MMod H1 - AP Automatyka
Transkrypt
MMod H1 - AP Automatyka
MMod H1 Przetwornik wilgotności względnej i temperatury do sond HygroClip2 z interfejsem RS485 (MODBUS RTU) Instrukcja obsługi Instrukcja aktualna od wersji: Oprogramowanie PC: 0.50 20140220-0815 Firmware: 0.50 www.apautomatyka.pl Oferta firmy Oferta firmy Pomiar temperatury i wilgotności - ROTRONIC sondy pomiarowe, mierniki ręczne, przetworniki, rejestratory, pomiary meteorologiczne, kalibracja, systemy pomiarowe (przewodowe i bezprzewodowe), oprogramowanie, ... Pomiar ciśnienia, różnicy ciśnień, przepływu, poziomu - HUBA CONTROL czujniki, przetworniki, presostaty mechaniczne i elektroniczne, wskaźniki cyfrowe, ... Pomiar aktywności wody - ROTRONIC sondy pomiarowe, mierniki ręczne, urządzenia laboratoryjne, ... Pomiar stężenia dwutlenku węgla (CO2) - ROTRONIC czujniki, przetworniki, wskaźniki, sygnalizatory, urządzenia z dodatkową opcją kontroli temperatury, czadu, … Siłowniki elektryczne do klap, przepustnic i zaworów - GRUNER standardowe, ze sprężyną powrotną, szybkie do klap i przepustnic, z zaworami, siłowniki liniowe, ... Automatyka do stref zagrożonych wybuchem - SCHISCHEK siłowniki elektryczne (ćwierć-obrotowe i liniowe), czujniki, przetworniki i wskaźniki temperatury, wilgotności, ciśnienia, różnicy ciśnień; czujniki dwustanowe, separatory, ... Usługi projektowanie układów elektronicznych, integracja systemów automatyki, projektowanie programów na komputer PC, ... MMod H1 Strona 1 Spis treści Spis treści Oferta firmy ..................................................................................................................................................................................................................... 1 Spis treści ......................................................................................................................................................................................................................... 2 Uwagi ................................................................................................................................................................................................................................ 3 Zasady bezpieczeństwa ............................................................................................................................................................................................... 4 Zalecenia montażowe .................................................................................................................................................................................................. 4 Informacja producenta................................................................................................................................................................................................. 4 Zastosowanie .................................................................................................................................................................................................................. 5 Opis wyprowadzeń urządzenia ................................................................................................................................................................................. 6 Właściwości urządzenia ............................................................................................................................................................................................... 7 Wejścia i wyjścia ............................................................................................................................................................................................................. 8 Zasilanie ....................................................................................................................................................................................................................... 8 Komunikacja USB ...................................................................................................................................................................................................... 8 Komunikacja RS-485 ................................................................................................................................................................................................ 9 Wyjście tranzystorowe ......................................................................................................................................................................................... 11 Wejście optoizolowane ........................................................................................................................................................................................ 11 Wejście sondy pomiarowej ................................................................................................................................................................................. 12 Diody LED, wyświetlacz LCD/LED ..................................................................................................................................................................... 13 Sygnał dźwiękowy ................................................................................................................................................................................................. 14 Alarmowanie ................................................................................................................................................................................................................ 14 Oprogramowanie serwisowe .................................................................................................................................................................................. 16 Ustawienia konfiguracyjne urządzenia ................................................................................................................................................................. 17 Protokół komunikacyjny ........................................................................................................................................................................................... 21 Parametry transmisji ............................................................................................................................................................................................. 21 Ramka komunikacyjna ......................................................................................................................................................................................... 21 MMod H1 Strona 2 Funkcje MODBUS .................................................................................................................................................................................................. 22 Rejestr statusu......................................................................................................................................................................................................... 22 Zestawienie rejestrów MODBUS RTU .............................................................................................................................................................. 23 Zestaw ............................................................................................................................................................................................................................ 28 Akcesoria ....................................................................................................................................................................................................................... 28 Modyfikacje na zamówienie .................................................................................................................................................................................... 28 Notatki własne ............................................................................................................................................................................................................. 29 Kontakt ........................................................................................................................................................................................................................... 31 Uwagi Wszystkie znaki towarowe, logotypy producentów oraz nazwy użyte w instrukcji należą do ich prawowitych właścicieli i zostały użyte w dokumencie jedynie w celach informacyjnych. MMod H1 Strona 3 Zasady bezpieczeństwa Zasady bezpieczeństwa przed rozpoczęciem korzystania z urządzenia należy dokładnie zapoznać się z instrukcją niewłaściwa instalacja urządzenia może doprowadzić do zagrożenia życia lub zdrowia jego użytkowników przed podłączeniem zasilania należy upewnić się, czy wszystkie przewody w układzie zostały podłączone prawidłowo przed dokonaniem wszelkich modyfikacji przewodów należy wyłączyć napięcia zasilania w celu prawidłowego działania urządzenia należy zapewnić właściwe warunki jego pracy, zgodne z danymi technicznymi urządzenia (między innymi napięcie zasilania, temperatura, wilgotność, …) urządzenie to nie może być instalowane w strefach zagrożonych wybuchem Zalecenia montażowe Moduł został zaprojektowany z myślą o zapewnieniu odpowiedniego poziomu odporności na większość zaburzeń, które mogą wystąpić w środowisku przemysłowym. W środowiskach o nieznanym poziomie zakłóceń zaleca się stosowanie następujących środków zapobiegających ewentualnemu zakłócaniu pracy urządzenia: unikać prowadzenia przewodów pomiarowych (sygnałowych) w bezpośrednim sąsiedztwie i równolegle do przewodów energetycznych i zasilających dla czujników oporowych w połączeniu 3-przewodowym stosować jednakowe przewody unikać bliskości urządzeń zdalnie sterowanych, mierników elektromagnetycznych, obciążeń wysokiej mocy unikać obciążeń z fazową lub grupową regulacją mocy oraz innych urządzeń wytwarzających duże zakłócenia impulsowe Informacja producenta Producent zastrzega sobie prawo do dokonywania zmian niektórych funkcji i zapisów w instrukcji w związku z ciągłą pracą nad udoskonalaniem konstrukcji urządzenia, bez powiadamiania o tym jego użytkowników. MMod H1 Strona 4 Zastosowanie Zastosowanie Moduły z serii MMod H1 w połączeniu z zewnętrznymi sondami HygroClip2 pozwalają na pomiar wilgotności względnej i temperatury powietrza z doskonałymi parametrami. Dodatkowo moduł umożliwia obliczanie temperatury punktu rosy na podstawie zmierzonych wartości parametrów powietrza. Zaletą rozwiązania jest możliwość doboru sondy pomiarowej w zależności od aplikacji. W ofercie firmy znajdują się bowiem sondy do kontroli warunków klimatycznych w pomieszczeniach, w aplikacjach przemysłowych, między arkuszami papieru lub w materiałach sypkich. Rysunek 1. Przykładowa aplikacja z wykorzystaniem modułu MMod H1 Zmierzone lub obliczone wartości mogą być wyświetlane na wyświetlaczu LCD lub LED, który jest dostępny w wybranych modelach. MMod H1 posiada również interfejsy komunikacyjne, RS-485 oraz USB. RS-485 służy do komunikacji z urządzeniem nadrzędnym (tj. sterownikiem PLC, panelem HMI lub komputerem PC) przy wykorzystaniu protokołu MODBUS RTU. USB natomiast to interfejs serwisowy, który pozwala na pełną konfigurację urządzenia z poziomu dedykowanego, darmowego oprogramowania na komputer PC (oprogramowanie można pobrać ze strony producenta www.apautomatyka.pl). Dla każdej zmierzonej lub obliczonej przez układ wartości możliwe jest ustawienie czterech progów alarmowych (dwa progi dolne oraz dwa MMod H1 Strona 5 Opis wyprowadzeń urządzenia progi górne). Przekroczenie zadanych progów może być sygnalizowane poprzez sygnał dźwiękowy (wbudowany buzzer), mruganie wyświetlacza (w opcji z wyświetlaczem) i/lub aktywację wyjścia tranzystorowego. Alarm można skasować z poziomu oprogramowania serwisowego, przez komendę wysłaną do urządzenia (RS-485) lub podając odpowiedni sygnał na wejście urządzenia. Rysunek 1 ilustruje przykładową aplikację przetwornika. Opis wyprowadzeń urządzenia Nazwa V+ GND OUT IN+, INB, A Opis Wejście zasilania 8…36VDC Masa Wyjście cyfrowe (otwarty kolektor - OC) Wejście optoizolowane Linie RS-485 Tabela 1. Opis wyprowadzeń modułu MMod H1 Rysunek 2. Opis wyprowadzeń modułu MMod H1 Podczas podłączania urządzenia należy zachować szczególna ostrożność. Nieprawidłowe podłączenie może doprowadzić do uszkodzenia lub zniszczenie urządzenia oraz podłączonych do niego urządzeń. Wszelkich podłączeń należy dokonywać wyłącznie przy odłączonym zasilaniu! MMod H1 Strona 6 Właściwości urządzenia Właściwości urządzenia Parametr Zasilanie Zasilanie, pobór prądu Wyjście zasilania czujnika Komunikacja Interfejs serwisowy Interfejs przemysłowy Parametry transmisji RS-485 Pomiary Liczba kanałów pomiarowych Przewód do sondy HC2 Zakresy pomiarowe Dokładność pomiarów Mierzone wartości Certyfikat Częstotliwość pomiaru Funkcje dodatkowe Alarmowanie Wejścia / wyjścia Wyświetlacz Diody LED Wyjście cyfrowe Wejście cyfrowe Sygnał dźwiękowy Obudowa Materiał Stopień ochrony Inne Warunki pracy Wartość 8…36 VDC, <50mA (bez podłączonego czujnika) 3.3 VDC USB (darmowe oprogramowanie serwisowe na komputer PC do pobrania ze strony producenta) RS-485 (dwuprzewodowy), protokół MODBUS RTU 8 bitów danych, 1 bit stopu, brak parzystości, prędkość i adres MODBUS konfigurowane zworkami typu DIP Switch 1 (możliwość podłączenia jednej sondy z serii HygroClip2 firmy Rotronic) Max. 100m (zależy od typu przewodu; przewód do sondy zamawiany oddzielnie) Maksymalnie -100...+200°C / 0...100%RH (zależy od typu sondy HC2) Maksymalnie ±0.1K / ±0.8%RH (zależy od typu sondy HC2) Wilgotność względna i temperatura powietrza (funkcja obliczania punktu rosy) Każda sonda HygroClip2 dostarczana z fabrycznym certyfikatem wzorcowania 1Hz Dla każdej zmierzonej lub obliczonej wartości istnieje możliwość ustawienia 4 progów z histerezą (2x dolny, 2x górny) Brak / LED czerwona (wysokość cyfry 14,4 mm) / LCD z podświetleniem (wysokość cyfry 9 mm) – zależy od modelu 3x (czerwona: zasilanie / zielona: komunikacja / żółta: stan wyjścia tranzystorowego) 1x (tranzystorowe, otwarty kolektor (OC): max 36 VDC, 500 mA) 1x (optoizolowane: stan niski <2VDC, stan wysoki 5…24VDC) Wbudowany buzzer, powiązany z funkcjami alarmowymi Poliwęglan Zapewniany przez obudowę: IP65 -20…+60oC / 0…100%RH (bez kondensacji pary) Tabela 2. Właściwości urządzenia MMod H1 Strona 7 Wejścia i wyjścia Wejścia i wyjścia Zasilanie Do zasilania urządzenia należy wykorzystać stabilizowany zasilacz o napięciu wyjściowym w zakresie 8…36 VDC. Podłączenie zasilania odbywa się przy wykorzystaniu śrubowej listwy przyłączeniowej, znajdującej się pod pokrywą modułu. Złącza zasilania zostały odpowiednio oznaczone (V+ oraz GND). Rysunek 3 przedstawia ideowy schemat podłączenia zasilania. Rysunek 3. Ideowy schemat podłączenia zasilania do modułu Podczas podłączania urządzenia należy zachować szczególna ostrożność. Nieprawidłowe podłączenie może doprowadzić do uszkodzenia lub zniszczenie urządzenia oraz podłączonych do niego urządzeń. Wszelkich podłączeń należy dokonywać wyłącznie przy odłączonym zasilaniu! Komunikacja USB Do konfiguracji urządzenia można wykorzystać interfejs cyfrowy USB – odpowiednie złącze znajduje się pod pokrywą modułu. W celu połączenia modułu z komputerem PC należy wykorzystać standardowy przewód USB typu A-B (maksymalna długość 2m). Ze strony producenta można pobrać darmowe oprogramowanie serwisowe na PC, które pozwala skonfigurować urządzenie. MMod H1 Strona 8 Wejścia i wyjścia Komunikacja RS-485 Urządzenie zostało wyposażone w interfejs przemysłowy RS-485, z protokołem MODBUS RTU i może pracować w sieci wyłącznie jako SLAVE. RS-485 umożliwia komunikację modułu z panelem HMI, sterownikiem PLC lub komputerem PC (tutaj wyłącznie przy użyciu konwertera). Prędkość transmisji oraz adres MODBUS konfiguruje się przy użyciu przełączników typu DIP Switch, które znajdują się pod pokrywą modułu. Rysunek 4 przedstawia ideowy schemat połączenia urządzeń w sieci RS-485. Rysunek 4. Ideowy schemat połączenia kilku urządzeń w jedną sieć RS-485 Niepoprawne podłączanie lub przekroczenie zalecanych parametrów podłączenia może doprowadzić do uszkodzenia lub zniszczenie urządzenia oraz podłączonych do niego urządzeń. Wszelkich podłączeń należy dokonywać wyłącznie przy odłączonym zasilaniu! MMod H1 Strona 9 Wejścia i wyjścia Poniżej zestawiono sposób konfiguracji przełączników typu DIP Switch, umożliwiających zmianę adresu MODBUS oraz prędkości. ON 1 2 3 4 5 6 7 8 ON 1 2 3 4 5 6 7 8 Adres MODBUS - konfigurowany za pomocą przełączników 1…6 Adres oblicza się według następującego wzoru: 1 + P1 + P2*2 + P3*4 + P4*8 + P5*16+ P6*32, gdzie Px (x: 1, 2, …, 6) ma wartość 0 (w przypadku ustawienia przełącznika na OFF) lub 1 (w przypadku ustawienia na ON) Prędkość MODBUS – konfigurowana za pomocą przełączników 7…8 19200 bps : P7 = 0, P8 = 0 38400 bps : P7 = 1, P8 = 0 57600 bps : P7 = 0, P8 = 1 115200 bps : P7 = 1, P8 = 1 gdzie Px (x: 7, 8) ma wartość 0 (w przypadku ustawienia przełącznika na OFF) lub 1 (w przypadku ustawienia na ON) Konfigurację prędkości transmisji oraz adresu MODBUS należy wykonywać wyłącznie przy odłączonym zasilaniu. Nowe ustawienia będą aktywne zaraz po podłączeniu zasilania urządzenia. W przypadku zmiany ustawień przy włączonym zasilaniu nowe ustawienia będą aktywne po ponownym uruchomieniu urządzenia. MMod H1 Strona 10 Wejścia i wyjścia Wyjście tranzystorowe Moduł został wyposażony w jedno wyjście tranzystorowe typu otwarty kolektor – OC (linia OUT zostaje zwarta do masy GND, gdy wyjście jest aktywne). Urządzenie zewnętrzne (np.: sygnalizator świetlny = indykator) należy podłączyć przy wykorzystaniu linii wyjścia OC (oznaczono OUT) a napięcie zasilania (oznaczono V+). Wyjście tranzystorowe jest powiązane z funkcjami alarmowymi urządzenia, a jego działanie można ustawić z poziomu darmowego programu konfiguracyjnego lub wysyłając odpowiednią komendę MODBUS. Rysunek 5 przedstawia ideowy schemat podłączenia zewnętrznego urządzenia (indykatora) do wyjścia modułu. Rysunek 5. Ideowy schemat podłączenia przykładowego urządzenia (indykatora) do wyjścia modułu Niepoprawne podłączanie lub przekroczenie zalecanych parametrów podłączenia może doprowadzić do uszkodzenia lub zniszczenie urządzenia oraz podłączonych do niego urządzeń. Wszelkich podłączeń należy dokonywać wyłącznie przy odłączonym zasilaniu! Wejście optoizolowane Moduł został wyposażony w jedno optoizolowane wejście, które służy do podłączenia zewnętrznego urządzenia (np.: przycisku, czujnika otwarcia drzwi, …). Podanie sygnału na wejście modułu może być wykorzystywane do dezaktywacji alarmu. Dodatkowo informacja na temat pojawienia się sygnału na wejściu modułu może zostać przesłana do urządzenia nadrzędnego (panelu HMI, MMod H1 Strona 11 Wejścia i wyjścia sterownika PLC lub komputera PC) przy wykorzystaniu interfejsu RS-485. Podczas podłączania zewnętrznych urządzeń do wejścia cyfrowego należy pamiętać, że wejście urządzenia musi być aktywne (tzn. przez styki oznaczone IN- oraz IN+ musi popłynąć prąd). Rysunek 6 przedstawia ideowy schemat podłączenia przycisku do wejścia modułu. Rysunek 6. Ideowy schemat podłączenia przycisku do wejścia modułu Niepoprawne podłączanie lub przekroczenie zalecanych parametrów podłączenia może doprowadzić do uszkodzenia lub zniszczenie urządzenia oraz podłączonych do niego urządzeń. Wszelkich podłączeń należy dokonywać wyłącznie przy odłączonym zasilaniu! Wejście sondy pomiarowej Do podłączenia sondy pomiarowej należy użyć złącza E2, znajdującego się na obudowie modułu. W aplikacjach, gdzie sonda musi być oddalona od modułu należy dobrać odpowiedni przewód, oferowany przez producenta sondy. Niepoprawne podłączanie lub przekroczenie zalecanych parametrów podłączenia może doprowadzić do uszkodzenia lub zniszczenie urządzenia oraz podłączonych do niego urządzeń. Wszelkich podłączeń należy dokonywać wyłącznie przy odłączonym zasilaniu! MMod H1 Strona 12 Wejścia i wyjścia Diody LED, wyświetlacz LCD/LED Każdy moduł MMod H1 posiada 3 różnokolorowe (żółta, zielona i czerwona) diody LED, które znajdują się na panelu przednim urządzenia. Diody stanowią najprostszy interfejs i sygnalizują status pracy modułu pomiarowego. Opis funkcji diod: LED żółta (OUT) - zapalona w momencie aktywowania wyjścia tranzystorowego modułu (światło ciągłe) LED zielona (COM) - zapalona w momencie transmisji danych przez USB i/lub RS-485 (światło mrugające) LED czerwona (PWR) - zapalona w momencie podłączenia zasilania modułu (światło ciągłe) Rysunek 7 przedstawia obraz panelu przedniego urządzenia, w dostępnych konfiguracjach. MMod-H1-XX (bez wyświetlacza) MMod-H1-DL (z wyświetlaczem LCD) MMod-H1-DR (z wyświetlaczem LED) Rysunek 7. Panel przedni urządzenia MMod H1 MMod H1 Strona 13 Alarmowanie Moduł pomiarowy, w zależności od wersji, może być wyposażony dodatkowo w wyświetlacz. Wartości zmierzone mogą być wyświetlane naprzemiennie, z konfigurowaną częstotliwością (1, 2 lub 5 sekund, konfigurowane z poziomu programu serwisowego). Zmierzona wartość identyfikowana jest poprzez zapalenie się odpowiedniego wskaźnika na wyświetlaczu (między o opisami %RH oraz C). Dostępne są dwa modele: MMod-H1-DL z wyświetlaczem LCD (z funkcją podświetlenia, wysokość cyfry 9mm) oraz MMod-H1-DR z wyświetlaczem LED (kolor czerwony, wysokość cyfry 9mm). W zależności od ustawień wyświetlacz może być wykorzystywany do sygnalizowania aktywnych alarmów. W momencie przekroczenia ustawionego progu na wyświetlaczu pojawia się odpowiedni znak („!” w wersji z LCD lub dioda w wersji z LED). Może również zmieniać się podświetlenie wyświetlacza (wersja z LCD) lub intensywność świecenia (wersja z LED). Funkcje wyświetlacza (LCD lub LED, zależy od modelu) można dowolnie ustawiać z poziomu darmowego oprogramowania serwisowego (program można pobrać ze strony producenta) i interfejsu USB. Rozdzielczość wskazań wartości zmierzonych lub obliczonych jest ustalona do jednego miejsca po przecinku. Sygnał dźwiękowy Moduł pomiarowy MMod H1 posiada zintegrowany sygnalizator dźwiękowy w postaci buzzera. W zależności od konfiguracji może być on załączany w momencie przekroczenia ustawionych progów alarmowych. Dodatkową zaletą jest możliwość ustawienia formy sygnału (sygnał ciągły lub przerywany), który można przypisywać do określonego alarmu. Funkcje sygnalizatora dźwiękowego można dowolnie ustawiać z poziomu darmowego oprogramowania serwisowego (program można pobrać ze strony producenta) i interfejsu USB. Alarmowanie Moduł pomiarowy umożliwia ustawienie progów alarmowych dla wszystkich mierzonych i obliczanych wartości. Każdej wartości można przypisać po dwa alarmy, gdzie jeden alarm charakteryzują następujące parametry: próg dolny, próg górny, histereza. Alarmy te zostały oznaczone dla porządku jako Alarm I oraz Alarm II. Funkcja dwóch alarmów dla każdej wartości jest przydatna MMod H1 Strona 14 Alarmowanie szczególnie w sytuacji, gdy chcemy sygnalizować etap zbliżania się mierzonej wartości do ustalonego progu oraz moment przekroczenia tego progu. Załączenie poszczególnych alarmów może być sygnalizowane na kilka sposobów: każdy model MMod H1: załączenie wyjścia tranzystorowego (załącza się automatycznie żółta dioda LED) każdy model MMod H1: załączenie sygnalizatora dźwiękowego (dźwięk ciągły lub przerywany, zależy od ustawień) model MMod H1 z wyświetlaczem LCD: znak „!” obok wyświetlonej wartości, która przekroczyła zadany próg model MMod H1 z wyświetlaczem LCD: naprzemienne włączanie i wyłączanie podświetlenia wyświetlacza LCD model MMod H1 z wyświetlaczem LED: zapala się dioda LED obok wyświetlonej wartości, która przekroczyła zadany próg model MMod H1 z wyświetlaczem LED: zmiana intensywności światła wyświetlacza LED Funkcje alarmów zostały rozbudowane o możliwość ustawienia takich parametrów jak czas opóźnienia zadziałania alarmu, czas powtórzenia alarmu, zezwolenie na kasowanie alarmu. Każdy ustawiony alarm jest aktywny tak długo, jak zmierzona lub obliczona wartość jest poza określonymi progami alarmowymi (z uwzględnieniem histerezy). Alarm może być dezaktywowany także dzięki funkcji kasowania - alarm można skasować używając oprogramowania serwisowego, wysyłając odpowiednią komendę z wykorzystaniem protokołu MODBUS RTU lub podając odpowiedni sygnał na wejście optoizolowane modułu. Aby ta funkcja były dostępna musi być ustawione zezwolenie na kasowanie alarmu. W sytuacji, gdy zezwolenie na kasowanie alarmu będzie aktywne, a wartość czasu powtórzenia alarmu będzie równa 0, po skasowaniu alarmu będzie on nieaktywny mimo utrzymywania się wartości zmierzonej lub obliczonej poza żądanym zakresem. Alarm zostanie ponownie załączony dopiero w momencie, gdy zmierzona lub obliczona wartość znajdzie się w dopuszczalnym zakresie i ponownie przekroczy zadane progi. MMod H1 Strona 15 Oprogramowanie serwisowe Oprogramowanie serwisowe Do modułu pomiarowego MMod H1 producent dostarcza darmowe oprogramowanie serwisowe – APConfig MModHx PC. Program ten pozwala na konfigurację parametrów modułu (parametry alarmów, funkcje wyświetlacza, …), odczyt aktualnych wartości (zmierzonych i obliczonych) oraz wizualizację wyników w formie wskaźników i przebiegów. Rysunek 8. Okna programu APConfig MModHx PC Moduł pomiarowy podłącza się do komputera PC przy użyciu standardowego przewodu USB (typ A-B). Należy pamiętać, aby w momencie podłączania urządzenie było zasilone odpowiednim napięciem, zgodnym z zaleceniami producenta. Podczas podłączenia urządzenia na komputerze automatycznie instalują się niezbędne sterowniki. MMod H1 Strona 16 Ustawienia konfiguracyjne urządzenia Wymagania sprzętowe programu: Windows XP / Windows Vista / Windows 7 Min. Pentium 4, 1024 MB RAM Oprogramowanie serwisowe charakteryzuje się intuicyjnym menu w języku polskim. Poszczególne funkcje zostały podzielone na kilka zakładek (Wskazania, Wykresy, Wilgotność, Temperatura, Punkt rosy, Konfiguracja urządzenia), co znacznie ułatwia poruszanie się po opcjach programu. Wprowadzając lub zmieniając dany parametr urządzenia w oknie programu należy pamiętać o zatwierdzeniu tej czynności klikając na przycisk Zapisz. Wartości tych parametrów zostaną wówczas zapisane w nieulotnej pamięci urządzenia, co znaczy, że po odłączeniu i ponownym podłączeniu zasilania wartości nie zostaną utracone. W przeciwnym przypadku wartości nie będą interpretowane przez program urządzenia. Najnowszą wersję oprogramowania można pobrać bezpośrednio ze strony internetowej producenta: www.apautomatyka.pl. Wersja oprogramowania serwisowego musi być dostosowana do wersji oprogramowania wewnętrznego (firmware) urządzenia. Ustawienia konfiguracyjne urządzenia W tabeli numer 3 znajduje się zestawienie wszystkich parametrów, które można ustawić w urządzeniu. Ostatnie dwie kolumny oznaczone określają, który parametr może być ustawiony z poziomu oprogramowania serwisowego (litera „P”), a który przy użyciu interfejsu RS-485 MODBUS RTU (litera „M”). Każdy z wymienionych parametrów zapisywany jest w nieulotnej pamięci, co oznacza, że nie ma konieczności jego ponownego konfigurowania po ponownym uruchomieniu urządzenia. MMod H1 Strona 17 Ustawienia konfiguracyjne urządzenia Nazwa parametru Wilgotność względna Temperatura Punkt rosy Status Alarm – Aktywność Alarm – Kasowanie Alarm – Próg dolny Alarm – Próg górny Alarm – Histereza Alarm - Opóźnienie [ms] Alarm – Powtórz co [ms] Opis Wilgotność względna powietrza zmierzona przez sondę HC2. W przypadku braku czujnika wartość jest równa FFFFFFFFHEX. Temperatura powietrza zmierzona przez sondę HC2. W przypadku braku czujnika wartość jest równa FFFFFFFFHEX. Temperatura punktu rosy obliczona przez sondę HC2. W przypadku braku czujnika wartość jest równa FFFFFFFFHEX. Informacje dotyczące alarmu oraz stanu wejścia i wyjścia cyfrowego. Parametr odpowiedzialny za aktywację lub dezaktywację funkcji alarmowych dla określonej wartości (zmierzonej lub obliczonej). Parametr odpowiedzialny za aktywację lub dezaktywację funkcji kasowania alarmów dla określonej wartości (zmierzonej lub obliczonej). Wartości progów, których przekroczenie wywołuje funkcje alarmowe. Wartość histerezy wokół wartości progowej – zaleca się ustawienie tego parametru w celu uniknięcia częstych przekroczeń w okolicach wartości progowej. Zakres M P - x x - x x - x x Nieaktywny, Aktywny Nieaktywny, Aktywny x x x x x x Dla każdej wartości (zmierzonej lub obliczonej) można ustawić dwa alarmy (Alarm 1 oraz Alarm 2), gdzie jeden alarm określają parametry: próg dolny, próg górny, histereza. Alarm 1 może być interpretowany jako tzw. ostrzeżenie (wartość zbliża się do progu alarmowego), Alarm 2 natomiast jako tzw. alarm właściwy, informujący o przekroczeniu progu alarmowego. Czas, jaki może upłynąć między momentem przekroczenia progu alarmowego a sygnalizacją tego alarmu (tj. aktywacją funkcji alarmowych). Czas, jaki może upłynąć między skasowaniem alarmu, a jego ponowną aktywacją, jeśli wartości (mierzone lub obliczone) nadal przekraczają progi alarmowe. - 0 … 3600000 ms x x 0 … 3600000 ms x x Ustawienie tego parametru na 0 sprawi, że alarm zostanie skasowany i nie będzie aktywny do momentu jego rzeczywistego ustania i ponownego przekroczenia zadanych progów. MMod H1 Strona 18 Ustawienia konfiguracyjne urządzenia Wyjście tranzystorowe Podświetlanie LCD/LED Sygnał dźwiękowy Wyświetlanie wartości Przemienność wyświetleń Wejście cyfrowe MMod H1 Parametr umożliwia konfigurację działania wyjścia tranzystorowego modułu, w zależności od Alarmu 1 lub Alarmu 2. Parametr umożliwia konfigurację działania podświetlenia / intensywności świecenia cyfr, w zależności od Alarmu 1 lub Alarmu 2. Dotyczy wyłącznie wersji z wyświetlaczem LCD lub LED. Parametr umożliwia konfigurację działania sygnału dźwiękowego, w zależności od Alarmu 1 lub Alarmu 2. Parametr określa, które wartości mają być wyświetlane na wyświetlaczu. Można skonfigurować wyświetlacz tak, aby wskazywał jedną lub naprzemiennie dwie wartości (mierzone). Dotyczy wyłącznie wersji z wyświetlaczem LCD lub LED. Parametr określa czas wyświetlania danej wartości w przypadku naprzemiennego wyświetlania dwóch różnych wielkości. Dotyczy wyłącznie wersji z wyświetlaczem LCD lub LED. Parametr określa sposób działania wejścia cyfrowego modułu. Nieaktywne Zawsze aktywne Alarm I: mruga Alarm I: stałe Alarm II: mruga Alarm II: stałe Alarm I: mruga & Alarm II: stałe Alarm I: stałe & Alarm II: mruga Alarm I: mruga & Alarm II: mruga Alarm I: stałe& Alarm II: stałe Nieaktywne Zawsze aktywne Alarm I: przerywany Alarm I: ciągły Alarm II: przerywany Alarm II: ciągły Alarm I: przerywany & Alarm II: ciągły Alarm I: ciągły & Alarm II: przerywany Alarm I: przerywany & Alarm II: przerywany Alarm I: ciągły & Alarm II: ciągły Wilgotność Temperatura Temperatura punktu rosy Wilgotność & Temperatura Co 1 sekundę Co 2 sekundy Co 5 sekund Co 10 sekund Co 15 sekund Nieaktywne Tylko sprawdzanie stanu Alarm I: kasowanie Alarm II: kasowanie x x x x x x x x x x x x Strona 19 Ustawienia konfiguracyjne urządzenia Alarm I & Alarm II: kasowanie Opóźnienie wejścia [ms] Kropka dziesiętna Reset Ustawienia fabryczne Statystyki komunikacji Parametr stosowany w celu eliminacji zakłóceń na wejściu cyfrowym. Określa minimalny czas, przez jaki musi być aktywny na wejściu sygnał, aby został zinterpretowany przez urządzenie. Położenie kropki dziesiętnej na wyświetlaczu (rozdzielczość wyświetlanych wartości). Programowy reset urządzenia. Przywraca ustawienia fabryczne urządzenia. Parametry kalibracji wejść analogowych pozostają niezmienione. Liczba odebranych i wysłanych przez RS-485 ramek danych. 0 … 5000 ms x x 0 … 2 (skok 1) x x - x x - x x - x x Tabela 3. Zestawienie wszystkich parametrów urządzenia MMod H1 Strona 20 Protokół komunikacyjny Protokół komunikacyjny Moduł został wyposażony w interfejs RS-485, który pozwala na komunikację z innymi urządzeniami w protokole MODBUS RTU. Połączenia urządzeń w sieć najlepiej dokonać przy użyciu dwuprzewodowej skrętki, w miarę możliwości ekranowanej. Przy komunikacji na większe odległości zaleca się zastosowanie możliwie niskich prędkości transmisji. Należy również pamiętać o instalacji terminatorów (rezystorów 120…240 Ohm) między liniami A i B, na początku i końcu sieci RS-485. Parametry transmisji Komunikacja z urządzeniem odbywa z następującymi parametrami transmisji: Prędkość transmisji: konfigurowalna przez zworki typu DIP Switch Bity danych: 8 Bity stopu: 1 Parzystość: brak Kontrola transmisji: brak Adres MODBUS: konfigurowana przez zworki typu DIP Switch Ramka komunikacyjna Komunikacja z urządzeniem w protokole MODBUS RTU odbywa się na zasadzie „pytanie-odpowiedź”. Sterownik nadrzędny inicjalizuje ramkę dla zapisu lub odczytu danych, a urządzenie odsyła odpowiedź z parametrem lub potwierdzeniem zapisu parametru. Poniżej przedstawiona została struktura ramki komunikacyjnej dla protokołu MODBUS RTU. ADR MMod H1 FUNC DAT1 DAT2 … DATn CRC16 Strona 21 Protokół komunikacyjny ADR - (jeden bajt – 8 bitów) - adres urządzenia FUNC - (jeden bajt – 8 bitów) - funkcja MODBUS DAT1..n - (n bajtów – 8*n bitów) - dane do zapisu bądź odczytane CRC16 - (2 bajty – 16 bitów) - suma kontrolna Funkcje MODBUS W urządzeniu zaimplementowano następujące funkcje odczytu i zapisu danych. Zostały one zestawione w tabeli numer 4. Oprócz standardowych funkcji MODBUS RTU w urządzeniu zostały zaimplementowane dodatkowe funkcje, pozwalające między innymi na reset programowy, przywrócenie ustawień fabrycznych, odczyt nazwy i wersji urządzenia. Adres funkcji 0x02HEX 0x03HEX 0x04HEX 0x05HEX 0x06HEX 0x10HEX 0x60HEX 0x61HEX 0x62HEX Opis Odczyt stanu wejść bitowych (również rejestr statusu) Odczyt n rejestrów wewnętrznych (parametry konfiguracyjne) Odczyt n rejestrów wejściowych (dane pomiarowe oraz rejestr statusu) Zapis pojedynczego bitu Zapis pojedynczego rejestru (16 bitów) Zapis n rejestrów (16*n bitów) Reset urządzenia Przywrócenie ustawień fabrycznych Odczyt nazwy i wersji urządzenia Tabela 4. Zestawienie funkcji MODBUS RTU Rejestr statusu Rejestr statusu jest zmienną (32 bitową) przechowywującą informację o aktualnym stanie urządzenia. Zawiera ona informację na temat alarmów (aktywność oraz przekroczenie poszczególnych progów) oraz stanu wejścia i wyjścia cyfrowego. Możliwy jest MMod H1 Strona 22 Protokół komunikacyjny odczyt rejestru statusu przy pomocy dwóch różnych funkcji: 0x02HEX oraz 0x04HEX. W tabeli numer 5 znajduje się numeracja poszczególnych bitów w rejestrze statusu. Bit 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Opis Stan Alarmu 1 dla pomiaru wilgotności Alarm 1, przekroczenie progu dolnego dla pomiaru wilgotności Alarm 1, przekroczenie progu górnego dla pomiaru wilgotności Stan Alarmu 1 dla pomiaru temperatury Alarm 1, przekroczenie progu dolnego dla pomiaru temperatury Alarm 1, przekroczenie progu górnego dla pomiaru temperatury Stan Alarmu 1 dla temperatury punktu rosy Alarm 1, przekroczenie progu dolnego dla temperatury punktu rosy Alarm 1, przekroczenie progu górnego dla temperatury punktu rosy Stan Alarmu 2 dla pomiaru wilgotności Alarm 2, przekroczenie progu dolnego dla pomiaru wilgotności Alarm 2, przekroczenie progu górnego dla pomiaru wilgotności Stan Alarmu 2 dla pomiaru temperatury Alarm 2, przekroczenie progu dolnego dla pomiaru temperatury Alarm 2, przekroczenie progu górnego dla pomiaru temperatury Stan Alarmu 2 dla temperatury punktu rosy Bit 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 Opis Alarm 2, przekroczenie progu dolnego dla temperatury punktu rosy Alarm 2, przekroczenie progu górnego dla temperatury punktu rosy Zarezerwowane Zarezerwowane Zarezerwowane Zarezerwowane Zarezerwowane Zarezerwowane Zarezerwowane Zarezerwowane Zarezerwowane Zarezerwowane Zarezerwowane Błąd czujnika Stan wejścia cyfrowego Stan wyjścia cyfrowego Bit przyjmuje wartość 0, gdy nieaktywny, niezałączony. Bit przyjmuje wartość 1, gdy aktywny, załączony. Tabela 5. Opis rejestru statusu – numeracja bitów. Zestawienie rejestrów MODBUS RTU W tabeli numer 6 znajduje się zestawienie wszystkich rejestrów dostępnych dla użytkownika poprzez protokół MODBUS RTU. Dla każdego rejestru określono adres, rozmiar, zakres oraz które funkcje umożliwiają jego zapis lub odczyt. MMod H1 Strona 23 Protokół komunikacyjny Dla urządzeń (np. wybrane sterowniki PLC, panele HMI, ….) gdzie numeracja rejestrów rozpoczyna się od wartości 1 (nie od 0, jak zostało przedstawione w tabeli) należy pamiętać o uwzględnieniu tego offsetu, zwiększając adres każdego rejestru o 1. Funkcja odczytu Funkcja zapisu Typ danych Zakres parametru Uwagi Tryb wyjścia tranzystorowego. Tryb podświetlenia LCD, jasność LED Dotyczy wyłącznie wersji z wyświetlaczem LCD lub LED. 0x03HEX 0x03HEX 0x06HEX 0x06HEX WORD WORD 2DEC Tryb wyświetlania danych. Dotyczy wyłącznie wersji z wyświetlaczem LCD lub LED. 0x03HEX 0x06HEX WORD 3DEC Tryb wejścia cyfrowego. 0x03HEX 0x06HEX WORD 4DEC Tryb sygnału dźwiękowego. 0x03HEX 0x06HEX WORD 0: Zawsze aktywne 1: Alarm I: mruga 2: Alarm I: stałe 3: Alarm II: mruga 4: Alarm II: stałe 5: Alarm I: mruga & Alarm II: stałe 6: Alarm I: stałe & Alarm II: mruga 7: Alarm I: mruga & Alarm II: mruga 8: Alarm I: stałe& Alarm II: stałe 0: Wilgotność 1: Temperatura 2: Temperatura punktu rosy 3: Wilgotność & Temperatura 0: Nieaktywne 1: Tylko sprawdzanie stanu 2: Alarm I: kasowanie 3: Alarm II: kasowanie 4: Alarm I & Alarm II: kasowanie 0: Nieaktywne 1: Zawsze aktywne 2: Alarm I: przerywany 3: Alarm I: ciągły 4: Alarm II: przerywany 5: Alarm II: ciągły 6: Alarm I: przerywany & Alarm II: ciągły Adres rejestru Opis 0DEC 1DEC MMod H1 Strona 24 Protokół komunikacyjny 5DEC Czas przełączania wyświetlanej wartości. Dotyczy wyłącznie wersji z wyświetlaczem LCD lub LED. 0x03HEX 0x06HEX WORD 6DEC 7DEC Filtracja wejścia cyfrowego [ms]. Położenie kropki dziesiętnej na wyświetlaczu. Dotyczy wyłącznie wersji z wyświetlaczem LCD lub LED. Aktywność Alarmu 1 dla wartości wilgotności. Aktywność Alarmu 1 dla wartości temperatury. Aktywność Alarmu 1 dla temperatury punktu rosy. Zezwolenie na kasowanie Alarmu 1 dla wilgotności. Zezwolenie na kasowanie Alarmu 1 dla temperatury. Zezwolenie na kasowanie Alarmu 1 dla punktu rosy. Aktywność Alarmu 2 dla wartości wilgotności. Aktywność Alarmu 2 dla wartości temperatury. Aktywność Alarmu 2 dla temperatury punktu rosy. Zezwolenie na kasowanie Alarmu 2 dla wilgotności. Zezwolenie na kasowanie Alarmu 2 dla temperatury. Zezwolenie na kasowanie Alarmu 2 dla punktu rosy. Alarm 1, próg dolny, wilgotność. Alarm 1, próg dolny, temperatura. Alarm 1, próg dolny, temperatura punktu rosy. Alarm 1, próg górny, wilgotność. Alarm 1, próg górny, temperatura. Alarm 1, próg górny, temperatura punktu rosy. Alarm 1, histereza, wilgotność. Alarm 1, histereza, temperatura. Alarm 1, histereza, temperatura punktu rosy. 0x03HEX 0x03HEX 0x06HEX 0x06HEX WORD WORD 0x03HEX 0x03HEX 0x03HEX 0x03HEX 0x03HEX 0x03HEX 0x03HEX 0x03HEX 0x03HEX 0x03HEX 0x03HEX 0x03HEX 0x03HEX 0x03HEX 0x03HEX 0x03HEX 0x03HEX 0x03HEX 0x03HEX 0x03HEX 0x03HEX 0x06HEX 0x06HEX 0x06HEX 0x06HEX 0x06HEX 0x06HEX 0x06HEX 0x06HEX 0x06HEX 0x06HEX 0x06HEX 0x06HEX 0x06HEX 0x06HEX 0x06HEX 0x06HEX 0x06HEX 0x06HEX 0x06HEX 0x06HEX 0x06HEX WORD WORD WORD WORD WORD WORD WORD WORD WORD WORD WORD WORD REAL REAL REAL REAL REAL REAL REAL REAL REAL 8DEC 9DEC 10DEC 11DEC 12DEC 13DEC 14DEC 15DEC 16DEC 17DEC 18DEC 19DEC 20DEC - 21DEC 22DEC - 23DEC 24DEC - 25DEC 26DEC - 27DEC 28DEC - 29DEC 30DEC - 31DEC 32DEC - 33DEC 34DEC - 35DEC 36DEC - 37DEC MMod H1 7: Alarm I: ciągły & Alarm II: przerywany 8: Alarm I: przerywany & Alarm II: przerywany 9: Alarm I: ciągły & Alarm II: ciągły 0: Co 1 sekundę 1: Co 2 sekundy 2: Co 5 sekund 3: Co 10 sekund 4: Co 15 sekund 0 … 5000 0…2 0: alarm nieaktywny 1: alarm aktywny 0: kasowanie nieaktywne 1: kasowanie aktywne 0: alarm nieaktywny 1: alarm aktywny 0: kasowanie nieaktywne 1: kasowanie aktywne Strona 25 Protokół komunikacyjny 38DEC - 39DEC 40DEC - 41DEC 42DEC - 43DEC 43DEC - 45DEC 46DEC - 47DEC 48DEC - 49DEC 50DEC - 51DEC 52DEC - 53DEC 54DEC - 55DEC 56DEC - 57DEC 58DEC - 59DEC 60DEC - 61DEC 62DEC - 63DEC 64DEC - 65DEC 66DEC - 67DEC 68DEC - 69DEC 70DEC - 71DEC 72DEC - 73DEC 74DEC - 75DEC 76DEC - 77DEC 78DEC - 79DEC 0DEC - 1DEC 2DEC - 3DEC 4DEC - 5DEC 6DEC - 7DEC 8DEC - 9DEC 10DEC - 11DEC 0DEC 0DEC 1DEC 2DEC MMod H1 Alarm 1, opóźnienie [ms], wilgotność. Alarm 1, opóźnienie [ms], temperatura. Alarm 1, opóźnienie [ms], temperatura punktu rosy. Alarm 1, powtórz alarm co… [ms], wilgotność. Alarm 1, powtórz alarm co… [ms], temperatura. Alarm 1, powtórz alarm co… [ms], punkt rosy. Alarm 2, próg dolny, wilgotność. Alarm 2, próg dolny, temperatura. Alarm 2, próg dolny, temperatura punktu rosy. Alarm 2, próg górny, wilgotność. Alarm 2, próg górny, temperatura. Alarm 2, próg górny, temperatura punktu rosy. Alarm 2, histereza, wilgotność. Alarm 2, histereza, temperatura. Alarm 2, histereza, temperatura punktu rosy. Alarm 2, opóźnienie [ms], wilgotność. Alarm 2, opóźnienie [ms], temperatura. Alarm 2, opóźnienie [ms], temperatura punktu rosy. Alarm 2, powtórz alarm co… [ms], wilgotność. Alarm 2, powtórz alarm co… [ms], temperatura. Alarm 2, powtórz alarm co… [ms], punkt rosy. Rejestr statusu. Wartość wilgotności. Wartość temperatury. Wartość temperatury punktu rosy. Liczba wysłanych ramek komunikacyjnych przez RS485. Liczba odebranych ramek komunikacyjnych przez RS485. Rejestr statusu. Alarm 1, kasowanie, wilgotność. Alarm 1, kasowanie, temperatura. Alarm 1, kasowanie, temperatura punktu rosy. 0x03HEX 0x03HEX 0x03HEX 0x03HEX 0x03HEX 0x03HEX 0x03HEX 0x03HEX 0x03HEX 0x03HEX 0x03HEX 0x03HEX 0x03HEX 0x03HEX 0x03HEX 0x03HEX 0x03HEX 0x03HEX 0x03HEX 0x03HEX 0x03HEX 0x04HEX 0x04HEX 0x04HEX 0x04HEX 0x04HEX 0x04HEX 0x06HEX 0x06HEX 0x06HEX 0x06HEX 0x06HEX 0x06HEX 0x06HEX 0x06HEX 0x06HEX 0x06HEX 0x06HEX 0x06HEX 0x06HEX 0x06HEX 0x06HEX 0x06HEX 0x06HEX 0x06HEX 0x06HEX 0x06HEX 0x06HEX - DWORD DWORD DWORD DWORD DWORD DWORD REAL REAL REAL REAL REAL REAL REAL REAL REAL DWORD DWORD DWORD DWORD DWORD DWORD DWORD REAL REAL REAL DWORD DWORD 0 … 3600000 0 … 3600000 0 … 3600000 0 … 3600000 0 … 3600000 0 … 3600000 0 … 3600000 0 … 3600000 0 … 3600000 0 … 3600000 0 … 3600000 0 … 3600000 Wartość zdublowana. - 0x02HEX - 0x05HEX 0x05HEX 0x05HEX DWORD BIT BIT BIT 32 bity, możliwość odczytu bitów. Strona 26 3DEC 4DEC 5DEC 6DEC 7DEC 8DEC MMod H1 Alarm 1, kasowanie, wilgotność. 0x05HEX BIT Alarm 1, kasowanie, temperatura. 0x05HEX BIT Alarm 1, kasowanie, temperatura punktu rosy. 0x05HEX BIT Alarm 1 i 2, kasowanie, wilgotność. 0x05HEX BIT Alarm 1 i 2, kasowanie, temperatura. 0x05HEX BIT Alarm 1 i 2, kasowanie, temperatura punktu rosy. 0x05HEX BIT Typy zmiennych z tabeli: BIT - 1 bit - zakres 0 lub 1 WORD - wartość 16 bitowa, stałoprzecinkowa bez znaku - zakres: określony w tabeli DWORD - wartość 32 bitowa, stałoprzecinkowa bez znaku - zakres: określony w tabeli REAL - wartość 32 bitowa zmiennoprzecinkowa ze znakiem - zakres: -3.4e38 do 3.4e38 - Strona 27 Zestaw Zestaw Standardowy zestaw MMod H1 zawiera: moduł wraz ze złączem dla sondy HC2, dławnicą oraz pokrywą śruby do zamknięcia obudowy uszczelkę do zamykania pokrywy skróconą instrukcję montażu 1 szt. 4 szt. 1 szt. 1 szt. Akcesoria RS-BOX AZ12-xx-WT AZ24-xx-DIN HygroClip2 E2-01A/02A/05A/… AC1319, AC1320 Puszka przyłączeniowa do podłączenia zasilania oraz linii RS-485 Zasilacz sieciowy 230VAC, napięcie wyjściowe 12VDC, wtyczkowy Zasilacz sieciowy 230VAC, napięcie wyjściowe 24VDC, montaż na szynę DIN Sondy do pomiaru wilgotności względnej i temperatury powietrza Rotronic Przewód do sondy HygroClip2 (max 100m) Uchwyty montażowe do sond HygroClip2 Modyfikacje na zamówienie Oferujemy dostosowanie urządzenia do indywidulanych potrzeb aplikacji. Modyfikacja taka może obejmować część mechaniczną (specjalne złącza, zmiana panelu przedniego, zmiana obudowy …), część elektroniczną (zmiana napięcia zasilania, zmiana interfejsu komunikacyjnego – Ethernet LAN, Radio, …) i/lub część funkcjonalną (dodatkowe algorytmy, funkcje matematyczne, …). Oferujemy także możliwość modyfikacji oprogramowania serwisowego, dedykowanego do urządzenia lub przygotowania nowego oprogramowania, spełniającego tylko określone zadania aplikacji. MMod H1 Strona 28 Notatki własne Notatki własne MMod H1 Strona 29 Notatki własne MMod H1 Strona 30 Kontakt Kontakt AP Automatyka S.C. tel.: +48 67 357 10 80 fax: +48 67 357 10 83 email: [email protected] http: www.apautomatyka.pl MMod H1 Strona 31