRZYSPOSOBIENIE BIBLIOTECZNE
Biblioteka Główna Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
02-007 Warszawa, ul. Oczki 1, tel. / faks (0 22) 628 22 37, (022) 621 95 45,
http: / / www.bibl.amwaw.edu.pl
p.o. Dyrektor Biblioteki: mgr Irmina Utrata
Osoba odpowiedzialna za dydaktykę: mgr Irmina Utrata.
godziny przyjęć: 900-1200.
Jednorazowe zajęcia z przysposobienia bibliotecznego (2 godz.) odbywają się w Czytelni
Ogólnej Biblioteki Głównej (parter), przy ul. Oczki 1, dla grup dziekańskich.
Celem zajęć jest: przygotowanie do samodzielnego korzystania z systemu informacyjnobibliotecznego uczelni, zapoznanie się z możliwościami oferowanymi przez Bibliotekę
w zakresie dostępu do literatury medycznej.
Wykład poświęcony jest omówieniu struktury i zasad korzystania z systemu bibliotecznoinformacyjnego WUM oraz najważniejszych bibliotek w Warszawie ze szczególnym
uwzględnieniem bibliotek medycznych. Prezentowane są bazy danych, serwisy
informacyjne i edukacyjne dostępne ze strony www.bibl.amwaw.edu.pl.
Ćwiczenia polegają na wyszukiwaniu w katalogach wybranych pozycji z literatury
i wypełnieniu rewersu.
Zaliczenie na podstawie obecności i prawidłowo wykonanych ćwiczeń.
54
TECHNOLOGIA INFORMATYCZNA
1. Jednostka uczelniana odpowiedzialna za nauczanie przedmiotu:
Zakład Informatyki Medycznej i Telemedycyny
2. Kierownik Zakładu – prof. dr hab. Robert Rudowski
Godziny przyjęć: pon., czw. – godz. 1000 – 1200.
3. Adres i telefon jednostki:
SP CSK AM, Blok „E“ II piętro, 02-097 Warszawa, ul. Banacha 1A, tel. / faks (022) 658-29-97,
e-mail: [email protected], http: / / zimit.wum.edu.pl
4. Osoba odpowiedzialna za nauczanie: lek. Joanna Michalik.
5. Wymiar godzin przedmiotu:
• Semestr – 1,
• Wykłady – 8 godz. (miejsce wykładów podane w oddzielnym ogłoszeniu),
• Ćwiczenia – 22 godz. (pracownie Zakładu, SP CSK AM, ul. Banacha 1A, blok „E”,
II piętro).
6. Cel nauczania:
Celem zajęć z informatyki medycznej jest:
a) wprowadzenie studentów do tematyki informatyki medycznej i e-zdrowia,
b) zapoznanie ich z programami znajdującymi zastosowanie w medycynie i praktyce lekarskiej: arkusz kalkulacyjny, podstawy obliczeń statystycznych, baza danych.
Ponadto zakres ćwiczeń obejmuje medyczne zasoby dostępne przez Internet, tworzenie własnej strony WWW, a także programy graficzne do obróbki obrazów oraz
tworzenie prezentacji naukowej.
7. Organizacja nauczania:
Wykłady odbywają się na początku semestru. Ćwiczenia prowadzone są raz w tygodniu.
Rozpoczynają się krótkim wprowadzeniem do tematu, z użyciem rzutnika obrazu komputerowego i tablicy, po którym następuje część praktyczna polegająca na samodzielnej pracy
z komputerem. Regulamin zajęć jest dostępny w laboratorium komputerowym.
8. Forma zaliczenia przedmiotu:
Zaliczenie na podstawie testu przeprowadzonego na ostatnich zajęciach obejmującego materiał wykładów (teoria) i ćwiczeń (praktyka).
9. Tematyka zajęć: (30 godz.)
Tematyka wykładów: (godz. 4 x 2)
1. Wprowadzenie. Podstawowe pojęcia. Komputery i sieci komputerowe. Sieć Internet
i jej usługi. Elektroniczna historia choroby (EHC). Przykłady EHC. Systemy klasyfikacji
i kodowania.
55
2. Systemy komputerowe dla różnych szczebli opieki zdrowotnej (gabinet lekarski, przychodnia, szpital). Systemy monitorowania i obrazowania.
3. Systemy baz danych medycznych. Systemy wspomagania decyzji klinicznych: protokoły (algorytmy kliniczne) i systemy ekspertowe.
4. Telemedycyna i e-zdrowie. Rola Internetu. Standardy przesyłania danych medycznych
tekstowych (HL7) i obrazowych (DICOM).
Tematy ćwiczeń: (22 godz.)
1. Wyszukiwanie informacji naukowej w zasobach internetowych. Przedstawienie zasobów przydatnych do nauki anatomii, histologii i języków obcych (atlasy i słowniki).
2. Przedstawienie szczegółowe bazy Medline (na przykładzie serwisu PubMed) – omówienie budowy abstraktu artykułu badawczego.
3. Arkusz kalkulacyjny (MS Excel lub OpenOffice Calc) – omówienie przydatnych funkcji
programu, tworzenie i formatowanie wykresów.
4. Wykorzystanie arkusza kalkulacyjnego do budowy tabeli jako przykład prostej medycznej bazy danych.
5. Budowa relacyjnej bazy danych. Tworzenie poprawnej struktury pól, formularzy
i konstruowanie różnego typu kwerend. Zalety i wady tego typu bazy danych.
6. Podstawy edycji obrazu w programie graficznym. Omówienie podstawowych formatów, ich metody kompresji i właściwości.
7. Obrazowanie medyczne – podstawowe właściwości formatu DICOM i systemu PACS
8. Zasady tworzenia prezentacji naukowej. Projektowanie plakatu zawierającego elementy statystyki, obrazy i wykaz literatury.
9. Podstawowe, niezbędne pojęcia związane z budową witryny internetowej (np. gabinetu lekarza). Zasady zakładania własnej domeny, kont pocztowych i systemów do
zarządzania treścią (CMS) – część I.
10.Podstawowe, niezbędne pojęcia związane z budową witryny internetowej (np. gabinetu lekarza). Zasady zakładania własnej domeny, kont pocztowych i systemów do
zarządzania treścią (CMS) – część II.
11.Powtórzenie materiału. Zaliczenie.
10. Koło naukowe:
Przy Zakładzie istnieje Studenckie Koło Naukowe Informatyki i Telemedycyny działające
w kilku grupach problemowych. Studenci uczą się pisania własnych programów, korzystania z medycznych zasobów Internetu oraz bazy Medline.
12.Literatura:
● Podręcznik „Informatyka Medyczna” pod red. R. Rudowskiego, PWN, Warszawa 2003.
• Zasoby Zakładu Informatyki Medycznej i Telemedycyny (http: / / moodle.amwaw.edu.pl):
a) Ms Excel – I. Podstawy obliczeń statystycznych – Maria Karlińska.
b) Wprowadzenie do Excela, Excel-Podstawy obliczeń statystycznych, Statystyka opisowa, Statystyka zaawansowana, SAS – Janusz Sierdziński.
c) Protokoły (algorytmy kliniczne) – Ewa Paulo.
56
d) Wstęp do podstaw statystyki na podstawie artykułów w Medycynie Praktycznej
(od 1998 / 07 do 2002 / 09) – Tomasz Koziński.
e) Systemy Obrazowania – Ewa Paulo Systemy Obrazowania – Bartosz Kaczyński.
Książki:
● „Statystyka opisowa w Excelu dla szkół. Ćwiczenia praktyczne”. Autor Andrzej Obecny, wyd. Helion.
● „Statystyka matematyczna w Excelu dla szkół. Ćwiczenia praktyczne”. Autor Andrzej Obecny, wyd. Helion.
● „GIMP. Domowe studio graficzne. Ćwiczenia”. Autor Łukasz Oberlan, wyd Helion 03 / 2003.
● „Joomla! Ćwiczenia”. Autor Paweł Frankowski, wyd. Helion 2007.
● „Excel 2003. Wersja Polska ćwiczenia”. Autor Ewa Łuszczyk, Mirosława Kopertowska,
wyd PWN 2007.
● „Bazy danych uczymy się na przykładach. Gotowe rozwiązania, porady praktyczne
Access, SQL, ASP”, autorzy Bronisław Jankowski, Andrzej Regmunt.
57
WYCHOWANIE FIZYCZNE
Studium Wychowania Fizycznego i Sportu Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
02-109 Warszawa ul. Księcia Trojdena 2 tel. (022) 57 20 528, 529
Kierownik Studium: mgr Jerzy Chrzanowski
Przyjmuje: wtorek 1100 – 1230,
środa 1030 – 1200.
Zastępca kierownika ds. dydaktycznych: mgr Bożena Glinkowska
Sekretariat Studium czynny codziennie w godz. 900 – 1500.
Godziny przyjęć studentów oraz dyżury nauczycieli wychowania fizycznego podane są
do wiadomości na tablicy informacyjnej Studium oraz na stronie www.swfis.wum.edu.pl
PROGRAM ZAJĘĆ
Zadaniem przedmiotu jest tworzenie warunków do doskonalenia sprawności fizycznej
i umiejętności ruchowych studenta w nawiązaniu do jego możliwości fizycznych i zdrowotnych oraz wyposażenie w wiedzę z zakresu kultury fizycznej i wybranych zagadnień
z fizjologii wysiłku sportowego i rehabilitacji ruchowej.
Studenci mogą wybrać interesująca ich formę zajęć, aktualny plan, wykaz obiektów
oraz system zapisów jest dostępny na stronie:
www.swfis.wum.edu.pl
1. Podstawowym kryterium oceny studenta jest frekwencja na zajęciach, zaliczenie
sprawdzianu.
2. Studenci zwolnieni przez lekarza z prowadzonych zajęć ze względu na stan zdrowia
są obowiązani zgodnie z kwalifikacją lekarską uczestniczyć w zajęciach rehabilitacji
ruchowej określonego rodzaju schorzenia.
3. Student obowiązany jest do przestrzegania regulaminu obiektu w którym odbywają
się ćwiczenia z wychowania fizycznego. Na salach sportowych studenci obowiązani są
posiadać strój sportowy.
58
INFORMACJE SOCJALNO-BYTOWE
Sekcja Obsługi Studentów Biura Obsługi Działalności Podstawowej mieści się
przy ul. Trojdena 2a w Centrum Dydaktycznym WUM pok. 241, tel. (022) 5720 813,
faks 5720 819. Godziny pracy Sekcji Obsługi Studentów: poniedziałek, wtorek, czwartek,
piątek w godz. 800 – 1600.
Adres do korespondencji 02-091 Warszawa, Żwirki i Wigury 61 p. 241 w Centrum
Dydaktycznym.
Stypendia i domy akademickie – osoby ubiegające się o przyznanie stypendium lub miejsca w domu akademickim powinny zgłosić się do Sekcji Obsługi Studentów j.w.
Osoby, które ukończyły 26 lat mogą zgłosić się w w / w sekcji w celu zarejestrowania
się do ubezpieczenia zdrowotnego (z dowodem osobistym).
Szczepienia i badania obowiązkowe – o informację proszę zgłaszać się do Sekcji Obsługi Studentów WUM ul. Trojdena 2a, Centrum Dydaktyczne, pok. 240, tel. (022) 5720 811,
faks (022) 5720 821.
INNE INFORMACJE
Przewodnicząca Rady Pedagogicznej i Opiekun I roku:
– dr n. med.: Helena Deszczyńska, tel. (022) 629-52-83
Zakładu Anatomii Prawidłowej ul. Chałubińskiego 5, Warszawa 02-004
SAMORZĄD STUDENCKI 2009 / 2010
I WYDZIAŁU LEKARSKIEGO z oddziałem stomatologii
Mieści się przy ulicy Oczki 5 – Dom Medyka, tel. / faks (022) 628-83-06, pok. 301 III p.
Przewodnicząca
Nicole Sochacki
Studentka VI roku, kierunek Lekarski
tel.: 602 461 018, e-mail: [email protected] V-ce Przewodniczący
Bartosz Matejkowski
Student V roku, kierunek Lekarsko-Dentystyczny
tel.: 796 888 106, e-mail: [email protected]
V-ce Przewodniczący
Przewodniczący Komisji Sportu i Turystyki
Natalia Szyller
Studentka IV roku, kierunek Farmacja
tel.: 796 888 105
59
Przewodnicząca Komisji Kultury
Marta Bukowska Studentka III roku, kierunek Zdrowie Publiczne
Przewodnicząca Komisji Informacji i Promocji
Anita Misztalewska
Studentka V roku, kierunek Lekarsko-Dentystyczny
Przewodnicząca Komisji Dydaktyki
Alicja Olesiejuk
Studentka VI roku, kierunek Lekarski
Sekretarz
Ewa Grędowska
Studentka III roku, kierunek Ratownictwo Medyczne
Za treść zamieszczonych materiałów, odpowiadają poszczególne jednostki w których
będą odbywać się zajęcia.
60

przewodnik dydaktyczny - Warszawski Uniwersytet Medyczny

Transkrypt

Podobne dokumenty

Plan nauczania wieczorowy

Szkolny Plan Nauczania Zawód : Higienistka Stomatologiczna, 322

w co warto inwestować w xxi wieku?

40 Dental Tribune International zaprasza do Mediolanu!

KLIKNIJ TUTAJ

Członkowie Rady do spraw Polityki Senioralnej na kadencję 2016

zaproszenie na konferencję do łodzi

Konferencja Stomatologiczna "Nowe trendy w stomatologii"

Nr 65/2010 Wyrażenie zgody na prowadzenie niektórych prac

przewodnik dydaktyczny - Warszawski Uniwersytet Medyczny