Ofert pracy 8

Dr Iwona Taborska
Biblioteka Wydziału Chemii
Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu
[email protected]
Nowoczesny bibliotekarz biblioteki wydziałowej
The Modern Librarian of the Faculty Library
The greatest assets of each form irrespective of its size and line of trade
are the workers. Recent literature of the field and conference contributions
have indicated that libraries have been working out the approach hitherto
applied only in large business institutions. The planned personal policy,
perspective programmes and their consistent realisation have become
important elements of library management.
The view that the correct choice of the library staff is of great
significance for its efficient management and organisation is commonly shared.
The report presents the profile of a librarian working at the University
Faculty Library.
The profile should be constructed taking into account
requirements of specific positions, competence level needed at a given position
and personality. Besides, the forms of recruitment (e.g. competition), ways of
motivation and development of the staff are discussed.
Key words: modern librarian, faculty library, personal policy, perspective
programmes, motivation, development of the staff
Wprowadzenie
Wyobrażenie o pracy bibliotekarza wydaje się być ponadczasowe. Oto
opis tego zawodu z 1860 roku:
„...Najważniejszym obowiązkiem jego będzie, aby nie tylko wiedział, co jest w
bibliotece, ale umiał to wskazać użytkującym. [...] powinien oddawać się nauce
bibliografii, historii, literatury i znajomości sztuki drukarskiej, co mu
koniecznie są potrzebne dla ocenienia formatu, pisma i druku, znać musi
rytownictwo, paleografię i grafikę, aby mógł rozpoznać pisma rozmaitych
wieków, żeby zdołał ocenić wartość dzieła; wyczytać tekst i opisać go
dokładnie. Powinien także znać się na numizmatyce, bo ta umiejętność naprzód
pomaga do wyjaśnienia wielu faktów w historii, po wtóre zwykle przy
bibliotekach i zbiory numizmatyczne się mieszczą. [...] bibliotekarz powinien,
jeżeli nie posiadać, to o wszystkich umiejętnościach o ile być może, mieć
wyobrażenie.[...] musi być wolnym od przesądów politycznych i religijnych i
pamiętać na to, że przeznaczeniem jego jest być na usługi publiczności, a
szczególnie dla uczonych i uczących się, aby znaleźli w nim żywą bibliotekę i
więcej mogli skorzystać z jego obszernej i uprzejmej erudycji, aniżeli z
katalogów. Przede wszystkim zaś grzeczność i uczynność, jak wszystkich ludzi,
tak bardziej jeszcze zdobić powinna bibliotekarza, bo głównym jego zadaniem
jest zachęcać czytelników, ale nie odstręczać od biblioteki....”.1
Zgodnie z powyższą charakterystyką, bibliotekarz jawi się jako partner,
specjalista, który w sposób kompetentny, rzetelny, miły, serdeczny, udziela
odpowiedzi na pytanie, pomaga rozwiązać problem, a jednocześnie dalej się
uczy i rozwija.
Obecnie można spotkać się ze stwierdzeniem, że wizerunek bibliotekarza
bardzo się zmienił w ostatnich latach.2 Jednocześnie wydaje się, że szkielet
modelu pracownika biblioteki nadal pozostaje ten sam. Postęp techniki, rozwój
nauki, a także zmiany polityczne, gospodarcze, kulturowe i społeczne
narzucają nowe sposoby opisywania danego typu pracownika. Stąd zdaje się
być słuszna teza, że ulega zmianie nie model, a jedynie sposób jego
zobrazowania.3 Tak więc w rzeczywistości nie poszukuje się nowego modelu
bibliotekarza biblioteki wydziałowej, lecz jedynie „ubiera” się istniejący model
w „nowoczesność”, poprzez zastosowanie nowatorskich metod, technik
prezentowania oraz specyfikę zadań.
Rekrutacja
Unowocześnienie modelu bibliotekarza stało się nieodzownym
elementem procesu zatrudniania nowych pracowników w Bibliotece Wydziału
Chemii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Tworzenie profilu
bibliotekarza wynikało ze struktury organizacyjnej UAM. Zgodnie ze statutem
1. M. Malinowski,: Tryb dostępu: http://malin.jogger.pl/2005/04/29/zawod-bibliotekarza/ [17 kwietnia 2009].
2. U. Klin: Przyszłość zawodu bibliotekarza i pracownika informacji naukowej w Polsce i na świecie EBIB 2007, nr 1,
vol.82 Tryb dostępu: http://www.ebib.info/2007/82/a.php?klin [18 kwietnia 2009].
3. W. Pindlowa: Czy technika, która obecnie wspomaga komunikację między ludźmi, doprowadzi do upadki zawodu
bibliotekarza – pracownika informacji? EBIB 2000, nr 1, vol.9 Tryb dostępu: http://ebib.oss.wroc.pl/arc/e00903.html [17 kwietnia 2009].
Uczelni, biblioteki wydziałowe podlegają organom wydziałów, przy których
zostały powołane, zaś nadzór merytoryczny nad działalnością bibliotek
wydziałowych sprawuje Dyrektor Biblioteki Uniwersyteckiej. Do zadań
bibliotek wydziałowych należy gromadzenie, opracowanie, przechowywanie,
udostępnianie oraz upowszechnianie zbiorów.4
Biblioteka Wydziału Chemii jest nowoczesnym centrum informacji naukowej,
które łączy funkcje wypożyczalni podręczników studenckich oraz gromadzenia
specjalistycznej literatury z dziedziny nauk chemicznych i pokrewnych.
Obecnie zbiory biblioteki obejmują 20623 tytuły wydawnictw zwartych, ok.
1000 e-book, 130 tytułów wydawnictw ciągłych, co stanowi 24211
woluminów czasopism w wersji drukowanej oraz 3 bazy chemiczne.
Do dyspozycji czytelników przeznaczone są:
-
Wypożyczalnia;
-
Czytelnia Ogólna, w której znajduje się bogata kolekcja zbiorów
encyklopedycznych;
-
Czytelnia Czasopism, oferująca zbiory w wersji drukowanej (wolny dostęp
do półek) oraz zasoby elektroniczne (chemiczne bazy danych, eczasopisma, e-książki, elektroniczne źródła informacji naukowej)
-
Czytelnia Studencka, wyposażona w komputery z podłączeniem do
Internetu.
Na terenie całej biblioteki istnieje możliwość korzystania z bezprzewodowego
dostępu do sieci komputerowej.
Biblioteka zajmuje powierzchnię 321 m², składa się z 6 pomieszczeń, czynna
jest w dni robocze w godz. 9.00-18.00. Zatrudnione są 4 osoby.
Największym atutem każdej firmy są pracownicy. Przy rekrutacji
bibliotekarzy dążono do wypracowania schematów, które do tej pory
„zarezerwowane” były wyłącznie dla dużych instytucji biznesowych. Za ważne
uznano politykę personalną, programy perspektywiczne oraz będące ich
następstwem działania bieżące. Starano się, aby cały proces rekrutacji
przebiegał zgodnie z powszechnie panującymi zasadami zatrudniania
pracowników w instytucjach biznesowych. Zadbano o elementy tego procesu,
4. statut uczelni http://www.amu.edu.pl/index.php?linkid=3292#7
dobierając do swoich potrzeb i możliwości optymalne metody, techniki oraz
rozwiązania. 5-9
Profil bibliotekarza stworzono po przeprowadzeniu analizy stanowisk oraz
potrzeb biblioteki wydziałowej. Uwzględniono zarówno zadania bieżące, jak i
nowe zobowiązania, które pojawią się w związku za zmianą organizacji i
zarządzania w nowo powstającej bibliotece (planowe oddanie do użytku
nowego budynku biblioteki Wydziału Chemii przewidziano na rok 2011).
Poszukiwano dwóch osób, których wspólne obowiązki obejmować
miały obsługę użytkowników w wypożyczalni, katalogowanie, udzielanie
informacji z zakresu zasobów biblioteki i innych źródeł, pomoc w korzystaniu
z baz chemicznych (z uwzględnieniem prowadzenia szkoleń) oraz współpracę
z pracownikami naukowo-dydaktycznymi Wydziału oraz studentami. Zakres
działania
i
odpowiedzialność
przypisana
danemu
pracownikowi
w
poszczególnych modułach miała stanowić wyróżnik ich pracy. Na tej
podstawie
określono
wymagania
kwalifikacyjne,
umiejętności,
cechy
osobowościowe, jakie dana osoba powinna posiadać.
Zdecydowano o zewnętrznym naborze pracowników. Na potrzeby ogłoszenia
rekrutacyjnego skupiono się wyłącznie na:
-
wykształceniu kandydatów, w tym przypadku wymogiem były studia
wyższe chemiczne lub pokrewne (mile widziana osoba z doktoratem),
-
dobrej znajomości języka angielskiego,
-
umiejętności obsługi komputera i urządzeń biurowych,
-
znajomości systemu bibliotecznego.
Ogłoszenie rekrutacyjne ukazało się w prasie o zasięgu ogólnopolskim (Gazeta
Wyborcza, dodatek Praca) oraz na stronie internetowej Uczelni.
Preselekcja nie należała do łatwych. Wpłynęło 76 zgłoszeń, z czego 12 osób
posiadało stopień naukowy doktora: chemii, fizyki, biologii oraz nauk
technicznych lub było na etapie kończenia pracy doktorskiej. Przedział
wiekowy kandydatów zawierał się między 26-35 rokiem życia, zdecydowaną
5. S. Kubów: Znaczenie poznawania osobowości pracowników dla sprawnego zarządzania kadrami bibliotek Tryb
dostępu: http://www.biblioteka.awf.katowice.pl/dokumenty/artykul_2_2(14).pdf [17 kwietnia 2009].
6. M. Dąbrowicz: Proces przygotowania w wdrożenia systemu ocen okresowych pracowników w Bibliotece
Uniwersyteckiej w Poznaniu. Biblioteka 2008, nr 12 (21)
7. B. Jamka: Dobór wewnętrzny i zewnętrzny pracowników. Warszawa 2001.
8. M. Suchar: Rekrutacja i selekcja personelu. Warszawa 2008.
9. T. Witkowski: Nowoczesne metody doboru i oceny personelu. Kraków 1998.
większość stanowiły kobiety. Nieliczna grupa osób, bo zaledwie 5,
deklarowała znajomość systemu bibliotecznego.
Po dokonaniu właściwej selekcji, zgodnie z kryteriami kwalifikacyjnymi,
wytypowano ostatecznie 10 osób, które zaproszono na wywiad rekrutacyjny.
Rozmowa miała na celu zweryfikowanie danych, umożliwienie kandydatom
zaprezentowanie swojej osoby, a jednocześnie dawała możliwość poznania
(choć w niewielkim stopniu) cech osobowościowych i behawioralnych.
Oprócz wymienionych w ogłoszeniu kwalifikacji i umiejętności znaczące były:
rzetelność,
odpowiedzialność,
umiejętność
przekazywania
wiedzy
(umiejętności dydaktyczne), kontaktowania się z użytkownikiem, cierpliwość,
uprzejmość. Osoba powinna wykazywać gotowość doskonalenia zawodowego,
zaangażowanie, samodzielność w realizacji zadań, jak również cechować się
wytrwałością, systematycznością, starannością w wykonywaniu zadań,
skrupulatnością oraz kreatywnością, jednocześnie posiadać wysoką kulturę
osobistą (zewnętrzną, językową, itp.), jak również posługiwać się urządzeniami
biurowymi, a także nowoczesnymi komunikatorami np. e-mail, skype, g-g.
Wszystkie te składniki wzmacniają poziom usług informacyjnych, a to
przekłada się na wzrost zadowolenia użytkowników.
Należy zauważyć, że przy takim opisie zadań, kwalifikacji, umiejętności i cech
osobowościowych kandydat jawi się jako specjalista dziedzinowy10-13 oraz
pracownik wiedzy.14,15
Nowość nazewnictwa bardzo często sprawia, iż model bibliotekarza
postrzegany jest jako nowy „twór”, choć w rzeczywistości to tylko
unowocześnienie (poprzez
uszczegółowienie)
zadań stawianych
przed
dzisiejszym bibliotekarzem i zwrócenie większej uwagi na postawy i
zachowania.16
10. B. Bednarek-Michalska: Opis stanowiska pracy bibliotekarza dziedzinowego na przykładzie UMK. EBIB 2000, nr
10 vol. 18. Trryb dostępu: http://www.oss.wroc.pl/biuletyn/ebib18/michalska.html [17 kwietnia 2009]
11. Stan i potrzeby polskich bibliotek uczelnianych: Materiały z ogólnopolskiej konferencji naukowej. Poznań 2002.
12. J. Kamińska, B. Żołędowska: Zarządzanie pracownikami wiedzy w bibliotece. EBIB 2006, nr 10, vol. 82. Tryb
dostępu: http://www.ebib.info/2006/80/a.php?kaminska_zoledowska [17 kwietnia 2009].
13. W. Pindlowa: Jakość usług informacyjnych jako warunek tworzenia nowoczesnego społeczeństwa informacyjnego
w Unii Europejskiej. EBIB 2002, nr 2 vol. 31. Tryb dostępu http://ebib.oss.wroc.pl/2002/31/pindlowa.php [17
kwietnia 2009].
14. A. Jazdon: Złożenia systemu specjalistów dziedzinowych w Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu. Bibliotekarz
1991, nr 7-8.
15. D. Konieczna: Rola bibliotekarza dziedzinowego w procesie edukacji. EBIB 2000, nr 10 vol. 18. Tryb dostępu:
http://www.oss.wroc.pl/biuletyn/ebib18/konieczna.html [17 kwietnia 2009]
16. A. Jazdon: UNDE VENIS ?. EBIB 2000, nr 10 vol. 18. Tryb dostępu:
http://www.oss.wroc.pl/biuletyn/ebib18/jazdon.html [17 kwietnia 2009].
Tak wysokie wymagania wobec kandydatów powinny nieść za sobą
odpowiednie wynagrodzenie za ich pracę. Jednak tu dostrzegamy brak
możliwości docenienia tej grupy osób, ponieważ nie ma ustawowo możliwości
przypisania tak wykwalifikowanym osobom należytego stanowiska w
strukturach bibliotek. Nie istnieją formalnie stanowiska bibliotekarza
dziedzinowego czy pracownika wiedzy. Problem ten zarysował się wyraźnie
podczas rozmowy z kandydatami.
W rezultacie zatrudniono na okres próbny (3-miesięczny) dwie osoby, które
spełniały kryteria kwalifikacyjne i przystały na zaproponowanie warunki
finansowe. Jedna z osób posiada stopień naukowy doktora, natomiast druga
tytuł zawodowy magistra chemii.
Rozwój i motywacja pracowników
Nakreślono cel, działania oraz stworzono przejrzysty plan zadaniowy
na okres próbny zatrudnienia. Zadbano, aby czas wdrożenia nowych
pracowników przebiegał płynnie i bez zakłóceń dla działalności biblioteki. W
tym celu nastąpiło w początkowym okresie zdublowanie etatów (odchodzące
osoby na emeryturę i nowo zatrudnione).
Nowi pracownicy, oprócz zaznajamiania się z pracą w bibliotece, praktycznym
zapoznaniem się z systemem bibliotecznym, częściowym przejmowaniem
obowiązków, uczestniczyli również w indywidualnych szkoleniach. Zajęcia
indywidualne, dotyczące w szczególności modułu rzeczowego i formalnego
katalogowania, prowadzone były przez wykwalifikowaną grupę pracowników
Biblioteki Uniwersyteckiej (BU). Następnie nowi pracownicy uczestniczyli w
spotkaniach i wykładach organizowanych przez BU dla osób nowoprzyjętych.
Okres
wstępnego
zatrudnienia
dał
możliwość
zweryfikowania
umiejętności zatrudnionych osób, oceny zdolności adoptowania się do nowego
miejsca i stanowiska pracy, jak również sprawdzenia oczekiwanych
predyspozycji do planowanych zadań indywidualnych i zespołowych.
Jednocześnie obserwacje i rozmowy pozwoliły mieć nadzieję na zbudowanie
wzajemnie mobilizującego się zespołu, którego działania oparte będą na dobrej
komunikacji i harmonijnej współpracy, partnerstwie i chęci podnoszenia
kwalifikacji.
Po okresie próbnym Panie zostały zatrudnione na czas określony (3 lat).
Przedstawiony został zakres obowiązków składający się z części ogólnej –
stałej dla wszystkich pracowników Uczelni oraz szczegółowej dostosowanej do
zajmowanego stanowiska i kwalifikacji danej osoby. Szczegółowa część
zakresu obowiązków została wcześniej przedyskutowana z pracownikiem.
Część ogólna obejmuje przepisy dotyczące przestrzegania przepisów BHP,
Regulaminów pracy i Kodeksu pracy oraz zasad współżycia społecznego.
Część szczegółowa, ze względu na strukturę organizacyjną, specyfikę zbiorów,
obsadę etatową i godziny otwarcia w wielu punktach, jest identyczna dla
wszystkich pracowników Biblioteki Wydziału Chemii. Nacisk położony jest
przede wszystkim na obsługę użytkowników, zarówno pracowników nauki, jak
i studentów. Przez obsługę rozumie się nie tylko wypożyczanie, ale przede
wszystkim udzielanie informacji, pomoc w korzystaniu z katalogu, baz
ogólnouczelnianych, specjalistycznych oraz innych źródeł, jak również
realizowanie zamówień międzybibliotecznych. Pracownicy zobligowani są do
pracy w każdym z modułów systemu bibliotecznego Horizon: wyszukiwanie,
gromadzenie, katalogowanie oraz udostępnianie. Pojawiające się różnice w
zakresach poszczególnych pracowników związane są z odpowiedzialnością za
poszczególne moduły i zadania związane z udzielaniem informacji
(prowadzenie szkoleń dla studentów I roku, szkolenia z baz specjalistycznychchemicznych), czy polityką dotyczącą gromadzenia zbiorów. Przy tak
zazębiających się zadaniach bardzo istotna jest dobra organizacja pracy,
komunikacja wewnętrzna oraz dobra atmosfera w pracy. Ten ostatni element
wydaje się niezbędny, choć przez wielu niedoceniany.
Zakreślono również możliwości rozwoju zawodowego bibliotekarzy
powołując się na Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z
dnia 22 grudnia 2006 roku, precyzującego wymagania kwalifikacyjne
przypisane poszczególnym stanowiskom bibliotecznym, dla pracowników nie
będących nauczycielami akademickimi oraz zwrócono uwagę na pracowników
dyplomowanych,
możliwości
czyli
rozwoju
grupy
nauczycieli
zawodowego
akademickich.
poprzez
uruchomienie
Stworzono
studiów
podyplomowych dla bibliotekarzy, uczestnictwo w kursach językowych
odbywających się na Uniwersytecie (pracownicy zwolnieni są od opłat lub
tylko w niewielkim stopniu partycypują w kosztach).
Stałymi elementami pracy zawodowej są szkolenia wewnętrzne, panele
naukowe, wystawy, pokazy, targi książki czy wyjazdy szkoleniowe.
Dodatkowo czynnikami motywującymi są wyjazdy na konferencje, szkolenia
specjalistyczne, np. z zakresu baz chemicznych, staże zagraniczne lub
sporządzanie kwerend (dodatkowy czynnik finansowy) oraz nagrody
uznaniowe. Cennymi czynnikami motywującymi są również słowa uznania i
podziękowania kierowane bezpośrednio przez zadowolonych użytkowników, a
także pochwały, docenienie pracy, zaangażowanie dostrzegane przez
kierownictwo.
Rezultaty
Model
bibliotekarza
„ubrano”
w
nowoczesność.
Zastosowano
nowatorskie techniki, metody rekrutacyjne, elementy organizacji i zarządzania.
Określono cel i zadania, dbając o czynniki motywujące i miłą atmosferę.
Jedyne pytanie, jakie na koniec można postawić brzmi: czy osiągnięto
wytyczony cel, czyli ulepszenie funkcjonowania biblioteki, dzięki pracy
specjalistów dziedzinowych?
W omawianym przypadku Biblioteki Wydziału Chemii UAM, 75% personelu
stanowią osoby z wyższym wykształceniem kierunkowym (dwie osoby ze
stopniem naukowym doktora, jedna z tytułem zawodowym magistra chemii).
Taki skład osobowy, już po rocznym doświadczeniu, wpłynął wyraźnie na:
a) rozszerzenie oferty szkoleniowej o bazy specjalistyczne oraz inne źródła
informacji (skierowanej przede wszystkim dla pracowników, doktorantów oraz
studentów Wydziału Chemii).
Przeprowadzono szkolenia dla ok. 30 studentów z zakresu wyszukiwania
informacji, niezbędnych przy pisaniu prac magisterskich, na bieżąco
realizowanie są indywidualne szkolenia, wprowadzenia do baz chemicznych:
Beilstein, Chemical Abstracts, Current Contens, czy baz ogólnouczelnianych,
np. Scopus. Z oferty skorzystali również studenci spoza naszej uczelni (ok. 20
studentów z Politechniki Poznańskiej zapoznało się z bazą chemiczną
Beilstein);
b) przyspieszenie opracowania rzeczowego zbiorów;
c) usprawnienie procesu selekcji zbiorów; preselekcja zostaje przeprowadzona
przez bibliotekarzy dziedzinowych, a następnie zostaje powołana komisja, w
której uczestniczą również wytypowani pracownicy naukowi Wydziału;
d) świadczenie pomocy studentom w doborze literatury.
Wnioski
Należy spodziewać się, iż znaczenie bibliotekarzy dziedzinowych
będzie
wzrastało
i
swoim
zasięgiem
obejmować
powinno
również
pracowników naukowo-dydaktycznych.12-16
Dzięki współpracy z pracownikami Wydziału wyraźnie wzmocniona zostanie
polityka gromadzenia zbiorów zwartych, ciągłych i elektronicznych (e-book).
Dobry kontakt z wykładowcami przyczynić się również może do rozwoju w
zakresie dydaktyki i poszerzenie usług o szkolenia umiejętności wyszukiwania
informacji, niezbędnych przy pisaniu prac dyplomowych, magisterskich.
Zaawansowany kurs dla uczestników studiów doktoranckich, pozwalający na
zdobycie umiejętności informacyjnych wspomagających procesy naukowobadawcze oraz indywidualne, na życzenie, dla pracowników naukowych.
Marzeniem byłoby włączenie bibliotekarzy np. poprzez przygotowywanie
bibliografii, w prace nad i w czasie trwania grantów pracowników nauki.
Wydaje się, iż wiele jest inicjatyw (Otwarte zasoby w sejmie, Tydzień
Bibliotek, itp.), które przyczynić się mogą do dalszego rozwoju bibliotek i
wzmocnić pozycję bibliotekarzy pracujących na uczelniach.
Bibliografia:
1. M. Malinowski,: Tryb dostępu:
http://malin.jogger.pl/2005/04/29/zawod-bibliotekarza/ [17 kwietnia 2009].
2. U. Klin: Przyszłość zawodu bibliotekarza i pracownika informacji
naukowej w Polsce i na świecie EBIB 2007, nr 1, vol.82. Tryb dostępu:
http://www.ebib.info/2007/82/a.php?klin [17 kwietnia 2009]
3. W. Pindlowa: Czy technika, która obecnie wspomaga komunikację między
ludźmi, doprowadzi do upadki zawodu bibliotekarza – pracownika
informacji? EBIB 2000, nr 1, vol.9 Tryb dostępu:
http://ebib.oss.wroc.pl/arc/e009-03.html [17 kwietnia 2009]
4. statut Uczelni http://www.amu.edu.pl/index.php?linkid=3292#7
5. S. Kubów: Znaczenie poznawania osobowości pracowników dla
sprawnego zarządzania kadrami bibliotek. Tryb dostępu:
http://www.biblioteka.awf.katowice.pl/dokumenty/artykul_2_2(14).pdf [17
kwietnia 2009].
6.
M. Dąbrowicz: Proces przygotowania w wdrożenia systemu ocen
okresowych pracowników w Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu.
Biblioteka 2008, nr 12 (21), s. 147-164.
7. B. Jamka: Dobór wewnętrzny i zewnętrzny pracowników. Warszawa 2001,
8. M. Suchar: Rekrutacja i selekcja personelu. Warszawa 2008.
9. T. Witkowski: Nowoczesne metody doboru i oceny personelu. Kraków
1998.
10. B. Bednarek-Michalska: Opis stanowiska pracy bibliotekarza
dziedzinowego na przykładzie UMK. EBIB 2000, nr 10 vol. 18. Tryb
dostępu:
http://www.oss.wroc.pl/biuletyn/ebib18/michalska.html [17 kwietnia 2009]
11. Stan i potrzeby polskich bibliotek uczelnianych: Materiały z ogólnopolskiej
konferencji naukowej. Poznań 2002, s.33-36
12. J. Kamińska, B. Żołędowska: Zarządzanie pracownikami wiedzy w
bibliotece. EBIB 2006, nr 10, vol. 82. Tryb dostępu:
http://www.ebib.info/2006/80/a.php?kaminska_zoledowska [17 kwietnia
2009].
13. W. Pindlowa: Jakość usług informacyjnych jako warunek tworzenia
nowoczesnego społeczeństwa informacyjnego w Unii Europejskiej. EBIB
2002, nr 2 vol. 31. Tryb dostępu:
http://ebib.oss.wroc.pl/2002/31/pindlowa.php [17 kwietnia 2009].
14. A. Jazdon: Złożenia systemu specjalistów dziedzinowych w Bibliotece
Uniwersyteckiej w Poznaniu. Bibliotekarz 1991, nr 7-8, s. 16-19
15. D. Konieczna: Rola bibliotekarza dziedzinowego w procesie edukacji.
EBIB 2000, nr 10 vol. 18. Tryb dostępu:
http://www.oss.wroc.pl/biuletyn/ebib18/konieczna.html [17 kwietnia
2009].
16. A. Jazdon: UNDE VENIS ?. EBIB 2000, nr 10 vol. 18. Tryb dostępu:
http://www.oss.wroc.pl/biuletyn/ebib18/jazdon.html [17 kwietnia 2009].