flam kapitanem

e
Th
INSTYTUT MSTORY2ZNY
IM. GEN. SIKORSKIEGO
h
lis
Po
s
In
RL • N. • 6 I I
po-c-rket,
te
titu
19
d
an
w€J-eol
ki
rs
ko
Si
m
eu
us
M
I?( ,- TORY2Z1iir
IM. OF.N. SIEOUSKIF:00
1
Th
KIEROWNICTWORYNARKI WOJENNE
44
POLISH NAVAigk
I4ADQUARTERS
1
e
51, NEW CAVEND151-1 STREET,
LONDON, W. f.
TEL.,
WELBEcK 4491
Po
L.dz.07-/Org.Wyszk./4
zerwea 1946 r.
h
lis
Dnia
KIEROWNIK BIURA HiSTORYOZNEGO
s
In
maivern
plik._
te
titu
Przesy łam w załączeniu , "Sprawozdanie z działań na Wes ł erp łatten
mjr. Sucharskiego.
d
an
SZEF WYDZIAŁ U ORG.WYSZK.K.M.W.
ii44
M.Maj eWgki,iłor andor dypl./
ki
rs
ko
Si
m
eu
us
M
e
Th
h
lis
Po
s
In
te
titu
d
an
ki
rs
ko
Si
m
eu
us
M
e
Th
Przebieg dziaikan na vVeete r p l a t t e / Gdanek /
od 1 do 7 wrzeenia 19 3 9 roku.
Po
Stan zarogi.
h
lis
Uzbrojenie.
Zał oga deaterplatte wynomila: 6 oficerow / w tem 1
1ekarz/1 174 szeregowych i 22 pracownikow cywilnych
zatrudnionych atale na Weeterplatte / ci ostatni przewaznie podoficerowie i zołnierze rezerwy/. Razem zał oga
wynosił a 201 ludzi obsady.
s
In
W skł ad uzbrojenia zał ogi wchodzi .y: 1 dzia ł o /roe.3 cal. /,
4 mozdzierze Brandta ka ł , 81 mm., 2 dział ka p.-pana.
37 mm., 16 ckm, wz. 30, 17 rkm., 8 lkm. 0.8/15, 160 K.B.,
40 piatoletow i po lo jednostek ognia na kozda eztukt
broni, a ponaaW oko ło 1000 granatow recznych zaczepnych
i obronnych. Rełmy ł macki p/gaz. były tylko na etan po-,
kojowy za ł ogi, t.j. po 88 sztuk.
Uzupeł nienie ihekmow i masek do pełne go etanu obsady, oko ło 2000 gr'.natow rpcznych, 2.5,tonny materia:15w
wybuchowych do przeprowadzenia zniszczen i kilkaaet zape łnikow spec. do pociakow artyleryjekich i mozdzierzy,
wreszcie dual iloadi~dkow opatrunkowych, lekartmw i
komplet chirurgicznych narzedzi polowych zosta ł o na
kilkanascie dni przed wojna przy ł apane i skonfiskowane
przez policje . gdanaka na jednym z dworcow w poblizu
Weeterplatte.
te
titu
d
an
Si
ki
rs
ko
Teren i umoonie- Charakterystyka terenu "reeterplatte podana jeet doec
nia. Weete rplatte. zgodnie i wzglednie szczegolowo w Bellonie nr,9/42 wię c
- tu ja pominp, Umocnienia sk ł adał y sie z objektow stalych jak: koszary za ł ogi poh dolna kondygnacja parter piwnica/ plugi 5 budyneczkow dooko ł a koszar w od,legloeci od 100 - 300 mtr. majaoych z zelenatrz charakter b4dz wartowni, ba..dz te ł budynkow c celach goepodarczyoh - w dolnej kondywnacji przystosowanych do obrony o ecianach odpornych na pociski artyleryjskie
mał aEo i ertdniego kalibru. To stanowi ł o wł aaciwe jadro obrony Westerp1atte p ze wezystkich kierunkowi w oko ł o. Objekty te hyly polaczone mi ę dzy sob,podziemnym
kabl)em telefonicznym. Niezalez:nie od tej ed-ecl, połą
ozen by ł a zainstalowana sygnalizacja optyczna i dziw:kora, jako dodatkgwa sita poiaczen miedzy pomzczegolnymi objektami s Biec ta zasilana by ł a preclem t,zw a elektrowni polowej zainstalowanej w piwni y koszar - ppdzonej motorem ropnym. d 7,Eliezu dalszym Weeterplatte
miale 4.acznosc aazewnatrz z pomoca radjoatacji nadawczeodbiorczej zainstalowanej rownieiz. w komzarach.
miesiacach letnich 1939 roku teren Waeterplatie
został wzmocniony umocnieniami polowymi, g ł w,nie na
najbardziej prawdopodobnych kierunkach natarc
t.j. od strony wschodniej - po łą czenie Jadowe z Gdanokł em, od strony zachodniej nad kanał em wjazdowym naprzeciw urzedu pilotowi /"Loterenamt"/. Na umocnienia te
sk ł adał y eie: rowy strzeleckie, etanowiska dla broni
maszynowej ł mozdzierzy, stanowiska dzia ł a, stanowiska
6k)earwaoyjne, rowy -14cznikowe, zasieki z drutu kolczastewo /pł oty‚ potykacze, i wreszcie zapory z drzewa.
m
eu
us
M
r
HN£ A.11,q)1(1)
Th
str. 2
e
Zaopatrzenie
w zywnosc i wode.
4
-
h
lis
Po
Zapasy ywnosciowe 7 konserwy, suchary i art.ewize/
byty w i ł oeci wysterczajacej na w .yywienie za ł ogi w
przeciagu 4-ch tygodni. W koezarach by ł a kuchnia stał e w terenie zae zeinsta ł owana był a prowizoryczna
piekarnia. Wody dostarcza ł o kilka studzien artez3jekich z filtrami.
s
In
Wizyta niemieckie- Dnia 25 sierpnia o godz. 9.3o zawina ł do portu gdango okr ę tu wojennego. kiego pod pozorem wizyty kurtuazyjfiej r Gdaneku
niemiecki okret Wojenny " Schlemwig-Hoietein"
Y412.
Kadetenscleuiechiff/.
wpł ywa jac
nienmohiff
portu zatrzyma ł eis on przy lewym brzegu kana łu xertowego / .Neufahrweeser/ naprzecw wartowni nr.2 1 zatem kireedziesit zaledwie metrow od Weeterp ł atto
Ze swych nadbudowek, a ezczego ł nie z wiez i meszlow
mit on doskona ły wgl ąd na wolny od,zadrzewienia rejon kos zer i;umocnien eta ł ych wiencem je otaczej§ :
ż ym stopniu utrudniał a, lub Dych.Obeno6jgwdu
wrpoz uniemozliwiał & wykoKozenie robot oko ł o umocien polowych i krppowale za dnia wszelki ruch n;
h esterp ł atte. Prace te, z du4 tylko ostro źnosci=e mola
był a jedynie wykonczyc noca. Tak bliska obecnoec'
na,
okretu wojennego, ktorego &arie charakteryetyczne okres ł ał kalendarz marynarki wojennej, / budowa 1913 rok,
wypornoMo 13.600 toni!, 2 wie l e pancerne, e 2 deia,
ł a po 28o mm.,
dział a 15a mm.,
m zał oga ponad
800 łudzi/ by ł a mocno niepokojaca . Wprawdzie dnia
nas ł epnego w godzinach wieczornych okret odp/y/42
wg4b portu" niemniej jednak - jako asekuracja przed
ewentualnymi niespodziankami z jeco etrony zasta ło
obostrzone pogotowie bojowe za ł ogi.. Od zmroku do
ewitu oko ł o 1/3 zał ogi niezał eznie od normalnej 11.1sby wartowniczej zajmowa ł a wraz ze sprzetem ogniewym etanowiske bojowe w terenie .. przez wszystkie
te
titu
d
an
ki
rs
ko
Si
us
M
neetepne noce ż do ewitu dn. I.9.1939r. Niezale żni e od tego czynne był y patrole, ronty i podeuchy.
Rowocz7eie dział am wojennych.
eu
1 wrzesien 1939.
m
lJzielania wojenne rozpoczeii Niemcy na rli eoterplatte dnia 1.9.39, o ewicie o sodz. 4,45. Pancernik "Schl.Holmt." rozpoczei ogie ń z zakretu kenelu
przy forcie "Weichseimiind". fodl. °kolo 500 mtrif
Pierwsze pociski 28 mm. zcinajac wierzcho ł ki drzew
wybuchł y u morzu. Rownoczemnie od !trony wschodniej, t.j. od a
połączenia Weeterp ł atte z terenem Gdanska, 1rzez wyeadko4 w powietrze bramp kolejowa i wyrwy w przyleg łym murze, wtarenely na Weeterpfatte pierwsze fale nacierajacych.
Dowodna tego odcinka pow. Pejek Leon kto] Y
prz,ed chwila rozpacza ł / jak Godzien o ewicie/ zc ia cfac nocna obsad , orientuj a° ni"! 2e to napad i rc z0
poozecie`krokow wojennych zarzadzi ł natychmiast 0wy powrA na etanowiska i otwarcie ognia i z ł o ż ył
teiefonj.czny meldunek. 4
ze epichierzy wszystkich budynkcim
- str. 3, -
5
Th
- etr.
e
po etronie Neufahrwaeser kilkadziesig niemieckich
k.m. otworzy ł o silny nien na caly teren Westerplatte. Po kilkunastu minutach /ze wzgleli6t.na coraz
lepez , widocznc4;c/ otrzyma ł em od por. Pajuka drugi
meldunek tel., ze nacieraja oddzia ł y S.S. i S.A.
w sile oko ł o 2 kompanii s z pros4 rownoczesnie o
po/oenie zapory ogniowej z mozdzierzy na jego przed-
lis
Po
po ła..
h
s
In
Dowodca działonu plut. Grabowski - otrzyma ł
rozkaz zaj ę cia stanowiska / rejon elektrowni w poblizu basenu/ i otwarcie ognia na cele ustalone uprzednio planem obrony, W danym wypadku chodzi ło o
zniszczenie gniazd broni maszynowej n-pla po drugiej
stronie kanaau w spichrzach i budynkach nadbrzeznych poczawezy od "Lotdenamt" w kierunku wschodnim.
titu
te
Mozdzierze z rejonu koszar otworzy ł y ogien
zaporowy przed stanowiska por. Pajaka. Ogniem ich
kierona..rkpt. Dabroweki Fr. -_moj zaetepca. Natarcie niemieckie za ł amał o sic. ł'or. Pajak utrzymał
twoje stanowiska. Jednak s ł aba podoficerskaplacowka nad morzem w pobliz stacji kolejowej veeterplatte nie mogFc usunac zaciecia erkaemu wycofał a sic w kierunku zachodnim na wartownie nr.5.
W siad za, nia wtargnely na tym kierunku silniejsze
grupy n-pla na g ł ebokoec okolo250 mtr. zatrzymane
ostatecznie ogniem z wartowni nr. 5.
d
an
Si
ko
ljzialon art. zniszczyl- skutecznie i widocz-
rs
nie kilkadziesiat gniazd k.m. (o gniem nawprost
250 - 350 mtr./ 1 niestety po oddaniu 3o kilku strzał ow wypatrzonychl. liolet," został zniszczony og-
ki
niem artylerii okretowej„ Chocia ż uszkodzenie dzia łł a,bylo nieznaczne / do prowadzenia ognia nie mog ło
byc ju ż uLTte. Obs ługa dział a wysz ł a cało.
eu
us
M
Ogien pancernika dotychczas nekajacy zosta ł
zesrodkowany na wyeuniete stanowiska polowe plutonu
por. Pajaka /szer. okolo 180 rntr./. Pox. Pajak zostaje cie ż ko ranny, kilku szer%rowcow zabitych i rannych, PlAł on wycofuje sie na rozkaz na wartownie
nr, 1, Z ta chwil wlanne[linjoebojowdeuetala sie nz
linii wartowni? nr. 1 i nr. 5. Dowodztwo odcinka obej-__
m
ruje
do konces zaetepca por. Pajaka - chor.Gryczman. 1/3 terenu zostaje stragona. Z innych kierunkow n-pl prowadzi tylko ogien. Straty w ł asne:
4 zabitych /zawiadowca stacji - eierz.rezerwy Nejsarek, kpr, Kbwalczyk, strz, Jez:ewcki, mtrz, Use/
4 rannych: por. Pajak, kpr.Bominiak i Zieba i e;trz,
4aea. Reszta dnia mija bez szcególnych wydarzen.
Oko ł o godz. 21-szej nastepne /s ł absze/ natarcie n-pla
zał amuje sic w ogniu k.m. Duch za ł ogi po tym chrzcie
ogniowym doskona/Y.
2 wrzeenia 1939r.
Do godzin popo łu5niowych dzien mija bez szcee,
golnych wydarzen. 0,godz. 17-tej nastepuje silny nalot bombowy nurkowcow i trwaj acy z mał ?, przerwa oko/o
3/4 godziny. Celem nalotu byi - przedewkeyetkiMbu- dynek koszar i le ż ce w pobli ż u wartownie. W nalocie brał o udział. 47 samolotów / po 25 i 22/. Bomby od 500 kg. w dol - kruszace ł zapelajace.
-7 str. 4,f
e
Th
Mk2 N7.C11
6
- !itr. 4 -
h
lis
Po
s
In
Trudno ,ezprzeczyc l Z'r był to dla ca ł ej załogi moment
ezczeed1nie krytyczny. Bombardowanie przerwa ł zapadejacy zmrok. Poza zapaleniem kilku kopek siana e czeso ł muchezo podezycia le ś nego innych podarow nie wywie"rano. Natomiast etraty w ludziach i zniszczenia byty
dotkliwe. ł tak: zosta ł a trafiona i zniszczona dwoma
bombi
am wartownia Nr.5. Z guzów wydoby ł o eie tylko
trzech 3reiych. Siedmiu natomillie
w tern D-CR obsady
plut .Petzelt 2 strz. Kita/ i inW. leimzczona acetal-a
,garna
'rna kondygnacja koszar‚ kuchnia ) radiostacja nadawczo-odbiorcza, sied lacznoeci i eygnał izacji j z ponadto inetolacja wodoe4gowa, Odtad w wodo zaopatrywa ł a
zał og bardzo ffiR.10 wydajna etuzienka -%Lrtezyjoka w
piwnicy koszar, Jakowyzyriienie pozoeta ły tylko konserwy i suchary przyczem ozred tych zapam6w rownie ż ulula
zniszczeniu. Z broni uleg ł a zupe łnemu zniszczeniu cał a
bron maffizynowa i reczna wartowni Nr.5 0 a nadto mozdziee Brandta na otanhwiskach w terenie. Odtad pozosta ł y zał odze tylko K.Y.ly i K.B. jako jedyna bro ń , bezposrednic) po nalocie - ze we&- ledu na /jak sic wydawa ł o/ bardzo krytyczna sytuacje j zomtery spalone ezyfry, akta
tajne i p1an5 umocnien i obrony, Przyznaj r, Ze gdyby
do gadziny po nalocie nastopno był o natarcie n-pla
był oby mu niewztpliwie przyniosł o sukces. Lecz natarci, niemieckie wyszł o dopiero o godz. 22-e j,i z ł atwesci%. zoista ł o odparte przez zreorganizowana juz w 1 1/2
godziny po bombardowaniu obrane,.
W nocy w czasie wyetawiania c ‚A.jek
kpr.Krzak.
beee-laoznomoi telefonicznej zomtala odbudowana systemem polowym. Niszczona za, dnia ogniem artylerii odbeeezana by-ta co noc na nowo. Bardzo dotkliwie dal mie odoeuwac brak radiomtacji .t, ktorej po bombardowaniu nie mo ż na
juz był o uruchomi°, Ten zupe ł ny brak -locznoeci g dowodztwem i krajem zwieksza ł miniowali poczucie osamotnienia
zał ogi. 'Jedynie dziecki zapasowi akumuletorow uda ł o Cle
asu.dp czasu zlapac zwyk ł ym aparatem odbiorczym
Warezawe 1., .:dyla to jedyne zrod ł o informacji o parodieniu kraju. v iadomoeci krzepiace nie byry,
te
titu
d
an
ki
rs
ko
Si
us
M
- W nocy i o ewicie te;o dnia zosta ły przez n-pla
przeprowadzone dwa natarcie. /Wypady/. Zamiast S.A. i
S,S, wszedł tym razem do akcji Baon Podchorazych Marynarki niemieckiejZ pancernika "Schl,Holet.". Natarcia
zostany odparte. Za dnia wzgledny spokoj.
4 wrzeenia
I939r.
- Charakterystyczny tem, ze piS'oz artylerii pancernika "Schl.Holet." i baterii 88 mm. z Heubude j leeterplatte był a od tezo dnia poczawszy ostrzeliwana
z morza przez dwa kontrtorpedowce / z Breen /Brzeziny/ 2
przez bateri ł mozdziezy 210 mm. I przez baterie z Glettkau. Zatem ze wszystkich stron,
5 wrzesnia
1939r.
- W CiRE11 tezo dnia ca ł y rejon Weeterplatte a w
szozegolnoeci jego erodek wraz z komzeraluni by ł kilkakrotnie osotzee ł iwany gwaItoi wnymi nawarami artylerii.
Dalb sic ju ż wczoraj odczu ć wybitne zageseczenie i nasilenie ognia artylerii.
e
m
eu
3 wrzesnia
1939r,
etr. 5 -
str. 5 -
Po raz pierwezy od czasuoblez:enia ogien art. / TP.C2
stromotorowy ogien ciezkich`mozdziezy/ dosiegnar dol
nyoh kondyznacj,i koszar, a w ezczegolnomci ct.z*. wa z
e
Th
i i (Ci)
h
lis
Po
towni Nr.6, ł orn ► go punktu obronnego koszar. By ł y
przy tem straty. Na wartowni Nr.6 ciezko ranny kpr.
akomiec. Droch ciezko rannych lezabych na ł ci ź kach r
dawnej jadalni /piwnica/ obecnie punkt opatrunkowy,
sala operacyjna i szpital rownoczesni ► .
zosta ł o zabitych od ł amkami przez rozbite okienne
ony.
Zel.-betonowe stropy nad naszymi g ł owami dc
zasł
stał y w kilku miejecach przebite. Na przedpolu, juz
od dnie, poprzedzzieJ, stwierdzono,zamiaet oddzia ł ów
szturowych
Marynarki Wojennej, oddzia ł y *drmacht t u,
m
wypady
ypady n-pla odparte.
nocy
dwa
silne lutpł
W
Te ci4
bombardowania art.
i tak
s zczrbily
e
ł
y
nasz
doso watłe umocnienia Westerplatte i niszczy
nie liczny sprzet ogniowy. Aczkolwiek straty w ludziach,
stoeunku do potezi ognia n-pla byty raczej bardzo
niskie, tym nie mniej musiały one mice swój moralny
wnlyw na zarogc.s.
Na etanowiekach jedne i te same obsady. Odrodcw
✓ eciełym znaczeniu tezo elova l być nie mLa la„ Xad3
bowiem punkt n3k,Westerplatte znajdowa ł eis w pierwe zet
linii bojowe,I/=- e złebokoec trzymanego odcinka pó ł-wyspu westerplaokiego"nie dochodzi ł a do kilometra, a
ezereoec do 400 m, przy froncie dooko ła. WyozerpanJe
fizyczne, spowodowane ciag łym trwaniem na stanowiskach,
jednoetajnym i szczezolnie od 2.9. bardzo nieregularnym odzywianiem /posi ł ki w nocy/ by/o coraz wiekeze.
Trudno mi byle w tych warunkach informowac zo ł nierzy
o sytuacji w kraju. OzTaniczarem sle do podawania jedynie
"krzepiacych" eukcesów polskieo
g radia. Zo ł nierz nie
traci/ wiary w zmianę po/ozenia na lepsze. Zapytywano
mnie czeeto kiedy nadejdzie obiecywana pomoc z Pomorza*
W danym cWypadku chodzi ło tu o "przemowe" do zał ogi,
jak 9. miał podczas swojej inspekcji p ł k:dypl.Hoszowsii i l
w k łorej solennie obiecywa ł i zapewnia ł , ze "W'rrrn
czczo" cał y jeden nasz korpus pomaszeruje na Gdanek,
czaeie walk etawiał o to mnie i wszystkich ofiCeTOW w bardzo niewygodnej sytuacji wobec szeregowych.
:
s
In
te
titu
d
an
ki
rs
ko
Si
us
M
-w W ciazu ca ł ego dnia, p!.._dz oulen nA,!kajacy, bs.dz
tez silne nawał y ozniowe. Pracz artylerii okretowej ł
i artylerii "l ą dowej" bra ł y w ostrzeliwaniu Westerp3atte
udział mozdzieze i dział ka piechoty. W godzinach wieczornych nastapił a ze strony n-pla próba podpalenia
lasu na naeszym przedpolu, w celu wyduszenia obsad wartowni nr.1 i 5. Opancerzona
rzona drezyna z cystern
a zbliza/a
sic torem od stacyjki kolejowej Wetterplatte.`Ostreelana oniem Z.M. /amunicja p.panc./ a naetepnie dz
działkami
p-panc. zosta ł a na dalekim jemzcze przedpolu rozbitz.
a zawartomo- cysterny zapalona. Wielka ł una oewietlida
stanowiska n-pla. Zamiary n-pia zostaly zlikwidowane
W ciagu nocy trzy silne wypady n-pla zosta ły odparte
m
eu
6 wrzesien
1939r.
,
7 wrzesnia
939r.
1
- W dniu tym od godz. 4,3o - 7-ej znalazka ais
Westerplatte pod huraganowym ogniem art, i mozdziezY
o nieepotykanym dotad nate ź eniu. Od godz. 7-ej ca3y
okien w formie wal4_ ogniówego posuwaeie.od wschodniego przedpola u kierunku zachodnim, a tuz za tym
etr. 0-
MAZ.
e
Th
qii(
8
- etr. 6 -
h
lis
Po
s
In
walcem vyruszykb natarcie niemieckie. Oddzia ł y piechoty z działkami piechoty i miotaczami p ł omieni. Czo'łOwe grgpy nacierajacych zdo ł ał y już dojso na odiegioec
rzutu granatem do naszej linii oporu. Natarcie nalezała) za wazeika ceno odeprzec. Do warki z bliska nie
byao bowiem sil- i erodkjw. Po godzinie zmagafl natarcie niemieekie ostatecznie sie za ł amał o. Szczerby
w obronie by ł y jednak znaczne.
Wartownia Nr.2 zburzona, a zekoga przysypana
ruzami, czemciowo ranna wygrzeba ła wie z ruin pa wa ł ce.'
Nie moa eie jednak wycofao do koszar, odgrodzona
ogniem niemieckich K.M. z odlegloeci 200 m& = mueiaa-a
pozamtac tuz nard kanarlem. Wartownia Nr.3. przechylona
na bok, jak krzywo pottawlone pude ł koapał ek. d artownia Nr.4 rowniez silnie uezkodzona. Amunicja na
wyczerpaniu. Ranni, z braku najniezbedniejszych erodkow, leczniczych bez nale ż ytej opieki. Zupe łna bier•
noe8 i bezeilnoec na coraz to silniejszy ogien art.
i mozdziey, na ktory, nie był o od 5-c łu dni czerw
odpow ł adac.
W tych warunkach i wobec znanego mi czeeciowo
polania kraju, zdwbydowa łem ale na kapitulacje.
O decyzji zawiadomił em oficerow i ezeregowych o Pdleciiew wywiecie biał a flaga, w namtepotwie czego, ogie ń ze strony n-pia po p ga- wnym czacie ueta ł .
Obeada pozycji ecianieta zoeta ła do koszar.
te
titu
d
an
Tu po raz pierwezy zaznajomi ł em cal zał oweXpoło-
ki
rs
ko
Si
enie4ar kraju i naezem. Podziekowa ł em wszy4tkim za
speł nienie obowiazku. Modlitwa za poleg ł ych i pioeenk.
"Spij Kolego" zakonczyly t tragiczna ceremonie.
c
a
Treral0 to do aodziny 10-tej.
Przekazujac tymczaeowo dowcS. d.ztwo memu zamtepcy„
udałem cle z konieoznosci oeobiscie wraz ze et.ogn.
Piotrowskim na linie niemieckie celem omowienia z kompetentnym dowodoa kapitulacji. Mimo, i2 wystepowa/gm
w charakterze parlamentarza, zosta ł em mimo moich protesttdW zrewidowany przez młodego niemieckiego oficera,
przy czym zabrano mi moja legitymacje oficerska i V.M.
Z duzym reepektem zoeta ł-em dopiero potrał towany
przez Da.ce natarcia pian. Henke - d-ce "Pionier-LehrBatan1on 4-Deesat-Roedau", ktory mnie doprowadzi ł- do
d-cy cał osoi gen. £berhardta. Po zg ł oszeniu mu msza
celu mego przybycia otrzyma ł em od niego a naetepnie
od d-cy "Schl.Ho ł et." KomandoraWenigerta gratulacje
i uznanie od przeciwnika z powodu Wasiaxp łattle obrony
Weeterpiatte l a jako dovod tego uznania ee strony niemieckiego d-twa wreczyl mi w 1/2 godz. pozniej moj
szabla " z prawem hoezenia jej w niewoli, zatwierdzonym nastepnie przez O.K,W.
W miedzyczaeie, zaioga pod d-twem kpt.Dabrowekiego
opueciU na zarzadzenie Niemcon, teren Weeterpiatte l
a ranni zoetali przewiezieni do ezpital.a. Mnie jeszcze
polecono przekazac teren deeterpiatte epecjalnej komisji wojskowej pod przewodnictwem ppra. Henke.
W godzinach popo ł udniowych podstawipno w pewnej
odlegioeci autobusy, ktorymi juk jako jency mienemy
odjechac do Gdaneka. W chwili gdy za ł oga. z oficerami na
czele ruezał a z miejeca, pad ł e komenda: "Achtung" i biwakujace wokoio oddzia ł y rojmka i marynarki odda ł y nam
przez przyjecieflpostawy zasadniczej "honory wojskowe.
Nas oficerowi umieezczono w Hotelu Centralnym obok
m
eu
us
M
etr. 7 -
4/ ił
e
Th
MAQ. A.11
9
- str. 7
dworca, szura owych nz forcie "Biechofeberw", ekci
na dalez niewole zoetzliemy dr.l. 10.9. R szerevalui
12.9. przewiezieni do "Stala F w Stablak /Polizon
wojekowy pod Xrolewcem/.
:
lis
Po
h
I.
4941~4-e4L 4N0.417-£4,P
-
s
In
/-/ Henryk siachareki major
i dowodca Oeeterp ł atte
te
titu
d
an
ki
rs
ko
Si
m
eu
us
M
Th
10
Uzupe ł nienie
e
do przebisp. dzialan na Westerplatte
Po
lis
Z praey niemieckiej jak rownie.:z z razmow z oficerami niemieckimi, tu ż po wzieciu nap do niewoli, jak tej czesciowo z w łasnej obPodczes walk - maina usta lic nastepujace fa.kty.
h
W pierwszej fazie walki o zdobycie 4 esterplatte pokusi ły sie
I.
raczej czynniki ,- danekie rzucajac do akcji formacje paramilitarne -
s
In
miejscowe jak ;3.2., B,Jk. i czeeciowo policj!. Gdy eie to nie powiod-
te
titu
lb, weszo do kcji komranit-szturmowlk-zakogi pancernika "Zchl.Kolet."
Po dwukrotnych bezskutecznych natarciach widzialo,sic dowództwo niemieckie zmuezqke spr?wadzic droz;a powietrzn£ z Zrolewca "PionierLehrbataillonWessett-Rosslau". /Dowodca Oberstleutnant Henke/.
W/ zrodel niemieckich w natarciu w dniu 7,1X,39r. wzie ł y udział
pod d--twem wspomnianego podpu łkownika: Kompania Pionierów, kompania
szturmowa marynarki w'ojennej, pluton lekkich dzie ł ek piechoty, pluton dział ek p.panc., ko:ipania policji "Landespolizei-Llegiments I.",
oddział miotaczy .o łomieni.
d
an
Przed bombardownim ecterplatte w dniu 2,n.39., w ł adze nieU.
mieckie przeprorPdzi ł y w mocy dnia l/2 IX. ewakuacj przedmicscia
reukfahrwasser i wsi Wislaujecie - razem 14.000 pod komenda Zreis1eitera Koller Y. a. W bombardowaniu rzielo udzia2. 47 samolotow. Jedna z
500 kL.
/procz teollikilka mniejszych/ trafika w E19.. koszary.
Ostatni strop nad piwnica mimo to wytrzyma ł-, co po kapitulacji wzbudzi ł o podziw u oficerayk niemieckich dla tej budowli. Woble obrane umoziiwialy wlanie tylko koszary i unocniona.vartownig w ozem
zaroza ich konstruktora e.p . mjr,in ż . Kruszewskiego - szefa fortyfikacji d-twe floty. Miedzy innymi tej w/asnic konstrukcji fortyfikacji Wes ł erplatte na ł ey zawdzieczrc tak stosunkowo sake straty w
ludziach.
ki
rs
ko
Si
us
M
Fo rozpoczeciu dzia łam wojennych niemieckie
poprąwienia pola oYstrzalu pancerikowi, spali ł o znajduj ące ric tu ż przy
Westerpiette warsztaty Rady tortu z bardzo koeztownymi urzadzsniami.
W iluet=jach niemieckich z-tego czasu nazywa sie to uPazar Westei"platte"
m
eu
Straty wlaene w zabitych i rannych nie przekroczy ł y liczby 30-tu,
IV.
Uwzzam to za szczegglna laske Opatrznosci wobec potegi ognia niemieckiego. strata*
obliczne raczej ostro ż nie z moimi oficerami---na oko ł o 1,000. Doeó dokł adnie wiadome s straty niemieckie z 1-go
natarcia /1.1X.39./ bo po d ane przez niemców, ą. wynosi/y one 70-100
zabityq,,_ 120-150 rannych, Wiadoma nam byli. liczba ranrych marynarzy
/144/.7F cyfry by ł y dla nam danymi orientacyjnymi na których opieraliemy nisze obliczenia /l3 natarc szturmow i ,wypad6w niemieckich/,
cala pewnoscia ustaliIimmy,e przyznali to i.daind niemcy, ż e duż a
casco ich strat pochodzi od ich wasnego ognia broni maezynow
z -ra
ke:'r-la:luł spichrze ► ekad ostrzeliwali las nie widzac linii bojowej.
Niemcy te etraty up4czywieprzypisywali
naszym "BaumechUtzen",kto 7, 0
_
rych natur aln ie nie by ł a
Xfirt-44-L44-(07‚.
ił 1E4'444
e-' •
.
k, Ydik.A.;...6...j 45, 44.,.~-£.4
p`i..-~y
er
-
or•
r~~.
•
9-
ow44.42--(4:
toga
V.
Po wziciu nas do niewoli d.awiedziaem sic na policji nie .flieckieli.
o akcji Poczty Polskiej w GdP.neku. W °bazie pod Królewcem spotka ł em
jedneQo z naszych inspektorr pe ł nych /nazwiska nie pamietam/ z Gdaneka,
który ppdar mi kilka szczezo łow z tej walki. Poczta broni ł a sic od switu do wieczora dnia 1.1X.:39, Zosta ł a zdobyta po rozbiciu budynkowi przez
artylerie z czalwow i przez podpalenie p4 budynku ropa. W/z tej ź e ret
j-1
e
Th
- 2 lacji sp ł onęł o w ogniu 13-tu pfacownikow i urzednikow ju ż przewa żnie
rannych, wraz z zasterca D-ra koczty. Z wzietych ywcem do niewoli
32-ch pocztowcow l po skatowani ich rozstrAkano 28--:piu jako nie-kombatantow. W kilka dni pdzniej zgoniono w gromady Zony i dzieci pocztowcw, 7 zamieszlĆaych głównie w koszarach w nufahrwaseeri.
Nastepnie oddzielono dzieci pocztowcow od ich matek i zgromadzonym
ad hoc dzieciom niemieckim kazano obrzuci ć polskie dzieci kamieniami,
Dwoje z nich zasta ł o zabitych. Tyle mdj informator powiedzia ł mi o
Poczcie Polskiej w Gdansku.
lis
Po
h
Dla zdobycia Westerplatte byla utworzona t.zw. Gruppe Zberhardt 4 pod d-twem gen.£berhartdea /pozniejmzezo d-cy gdanskiej dywizji piechoty/. W skł ad tej grupy wchodzi ły formacje S r S. i S.A.,
gdanska policja / ł pulki, Ikon Pionierow i pancernik Schl..Ho ł et.",
s
In
titu
ktorych kolejno poszczeolne czesci mkierowywane by ły do akcji.
D-ca pan.pernika "Sc'hl.Holst. 11 był "Kapitan zur EeeoWeniger /zgina ł
potem w 'anale Angielskim/.
VII.
W posiadaniu moim była dosc liczna niemiecka literatura
sia żki, gazety, sprawozdania, biuletyny, komunikaty/. Niestety
wiekszosc tych Materiakow straci ł em w czasie koszmarnego marszu przez
Niemcy pó łnocne z Groesbornu do Schwerinla. Zródla te mam jednak
wynotowane dccc szczegokowo.
Je żeli sic znajdkiedys w•bardziej sprzyjaj acych warunkach,
nosze elo z myela szerszego opracowania obrony Westerplatte i wydania
w fora broszur r.
-
te
d
an
ko
Si
e.,..7..o,)11,_ y ',J29
ki
rs
Suchgre ici fi enryk mjr.
m
eu
us
M
fq, ci i gpzłsc. listy oficerow i szerezowych
.g
e
Th
Po
lis
Sucharski Henryk
2- ca.
Dabrouski Franciszek
e r rrtij'e,w4jt
h
2 kpt.
Blizeze dane
do chwili obccnej.
Nazwisko i imie
L.p.Stopiea Funkcja
li.t2_j
12
z zalowl Westerplatte z r.1939.
odtworzona z pozosta ł ych notatek
i z pamieci.
0474voi
s
In
.
3 r 9- '!
4 ppbr,
Feliza„
9
S ł aby ILieczysIzirr
d.,k
7J,
d
an
I dile a-47 .
Piotroreki Stefan
RCes
4. rr
reZ.
tL,
4/17
Kazimierz
1.-~44,40-"Lng4 -e 2
Topororicz Franciez.,9k
P3
Krzszenki
e
Jan
Najsarek
ir71 ,4> •
--
2/
n-gr.n.c't
:+lf•w/
•Ła
1?
~ ,
0LPri
plut. , o/j7,(474,
GrabowzIki
u07
19 plut. -
r.
Petzelt Adolf
BudAtr
/27.X.›,
•
ce,,,,7
2 .1#
47,47: -M. p&i i:~
2 p
Maj.dziarz Fra nciszek
22 plut. 9"4-4-4
rez..
23 plut.
Gawlicki
7 k-er-WA7
m
21.plut..
Z•11-•? -:74
-- lr
or.f_
Bieniaez Jozef
Soboi
25 plut,
JRZy Jan 7")
u t.
26 pl
rez.
-Alt~n
Blukis Micha ł
27 mat, 0-4Z,._
Bartozek
s
28 m w, t
RW_elski Be2mard
' 7:
„145P.ir.
..7 44, °br-4'44714~
?
Raskret
1114
L
V4-57k2,4.15-r,
j.■
Piotr
20 plut. —
01244Aly 1C4/n7
•
.
Lopatniuk Jozef
eu
1S. plut»
---7-ely1149
",-L4C-41.1~1 .7t t4rZĄ
us
M
16 plut. o4d-,(.4.zia.«
C-9
P2--Wi""g11.9
.17 lt441-it,V, ł
P-i-b4014-p
2,-, ;(-t37
ki
Ziomek
Iż _ _
•
rs
13 st.sierz.rez.
e rz,
14 mi
re z.
15 t3ieTZ,
rrz,
'f '1~
in kl
ko
12
-
Si
rez.
3-7,.
.
--
l'' ,. ,jQ.k Leon
gti
47, 44
€7,7, _
p-1447.
Szerczuk
...]
Cy7.-0.
—
te
e chor. " ł k'44474.
7 chor. g-97.44
_
8 por, t 44 Mi., 7-
11
„
Gryczman
deAL /4-4
lok,
ł O, mt,
0
titu
5 chor.
14 71177141
KroJjiels -kl: Zbiniet
deAL
24 plut.
;;-;
Ar-4,L;
cŁitir-da
Grodecki Stefan
l7
U W
2 y el. p
)04
//—
2 ,t4.471.7
›ryt,,■,-, - , s-wi-7.
449; ca-n-z.v‹
P -
4
Th
eb
p.Stopien Funkcja
e
•■••
Blizszs c.U.ne
dc; chwili
obecnej
Nzwisko i
mat.
71.4.4
Szdowski
30
kpr
c4«./i7.
Grtódzineki
adi 1'eje prup
Zrebski ff,;nacy
Po
29
Splarski Edzund
4"4"'"
s
In
SzPrlewski
Chrtól
kpr.
35.
kpr.
36
kpr.
Łukowski
37
kpr,
Kcra1czyk
3P
kpr.
KrzP.k
39
kpr.
Kochan
4,'";
kpr.
Ł akomiec
41
kpr.
Dominiak
42
kpr.
Ziemba
43
e t . >ft.
e trz . /4°4144."
strz.
rez.
etrz..
Zdunkiewicz
'
d
an
r.
.a /x
E 7-¥.4.,-7
ra-,s-rs7
Uss
strz„
47.
strz,
J ę giid(ski
48
strz.
Kita
49
mtrz,
Osriecimski
50
et .rz.
51
-0444,-z,
ki
rs
Januszkowski — njzy
-7~74
46
eu
us
M
6./4
m
nio ł ek
Sz•edoreki
k-m.7~k
sz
r3 kpy
wp-
2
-
ko
Maj. ak
-
.4'144'
Si
,
te
reZ.,
Goryl
titu
45
4..
cyg-
41+14' dr-pL. 7
h
.1544"...<
34
A4
/2i...i, 4,-7,7-7 -2
2
lis
kpr.
rez.,
pT.
32
rez
33. kpr.
31
Uwaga
2 2
-
r:-4~1)0k
4741
ks:
412747—'
•
/-°
•
mj r
.
Th
''ł;.4.4.t,„dees Zijtfi
r; ‚.
,
1-14W
e
, 015-«,44€,i1.
lis
•424, Ar 7
jirrł
(e-04,
h
i
s
In
-f"
Dec
t/ (X
te
— 6
«r
4-PC4P '44 A.-"4- IOZ-gt Intits-V01-
11-4.c. „1-1
d
an
470-
0/4-% 1:19/74-<-
L-414 ote-s"Jut os ► -~ o," - den , Ą-1
7~-4
,77&4
•
n‚.
6-L-4;
17-t-.54....
titu
y,
,:;/
-
f/7d.~
14.-s.Ł47
Po
3.
./14,eci
z-
Ie_4444. L ILL4,3.140-4-4 x 7L--->ą kic,4'
‚t 741
rri.„4-4L 04 -)24
44C-
4/:
ą ‚4$.4.7 ■
zs-7
#
k".
ki
L
rs
ko
Si
i
•
;-i-r«, . 2
-Łąk.„
7 _
,-.•~1
m
eu
us
M
%.
/fr•
-2'41
2 .
;• (C.*
-.!;;
G
e :i LŻ
"or-re-4:4
ż ril—AIŹ
✓ _ć <-9—ZrZ1 iu a9"
ł-i
4?—~
e
Th
1--1NLN.T. qii(j)
h
lis
Po
s
In
te
titu
d
an
ki
rs
ko
Si
3Vetil,./c«41'
eu
us
M
kPe~
17(f.Ł044-4_,
m
e
Th
nk Wseterp4atte / Gdanak /
Prz*biog
od 1 do 7 wrzesnia ł 3 :y rtiku ■
h
lis
Po
1
Uzbrojenie.
te
titu
WC/
'JCIIOCIZi ł ,;! I Jzisł lo ir".3
skl.a.i uzbrojeili,4
4 mozduierz
kU. Bi m4., 2,
3, ] 15, .1.A:ś Ks%
31 mm,, 1 cm, T, :&, 3Z1, 11 rk.4,, 3
ł
o
stuke
0
i2tcletov
i
po
40 .
2=ay2h ..ve.;!epnych
-uroui, z
J.,0zu
i obronnych, °he łmy i uawri -91/4› by ł y Ziłko nk etan po..
1zLzxg,
z.o jory zaloi tp J s ).3
nienie
unelmow
i
,xkz4k ci ś pranego qtanu obUzupe ł
1.o11ny .L. z,iaterialOw
rawxJ.Icn,
UkQ łU
niz.
z;,...i?.zczen,
kilkaset aa
wybdohoyon do przel-;rovh4u2.awty~kiQh
I
wszdzierzym,
pajL.niuw 1 4b.t;• ■JJ
.sorkowi opatrunkowy" łekartew i
wrszcie
zo~.4o 314k.
icempie zhi ł%%iuzu,y ,Jh ar as cizi A :olowych
przed Y.ojna przylap Ąne i ikliskoWanie
itt,TtyLfi z ciworoow w poblizu
przez poiiQja
esterplatts,
s
In
-----------
wynosi ła: 6 of,o,..ow / w tem 1
i4eaterpla
ł ¥karz!, 174 szer!:;.wzyc ł 42 przoownikow cywilnych
~dnionych stin ilu ;e13. torp1,41..7.,s i oi ottutni przsw•znie r,odofic ► rowie i zlnierze resrwy/. Pkzem zai*ga
J.udzi uo13.0„
-gynoalia
-
d
an
-
ki
rs
ko
Si
Teren i umoc.nie- Qno..raktery;-Ayka t3•enu 4esterplatte podana jest dccc
14Z Ydec
ł 15444iloo olucozggui~ w lellonie nr.,
z"ia
tu ja pomine, .jmocnienik sklBdly sie z ojaktAl. L.ta
lych jak: ko!.,zary za łogi lich dolna kone,.ygnz,_cja - parter - piwnica/ plut 6 budyneozkow dooko ła kozar w od,300 mtr, mkjacych z zewnatrz cr,zraikwfIor,ci od 1;JO
kter bkdz wrtowni f badz tez buynkor o C'eki 102.:0—
darozych - w dolnej kondygnacji przystoowknych do obrony o sc ł ankch opornycn na pociski artylerylskie
;hk.1414o i 1:4611to kalibru, To stanowi ł o wlasciws jadro obrony eteiplatte, ze wszystkich kierunkow w okolo, CADici,y je był y polaczone miedzy aoba podziemnym
kablem telefonicznym, Eiczilenit od tej sieci poł a,optyoznz i dztisozen by ł a zainstalc~uk
kowoot, J 4i,)L0
4itc pole~ miedzy poszcztmolnymi objektaffi ł „ Sito t.z
był a prkdam t.zw,
zainstelonej r piwnicy koglax
psd2or,j motorem ropnym,
ze!liegu dalosZy 'ez,Lerplatte
miał a laczuobc nazewroatrz a ,OMOCk radiostacji nadawcam
odbiorcej zainstalowanej •/ upiww koszarach,.
, wizbikcach J.atnich 1;-.= roku t..n „esteraiatIs
ł
zosta wzmocniony uLocnieniami polowymi, g ł ownie na
4.1ajU,,u;zlej p -.J.kl,;.puUckbnyt;;h .k.4tun-k.kh x.:arb n -plat
t„j, od strony wschodniej - polaczeni Udowe a
ud s .i4roky
kknplmmi wjazdowym na«
przecie urzedu pi łotoe /fiLotzenamt°/, i a umo011 ł enia te
k, trkeloauk:.e, ztanowit,15.a. dla broni
maszynowej 1 ioz-Aerzy e stanowiska dział a, stanowiska
(,,erwa.e,y214, 4
'..aukkikowo, zasieki z drutu kolosastsiA /p ł oty, potyKkezei i wreszcie zapory z drzewa,
m
eu
us
M
-
-
hi\Q.
R1.6
Th
- str ■ 2 -
e
:410patrzenie
w eywri,Jsc i woda,
h
lis
Po
Zaeety zywnosciowe / konserwy, suchary i artpewieze/
był y w i ł osci wystarczajacej na wyzyeienie zał ogi w
przeciagu 4-ch tygodni. W koszarach by ł e kuchnia stae
ia, w terenie zas zainstalowana by ł a prowizoryczna
piekarnia, Wody doeterczalo kilka studzi« arteeyj•
ich z filtremi.
s
In
enla ;4'5 sierpnia o esadz, 9 ■ 3o zawinal do portu gdan
czyta niemieckiego okretu wojeenego, skiego pod pozorem wizyty kurtuazyjnej w Gdaneku
niemiecki okret wojenny " bchleswig-Ho ł stein"
nienschiff Kedetenechulschiff/. nie wplywajao wgiab
portu zatrzymał ele on przy lewym brzeeu kenelu portowego ł eeurahrweeeer/ naprzeciw wartowni nr.2, za ■•
tem.kilkadzieeiat zaledwie metrow od Veeeterplatte.
e swych nadbudowek, e szczegoinie z wilka i masztow
miał un sos konały wgiad na wolny od zadrzewienia rejon koszar i umocnien stał ych wiencem je otaczajacych, ,ebecnoec jego w duzym stopniu utrudnia ł a, lub
wrecz uniewozi łvdaia eykonczenie robot okoł o umoc-
te
titu
d
an
ki
rs
ko
Si
nien eolowych i kreeowe ł a za dnia wszelki ruch na
"esterpiette. Praca te, z duta tylko ostroenoecia mcia
by ł o jeaynie wykonczyc nosa. 'eek bliska obecnosc
na,
okretu wojennego, •ktorego dane charakterystyczne okre
sial kalendarz marynarki wojennej, / budowa 1913 rok,
eyornoec 13.60Q 'bonn, 2 eeeze pance~ a W dniala po :aeo me„ 3.0 dzia ł a ibo rama., zeioea ;gonad
80.) łudzi/ byle. mocno niepokojaca Wpraedzie dnia
nasteeneee e .eeeinech eieczornych okret oep ł ynal
ee łab portu, niemniej jednak - jako asekuracje przed
ewentualnymi niempodziankatei z jego strony zosta ło
oboetrzene eoeotowie bojoe* zaio4, Od zmroku do
switu okolo lig zelog ł niezaleznie od noieealnej sluzby wertowniczej eejmowala wraz ze spezetem ogni0eym eeenowiska bojo
w 'Uir&n/e e.* pr2-, ez wzystkie
r~tepne noce ,- 2; do Elitu dn, 1.9.199r, Niaaaleani* id teo czynne by ł y patrole, ronty i podebechy,
us
M
tozeoczecie dzialan wojennych,
eu
ł ereeeien 1939.
m
Dzielenia wojenne rozpaczali Niemcy na "esterpł atte dnia 1,9,39, o swicis o godz. 4,45, Pancernik "ch3..liolet. 4 rozpoczal oeien z zakretu kana łu
przy forcie weeichee ł mtinde", ped, okolo 500 mtr,/
elerwsze peciski 280 mm, zcinajac wierzcholki drzew
wybuchły w morzu, Pownoczesnie od strony wschod- •
niej * t.j. od ladoeNee nolaczenia eee ł ereiette e terenem (Mazaka, przez wysadzona w powietrze brama kolejowa i wyrwy w przyleg ł ym murze, „ t, e nely na eee
eterp ł atte pierwsze fale nacierajacyuh.
Dowodca teeo odeinka por. Pejak Leon, ktory
przed chwila rozeocza ł / jak sadzim0 seecie/ eceegac nocna obsade, orientujac siar ze to napad i rozpeceecie krokow wojennych - earzadzii netychmiastowy powrot na etanowiska i otwarcie ognia i zlozyl
telefoniczny meldunek.
tym samym czasie ze spiobierzy wszystkich bueynkow nad kanale
- str, 3, -
r1NLWU,Q1N1)
Th
18
str. 3 ,,
e
po stronie Neufahraaseer kilkadAesiat niemieckich
k,m, otworzy ł o silny ogien na cały teren westerplakilkunastu minutach /ze wzLdednu na coraz
tte,
lepsza widooznosc/ otrzyma ł em od por, i-'ajaka drugi
i
meldunek tel., ze nacieraja oddał ały
w sile okolo Kompanii 9 z ?rosna rownoozesoie o
pO ł ozenie zapory ogniowej z mozcizierzy na jego przedpoł a.
h
lis
Po
s
In
o- ;owodea dział onu p łat, i raba wski - otrzyza ł
rozkaz zajeo ł a stanowiska / rejon elektrowni w pobli•u basenu/ 1 otwarcie °uda na cele ust łone 11••
przednio pianem obrony, w danym wypadku chodzi ł o o
zniszczenie gniazd broni maszynowej n-p ł a po drugiej
stronie kanału e spichrzach i budynkach nadbrzeonych ooczawszy od wi,otzenamt" w kierunku wschodnim,
titu
zdzierze z rejonu koszar otworzy ł y o;ien
,aoorowy przed stanowiska ior. Pajetka, OgnierL ich
kierował kpt, Dabrowski Fr. - woj zastepca, Watarcie niemiecki* zał amał o sie, 4 or, Pajuk utrzyma ł
swoje stanowiska. Jednak s ł aba oodoficerska p łacowk Ć nad morzem w poblizu stacji kolejowej "esterniatte nie mogac usunac 7.aciecia erkaemu wycofał a asie w kierunku zachodnim na wartownie nr,5,
W siad za nia wtRrgnely na tym kierunku silniejsze
grupy n-p ł a na giebokoso okoio250 mtr, zatrzvnans
ostateczni« ogniem z wartowni nr, 5.
❑
te
d
an
Si
ki
rs
ko
lJzialon art, zniszczy ł skutecznie i oldoczkao, ziegliał ;?,-niazd k o n, /oniem nav:prost
ki
ł
nie
250 - 35u mtr,l i niestety po oddaniu ;,')o kilku straai« wypatrzonych ł ,%lst," został zniszczony ogniem artylerii °kratowej. Ohociaz uSzkodzenie dział a był o nieznaczne do prowadzenia ognia nie mog ł o
byc juz uzyte, t belur, a działa wysz ł a cale.
kt. 1
us
M
Ogien pancernika dotychczas neka.ja_cy zosta ł
seerodkowany na wyeuniete stanowiska polowe plutonu
OP'
por, lajaka /szor, oXolo 180 mtr,/, For, Pajak zo.. ,;n u4'4 s;.01 staje ciezko ranny i kilku szeregowcow zabitych i rannych, Pluton wycofuje sie na rozkaz na wartownie
a+
nr, 1,, U ta chwila wł asne iinje bojowe usta ła sie na
linii wartowni nr, 1 i nr, 5, Dowodztwo odcinka obaj.
t ILit.r ?"4t,. ł
muje
az do konca zaetepca por. Pajaka chor,Orycz10.
,t.
to
'*t
Lti'-'4'1
Y"' •
man, 1/3 terenu zostaje straoona. Z innych kisruntl,gsf g,—
tt., tk. k
k,b4-4
kow n-pl prowadzi tylko ogien. Straty w ł asne:
,..,..4.3,..it3
4 zabitych /zawiadowca
sierz,re7.srwy hejsarek‚ kpr, Kowalczyk, ostrz. Jezewski i stali, Usst
..&414,..kikh'i
4 rannych: por, PPjak i kor,Dominiak i :ieba. i Strz,
S .'1, , ' - :., v
lata . Reezta dnia mija bez szcego łnych wydarzez.
.1 0 r4 '
ukoi° godz, 21-szej nastepne /s ł absze/ natarcie n-p ł a
z;Uamuje sic w ogniu .k,m, Duch za ł ogi po tym chrzcie
ogniowym doskonaly.
;
m
eu
3 erzesnia 19:')9r.
Do godzin popo łudniowych dzien o- dia in,>z, 32elle.m
go ł nych wydarzen a 0 godz. I7-tej nkstepuje silny nar
lot bombowy nurkowcow i trwajacy z mał a przerwa oko ł o
3/4 godziny, celem nalotu by ł przedewszystkim budynek koszar i lezace w poblizu wartownie, nalocie brał o udział 47 samo ł otow / po 25 i 22/, Bomby od 500 kg. w doi - kruszace i zapał ajace.
-
- e tr,
)6
tk_to:£4is r. li,-
Th
C)
Trwino z:, 1)rz*ezyc, -.:.- by ł to ti1i; c.:4 -1Rj z.4:1 wderit
2rz.rrw.),
e-zoz•,oird kry .Lycy,
o_kj<:y zhiroX,
z;..-"Leni ,
II' znak i Gza".
sywo.
eol zĘ uc.:heo
nu,
i ?u,J.zczarilu by ł y
ł t4,.;:
i
4 ,ru
ty l„ico
e
Po
7
19
lis
h
!ot '13.,
,orn& kondykuk kotzr e
°i,:t;_w,j41 n;,irikt4q .141It'l
ezo-odbiorczk i
1£:cznofJci i 3‚ ,; r1.1: c;:i 0
wyrizcito 1i1ejZ wodocIu;i e l,aa 1::
w T,ow,
bkrdzo m4, io s yc}A,?az ł u 4.5tudzielika
..--0,01
piW1-11.CY kozar.
pt)zW;14 tyiko
Y-y I auobts.ry i,.:1-zyc: ,:r,', c:249.e t.y(:.h z;ipy.!, ow rowni-z ui..-i:..
;to-ift"
1I.1k.
•,
.t.''' 4' r. 1
cwjz
.0S\
11
:11i.leZni 1 11, " 1.rol'A. u ł eJ. , " zu'..)eInettiu ..:1
,o•
bron wut9Zym)Yi,, i .czna wk.rlAwni lir4, .._ ;.Ltdto ziog . /Pz, g : -:.ri:;_ndt n:, !,..Itilovi k ach v t..!x-ni", Odtuti po .zostly z - 4,P 4 oLv
,_ kt4,1w
k ...
tylko '',..:_,,,'y i ',/..„ 1 -..k-9 j.,,, ,lyr.:. bron. :enosYtd1.QC4Zb
,
bV:4" _.. .„ Y
nio w› ua ł ocie - ze ,..,; . --1"1u IJ...: fiok sil wyd
ł o/ b.,.rg".%
.
-1,-4.
-,,.k.l
cje
o
k:.
z3„4!tu.iy
uzo
rytyczn
..lon
ft
-yfry,
wktz
A ..,, • ..«,
7. ,,....,,,e; g z
tjne
i
pl.kny
uwoc.iorn
i
obro/ly,
'z.zyzIlkja,
ze
..rlyby
.'.g2
,p_o
,.() ,odz ł ny po /1.1.ocit litkpi ło by ł o D.uti, rcie 11-1u
0 Li4-.1
kk /11)t Ubył oby tau ni
pr2ynio!qo .,;1.1kce, 1.4ez luzt»r1 wor
10:-.0d
,
ni*..:;;Ieckie.
fry10
uo2icru
o ,,,M.LZ ep i- :;-11 * i :: i.:t..Ci.
M4
-4," I
ucluii. zon ł .. ł u oddkrte ;rz1Dz zzeor L,i, ni:::ot -unk juz Y, 1 1/2
l_v 0L,c(u-`14
tb>4iti
¥
,Wi..A nY po.b o.:;:bkrdovLniu ozune,
b
.
,t i ! (• ,4P-..
-P.-4•; 11 ,3 {;V 1'. 02ile wYstwill: ezujek z;inf, 1 .- r.J -.2.k,
cjil) •
2.;., cz w.:.5ci te ł efonicz?.if: j zoc -2,c
1.
odbwio /14 !:y-: te1-41 ›
.. 0- 0...t.-r5P' ,
:.:::: i,:ol.cyffl i, 41 i32c2.krz:5- clk1i,.. o.: ni ,..-i -:11,y..ieril od..rz..,,, u, -..
n=■ : y1:. co w.',)c r., ri..,=Y:;), :-:', ł't3ZQ dotkj,-).','
.J..t'W'! Oidegli"(
i,c, .._
. . t- "ł.? 1"— 1
c.sk_w'f'''.'
\
.
7:,:if_.,
bzkk
rkdiJt$trwej
ł
or!,!j
1)0 1:.Jv..,iu .:Ii.:: iioznk
ymkm„,.0
.,... .yy ło uu.‹,:oi ł o. IND z ...y
:in O r.k 1,k.c2.1.1u oi u ::,ckzo
_,..„ ujey ›:, zvi-! .
kr
.
421
::=.i:--„
,:u
i
:,
-31.i
K.u:'.ucie
0.!tT31en1
,,Z.11'15
uriul...or;4# ud ł o
!
C2XL
zwykiy:4
odbiorczym
1() zu
ło
zrozi ł o '411forwocji o poL)ze.niu
- do41c1 krzepoe 1i by ł y,)
s
In
4,
,, T.
.
te
titu
;'
d
an
ko
Si
.
ki
rs
us
M
,,„ 1
eu
wwy ł 1) wiyicic:
nkAuicia, iwyp;kdy:,
wSztd ł ł yti r. f:3
12;Lon
ki alemitc
i i );(1-1rnikk ":::, (;h1p!-Io1 t. n •
',.ontki=1y u4urte,
uni&.
!, p.03 4,
m
C.Iiicterystyczny ł e1;1
procz crrtYrii P 4; 111"
carnikk ": , chI s hoit,"
z 'eubuti;', , e~,)1ktte by ł od te„ ,,..) unik i3oCr kY-zy ost)'ze ł
na
z tor 2
. k pr2 ez
kontrtor>a0owce z
ibrzziyi,
przez b .;Lterie 4ozziezy ;J10 mffl o ł przez bi4eYle z jł kitt;f; 7;.%zys., t;cick titxon.
—
, Śvl7 d. 0 tJe.o
j#,C1
krotz;i
juz
ca ł y ri,!jon 1a Ęttr41te, i. W
wra.z z koiNznixwl, ;:y1 ki ł kk,w1townyi TIUNkikMi
fhl.tne »g2flme-ii:It_ i ;1 $r
OC!CWLIC
Th
2
e
h
lis
Po
Po raz pierwszy od czasu blezenia ogien art. /a raczej
stromotorowy ogien ciazkich mozdziezy/ dosiegnal dolnych kondygnacji koszar, a w szczeolnosci t,zw, wartowni Nri.6, glownego punktu obronnego kocza'', By ł y
przy tam straty. Na wartowni Mr.6 ° ł ezko ranny kpr.
komieo. Dwoch ciezko rannych lezacych na lotkach w
dawnej jadalni /piwnica/ obecni* punkt opatrunkowy,
sala operacyjna i ezpital rownoczeenie,
s
In
został o zabitych od ł amkami przez rozbito okienne
zas ł ony. Zel.-batonowe stropy nad naszymi gł owami dostały w kilku miejscach przebite, Na przedpolu juz
titu
od dnia poprzedniego, etziardzono,zamiast oddzialow
szturmowych karynarki Wojennej, oddzia ły Odrmachtiu 9
W nocy dwa silne aelałaxedpazia wypady n-pla odparte,
Te ciagle bombardowania art, ezczerbily i tak
dose watle umacniania Westerplatte i niezczyly naez
te
ni. liczny eprzet ogniowy. Aczkolwiek straty w ludziach,
w stosunku do potegi ognia n-pla by ł y raczej bardzo
niskie, tym nie mniej musia ł y one mity swoj moralny
wp ływ na zał oga.
Ba stanowiskach jedne i te same obsady. Odwodow
w soislym znaczeniu tego elewa, byc nie moglo, gazdy
bowiem punkt na Weetorplatte znajdowa ł ais w pierwszej
linii bojowej - ze glebokose trzymanego odcinka polwyepu westerplackiego nie dochodzi ła do kilometra, a
szerefosc do 400 m. przy froncie 3orolco ła, Wyczerpanie
fizyczne, spowodowane ciaglym trwaniem na stanowiskach,
jednostajnym i ezczego łnia od 2.9. bardzo nieregularnym odzywianiem /posi łki w nocy/ bylo coraz wieksze.
Trudno mi bylo w tych warunkach informowac zo łnierzy
o sytuacji w kraju. Ograniczałem sic do podawania jedynie
"krzepiacych" sukeeeow polskiego radia, Zolniarz nie
traci ł wiary w zmianie polozenia na lepsze » Zapytywano
mnie czeeto kiedy nadejdzie obiecywana pomoc z Pomorza,
W danym wypadku chodzi ł o tu o °przemowo" do zał ogi,
jaka mial podczas swojej inspekcji plk.dypl.Hoszowaki,
'w ktorej solennie obiecywa ł i zapotniał., as "w razie
czego" cał y jeden naaz korpus pomaszeruje na Gdanek.
W czasealk stawia ł o to mnie i wszystkich ofiQeme_ w bardzo illowyodnai sytuacji wobec szeregowych.
d
an
- W ciagu «lego dnia badz ogien nekajzcy, bada
tez silne nawał y ogniowe. Procz artylerii °kratowej i
i artylerii "ladowsj" bra ły w ostrzeliwaniu Westerplatte
udział mozdzieze i dzia ł ka piechoty. i godzinach wieczornych naetapila ze strony n-pla proba podpalenia
lasu na naszym przedpolu, w celu wyduszenia obead wartowni nr.1 i 5. Opancerzona drezyna z cysterna zb ł izał a
eu
..11. ■■■ •
us
M
5 wrzecion
1939r,
ki
z
rs
ko
Si
\tu
s
,
m
eis torem od stacyjki kolejowej Wgeterplatte. Ostrzelana ogniem X.ki, /amunicja p.panc./ a nas topnie dzia ł kami
p-panno. została na dalekim jeszcze przedpolu rozbita,
a zawartosc cysterny zapalona. 4ielka luna oewietlila
stanowiska n-pla. Zamiary n-pla zosta ł y zlikwidowane.
W ciagu nocy trzy silne wypady n-pla zomtaly odparte.
7 wrzeenia
1939r,
- W dniu tym od godz. 4,3o - 7-ej znalaz ł a sio
Weaterplatte pod huraganowym ogniem ort. i, ztozdziezy
o niespotykanym dotad natezeniu.: Od godz, '-ej ca ł y
ogien w formie walca ogniowego posuwał ais od wschoohniego przedpola w kierunku zechodnim, a tuz za tym
)
ritztaŁ,
v
=_
4.4-, 25-
lei't o k.i
•
s t
-
x' • • 6
'
-
-ree4.4.
,
i
3~-4(#-C
.t.i. 1,.
ko[5,:ic.
54
Th
- str. 6 -
e
walcem wyrunzyle netercie nieeicukie. Oddziele5piechoty z dzeulkkmi piechoty i mioteczami plomieni .e) Czoł owe grupy naceerejacych zdoiely juz dojsc uw odieeloec
rzutu erknktee do naszej linii oporu. Natarcie nalezalo za wszelka cena odeprzec„ Do walki z bliska nie
by ł o bowiem bi ł 3 erodkow. Po godzinie zmaean nuturcee nieeieckie ostatecznie %ie ze ł aeał o. Uzczerby
w obronie byly jednkk znuczne.
Wartownia Nr,2 zburzoea, k 2a10Uk przysypana
ruzami czesc ł owo rannk eygreebklk Sie z ruin po wał o..
eie moeie 8ie jedukk wycofke do koszar, odgrodzona
Geniem niemieckich e:e lle z odleeloeci 200 m. - mue ł ałe
pozostac tuz nad kenalee. ea_rtownie 1-11.,1. przechylona
na bok, juk krzywo poetawione pudelko zapalek. "artownik Nr.4 rowniez silnie uszkodzona, eleunicja na
h
lis
Po
s
In
te
titu
wyczerpaniu. Ranni, z braku neeniezbedniejezych erodkow leczniczych bez nk ł azytej opieki. Zupelna biernosc i bezsiluoec na coraz to silniejszy ogien erte
i moedziezy, na ktory, nie byle) od 5-ciu dni cnem
odpoeieduca
d
an
. tych erg ruek&ch i wobec znkneeo mi czesclowo
(»mnia
;t1 kraju, zdeceydowuieu
kkpitulacje,
-N -, u ł
5?-1
O
decyzji
zareedomilee
oficerow
i
eeereeowych.
eoleti
°i ł •m eyeieeic biele fiaee, w naetepeteie ceeeo, o't..(PQ*
".
kr471‚id
gien ze etreny n-ple pe pewnym C2k8
utai
vk
Obeuda
pozycji
scikenieta
zoetele
do koszar.
e
bva
x
Tu po ruz pierwszy zeznejowi ł em cel: zeloee o poł ozie7J.1.0 w kraju i naszem. Fodziekowalem wezystkie za
kL
oe>, 11,09'
Ąck,'
epe ł nienie obowiazku. eodlitwk ze, poieeł ych i pieeenia
1 4,.#
-5;
' "Spij Ko ł egee ft zekonezyly ta ł raeiczne
Trwał o to do godziny 1.0-tej.
Przekazuje° tymczeeewo eowodztwo weeu zentepey,
of
11
uda łem sic z kon łecznoeci oeobiscie wraz ze et.oen.
f51ci
V4' .00yr,
Plotrowekim rik linie nieeiceeie ca ł em offioweenie 2 komI ;; Ig
tUL,
petentnym doeodea kepitulecji e Lamo, ez wysteeueelem
.sks
ist c`"
w charakterze pkr ł ementerza, zoetk ł em mimo moich protTk.
44`h&
tow zrewidowany przez mlodego niewitekieeo oficeru,
4, P bE
(•
przy czym zebrkno mi eojk legitymacje oficerska i V.M•
Z duzym respek ł ew zoetelem dopiero ee ł raktowany
przez D-ce nktkrcia pp ł k, Henke - d-cez "Pionier-LehrBetailion Deseut-Roskleu", ktory lenie doprowedzil do
d-cy clelosei eee, Lberhkedtka eo z4o82eniu mu zej
celu mee° przybycia otrzyme ł aw ud niego a naetepnie
od d-ce "chl.Ho ł et." Komendork Venieerea gratulacje
i uznknie od przeciwnika z powodu zaztezelettte obrony
Wetterpłatte, k ›k0 dowod tego uznania ee strony nimmitekieeo d-twa ereceyi mi w l/2 ;odra. pozneej moja
ezeble ° z prawem noszenia jej w niewoli" e zktwierdzonym naeteenie przez 0.K e e.
eiedzyczeeie, zaioea pod d-tw•w kpt.Dabrowekieeo
oeueolla na zerzedzeni, Niemcow, teren eesterpitte,
a ranni eoetaii przewiezieni eo szpitala. Unie jaszcze
polecono przekaeac teren , ee łerpiktte epecjalnej komimji wojekowej pod przewodnictwem pp ł k. Henke.
eodeinach eopoludnioeych podsteeieno w pewnej
odłe4osei autobusy, ktorymi juz juko jeney eiei ł emy
udjechec do eidaneka. e chwili 4 :11y zaiou z oficer&Imi na
czele ruezał a z miejeca, padle kuelida: Achtung" i biwekujkce wokolu udazialy woj!5ka i marynkrki od(L. ł y nam
przez przyjecie"postawy zk!., adniezej n hono•y wojkowe,
mes OfienrW: UWie82ezono w flutełu Gentrałnym obok
•
t
,
ki
rs
ko
Si
"
m
eu
us
M
Th
22
- etr, 7 -
e
lis
Po
dworcu, perttl;%.4ych i forcie "Bi.%ehufeber z4", ekad
duisza ui(vwuie 24etuł iouy dn, 1G,9„ u ezereuowl
1.9. preeuieeieuł do %",;ałatp; 1" w Stzb ł ak /Poliuon
jekow, pod £ro ł eweemi,
h
f
dLairic
/-/ Henryk quchareki major
i dow;›dea fteeterp ł ktte
s
In
titu
A
719-14L
T
r_
toj dfl.)0
k Zt
tr!
.(<
te
d
an
ki
rs
ko
Si
m
eu
us
M
Th
f
li
Uzupro ł nieni •
e
do przebieu działam na Westerplatte"
Po
lis
prasy niemieckiej jak rowniez z rozmow z oficerami niemieckimi, tuz po wzieciu nas do niewoli, jak ł ez czeeoiowo z własnej obaewacji podczas walk - mozna ustalio nastepujac* fakty,
h
W pierwszej fazie walki, o zdobyci* "eeterplatte pokueily sic
1,
raczej czynniki gdanskic rzucajac do akcj i formacje paramilitarne er
polioje, Gdy sio to nie powł o domiejscone jak S..
•w S.A. i czeciowo
kompania
szturmowa
zaloLi pancernika p i::rohi.Kolat6.°
los weszła do akcji
Po dwukrotnych bezskutecznych natarciach widziało sic dowodztwo niemieckie zmuszone eprowadzic droga powietrzna z Krolowca "PionierLehrbatal1lon Vess•n-Ross łau", /Dowodca Oboretl•utnant Menk•b
W/g :rode ł niemieckich w natarciu w dniu 7,1X,39r, wziely udzia ł
pod d-twem wspomnianego podpu łkownika: kompania Pionierow s kompania
szturmowa marynarki wojennej, pluton lekkich dzia ł ek Qi•chotys pluton dzialP, k p,pano,, kompania policji "Landeepolizei- A egimente I.",
oddział miotaczy 4omieni.
s
In
te
titu
d
an
Ił.
przed bombardowaniem Westerplatte w dniu 2,1X,39., wladze niemieckie przeprow?,dzily w diacy dnia 1/2 1X, ewakuacje przedmicsoia
Acujefahrwasser i wsi Wieloujeci• - razem 14.000 pod komenda Krele ł eltara Kollom i a, W bombardowaniu wziolo udzial 47 samolotowo Jod» z
500 kg. bomb /prooz tegcmki ł ka mniajezych/ trafi ł a w eame koszary.
uJ"-łź Ostatni strop nad piwnica mimo to wytrzyma ł , co po kapitulacji ws-'
.budzilo podziw u ofic•row niemieckich dla tej budowli. Mogole obcan* umoz ł iwialy wlasnic tylko koszary i umocnienia wartowni, w ozem
zas ługa ich konstruktora s,p. mjr,inz„ Kruszewskiego - szefa fortyfikacji d-twa floty, Uiedzy xnuymi tej wł asnie konstrukcji fortyfikacji W•eterplatte nuczy zawdzieczac tak stosunkowo male straty w
ko
„
Si
r
-
ki
rs
us
M
Po rozpoczeolu dzialan wojennych niemiecki• &- łwo, dla poprawienia po ł a obetrzalu paneerpikowi s opali ł o znajdujacke sic tuz przy
Weeterpiatte warsztaty Rady PortU z bardzo koeztownymi urzadzeniami,
W ilustraojach niemieckich s tego czasu nazywa eis to "Poza? Westerplatte"„
1
kiego. Straty niemiecki*, oblica~ raczej ostrozni* z moimi ofioarae4 j
eu
IV, straty wlaene w zabitych i rannych nie przekroczy ł y liczby 30-tu
Uwasam to za ezozego łna lasko Opatrznoeci wobec potegi ognia niemiec-
m
na około 7..000. Doec dokładni* wiadome ea straty niemieckie z 1-go
natarcia /1,1X,39,/ bo podane przez niemocy, a wynozily one 70-100
abitygs 120-150 rannych. Wiadoma nam była liczba rannych marynarzy
/144/. s cyfry był y cna nas danymi orientacyjnymi na ktoryoh op ł atahiemy nasze obliczenia /13 natare, szturmow i wypadow niemicckich/ o
ł a pewnoolola w(tPiilimuiy a 7)rxyzna ł 1 to i ranni niemcy, ze dutaZca
'cioso ich strat pochodzi od ich wlasnoN:o ognia broni maszynowej z za
kanału/ spichrze/ skal ostrzeiiwUi las nie wtfizze linii bojowej,
Niemcy te straty uporozywie przypisywa ł / naszym "BN[umschtitzen" s ktorych naturalnie nie by ł o,
Y,
Po wzieciu nas do niewoli dowiedzia ł om sic na policji niemiecki
o akcji Poczty Polskiej w Gdansku, W obozte pod Krolcweem spotka ł em
jednego z naszych inspektorow celnych /nazwiska nic pamietam/ z Gdanska,
ktory ppdai mi kilka szctimga1ow z tej walki, Poczta broni ł a eis od ewitu do wieczora dnia 1.1.1,39, Zoetela zdobyta po rozbiciu budynkow przez
artylerie z ozolgow i przez podpalenie $14 budynku ropa. W/g tejz• re- 2 -
(1N(2..
•
I i(
24
Th
(
e
ł acji splonelo w ogniu 3-tu p7acownikow i urzednikow juz -przewaznie.
rannycho wras z saa ł epca 4j-ra Poczty. Z wzietych zywcem do niewoli
32-ch pocztowcow, po skao ► aniu ich rozstrzelano 28-mtu jako nie-kombatantow. W kila dni pr.mAl!j zgoniono w gromadm zony i dzieci pocztowcow„ / zamieszka ł ych głownie w koszarach w laufahrwasser/.
Nartopnie oddzia ł ano d'Aeci pocztowcow od ich matek i zgromadzonym
ad hoo dzieciom niemieckim kazano obrzuci° polskie dziaci kamieniami,
woje z nich zosta ł o zabitych. Ty ł e moj inforf•lator powiedzial mi o
l'oczcie Polskiej w Gdanaku.
lis
Po
h
igle, 212.obycia esterpiatte byla utworzona.t.zw , "Gruppe EberVI.
bardta pod d-twem gen, -1kberhartdea /pozniejezezo d-cy gdanskiej dywizji piechoty/.
sk ł ad tej grupy wcdodzi ły formacje 8,9, i S.A.,
gdanska policja / i pulki, iiaon Fionierow i pancernik "Zchi,Holst.",
z ktorych kolejno poezcleolne czesci skierowywane by ł y do akcji,
panernika nehloolst." by ł fiKapitgn Tur CeenWeniger /zgina ł
potem w 'banale A)4.1eiskim/.
s
In
titu
te
VII.
Vi posiadaniu moim była dozie ilczna niemiecka literatura
/ksiazki, gazety, eprawozdania, biuletyny, komunikaty/.
wiekszosc tych materialow straci ł em w czasie koszmarnes'o marszu przez
Slemoy polnocne za.'rosebornu do Z;chwerinta. Zrodla te mam jednak
wynotowane dosc ezczego ł owo.
jezell sie znajda kiedys w bardziej sprzyjajacych warunkach,
nosze sie z mysia szerezego opracowania obrOny 4esterplatte i wydania
W furia broszury.
d
an
ko
Si
4enryk mjr,
ki
rs
/-/
6444t4t
Ą
"-l
h'47,1AK»
-4‚,4 41,6 72J/
m
eu
us
M
7"'
Th
e
we- fTERPLATT
z WYCINKA MAPY GDAIIIK.
powi ąKizNIE-
h
lis
Po
s
In
te
titu
d
an
rs
ko
Si
O
ł = 20000
ki
SKALA
Cip
A
m
eu
us
M
e
Th
h
lis
Po
s
In
te
titu
d
an
ki
rs
ko
Si
~1'1 0-4 gye,J: 14k'
1C-4.1 c•■-
m
eu
1
us
M
Ae
-----
44:1,.--44,--"C(1.
e
Th
HC
N
s
In
`i- \ r,
h
lis
Po
21)
te
titu
d
an
ki
rs
ko
Si
m
eu
us
M
e
Th
h
lis
Po
s
In
te
titu
d
an
ki
rs
ko
Si
m
eu
us
M
e
Th
Po
r --
L-N0-1
^
r
e=•--
Lvir,X4N-71-7
7'1507-
lis
12-
ć
j R-4C■re--;1~1.-
9-(1 L4--4L'Lr L-C41-,(7)
•
h
s
In
01-rru-t—t-
72-1—r—e
41,7
41
i
-
te
titu
d
an
ki
rs
ko
Si
m
eu
us
M
e
Th
2'
SZKIC N.1
Moro wsLhed.•
a
Po
Mpk,
1"
zarhorkli
lis
At
h
s
In
1
4]; mea. £410 s
B Abf41 1"1,11,1AWION
titu
ckm. r rk4
te
WESTRPLATTE
d
an
4Iagozyny
gen,. /4424
w l.. 441./ocIr4.
arIyAvyjski
5
"".
PrINWIfflitlik SIIC4/40
0241 6,017i fr10.[(rP11,1
o
742
ki
3:4 ro r
Poky.v'e p.tuV.4.
NOW Y PORT
NE LWA HR 'NASSER
L ers.,o44 drce,4
,
rs
Oryl koku"
Nur
a
kpr.54.4.104,144,go
ko
••
Orog,
%MM ft 4oko
R
Si
WESTERPLATTE
SZKIC SYTUACJI BOJOWEJ
W DNIU 1.9.1939.
r!•41.,4
fd.-I4.mia IV...1
cr 041,4 PpiNcr
r
m
eu
us
M
1
td
e
Th
Q.)
Płk. P52.19£ Sił ikowaki
'n•
Po
ORGAIZACJA OBRONNA WESTERPLATTE
W WOLU 1939
lis
h
Gdadak. Polska uzyskał a prawo
Pół wysep Westerplatte wchodzi ł v skł ad
uAytkowania ~spal z poetanowied Ligi Narodów w okresie 192, . 1925. Uzasadnieniem tych praw był o - zabezpieczenie otaw wojskowych, przybywaj ących droga morska. La precedens posł użyły fakty sabotażu Gdańszczan w roku 1920 (wojny
polsko - rosyjskiej) utrudniajacych prze ł adunek paterjał dv wojskowych przyb ►
ł a prawo ekaterytorjaIno ści dla placdwki -wajqcyhdrogamrska.Polskauzy
s
In
te
titu
wojskowej - Lak/adnioy Przeł adunkowej matawoj.) i jej funkcjonariuszy. Wbudowano w pdł wysep nowy port z korzystania którego Polsce przypadał o pierwozedstwo; zbudowano uragdzenia i skł ady nad basenem portowym iprzy bocznicach kolejowych wyprowadza
ch ł adunki z portu do Gdadska. W inwestycjach tych Polska
partycypował a w 50%. Polsce przyznano prawo utrzymywania na Westerplatte stalaej zał ogi wojskowej w sile 88 żoł nierzy dla peł nienia sł użby wartowaicaei
przy swych magazynach.
W pojeniu topograficznym półwysep Westerplatte jest plażą nad zatoka gdads
kqpopasany od strony lądu odnogą Wisły - *Leniwka" rys.E.1.). Wisł a Leniwka,o
szerokodei 100 - 120 metrów, stanowi drog ę dla statków oceanicznych, wchodzaoych do Portu Gdadakiego, szeroko rozbudowanego w centrup Gdadska. Gardziel ł efdowa pół wyspu jest zważona ziozbudowanym starym fortem poniemieckim wokół natar.ni Gdadskiej". Półwyaep wznosi sie ponad poziom morza 3 - 4 metry. O ś dł uga
Mkwyapu okoł o 1300 metrów, od krótka ok. 500 metrów. Wi ęksześó terenu pokryta
był a mł odym 10 - 15 letnim lasem li ściastym z kapa drzewostanu starego w rejonie
koszar. Caedó portowa i pla ż a pd2wyepu były odsł onięte.
Teren eksterytorialny Zał ogi Polskiej był w centralnej czeki pó ł wyspu; od
rzeki Leniwki i od gardzieli l ądowej odgrodzony by ł. ślepym ogrodzeniem ceglanym,
za którymstrai miał y cztery placówki policji gdadakiej; od portu i od plaży odgrodzony ba ł pł otami z drutu kolczastego. Reasumujhc, teren eksterytorialny pisa
cdwai był o powierzchni okoł o 25 ha w centralnej cz ęści pdłwyspupo narysie wieloboku nieregularnego. Caicaló pół wyspu by ł a dostępna dla Polakdw tylko w sa ł at-
d
an
ki
rs
ko
Si
11213~151151.i.M22.911U.2.1M19-4Y.U11~~4r.
eu
us
M
wianiu spraw sł użbowych w porcie, przy magazynach i inrych,uregulowanych nadzorem oficerskim,potrzebach (doate do morza w celach kapieli itp.). Oa1o44 pd14
wyspu z wyj ątkiem cz ęści koszard4.j (eksterytorialnej) by ł a patrolowana przez policj ę gdailek4.
m
Do roku 1930 statut eksterytorjalno ści mał ej zał ogi polskiej na Westerpaltte
ukł adał sie przyjelrie: w umysł ach Gdadozczan po kupiecku, bowiem uzyskali za
poł owę kasztów basen portowy ze wszyatkiemi urz ędzeriani, uruchomiane by ł y dur
ż e roboty zapewniaj ące prac ę i ruch handlowy.
Z przyj ściem w Piemozeck do wł adzy Hitlera z jego agresjami granicznemi w
kierunku Francji i Czechosł owacji, powstał y identyczne organizacje hitlerowskie
w Gdadsku„ zarazem wrogie demonstracje, przeciwko za ł odze polskiej na Wester platte. Okresy wznieconej agitacji przeciwpolskiej stwarza ł y takie sytuacje, te
zbrojnego napadu Hitlerow4Ów na Westerplatte spodziewano sie z dnia na dzie.
W okresach takich 4lał oga Polska trwał a w pogotowiu bojowym a dla wzmocnienia aaswej postawy obronnej wznosi ł a umocnienia ziemne i przeszkody z drutu kolczaa,
togo.
W roku 1933, w czasie jednej z hitlerowkich demonstracji, Polska wprowadził a na Westerplatte zał ogę luzuj ą transportowcem Marynarki Wojennej RWILJA".
Po wygaśnięciu deaonstracji, transportawiec W1LJA odszed ł z zał oga zlutowana
Akcja ta, oraz istnienie uniocnieó polowych i zasielAa z drutu ko łczastego na
Weatrepaltte.pos ł uży ły W.M.Gdaóskowi za elementy do interwencji u Wysokiego Ko-
e
Th
-2—
-misarza Ligi Narodów w Gddaku - o zagreeniu Gdarlaka Polskie* fortyfikacjami. Na skutek decyzji eomisares Ligi Narodów rowy strzeleckie i zasieki z drutu kolceaetego zosta ł y przez zał ogą zlikwidowane.
Zagro żenie zał ogi polskiej w tych warunkach sta ł o sie krytyczne. Zorganizowany "pucz" hitlerowski Gder ozczan mógł zlikwidowad za ł ogę , co wieoej poetawid świat ponityczny wobec faktu dokonanego - wiaczenie WM,Gdallaka w ok ł ad III
Rzeczy - Hitlera.
lis
Po
al ReLite See,
il.e Yealletkezezeez,a
h
s
In
W kdcowyn okresie 1933-siego roku, b ędąc Szefem Wydz.Fort. przy Dep.Bud.MSW.
(erginee 1), zosta ł em wezwany przez Szefa Oddz. łłł .(Opereee Szt.G1. 1 pik.dpl.
kartel, dla przyjecie zadania o tre ści nastepujacejs "Stworzyd dla za ł ogi Weeterplatte (100 ludzi) takie warunki zakwateroweeia (Margines 2), by oddzia ł ten
na wypadek puczu zbrojnego Hitiozrowedw opiera ł sie ich szturmom, dobrze prowadzonym taktycznie i wspartym opiom artylerji z Prus Wschodnich przez okres 36
godzin. Likwidacja oporu na tym terenie nastepi na rozkaz Stabuq ł dwnego
przez ewakuacje jednostkami Mar.Wojennej, bad wed ł ug dalszych rotkazóW. W ocee sie ; zadanie ogdlnej, zadanie to jest o cherekterze presti ż owym i nie wie ż
woJne"
ie
wyeea
- br yezrena peeezpeeearzee
VYPelek
riem bro BLM
i.oewival na podk ł adzie politycznym, jaki
wye
Dal
sze m
poprzedził sytuacje obecna (podane w rozdziale 1-ezym) oraz podkredill ważnodd
te
titu
d
an
tajemnicy w prnjektsch,w wykoneniu techricznym i w adminiatraejl; podkreatil
istnienie podsł uchu telefonicznego w Gdadsku i obserwacji terenu Westerelatte
przez wywiad i policj ę . Dalej, że wykonanie tego zadania jest wy ł aczone z resortu departamentu budownictwa wojskowego i ma by ś referowane bezpodra nio Szefowi.
Oddział u III-siego Szt.G1., ż e odno śne przelewy kredytu sa zarz ądzone bezpodrednio na Skł adnice Przeł adunkowa Mat.Woj. w Westerplatte, jako jednostki administeacyjno-rozrachunkowej. Zadanie by ł o pilne, dotyczy ł o wypadków rogecych naotepid z dnia na dzid.
W kilkanadcie uri pd'friej,po zapoznaniu sie z terenem, przedstawi ł em Szefowi Oddz.i łł .Szt.G/. koncepcje taktyczna obrony i program budowlami w zarysie
naetepuj ącym C. Rps.1:.2) * 1) Stworzyd obwód obronny ogni p ł askich wzajemnie flam
rs
ko
Si
kujaeych sie, bazowanych na istniejacych i zaprojektowanych budynkach - wartow-
ki
niach; W kolejnodci drugiej - wybudowed koszary (w centrum obwodu wartowni) WWpieraj ące ogniami czolowemi zepore pł aska TIR najbardziej zageek żonych szturmem
kierunkach. Koszary centralne bada zarazem schronem dla zaloki w okresach przed
szturmowego ognia artylerji. 2) Mojorowi Kruszewakiemu, Szefowi Fortyfikacji
Wybrzeża Morskiego, zlecił em opracowanie planu thktycznego w szczegd ł aele oraz
w dalszym biegu robdt - pe ł nienie nadzoru technicznego robdt w terenie.
ini. Barowekiego Sł awomira z Wydz.Fort., przydzielił em ejrowi Kruazewkiemu do
opracowania projektów budowlanych, oraz wyznaczy ł em na pdlniejszego kierownika
rokit budowlanych. Siły robocze przygotowake w szefostwach Fottyfikacji w g ł ebi
krapPdo wysł ania na Westerplatte w keZdet chwili (erg.iii.). 9) Komendant Skł adnicy Prze ł adunkowej na Westerpł atte, ówcze śnie mjr Fabiezewski, otrzymał polecenie swego przeł ożonego wziecia udziału w opreneenniu planu obrony i Weiejsze
go prowadzenia admieisbracji i rozrachunku robot, wykonanych systemom "we wł-esrym zakresie". Tlen ten został przez Szefa Oddz.i1J.Szt.Q. zaaprobowany z pole-
m
eu
us
M
ceniee niezwł ocznej renlizecji.
V
t!
tr, e
ehr
t •CZ
Zadanie na pozór proste musiał o przej przez analiza tnktyczna wypadków jakie noga zaistried na Westerplatte za tydzie ń, miesiao, czy za kilka lat, ponie
wek agreeywnofid Hitlera nabiera ł z dniem kaMym większego dynamizm. Realizacja
prograr budowlanego w terenie bez powiadomienia Gdadska by/e niemo żliwa. Zgł oszono Gdadeeowi budowe koszar i potrzebnych wartowni w nieznieenye rejonie koszarowym, I)onieważ ictniejece budynki kosza - owe, nie d•etosowane do r.-trzeb woje
ka (domy kurhausowe), chyliły ele ku upadkowi.
Th
`-/lNQ., kii. C/14)
-3
N.[%
-
30
e
h
lis
Po
A-) 4ał ożemie taktyczne.
z oceny sytuacji topograficznej wynikał o, że nejważniejezych wypadków
(szturm&) spodziewa& sie nale ży od gardzieli l ądowej pdłwyepu. Drugim z
koł eji zaerożeniem by ł kierunek od basenu portowego Westorpł attet Tam pod
osł oną budynków i wał & ziemnych napastnik ;41 przekroczy ć Leniwke ikon
centrowa nie do wypadów z portu. Trzecim - kierunek od Leniwki nie by ł
groftly szturmowy dzięki przeszkodzie wodnej; był on jedrak niewygodny dla
nas ze wzgledu na wysokie fipichierze po ,:rugiej stronie Leniwki, daje«
w#1 a4 w Ołwysep. Czynnikiem praychył nym, w pewnym stopniu, byka korona
wysokopierngch drzew praes ł oniaj ąca akcje ra ,,St5kwys ie (por&naj rysunek
VI., 1, 3 i 5). hierunek odrorza traktowem jako zaplecze dla ewakuacji
przez jednostki Kar.Wjennej.
Z tak ustał ceej gradacji zaeroerie veytuovano pooaczeedine elementy
obrony tj.: Obwód czterech werben:t, z arekoreystenym budynkiem podoficera,,4
orez koszary w centrum obwodu Kaid z budynk& obwodu by ł
ueetuowany wed ł ee zadoll obetowych zepory pieskiej (uwydatniony ra rysunku '1.3 B zamaakowany terani zniesieniem); budynek koszarowy w formie
tery T ~aniel .2^aniorami T) od ognia ze hichlerz& ned Leniwk ą
frontony Mwne, a to chwa ły maksimum ognia na przedpo łe w kierunku gebdzieli półwyspu i w kierunku portu. Ramiona te dawał y także ognie wzdłuż
frontonów gigwnych budynku.
Budowa wartowni 1,P. 1, 3 1. 5 był a uzasadniona administracyjnie s łużb%
wartownicz ą przy poLliskich magazynach amunicji; wart-sinia 2 - strze żenico rejonu koszarowego wed łuż ogronzenia nad Leniwk.
Heapieczelietwo wartowni obwodu na ogics artylerji i lotnictwa polega ło
jedynie na metodzie rozproszenia tych objekt& na oDsodzie powierzchni ok.
25 hektatrów.
B) 'Zał ożenie techniczne odeornolmi.
We-brown:1e obwodu mał o różnił y sie od pospołił ych budoWli tej fermy. kop
etrukcji i wymiarów ( 7 Y:7 m.) Rys.14.4. lieco bardziej wzriesione by ły
nad poziom toronu, poniewa ż był y ozekiowo podpiwniczone ochronami bojowe
- ogni pł askich. Schrony te o wymiarach wewnetrznych 2 x 1,5
i. na
na 2 m. o grubo ś ci. 0,6o - 0,5o m, fioian i etrop& że/azotetonu, zpbezpieczaty jedynie od broni etakujacej piechoty, orDank& i -podmuch& pocisk&
artylerji, inry budynr& cegł ane na 4aprawie wapienno-cementmsej; groboAd
r.ur(51.7 0,6o - 0 ,45 m., zale żnie od naraż enie na ogie. OJ.= rozwieszczone
wysoko - do str4Pleuia z postawy stojacej, z udogodnieniani do blokowania
okien worka - i z pieskiem i z umocowania^. :Ja L.B.g., stropy kleinowskie,
dachy blesayne na krokwinoh drewnianych. ebw6d obronny czterech wertowni
(i podpiwniczenie budynku podoficerskiego)zosta askdczony na wioene 1934
roku. Koszt wykonania zł otych 141 000.00 (i•targ.4). (..kosztorysowane na stasi
ki robacizny w Folsco 94.0n0.00 z ł otych).
:60gzary centralne projektowano wychodzao z odmiennej metody bezpie ozestwa od osnin przeciwszturmowego. Zastosowano jeden blok budow ł any trz
nondygnacyjny (Rys.K.5), ki5reeo kondygnacja suterenowa, jako schron, dawa
ł a zabezpieczenie en ł kowite od bombardowania. W kondygnacji suterenowej
rozpł anoweno bojowe rozmieszczenie dla: 2/3 zał ogi, punktu. oratrunkowego,
ł radiootacjet dużego papizby douodeenia z central ą telefoniczn% al ar::
siegu, okł adem anunicji podreoznej, elektrowni, motopoepy, centralni ogurywAłek i ustu6.r. W1-,,Igalc to powierzrzewniczo-entylacyjnej,
apotrzebowanie
rotmieszozenio
ra etoe e rokoowej dla za ł ogi
.
'
chni 450 m4
c+aneSdetwa,, biur skł odriey przeł adunkuwej, podofiee'r& zawo;lOwych.a tW* w4
prysznice : umywnlA i ustepy wymagał y dał szych 9('0 m2 powierzchni. Jasne,
że tak duga powierzchnia użyta w 15 - 25 małych objektach i ropproszona
dla bepieozestwa ra 25 ha by ł aby fikcja. Pozostawa ł o zaten szukanie tych
powierzchni w pł onie budynko, przootrzegajeo minima ł nej jeg6 powierzchni
w plenic. Pi ętro i wysoki parter przeznaczono jak nastepuje:
Wysoki parter - dla 'Dowództwa i za ł ogi, umywalki i ust ę py; pierwsze pietro
cala biur skł adnicy prze ł adunkowej, nieszkar! podeficer& zawodowych, prycznie& ogólnych, izby chorych, umywalki i ustepy.
s
In
te
titu
d
an
ki
rs
ko
Si
m
eu
us
M
Th
fv.„
4 -
31
e
h
lis
Po
Istat ą jednsk trzykondygnacyjnego budynku by ł o zabezpieczenie jego najni ższej kondygnacji (schronu) od ognia arty/erji i lotnictwa przez przeowczesne wy
woł ywanie detonacji pociakóW na stropach przos/aniejacych strop schronowy. Id-a
zacaerpnieta z obserwacji bonbardoWalS do4wiadcza łnych w gł ebi kraju wywobkł a
kalkulacje techniczna zjawisk zachodzacych przy uderzeniu bomby (odpakanie, pochł anianie tywej si ły pasiaku, eksplozja ł adunku) na kolejnych trzech stropach
telazobetouowych. Szukano rozwiQzaria, by pierwsze dwa strony roz ł adowywały cal
kowit ą enemie bomby kosztem ich zniszczenia, strop zaś trzeci (schronowy), by
oparł nie bry ł om ialazobetoau z tantych otrop& ii z energja pochodna od eksploz
ji baMby). Rysunek r.6 ił astruje zachodzace zjawiska. W opisie ririejezym pomijazy dziedzir ę kalku3Roji technicznej, gdyt wkracza ł o by to w dziedzinę, kongtrukji, teaknoł ogji, blistyki - zapalników, naterjał & wybuchowych i telazobetonu.
Do&indaaania uzupa ł ninjace z po3ilonu z barbar -i 100 IciJoararoweri i z pr
neri strzał ani z dział a 150 mm do korstrukcji podobnej z rysi . .6 doprowadziły
do wniosku zastosowania trzech kolejnych atror& o rj rill-"4ni 0,4o m. telazobe-
s
In
titu
te
tonu fortyfikaoyjnego.
Taaabardowanin lotniczo raecywiste, w dniu 2. wrzelfaia 1939 bonbard 500 ki
ł ogramoweri wykaza ł o, te to co miał o sie oprzeó puczowi hitJerowo& spe łnił o -zadanie w warunkach najcie ższych wojny regularnej (narginee 5). Schron koszarowy przywalony gruzami z pieter wytszych budynku chronił zał ogo od przedezturao
wego huraganowego ognia przez nnatepne 5 dni trwajacej obrony.
Budowa koszar został a ukcalczona na wiosn ę 1935 roku. iaoszarom dano nowoczesne i najlepsze tazadzenie sanitarne, aosaodarcze oraz wypoeatenie wewn ętrzne koszar: Studnia 110 m., pompy, sta ł e zaopatrzenie w gorąc ą woda urysznic&r,
centralne ogrzewanie i wentylacje, kuchnia parowa, kana3izacja i "Chanbeau!!
Wykonanie koszar z zewnstra i wewnetrz wzorowano na warówniaah okres& minionych (Rys..5). Wyposaterie wewretrzne dokonano z o kólnego kredytu budowlanego:
Stoły i ł amy w helu , hietłicy i jadalni d ębowe, szafy indywidualne w sypial-
d
an
Si
i
bu. h
.
o
,19
ki
rs
ko
niach - wszystko mia ło znaczenie wycho.Wcze w awgzku z ciag ł ym pogotowiem do
taktu przeciw nudzie st
zadania bojowego jakie mogł o nastapiS z dnia na
lego zankniecia zgł ogi na 25 hektarach pdbayspu.
0a.koM budowy koszar wyrosił a 425.000.00 zł otych (Mara.4). Kosztorysowane
wg stawek robotniczych w Po2sce 284.000.00 z ł otych.
•
m
eu
us
M
Cni pocz ątku roku 1934 Westerpł atte był o zdo3ra przciwstswi ć 0:1-42 puczowi
Cd
hitlerowskiemu i trraS w obronie conajmniej 36 godzir. Od wiosny 1935 by ł o ado]
ne trwa6 w obronie miesiqce. warunkiem by ł o uzupeł nienie zaopatrzenia. Wypaki
te nie naat9piły na skutek nawiatganin poprawnych stosunków sasiedzkiah Polska •
Niemcy, uwiEdczonych paktem nieagresji.
Z pocztkiem wiosny 1939 wódz Trzeciej Rzeszy niemieckiej wypowiada ro ł ec
obowiqzujacy pakt riengreaji, jednak hitlerowcy adtdscy nie szturmuja Wester platte.
W sierpniu 1939-go roku Hitler wysy ł a do Gdallska pancernik Sa łzwig Holsz
tein z batal jonem desantowym na pok ł adzie - z wizytekkurtuazyjn ą,,
pancernik Szlezwig -Holsztein zblita sie da
1-go Wrze ćnia 1939 o
Wastorpł atte na odł egloM 300 metrów i sieje nn pfftwysep ogniem Ss wszystkich
swych dzał . Po praerwie ognia batat. jon desartowy, wsparty betaljonem gdarlskich
hitlerowca% szturmaje WeaterPlatte. Polacy aaturm adbiii (przebieg akcji bojowej podaj ą t'ródł a zazieszczone w marginesie 5-tym). Niemcy wznawiaj* oaie ń huraganowy crtylerji na 40 nirut foczem ponownie id ą do szturmu. Zoatajodparci
ł wycoruN si ę z pół wyspu. Dziel5 cały trzyma ja obro ńców pod oniem nękaj ącym
artylerji,a w nocy próbulkzdobycia "przez znskoczedes. Wszystkie te wypady
zostały odparte p latwoalcio,..
2.-go Wrzenia teasam ogier nekajqcy. 0 godzinie 17-tej Niemcy bombardu j
ł otnietwen: Zarzuoajac p8iwysep bonbent zepalajkceni i pikuja hombani 500 ki ł o
graroweri. Atakuje 47 samolotów zrzucajao w ezaoie 30 rinut 30 ton boab. Przebieg b ombetdowaria watrzgajqgy. Po nastaniu ciszy załoga wychodzi ze swych
schron ► i natychmiast oczyszcza z gruzów pel:!Lpełrsobi. Zniszczenia sa ogroa-
e
Th
Me. ki. /i /.
5
i 2
h
lis
Po
ne, jednak schron koszarowy spoinie swe zadanie. Wartownia r.5 przestał a istnied trafiona bomb ą 500 kilową. W koszarach centralnych stropy wyeokiego par
teru i pierwszego pietra zniszczone: Bry ł y telazobetonu z tych stropów przykrywajskw bez ł adzie strop suterenowy (ochron). 0 godzinie 19-tej za ł oga jut
gotowa do wałki, jest na stanowiskach ogniowych. Niemcy przypu ścili szturm
dopiero ,o godzinie 22-gniej. Szturm zootał odparty.
palone dnie od 3-go do 7-go wrzednia Niemcy powtarzali szturmy o &ricie
i o zmierzohu i poprzedzajac ka ż dy z nich dwugodzinnym huraganowym ogniem aptylerji.
7-goWrzelnia o godzinie 9-tej odbito 12-ty z rzedu szturm zorganizowany
przez przybyły niemiecki batel jon saperdw. Wortowo ła N.2 został a rozbita
cietkim pociskiem moldzierzowym. Zapasy bojowe dobiegały kośces Ze?odze pozostawał o 10.000 annoicji karabinowej. O godzinie 1.2..tej Dowddca Westerp ł atte
zdecydował kapitulacj ę . W siedmiodniowej walce zE ;inelo 35 toł nierzy. W nie
woł g posz ł o 16?.
s
In
te
titu
Dowddca wojsk nieaieokich w GdaAeku gen Eberhardt, pozostewi ł oficerom
polskim Westerplatte ich szable w uznaniu maleczno Ści zał ogi.
d
an
Jeden z pierwszych hietoryk6w nienieckich kampenji wrze śniowej tak ujai
OtrOt4WeSterpiattO:
7-go wrze śnia ne froncie baltyckin uleg ł a wał eczna
polska zał oola Weeterplatte polaczonemu natarciu: pionierdw, koopanji sztur
nowych merynarki wojennej i gda śskiej samoobrony, wepartyoh przez orty3erje
okretu Szlezwig Ho/sztein".
e
Si
ki
rs
ko
Dwie pochwały ze strony nieprzyjaciela dla za/Ogi pobskiej -. jedna na.
tyohmiastowa po wygeśnieiu walki, druga z pewnego jut oddalenia historyoz
rego. Jest to chwale, ktdra przypisad nale ży w pierwszym rz ędzie komendantowi obrony, ron;orowi Sucharakieru - jego walorom duchowym, jego woli walki
do ostatniej oofliwo ści. 'oapitulaoje zdecydował z braku amunicji w przerwie
walk, po odbiciu 12...go z rz ędu szturmm. Chwał a cał ej zał ogi ł aczy sic z postawa komendanta.
41.1
m
eu
us
M
zł ra',.ył o dnia 3--0 listopada 1939 WAM Mi
Noczelne Dowództwo
risteretwu Soraw :nagranicznych sproozdarie.z badseś dotychczasowych steru uz ismnoaieŚ znajdowały ele na 1438rzedześ wojskowych na Westerp1attes "
t4rp ł tteh, prósz starego niemieckiego etenowieka z roku 1911, pittd b ł ockhauOW betonowych na cietkie kerabiny maszynowa, zbudowane na podstawie dobrze
przemyd1anego systemu wzajernego nankowaria. Pr ścz tego nowe koszary by ły
przygotowane do obrony ze wszystkich stron, podziemie ich, jak r śwniet podziemie t.aw. domu podoficerskiego, obetonowane i przygotowane do °trony...."
Sprawozdanie to miał o byd znrzotem !iemiec przeciwko Poleee, chod dotyczył o toR mał ego opizgdu kanpanji wrze śniowej 1939-go roku. Jednak epizod
ten zamykajacy misyjne ziaczenie wszystkich ziem zdobytych niegdy ś przez Niem
°y, absorbowal i, jako niepowodzenie, wodza Trzecie,» Baszy o tyle, te w ki łko..1
dni po kapitulaoli Westerp ł atte przybył tam, by osobi ście sorawdzid naprawiedowddcdo siedniodniowej wołki z jedną kooparj4Wojek Polskich. Istotnie zjawisk° w kampanji 1939 roku, przez pordWnarie, anoenalnes Na wszyotkie}.
kierunkach operacyjn ► ch armje niemieckie osiageja z dnia n2 dziez nakozane im
cele, armje polskie w siódmym dniu sa zdezorganizowone na Wester pł atte w tym eemym czesie riemoy wprowadaaja wciat nowe jednostki szturmowe,
nowe wsparcia ooniowe, a naLazany na 1. wrzenia do zdobycia ce ł nie jest opa
oowany. Gdzie szub-at anonał ji zjawisk?
Komendant 14,resterpł atte aial przewag ę sił statycznych nad przeciwnikiem ofensywoym,a wyratone jest to w sprawozdaniu niemieckim wy l ej przytoczonym s
Mial zorg,arizowan4 obrenł,dział aj ąo ą niemal ż e automatycznie. major Sucharski
polegał nn riej i umioł interwonjowad, gdy ktdrend z elementów obrony został
wytrylony, lub zawodził .
me•■■•■•1.11.1.111■•■•■■■ .• ••11.1.•11B ■ •■
••••
Nyrnn ~MA w fri-pdr,i 11 195r, w 1-311.enos Aires na podst. notatek i wspomnieli.
Th
M..RTi,
(Q)
-
6
CM.
e
Po
G
TUAI___
lis
h
i)- W roku 1933-cim Wydział Fortyfikacyjnydako szczytowy organ resortu
Fortyfikacji Sta łych, wchodził w okł ad Dep.8ud.MSWojsk., I.iro że pod wzgl ę
dem rozkazodawatwe zadarl i Proramów bud żetowych podleoał beŻpogrednio Sze
fowi Orida.Ill. Szt.Glównego. ZkoAcev roku 1934 Wydz.ort. wszed ł cał kowicie
w skł ad Oddział u 111. 3zt.G1.. Z poczatkien roku 1936 nodporzadkowany zosta ł
powoł anemu W(51,4C25$39 do służ by czynnej inspektorowi Portyfikacji Gen.Bryf ,..
Dabkowskiemu.
2)- Pod koniec roku 1932, jako Szef Studiów w Kierownictwie Fort.Szt.G ł ,
s
In
titu
opracował em dla r,omisji obrony Przeciwlotniczogazowej GarnizonÓw WOjekowyohP
wytyozne z zakresu rospł anowania i budowy rejonów zakwaterowania wojsk l uvz-
te
gl_edniajgc czynnik zaskoczenia nieprzyjacielakiego elementami lotrictwa i od
dział ów znotoryzawaryiala. Modernizacja zakwaterowsnin po ł apał a na ugrupowaniu
pododział ani 2 możliwokia,sanoobrony, oraz wsp&dzisk ł aninekszych zeapoł ach (bataljonu). Praca odbita 1itograficznie w 110 egzenplarzoch w formie
ksiażki, jako projekt instrukcji, zosta ł a przed ł ożona w drodze sł użbowej do
rozes ł ania zainteresowaryn resortom - koriaji przeciwlot-gaz., Departamentowi MSWojak, Jednostkom fortyfikacyjnym.
Szef ()działu UI-fro Szt.Gi. Rhis.dyp ł . hartel, z1ecajac mi zadanie w
Westorn1atte„ znal tą prace » na niej bazował wytyczne, uzupeiniajsc zadanie
izólacja Weeterplatte, termin obrony, bndownictwo
warunkami speoyfioznami
pokojowe, tajnoió, roiliwolÓ interwencji ikonisersa Ligi Narodów i
3)- Brygady robocze fort. istnia ły przy Szefostwach Fort. HodYi i Oso
wiec, jako kadry specjalistów dla robót fortyfika4yjnyob. Zorganizowsne by ły
na zasadach Przysposobienia WoOskowego z bezrobotnyoh Warszawy(w L'iocUinie i
BialeF;o Stoku,w OsowcU). Przenzkoł ani przy pracaoh do4,wiadozalnyeh, roderniza,
cyjnych i remontowych fortyfikacji, odsy ł ani byli nR zapotrzebowanie kierownictw robót fortyfikacyjnych 1-1,7! wskapane tereny Rzeczypospontej, jako kadry
dla rozwijanych tem robót.
4)- be Weeterplatte obowi5zywaiy ~Siakie stawki robootzny i #wiedcze
socjalnych w Guldenach gda4kiah przy stosunku 2 I 1 B zł oty do Guldena.
Materjak oprowadzany by ł z Polski. Z powyższego wynikał o, że kosztorysy kalkulowane na Polsk ę nale ż ał o zwiekaza4 o 5N.
5). Sprawdzianen przewidywanej odpornojoi w konstrukcji koszar by ły
bombardowania lotnicze Weaterplatte podczas wojny 1939 roku, podana w relacji Pik.dyp1. SobociAskiego, zamieszczone w enonie" Zeszyt 9, Rok 1942,
d
an
ki
rs
ko
Si
us
M
m
eu
oraz re1acja korespondenta niemiecklego-zamieszczono w broszurze *Walki w
obronie granic" WYdawnietwo Wojskowego Biura Proc. łOdWiaty l, 1941. Oto wyjatkite
3órne kondygnacje kowar zostały cał kowicie zniszczone, zostsł
tylko niski parter zasypany gruzami. ..Przeciwnik przypudoil szturm o godzi
nie 101-tej wieczorem
szturm został odparty
dnie nastepne ( 3 - 7
wrzenia) ogied artylerji nekał obro/%4SW bez przerwy, przyczem jedna do dwóch
godzin na dob9 wype ł niane by ły oniem huraganowym o szczególnym natileniu
n
przed każdya« szturmem
o
tf
A
o
•
•
Th
34
Ryf. /X i.
e
1116f7(R,01477i.
POZ1iy1rio
e
0040
S 1(4 LI9 f
h
lis
Po
s
In
titu
te
Z1lcztp.;$
4)44
cz,
d
an
• • •• •"".
.
• «1IF?
▪
o
z4 k
OW
ł
k
N f Ok51#1£
ko
Si
.4=
40
•
•
ki
rs
— tylysi3ki£ c/7/.44.z.e —e'l Ł,rażozy
—r
r
.4o..tcrky
co-t.t.A1 e
ł't ;Orni C' 60,
dyo›-Łsraio.(1...1
Dfloph-L.n.:‹
,1‹1‹,■ 14,-e
z.g4.1144.‹
tO
m
eu
4
us
M
połż 'vi
ti.
d'U-d
k
4 44„
a
dam
/
C,1
G. 1.4
Z
Th
e
Ryf, #2
,
5,2.10
1:410£1 41
h
lis
Po
s
In
te
titu
d
an
ko
Si
rs
śpi4.4ALiZeW
z
4"/"4
at o n y te-(51 t
Z och ro wip"; cie,ryi A
re a..1c'z o ricLoty,
Nan
.
ki
m
eu
us
M
i` C
Th
•
3
e
h
lis
Po
•',': ,,,,,, ' .
•
-.
''ll':t I'
-f i 4
-. '''-'
1
. . :',.!' •
i
. .... I 4 1, i
- • '';..:..:.,.4 , r ' ••i Ap
e.
-At:..,...,..r-4
r/',
'-'' • '. .9.:
, '.„."..,,,,,..;
, . i ,: , • . ,
'
•
•,-- -..r ¥1,, '
i , . 1...k'''1'.1.1.:.:,,•3,',,,,,v.
.1. ,4.d,;..
.' ,,,Ą ' ,
■ ',
/r . -'.5. '' ,.''
.
'"°;.,:-....-:: '!' ;111, :
.. ' .
'I
'•it' ZI,' ' ' •'' ,,.1j °;i. L' '•• .,t•• •
gil :II'
':"....
,
,. ...`;
.....
..
...
. , ,.F,..,
1, „..:;,•1."..:
•
h. - ......-...:.. .
..ś.
1 ' ' i.: :;:ii„,'' -4
',
... :
, 49,, i'
-: ,; : [,9, >•,,?•,,,.: . ii,,li '.... ,".
.
'...,.' 11;' . r,-.:
;4 'r
.• •-'- ' M!
.
.
.,..i, t
';'.. '.0
;! •-
...
i ,
'• r;k .- , '
-
i
.•. r .1'7,, •
..•
...i,-% .. ;: • 41 'i
7,, •' ,...' -...-
-.., ......
;,!!:
-'
a
i'W1 ...'s ił■ ;5.1)74,,..F,t'4. •;:',''`,'• ''/4 '.1.:.• -: -1.,...4' :*.. :' -,,,,,• ;11 • '
PL.4> 1'0 i' IP ..r.. i i i i ri t i
I,• •-•
'' ' % I A I i' -..•IN•1 4 i ''
II. ,.' 'iy . :
i Ji J • 1J i4 f11• ''iI łłI J.II' fl.,
'-1.i J ■ . , [1 J 4..i" i 1 .r.. 7R11.4•",
--'''
''" '' ,'• ' ..', .. . . e
..
_ i
. .... ...;:n „_..........,..7...r •...
.:"., , los
S t! ' n •••,40
i_a : n„i:. ,,,,..! -..., ic.
‚Joe. ,.I... i f
i
-;iiii
- I• 17 .1
./
i ;i1j
51U
::::. -
.
.
;.''
• •4'
;,..pri
',' '
'I
-i
'•
• ,. 4
j$
I s.:-. '' '''.: 1%1 ' '.
.„:,f.... ,
:f
-.____ Ib1
4..
-a.----,, !moi '
'
••.-.....,,,....
•
..
..
‚;?'
. .,
-
ir
-,,...
-
... L.
:$0,--.•
:'.';`,
...„
kohl
...,,1 ..
.,-,
.
..';i;,■ , "f"1 k •
,
,.1,
.a! c'4;.9..,:?,',4
, r,•• ;i ,':'
,s'r,
‚ 9:: " /,'P. P:N4"'4":'.1,
Y ,' 1 ,'', -. 1J:,..' .. !',''''''.,... 11 ! fI I'Y
....!, k, ...d ł -r. !,
1
:' 44:
;,.. ''..:/' ,! •..'1 .'i... ' '' ' '....
.'P
. r.
,-
■
.;..,,, .-...'„,-..\!
r ; .1,
k .%, . i
,
4...--"'
..2
,.' -gok; 4. .---
' P•
i i
r . W f'il :
''
'. ,g.'.... '.10,.... ..:'..,. •' ii.i.11, ..,.]''...-:r;,.:.4.1
'.-,'....›..,•'''•,:'....:'.%
:/::
.2"
-•':; -,.::,':4111143.1:1':q
11 :-.1111'; ':''. . --17.. ii.
,.., 5.
:ij
:ft!:!INi
,!.,,: , i..
i*.
'
. •' ..,'----
.....-
411:11:r.:' ."-:;''' '4.'1. ''''. < -';', T:i,
r.: i '''-•'''''''.:!'. :....4'11"11;"'",::;.;-.11/•
''.i!'..%.
.'
:-.'''-'': :1:"
:"..,•1'' l'",.=:'"..1.::' •' •;41.'-, 1' :: 1:. l'ill'ilill:'111
-....,
....1' i ..-..,"'" '''-'".'4r- p„... ,, ,.1"4 ,;4,,'`'-'
,-•
, . .
• ,..
.. -.. -'' •:.1,-,.. ,..;. '''..,f0•
(r ; -; " ł • ••• ,,
-- ... •
_,,•,:: ,..,'.• ,...
,,, : •
*
.,_ • ł
.:,,.. . ;:LII,
■`'
"•, "'.
41
•
.'" • •
,.
•"` .....- _,. ,-.-_, :. •i -8`',
\
.I . • •'' !.
. .., . d,...,
' ': ..-,.
• 5--'..- ".--''''!
,....4
. lb • " '# .,
■4
•
" 1[1, r
.
.,... -.
-
,, 9.ia
..1.
....
•
4'
'', ii 9,,,
•
•
.4.1.5
•
•
• . •
1, - •Ii' z ,.•-•' --r.; ■ o'' 'I I ,.' ".z.... ')r .:
'14 '
. ..'.',
11'
■ li'i - I fir=. li-
' kr.... ,, .,:. ''...
'
ki
•
4
i O p4 1\ ! . pi;kł
%-
..../
.
•
`
11,
U
i'
:: 1, -11j; LIII II , iii."... , , 'i ,
'.::1,141 1 ''.. ------.•'-' a•rtfii- -mz
§91 '1 I• , ---;:f i Minli 21 '
- .;.444
,,.!i
-•i
i
. -.
, ' +,
rs
4
1 .',0?»W'r
P
IL; 44:,' .1 4 il 4/.;J....i
i lli
.....- i ....• 1. •-... Iii;
*(.«
' ,.. , „i
ko
J
) .'9 1 .' -=/,,,V/9f" - ''•
.••i i
1,11 ', ' .4
. ' .:'''''r. '-'.;,.",-. C: . •,•
ł , I .4
Si
wł
,!'
, r )4. '•„4. ! ,
l
- , ".
..di' .1
'...iM1 ,0r,'
• 1:#
i 1, - ,....,-,..-.F:, r • .o, I ". ...$
. ! . o. '. ' . 5.
' ir ''. :*''ku t> • - " ii i.'"''
• ' '''' Sir " 1
,1
i )
, II • ' ;1t 1- '
.,..,..,, ' I .I'Y.f..:- ..
r#`,..',. "-"il':''
'' i z''.1 ,,' f,:f.I .'",: * '' '.•••,9'
- " ;.•'' .rr'../. '
.,: ',.',!',% ł
'!, 'i
!
0'
-''' `• '...` •
"' I ' •
;'. . ,Iir.,4,.,•,.-4.. ,,-, •114':::. , •t ł • •
I
' V -'. ' i,.
'0.i.
s ' .,,‚., . ,,-'.
,. •
.
„
-'4.7,1.41k:
.,..> ,
;
ii
•••
,,;4..-
.■ + '
., : :... 111 ,,4,, ,
.. J ..., fv,.. ,. i
0
.. :.
.ii...i:..00 ! .1 1 44LV-• -H.. ,'N; 4. :',.:;
--..# ....
0;,.
.1_ f 4
111 - 1) •
''..._.•••• .
'. ". O • '' " 'ii" ' ;
ł ° "f1/. ".,. .g.''
. . ...,"4,i,...-,;'.4
1,, ,,.. . , ... •"...':
v.g,,. . ., ' -'',-*--•••
••...,,. .•.„, 4, „,, ,, •f. i ;i,- • .. .r ' . ,.•....,,
_4' sl,'.? ! ,,.. „),1 , , ,..ri,,,
..... '...,,
,.. ; . • .,.,...,,...
, ,,,F4'.,,.
, ,,w,
,.ir , r , .,,,,,
N . . .1 ,' . p : ' , :jii,. . ' "i .T, p • d't . . .'1, , . ,:,'
.' • ; • "
1 , .; ..i , , ,r .,,, ,„' - ',,L7..!,' .,•,' .,?:;of.
.
•
:
'
,
"
,
:
,
.k;',.....-"
,
;,-.
...:e:r
:]]
i
. - ' !'" I ' r . •-'^ , '.. .
,,, ,N,,
-, '....._' -, 4-i -.'
'r , ..;:..;'. . (r",),* 44";;;,,
.... • , ■ •• i,, 9. "., :•A„ '9.., ,
il
■, ....,' I', '.
.
'rr;:■7 .4.0
'. .
i■
',.i
-"x`.., ]
' r'''.
^Ikr
' Lił• ':rk;i 41-.'
r- " •
d
an
...d
i , y'N. • F O
' 4. .,.. .
c
■-• 1
te
..,,,,, , , .„ ,.."..,,,,,_
.' Or !:-,,•
.•
'"
- ' . 43
' '..'' .4,.,
'44:0-;:i'' 'P.! i, di ł ,1,'1 . 1'.,0:r . -. ' . ". Aki.-.' '...-<lr-' ,';''1. 4.- ''''', :-:*
,..!, *' ' ' '--4
.r9 '''
' ,'. •'
ć
.1'
:
P, '
i ' '•'' r- ' ' v.....11'. t ,. , ! , : ,..), ,,44:5,4,14,':
11k"'.•••• ".! '', ''.11• • ••• .10 ,•1.3•1 • i ' '.. ..., •,.,,. ••,,• (1.. . - • L , 9 , 9.' •
.1•
_• if :
. .... s ."5
,
.-,,,r". ''...., ;- .. ^
of,-:....#,4.';:‚,' 't • o pk...:..,..','4''!.'
, ,. b-M? }
•,4,
•
./ F ,......., ;1. 5 ;,/•
,»•%.1•ii
.!il.'
,
'',_
...:29.''.,:•..
•"4' 'Ib?' .., - • I,.....
_,.• ..,,
, ,.kw.
i ,/, ...,
IIIL '
• - r . ,Jf' .4';';'-•-• -;ifisT! ( ' i f T'. -;',•'' ■Ifl. %. i • ' r ;':' • . ...
1
. 0.'•
. .';.
9
P',.,0f, ' !,,
;..,:. ',.''x'::.i.,; •.'''
.
ł 'a'
1..
.
' ; •
1 iir 4 L I .
4
titu
- '4'' . '4;4, , ..
I
s
In
a
wd
. d f'
4 ' - .''' •I'' t;:f.5 ' .!P.. j
•• -Pr -
..-
• -'.---
I'1"
4° ILI: '1L .4.'''' :3.:' .S
si !..'il1• '11r-''
' ''-''' ':"IJ I':4•
4'i:1
L.::' ''".'4
..'''
.'...
:•
• •••t-- .".. .1-
'
.rm . , ~i' ular....14...i'Itir.C«."' u.1
'1~, -
' '1'
,,[1.1,1,11,`..,..:inr.P....n.......«...~.1%
"'"'""..
us
M
TYPOWA WAQTOWN1A NA WESTERPLATTE
..
....----
';''''; ,.;
_..,:,.. , .
'''''.
'
-.
=.»,,,
..,,,T.
- - •
." . i,li i : ;10` - .
1:
ffe,:A
IF.iii
11■
"grill;~
, 11 11
ig
•
m
eu
e
Th
h
lis
Po
s
In
te
titu
d
an
ki
rs
ko
Si
m
eu
us
M
5
KOSZARY WESTERPLATTE
\(S. N 52
Th
RYS. N-Q6
e
lis
Po
SKALA 1:100
5 CHE MAT KONSTRUKCJI SZKIELETOWEJ KOSZAR_
WES TERPLATTE, PRZEZNACZONEJ NA ZNISZCZENIE DLA
ZAkEZPIECZNIA SCHRONU W SU i - ERENACI-1 .
,PQ ZEK R(53 PION CMV
h
J
+ 9 So
s
In
te
titu
d
an
rs
Ok
ko
Po Z I OM
Si
2.oc
ki
ON
1
us
M
77_ _7
77
_7
m
eu
e
Th
,(j( 1-1E1147- 5laci
KA-I31.0)-./E
s
Po
j*fidr 14 ESTE r pj. ATTE
P(-) ‚4, C. 2
r( TE
h
lis
s
In
te
titu
d
an
5
c:;-.
L a2
-
Si
3i
x
C YJ NID —A
P," 4'
^1.1.N:i
r)--1 o )ini
ki
rs
ko
m
eu
us
M