PALIWO ALTERNATYWNE DLA ENERGETYKI

PRZYSZŁOŚĆ SYSTEMU GOSPODARKI
ODPADAMI KOMUNALNYMI W
POLSCE
ANDRZEJ KRASZEWSKI
PROFESOR POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ
DORADCA MINISTRA ŚRODOWISKA
1. Wyzwania wynikające z nowego systemu GOK
W ubiegłym roku weszła w życie znowelizowana Ustawa o utrzymaniu porządku i
czystości w gminach. Odpady według oficjalnych statystyk w ok. 90 proc. podlegały
składowaniu.
Na właściwym poziomie technicznym jest ok. 20-25% instalacji. Składowisk odpadów,
które spełniają normy unijne jest niewiele ponad 300.
Środki unijne na infrastrukturę gospodarki odpadami z kończącej się perspektywy
finansowej (ok. 4 mld zł) zaalokowane zostały w większości na budowę spalarni w
wielkich aglomeracjach miejskich. Zdecydowano o budowie 8 spalarni.
o Koszt inwestycyjny spalarni wraz z wkładem własnym samorządu mieści się w
zakresie 600 – 1100 mln zł.
o Koszt nowoczesnej sortowni o przepustowości 120 tys. Mg odpadów surowych, to
ok. 50-60 mln. zł bez kosztów zakupu terenu.
Instalacje będą musiały być zrealizowane przez samorządy, kapitał prywatny lub
też w formule partnerstwa publiczno-prywatnego.
2. Energetyka jako partner samorządów w GOK
W polskich instalacjach energetycznego spalania węgla dotąd nie pojęto na szerszą
skalę prób współspalania odpadów komunalnych.
Korzyści mogłyby być bardzo duże:
o Gminy oszczędziłyby część środków, jakie musiałyby wydać na instalacje
zagospodarowania odpadów (w tym spalarnie) oraz na budowę lub rozbudowę
składowisk.
o Elektrownie lub ciepłownie mogłyby poprawić swój wizerunek wśród lokalnych
społeczności świadcząc usługi w zakresie zagospodarowania odpadów i
zmniejszając koszt tej gospodarki obciążający gospodarstwa domowe.
o Z perspektywy Państwa można mówić o zaoszczędzeniu liczących się kwot w
kolejnej perspektywie finansowej w części przeznaczonej na infrastrukturę GOK.
o Elektrownie lub ciepłownie nie poniosą dodatkowych kosztów: uzyskałyby
oszczędność na kosztach paliwa zastąpionego RDF, które licząc na GJ energii jest
od 3 razy (węgiel brunatny) do 5 razy (węgiel kamienny) tańsze.
3. Co stoi na przeszkodzie?
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE (Dyrektywa IED)
Dyrektywa IED zawiera ważny mechanizm kompromisowy: Przejściowy Plan Krajowy.
Szacuje się , że wprowadzenie dyrektywy IED bez PPK spowodowałoby konieczność
odstawienia w Polsce w roku 2016 ok. 15 GW mocy zainstalowanej.
PPK dla polskich instalacji elektroenergetyki, elektrociepłowni i ciepłowni obejmuje
73 obiekty energetycznego spalania. Zawiera on zakaz spalania lub współspalania
odpadów w tych instalacjach (art. 28 lit. j).
Instalacje energetyczne nie zgłoszone do PPK
W Polsce panuje przekonanie, że współspalanie odpadów w instalacjach
energetycznych jest niedopuszczalne. Przywołuje się tu rozporządzenie Ministra
Gospodarki z dnia 21 marca 2002 r. w sprawie wymagań dotyczących prowadzenia
procesu termicznego przekształcania odpadów (Dz. U. Nr 37, poz. 339) z p. zm., które
specyfikuje warunki prowadzenia procesu uważane przez energetyków za trudne do
spełnienia. Pogląd ten podziela administracja ochrony środowiska.
4. Energetyczne spalanie odpadów
Instalacje energetyczne nie zgłoszone do PPK
Współspalanie odpadów niemożliwe? Takie stanowisko energetyków i administracji
jest trudne do zrozumienia. W Niemczech przystosowano do współspalania
odpadów komunalnych instalacje o łącznej mocy 27 GW, co spowodowało, że
niemieckie spalarnie są obecnie obciążone jedynie w ok. 50-80%.
Niemieckie prawo dopuszcza współspalanie SRF z węglem w takiej proporcji, by nie
zostały przekroczone określone normy emisyjne, uważane za zgodne z prawem Unii
Europejskiej. W przypadku elektrowni Jänschwalde należącej do grupy Vattenfall
udział ten został określony na ok. 4,5% masowo SRF w nadawie.
Ministerstwo Środowiska jest zainteresowanie likwidacją ewentualnych barier
prawnych, które uniemożliwiają zastosowanie tej technologii w Polsce.
5.
Paliwo zastępcze otrzymywane z odpadów
Instalacje energetyczne zgłoszone do PPK
Art. 14 ustawy o odpadach przewiduje możliwość utraty statusu odpadu, pod
warunkiem, że:
a) przedmiot lub substancja są powszechnie stosowane do konkretnych celów,
b) istnieje rynek takich przedmiotów lub substancji lub popyt na nie,
c) dany przedmiot lub substancja spełniają wymagania techniczne dla zastosowania
do konkretnych celów oraz wymagania określone w przepisach i w normach
mających zastosowanie do produktu,
d) zastosowanie przedmiotu lub substancji nie prowadzi do negatywnych skutków
dla życia, zdrowia ludzi lub środowiska;
Politechnika Warszawska we współpracy z energetyką opracowała skład frakcyjny
paliwa zastępczego otrzymanego z odpadów, który spełnia powyższe warunki.
Utrata statusu odpadu: Przypadek ICOPOWER B.V.
Icopower B.V. zbiera odpady z Amstrdamu. W wyniku wstępnego sortowania,
mielenia i usuwania metali żelaznych, suszenia, i odsiewania frakcji niepalnej i
homogenizacji, produkowane są pelety do celów energetycznych z odpadów
zmieszanych.
Producent uzyskał decyzję administracyjną umożliwiającą traktowanie tego produktu
jako paliwo zastępcze. Umożliwia to eksport tego materiału do Szwecji, gdzie jest
spalane w elektrociepłowniach.
6. Podsumowanie
Znaczenie procedury dla reformy gospodarki odpadami w Polsce
Badania są w toku. Sukces może doprowadzić do rewizji WPGO w tych
województwach, które mają na swych terenach duże zakłady energetycznego
spalania węgla, w tym ciepłownie. Istnieją szanse na duże oszczędności w
wydatkach, które musiałyby być poniesione przez samorządy na rozbudowę instalacji
GO: na składowiska odpadów i na kosztowne spalarnie.
o Ilość odpadów komunalnych wytworzonych w 2012 r. wyniosła 12,1 mln Mg z
czego zebrano i zagospodarowano w Polsce 9,6 mln Mg odpadów komunalnych.
o W Polsce spala się energetycznie ok. 60 mln Mg/a węgla brunatnego i ok. 40 mln
Mg/a węgla kamiennego.
1% dodatku paliwa alternatywnego lub SRF do węgla = 1 mln Mg/a tego paliwa
otrzymywanego z odpadów komunalnych. Przyjmując, że jedynie 20% początkowej
masy odpadów (pozostałej po segregacji u źródła) nadaje się do produkcji paliwa
alternatywnego lub SRF, otrzymujemy oszacowanie w wys. 5 mln Mg/a masy
odpadów. Stanowi to ok. połowę aktualnie zagospodarowywanych odpadów w
Polsce.
Znaczenie procedury dla energetyki opartej o paliwa węglowe
Korzyści, jakie odniosłaby energetyka zawodowa polegają na pewnych
oszczędnościach na paliwie.
Trudno jest aktualnie określić warunki finansowe produkcji i sprzedaży paliwa
alternatywnego lub SRF. Należy jednak zwrócić uwagę, że cementownie aktualnie
przyjmują SRF płacąc 3 zł/GJ, zaś przy cenie węgla brunatnego 70 zł/Mg koszt paliwa
dla elektrowni wynosi ok. 9 zł/GJ.
Oszczędności na emisji CO2?
Znaczenia poprawy wizerunku elektrowni wśród lokalnej społeczności nie da się
wyrazić w kategoriach finansowych.
Dziękuję