"Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Miasta Brodnicy na lata

Transkrypt

UCHWAŁA NR VIII/53/2015
RADY MIEJSKIEJ W BRODNICY
z dnia 30 czerwca 2015 r.
w sprawie przyjęcia "Planu gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Miasta Brodnicy na lata 2015-2020"
w ramach projektu pn. „Działania na rzecz opracowania Planu gospodarki niskoemisyjnej dla Miasta
Brodnicy”, realizowanego zgodnie z umową nr POIS.09.03.00-00-095/13, współfinansowanego ze środków
Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 20072013)
Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 6 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2013 r.
poz.594 z późn. zm.),1) Rada Miejska uchwala, co następuje:
§ 1. Przyjmuje się i wdraża do realizacji "Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Miasta Brodnicy na lata
2015-2020" w ramach projektu pn. „Działania na rzecz opracowania Planu gospodarki niskoemisyjnej dla Miasta
Brodnicy”, realizowanego zgodnie z umową nr POIS.09.03.00-00-095/13, współfinansowanego ze środków
Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2007-2013)
w brzmieniu stanowiącym załącznik do uchwały.
§ 2. Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Brodnicy.
§ 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.
Przewodniczący Rady
Miejskiej
Roman Pawlak
1) Zmiany
teksty jednolitego wymienionej ustawy został ogłoszony w Dz. U. z 2013 r.. poz. 645 i poz.1318 oraz z 2014 r.
poz.379 i poz.1072.
Id: A506E121-DC84-481F-A96E-7749E6473898. Uchwalony
Strona 1
Załącznik do Uchwały Nr VIII/53/2015
Rady Miejskiej w Brodnicy
z dnia 30.06.2015 r.
PLAN GOSPODARKI
NISKOEMISYJNEJ
DLA GMINY MIASTA BRODNICY NA LATA
2015 – 2020
Z Programem Ograniczenia Niskiej Emisji
Gmina Miasta Brodnicy
Czerwiec 2015 r.
Strona 2
Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Miasta Brodnicy
Opracowanie:
Centrum Doradztwa Energetycznego Sp. z o.o.
Siedziba:
Ul. Gen. Ziętka 2
43-180 Orzesze
Biuro:
ul. Krakowska 11
43-190 Mikołów
tel: 32 326 78 16
e-mail: [email protected]
Zespół autorów:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Aurelia Ćmiel
Agnieszka Kopańska
Klaudia Moroń
Michał Mroskowiak
Wojciech Płachetka
Ewelina Tabor
Artur Twardowski
Kierownictwo Projektu
Ewelina Tabor
Strona 3
1. Spis treści
1.
Spis treści..................................................................................................................................................................... 3
2.
Streszczenie ................................................................................................................................................................ 5
3.
Cel i zakres opracowywania ................................................................................................................................ 8
4.
Interesariusze ......................................................................................................................................................... 10
5.
Strategia i dokumenty strategiczne ............................................................................................................... 11
6.
7.
5.1.
Wymiar krajowy .......................................................................................................................................... 11
5.2.
Wymiar regionalny ..................................................................................................................................... 16
5.3.
Wymiar lokalny ............................................................................................................................................ 18
Charakterystyka Miasta Brodnica .................................................................................................................. 24
6.1
Położenie i warunki naturalne Gminy Miasta Brodnicy.............................................................. 24
6.2
Walory przyrodniczo-turystyczne. ...................................................................................................... 26
6.3
Walory turystyczne..................................................................................................................................... 28
6.4
Analiza otoczenia społeczno- gospodarczego. ................................................................................ 31
6.5
Stan gospodarki............................................................................................................................................ 34
6.6
Rolnictwo ........................................................................................................................................................ 38
6.7
Sytuacja mieszkaniowa ............................................................................................................................. 39
6.8
Gospodarka wodno- ściekowa ............................................................................................................... 40
6.9
Infrastruktura techniczna ........................................................................................................................ 41
Bilans emisji ............................................................................................................................................................ 48
7.1
Transport ........................................................................................................................................................ 48
7.2
Energia elektryczna .................................................................................................................................... 57
7.2.1
Prognoza zużycia energii elektrycznej do roku 2020 ......................................................... 59
7.3
Oświetlenie publiczne ............................................................................................................................... 60
7.4
Zapotrzebowanie na ciepło ..................................................................................................................... 61
7.4.1
7.5
Prognoza zużycia energii cieplnej do roku 2020 .................................................................. 65
Zaopatrzenie w gaz ..................................................................................................................................... 66
8.
Wnioski z analizy................................................................................................................................................... 68
9.
Metodologia doboru działań............................................................................................................................. 69
10. Potencjał redukcji emisji .................................................................................................................................... 71
11. Specyfika poszczególnych metod redukcji emisji .................................................................................... 72
Strona 4
11.1
Energetyka wiatrowa................................................................................................................................. 72
11.2
Energetyka słoneczna ................................................................................................................................ 76
11.3
Odnawialne źródła energii - zestawienie .......................................................................................... 79
11.4
Termomodernizacja ................................................................................................................................... 80
12. Działania na rzecz gospodarki niskoemisyjnej ......................................................................................... 83
13. Monitoring i ewaluacja działań .....................................................................................................................116
14. Uwarunkowania realizacji działań...............................................................................................................118
15. Źródła finansowania ..........................................................................................................................................120
15.1
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2014-2020..............................................120
15.2
Regionalny Program Operacyjny Województwa Kujawsko- Pomorskiego ......................122
15.3
Środki NFOŚiGW ........................................................................................................................................122
16. Program Ograniczania Niskiej Emisji .........................................................................................................125
16.1
Informacje o opracowaniu .....................................................................................................................125
16.2 Zgodność z dokumentami strategicznymi - Program ochrony powietrza dla strefy
kujawsko-pomorskiej.............................................................................................................................................126
16.3
Zakres działań przewidziany w Programie Ochrony Powietrza............................................133
16.4
Wynik inwentaryzacji ..............................................................................................................................135
16.5
Planowane działania sprzyjające ograniczaniu niskiej emisji ................................................138
16.6
Planowany rezultat działań ...................................................................................................................143
16.7
Podsumowanie i wnioski .......................................................................................................................143
17. Spis rysunków ......................................................................................................................................................143
18. Spis Tabel................................................................................................................................................................146
Strona 5
2. Streszczenie
Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Miasta Brodnicy jest dokumentem strategicznym,
wpisującym się w realizację postulatów zawartych w Założeniach do Narodowego Programu
Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej do których należą:
 Rozwój niskoemisyjnych źródeł energii.
 Poprawa efektywności energetycznej.
 Poprawa efektywności gospodarowania surowcami i materiałami.
 Rozwój i wykorzystanie technologii niskoemisyjnych.
 Zapobieganie powstawaniu oraz poprawa efektywności gospodarowania odpadami.
 Promocja nowych wzorców konsumpcji.
Wdrożenie zapisów Planu gospodarki niskoemisyjnej ma wpłynąć na poprawę stanu środowiska
i jakości życia mieszkańców miasta poprzez kontynuację rozpoczętych działań w zakresie
termomodernizacji, rozbudowy sieci ciepłowniczej, zmniejszenia energochłonności oświetlenia
ulicznego jak również podjęcie nowych inwestycji w obszarze odnawialnych źródeł energii.
Dokument składa się z trzech bloków tematycznych:
 Analizy otoczenia i uwarunkowań prawnych,
 Części inwentaryzacyjnej,
 Planu działań,
W części poświęconej analizie otoczenia i uwarunkowań prawnych wykazano zgodność planu z
dokumentami strategicznymi oraz aktami prawnymi na szczeblu unijnym (dyrektywy
składające się na pakiet klimatyczno-energetycznym), krajowym (zgodność z Założeniami do
Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej) oraz lokalnym. Umiejscowiono
zatem w tym elemencie Plan Gospodarki Niskoemisyjnej w przestrzeni normatywnej. Następnie
dokument opisuje otoczenie i przestrzeń środowiskową oraz specyfikę Miasta w odniesieniu do
takich elementów jak zmiana liczby ludności, ilości podmiotów gospodarczych, potencjał
wykorzystania odnawialnych źródeł energii, sytuacji mieszkaniowej, czy stan infrastruktury
technicznej. Celem przeprowadzenia tej części analizy, jest próba identyfikacji obszarów
problemowych oraz obszarów o największym potencjale, a także prognozowanego kierunku
rozwoju miasta. Bowiem elementy takie jak:
a)
Gęstość zaludnienia,
Strona 6
b)
Ilość gospodarstw domowych,
c)
Ilość podmiotów gospodarczych działających na terenie miasta,
f)
Szlaki tranzytowe przebiegające przez teren miasta,
g)
Ilość pojazdów zarejestrowanych na terenie miasta,
h)
Ilość i stan techniczny obiektów publicznych,
i)
Obecność zakładów i linii ciepłowniczych,
są czynnikami które determinują poziom emisji i zanieczyszczeń.
Diagnoza, która płynie z tego elementu, wskazuje, iż w Mieście utrzymuje się tendencja
wzrostowa w zakresie rozwoju społeczno-gospodarczego, szczególnie w porównaniu do miast o
podobnym potencjale. Roście liczba ludności, wzrasta liczba mieszkań oraz ich powierzchnia.
Rośnie również ilość podmiotów gospodarczych działających na terenie miasta. Zwiększa się
również liczba pojazdów zarejestrowanych na terenie gminy.
Te pozytywne wskaźniki gospodarcze i społeczne rodzą jednakże obawy o stan powietrza na
terenie Miasta – niska emisja z pieców węglowych oraz rosnące natężenie ruchu to istotne
czynniki wpływające na poziom zanieczyszczeń w powietrzu. Ostatnim elementem analizy
otoczenia, jest wskazanie potencjalnych źródeł finansowania inwestycji.
Drugim blokiem opracowania, jest inwentaryzacja emisji, w której prezentowany jest raport z
obliczeń poziomu emisji dwutlenku węgla na terenie Miasta. Inwentaryzacja została
przeprowadzona według stanu na koniec roku 2013, z prognozą do roku 2020 oraz
odniesieniem do lat wcześniejszych tj. roku 2000. Wybór lat w inwentaryzacji podyktowany był
dostępnością danych, niezbędnych dla przeprowadzenia stosownych obliczeń. Wynikiem
inwentaryzacji jest tzw. bilans emisji wskazujący źródła emisji z tytułu zużycia poszczególnych
paliw i energii.
Strona 7
W ostatnim bloku opracowania wskazano działania, które mogą stanowić remedium, na rosnącą
emisję CO2 na terenie miasta. W działaniach tych można odnaleźć obszary adresowane zarówno
do mieszkańców i przedsiębiorców (w szczególności w obszarze zastosowania odnawialnych
źródeł energii, zmiany wykorzystywanych źródeł ciepła), jak i bezpośrednio do władz miasta
(termomodernizacje obiektów publicznych, działania związane z komunikacją miejską i
transportem).
Strona 8
Działania scharakteryzowano pod kątem efektu ekologicznego oraz szacunkowego kosztu.
Osobną część opracowania poświęcono analizie poszczególnych technologii i rozwiązań, w celu
przybliżenia
zainteresowanym
osobom
podstawowych
informacji
z
zakresu
działań
sprzyjających redukcji emisji.
3. Cel i zakres opracowywania
Plan gospodarki niskoemisyjnej (PGN) to dokument strategiczny szczebla lokalnego obejmujący
całkowity obszar Gminy Miasta Brodnicy. Na jego treść składa się analiza stanu obecnego
diagnozująca obszary problemowe, a także poziom emisji dwutlenku węgla z obszaru gminy
oraz plan działań koncentrujący się na działaniach niskoemisyjnych i efektywnie
wykorzystujących zasoby, w szczególności poprawie efektywności energetycznej oraz
wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii.
W perspektywie europejskiej PGN sprzyjać powinien spełnieniu celów określonych w pakiecie
klimatyczno-energetycznym1 oraz strategii „Europa 2020”.2 tj.:

redukcji o 20% emisji gazów cieplarnianych w stosunku do poziomu emisji z 1990 r.;

zwiększenia o 20% udział energii odnawialnej w finalnej konsumpcji energii (dla Polski
wskaźnik ten został obniżony do 15 %);

zwiększenia o 20% efektywności energetycznej w stosunku do scenariusza business as
usual3.
Pakiet klimatyczno – energetyczny jest próbą zintegrowania polityki klimatycznej i energetycznej całej
Unii Europejskiej. W skład pakietu wchodzi szereg aktów pranych i założeń dotyczących redukcji emisji
gazów cieplarnianych, zwiększenie efektywności energetycznej, promocji energii ze źródeł odnawialnych
m.in.:

Dyrektywa 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 października 2003 r.,
zmieniona dyrektywą 2009/29/WE,

Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2009/406/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r.
2 „Europa 2020” jest strategią rozwoju społeczno – gospodarczego Unii Europejskiej obejmującą okres do
2020 roku. Jest to dokument przedstawiający cele rozwoju Unii Europejskiej pod względem społeczno –
gospodarczym, przy uwzględnieniu założeń zrównoważonego rozwoju. Przez rozwój zrównoważony
należy rozumieć taki wzrost gospodarczy w którym zachowana jest wszelka równowaga pomiędzy
środowiskiem naturalnym a człowiekiem. W strategii Europa 2020 „ustalono pięć nadrzędnych celów,
które UE ma osiągnąć do 2020 roku. Obejmują one zatrudnienie, badania i rozwój, klimat i energię,
edukację, integrację społeczną i walkę z ubóstwem.
3 Termin Business as Usual określany jest jako scenariusz referencyjny, oznacza on perspektywę rozwoju
gospodarczego w dotychczasowym, najbardziej standardowym kształcie bez wpływu wydatków na
dedykowane działania inwestycyjne.
1
Strona 9
Na płaszczyźnie regionalnej, działania przewidziane w PGN zmierzać powinny do poprawy
jakości powietrza na obszarach, na których odnotowano przekroczenia jakości poziomów
dopuszczalnych stężeń w powietrzu i realizowane są programy ochrony powietrza oraz plany
działań krótkoterminowych.
W ujęciu lokalnym zadaniem Planu jest natomiast uporządkowanie i organizacja działań
podejmowanych przez gminę sprzyjających redukcji emisji pyłów oraz dwutlenku węgla, wraz
ze wskazaniem potencjalnych źródeł ich finansowania.
Szczególną częścią opracowania jest Program Ograniczania Niskiej Emisji (PONE), skupia się on
problemach emisji zanieczyszczeń powstających na wskutek spalania paliw w procesach
grzewczych w budynkach mieszkalnych i stanowi uszczegółowienie zapisów Planu Gospodarki
Niskoemisyjnej w tym zakresie. Został on jednakże wyodrębniony z treści głównego
opracowania tak aby ułatwić monitoring i aktualizację proponowanych w nim działań.
Celem przyjęcia i wdrożenia do realizacji Planu Gospodarki Niskoemisyjnej, jest stworzenie
podstaw do podejmowania (również poprzez pozyskanie finansowania zewnętrznego)
przedsięwzięć w obszarach:

Wykorzystania odnawialnych źródeł energii,

Redukcji emisji zanieczyszczeń do atmosfery,

Poprawy efektywności energetycznej.
Aby Plan nie pozostał zbiorem pustych postulatów, konieczne jest przeniesienie tych ogólnych
postulatów na płaszczyznę konkretnych wartości i wskaźników, które pozwolą określić w jakim
kierunku podąża realizacja Planu.
W czasie prowadzenia inwentaryzacji emisji gazów cieplarnianych analizie poddawana jest
emisja w stanie obecnym oraz w ujęciu historycznym. Na tej podstawie sporządzana
jest prognoza na rok 2020 w tzw. scenariuszu Business As Usual („biznes jak zwykle”), czyli
w wariancie najbardziej typowym, zakładającym kontynuację dotychczasowych trendów.
W stosunku do scenariusza Business As Usual realizacja wszystkich działań wskazanych
w PGNie i w pełnym zakresie przyniosłaby zatem następujące rezultaty:

4,1 % redukcji emisji gazów cieplarnianych do roku 2020 względem scenariusza
Business As Usual,

O 2,18% pp. zwiększenia udziału energii ze źródeł odnawialnych do roku 2020 w ilości
wykorzystywanej energii elektrycznej ogółem,

4,1% redukcji zużycia energii finalnej do roku 2020.
Strona 10
4. Interesariusze
W wyniku przeprowadzonej inwentaryzacji, można stwierdzić, iż problem emisji nie jest
powiązany z jednym kluczowym emitentem, ale jest raczej sumą zróżnicowanych,
rozproszonych źródeł emisji, na którą składa się transport, zużycie energii na potrzeby bytowe,
wykorzystanie ciepła na potrzeby grzewcze, czy też na potrzeby prowadzenia działalności
gospodarczej. Stąd też tylko podjęcie szeroko zakrojonych działań we wszystkich sektorach
pozwoli na osiągnięcie zauważalnych postępów w dziedzinie redukcji zanieczyszczeń i gazów
cieplarnianych emitowanych do powietrza.
Rolę integratora tych działań PGNie odgrywa plan działań poświęcony zarówno inwestycjom
jak i przedsięwzięciom nieinwestycyjnym w szczególności w sektorach o najwyższej
emisyjności. Identyfikujące te sektory możliwe stało się wskazanie grup interesariuszy, czyli
podmiotów do których adresowany jest Plan Gospodarki Niskoemisyjnej, którymi są:
1. Mieszkańcy – Stopień emitowanych przez mieszkańców zanieczyszczeń nie jest
mierzony jedynie stosowanymi paliwami na cele grzewcze, chociaż tzw. niska emisja
(pochodząca z lokalnych kotłowni i domowych pieców grzewczych opalanych w
szczególności,
węglem
oraz
miałem
węglowym)
jest
szczególnie
uciążliwa.
Wykorzystując również inne, pozornie czyste nośniki energii wywiera się negatywny
wpływ na jakość powietrza – wytwarzanie energii elektrycznej oparte jest w Polsce w
przeważającej mierze na węglu, zatem nawet wybierając ogrzewanie elektryczne,
generujemy emisję związaną z wytwarzaniem tej energii.
W związku z powyższym w tym obszarze do mieszkańców skierowano działania z jednej
strony nastawione na redukcję niskiej emisji (modernizacja i likwidacja kotłów
węglowych, montaż kolektorów wspierających ogrzewanie ciepłej wody użytkowej) z
drugiej na wytwarzanie energii elektrycznej w sposób ekologiczny – z wykorzystaniem
odnawialnych źródeł energii. Istotne jest również promowanie wśród mieszkańców
zachowań związanych z oszczędzaniem energii – wykorzystując sprzęty elektryczne o
mniejszym zapotrzebowaniu na energię, obniża się zapotrzebowanie na energię
elektryczną pośrednio doprowadzając do spadku emisji związanej z wytwarzaniem tej
energii.
2. Przedsiębiorcy – działalność komercyjna związana jest przede wszystkim z dużym
wykorzystaniem energii elektrycznej – do zasilenia maszyn i urządzeń, do oświetlenia
pomieszczeń, czy też na potrzeby klimatyzacji, stąd też w stosunku do przedsiębiorców
przewidziano działania związane z wytwarzaniem energii ze źródeł odnawialnych. Co
ważne wykorzystanie OZE musi być przyjazne zarówno środowisku, jak i społeczności
Strona 11
lokalnej, stąd też rekomenduje się wykorzystywanie źródeł o najniższej uciążliwości.
Zatem PGN nie przewiduje na terenie gminy budowy dużych instalacji wiatrowych.
3. Samorząd terytorialny (administracja gminna) i jednostki powiązane – chociaż obiekty
publiczne odpowiadają za stosunkowo niewielką część zużycia paliw i energii na terenie
gminy, to jednakże pełnią istotną rolę w promowaniu zachowań pro środowiskowych.
Realizując inwestycje za zakresu odnawialnych źródeł energii na obiektach takich jak –
szkoły, przedszkola, samorząd może dawać dobry przykład wykorzystania tego rodzaju
technologii, stanowiąc również lokalną bazę referencyjną pozwalającą w praktyce ocenić
opłacalność oraz racjonalność konkretnych rozwiązań. W obszarze komunikacji rolą
samorządu powinno być również promowanie i stwarzanie możliwości do zachowań
sprzyjających wykorzystywaniu alternatywnych form transportu – zwłaszcza poprzez
rozbudowę ścieżek rowerowych czy poprawę jakości komunikacji miejskiej.
4. Osoby i podmioty korzystające z komunikacji samochodowej – gwałtownie w ostatnich
latach rosnąca ilość pojazdów poruszających się po drogach, generuje wiele
negatywnych skutków - zatłoczenie dróg, niedostatek miejsc parkingowych, wypadki
drogowe, zanieczyszczenie powietrza. Kluczowe jest zatem dotarcie do osób
korzystających na co dzień z samochodów aby zmieniały swoje nawyki komunikacyjne,
wybierając alternatywne formy transportu, bądź wdrażając zasady ekonomicznej jazdy
samochodem (ecodrivingu), która pozwala obniżyć ilość spalanego paliwa, a tym samym
emisję.
5. Strategia i dokumenty strategiczne
Plan Gospodarki Niskoemisyjnej wpisuje się w założenia następujących dokumentów
strategicznych:
5.1.
Wymiar krajowy
Gospodarka niskoemisyjna i zwiększenie efektywności energetycznej są przedmiotem planów
i strategii na szczeblu gminnym, wojewódzkim i krajowym. Polska czynnie uczestniczy w
tworzeniu wspólnotowej polityki energetycznej, a także dokonuje implementacji prawodawstwa
z uwzględnieniem warunków krajowych, biorąc pod uwagę ochronę interesów odbiorców,
posiadane zasoby energetyczne oraz uwarunkowania technologiczne wytwarzania i przesyłu
energii. Kwestia efektywności energetycznej jest traktowana w polityce energetycznej kraju
w sposób priorytetowy, a postęp w tej dziedzinie będzie kluczowy dla realizacji wszystkich jej
celów.
Strona 12
„Strategia rozwoju kraju 20204”, jest elementem nowego systemu zarządzania rozwojem kraju,
którego fundamenty zostały określone w znowelizowanej ustawie z dnia 6 grudnia 2006 r. o
zasadach prowadzenia polityki. Dokument ten określa 9 zintegrowanych strategii, służących
realizacji założonych celów rozwojowych, do których należą:

Strategia Innowacyjności i Efektywności Gospodarki,

Strategia Rozwoju Kapitału Ludzkiego,

Strategia Rozwoju Transportu,

Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko,

Sprawne Państwo,

Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego,

Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary wiejskie,

Strategia Rozwoju Systemu Bezpieczeństwa Narodowego RP,

Strategia Zrównoważonego Rozwoju Wsi, Rolnictwa i Rybactwa.
Kluczową rolę z perspektywy Planu Gospodarki Niskoemisyjnej, pełni strategia bezpieczeństwo
energetyczne i środowisko, której głównym celem jest poprawa efektywności energetycznej
i stanu środowiska.
Poprawieniu efektywności energetycznej służyć mają działania podejmowane zarówno
w obszarze wytwarzania energii (w szczególności rozbudowa systemów wytwarzających
energię w skojarzeniu, modernizacja sieci przesyłowych, rozwój odnawialnych i rozproszonych
źródeł wytwarzania energii elektrycznej), jak i w obszarze zużycia energii przez odbiorców
końcowych w których szczególnie istotne jest promowanie oszczędnego korzystania z energii
elektrycznej i cieplnej.
Poprawie jakości powietrza służyć będą działania na rzecz ograniczenia emisji gazów
cieplarnianych oraz pyłów i innych zanieczyszczeń powietrza, zwłaszcza z sektorów najbardziej
emisyjnych (energetyka, transport) i ze źródeł emisji rozproszonych (nieduże zakłady
przemysłowe, małe kotłownie).
Uzupełnieniem ogólnych zaleceń płynących ze „Strategii rozwoju kraju 2020” jest „Polityka
energetyczna Polski do 2030”, precyzująca wyznaczone przez Strategię cele w obszarze
energetyki, wskazując priorytetowe obszary działań, do których należą:
4
Dokument przyjęty uchwałą Rady Ministrów w dniu 25 września 2012 r.
Strona 13

Poprawa efektywności energetycznej,

Wzrost bezpieczeństwa dostaw paliw i energii,

Dywersyfikacja struktury wytwarzania energii elektrycznej poprzez wprowadzenie
energetyki jądrowej,

Rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw,

Rozwój konkurencyjnych rynków paliw i energii,

Ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko.
Wdrożenie proponowanych działań istotnie wpłynie na zmniejszenie energochłonności polskiej
gospodarki, a co za tym idzie zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego. Przełoży się to też na
mierzalny efekt w postaci redukcji emisji gazów cieplarnianych i zanieczyszczeń w sektorze
energetycznym.
Strategie działań w obszarze efektywności energetycznej określa „Krajowy Plan Działań
dotyczący efektywności energetycznej dla Polski 2014”. Na potrzeby Krajowego Planu Działań
przeprowadzono analizę dostępnych i planowanych form wsparcia w perspektywie
inwestycyjnej 2014-2020. Na tej podstawie określono szczegółowe środki wspierania poprawy
efektywności energetycznej, do których należą:
Środki horyzontalne:
1) System zobowiązujący do efektywności energetycznej (białe certyfikaty);
2) Program Priorytetowy: Inteligentne Sieci Energetyczne (ISE);
3) Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 –Rozwój i wdrażanie
inteligentnych systemów dystrybucji na średnich i niskich poziomach napięcia;
4) Kampanie informacyjno-edukacyjne.
Środki w zakresie efektywności energetycznej budynków i w instytucjach publicznych:
1) Fundusz Termomodernizacji i Remontów;
2) System Zielonych Inwestycji. Część 1 - Zarządzanie energią w budynkach użyteczności
publicznej;
3) Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 - Wspieranie efektywności
energetycznej, inteligentnego zarządzania energią i wykorzystania odnawialnych źródeł energii
w infrastrukturze publicznej, w tym w budynkach publicznych i w sektorze mieszkaniowym;
4) Dopłaty do kredytów na budowę domów energooszczędnych;
Strona 14
5) Program Operacyjny PL04 –„Oszczędzanie energii i promowanie odnawialnych źródeł
energii” w ramach Mechanizmu Finansowego EOG w latach 2009-2014 (obszar nr 5 –
efektywność energetyczna i obszar nr 6 – energia odnawialna);
6) System Zielonych Inwestycji. Część 5 - Zarządzanie energią w budynkach wybranych
podmiotów sektora finansów publicznych;
7) Poprawa efektywności energetycznej. Część 2 - LEMUR - Energooszczędne Budynki
Użyteczności Publicznej;
8) Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko (POIŚ) 2007-2013 (Działanie 9.3) Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej;
9) Efektywne wykorzystanie energii. Część 6 – SOWA - Energooszczędne oświetlenie uliczne;
10) Regionalne programy operacyjne na lata 2014-2020.
Strona 15
Środki efektywności energetycznej w przemyśle i MŚP:
1) Wsparcie przedsiębiorców w zakresie niskoemisyjnej i zasobooszczędnej gospodarki. Część 1
- Audyt energetyczny/elektroenergetyczny przedsiębiorstwa;
2) Wsparcie przedsiębiorców w zakresie niskoemisyjnej gospodarki i zasobooszczędnej
gospodarki. Część 2 - Zwiększenie efektywności energetycznej;
3) Program dostępu do instrumentów finansowych dla MŚP (PolSEFF);
4) Poprawa efektywności energetycznej, Część 4 – Inwestycje energooszczędne w małych
i średnich przedsiębiorstwach;
5) Program POIŚ 2007-2013 (Działanie 9.1) - Wysokosprawne wytwarzanie energii;
6) Program POIŚ 2007-2013 (Działanie 9.2) - Efektywna dystrybucja energii;
7) Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 (Priorytet Inwestycyjny 4.ii.) –
Promowanie efektywności energetycznej i korzystania z odnawialnych źródeł energii
w przedsiębiorstwach;
Środki efektywności energetycznej w transporcie:
1) Program POIŚ 2007-2013 (Działanie 7.3) – Transport miejski w obszarach metropolitalnych
i (Działanie 8.3) – Rozwój inteligentnych systemów transportowych;
2) System Zielonych Inwestycji. Część 7 - GAZELA – Niskoemisyjny transport miejski;
3) Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2014-2020;
Efektywność wytwarzania i dostaw energii
1) Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 - Promowanie strategii
niskoemisyjnych dla wszystkich rodzajów terytoriów, w szczególności dla obszarów miejskich,
w tym wspieranie zrównoważonej multimodalnej mobilności miejskiej i działań adaptacyjnych
mających oddziaływanie łagodzące na zmiany klimatu;
Strona 16
2) Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 - Promowanie wykorzystywania
wysokosprawnej kogeneracji ciepła i energii elektrycznej w oparciu o zapotrzebowanie na
ciepło użytkowe.
Środki wspierania przedsięwzięć poprawy efektywności energetycznej koncentrują się
w szczególności wokół Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020. Jednym
z obszarów kluczowych tego programu jest wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną
we wszystkich sektorach, zakłada się bowiem, że najbardziej oszczędnym sposobem redukcji
emisji jest efektywne korzystanie z istniejących zasobów energii. W Polsce obszary, które
wykazują największy potencjał poprawy efektywności energetycznej to budownictwo (w tym
publiczne i mieszkaniowe), ciepłownictwo oraz transport, dlatego też wokół nich koncentrują
się wspierane w ramach POiŚ 2014-2020 priorytety inwestycyjne do których należą:

wspieranie wytwarzania i dystrybucji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych;

promowanie efektywności energetycznej i korzystania z odnawialnych źródeł energii
w przedsiębiorstwach;

wspieranie
efektywności
energetycznej,
inteligentnego
zarządzania
energią
i wykorzystania odnawialnych źródeł energii w infrastrukturze publicznej, w tym
w budynkach publicznych, i w sektorze mieszkaniowym;

rozwijanie i wdrażanie inteligentnych systemów dystrybucji działających na niskich
i średnich poziomach napięcia;

promowanie
strategii
niskoemisyjnych
dla
wszystkich
rodzajów
terytoriów,
w szczególności dla obszarów miejskich, w tym wspieranie zrównoważonej
multimodalnej mobilności miejskiej i działań adaptacyjnych mających oddziaływanie
łagodzące na zmiany klimatu;

promowanie wykorzystywania wysokosprawnej kogeneracji ciepła i energii elektrycznej
w oparciu o zapotrzebowanie na ciepło użytkowe.
5.2. Wymiar regionalny
Kujawsko- Pomorski Regionalny Program Operacyjny 2014-2020.
Oś priorytetowa 4 Efektywność energetyczna i gospodarka niskoemisyjna w regionie, zawarta
w Regionalnym Programie Operacyjnym odpowiada celowi tematycznemu 4. Wspieranie
przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach, który został sformułowany
w Rozporządzeniach Komisji Europejskiej.
W ramach tego celu, realizowane będą priorytety inwestycyjne takie jak:

4.1. Promowanie produkcji i dystrybucji odnawialnych źródeł energii,
Strona 17

4.2. Promowanie efektywności energetycznej i użycia OZE w przedsiębiorstwach,

4.3. Wspieranie efektywności energetycznej i wykorzystywania odnawialnych źródeł
energii w budynkach publicznych i sektorze mieszkaniowym,

4.5. Promowanie strategii niskoemisyjnych dla wszystkich typów obszarów,
w szczególności na obszarach miejskich, w tym wspieranie zrównoważonego
transportu miejskiego oraz podejmowania odpowiednich działań adaptacyjnych
i mitygacyjnych.
Wsparcie, w ramach działania osi priorytetowej 4 koncentruje się na: wzroście znaczenia
inteligentnego i ekologicznego transportu publicznego, zwiększeniu udziału odnawialnych
źródeł energii w bilansie energetycznym województwa, wzroście efektywności energetycznej
budynków użyteczności publicznych a także polepszeniu efektywności energetycznej mikro,
małych i średnich przedsiębiorstw.
Priorytet inwestycyjny 4.1: Promowanie produkcji i dystrybucji odnawialnych źródeł energii
Celem tego priorytetu jest zwiększenie udziału energii ze źródeł odnawialnych w regionalnym
bilanse zużycia energii. Będzie on realizowany dzięki inwestowaniu w infrastrukturę
wytwarzającą
energię
pochodzącej
z
OZE
wraz
z
jej
podłączeniem
do
sieci
dystrybucyjnej/przesyłowej. Biorąc pod uwagę również programy krajowe, wspierane będą:

Projekty związane z produkcją energii elektrycznej,

Projekty związane z produkcją energii cieplnej,

Projekty związane z efektywną dystrybucją ciepła z OZE,

Projekty związane z budową instalacji do produkcji biokomponentów i biopaliw,

Projekty związane z budową czy modernizacją zakładów do produkcji urządzeń OZE.
Priorytet
inwestycyjny
4.2:
Promowanie
efektywności
energetycznej
i
użycia
OZE
w przedsiębiorstwach
Celem tego priorytetu jest poprawienie efektywności energetycznej mikro, małych i średnich
przedsiębiorstw. Popierane będą przedsięwzięcia związane z energooszczędnymi urządzeniami
i technologiami produkcji, które przyczyniają się do zmniejszenia strat energii elektrycznej,
ciepła, wody oraz systemy zarządzania energią. Wspierane będą również projekty, które
wytwarzaną energię z OZE wykorzystują do funkcjonowania przedsiębiorstw.
Priorytet
inwestycyjny
4.3:
Wspieranie
efektywności
energetycznej
i
wykorzystywania
odnawialnych źródeł energii w budynkach publicznych i sektorze mieszkaniowym
Strona 18
Celem tego priorytetu jest zwiększenie efektywności energetycznej budynków użyteczności
publicznej. W ramach tego działania realizowana będzie całkowita modernizacja energetyczna
budynków należących do użyteczności publicznej.
Priorytet inwestycyjny 4.5: Promowanie strategii niskoemisyjnych dla wszystkich typów obszarów,
w szczególności na obszarach miejskich, w tym wspieranie zrównoważonego transportu miejskiego
oraz podejmowanie odpowiednich działań adaptacyjnych i mitygacyjnych
Celem szczegółowym działania 4.5 jest doprowadzenie do wzrostu znaczenia transportu
publicznego przy jednoczesnym ograniczaniu używania indywidualnych środków transportu
samochodowego. Planowane do realizacji przedsięwzięcia w ramach tego priorytetu to:

Zakupienie środków transportu dla obsługi mieszkańców lub modernizacja starych
przewoźników,

Wspieranie inteligentnych systemów transportowych,

Wspieranie innych inwestycji, które przyczynią się do wzrostu znaczenia transportu
publicznego.
5.3. Wymiar lokalny
Miasto Brodnica wdraża obecnie szereg programów i strategii rozwoju, są to między innymi:

„Plan Gospodarki Odpadami dla Miasta Brodnica na lata 2008-2011 z perspektywą na
lata 2012-2015”

„Program Ochrony Środowiska dla Miasta Brodnica na lata 2008-2011 z perspektywą na
lata 2012-2015”

„Strategia rozwoju Miasta Brodnicy”

„Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Brodnica na lata 2007-2014”
Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Miasta Brodnica wyznacza cele strategiczne, których
realizacja doprowadzi do ograniczenia zużycia energii oraz zmniejszenie emisji na terenie
gminy.
W przytoczonych strategiach, mimo iż nie dotyczą bezpośrednio tematu gospodarki
niskoemisyjnej, zadania wyznaczane do realizacji w ich ramach mogą prowadzić, pośrednio lub
bezpośrednio do celów określonych w niniejszym planie.
„Program Ochrony Środowiska dla Miasta Brodnica na lata 2008-2011 z perspektywą na lata
2012-2015”
Strona 19
Odnosząc się do poszczególnych sfer środowiska w Programie Ochrony Środowiska dla Miasta
Brodnica określone zostały cele i zadania, które przyczynią się zrównoważonemu rozwojowi
miasta.
Gospodarka wodno- ściekowa.
Celem ekologicznym w tej sferze jest modernizacja infrastruktury wodno- ściekowej, co
doprowadzi do lepszej ochrony środowiska oraz poprawi warunki życia mieszkańców.
Zasoby przyrodnicze.
W sferze zasobów przyrodniczych, za cel ekologiczny postawiono sobie zachowanie, właściwe
wykorzystanie oraz przywracanie do stanu właściwego składników przyrody czy ekosystemu.
Zadania, które w tej sferze działalności zostały podjęte to między innymi:

Wykorzystywanie walorów przyrodniczych miasta oraz promocja rekreacji,

Utrzymanie czystości w miejscach o większym natężeniu ruchu turystycznego,

Ustanawianie nowych form ochrony przyrody,

Rewitalizacja i tworzenie nowych terenów zieleni miejskiej.
Powierzchnia ziemi.
Za cel ekologiczny w tej strefie postawiono ograniczenie przekształceń ziemi w wyniku
eksploatacji kopalin oraz zmniejszenie uciążliwości związanych z istnieniem zdegradowanego
nieużytku.
Zadania, które zostały podjęte w tej sferze działalności to między innymi:

racjonalne pozyskiwanie kopalin,

zapobieganie degradacji gleb,

likwidacja wszystkich „dzikich” miejsc składowania odpadów.
Wody powierzchniowe i podziemne.
Celem ekologicznym w tej strefie jest zapewnienie wystarczającej ilości wody o odpowiedniej
jakości użytkowej a także ochrona przed powodzią.
Zadania, które w tej strefie zostały określone to między innymi:

bieżąca modernizacja stacji uzdatniania wody,

przeprowadzenie akcji edukacyjno- informacyjnej dot. Optymalizacji zużycia wody,

rekultywacja jeziora,

modernizacja i/ lub rozbudowa oraz utrzymanie w sprawności urządzeń melioracyjnych.
Powietrze atmosferyczne.
Strona 20
W tej sferze działalności, cel ekologiczny został określony, jako utrzymanie standardów jakości
powietrza, redukcja emisji pyłów, gazów i odorów.
Zadania, które zostały podjęte to między innymi:

zachęcanie do modernizacji urządzeń technologicznych,

promowanie i wprowadzanie energii odnawialnej na terenie miasta oraz intensywna
gazyfikacja miasta,

kontrola przedsiębiorstw w zakresie emisji pyłów i gazów do powietrza,

promowanie nowych nośników energii ekologicznej, pochodzących z OZE,

edukacja ekologiczna społeczeństwa,

termomodernizacja budynków prywatnych i obiektów użyteczności publicznej.
Hałas.
Celem ekologicznym w tej sferze ochrony środowiska jest zminimalizowanie uciążliwego hałasu
i utrzymanie w jak najlepszej jakości stanu akustycznego środowiska.
Zadania, które zostały podjęte to między innymi:

prowadzenie monitoringu poziomu hałasu wzdłuż głównych szlaków komunikacyjnych,

modernizacja i budowa dróg, obwodnic.
Pola elektromagnetyczne.
Założonym celem ekologicznym w tej strefie jest ochrona mieszkańców przed polami
elektromagnetycznymi.
Zadania, które zostały lub będą zrealizowane to między innymi:

inwentaryzacja źródeł promieniowania elektromagnetycznego,

przestrzeganie granic stref ochronnych.
Racjonalne użytkowanie zasobów naturalnych.
Celem ekologicznym w tej strefie jest racjonalizacja zużycia energii, surowców i materiałów oraz
wzrost udziału zasobów odnawialnych.
Zadania, które zostały założone w ramach tego celu to między innymi:

racjonalizacja użytkowania wody,

wdrażanie planów zaopatrzenia w ciepło i energię,

poprawa parametrów energetycznych budynków poprzez termomodernizacje.
Strona 21
Edukacja ekologiczna.
Celem ekologicznym, jakim postawiło sobie miasto jest upowszechnienie idei ekorozwoju we
wszystkich
strefach
życia
oraz
wdrożenie
edukacji
ekologicznej,
jako
edukacji
interdyscyplinarnej.
Zadania, realizowane w ramach tego celu to między innymi:

wdrażanie programu edukacji ekologicznej,

współpraca z przedstawicielami szkół w zakresie edukacji ekologicznej,

organizowanie szkoleń z zakresu edukacji ekologicznej i wiedzy o środowisku.
„Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest dla Miasta Brodnicy na lata 2011 –
2032”
Celem Gminnego Programu Usuwania Azbestu z terenu Gminy Brodnica jest zaplanowanie
bezpiecznego dla zdrowia mieszkańców i środowiska naturalnego usunięcia wyrobów
zawierających azbest z obszaru Gminy do końca 2032 roku.
Realizacji tego celu służą następujące zadania:
1) identyfikacja skali zjawiska poprzez określenie ilości i rodzaju wyrobów azbestowych,
jakie występują na terenie Gminy Brodnica,
2) przedstawienie aspektów prawnych użytkowania i usuwania wyrobów zawierających
azbest,
3) opracowanie harmonogramu usuwania wyrobów azbestowych,
4) określenie możliwych źródeł finansowania prac związanych z sukcesywnym usuwaniem
wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy Brodnica,
5) określenie listy firm uprawnionych do usuwania wyrobów azbestowych z terenu Gminy
Brodnica
6) przygotowanie listy składowisk odpadów niebezpiecznych, przyjmujących odpady
zawierające azbest.
Zapisy Gminnego Programu Usuwania Azbestu z terenu Gminy Brodnica są zgodne z kierunkami
wyznaczonymi w:
1) Programie Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032,
2) Programie Ochrony Środowiska z Planem Gospodarki Odpadami Województwa
Kujawsko-Pomorskiego 2010
Strona 22
3) Planie gospodarki odpadami powiatu brodnickiego,
4) Aktualizacji Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Brodnica na lata 2008-2011
z perspektywą na lata 2012-2015.
„Strategia brodnickiego obszaru funkcjonalnego”,
Strategia Brodnickiego Obszaru Funkcjonalnego, powstała w celu realizacji ponadlokalnych,
wspólnych działań rozwojowych, wychodzących poza granice jednej gminy. Ma ona
ułatwić samorządom lokalnym przygotowanie i realizację wspólnych przedsięwzięć w oparciu
o zasoby własne, jak i pojawiające się różnorodne możliwości wsparcia zewnętrznego.
W strategii tej została sformułowana następująca wizja: „BRODNICKI OBSZAR FUNKCJONALNY
TO INTENSYWNIE ROZWIJAJĄCY SIĘ OBSZAR GOSPODARCZY OBEJMUJĄCY MIASTO BRODNICĘ
I GMINĘ BRODNICA ORAZ SILNIE POWIĄZANE Z NIM FUNKCJONALNIE GMINY: ZBICZNO,
BOBROWO I OSIEK.”
Wizja ta jest swego rodzaju projekcją przyszłości, do jakiej dąży samorząd i społeczność lokalna.
Wizja rozwoju opisuje pożądany stan docelowy w perspektywie kilku– kilkunastu lat oraz
wybrane uwarunkowania, które posłużyły do wyboru i formułowania realnych priorytetów
strategicznych.
Nadrzędny cel funkcjonowania, czyli docelowy kierunek rozwoju w formule misji sformułowano
jako: „MISJĄ BOF JEST TWORZENIE WARUNKÓW DO ROZWOJU GOSPODARCZEGO I
SPOŁECZNEGO”.
Misją samorządów tworzących Brodnicki Obszar Funkcjonalny jest realizacja polityki rozwoju,
która wspierać będzie pozytywne procesy rozwoju gospodarczego oraz społecznego.
Główne cele strategiczne w sposób bezpośredni nawiązują do wizji i misji:
1) Poprawa funkcjonalności przestrzennej BOF,
2) Zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej BOF,
3) Poprawa atrakcyjności zamieszkania w BOF.
Celom strategicznym podporządkowano cele operacyjne i działania, których realizacja będzie
prowadziła do osiągnięcia pożądanego statusu określonego w misji i wizji obszaru
funkcjonalnego.
Poprawa funkcjonalności przestrzennej BOF:
Cel obejmuje działania zmierzające do poprawy funkcjonalności komunikacyjnej, w tym
dostępności obszaru BOF, jako ważnej cechy przestrzeni pod kątem rozwoju społeczno-
Strona 23
gospodarczego.
Obejmuje
działania o charakterze infrastrukturalnym,
polegające
na
modernizacji istniejących szlaków komunikacyjnych, działania dotyczące usprawniania
komunikacji publicznej, jak i działania o charakterze szerokiego lobbingu i współpracy na rzecz
realizacji wspólnej polityki przestrzennej - wewnętrznej (w ramach gmin BOF) oraz szerokiej
współpracy zewnętrznej.
Cele operacyjne wpisane w ww. cel strategiczny zostały sformułowane jako:
1) Poprawa infrastruktury drogowej,
2) Usprawnienie komunikacji publicznej,
3) Poprawa zewnętrznej dostępności komunikacyjnej,
4) Współpraca na rzecz wspólnej polityki przestrzennej.
Zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej BOF:
Obejmuje działania zmierzające do podniesienia atrakcyjności terenów inwestycyjnych
(uzbrojenie terenów). Obejmuje także działania, których celem jest wspólna promocja oferty
inwestycyjnej.
1) Uzbrojenie terenów inwestycyjnych,
2) Wspólna promocja oferty inwestycyjnej,
3) Wsparcie tworzenia nowych funkcji gospodarczych.
Poprawa atrakcyjności zamieszkania w BOF:
Obejmuje działania mające na celu tworzenie warunków w celu poprawy jakości życia
mieszkańców, w szczególności w kwestiach takich jak poprawa infrastruktury społecznej,
technicznej, sportu i rekreacji oraz ochrony środowiska.
1) Poprawa infrastruktury społecznej,
2) Poprawa infrastruktury technicznej,
3) Poprawa infrastruktury sportowej, rekreacyjnej i kulturalnej,
4) Poprawa infrastruktury oraz ochrona środowiska: Obejmuje działania zarówno
infrastrukturalne oraz miękkie, których celem jest szeroko rozumiana ochrona
środowiska. Obejmuje zadania związane z gospodarką odpadami, ładem i porządkiem
przestrzennym (likwidacja dzikich wysypisk śmieci), czy też likwidowania zagrożeń dla
zdrowia ludzi np. związanych z usuwaniem azbestu oraz działania o charakterze
edukacyjnym i informacyjnym.
Strona 24
6. Charakterystyka Miasta Brodnicy
6.1 Położenie i warunki naturalne Gminy Miasta Brodnicy
Gmina Miasto Brodnica położona jest na terytorium Pojezierza Brodnickiego. Są to regiony
bardzo atrakcyjne pod względem turystycznym. Znajduje się tu Brodnicki Park Krajobrazowy,
część Górznieńsko- Lidzbarskiego Parku Krajobrazowego oraz Dolina Drwęcy.
Leży w północno-wschodniej części województwa kujawsko-pomorskiego, w powiecie
brodnickim, w gminie Brodnica, nad rzeką Drwęcą. Umiejscowiona jest w bezpośrednim
sąsiedztwie z Gminą Wiejską Brodnica, Gminą Zbiczno, Bobrowo, Osiek, Świedziebnia, Górzno,
Bartniczka i Brzozie.
Mapa 1: Położenie miasta Brodnica
źródło: https://www.osp.org.pl/hosting/katalog.php?id_w=3&id_p=62&id_g=508
Według fizycznogeograficznego podziału Polski Jerzego Aleksandra Kondrackiego, Miasto
Brodnica położone jest na obszarze prowincji Niżu Środkowoeuropejskiego, podprowincji
Pojezierza Południowobałtyckiego, makroregionu Pojezierza Chełmińsko-Dobrzyńskiego oraz
mezoregionu Doliny Drwęcy. Częściowo leży w obrębie mezoregionów: Pojezierze Brodnickie,
Pojezierze Dobrzyńskie i Garb Lubawski
Strona 25
Dolina Drwęcy- region pomiędzy Pojezierzami: Chełmińskim, Brodnickim i częściowo Iławskim
(od północnego-zachodu) a Pojezierzem Dobrzyńskim i Garbem Lubawskim (od południowegowschodu). Dolina ma ponad 100 km długości i około 321 km2 powierzchni.
Pojezierze Chełmińsko- Dobrzyńskie- umiejscowione jest w północnej części Polski.
Charakteryzuje się monotonnym krajobrazem: równinny z małymi jeziorami i doliną rzeki
Drewęcy, a na wschodzie z Garbem Lubawskim. Występują tu bardzo żyzne gleby, takie jak:
czarne ziemie, mady i gleby brunatne, na których uprawia się pszenicę, buraki cukrowe i żyto.
Występuje tam łagodny klimat przejściowy, morsko- kontynentalny.
Pojezierze Brodnickie- tereny położone w północno-wschodniej części województwa kujawskopomorskiego. Rozciąga się w dorzeczu Wisły i jej prawobrzeżnych dopływów Skrwy, Drwęcy
i Osy.
Garb Lubawski- tereny stanowiące północno- wschodnią część Pojezierza ChełmińskoDobrzyńskiego. Charakteryzuje się urozmaiconą rzeźbą terenu: składa się z łuku wzniesień
morenowych
z trzeciorzędowymi iłami w podłożu, poprzerywany obniżeniami. Wzgórza pokryte są
mieszanymi lasami z przewagą buka.
W granicach Miasta Brodnicy znajdują się następujące obszary chronione:
- Rezerwat Rzeka Drwęca - Ustanowiony Zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu
Drzewnego z dnia 27 lipca 1961 r. (MP nr 71 poz. 302). Rzeka Drwęca jako rezerwat
faunistyczny powołany został w celu ochrony środowiska wodnego i ryb w nim bytujących, a w
szczególności ochrona pstrąga, troci, łososia i certy;
- Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Drwęcy – Obszar ustanowiony uchwałą nr
VI/106/11 Sejmiku Województwa Kujawsko – Pomorskiego z dnia 21 marca 2011 r. w sprawie
obszarów chronionego krajobrazu (Dz. U. Woj. Kuj. Pom. Nr 99 poz. 793);
- Obszar Natura 2000 Dolina Drwęcy PLH280001 – W obszarze Dolina Drwęcy PLH280001
ochronie podlegają siedliska wymienione w zał. I Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Ponadto
ochronie podlegają gatunki objęte art. 4 Dyrektywy 2009/147/WE i gatunki wymienione w zał.
II Dyrektywy Rady 92/43/EWG płazów, ryb i owadów;
- Bagienna Dolina Drwęcy PLB040002 – obszar specjalnej ochrony ptaków - Na terenie
Bagiennej Doliny Drwęcy stwierdzono występowanie aż 43 gatunków ptaków wymienionych w
załączniku I Dyrektywy Ptasiej, są to m.in.: bąk, derkacz, rybitwa czarna i stosunkowo rzadkie na tym
obszarze - kureczka zielonka, żuraw i kania ruda. Występuje tu również 10 gatunków zwierząt
Strona 26
wymienionych w Załączniku II Dyrektywy Siedliskowej, min. wydra i bóbr. Bogata jest też ichtiofauna,
z rzadkimi i zagrożonymi gatunkami.
Miasto Brodnica zajmuje najmniejszą powierzchnię w powiecie brodnickim. Całkowita
powierzchnia miasta wynosi 2 315 ha (dane na rok 2008, GUS).
W strukturze zagospodarowania gruntów w mieście użytki rolne stanowią 826 ha,
a w tym: grunty orne- 651 ha, sady- 31 ha, łąki- 92 ha, pastwiska- 52ha.
Grunty zabudowane i zurbanizowane zajmują łącznie 721 ha. Użytki leśne stanowią 189 ha
a pozostałe grunty i nieużytki- 1272 ha.
Miasto Brodnica jest najbardziej rozwiniętym ośrodkiem powiatu pod względem ekonomicznym
i gospodarczym. Zlokalizowane są tutaj wszystkie, ważniejsze dla dalszego rozwoju
i funkcjonowania powiatu urzędy, banki, szkoły i inne instytucje. Na terenie miasta
zlokalizowano zakłady przemysłowe z branży motoryzacyjnej, odzieżowej, meblarskiej, rolnospożywczej, drzewnej, cukierniczej czy materiałów opatrunkowych. Podzielona została na 16
osiedli: Michałowo, Stare Miasto, Chrobrego, Gdynia, Grażyny, Grunwald Pierwszy, Grunwald
Drugi, Grunwald Trzeci, Karbowskie, Matejki, Mieszka I, Morskie Oko, Niskie Brodno, Nowa
Kolonia, Ustronie, Wyspiańskiego.
Miasto Brodnica należy do kilku związków i stowarzyszeń:
1. Związek Gmin Północnego Mazowsza,
2. Stowarzyszenie wójtów, burmistrzów, prezydentów i
starostów województwa
kujawsko- pomorskiego,
3. Związek powiatów Polskich,
4. Zielone Płuca Polski.
6.2 Walory przyrodniczo-turystyczne.
Lasy i puszcze
W 1985 r. na terenie gminy utworzono Brodnicki Park Krajobrazowy. Razem z otaczającą go
otuliną zajmuje 22 tysiące hektarów, z czego aż 80% stanowią lasy. BPK położony jest na
terytorium dwóch województw: kujawsko-pomorskiego (ponad 12 tysięcy ha) i warmińskomazurkiego (ponad 4 tysiące ha) oraz na obszarze 6 gmin. Oprócz Gminy Brodnica znajduje się
także na Gminie Zbiczno, Jabłonowo Pomorskie, Brzozie, Biskupiec Pomorski i Kurzętnik.
Największą powietrznię Brodnickiego Parku Krajobrazowego zajmują bory mieszane i sosnowe,
można tu spotkać również grądy i łęgi jesionowo- olszynowe i olsy. Charakterystyczne dla
Brodnickiego Parku Krajobrazowego jest występowanie torfowisk, także przejściowych
Strona 27
z rzadkimi i reliktowymi gatunkami roślin. Na obszarze parku znajduje się 60 jezior, z których
największe to: Wielkie Partęczyny, Sosno, Łąkorek, Głowińskie, Zbiczno, Ciche i Mieliwo.
Specyficzna szata florystyczna jest również charakterystyczna dla Brodnickiego Parku
Krajobrazowego. Składają się na nią gatunki reliktowe, takie jak: żurawina drobnolistkowa,
bażyna czarna, zimozioł północny, arnika górska, roślinność górska: widłak wroniec, kokorycz
okółkowa, a także roślinność subatlantycka: kłoć wiechowata (rzadka roślina szuwarowa).
Fauna parku również jest bogata. Występują tu, z ssaków łownych: dziki, sarny, daniele, jelenie,
łosie, zające, lisy, kuny leśne, tchórze i borsuki, a z pozostałych to: chronione nietoperze, jeże,
krety czy ryjówki. Największymi osobliwościami i atrakcjami Parku są niewątpliwie ptaki, takie
jak: orzeł bielik, orlik krzykliwy, bocian, bąk, kania rdzawa i żuraw. Na jeziorach można zobaczyć
łabędzie, krzyżówki oraz perkozy.
Na terytorium Brodnickiego Parku Krajobrazowego znajduje się siedem rezerwatów przyrody,
obejmujące ochronę zespołów leśnych, torfowisk, a także osobliwości florystycznych. Są to
rezerwaty leśne: „Mieliwo”, „Retno”, torfowiskowe: „Okonek”, „Stręszek” i „Żurawie Bagno”
i florystyczne: „Wyspa na jeziorze Wielkie Partęcznyny” i „Bachotek”.
Rzeki
Na terytorium Pojezierza Brodnickiego, a w tym w Mieście Brodnica, płynie rzeka Drwęca, która
jest największym rezerwatem ichtiologicznym w Polsce, stworzonym specjalnie, w celu ochrony
pstrąga potokowego, troci, łososia i certy.
Swój początek bierze z Gór Dylewskich (Mazury Zachodnie) i po ok. 220 km wpływa do Wisły.
Najważniejsze dopływy to: Wel (lewy dopływ Drwęcy, przepływa przez województwo
warmińsko-mazurskie), Skarlanka, Rypienica (lewy dopływ Drwęcy, przepływa przez
województwo Kujawko-pomorskie, przez powiat rypiński), Ruziec (lewy dopływ Drwęcy,
wypływa z Jeziora Żalskiego) i Brynica (lewy dopływ Drwęcy, główna rzeka GórznieńskoLidzbarskiego Parku Krajobrazowego). Przeplatane starorzeczami, silne meandrujące koryto
rzeki tworzy liczne rozlewiska, szczególnie wiosną, podczas corocznych wylewów. Rzekę
Drwęcę wraz z pięciometrowym pasem wzdłuż jej brzegów wyszczególniono, jako specjalny
obszar ochrony siedlisk „Dolina Drwęcy” w celu ochrony ptactwa wodno- błotnego, ryb, a także
płazów. W zakolu tej „Doliny” w obniżeniu pomiędzy rzekami Brynica i Samionka, został
utworzony obszar specjalny, chroniący ptaki „Bagienna Dolina Drwęcy”. Dolina Drwęcy uznana
została również za korytarz ekologiczny o znaczeniu krajowym w ramach sieci ekologicznej
ECONET. Jest to również miejsce występowania ssaków ziemnowodnych, takich jak bobry,
Strona 28
wydry czy piżmaki, a także kilku gatunków nietoperzy, dwóch rzadkich gatunków płazów:
kumaka nizinnego i traszki grzebieniastej. W Drętwicy można spotkać 34 gatunki ryb i minogów,
stanowi także naturalną ostoję dla troci wędrownych i łososi.
Drwęca jest szczególnie atrakcyjnym szlakiem kajakowym. Dzięki kanałom, strugom i jeziorom,
szlak Drwęcy połączony jest z Kanałem Elbląskim, jeziorami: Jeziorak, Bachotek i Partęczyny.
6.3 Walory turystyczne
Na terenie gminy, zarejestrowanych jest osiem zabytków nieruchomych. Są to:
1. Gotycki kościół św. Katarzyny, budowany od ok. 1285 roku,
2. Ruiny zamku Krzyżackiego z 1-2 ćwierci XIV w, zachowała się wysoka ośmioboczna
wieża i dolne partie murów,
3. Fragment ratusza z końca XIV w.,
4. Na przedzamczu pałac Anny Wazówny, z II połowy XVI wieku,
5. Fragment średniowiecznych murów miejskich z XIV i XV w., a w tym Brama Chełmińska
i wieża Bramy Mazurskiej,
6. Spichlerze barokowe z XVIIw.,
7. Barokowy zespół poreformacki, na który składają się: kościół NBP z XVIII w. i klasztor,
8. Rynek miejski.
9. Przystań „Zakole Drwęcy”
„Zakole Drwęcy” to teren przygotowany dla turysty i mieszkańca oddany do użytku w 2014 r.
Inwestycja otrzymała dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego
w ramach
RPO Województwa Kujawsko-Pomorskiego. Każdy może korzystać z powstałej
infrastruktury: parkingu dla samochodów osobowych oraz samochodów transportujących
kajaki, parkingu rowerowego (stojaki). Dla rodzin przygotowano wielofunkcyjny plac zabaw,
ustawiono tzw. małą architekturę, w tym ławki, miejsce na ognisko. Poza tym, można się cieszyć
urokiem zieleni nad brzegiem Drwęcy oraz nową jakością basenu rzecznego. Powstało pole
namiotowe, urządzono i ogrodzono plac zabaw oraz tzw. strefę wypoczynkowo - rekreacyjną
z zadaszonymi stolikami i boiskiem do gry w piłkę siatkową oraz stołem tenisowym. Na gości
czeka także wyposażona w najpotrzebniejszy sprzęt kuchnia, świetlica oraz pomieszczenia
sanitarne.
Strona 29
Dodatkowo przez Brodnicę przebiegają narodowe i międzynarodowe szlaki pielgrzymkowe
i turystyczno- rekreacyjne:
1. Szlak św. Jakuba z Olsztyna do Torunia i dalej, jako część polskiego odcinka
międzynarodowej drogi św. Jakuba do Santiago de Compostella w Hiszpanii. Szlak
oznakowany jest wizerunkiem muszli,
2. Międzynarodowy pieszy szlak turystyczny, oznaczony jako czerwony, E11 prowadzący
ze Słubic do Ogrodnik. Jest to część europejskiego szlaku pieszego E11 z Holandii przez
Niemcy i Polskę, w kierunku Litwy,
3. Szlak rowerowy, „zielony”, długość ok. 130 km’ Toruń- Golub- Dobrzyń- SzafarmiaOsiek- Brodnica- Karbowo- Grzmięca- Partęczyny- Cieche- Łąkorz- Skarlin- Radomno,
4. Szlaki wodne:
 Rzeka Drwęca: długość szlaku 165 km, czas przebywania w granicach 6-8 dni
 Szlak jezior Pojezierza Brodnickiego: rzeka Skarlanka, łącząca jeziora Bachotek,
Strażym, Kurzony, Robotno, Dębno i Partęczyny Wielkie
5. Szlaki Przyrodnicze:
 Szlak Skarlanki: o długości 29 km; Tama Brodzka- jezioro Bachotek- Mostek
Jadwigi- jezioro Skrzynka- Grzmięca- jezioro Kurzyny- jezioro Robotno- jezioro
Stręszek- jezioro Okonek- mostek między jeziorami Dębno i Wielkie Partęczynyjezioro Wielkie Partęczyny- jezioro Łąkorz- Łąkorek- Łąkorz,
 Szlak Strugi Brudnickiej: o długości 25 km; Brodnica- jezioro Niskie Brodno- Lisa
Młyn- jezioro Wysokie Brodno- jezioro Łąki- Popek, Czortek- jezioro Sosnojezioro Mieliwo- jezioro Głowińskie- jezioro Ostrowite- Ostrowite k, Jabłonowa;
6. Ścieżki przyrodniczo- dydaktyczne:
 Piesza ścieżka dydaktyczna „Bobrowiska” o długości ok. 3 km. Prowadzi wzdłuż
zachodniego brzegu Skarlanki, na północ od Grzmięcy,
 Rowerowa ścieżka przyrodniczo- dydaktyczno-przyrodnicza, prowadząca do
rezerwatu leśnego „Retno” o długości ok. 10 km. Obejmuje południowowschodnią część Brodnickiego Parku Krajobrazowego,
Strona 30
 Kajakowa ścieżka dydaktyczna, prowadząca do rezerwatu florystycznego
„Bachotek” o długości ok. 9 km. Grzmięcy nad jeziorem Strażym- półwysep
Okopy- rezerwat Bachotek- stanica PTTK w Bachotku,
 Pasieka dydaktyczna- rozpoczynają się w siedzibie Brodnickiego Parku
Krajobrazowego
7. Szlaki Motorowe:
 „Kopernikowski”: Toruń- Golub- Dobrzyń- Brodnica- Nowe Miasto LubawskieLubawa- Olsztyn- Dobre Miasto- Lidzbark Warmiński- Braniewo- FromborkGdańsk- Grudziądz- Toruń
 „Grunwaldzki”: Toruń- Golub-Dobrzyń- Brodnica- Kurzętnik- Nowe Miasto
Lubawskie- Grunwald,
 „Towarzystwa Jaszczurego”: Toruń- Kowalewo Pomorskie- Brodnica- Jabłonowo
Pomorskie- Wąbrzeźno- Ryńsk- Chełmno- Grudziądz,
 „Anny Wazówny”: Toruń- Kowalewo Pomorskie- Golub-Dobrzyń- Brodnica,
 „Zamku Województwa Toruńskiego”: Toruń- Rogóźno Zamek- Nowe Miasto
Lubawskie- Kurzętnik- Brodnica- Golub-Dobrzyń- Toruń
8. Szlaki piesze:
 Szlak żółty, o długości 160 km: Toruń- dolina Drwęcy- Brodnica- Tama Brodzkajezioro Bachotek- jezioro Strażym- jezioro Kochanka- jezioro Zbicznoleśniczówka Rytebłota- jezioro Ciche- przesmyk pomiędzy jeziorem Sosno
i Mieliwo- Górale- Ostrowite- Osetno- Łąkorek- jezioro Skarlinskie- Radomno,
 Szlak niebieski, o długości ok. 29 km: Brodnica- jezioro Niskie Brodno- Anielewojezioro Łąki- jezioro Sosno- jezioro Mieliwo- leśniczówka Rosochy- jezioro
Głowińskie- Ostrowite,
 Szlak zielony o długości 56 km: Górzno- Grążawy, Tama Brodzka- jezioro
Bachotek- jezioro Strażym- Grzmięca- jezioro Kurzyny, jezioro Robotnorezerwat „Okonek”- jezioro Wielkie Partęczyny- jezioro Małe Partęczyny- Łąkorz,
 Szlak Niebieski 2 o długości ok 44 km: Bachotek- Jajkowo- jezioro Sopień- Mały
Głęboczek- Janówko- Górzno,
Strona 31
 Szlak Czerwony: Brodnica- Bobrowo- Jabłonowo Pomorskie- Łasin.
Mapa 2: Szlaki rekreacyjne w Gminie Miasto Brodnica
źródło: Program ochrony środowiska dla Miasta Brodnica na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 20122015.
6.4 Analiza otoczenia społeczno- gospodarczego.
Demografia
Ogólna liczba ludności w Mieście Brodnica na koniec 2012 roku wynosiła 28580, w tym 14954
kobiet (52,33%) i 13626 mężczyzn (47,67%). Zmiany struktury demograficznej w latach 20042012 podano w tabeli poniżej:
Tabela 1: Struktura demograficzna miasta Brodnica
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Ogółem
27560
27588
28530
27534
27777
27740
27721
28506
28580
Mężczyźni
13139
13150
13071
13095
13130
13124
13129
13597
13626
Strona 32
Kobiety
14421
14438
14459
14439
14647
14616
14602
14909
14954
źródło: GUS
W latach 2004- 2012 dynamika wzrostu liczby mieszkańców w Mieście Brodnica zwiększyła się
o 3,56% i była większa niż dynamika wzrostu liczby mieszkańców dla Polski (0,79%).
Tabela 2: Wybrane dane demograficzne w 2012r
2012
Urodzenia żywe
267
Zgony
261
Przyrost naturalny
6
Saldo migracji ogółem
37
Ludność na 1 km2
1235
Kobiety na 100 mężczyzn
110
Ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 54,6
osób w wieku produkcyjnym
Liczba ludności na 1 przychodnię
1786
Ludność w wieku przedprodukcyjnym
5609
Ludność w wieku produkcyjnym
18481
Ludność w wieku poprodukcyjnym
4490
źródło: Bank danych lokalnych
Brodnica zajmuje 1 miejsce w powiecie i 13 w województwie pod względem liczby ludności na
1km2. W 2012 roku liczba ta wynosiła 1235 i w porównaniu z rokiem 2010, wzrosła o 0,64%.
Pod względem liczby kobiet na 100 mężczyzn zajmuje 10 miejsce w gminie i 137 miejsce
w województwie. W 2012 roku wynosiła 110 i od roku 2010 nie zmieniła się.
Strona 33
Saldo migracji w Mieście Brodnica ogółem wynosi 37 osób na 1000 ludności. Jest to 2 wynik
w powiecie i 33 w województwie.
Bezrobocie.
W Gminie Mieście Brodnicy, pracujących w podmiotach gospodarczych, w których liczba
pracujących osób przekracza 9, bez pracujących w gospodarstwach indywidualnych
w rolnictwie wynosi 10483.
Bezrobotnych, zarejestrowanych w Urzędzie Pracy jest 1574, z czego 58,4% stanowią kobiety.
Ludność w wieku produkcyjnym stanowi 64,66% społeczeństwa.
Tabela 3: Liczba ludności w wieku przedprodukcyjnym, produkcyjnym i poprodukcyjnym w 2012r.
Ludność w wieku:
2012
Przedprodukcyjnym
5609
Produkcyjnym
18481
Poprodukcyjnym
4490
Ludność w wieku poprodukcyjnym (nieprodukcyjnym) na 100 osób w wieku produkcyjnym
wynosi 54,6. Odsetek osób w wieku poprodukcyjnym systematycznie wzrastał (w porównaniu
z osobami w wieku przedprodukcyjnym). Tendencja ta wskazuje na starzenie się społeczeństwa.
Jest to niekorzystna sytuacja dla miasta, ponieważ pieniądze przeznaczone np. na pomoc
społeczną (w jakiejś części) musi zostać oddana na wydatki na potrzeby osób w wieku
poprodukcyjnym. Zjawisko to, zaobserwowano także w całym województwie kujawskopomorskim oraz na terenie całego kraju.
Migracje
Saldo migracji ogółem w Gminie Mieście Brodnica, w 2012 wynosiła 37 osób na 1000
mieszkańców.
Tabela 4: Migracje ludności na terenie Gminy Miasta Brodnicy w latach 2007-2013
Strona 34
Saldo
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
-193
0
-67
-66
32
37
-60
migracji
ogółem
Osoba
Tabela 5: Migracje wewnętrzne ludności- napływ
Rok
Ogółem
Mężczyźni
Kobiety
Z miast
Ze wsi
2012
352
165
187
126
218
2013
286
138
148
87
190
źródło: GUS
Tabela 6: Migracje wewnętrzne ludności- odpływ
Rok
Ogółem
Mężczyźni
Kobiety
do miast
do wsi
2012
315
144
171
100
197
2013
346
177
169
112
207
źródło: GUS
Dane z GUS, dotyczące migracji ludności na terenie Miasta Brodnica pokazują, iż można
spodziewać się zmniejszenia liczby ludności. Wpływ na to ma postępująca migracja, głównie na
tereny wiejskie, które są bardziej atrakcyjne przyrodniczo i cenowo niż tereny miejskie.
Poprzez te zjawisko, można przypuszczać, iż razem w odpływem ludności w najbliższych latach
problem starzejącego się społeczeństwa może się powiększać.
6.5 Stan gospodarki
Miasto Brodnica jest głównym ośrodkiem gospodarczym Powiatu Brodnickiego. Według danych
Głównego Urzędu Statystycznego na rok 2013 w rejestrze REGON było zarejestrowanych 2 539
podmiotów gospodarczych.
Tabela 7: Zarejestrowane podmioty gospodarcze w Mieście Brodnica
Strona 35
Ogółem
2010
2011
2012
2013
2489
2459
2516
2539
SEKTOR PRYWATNY
Podmioty
gospodarki
2489
2459
2516
2539
1938
1887
1898
1885
131
135
147
157
16
17
17
19
Spółdzielnie
12
12
12
12
Fundacje
5
6
7
7
66
73
76
80
narodowejogółem
Osoby fizyczne
prowadzące
działalność
gospodarczą
Spółki handlowe
Spółki handlowe
z udziałem
kapitału
zagranicznego
Stowarzyszenia i
organizacje
społeczne
Strona 36
SEKTOR PUBLICZNY
Podmioty
gospodarki
narodowej-
84
96
96
94
55
54
55
52
ogółem
Państwowe i
samorządowe
jednostki prawa
budżetowego
Spółki handlowe
6
6
6
6
źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z GUS
Do roku 2013 zaobserwowano wzrost liczby przedsiębiorstw, działających na terenie Miasta.
Liczba podmiotów gospodarczych wzrosła o 50 (w ujęciu procentowym- niecałe 2%) w porównaniu do roku 2010.
Z analizy danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że znaczna większość
przedsiębiorstw, bo aż 74,24 % działa w sektorze prywatnym, a 25,76% przedsiębiorstw działa
w sektorze publicznym.
Tabela 8: Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze REGON wg sekcji PKD (Polskiej
Klasyfikacji Działalności) na rok 2013
Sekcja A- Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo
25
Sekcja B- górnictwo i wydobywanie
1
Sekcja C- przetwórstwo przemysłowe
Sekcja D- Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną i
223
9
gaz
Sekcja E- Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami
8
Strona 37
Sekcja F- Budownictwo
6
Sekcja G- Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów
679
samochodowych, motocykli itp.
Sekcja H-Transport i gospodarka magazynowa
101
Sekcja I- działalność związana z zakwaterowaniem i usługami
71
gastronomicznymi
Sekcja J- Informacja i komunikacja
39
Sekcja K- działalność finansowa i ubezpieczeniowa
106
Sekcja L- działalność związana z obsługą rynku nieruchomości
124
Sekcja M- działalność profesjonalna, naukowa i techniczna
188
Sekcja N- działalność w zakresie usług administrowania i
52
działalność wspierająca
Sekcja O- administracja publiczna i obrona narodowa;
18
obowiązkowe zabezpieczenia społeczne
Sekcja P- edukacja
120
Sekcja Q- opieka zdrowotna i pomoc społeczna
239
Sekcja R-
64
działalność związana z kulturą, rozrywką i
rekreacją
Sekcja S i T
198
RAZEM
2539
Działalność gospodarcza, należąca do sektora prywatnego skupia się na handlu, obsłudze
nieruchomości,
przetwórstwie
przemysłowym
i
budownictwie.
Najmniej
podmiotów
gospodarczych zarejestrowanych jest górnictwie oraz w wytwarzaniu i zaopatrywaniu
w energię elektryczną, gaz i wodę.
Gmina Miasto Brodnicy usytuowało się jako najważniejsze pod względem gospodarczym miasto
Powiatu Brodnickiego ponieważ koncentruje się tu przemysł motoryzacyjny, odzieżowy,
Strona 38
meblarski, rolno- spożywczy, drzewny, papierniczy, cukierniczy, materiałów opatrunkowych
oraz intensywnie rozwijający się przemysł budownictwa mieszkalnego.
Największe podmioty gospodarcze, zarejestrowane na terenie miasta to:

POM Sp. z o.o.- produkcja maszyn rolniczych, leśnych, konstrukcji stalowych
i budowlanych,

Wytwórnia Opakowań Kartonowych- WOK,

Zakłady Sprzętu Motoryzacyjnego POLMO S.A- ZSM POLMO S.A,

Brodnickie Zakłady Żelatyny,

HENRI LLOYD POLSKA Sp. z o.o.,

Wytwórnia Okuć Meblowym- WOM,

Zakład Wyrobów Cukierniczych VOBRO,

Zakład Materiałów Opatrunkowych SENI,

VISOTEC SOCHA,

SAMINEX, SAMINDRUK, COFRESCO, VORVERK,

Mleczarskie Przedsiębiorstwo Produkcyjno- Handlowe „Bromilk” Sp. z o.o.
6.6 Rolnictwo
Całkowita powierzchnia gruntów rolnych, na które składają się także grunty orne, sady, łąki
i pastwiska wynosi 826 ha, co stanowi 35,68% całej powierzchni miasta. Największy udział mają
grunty orne- 651 ha, a najmniej sady i pastwiska. Odpowiednio jest to 31 i 52 ha.
Analizując przeprowadzony w 2002 roku Powszechny Spis Rolny, w strukturze gospodarki
rolnej największy udział mają mieszanki zbożowe jare- stanowią 29,52% całkowitych zasiewów.
Najmniejszy udział mają uprawy strączkowe- jadalne i buraki cukrowe- ich procentowy udział
wynosi po 0,18%.
Razem, gospodarstw rolnych na obszarze Miasta Brodnica w 2009 roku było 160. Największą
grupę stanowią gospodarstwa małe o powierzchni od 1-2 ha oraz 2-5 ha. Łącznie jest ich 100.
Gospodarstw dużych jest zaledwie 2.
Łącznie, wszystkie gospodarstwa rolne zajmują 405, 9377 ha.
Strona 39
Tabela 9: Gospodarstwa Rolne na terenie Miasta Brodnica, dane na 2009 r
Grupy obszarowe
Powierzchnia [ha]
Liczba gospodarstw [szt.]
Ogółem
405,9377
160
Do 1 ha
20,0743
39
1-2 ha
72,9164
54
2-5 ha
148,2655
46
5-7 ha
28,0698
5
7-10 ha
43,3010
5
10-15 ha
36,4576
3
15-50 ha
47,2685
2
Pozostałe
9,5845
6
źródło: Program Ochrony Środowiska dla Miasta Brodnica na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 20122015
6.7 Sytuacja mieszkaniowa
Według danych Narodowego Spisu Powszechnego w 2012 roku było 10348 mieszkań. Od 2004
roku liczba ta wzrosła o 11,78%. Analiza danych na temat zasobów mieszkaniowych na terenie
Miasta Brodnica wskazuje, że trend wzrostowy będzie się utrzymywał.
Tabela 10: Zasoby mieszkaniowe w Mieście Brodnica
Mieszkania
Powierzchnia
użytkowa
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
9128
9215
9311
9409
9629
9840
-
10206
10348
-
713399 724360
615688 625076 634401 644918 663420 678710
Przeciętna
powierzchnia
67,45
67,84
68,13
68,54
68,89
68,98
-
69,89
70,0
użytkowa 1
Strona 40
mieszkania w
m2
źródło: Bank Danych Lokalnych
6.8 Gospodarka wodno- ściekowa
Zaopatrzenie w wodę.
Obszar miasta Brodnica zaopatrywany jest w wodę z komunalnych ujęć wody, użytkowany
przez Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Brodnicy.
Zaopatrzenie miasta Brodnicy w wodę oparte jest na 2-óch wodociągach strefowych:
1) Wodociąg północny „N” eksploatowany we wsi Karbowo (znajduje się tam ujęcie wody
i stacja uzdatniania). Pokrywa on 10% zapotrzebowania na wodę. Zatwierdzona
wielkość poboru to 186m3/h. Wydobycie wody odbywa się poprzez 3 studnie głębinowe
(każda o głębokości 100 mb).
2) Wodociąg południowy „S” eksploatowany w Brodnicy, przy ul. Ustronie (znajduje się tam
ujęcie wody i stacja uzdatniania). Pokrywa on pozostałe 90% zapotrzebowania na wodę.
Woda wydobywana jest poprzez 8 studni głębinowych (każda o głębokości 100mb).
Gospodarka ściekowa.
Na obszarze miasta funkcjonuje system zbiorowego odprowadzania ścieków komunalnych
poprzez system kanalizacji eksploatowany przez MPWiK Sp. z o.o. w Brodnicy.
Ścieki są przepompowywane do Miejskiej Oczyszczalni Ścieków, która obsługuje przede
wszystkim miasto Brodnicę. Średnia przepustowość wynosi 7500 m3 ścieków na dobę
(maksymalnie- 8000 m3/dobę). Jest to mechaniczno- biologiczna oczyszczalnia z wydzielonym
układu odwadniania osadu. W jej skład wchodzą następujące obiekty oczyszczalni: komora
wstępna, budynek krat mechanicznych, piaskownik, komora denitryfikacji, komora biosorpcji,
komora biostabilizacji, osadniki wtórne, komora kondycjonowania osadu, laguny osadowe
i poletka osadowe.
Strona 41
6.9 Infrastruktura techniczna
Układ komunikacyjny Gminy Miasta Brodnicy opiera się na transporcie drogowym i szynowym.
Układ drogowy
Komunikacja miejska na terenie Brodnicy składa się z 5 linii autobusowych: 1, 2, 3, 4, 5.
Obsługuje je PGK Sp. z o.o.- Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o., z siedzibą przy
ulicy Gajdy 13, 87-300 Brodnica.
 Linia autobusowa nr 1: Grunwald pętla- Michałowo pętla,
Kierunek Michałowo pętla- przejazd ulicami: Grunwlad, Gwardii Ludowej- Sądowa- ZamkowaŚw. Jakuba- Kościelna- 3 Maja- 18 Stycznia- Wyspiańskiego- Kochanowskiego- LidzbarskaMichałowo
Kierunek Grunwald pętla- przejazd ulicami: Michałowo, Lidzbarska- Matejki I- Wyspiańskiego18 Stycznia- Mazurska – Przykop - Kamionka – Sądowa – Czarneckiego - Wincentego Pola Grunwald
Mapa 3: Trasa linii autobusowej nr 1
źródło: http://cms.mobiinfo.pl/m/gm7xp.php?IDKlienta=BRODNICA_PGK
 Linia autobusowa nr 2: Wapna pętla- Łyskowskiego pętla
Kierunek Wapna pętla- przejazd ulicami: Łyskowskiego- Kolejowa- Zamkowa- Św. JakubaKościelna- 3 Maja- Nowa- Podgórna- Długa
Strona 42
Kierunek Łyskowskiego pętla- przejazd ulicami: Długa- Podgórna- Grażyny- Nowa- PoprzecznaMieszka I- Wyspiańskiego- Ceglana- 18 Stycznia- Mazurska- Przykop- Kamionka- KolejowaOkrężna- Łyskowskiego
 Linia autobusowa nr 3: Wyspiańskiego- Karbowo pętla,
Kierunek Karbowo-przejazd ulicami: Wyspiańskiego-Ceglana-18 Stycznia – Mazurska – Przykop
– Wiejska - Niskie Brodno – Karbowska - Powstańców Wielkopolskich – Graniczna - KolejowaKlubowa - Karbowo
Kierunek Wyspiańskiego-przejazd ulicami: Karbowo – Klubowa – Kolejowa – Graniczna Powstańców Wielkopolskich - Karbowska-Niskie Brodno – Wiejska – Zamkowa - Św. JakubaKościelna-3 Maja-18 Stycznia – Ceglana – Matejki - Witosa-Wyspiańskiego
Strona 43
 Linia autobusowa nr 4: Wyspiańskiego- Łyskowskiego Pętla
Kierunek Wyspiańskiego- przejazd ulicami: Sikorskiego- Kolejowa- DworcowaZamkowa- Św. Jakuba- Kościelna- 3 Maja- Podgórna- Grażyny- Nowa- Poprzeczna- Mieszka IWyspiańskiego
Kierunek Łyskowskiego pętla- przejazd ulicami: Wyspiańskiego- Ceglana- 18 StyczniaMazurska- Przykop- Kamionka- Kolejowa- Sikorskiego- Okrężna- Łyskowskiego
Strona 44
 Linia autobusowa nr 5: Podgórz pętla- Łyskowskiego pętla
Kierunek
Podgórz
pętla-
przejazd
ulicami:
Łyskowskiego-
Graniczna-
Powstańców
Wielkopolskich- Karbowska- Niskie Brodno- Wiejska- Zamkowa- Św. Jakuba- Kościelna- 3 MajaLidzbarska- Wyspiańskiego- 18 Stycznia- Podgórz
Kierunek Łyskowskiego pętla- przejazd ulicami: Podgórz- 18 Stycznia- Wyspiańskiego- Ceglana18 Stycznia- Przykop- Kamionka- Wiejska- Niskie Brodno- Karbowska- Powstańców
Wielkopolskich- Okrężna- Łyskowskiego
Kolej
Z Gminy Miasta Brodnicy kursują pociągi na następujących relacjach:
1. Nr 208- Działdowo- Chojnice
2. Nr 033- Kutno- Brodnica
3. Nr 209- Brodnica- Bydgoszcz Wschód
Linia kolejowa nr 208 (Jabłonowo Pomorskie- Chojnice) a także odcinek relacji nr 209
(Kowalewo Pomorskie- Bydgoszcz Wschód) są liniami o znaczeniu państwowym, zgodnym
z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dn, 07.12.2004r. w sprawie wykazu linii kolejowych
Strona 45
o znaczeniu państwowym, które ze względów gospodarczych, społecznych, obronnych lub
ekonomicznych mają znaczenie państwowe (Dz. U. 2004 Nr 273 poz. 2704).
Linia kolejowa nr 033 i odcinek linii nr 209 Brodnica- Kowalewo Pomorskie) są grupowane
z pozostałych liniach kolejowych. Na relacji Brodnica- Bydgoszcz Fordon, ze względów
ekonomicznych i technicznych został zawieszany regularny ruch kolejowy.
Drogi
Gmina Miasto Brodnicy odgrywa ważną rolę w komunikacji samochodowej w powiecie.
Sieć komunikacyjną tworzą drogi publiczne. Są one ogólnodostępne. Rozróżnia się je
następująco: drogi krajowe, drogi wojewódzkie, drogi powiatowe i drogi gminne. Zarządcami
tych dróg są:
 Dróg krajowych- Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad
 Dróg wojewódzkich- Zarząd województwa
 Dróg powiatowych- Zarząd powiatu
 Dróg gminnych- Burmistrz
Drogi Krajowe
Przez obszar Miasta Brodnicy przebiega droga krajowa nr 15 o długości 6,117 km, przebiega
przez centrum miasta, z zachodu na wschód przez ulice: Sądową, Kamionkę, Dworcową,
Kolejową, Sikorskiego. Łączy: Trzebnice- Milicz- Krotoszyn- Jarocin- Miąskowo- MirosławWrześnia- Gniezno- Trzemeszno- Wylatowo- Strzelno- Inowrocław- Toruń- Brodnica- LubawaOstródę.
Ruch tranzytowy na dobę na tej trasie przedstawia się następująco:
Tabela 11:Ruch tranzytowy na drodze nr 15
Ogółem
Motocykle
Sam.
Lekkie
Samochody
Osobowe
samochody
ciężarowe
Autobusy
Ciągniki
rolnicze
ciężarowe
7016
43
4297
680
1850
109
37
źródło: GDDiK
Strona 46
Na lata 2014-2020 została zaplanowana budowa obwodnicy miasta, wzdłuż drogi krajowej nr
15, która będzie miała długość 1,4 km.
Od września 2010 została oddana do użytku tzw. „mała obwodnica Brodnicy”, która wraz
z mostem Drwęcy łączy krajową 15 z drogą wojewódzką nr 560.
Drogi wojewódzkie
Przez centrum Miasta przebiegają dwie drogi wojewódzkie: nr 560 i 544.
Droga numer 560, o łącznej długości w granicach miastach 4,499 km, przebiega ulicami
Podgórną, Mazurską, 3 Maja, Paderewskiego i Henryka Sienkiewicza.
Tabela 12:Ruch tranzytowy na drodze nr 560
Ogółem
Motocykle
Sam.
Lekkie
Samochody
Osobowe
samochody
ciężarowe
Autobusy
Ciągniki
rolnicze
ciężarowe
5656
62
4667
317
520
62
28
źródło: GDDiK
Droga numer 544 w granicach miasta ma długość 2,385 km. Ruch tranzytowy na dobę
przedstawia się następująco:
Tabela 13: Ruch tranzytowy na drodze nr 544:
Ogółem
Motocykle
Sam.
Lekkie
Samochody
Osobowe
samochody
ciężarowe
Autobusy
Ciągniki
rolnicze
ciężarowe
6617
53
5399
556
549
40
20
źródło: GDDiK
Według informacji z GDDKiA na drogach wojewódzkich również, tak jak w przypadku drogi
krajowej, najwięcej zarejestrowano samochodów osobowych. Na dobę, na drodze nr 544 i 560
przejechało 10066 pojazdów.
Strona 47
Drogi powiatowe
Drogi powiatowe pełnią rolę połączenia pomiędzy ośrodkami gminnymi i samymi gminami.
Stanowią również połączenie z siecią dróg wojewódzkich i krajowych.
Na obszarze Miasta przebiegają 3 odcinki dróg powiatowych
Tabela 14: Drogi powiatowe na terenie Miasta Brodnica
Numer drogi
Nazwa drogi
Długość [km]
(Krotoszyn)- droga
wojewódzka Zbiczno1805 C
3,047
Brodnica, w mieście ul.
Wczasowa, Niskie Brodno,
Wiejska
Brodnica- Świedziebnia-
1827 C
Okalewo- gr. Woj. (Kipichy), w 2,471
mieście: ul. 18 Stycznia
Brodnica- Karbowo, w
1814C
mieście ul. Kolejowa
1,142
źródło: GDDiK
Drogi gminne
Są to drogi o znaczeniu lokalnym, stanowią uzupełnienie sieci dróg, służącym miejscowym
potrzebom wyłączeniem dróg wewnętrznych. W Gminie Mieście Brodnicy zajmują długość
97,521 km, z czego:

Drogi gruntowe zajmują 30,965 km,

Drogi bitumiczne zajmują 61,265 km,

Drogi z kostki brukowej zajmują 5,291 km.
Strona 48
7. Bilans emisji
7.1
Transport
Informacje dotyczące ilości pojazdów zarejestrowanych na terenie Miasta Brodnica z podziałem
na rodzaj zużywanego paliwa otrzymano od Starostwa Powiatowego Wydziału Komunikacji
i Transportu w Brodnicy na dzień 31.12.2000 oraz na dzień 31.12.2013.
W obliczaniu emisji CO2 z transportu drogowego posłużono się wskaźnikami emisji dla każdego
rodzaju pojazdu oraz zużywanego paliwa. Wykorzystano również dane statystyczne, takie jak:
średni roczny przebieg poszczególnych pojazdów oraz średnie zużycie paliwa na 100 km.
W celu oszacowania emisji pochodzącej z ruchu tranzytowego na terenie miasta Brodnica
wykorzystano pomiary natężenia ruchu na drogach wojewódzkich Generalnej Dyrekcji Dróg
Krajowych i Autostrad.
7.1.1
Transport Lokalny
W roku 2000, na terenie miasta Brodnica było zarejestrowanych 11844 pojazdów, z czego
największy udział miały samochody osobowe. Stanowiły dokładnie 66,16 % całości co daje 2/3
wszystkich zarejestrowanych pojazdów.
Rysunek 1: Procentowy udział zarejestrowanych samochodów na terenie miasta w 2000r.
Ze względu na dużą liczbę gospodarstw domowych (użytki rolne zajmują ponad 1/3 obszaru
miasta), na drugim miejscu znalazły się ciągniki rolnicze. Ich procentowy udział w całości
wynosi 18,25%.
Strona 49
W roku obliczeniowym tj. 2013, liczba zarejestrowanych pojazdów na terenie miasta wzrosła
o 78%. Liczba ta wynosiła 54014.
Rysunek 2: Procentowy udział zarejestrowanych samochodów na terenie miasta w 2013r.
Wraz ze wzrostem liczby zarejestrowanych pojazdów, udział samochodów osobowych również
wzrósł. W 2013 roku ich procentowy udział wynosił dokładnie 73,16%. Na drugim miejscu (tak
samo jak w roku bazowym) znalazły się ciągniki rolnicze, lecz pomimo zwiększenia się ich liczby
w mieście- ich procentowy udział spadł do 13,64%.
W roku bazowym tj. 2000 najczęściej używanym paliwem była benzyna. Zarejestrowanych
pojazdów benzynowych było 75%.
Tabela 15: Podział zarejestrowanych samochodów w 2000r. z podziałem na rodzaj zużywanego paliwa
2000
Benzyna
Diesel
LPG
75%
24,56%
0,57%
źródło: Opracowanie własne
W roku obliczeniowym, tj. 2013 najczęściej używanym paliwem był diesel. Zarejestrowanych
pojazdów wyposażonych w silnik diesla było 41,94 %. Różnica pomiędzy pojazdami z silnikiem
benzynowym a pojazdami z silnikiem olejowym była niewielka. Wynosiła tylko 0,32 punktów
procentowych.
Strona 50
Tabela 16: Podział zarejestrowanych samochodów w 2013r. z podziałem na rodzaj zużywanego paliwa
2013
Benzyna
Diesel
LPG
41,62%
41,94%
16,44%
Emisja CO2 pochodząca z transportu na rok 2000 i 2013 została wyznaczona z podziałem na
rodzaj pojazdu oraz rodzaj zużywanego paliwa. Zastosowano wskaźniki określone przez
NFOŚiGW w ramach programu GAZELA – NISKOEMISYJNY TRANSPORT MIEJSKI.
Emisja CO2 w ruchu lokalnym pochodzi ze spalania różnych typów paliwa: benzyny silnikowej,
oleju napędowego i gazu płynnego LPG. W 2013 roku emisja była znacznie wyższa niż w roku
2000. W roku bazowym najwięcej CO2 wyemitowały pojazdy wykorzystujące jako paliwo
benzynę, natomiast w roku obliczeniowym- pojazdy wykorzystujące jako paliwo olej napędowy.
Poniższy wykres przedstawia zmiany w wielkości emisji ze wszystkich typów paliw w roku
2000 i 2013.
Rysunek 3: Łączna emisja wszystkich zarejestrowanych pojazdów w mieście
W roku 2000 największą emisję CO2 do atmosfery miały samochody ciężarowe o masie większej
jak 3,5 t. Wygenerowały one 19296, 77 [MgCO2/ rok] CO2.
Strona 51
Rysunek 4: Emisja CO2 z poszczególnych typów pojazdów w roku 2000 r.
Patrząc na podział ze względu na rodzaj zużywanego paliwa, najwięcej CO2 wyemitowały
pojazdy z silnikiem benzynowym. Było to 25149,6 Mg CO2/rok.
Poniższy wykres przedstawia ilość wyemitowanego CO2 w roku 2000 przez pojazdy z podziałem
na rodzaj zużywanego paliwa.
Rysunek 5: Emisja CO2 z poszczególnych rodzajów paliw w 2000 r.
W 2013 r. najwięcej CO2 wyemitowały pojazdy wykorzystujące olej napędowy. Było to 120
266,06
MgCO2/rok.
Poniższy wykres przedstawia ilość wyemitowanego CO2 w roku 2013 przez pojazdy z podziałem
na rodzaj zużywanego paliwa.
Strona 52
Rysunek 6: Emisja CO2 z poszczególnych rodzajów paliw w 2013 r.
Całkowitą emisję pochodzącą ze spalania paliw przez pojazdy w roku bazowym i obliczeniowym
przedstawia poniższa tabela.
Tabela 17: Ogólna emisja CO2 [MgCO2/rok] w roku 2000 oraz 2013
Emisja ogólna
rok 2000
rok 2013
MgCO2/rok
48233,47
188784,27
Z otrzymanych danych wynika, że ilość zarejestrowanych samochodów w roku 2013 znacząco
wzrosła względem roku 2000. W związku z tym liczba samochodów na 1000 mieszkańców
również wzrosła kilkakrotnie.
Tabela 18: Liczba pojazdów na 1000 mieszkańców
Rok
Liczba
ludności
Liczba
zarejestrowanych
pojazdów
Liczba pojazdów na
1000 mieszkańców
2000
2013
27175
28580
11844
54014
436
1890
Strona 53
Średnia unijna wynosi 484 pojazdy na 1000 osób (PUP). Średnia ta, miasta Brodnica wynosi
1890. Jest więc znacznie większa niż średnia unijna. Dlatego prognozuje się, że obszar związany
z transportem uległ już nasyceniu i liczba pojazdów na 1000 mieszkańców do roku 2020 nie
ulegnie znaczącej zmianie. W związku z tym emisja CO2 pochodząca z transportu, również
powinna pozostać na obecnym poziomie.
7.1.2
Transport tranzytowy
W roku bazowym, tj. 2000 największe natężenie ruchu zaobserwowano na drodze krajowej nr
15. Patrząc tylko na drogi wojewódzki to największe natężenie ruchu zaobserwowano na drodze
nr 560.
Poniższa tabela charakteryzuje ruch na drodze krajowej oraz na drogach wojewódzkich
w 2000 r. w Brodnicy uwzględniając długość poszczególnych dróg oraz strukturę rodzajową
pojazdów.
Tabela 19: Natężenie ruchu na drogach krajowych i wojewódzkich w roku 2000 na terytorium Miasta
Brodnica
2000
Numer
drogi
Długość
drogi
[km]
Pojazdy
ogółem
Motocykle
Sam.
osobowe
Lekkie
samochody
ciężarowe
(dostawcze)
Samochody
ciężarowe
bez
z
przycz.
przycz
Autobusy
Ciągniki
rolnicze
krajowa
15
woj.
544
woj.
560
6,117
4896
44
3255
529
392
563
93
20
2,385
3248
36
2485
319
172
172
45
19
4,499
3709
45
2882
304
219
163
59
37
źródło: GDDiKA
Całkowita emisja CO2 z ruchu tranzytowego w roku 2000 wynosiła 4 958,03 MgCO2/rok.
W związku z tym, że największym natężeniem ruchu charakteryzowała się droga krajowa nr 15
toteż największa emisja CO2 również pochodzi właśnie od pojazdów poruszających się tą drogą.
Strona 54
Rysunek 7: Emisja CO2 w 2000 r. z poszczególnych dróg na terenie miasta
Przez Miasto Brodnica przebiega 1 droga krajowa nr 15 oraz 2 drogi wojewódzkie: nr 544 i nr
560. Według danych GDDKiA największe natężenie ruchu występuje na drodze krajowej nr 15.
Najmniejszym natężeniem wykazała się natomiast droga nr 560. Poniższa tabela charakteryzuje
ruch na drodze krajowej oraz na drogach wojewódzkich w Brodnicy uwzględniając długość
poszczególnych dróg oraz strukturę rodzajową pojazdów.
Tabela 20: Natężenie ruchu na drogach krajowych i wojewódzkich w roku 2013 na terytorium Miasta
Brodnica
2013
Numer
drogi
Długość
drogi
[km]
Pojazdy
ogółem
Motocykle
Sam.
osobowe
Lekkie
samochody
ciężarowe
(dostawcze)
Samochody
ciężarowe
bez
z przycz
przycz.
Autob
usy
Ciągniki
rolnicze
krajow
a 15
woj.
544
woj.
560
6,117
7016
43
4297
680
590
1260
109
37
2,385
6617
53
5399
556
165
384
40
20
4,499
5656
62
4667
317
243
277
62
28
źródło: GDDiKA
Całkowita emisja CO2 z ruchu tranzytowego w roku 2013 wynosiła 8 261,64 MgCO2/rok.
W związku z tym, że największym natężeniem ruchu charakteryzowała się droga krajowa nr 15
toteż największa emisja CO2 pochodzi właśnie od pojazdów poruszających się tą drogą.
Strona 55
Rysunek 8: Emisja CO2 w 2013 r. z poszczególnych dróg na terenie miasta
Prognoza ruchu tranzytowego w 2020r.
Prognoza ruchu została obliczona dla istniejącej sieci dróg krajowych, przy jednoczesnym
założeniu, że do roku 2020 nie zajdą na niej żadne zmiany oraz, że nie wystąpią inne czynniki
mogące mieć wpływ na zmiany zachowań komunikacyjnych typu: wyczerpanie przepustowości
dróg, otwarcie nowych przejść granicznych czy powstanie dużych ośrodków ruchotwórczych.
Według danych SISKOM, przyjmuje się, że liczba pojazdów na drogach krajowych w roku 2020
wzrośnie o 42%. Wiąże się to z zwiększeniem emisji CO2. Poniższa tabela przedstawia
prognozowane natężenie ruchu na drodze krajowej i na drogach wojewódzkich w Mieście
Brodnica w roku 2020.
Tabela 21: Prognoza na rok 2020 natężenia ruchu na drogach krajowych i wojewódzkich na terytorium
Miasta Brodnica
2020- prognoza
Numer
drogi
Długość
drogi
[km]
Pojazdy
ogółem
Motocykle
Sam.
osobowe
Lekkie
samochody
ciężarowe
(dostawcze)
Samochody
ciężarowe
bez
z przycz
przycz.
Autobusy
Ciągniki
rolnicze
krajowa
15
woj.
544
woj.
560
6,117
9963
61
6102
966
838
1789
155
53
2,385
9396
75
7667
790
234
545
57
28
4,499
8032
88
6627
450
345
393
88
40
Strona 56
Całkowitą emisje CO2 z ruchu tranzytowego w roku 2020 prognozuje się na 11 731,52
MgCO2/rok. Podobnie jak w roku 2013, prognozuję się, że największa emisja CO2 będzie również
pochodzić z drogi krajowej nr 15.
Rysunek 9: Prognoza emisji CO2 na 2020 r. z poszczególnych drogach na terenie miasta
Emisję CO2 z transportu tranzytowego w roku 2000, 2013 wraz z prognozą na 2020 rok
przedstawia poniższy wykres:
Rysunek 10: Emisja CO2 z ruchu tranzytowego na terenie miasta w latach 2000, 2013 i z prognozą na 2020 r.
Strona 57
Całkowita emisja z ruchu lokalnego i tranzytowego w roku 2000 (rok bazowy), 2013 (rok
obliczeniowy) i 2020 (prognoza) kształtuje się następująco:
Tabela 22: Całkowita emisja z ruchu lokalnego i tranzytowego na lata 2000, 2013 oraz z prognozą na 2020
Ruch
Lokalny
Tranzytowy
Suma
2000
48233,47
4 958,03
53 191,51
2013
188784,27
8 261,64
197 045,91
2020
188784,27
11 731,52
200 515,79
7.2 Energia elektryczna
Miasto Brodnica w 2000 roku zaopatrywana była w energię elektryczną przez firmę Zakład
Energetyczny Toruń S. A., ul. Generała Bema 128, 87-100 Toruń. Sprawozdawczość dla
odbiorców z umowami kompleksowymi prowadzona jest w podziale na grupy taryfowe:

Grupa taryfowa A- stawki opłat przeznaczona dla największych odbiorców energii
elektrycznej takich jak huty, kopalnie, stocznie oraz duże fabryki,

Grupa taryfowa B- stawki opłat za energię przeznaczone dla dużych przedsiębiorstw
przemysłowych, fabryk, szpitali, centrów handlowych, hydroforni, ferm kurzych, stacji
paliw, barów, obiektów rekreacyjno-rozrywkowych,

Grupa taryfowa C- stawki opłat za energię przeznaczone dla takich odbiorców jak banki,
sklepy, przychodnie zdrowia, punkty handlowo-usługowe, oświetlenie ulic miast i wsi,

Grupa taryfowa G- stawki opłat przeznaczone dla odbiorców zużywających energię na
potrzeby gospodarstw domowych i związanych z nimi pomieszczeń.
Poniższa tabela przedstawia dane dotyczące zużycia energii elektrycznej w 2000 roku
w podziale na ww. grupy taryfowe.
Tabela 23: Zużycie energii elektrycznej w 2000 roku w Mieście Brodnica w podziale na grupy taryfowe
Grupa
Liczba
Zużycie
Emisja [Mg
taryfowa
odbiorców
[MWh]
CO2]
A
-
-
-
B
6
1 449,408
1 289,97
C
141
2 418,927
2 152,85
G
1 383
3 997,601
3 557,86
SUMA
1530
7 865,936
7 000,68
źródło: Opracowanie własne na podstawie danych uzyskanych z Enea Centrum Sp. z o.o.
Strona 58
Całkowite zużycie energii elektrycznej w Mieście Brodnica w roku 2000 wynosi 7 865,936 MWh.
Wszystkich odbiorców było 1530, z czego największą grupą są gospodarstwa domowe. Stanowią
aż 90% całości.
Emisja w tym roku wynosiła 7 000,68 MgCO2, analogicznie największa emisja pochodziła
z gospodarstw domowych i wynosiła 3 557,86 MgCO2.
W roku 2013 energia elektryczna w Mieście Brodnica dostarczana była przez przedsiębiorstwo
ENERGA- OPERATOR S.A, oddział w Toruniu przy ul. Gen. Bema 128, 87-100 Toruń.
Sprawozdawczość była prowadzona w takim samym układzie jak w roku bazowym, z podziałem
na umowy kompleksowe i dystrybucyjne oraz z dodatkową grupą taryfową R- która ma
zastosowanie w miejscu tymczasowego poboru prądu np. plan filmowy, cyklinowanie podłóg,
iluminacji obiektów.
Poniższa tabela przedstawia dane dotyczące zużycia energii elektrycznej w 2013 roku
w podziale na grupy taryfowe.
Tabela 24: Zużycie energii elektrycznej oraz emisja w Mieście Brodnica w roku 2013
Grupa
Liczba
taryfowa
odbiorców
A
-
-
-
B
7
6 977,84
6 210,28
C
1 199
21 634,88
19 255,04
G
11 141
20 908,67
18 608,72
R
13
52,22
46,48
SUMA
12360
49 573,61
44 120,51
Zużycie MWh
Emisja [Mg
CO2]
źródło: Opracowanie własne na podstawie danych uzyskanych z Energa- Operator S.A
W 2013 roku całkowite zużycie energii elektrycznej wzrosło o 84% i wynosiło 49 573,61 MWh.
Dalej największą grupą odbiorców były gospodarstwa domowe, lecz największa emisja
pochodziła z grupy taryfowej C- banki, sklepy, przychodnie zdrowia, punkty handlowousługowe, oświetlenie ulic miast i wsi wyemitowały razem 19 255,04 MgCO2/rok.
Strona 59
Rysunek 11: Emisja CO2 [MgCO2] z zużycia energii elektrycznej wraz z liczbą odbiorców w 2000 i 2013 roku
Liczba odbiorców w roku obliczeniowym wzrosła o 87,6% w stosunku do roku bazowego.
Wielkość emisji dwutlenku węgla również wzrosła, tylko o minimalnie mniej niż
zaobserwowany wzrost liczby odbiorców. Emisja CO2 wzrosła o 84%.
7.2.1
Prognoza zużycia energii elektrycznej do roku 2020
Zapotrzebowanie na energię elektryczną jest zależne od takich czynników jak: cena jednostkowa
na dany nośnik energii, wielkość produkcji i usług, aktywność społeczna czy efektywność
energetyczna w gospodarstwach domowych. Prowadzi to do tego, że prognozowane zmiany
w użytkowaniu energii elektrycznej są niejednoznaczne.
Korzystając z danych z GUS, dotyczących liczby ludności na terenie Miasta Brodnica od roku
2011 obserwuje się wzrost tej wielkości. Jest to spowodowane dodatnim przyrostem
naturalnym (w 2012r przyrost naturalny wynosił +6) oraz dodatnim saldem migracji (dla
miasta wynosiło +37). Wzrosty te prowadzą do zwiększenia się zapotrzebowania na energię
elektryczną a co za tym idzie- nastąpi wzrost emisji CO2 do atmosfery.
Prognozując- emisja CO2 w roku 2020 będzie wynosić 68836,28 [Mg CO2]. Jest to dość znaczny
wzrost w porównaniu z rokiem obliczeniowym, tj. 2013. Prognozuje się, że będzie to wzrost
o niecałe 36%.
Prognozując wielkość zużycia energii elektrycznej i emisji CO2 przyjęto, iż w grupy taryfowe nie
ulegną zmianie a zużycie i emisja grupy taryfowej R- również się nie zmieni.
Strona 60
Tabela 25: Prognoza zużycia energii elektrycznej [MWh] i emisji CO2 [MgCO2] na 2020 rok
Grupa
taryfowa
Zużycie MWh
Emisja [Mg
CO2]
A
-
-
B
C
G
R
10 663,41
34 444,90
32 183,60
52,22
9 490,43
30 655,96
28 643,40
46,48
Całkowita emisja z zużycia energii elektrycznej w roku 2000 (rok bazowy), 2013 (rok
obliczeniowy) i 2020 (prognoza) kształtuje się następująco:
Tabela 26: Zużycie energii elektrycznej oraz emisja CO2 w roku 2000, 2013 i z prognozą na rok 2020
Rok
2000
2013
2020
Zużycie
[MWh]
7 865,94
49 573,61
77 344,13
Emisja [Mg
CO2]
7 000,68
44 120,51
68 836,28
7.3 Oświetlenie publiczne
Na terenie miasta, łącznie zainstalowanych jest 2812 lamp oświetleniowych. Poniższa tabela
przedstawia ilość lamp w podziale na konkretną moc oprawy.
Tabela 27: Ilość lamp zainstalowanych w mieście z podziałem na moc opraw.
Moc oprawy
[W]
82
115
168
275
440
Ilość opraw
[szt.]
298
1050
1355
97
12
źródło: 1Opracowanie własne na podstawie danych otrzymanych z ENERGA Oświetlenie Sp. z o.o.
Najwięcej, bo aż 48,2% opraw ma moc 168 W, najmniej jest opraw o mocy 440 W. Stanowią
niecałe 0,5% wszystkich opraw.
W roku obliczeniowym, tj.2013 zużycie energii elektrycznej na potrzeby oświetlenia miejskiego
wynosiło 1628,84 MWh. Dane do obliczeń efektu ekologicznego przyjęto na podstawie metodyki
NFOŚiGW, gdzie 1 MWh energii elektrycznej równoważny jest emisji 0,89 Mg dwutlenku węgla.
Strona 61
Emisja pochodząca z tego źródła wynosiła 1449,67 MgCO2. Szacuje się, że jeśli nie zostaną
podjęte działania modernizacyjne oświetlenia emisja CO2 w 2020 roku będzie utrzymywała się
na tym samym poziomie.
7.4 Zapotrzebowanie na ciepło
Na terenie Miasta Brodnicy ciepło jest dostarczane przez Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej
Sp. z o.o., działające przy ulicy Lidzbarskiej 33, 87-300 Brodnica. Energia cieplna
wykorzystywana jest do:

Ogrzewania
pomieszczeń
i
wody
użytkowej,
przygotowywania
posiłków
w gospodarstwach domowych,

Do ogrzewania zakładów przemysłowych,

Ogrzewania pomieszczeń i przygotowania c.w.u., oraz na potrzeby technologiczne
w obiektach usługowych.
W mieście, część budynków mieszkalnych nie jest podłączona do sieci cieplnej, korzystają one
z indywidualnych kotłowni spalających w większości węgiel oraz z kotłowni lokalnych, które
również opalane są węglem. W stosunku do tych obiektów, badanie poziomu emisji oparto
ankietyzację bezpośrednią, co pozwoliło na zebranie reprezentatywnych danych z 1508
obiektów. Na tej podstawie określono aktualną strukturę paliw wykorzystywanych na cele
grzewcze w obiektach indywidualnych nieprzyłączonych do sieci ciepłowniczej.
Poniższa tabela przedstawia odbiorców ciepła na terenie miasta Brodnicy w roku 2000 wraz
z zużyciem ciepła wg Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej.
Tabela 28: Zużycie ciepła i emisja z tego tytułu w roku 2000 na terenie miasta Brodnicy
2000
Liczba
odbiorców
Zużycie [GJ]
Emisja [Mg CO2]
Przemysł
-
-
-
Gospodarstwa
domowe
43
167 291,00
15 725,35
Użyteczność
publiczna
11
8 288,00
779,07
Handel/usługi
Pozostali
SUMA
21
2
77
10 806,00
3 242,00
189 627,00
1 015,76
304,75
17 824,94
źródło: Opracowanie własne na podstawie danych uzyskanych z PEC
W roku bazowym największą grupę odbiorców ciepła stanowiły gospodarstwa domowe, które
zużyły 167 291,00 GJ energii cieplnej. Emisja CO2 z tego tytułu wynosi 15 725,35 MgCO2.
Strona 62
Całkowite zużycie energii cieplnej wynosiło 189 627,00 GJ, co daje emisję w wielkości 17 824,94
MgCO2. Wpływu na ten wynik nie miał przemysł, ponieważ w tej grupie odbiorców nie było
nikogo, komu PEC dostarczał by energię cieplną.
W roku 2013 (tj. obliczeniowym) w całkowitym zużyciu energii cieplnej zanotowano niewielki
wzrost. Zużycie wzrosło o 0,64% i wynosiło 190 864,00. W emisji CO2 odnotowano taki sam,
niewielki procentowy wzrost jak w przypadku zużycia energii cieplnej i wynosiła 17941,22
MgCO2.
Poniższa tabela przedstawia zużycie energii cieplnej wraz z emisją CO2 do atmosfery
z podziałem na grupy odbiorców.
Tabela 29: Zużycie energii cieplnej wraz z emisją na terenie Miasta Brodnicy w roku 2013
2013
Liczba
odbiorców
Zużycie [GJ]
Emisja [Mg CO2]
Przemysł
Gospodarstwa
domowe
1
87
21 628,00
127 941,00
2 033,03
12 026,45
Użyteczność
publiczna
18
19 936,00
1 873,98
Handel/usługi
Pozostali
SUMA
15
3
124
15 806,00
5 553,00
190 864,00
1 485,76
521,98
17 941,22
Jeżeli chodzi o zużycie paliw opałowych w mieszkaniach niepodłączonych do żadnej sieci
ciepłowniczej, strukturę wykorzystania tych paliw w roku 2000 i 2013 przedstawia poniższy
wykres:
Strona 63
Rysunek 12: Struktura wykorzystania paliw w mieszkaniach
Całkowita emisja CO2 w roku 2000 z tytułu zużycia paliw opałowych wynosi 45 484,90 [MgCO2].
Największy wpływ na to miało zużycie węgla- spalanie tego paliwa opałowego spowodowało
wyemitowanie 22 834,12 [MgCO2] CO2 do atmosfery. Najmniej zużywanym i najniższą emisje
miał olej opałowy. Stanowi on tylko 0,50% całości wykorzystania paliw opałowych w celach
grzewczych.
Strona 64
Tabela 30: Zużycie paliw opałowych wraz z emisją CO2 do atmosfery w roku 2000
2000
%
Zużycie [GJ]
drewno
8,51%
40 734,14
wskaźnik
emisji
[MG
CO2/GJ]
0,109
gaz
6,34%
30 317,08
0,055
1 667,44
olej
2,48%
11 860,57
0,076
901,40
ekogroszek
27,30%
130 604,44
0,098
12 799,23
pellet
0,48%
2 287,08
-
-
pompa
ciepła
0,23%
1 106,85
-
-
en.
elektryczna
0,01%
58,96
0,890
52,47
węgiel
54,65%
261 472,73
0,098
25 624,33
478 441,86
Emisja
[Mg CO2]
4 440,02
45 484,90
W roku 2013 struktura zużycia paliw opałowych kształtuje się tak samo jak w 2000 roku, jednak
z racji tego, że zwiększyła się powierzchnia użytkowa mieszkań zużycie i emisja z tego tytułu
również się zwiększyła.
Strona 65
Tabela 31: Zużycie paliw opałowych wraz z emisją CO2 do atmosfery w roku 2013
2013
%
Zużycie [GJ]
wskaźnik
emisji [MG
CO2/GJ]
Emisja [Mg
CO2]
drewno
8,51%
51 524,84
0,109
5 616,21
gaz
6,34%
38 348,24
0,055
2 109,15
olej
2,48%
15 002,50
0,076
1 140,19
ekogroszek
27,30%
165 202,27
0,098
16 189,82
pellet
pompa
ciepła
en.
elektryczna
węgiel
0,48%
2 892,94
-
-
0,23%
1 400,06
-
-
0,01%
74,58
0,890
66,37
54,65%
330 738,30
0,098
32 412,35
605 183,73
57 534,10
Całkowita emisja z spalania paliw opałowych wynosiła 57 534,10 [MgCO2]. W dalszym ciągu
największy wpływ na to miało spalanie węgla- wyemitowało to 32 412,35 MgCO2 do atmosfery.
7.4.1
Prognoza zużycia energii cieplnej do roku 2020
W roku 2020 prognozuje się, że również wystąpi niewielki wzrost zużycia energii cieplnej oraz
emisji CO2 do atmosfery. Poniższa tabela pokazuje prognozowane wielkości zużycia energii
elektrycznej wraz z emisją CO2 z tego tytułu na rok 2020.
Strona 66
Tabela 32: Prognozowana wielkość zużycia energii cieplnej wraz z emisją CO2 na terenie Miasta Brodnica
2020
%
Zużycie [GJ]
wskaźnik
emisji [MG
CO2/GJ]
Emisja [Mg
CO2]
drewno
8,51%
58 483,45
0,109
6 374,70
gaz
6,34%
43 527,31
0,055
2 394,00
olej
2,48%
17 028,64
0,076
1 294,18
ekogroszek
27,30%
187 513,42
0,098
18 376,32
pellet
0,48%
3 283,65
-
-
0,23%
1 589,15
-
-
0,01%
84,65
0,890
75,34
54,65%
375 405,67
0,098
36 789,76
pompa
ciepła
en.
elektryczna
węgiel
686 915,92
65 304,28
Szacuje się, że w 2020 roku emisja CO2 wzrośnie do 65 304,28 MgCO2. Scenariusz ten nie
uwzględnia działań mających na celu ograniczenie emisji CO2 i poprawy efektywności
energetycznej.
7.5 Zaopatrzenie w gaz
Przedsiębiorstwem zasilającym odbiorców bezpośrednio w gaz ziemny jest US.EN.EKO
z Gdańska. Ponadto, w Brodnicy, przy ulicy Targowej zlokalizowana jest stacja gazowa
wysokiego ciśnienia o przepustowości Q= 8 000 m3/h.
Poniższa tabela przedstawia zużycie gazu ziemnego wraz z faktyczną liczbą odbiorców od roku
2008, ponieważ wcześniej, nie odnotowano żadnych odbiorców gazu ziemnego z sieci
gazowniczej.
Strona 67
Tabela 33: Zużycie gazu oraz emisja CO2 z tym związana w Mieście Brodnicy z prognozą do 2020
Lata
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
Odbiorcy
gazu
15
25
38
56
61
73
84
95
106
118
129
141
Zużycie
gazu
[m3]
104 000
167 000
172 000
234 000
268 000
307 000
346 670
386 098
425 527
464 955
504 385
543 813
Zużycie
gazu [GJ]
Emisja CO2
[Mg CO2]
3 879,20
6 229,10
6 415,60
8 728,20
9 996,40
11 451,10
12 930,79
14 401,46
15 872,16
17 342,82
18 813,56
20 284,22
213,36
342,60
352,86
480,05
549,80
629,81
711,19
792,08
872,97
953,86
1 034,75
1 115,63
Prognozuje się, że wraz ze wzrostem liczby mieszkańców na terenie miasta, liczba osób
podłączonych do sieci gazowniczej również będzie wzrastać. Wielkość ta, w porównaniu
z rokiem bazowym wzrośnie o niecałe 57% i szacuje się, że będzie wynosić 141 odbiorców.
Wraz z tym wzrostem nastąpi wzrost zużycia gazu oraz emisji CO2 do atmosfery. W 2020 roku
prognozuje się, że zużycie będzie wynosić 20 284,22 GJ, co daje emisję w wielkości 1 115,63
MgCO2.
Strona 68
8. Wnioski z analizy
Tabela 34: Bilans emisji w roku 2000, 2013 i z prognozą na 2020
Bilans emisji wg rodzajów paliw
2000
energia elektryczna
2013
8 450,35
gaz
prognoza 2020
45 570,18
70 285,94
-
549,80
1 115,63
paliwa transportowe
53 191,51
197 045,90
200 515,79
paliwa opałowe
47 955,18
60 658,78
66 241,13
ciepło systemowe
17 824,94
17 941,22
18 003,87
Planowana redukcja
SUMA
Redukcja
14 561,72
127 421,98
321 765,88
356 162,36
341 600,04
Bilans emisji wg sektorów
2000
Mieszkalnictwo
67 238,40
2013
prognoza 2020
91 843,75
96 000,17
Przedsiębiorstwa
3 442,82
25 465,32
40 146,40
Transport lokalny
48 233,47
188 784,27
188 784,27
Tranzyt
4 958,03
8 261,64
11 731,52
Oświetlenie
1 449,67
1 449,67
1 449,67
Pozostałe
2 099,59
5 961,24
Redukcja
18 050,34
14 561,72
SUMA
127 421,98
321 765,88
356 162,36
341 600,04
Porównując dane uzyskane za rok 2013 i za lata wcześniejsze obserwuje się wzrost zużycia
energii elektrycznej, paliw gazowych, paliw opałowych oraz zwiększy się pobór ciepła
systemowego. Odnotowano również wzrost liczby pojazdów na terenie miasta Brodnicy. Ze
względu na to, iż liczba ludności na terenie miasta pozostanie na stałym poziomie, z małymi
spadkami, prognozuje się, że rozwój miasta do 2020 roku będzie umiarkowany.
Powyżej
przedstawiono tabelę emisji CO2 [Mg CO2] w roku 2002, 2013 oraz 2020 r. z poszczególnych
sektorów z powyższymi prognozami. W drugiej części dokumentu przedstawiono szereg działań
zmierzających do emisji CO2 na terenie miasta.
Strona 69
9. Metodologia doboru działań
Celem doboru działań na rzecz gospodarki niskoemisyjnej jest przedstawienie planu prac
i uwarunkowań, sprzyjających redukcji emisji CO2. Działania te mogą zostać pogrupowane
w następujące struktury.
Pierwszym podziałem jest podział zadań z uwagi na sposób, w jaki wpływają na redukcję emisji
dwutlenku węgla w ramach którego wyszczególnić można:

Działania służące redukcji zużycia energii finalnej na terenie miasta. Redukcja emisji
gazów cieplarnianych, ma w tym przypadku charakter pośredni – redukując zużycie
energii obniża się zużycie paliw kopalnych (w szczególności węgla), które są głównym
źródłem
szkodliwych
emisji.
Przykładem
takich
działań
jest
chociażby
termomodernizacja obiektów publicznych.

Działania bezpośrednio przyczyniające się do redukcji emisji gazów cieplarnianych,
w których źródła emisji (takie jak lokalne kotły węglowe) zastępowane są przez
nowoczesne rozwiązania wykorzystujące paliwa mniej szkodliwe dla środowiska (np.
wymiana kotła węglowego na gazowy) lub odnawialne źródła energii, w ramach których,
emisje zostają zredukowane do zera (np. kolektory słoneczne wytwarzające ciepło,
instalacje fotowoltaiczne generujące energię elektryczną).
Drugim podziałem charakteryzującym wybrane działania jest podział z uwagi na podmiot
odpowiedzialny za ich realizację. W tej kategorii wyróżnić można:

Działania realizowane przez struktury administracyjne,

Działania realizowane przez mieszkańców i podmioty gospodarcze – działania te nie są
uzależnione bezpośrednio od aktywności gminy, aczkolwiek istotna jest rola samorządu
w promocji i upowszechnianiu pożądanych z punktu środowiskowego zachowań.
Trzecim podziałem jest podział zadań z uwagi na plan ich realizacji gdzie wyróżnić można:

Działania przewidziane do realizacji – tzw. Działania obligatoryjne, wpisane do
Wieloletniej Prognozy Finansowej, których realizacja jest zagwarantowana środkami
zarezerwowanymi w budżecie gminnym. Ich realizacja ma charakter priorytetowy.

Działania planowane do realizacji – tzw. Działania fakultatywne, niewpisane do
Wieloletniej Prognozy Finansowej, których realizacja uzależniona jest od pozyskania na
Strona 70
ten cel środków zewnętrznych, bądź dodatkowych środków budżetowych. Realizacja
tych zadań nie ma charakteru priorytetowego, wskazują one jednakże kierunek
inwestycyjny, jakim powinno podążać miasto, a także mieszkańcy oraz przedsiębiorcy
działający na jej obszarze.
Podstawą doboru działań są:

wyniki inwentaryzacji, która pozwala określić obszary kluczowe, charakteryzujące się
największym potencjałem w zakresie planowanego efektu ekologicznego realizowanych
inwestycji;

uwarunkowania lokalne stanowiące podstawę doboru rodzaju rekomendowanych
inwestycji (w szczególności w obszarze odnawialnych źródeł energii);

dokumenty strategiczne funkcjonujące na szczeblu krajowym, regionalnym oraz
lokalnym, określające działania i obszary priorytetowe, wokół których koncentrować się
powinny przedsięwzięcia podejmowane przez władze samorządowe oraz mieszkańców;

perspektywy pozyskania zewnętrznych źródeł finansowych, gdzie szczególną uwagę
przywiązuje się do zgodności planowanych przedsięwzięć z Regionalnym Programem
Operacyjnym Województwa Podkarpackiego na lata 2014-2020 oraz Programem
Infrastruktura i Środowisko na lata 2014-2020;

Możliwości budżetowe miasta.
Katalog wyszczególnionych działań nie ma jednakże charakteru zamkniętego. Postęp techniczny
oraz zmienność warunków otoczenia gospodarczego powoduje, iż rekomendowane działania
powinny podlegać bieżącej aktualizacji i ewentualnej korekcie, tak aby pozostawać w zgodzie
z obowiązującymi aktualnie strategiami oraz możliwościami inwestycyjnymi. W szczególności
baczną uwagę należy zwracać na pojawienie się nowych instrumentów wsparcia finansowego
oraz nowych technologii umożliwiających wdrażanie innowacyjnych przedsięwzięć w obszarze
ochrony środowiska.
Strona 71
10.
Potencjał redukcji emisji
Na podstawie danych zebranych w ramach przeprowadzonej inwentaryzacji emisji gazów
cieplarnianych można wskazać obszary problemowe, które z jednej strony znacząco
przyczyniają się do emisji dwutlenku węgla z drugiej cechują się potencjałem do obniżenia tego
niekorzystnego oddziaływania.
Do obszarów tych należy:

Transport,

Zużycie energii elektrycznej,

Zużycie paliw opałowych.
Transport
Emisja z transportu generowana jest przez transport lokalny (mieszkańców poruszających się
na terenie miasta) oraz tranzyt (samochody przejeżdżające przez teren miasta w drodze do
innych miejscowości). Niestety możliwości redukcji emisji w tym sektorze są niewielkie (przy
rosnącej ilości pojazdów na drogach jedyną szansą na obniżenie szkodliwych zanieczyszczeń jest
rozwój samochodów z napędem elektrycznej). Działania gminy w tym obszarze ograniczają się
jedynie do poszukiwania alternatywnych środków transportu którym sprzyja rozwój ścieżek
rowerowych, czy komunikacji miejskiej.
W przypadku ruchu tranzytowego działaniem możliwym do podjęcia jest budowa obwodnic
i dróg przelotowych, które pozwolą odsunąć duże skupiska ruchu samochodowego od obszarów
miejskich – gęsto zaludnionych. Nie obniża to jednakże emisji CO2, a jedynie przesuwa jej źródła
w inne obszary.
Zużycie energii elektrycznej
Redukcja emisji wynikających ze zużycia energii elektrycznej przez odbiorców końcowych, może
zostać ograniczona w ramach poprawy efektywności energetycznej obiektów (obniżenie zużycia
energii w obiektach mieszkalnych i komercyjnych) oraz wytwarzania energii elektrycznej
w rozproszonych, mikroinstalacjach wykorzystujących odnawialne źródła energii, które nie
generują szkodliwych zanieczyszczeń. W szczególności potencjałem rozwojowym wykazują się
instalacje fotowoltaiczne i mikroturbiny wiatrowe, które można zamontować nie tylko na
obiektach publicznych ale także na dachach domów jednorodzinnych.
Strona 72
Zużycie paliw opałowych
Zgodnie z przeprowadzoną inwentaryzacją ogrzewanie obiektów odpowiada za większość
emisji generowanych na terenie miasta, szczególną szkodliwością charakteryzują się lokalne
kotły węglowe generujące tzw. Niską emisji, gdzie oprócz dwutlenku węgla do atmosfery
emitowane są szkodliwe i uciążliwe pyły. W obszarze tym szczególnie istotne jest wspieranie
działań związanych z wymianą źródeł ciepła na bardziej ekologiczne (gazowe, biomasowe) oraz
promowanie energooszczędnego budownictwa – w szczególności domów pasywnych o bardzo
niskich stratach cieplnych.
11.
Specyfika poszczególnych metod redukcji
emisji
W działaniach związanych z przejściem na gospodarkę niskoemisyjną, największego potencjału
upatruje się w odnawialnych źródłach energii, które zastąpić mogą wysokoemisyjne źródła
konwencjonalne, działaniach termomodernizacyjnych obiektów oraz przedsięwzięciach
poprawy efektywności energetycznej (w szczególności modernizacji oświetlenia), które
sprzyjają obniżeniu zapotrzebowania energetycznego budynków i infrastruktury technicznej.
Każde działanie rozpatrywać jednak należy nie tylko z perspektywy uzyskanego efektu
ekologicznego i przypadającego kosztu inwestycyjnego, ale również korzyści i kosztów
społecznych. Inwestycje w odnawialne źródła energii mogą sprzyjać tworzeniu nowych miejsc
pracy przy eksploatacji nowopowstałych instalacji, ale jeżeli rozwój gminy skoncentrowany
będzie wokół energetyki wiatrowej może to skutkować zaburzeniem naturalnego krajobrazu i
tym samym odbić się negatywnie na kondycji sektora turystycznego.
Stąd też przed przystąpieniem do działań inwestycyjnych należy przeprowadzić analizę wad
i zalet wybranych rozwiązań.
11.1
Energetyka wiatrowa
Zainteresowanie człowieka wykorzystaniem energii wiatru ma niezwykle bogatą historię.
W Chinach wiatraki w kształcie kołowrotów wykorzystywano do transportowania wody na pola.
Persowie wykorzystywali do mielenia ziarna młyny wiatrowe ze skrzydłami poruszające się
w płaszczyźnie poziomej na pionowym wale. W Europe już w VII wieku pojawiły się
czteroskrzydłowe wiatraki których energia wykorzystywana była do mielenia zboża.
Strona 73
http://en.wikipedia.org/wiki/Charles_F._
Brush
Pierwsze wykorzystanie energii wiatru do produkcji energii elektrycznej nastąpiło natomiast
dopiero w roku 1888 w którym to Charles F. Brush zbudował w Stanach Zjednoczonych
pierwszą samoczynnie działającą siłownię wiatrową o mocy 12kW produkującą energię
elektryczną. Konstrukcja Amerykanina miała 17m średnicy i posiadała 144 drewniane łopaty. W
tamtych czasach konstrukcje turbin wiatrowych były dziełem pasjonatów, a rozwój
przemysłowych instalacji przyniosły dopiero lata 90. XX wieku. Aktualnie na rynku
energetycznym działają turbiny dostosowane do najbardziej zróżnicowanych warunków i
potrzeb – od mikroturbin o mocy kilku kW stosowanych do zasilania małych obiektów i
domków jednorodzinnych, po przemysłowe siłownie o mocy ponad 4 MW.
W Polsce historycznie wiatraki rozpowszechnione były przede wszystkim w Polsce Północnej
i Zachodniej Szacuje się, iż w 1942 roku pracowało w Polsce około 6360 wiatraków.
Natomiast pierwsza nowoczesna turbina wiatrowa do produkcji energii elektrycznej
o mocy 150kW powstała w Polsce w województwie pomorskim w Lisewie w roku 1991.
Według danych Urzędu Regulacji Energetyki na koniec września 2013 roku funkcjonowało
w Polsce 795 instalacji wiatrowych o łącznej mocy 3 082 MW. Większość z nich zlokalizowana
jest w północno-zachodniej części kraju. Liderem jest województwo zachodniopomorskie (836,9
MW mocy zamontowanych instalacji wiatrowych), kolejne miejsca zajmują województwa
pomorskie (312,2 MW) i kujawsko-pomorskie (296,1 MW).
Lokalizowanie dużych farm wiatrowych w obszarze Pomorza związane jest przede wszystkim
z dobrą wietrznością tamtych terenów, chociaż jak obrazuje to mapa wietrzności potencjał do
lokowania siłowni wiatrowych jest dużo większy.
Strona 74
Rysunek 13. Mapa wietrzności Polski (źródło http://bacon.umcs.lublin.pl).
Należy natomiast zauważyć, że przy lokalizowaniu instalacji wykorzystujących energię wiatru
ogromne znaczenie mają warunki lokalne. Nawet teoretycznie dobre lokalizacje muszą zostać
zweryfikowane w ramach pomiarów wietrzności. Lokalne ukształtowanie terenu, zalesienie,
zabudowania mogą znacząco wpłynąć na efektywność instalacji wiatrowej.
Lokalizowanie dużych instalacji wiatrowych na terenie gminy może jednakże wiązać się
z negatywnym oddziaływaniem na zasoby przyrodniczo-środowiskowe, walory turystycznowypoczynkowe i krajobraz, a tym samym powodować społeczny sprzeciw. Dlatego też
analizując dopuszczalność wykorzystania siłowni wiatrowych należy raczej wybierać
rozwiązania o najmniejszym stopniu ingerencji w środowisko naturalne – stąd też bardziej
akceptowalnym społecznie rozwiązaniem niż duże farmy wiatrowe są przydomowe
mikroturbiny wiatrowe o wysokości do 12 m.
Strona 75
Rysunek 14. Parametry techniczne mikroturbiny wiatrowej (źródło: http://generatorywiatrowe.pl/?page_id=21)
Moc pojedynczej turbiny to 1-1,2 kW, a roczny uzysk energii przy średniej prędkości wiatru
wynoszącej 5 m/s, wynosi ok. 1 500 MWh. Koszt budowy instalacji to ok. 10 000 zł/kW mocy
siłowni.
Energia wytworzona w turbinie wykorzystywana jest w pierwszej kolejności na pokrycie
potrzeb obiektu, do którego jest przyłączona, a nadwyżki energii mogą zostać odsprzedane do
sieci elektroenergetycznej.
Miasto Brodnica znajduje się w III strefie klimatycznej, która charakteryzuje się korzystnymi
warunkami wiatrowymi. Średnia roczna prędkość wiatru wynosi 3-4 m/s. Na wysokości 30 m.
nad poziomem gruntu określona została na 1000 kWh/m2.
W dokumencie pn. „Odnawialne źródła energii- zasoby i możliwości wykorzystania na terenie
województwa kujawsko-pomorskiego” cały powiat brodnicki a w tym miasto Brodnica to jeden
z najbardziej korzystnych terenów dla rozwoju energii wiatrowej.
Strona 76
11.2
Energetyka słoneczna
Zjawisko fotoelektryczne, a więc przemianę energii słonecznej na energię elektryczną odkrył
w swoich eksperymentach w roku 1839 Alexander Edmund Becquerel, fizyczne wyjaśnienie
tego efektu zostało dokonane przez Alberta Einsteina dopiero w roku 1904 i właśnie za odkrycie
praw zjawiska fotoelektrycznego otrzymał on w 1921 roku nagrodę Nobla.
Pierwsze ogniwo, które znalazło zastosowanie w praktycznej a nie tylko laboratoryjnej
produkcji energii zostało wyprodukowane w 1954 roku, a jego wydajność wynosiła ok. 6 %.
Swoje komercyjne zastosowanie ogniwa fotowoltaiczne znalazły zastosowanie w misjach
kosmicznych od 1958 jest to w zasadzie jedyny sposób wytwarzania energii w przestrzeni
kosmicznej do zasilania satelitów i stacji kosmicznych.
Podobnie jak w przypadku instalacji wiatrowych, aktualnie instalacje fotowoltaiczne
wykorzystywane są zarówno, jako duże obiekty komercyjne, których moc sięga nawet
kilkudziesięciu MW (są to tzw. Farmy fotowoltaiczne) jak i lokalne – rozproszone źródła energii
o mocy kilku kilowatów wykorzystywane do zasilenia domów i obiektów komercyjnych.
Krajowy potencjał wykorzystania energii słonecznej jest zbliżony do tego, jaki szacuje się
w krajach sąsiadujących – Niemczech, Republice Czeskiej i Słowacji.
Strona 77
Rysunek 15. Potencjał wykorzystania energii słonecznej na terenie Europy
(źródło: http://solargis.info).
W kraju najlepszymi warunkami do lokowania instalacji fotowoltaicznych charakteryzują się
południowo wschodnie województwa – określa się je mianem polskim biegunem ciepła.
Rysunek 16. Potencjał wykorzystania
(źródło: http://solargis.info).
energii
słonecznej
na
terenie
Polski
Strona 78
Miasto Brodnica znajduje się na obszarze z nasłonecznieniem względnym (w ciągu roku)
znajdującym się w granicach 34-36%.
Natomiast średnia, całkowita roczna suma
napromieniowania słonecznego padająca na jednostkę powierzchni w poziomie wynosi 3700
MJ/m2.
Moc instalacji fotowoltaicznej rekomendowanej dla zasilania domu jednorodzinnego to 4 kW
(16 modułów fotowoltaicznych o łącznej powierzchni ok. 25,6 m2) . Roczny szacowany uzysk
energii to 4 224 kWh. Koszt budowy wynosi ok. 8 000 zł/kW zainstalowanej mocy. Żywotność
modułów fotowoltaicznych deklarowana przez producentów wynosi od 20 do 25 lat,
a produkcja energii poza okresowymi przeglądami odbywa się całkowicie bezobsługowo.
Energia wytworzona w instalacji wykorzystywana jest w pierwszej kolejności na pokrycie
potrzeb obiektu, do którego jest przyłączona, a nadwyżki energii mogą zostać odsprzedane do
sieci elektroenergetycznej. Jak pokazuje jednakże dobowy wykres pomiaru parametrów pracy
małej instalacji fotowoltaicznej i wiatrowej, źródła te charakteryzują się bardzo dużą
zmiennością wytwarzanej energii elektrycznej, stąd też mogą być traktowane jedynie jako
wspomaganie zasilania sieciowego.
Stworzenie sytemu autonomicznego dla zasilania obiektu niepodłączonego do sieci
elektroenergetycznego wymagałoby natomiast wykorzystania systemu akumulacji energii –
może on jednakże zwiększyć koszt budowy systemu nawet o 50%.
Rysunek 17. Energia ze źródła fotowoltaicznego i turbiny wiatrowej
(http://www.smartgrid.agh.edu.pl/documents/Uklady%20przylaczajace%20zrodla%20
energii%20odnawialnej%20do%20sieci%20zasilajacej.pdf)
Strona 79
Oprócz konwersji na energię elektryczną, energia słoneczna może zostać wykorzystana za
pośrednictwem instalacji kolektorów słonecznych do podgrzewania ciepłej wody użytkowej
oraz wspomagania systemów ogrzewania. Ponieważ w systemach tych brak możliwości
odsprzedania nadwyżek wytworzonego ciepła, tak jak ma to miejsce w przypadku energii
elektrycznej oddawanej do sieci, stąd też każda inwestycja musi zostać dostosowana do
szacunkowego zużycia wody w obiekcie – szczególnie ważny jest dobór wielkości zasobnika na
podgrzewaną wodę.
Szacowana powierzchnia czynna kolektorów dedykowana dla zasilenia domu jednorodzinnego
wynosi 5 m2. Powierzchnia ta pozwoli wygenerować rocznie ok. 4 675 kWh energii cieplnej.
Koszt kompleksowej budowy takiej instalacji to ok. 14 000 zł.
11.3
Odnawialne źródła energii - zestawienie
Mocne strony
Słabe strony
Turbiny wiatrowe

Wysoka wydajność produkcji
energii

Konieczność przeprowadzenia
badań wietrzności

Możliwość odsprzedaży nadwyżek
energii do sieci elektroenergetycznej

Kontrowersje społeczne
związane z zaburzeniem równowagi
krajobrazu

Konieczność uzyskania
pozwolenia na budowę
Instalacje fotowoltaiczne

Duża żywotność

W zasadzie bezobsługowa
eksploatacja

Możliwość odsprzedaży nadwyżek
energii do sieci elektroenergetycznej

Uproszczona procedura
administracyjna dla mikroinstalacji do 40
kW

Duże wahania wytwarzanej
energii na przestrzeni roku(bardzo
niska wydajność w okresie
zimowym) i doby
Strona 80
Kolektory słoneczne

Niski koszt początkowy inwestycji

Niska rentowność

Dobra wydajność nawet w okresach

Konieczność konserwacji już
niskiego nasłonecznienia

Brak
pozwoleń
po
konieczności
lokalnych
realizację
inwestycji
11.4
kilku
latach
eksploatacji
uzyskiwania
na
pierwszych

Brak możliwości odsprzedaży
nadwyżek wytworzonego ciepła
Termomodernizacja
To bardzo pojemny termin z którym powiązać można wszystkie działania zmierzające do
obniżenia zapotrzebowania budynków na energię cieplną, spośród których można wymienić
przykładowo:

zwiększenie izolacyjności cieplnej przegród zewnętrznych,

zwiększenie szczelności przegród zewnętrznych,

likwidacja miejsc nieizolowanych lub słabiej izolowanych, w których występują
szczególnie duże straty ciepła,

modernizację systemu grzewczego,

modernizację systemu wentylacyjnego,

podłączenie budynku do sieci ciepłowniczej,

modernizację systemu przygotowania ciepłej wody użytkowej,

zastosowanie odnawialnych źródeł energii,

implementacja systemów zarządzania energią.
Rezultaty działań termo modernizacyjnych są sprawą niezwykle indywidualną, uzależnioną od
takich czynników jak wiek i stan techniczny budynku, rodzaj zastosowanych technologii czy
kompleksowość prowadzonej modernizacji, aczkolwiek teoretyczne efekty wybranych działań
termo modernizacyjnych prezentuje poniższa tabela.
Strona 81
Tabela 35. Zestawienie działań wraz z szacunkową oszczędnością energii (źródło: Dr hab.
inż. Jan Norwisz, dr inż. Aleksander D. Panek: Poprawa efektywności użytkowania ciepła
grzewczego elementem wdrażania zasad zrównoważonego rozwoju)
Rodzaj działania
Wprowadzenie w węźle cieplnym automatyki i urządzeń
Szacunkowa oszczędność energii
5-15%
sterujących
Wprowadzenie hermetyzacji instalacji, przeprowadzenie
10-20%
regulacji hydraulicznej i zamontowanie zaworów
w pomieszczeniach
Wprowadzenie podzielników kosztów
10%
Wprowadzenie ekranów za grzejnikami
2-3%
Uszczelnienie drzwi i okien
3-5%
Wymiana okien na okna o niższym współczynniku
10-15%
przenikania ciepła
Izolacja zewnętrznych przegród budowlanych
10-15%
Z uwagi na zmienność rezultatu prowadzonej termomodernizacji, celem rozpoczęcia procesu
modernizacyjnego konieczne jest przeprowadzenie audytu budynku w ramach, którego ocenie
poddany zostanie stan techniczny budynku i jego klasa energetyczna.
Strona 82
Tabela 36. Klasyfikacja energetyczna budynków (źródło: Dr hab. inż. Jan Norwisz, dr inż.
Aleksander D. Panek: Poprawa efektywności użytkowania ciepła grzewczego elementem
wdrażania zasad zrównoważonego rozwoju).
Szczegółowe warunki dotyczące efektywności energetycznej określa Rozporządzenie Ministra
Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich
usytuowanie.
Zgodnie z § 328 Rozporządzenia budynki publiczne, produkcyjne, gospodarcze i zbiorowego
zamieszkania powinny być tak zaprojektowane i wykonane, aby ilość ciepła, chłodu i energii
elektrycznej, potrzebnych do użytkowania budynku zgodnie z jego przeznaczeniem, można było
utrzymać na racjonalnie niskim poziomie, a w okresie letnim ograniczyć ryzyko przegrzewania.
Powyższy wymóg odnosi się w szczególności do projektowanych instalacji grzewczych,
wentylacyjnych, klimatyzacyjnych, ciepłej wody użytkowej i oświetlenia.
Strona 83
12.
Działania na rzecz gospodarki niskoemisyjnej
Dobór właściwych działań sprzyjających redukcji emisji gazów cieplarnianych i przechodzenia
na gospodarkę niskoemisyjną, to kluczowy element Planu Gospodarki Niskoemisyjnej. W tym
bowiem elemencie następuje przejście od diagnozy sytuacji problemowych do rekomendacji
i recept sprzyjających naprawie sytuacji.
Działania przedstawione są według spójnego wzorca, który określa:

Nazwę zadania

Adresata działania – Podmiot, który będzie realizował Zadanie i ponosił koszty jego
realizacji,

Jednostkę odpowiedzialną – Jednostka organizacyjna Urzędu Gminy odpowiedzialna
za monitorowanie realizacji Zadania i wspieranie jego realizacji,

Rolę jednostki odpowiedzialnej – funkcje jakie zostają powierzone jednostce
odpowiedzialnej celem wsparcia realizacji Zadania,

Okres realizacji – perspektywa czasowa realizacji Zadania,

Efekt ekologiczny – redukcja zużycia energii – W przypadku zadań, których efektem jest
zmniejszenie zużycia energii ze źródeł konwencjonalnych, bądź produkcja energii ze
źródeł odnawialnych efekt ekologiczny obliczany jest jako ilość MWh energii
zaoszczędzonej/wyprodukowanej w przeciągu roku,

Efekt ekologiczny – redukcja emisji – Efekt realizacji zadania w postaci zmniejszenia
ilości CO2 emitowanego do atmosfery,

Szacunkowy koszt działania – Koszt realizacji działania w zaproponowanym wariancie,

Jednostkowy koszt działania – Koszt zredukowania emisji w przeliczeniu na 1 Mg CO2.
Pozycja umożliwia porównanie efektywności kosztowej poszczególnych działań.
Priorytetowo powinny być traktowane przedsięwzięcia o najniższym koszcie
jednostkowym.
Każde ze wskazanych działań ma charakter rekomendacji sprzyjającej osiągnięciu zamierzonych
celów stąd też zaprezentowany katalog nie może być traktowany jako zamknięte zestawienie,
ale raczej jako zestaw wytycznych – standardowych wariantów możliwych do przeprowadzenia
inwestycji.
W ramach konkretnych realizacji należy jednakże dążyć do maksymalizacji rezultatów bądź to
poprzez dobranie rozwiązań zapewniających lepszy efekt ekologiczny, bądź to poprzez
poszukiwanie tańszych wariantów realizacji zaplanowanych działań i przeznaczeniu tym samym
zaoszczędzonych środków finansowych na dalsze cele inwestycyjne.
Strona 84
Działanie I
Nazwa Działania
Pracownia inspiracji
Adresat Działania
Chorągiew Kujawsko-Pomorskiego
Jednostka Odpowiedzialna
Chorągiew Kujawsko-Pomorskiego
Rola jednostki odpowiedzialnej
Przygotowanie i przeprowadzenie inwestycji
Okres realizacji
2015-2020
Efekt ekologiczny - redukcja zużycia energii [MWh]
0,00
Efekt ekologiczny - redukcja emisji [Mg CO2]
1,24
Szacowany koszt działania
12 000 000,00
Szacunkowy koszt jednostkowy [zł/Mg CO2]
9 677 419,35
Utworzenie Pracowni Inspiracji w Brodnicy. W ramach projektu planowany jest remont
kamienicy ul. Nad Drwęcą 30. W projekcie zagospodarowania terenu projektowana jest
rozbudowa budynku usługowo - biurowy w kierunku południowym. Roboty wewnętrzne
obejmują przebudowę pomieszczeń na poziomie parteru i pierwszego piętra oraz remont.
Przewidziano wymianę instalacji wewnętrznych (elektrycznej, centralnego ogrzewania, wodno –
kanalizacyjnej). Wykonanie izolacji zewnętrznej, wentylacji mechanicznej, instalacja pomp
ciepła, kolektorów słonecznych. Planowana jest zmiana układu komunikacji zewnętrznej oraz
zachowuje się istniejący wjazd na teren posesji z planowanym dodatkowym wjazdem. Istniejący
budynek jest obiektem wolno stojącym, podpiwniczonym, dwukondygnacyjny. Dostęp do
pomieszczeń w budynku zapewniony jest istniejącymi drzwiami zlokalizowanymi od strony
frontowej. W zakresie utwardzenia terenu przy budynku planuje się wykonanie 5 miejsc
postojowych, drogi dojazdowej do budynku gospodarczego oraz chodników. Układ pomieszczeń
w budynku biurowo-usługowym planowana jest:
1. Piwnica

- izba pamięci

- pomieszczenia archiwalne

- kotłownia
2) Parter

- biura

- węzeł sanitarny

- pomieszczenia gospodarcze

- pomieszczenia usługowe (planowane jest utworzenie oddziału przedszkolnego)
Strona 85
3) Piętro

- sale konferencyjne
W pracowni Inspiracji planowane jest utworzenie:
1. Inkubatora NGO, w którym miejscowe organizacje pozarządowe otrzymają wsparcie do
dalszego działania poprzez udostępnienie biura, sali konferencyjnej oraz obsługę
księgową.
2. Pracowni kreatywności, w której odbywać się będą zajęcia plastyczne, rękodzielnicze,
warsztaty fotograficzne, warsztaty kreatywnego myślenia.
3. Świetlicy środowiskowej, w której odbywać się będą zajęcia dla dzieci z rodzin ubogich:
przygotowywać będziemy kreatywne zabawy z dziećmi, zajęcia komputerowe.
4. Przedszkola prowadzonego metodą zuchową oferująca najmłodszym wyjątkowe metody
wychowawcze z powodzeniem stosowane od dziesięcioleci w organizacjach harcerskich,
a także zajęcia koncentrujące się na rozwoju psychofizycznym i społecznym dzieci (joga,
plastyka, podstawy pierwszej pomocy, nauka samodzielności, integracja z rodzicami
poprzez angażowanie ich we wspólne zajęcia, wycieczki, biwaki itp.).
5. Harcówki dla harcerzy.
Strona 86
Działanie II
Adresat Działania
Montaż odnawialnych źródeł energii na obiektach
publicznych
Okres realizacji
Efekt ekologiczny - redukcja zużycia energii
[MWh]
2015-2020
350 000,00
7 865,17
Nazwa Działania
50,00
44,50
W ramach Działania II, proponuje się montaż na 5 wybranych obiektach publicznych instalacji
fotowoltaicznych o mocy 10 kW każda. Technologię tą rekomenduje się z uwagi na szczególnie
duże korzyści płynące z zastosowania rozwiązań opartych o energię słoneczną w obiektach,
które są wykorzystywane w porze dziennej. Czas pracy instalacji fotowoltaicznej w ciągu doby
uzależniony jest długości trwania dnia. Stąd też najwyższą wydajność instalacja odnotowuje
w godzinach od 8-15, co pokrywa się z czasem pracy szkół i urzędów. Dzięki czemu wytworzona
energia w całości będzie mogła zostać wykorzystana na pokrycie potrzeb własnych budynków.
Dodatkowo zastosowanie inwestycji OZE na obiektach publicznych pełni funkcję edukacyjną –
dane dotyczące parametrów pracy instalacji mogą zostać udostępnione publicznie w Internecie,
co pozwoli na weryfikację jak prezentuje się wydajność pracy instalacji w konkretnej lokalizacji.
Szacunkowy koszt realizacji zadania wynosi 7 000 zł/kW mocy zamontowanej instalacji.
Planowany uzysk energii z 1 kW zainstalowanej mocy wynosi 1 MWh/rok.
Wariantami alternatywnymi dla wskazanego działania są:

Montaż instalacji kolektorów słonecznych,

Montaż mikroturbin wiatrowych,
W ramach działania planuje się montaż kolektorów słonecznych na planowanym „Brodnickim
Inkubatorze Przedsiębiorczości”. Instalacja wyposażone będzie w 5 szt. kolektorów słonecznych.
Kolektory słoneczne będą służyć do przygotowania ciepłej wody użytkowej w budynku. Ciepło
uzyskane z energii słonecznej zostanie przekazane do zasobnika c.w.u. o pojemności 500 dm3.
Strona 87
Działanie III
Adresat Działania
Rozwój rozproszonych źródeł energii - duże
instalacje
Przedsiębiorcy
Działalność promocyjna i edukacyjna
Okres realizacji
[MWh]
2015-2020
6 000 000,00
6 741,57
Nazwa Działania
1000
890
Działanie III skierowane jest do inwestorów zewnętrznych i dużych podmiotów gospodarczych,
które zainteresowane byłyby komercyjną instalacją wykorzystującą źródła odnawialne
do produkcji energii elektrycznej sprzedawanej do sieci elektroenergetycznej. Przedmiotem
działania jest bowiem budowa jednego dużego obiektu tzw. farmy fotowoltaicznej o mocy 1 MW,
której szacunkowy koszt wynosi 6 mln zł. Obszar zajmowany przez inwestycję to 1,5-2 hektary
płaskiego, niezacienionego gruntu.
Wariantami alternatywnymi dla wskazanego w działaniu są:

Budowa biogazowi,

Budowa instalacji fotowoltaicznej poprzez powołaną do tego celu spółkę samorządową
w przypadku możliwości pozyskania na potrzeby inwestycji środków zewnętrznych,

Budowa instalacji fotowoltaicznej w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego.
Ponieważ realizacja działania uzależniona jest od zaangażowania kapitału pozostającego
w rękach osób prywatnych, rolą wskazanej jednostki organizacyjnej Urzędu Miasta jest
prowadzenie działań wspierających przeprowadzenie proponowanych inwestycji poprzez:

Wskazanie potencjalnej lokalizacji dla inwestycji w Planie Zagospodarowania
Przestrzennego,

Działalność promocyjną związaną z pozyskaniem inwestora zewnętrznego,

Pomoc w przejściu procedury administracyjnej.
Strona 88
Działanie IV
Adresat Działania
Rozwój rozproszonych źródeł energii - małe
instalacje
Przedsiębiorcy
Okres realizacji
[MWh]
2015-2020
1 400 000,00
7 865,17
Nazwa Działania
200
178
Adresatem tego zadania są małe przedsiębiorstwa, zakłady produkcyjne, które wykorzystują
energię elektryczną w porze dziennej do zasilania posiadanych maszyn i urządzeń. Planuje się, iż
w ramach działania zamontowane zostanie pięć instalacji o mocy 40 kW każda.

Montaż instalacji kolektorów słonecznych,


Działalność edukacyjną i promocyjną,

Informowanie przedsiębiorców o dostępnych, zewnętrznych środkach finansowych,

Pomoc w przejściu procedury administracyjnej.
Strona 89
Działanie V
Adresat Działania
Rozwój rozproszonych źródeł energii - mikro
instalacje
Mieszkańcy
Okres realizacji
[MWh]
2015-2020
1 600 000,00
8 988,76
Nazwa Działania
200
178
Instalacje fotowoltaiczne są technologią, która sprawdza się nie tylko, jako rozwiązanie
komercyjne dla inwestorów i przedsiębiorców, ale z powodzeniem może być również stosowana
w obiektach mieszkalnych.
Ponieważ większość zabudowań zlokalizowanych na terenie gminy to domy jednorodzinne,
rekomendowana moc instalacji to 4 kW, której powierzchnia wynosi około 16 m2. Planowana
ilość zamontowanych instalacji – 50.
Instalacja w porze dziennej wykorzystywana będzie do pokrycia potrzeb gospodarstw
domowych. W przypadku nadwyżek produkcji energii, będą one odsprzedawane do sieci
elektroenergetycznej.


Montaż instalacji fotowoltaicznych z systemem akumulacji wytworzonej energii (tzw.
Instalacja typu off-grid)


Wsparcie mieszkańców w przejściu procedury administracyjnej.
Strona 90
Działanie VI
Adresat Działania
Rozwój rozproszonych źródeł energii - kolektory
słoneczne
Mieszkańcy
Okres realizacji
[MWh]
2015-2020
700 000,00
3 055,70
Nazwa Działania
233,75
229,08
Instalacje kolektorów słonecznych to technologia umożliwiająca konwersję energii słonecznej
na ciepło niezbędne do ogrzania ciepłej wody użytkowej.
Ponieważ większość zabudowań zlokalizowanych na terenie miasta to domy jednorodzinne,
rekomendowane są instalacje o powierzchni czynnej wynoszącej 5 m2. Planowana ilość
zamontowanych instalacji – 50.
Instalacja w porze dziennej wykorzystywana będzie do pokrycia potrzeb gospodarstw
domowych. Niestety z uwagi na brak możliwości oddania nadwyżek wytworzonego ciepła do
sieci konieczne jest zbudowanie zbiorników buforowych na ogrzaną wodę.
Szacunkowy koszt realizacji zadania wynosi 14 000 zł za instalację.

Montaż instalacji grzewczej opartej o pompy ciepła,


Wsparcie mieszkańców w przejściu procedury administracyjnej,

Informowanie o aktualnych możliwościach pozyskania dofinansowania na inwestycje.
Strona 91
Działanie VII
Nazwa Działania
Adresat Działania
Okres realizacji
[MWh]
Szacowany koszt dofinansowania (z budżetu
Gminy)
Wymiana źródeł ciepła - likwidacja kotłów
węglowych
Mieszkańcy
Działalność promocyjna i edukacyjna,
dofinansowanie
2015-2020
2 195,67
8 320 000,00;
800 000,00
3 789,28
Jak wskazano w specyfikacji metod redukcji emisji obok zastosowania odnawialnych źródeł
energii podstawową metodą redukcji emisji jest termomodernizacja. Jej elementem, który
nadaje się do osobnego wyodrębnienia jest wymiana lokalnych kotłów węglowych
wykorzystywanych do ogrzewania i podgrzewania ciepłej wody użytkowej w budynkach
mieszkalnych.
Kotły węglowe można zastąpić rozwiązaniami technologicznymi wykorzystującymi:

Paliwa gazowe,

Biomasę,
W ramach działania przewidziano wymianę kotłów zasilających 416 mieszkań, a więc 10%
lokali wykorzystujących ogrzewanie węglowe (w przypadku obiektów wielorodzinnych,
w których jeden kocioł zasila kilka lokali, efekt realizacji zadania liczony jest według ilości
zasilanych lokali).
Zakładany średni koszt wymiany kotłów to 10 000 zł na lokal.

Pompy ciepła,

Mikroinstalacje kogeneracyjne,


Strona 92

Działanie VIII
Nazwa Działania
Termomodernizacja budynków mieszkalnych
Adresat Działania
Mieszkańcy
Okres realizacji
[MWh]
2015-2020
85 600 000,00
47 366,09
1807,20
W ramach działania w zakresie termomodernizacji obiektów mieszkalnych, zakłada
się termomodernizacje 20 % lokali mieszkalnych znajdujących się na terenie miasta.
Szacunkowym efektem realizacji zadania jest obniżenie zużycia energii w zmodernizowanych
obiektach o 20 % tj. 1712 sztuk.. Podobnie jak w przypadku wymiany źródeł ciepła w przypadku
obiektów wielorodzinnych, efekt realizacji zadania liczony jest według ilości lokali w obiekcie.
Szacunkowy koszt modernizacji to 50 000 zł/mieszkanie.
Lista działań klasyfikowanych jako przedsięwzięcia termomodernizacyjne:

ocieplenie obiektu,

wymiana okien oraz drzwi zewnętrznych,

modernizację systemu grzewczego






inne działania wynikające z przeprowadzonego audytu


Strona 93

Działanie IX
Nazwa Działania
Adresat Działania
Budowa ścieżki pieszo – rowerowej wokół jeziora
Niskie Brodno
Okres realizacji
2015-2020
[MWh]
-
4 500 000,00
3 629 032,26
1,24
Planowana inwestycja zlokalizowana będzie na obszarze trzech gmin: Bobrowo, Zbiczno i
Brodnica oraz na terenie miasta Brodnica.
Planowana do wykonania ścieżka pieszo – rowerowa będzie miała długość około 8 km,
średnia szerokość wynosić będzie 3,5 m.
Pierwszy odcinek planowanej ścieżki biegnie wzdłuż ulicy, wśród zabudowy miejskiej.
Następnie trasa ścieżki wspólna jest z drogą gruntową, ciągnie się wzdłuż jeziora Niskie Brodno.
Od strony wschodniej trasa ścieżki miejscami przylega bezpośrednio do brzegu jeziora. W
otoczeniu zbiornika miejscami występuje strefa szuwarów – szuwar trzcinowy Phragmitetum
australis. Na niektórych odcinkach brzeg jeziora oddzielony jest od ścieżki płatami podmokłych
zadrzewień olszowych (z olszą czarną Alnus glutinosa). Tereny położone w sąsiedztwie jeziora
są najcenniejszymi przyrodniczo fragmentami na całej trasie ścieżki. Z uwagi na termin
sporządzania niniejszego opracowania nie było możliwości wykonania inwentaryzacji
przyrodniczej. Dokonano natomiast wizji terenowej w celu rozpoznania siedlisk przyrodniczych,
jak również posłużono się informacjami pochodzącymi z Programu Ochrony Przyrody
Nadleśnictwa Brodnica. Obszary położone w sąsiedztwie linii brzegowej uznano za
najcenniejsze głównie z uwagi na potencjalną możliwość występowania tam chronionych
gatunków roślin i zwierząt. Ponadto strefa styku jeziora i lasu stanowi także siedlisko lęgowe
wielu chronionych gatunków ptaków wodno – błotnych. Od strony zachodniej teren ma duży
stopień nachylenia, w bezpośrednim sąsiedztwie drogi gruntowej na niektórych odcinkach trasy
znajdują się smugi zadrzewień przydrożnych. Powyżej zlokalizowane są pola uprawne. Po około
1,5 km droga gruntowa po której poprowadzona będzie trasa ścieżki skręca do lasu.
Dominującym zbiorowiskiem leśnym w otoczeniu drogi jest kontynentalny bór mieszany Querco roboris-Pinetum. W drzewostanie występuje tu przede wszystkim sosna zwyczajna
Strona 94
Pinus sylvestris z udziałem dębów szypułkowego i bezszypułkowego Quercus robur i Q.
pertaea oraz brzozy brodawkowatej Betula pendula z dębem, bukiem, świerkiem w drugim
piętrze. Dobrze wykształconą warstwę podszytu reprezentują: jarząb, leszczyna, jałowiec,
kruszyna i in. Oprócz typowych składników runa jak borówka czarna i borówka brusznica,
orlica pospolita, siódmaczek leśny, często występuje malina właściwa, konwalijka dwulistna,
szczawik zajęczy, trzcinnik leśny, kosmatka owłosiona i inne. Na niewielkich odcinkach do drogi
przylegają uprawy leśne w postaci młodników.
W rejonie jeziora Wysokie Brodno i
miejscowości Lisa Młyn otoczenie drogi zmienia się znów w krajobraz bardziej antropogeniczny.
Występuje tu mozaika pól uprawnych, zabudowań, niewielkich enklaw leśnych (z sosną jako
głównym składnikiem drzewostanu) oraz ciągów zadrzewień przydrożnych. Następnie trasa
ścieżki biegnie wzdłuż jeziora Wysokie Brodno, od strony południowej przylega do niej ściana
lasu - w dalszym ciągu jest to scharakteryzowany powyżej kontynentalny bór mieszany. Ostatni
odcinek ścieżki przebiega w krajobrazie wybitnie rolniczym.
Strona 95
Działanie X
Nazwa Działania
Wymiana sieci z tradycyjną na preizolowaną
Adresat Działania
Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Sp. z o.o.
Okres realizacji
2016-2020
[MWh]
-
3 000 000,00
14 482,26
207,15
W ramach zadania planuje się wymienić sieć ciepłowniczą wraz z przyłączami wykonane
metodą tradycyjną w kanałach betonowych. Wiele z tych odcinków stanowią sieci i przyłącza
wykonane niemal czterdzieści lat temu. Nowe odcinki sieci i przyłączy wykonane z rur
preizolowanych spowodują zmniejszenie strat energii cieplnej podczas przesyłania ciepła
Planuje się do wymiany łącznie ok. 5,0 km sieci i przyłączy cieplnych.
PEC Sp. z o.o. planuje w 2016 roku wytypować odcinki wymagające w pierwszej kolejności
wymiany oraz rozpocząć prace projektowe z podziałem na poszczególne etapy. Następnym
krokiem będzie zapewnienie finansowania zadania i przystąpienie do realizacji. W zależności od
zaawansowani i pilności wykonania robót podjęta zostanie decyzja, co do zlecenia części prac
firmie zewnętrznej zgodnie z regulaminem przetargów i zakupów obowiązującym w PEC Sp. z
o.o. Z uwagi na konieczność dostaw ciepła odcinki będą wykonywane i przełączane etapami.
Strona 96
Działanie XI
Nazwa Działania
Adresat Działania
Rozbudowa sieci ciepłowniczej z przyłączami i
węzłami
Okres realizacji
2016-2020
[MWh]
-
3 000 000,00
11 367,94
263,90
W ramach zadania planuje się wykonać sieć ciepłowniczą z przyłączami w sąsiedztwie Starego
Miasta w Brodnicy, w tym m.in. ulice takie jak: Kilińskiego, Stary Plac Szkolny, Przykop, Żwirki i
Wigury, Mały Rynek, Kamionka. Łączna długość sieci i przyłączy: ok. 3,0 km. W ramach zadnia
wykonane zostaną również węzły cieplne w poszczególnych przyłączonych obiektach, które
zastąpią dotychczasowe niskoemisyjne źródła energii.
Budowa sieci ciepłowniczej w tej części miasta będzie skutkowała nie tylko ochroną powietrza
ale także wpłynie na ochronę zabytkowej zabudowy. Zostanie w wyniku inwestycji
zlikwidowana tzw. strefa „ niskiej emisji”. Emisja w tej części miasta to emisja z sektora
mieszkaniowego i komunalnego pochodząca z lokalnych kotłowni i domowych pieców
grzewczych. Charakteryzuje się niską efektywnością, spalaniem złej jakości węgla, a często także
odpadów powstających w gospodarstwach domowych. Cechą tej emisji jest znaczące uwalnianie
do powietrza na stosunkowo niewielkim, gęsto zaludnionym terenie zanieczyszczeń mogących
znacząco negatywnie wpływać na szeroko pojęte środowisko (powietrze, zabytki, przyroda,
zdrowie).
Planowana inwestycja prowadzona będzie w zabytkowej części miasta Brodnicy oraz w pobliżu
rzeki Drwęcy. Obecnie na obszarze wokół „Starego Miasta” w Brodnicy funkcjonują w głównej
mierze kotłownie węglowe, kotłownie olejowe, ogrzewanie piecowe oraz elektryczne.
Wzdłuż planowanej do wykonania sieci ciepłowniczej znajduje się wiele zabytkowych kamienic
z mieszkaniami i obiektami handlowymi, które również będą mogły podłączyć się do sieci
ciepłowniczej. W większości są one ogrzewane za pomocą niskoemisyjnych źródeł ciepła
(indywidualne kotłownie węglowe, ogrzewanie piecowe czy elektryczne, a niektóre lokale
handlowe – piecykami gazowymi).
Strona 97
Działanie XII
Nazwa Działania
Budowa kotła kogeneracyjnego
Adresat Działania
Okres realizacji
2018-2020
[MWh]
n/d
8 000 000,00
1 338,17
5978,32
W ramach zadania planuje się wykonać układ kogeneracji wytwarzający energię elektryczną o
mocy 3,5MW oraz energię cieplną o mocy 3,5MW. Układ stanowił będzie kocioł gazowy z
turbiną, którego zadaniem będzie wytworzenie energii elektrycznej. Podczas produkcji energia
elektrycznej dodatkowym efektem pracy układu będzie energia cieplna, która zostanie
skierowana do sieci ciepłowniczej. Energia elektryczna będzie wykorzystywana na potrzeby PEC
oraz odsprzedawana.
PEC Sp. z o.o. planuje w 2018 roku wykonać przyłącze gazowe do ciepłowni przy ul. Lidzbarskiej
33 oraz opracować dokumentację projektową układu kogeneracji. Następnie wyłoniony w
drodze przetargu zostanie wykonawca robót.
Strona 98
Działanie XIII
Nazwa Działania
Strefy płatnego parkowania
Adresat Działania
Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o.
Okres realizacji
2015-2020
[MWh]
n/d
1 160 000,00
19 472,89
59,57
Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. przejęło obsługę nad Strefą Płatnego
Parkowania w Brodnicy we wrześniu 2012 r. od firmy Projekt Parking Sp. z o.o.
Strefa liczy 360 stanowisk postojowych obsługiwanych przez 25 automatów do sprzedaży
biletów parkingowych. Dodatkowo kierowcy mogą nabywać bilety parkingowe wykorzystując
do tego urządzenia mobilne z zainstalowaną aplikacją moBilet.
W roku 2013 Zarząd firmy PGK Sp. z o.o. podjął decyzję o konieczności wymiany parkomatów na
nowe.
Modernizacja urządzeń jest podyktowana stanem technicznym automatów oraz
przestarzałą technologia - produkcja z początku lat ‘90. Parkomaty firmy CALE model MP-102 są
urządzeniami starej generacji, nie są energooszczędne oraz generują wysokie koszty utrzymania
w związku z licznymi usterkami. Ponadto bardzo ograniczona jest dostępność nowych części
zamiennych. Dostępne są głównie elementy regenerowane, których żywotność jest w znacznym
stopniu ograniczona. Parkomaty nie oferują możliwości rozszerzenia zakresu swojej
funkcjonalności o nowe opcje. Ponadto ewentualna potrzeba przeprogramowania urządzeń na
nowe stawki opłat wiąże się z wymianą kości pamięci co generuje zbędne, wysokie koszty.
Cena pojedynczego automatu w aktualnej konfiguracji objętego czteroletnim okresem
gwarancyjnym
wynosi
21.700
zł.
Cena
automatu
wzbogaconego
o
funkcjonalność
„elektronicznej portmonetki” wynosi na dziś około 25.000 zł.
W perspektywie kilku najbliższych lat planowane jest poszerzenie SPP o trzy dodatkowe ulice:
ul. Aleja Leśna (zatoka parkingowa), ul. Królowej Jadwigi (zatoka przy stadionie OSiR), ul. Nad
Drwęcą (w kierunku ul. Ogrodowej).
Strona 99
Harmonogram wymiany automatów do sprzedaży biletów parkingowych:
1.
rok 2013 – 3 szt. – wartość: 58.438 zł
2.
3.
4. lata 2016 - 2018 – 20 szt. – wartość: 550.000,00 zł
Budowa i uruchomienie systemu efektywnego zarządzania parkingami oraz informacji
parkingowej w latach 2016 – 2018 wartość: 300.000,00 zł.
Inwestycje infrastruktury parkingowej w latach 2016 – 2018 wartość: 100.000,00 zł.
Od strony ekologicznej tworzenie stref płatnego parkowania, ogranicza ruch samochodowy w
tych obszarach. W szczególności utworzenie droższej strefy w ścisłym centrum, ma zachęcać
osoby zmotoryzowane do wybierania innych środków transportu celem dotarcia do obszarów
objętych strefą płatnego parkowania.
Strona 100
Działanie XIV
Nazwa Działania
Modernizacja taboru miejskiego
Adresat Działania
Okres realizacji
2015-2020
[MWh]
-
8 500 000,00
11 305,30
751,86
Przedmiotem projektu jest zakup 8 nowych o pojemności od 80 do 100 osób, przyjaznych dla
środowiska autobusów komunikacji miejskiej do realizacji zadań przewozowych w obrębie
istniejących linii autobusowych na terenie miasta i Gminy Brodnica. Wszystkie autobusy będą
pojazdami niskopodłogowymi, przystosowanymi do bezpiecznego i komfortowego korzystania
przez osoby niepełnosprawne. Wraz z zakupem autobusów na rok 2016 planowana jest
modernizacja warsztatu i rozbudowanie go o stację serwisowo diagnostyczną.
Nowe autobusy będą wyposażone w silniki spełniające normę czystości spalin EEV
współpracujące z automatycznymi skrzyniami biegów. Dodatkowo komora silnikowa każdego
autobusu będzie wyposażona w system gaśniczy.
Autobusy zostaną również wyposażone w system informacji pasażerskiej, który będzie
wspomagany przez dynamiczną zapowiedź wizualną i głosową przystanków. W celu lepszego
wykorzystania nowego taboru każdy autobus będzie wyposażony w system zliczania pasażerów
w przypadku zastosowania Karty Miejskiej.
Wprowadzenie bezpłatnych przejazdów dla mieszkańców Brodnicy spowoduje większe
zainteresowanie publicznym transportem zbiorowym. Planuje się, że w wyniku wprowadzenia
takich zmian wzrośnie liczba osób korzystających z komunikacji miejskiej z 610 tys. osób do 800
tys. osób i więcej. Ponieważ mieszkańcy przesiądą się z samochodów osobowych do autobusów
komunikacji miejskiej, korzystnie to wpłynie na rewitalizowaną Starówkę, gdyż mniej
przejeżdżających pojazdów to mniej spalin i czystsze powietrze w centrum miasta.
Strona 101
Działanie XV
Nazwa Działania
Budowa obwodnicy miasta Brodnicy II-III etap trasy
przemysłowej od Ronda Warszawskiego
Adresat Działania
Wydział Gospodarki Miejskiej i Inwestycji
Okres realizacji
2015-2020
[MWh]
-
45 000 000,00
104 171,49
431,98
Nazwa zadania: ”Budowa obwodnicy miasta Brodnicy - II i III etap trasy przemysłowej na
odcinku od ronda Warszawskiego do ulicy Lidzbarskiej”
Gmina Miasta Brodnicy wykonuje dokumentację techniczną z dofinansowania z UE w ramach
Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna.
Budowa Trasy Przemysłowej na odcinku od Ronda Warszawskiego do ulicy Lidzbarskiej wraz z
rozbudową układu drogowego w ciągu ulic Nowej,
Tulipanowej, 18 Stycznia, Matejki,
Michałowskiej i Litewskiej w Brodnicy. W zakres opracowania wchodzą wszelkie rozwiązania
drogowe wprowadzone w ciągu planowanego pasa drogowego obwodnicy. Prace projektowe na
przedmiotowym obszarze przewidują:
- wytyczenie nowego przebiegu obwodnicy w ciągu Trasy Przemysłowej,
-zmiany układu geometrycznego istniejących jezdni i skrzyżowań,
- wzajemne powiązanie planowanych i modernizowanych istniejących ciągów komunikacyjnych,
-przebudowa istniejących ciągów pieszych i budowa nowych odcinków,
- przebudowa istniejących ścieżek rowerowych i ciągów pieszorowerowych oraz budowa
nowych odcinków,
- przebudowa istniejących przejazdów kolejowych zapewniających przejazd przez linię kolejową
nr 033 Kutno- Brodnica,
- przebudowę i budowę elementów kanalizacji deszczowej i szeroko pojętego układu
zapewniającego odwodnienie układu drogowego i terenów przylegających do inwestycji,
- przebudowę i budowę elementów kanalizacji sanitarnej,
Strona 102
- przebudowę i budowę elementów sieci wodociągowej,
- przebudowę i budowę elementów sieci gazowej,
- przebudowę i budowę elementów teletechniki,
-
przebudowę
istniejących
przepustów
drogowych
i
budowę
nowych,
- przebudowę i budowę nowych elementów oświetlenia drogowego,
- przebudowę i budowę elementów sieci energetycznych niskiego i średniego napięcia,
-wycinkę i nasadzenia nowych drzew i krzewów.
Trasa Przemysłowa (droga gminna) - klasa drogi G - prędkość projektowa 60 km/h - prędkość
miarodajna 70 km/h - kategoria ruchu KR3.
Średnia prędkość ruchu w centrach miast wynosi 30-35 km/h. Budowa obwodnicy przyczyni się
zatem do poprawy płynności ruchu, rozładowania korków. A tym samym redukcji emisji.
Spalanie w samochodach przemieszczających się w obszarze pozamiejskim jest nawet 30 %
niższe niż w obszarze miejskim.
Strona 103
Działanie XVI
Nazwa Działania
Adresat Działania
Okres realizacji
Efekt ekologiczny – redukcja zużycia
energii [_W]
Efekt ekologiczny – redukcja emisji [Mg
CO2]
Szacowany koszt działania [zł]
Szacunkowy koszt jednostkowy [zł/Mg
CO2]
Termomodernizacja budynków Spółdzielni
Mieszkaniowej
Spółdzielnia Mieszkaniowa w Brodnicy
Spółdzielnia Mieszkaniowa w Brodnicy
2015-2020
n/d
332,52
3 555 000,00 zł
10 691,19
W ramach działania w zakresie termomodernizacji obiektów mieszkalnych, zakłada się
termomodernizację 21 budynków mieszkalnych znajdujących się na terenie miasta,
zarządzających przez Spółdzielnię Mieszkaniową. Szacunkowym efektem realizacji zadania jest
obniżenie zużycia energii w zmodernizowanych obiektach o 20%. Podobnie jak w przypadku
wymiany źródeł ciepła w przypadku obiektów wielorodzinnych, efekt realizacji zadania liczony
jest według ilości lokali w obiekcie.

ocieplenie obiektu,
Ponieważ realizacja działania uzależniona jest od zaangażowania kapitału pozostającego w
rękach osób prywatnych, rolą wskazanej jednostki organizacyjnej Urzędu Gminy jest



Poniższa tabela przedstawia listę ulic, na których znajdują się budynki mieszkalne, przeznaczone
do ocieplenia wraz z zaplanowanymi zadaniami i kosztorysem.
Strona 104
Lp.
Zakres prac termorenowacyjnych do wykonania
Adres
Koszt
docieplenia
ścian
Koszt
docieplenia
stropu
piwnicznego
Koszt
całkowity
Elewacja frontowa
Elewacja
balkonowa
Strop piwniczny
1 Wyspiańskiego 3
x
do docieplenia
do docieplenia
200 000
81 000
281 000
2 Wyspiańskiego 4
x
do docieplenia
do docieplenia
135 000
54 000
189 000
3 Wyspiańskiego 5
x
do docieplenia
do docieplenia
200 000
81 000
281 000
4 Wyspiańskiego 12
x
do docieplenia
do docieplenia
100 000
40 000
140 000
5 Wyspiańskiego 14
x
do docieplenia
do docieplenia
100 000
40 000
140 000
6 Wyspiańskiego 16
x
do docieplenia
do docieplenia
100 000
40 000
140 000
7 Wyspiańskiego 19
x
do docieplenia
do docieplenia
200 000
81 000
281 000
8 Witosa 2
x
do docieplenia
do docieplenia
200 000
81 000
281 000
9 Ceglana 24
x
do docieplenia
do docieplenia
103 000
54 000
157 000
10 Nowa Kolonia 12
x
do docieplenia
do docieplenia
107 000
60 000
167 000
11 Nowa Kolonia 13
x
do docieplenia
do docieplenia
107 000
60 000
167 000
12 Nowa Kolonia 16
do docieplenia
x
do docieplenia
64 000
25 000
89 000
13 K. Wilekiego 4
do docieplenia
do docieplenia
do docieplenia
200 000
40 000
240 000
14 K. Wilekiego 12
do docieplenia
do docieplenia
do docieplenia
128 000
29 000
157 000
15 K. Wilekiego 14
do docieplenia
do docieplenia
do docieplenia
128 000
29 000
157 000
2 klatki do
docieplenia
do docieplenia
do docieplenia
150 000
60 000
210 000
17 Cicha 1
do docieplenia
x
do docieplenia
33 000
29 000
62 000
18 Rapackiego 1
do docieplenia
x
x
33 000
0
33 000
19 Rapackiego 5
do docieplenia
x
do docieplenia
33 000
29 000
62 000
20 Rapackiego 7
do docieplenia
x
x
33 000
0
33 000
21 Powst. _W_lko. 13
do docieplenia
do docieplenia
do docieplenia
220 000
16 Mieszka I 7
68 000
288 000
Strona 105
Działanie XVII
Adresat Działania
Budowa ścieżki pieszo – rowerowej wzdłuż drogi
m.in. 560
Okres realizacji
Efekt ekologiczny – redukcja zużycia energii
[_W]
Efekt ekologiczny – redukcja emisji [Mg CO2]
2015-2018
5 000 000,00
4 587 155,96
Nazwa Działania
n/d
1,09
Planowana inwestycja zlokalizowana będzie na obszarze trzech gmin: Osiek, Brodnica oraz
Miasto Brodnica
Projekt przedsięwzięcia obejmuje budowę ścieżki pieszorowerowej wzdłuż drogi
wojewódzkiej nr 560. Przedmiotowe przedsięwzięcie polega na budowie ścieżki pieszorowerowej od Ronda Warszawskiego w Brodnicy wzdłuż ul. Podgórnej (droga wojewódzka nr
560) aż do miejscowości Osiek. Na początkowym odcinku (około 300 m) projektuje się ścieżkę
bezpośrednio przy krawędzi jezdni drogi wojewódzkiej, po jej prawej stronie. Na dalszym
odcinku przebieg ścieżki projektuje się w odsunięciu od jezdni, za rowami i skarpami drogi
wojewódzkiej. W niektórych miejscach, warunkowanymi niekorzystnym ukształtowaniem lub
zagospodarowaniem terenu, ścieżkę projektuje się tuż przy jezdni drogi wojewódzkiej w
odległości minimum 0,5 m od krawędzi jezdni. Od miejscowości Gorczenica, ze względu na
korzystniejsze ukształtowanie terenu oraz skomunikowanie terenów mieszkaniowych, przebieg
ścieżki pieszo – rowerowej projektuje się po lewej stronie drogi wojewódzkiej. Inwestycja ta
poprawi warunki bezpieczeństwa rowerzystów i pieszych a tym samym zachęci mieszkańców
Brodnicy oraz sąsiednich miejscowości do korzystania ze ścieżki w celach komunikacyjnych , co
może przyczynić się do zmniejszenia ruchu samochodowego na tym odcinku. Koniec odcinka
projektuje się około km 9+660 drogi wojewódzkiej, w miejscowości Osiek, z dowiązaniem do
istniejącego chodnika.
Strona 106
Działanie XVIII
Nazwa Działania
Termomodernizacja obiektów publicznych
Adresat Działania
Okres realizacji
2015-2020
Efekt ekologiczny – redukcja zużycia energii [_W]
n/d
Efekt ekologiczny – redukcja emisji [Mg CO2]
646,21
4 000 000,00
6 189,94
Głównym celem realizacji projektu jest ograniczenie strat ciepła i ekonomiczne wykorzystanie
energii cieplnej poprzez termomodernizację oraz modernizację obiektów publicznych – Zespołu
Szkolno-Przedszkolnego nr 3 w Brodnicy, Budynek Przedszkola przy ul. Wyspiańskiego 12A,
Zespół Budynków Szkoły Podstawowej nr 4.
Modernizacja instalacji oraz termomodernizacja budynków Zespołu Szkolno-Przedszkolnego
przyczyni się do ograniczenia strat ciepła poprzez zmniejszenia poboru energii cieplnej, a tym
samym do ograniczenia emisji szkodliwych gazów (m.in. dwutlenku siarki SO2, dwutlenku azotu
NO2, dwutlenku węgla CO2) i pyłów. Realizacja projektu będzie miała również odzwierciedlenie
w zmniejszeniu kosztów utrzymania obiektu.
W ramach działania planuje się również wykonanie termomodernizacji budynku Brodnickie
Centrum Caritas poprzez wymianę stolarki okiennej, docieplenie konstrukcji dachu, oraz
instalację kolektorów słonecznych. Szacunkowy koszt inwestycji to 750 000 zł. Inwestycja
realizowana będzie w latach 2016-2018.
Ponadto planuje się wykonanie termomodernizacji budynku Urzędu Gminy Brodnicy poprzez
wymianę stolarki okiennej, docieplenie konstrukcji dachu, oraz instalację kolektorów
słonecznych. Szacowany koszt działania to 1 635 400,00 zł. Inwestycja realizowana będzie przez
Wiejską Gminę Brodnica.
Obiekty:
Budynek Przedszkola przy ul. Wyspiańskiego 12A
Budynek Przedszkola i Warsztatu Terapii Zajęciowej przy ul. Wyspiańskiego 13
Zespół Budynków Szkoły Podstawowej nr 4
Brodnickie Centrum Caritas
Budynek Urzędu Gminy Brodnicy
Strona 107
Działanie XIX
Nazwa Działania
Termomodernizacja Obiektów TBS
Adresat Działania
Brodnickie TBS Sp. z o.o.
Brodnickie TBS Sp. z o.o.
Okres realizacji
2015-2020
n/d
364,19
2 904 439,00
7 975,07
termomodernizację budynków mieszkalnych znajdujących się na terenie miasta zarządzających
przez Brodnickie TBS Sp. z o.o. Szacunkowym efektem realizacji zadania jest obniżenie zużycia
energii w zmodernizowanych obiektach o około 20%.
Poniższa tabela przedstawia listę ulic, na których znajdują się budynki mieszkalne, przeznaczone
do ocieplenia wraz z zaplanowanymi zadaniami i kosztorysem.
LP.
Adres
Zakres Prac
Szacunkowy koszt (PLN)
1
ul. 18 Stycznia 9
1. Przygotowanie dokumentacji zadania.
100.000,00
2. Wymiana zewnętrznej stolarki okiennej (24 szt.).
3. Wymiana drzwi wejściowych do budynku (2 szt.)
4. Remont elewacji bocznych i tylnej oraz elewacji
oficyny z dociepleniem oraz malowaniem (528,8 m2).
2
18 Stycznia 9A
71.504,00
4. Remont elewacji frontowej, bocznych i tylnej z
dociepleniem oraz malowaniem (380,80 m2).
3
18 Stycznia 32
62.770,00
4
18 Stycznia 39
49.643,00
4. Remont elewacji frontowej, bocznej i tylnej z
5
18 Stycznia 43.
44.200,00
Strona 108
6
ul. Duży Rynek 9
200.000,00
4. Remont elewacji tylnej budynku głównego, frontowej,
bocznych i tylnej elewacji oficyn z dociepleniem oraz
malowaniem
opcjonalnie
tynkowanie
tynkiem
renowacyjnym (487,6 m2).
5. Budowa i rozbudowa wewnętrznej instalacji C.O.
7
ul. Hallera 13
80.400,00
4. Remont elewacji frontowej, bocznych i tylnej oficyny z
5. Kompleksowy
styropapą
8
ul. Kolejowa 1A
remont
dachu
z
dociepleniem
123.550,00
4. Wymiana instalacji C.O. w budynku.
5. Modernizacja kotłowni: wymiana źródła ciepła
(kocioł olejowy), montaż akumulatora ciepła z
osprzętem.
6. Kompleksowy remont
styropapą (285,0 m2).
dachu
z
dociepleniem
7. Remont elewacji z dociepleniem i malowaniem (305,7
m2).
9
ul. Kolejowa 4
63.000,00
3. Remont drzwi wejściowych do budynku (1 szt.)
4. Wymiana instalacji C.O. w budynku.
5. Modernizacja kotłowni: montaż akumulatora ciepła z
osprzętem.
6. Docieplenie stropu wełną mineralną z wymianą
podłogi strychu.
10
ul. Kolejowa 13
57.580,00
4. Remont elewacji z dociepleniem i malowaniem (266,0
m2).
11
ul. Litewska 24
64.672,00 zł
4. Remont elewacji frontowej, bocznych i tylnej
z
Strona 109
5. Kompleksowy remont dachu z dociepleniem połaci
styropapą (101,0 m2).
12
ul. Mazurska 14
164.071,00
4. Remont elewacji frontowej, bocznych i tylnej budynku
głównego i oficyny z dociepleniem oraz malowaniem
(846,7 m2)
13
ul. Mazurska 23, 23A
144.490,00
(773,0 m2).
14
ul. Podgórna 6
103.298,00 zł
4. Renowacja drzwi wejściowych do budynku (1 szt.)
5. Remont elewacji frontowej, bocznych i tylnej oraz
elewacji oficyny z dociepleniem oraz malowaniem
(440,75 m2).
6. Docieplenie stropu nad ostatnią kondygnacją
mieszkalną, wełną mineralną z wymianą podłogi
strychu
15
ul. Podgórna 9
62.944,00
16
ul. Podgórna 43
112.140,00
5. Remont dachu budynku z dociepleniem.
17
ul. Podgórna 51
53.683,00
18
ul. Pomorska 22
75.189,00
(255,3 m2).
19
ul. Przykop 19
61.323,00
Strona 110
z dociepleniem oraz malowaniem (287,1 m2).
20
ul. Przykop 23A
71.942,00
z dociepleniem oraz malowaniem (353,4 m2).
21
ul. Przykop 35
88.290,00
(333,0 m2).
5. Docieplenie stropu nad ostatnią kondygnacją
mieszkalną, wełną mineralną z wymianą podłogi
strychu
22
ul. Tylna 2
61.700,00
3. Remont elewacji frontowej, bocznych i tylnej tynkiem
renowacyjnym oraz malowanie (347,0 m2).
23
ul. Ustronie 19
58.314,00
SUMA
2 904 439,00 zł
Strona 111
Działanie XX
Nazwa Działania
Budowa ścieżki rowerowej wzdłuż ulicy Cmentarnej
Adresat Działania
Okres realizacji
2015-2016
n/d
0,08
160 000,00
2 025 316,46
Długość projektowanego odcinka drogi wzdłuż ul. Cmentarnej wynosi 164,65m. Początek
odcinka drogi to skrzyżowanie z ul. Sądową, koniec odcinka to połączenie z projektowanym
w ramach projektu obwodnicy drogi krajowej nr 15.
Celem
jest przebudowa nawierzchni jezdni z gruntowej na nawierzchnię z betonu
asfaltowego oraz budowa jednostronnego chodnika i ścieżki rowerowej na tym odcinku. W
dalszym etapie budowa chodnika i ścieżki rowerowej planowana jest do połączenia z
ciągiem pieszo-rowerowym planowanym do realizacji w ulicy Niskie Brodno.
W ramach opracowania projektowego znajduje się jezdnia o szerokości 6,0m, chodnik o
szerokości 1,5m oraz dwukierunkowa ścieżka o szerokości 2,0m. Opracowanie projektowe
branży drogowej obejmuje również budowę ścieżki rowerowej z chodnikiem wzdłuż ulicy
Sądowej na odcinku 160,0m do Ronda Toruńskiego. Na tym odcinku zaprojektowano
ścieżkę rowerową dwukierunkową o szerokości 2,0m oraz chodnik o szerokości 2,0m,
lokalizacja w miejscu istniejącego. Chodnik ze ścieżką na projektowanym odcinku ul.
Cmentarnej zaprojektowany po prawej stronie drogi oddzielony od jezdni pasem zieleni o
zmiennej szerokości. Projekt powiązany jest z projektem budowy obwodnicy wzdłuż drogi
krajowej nr 15. Realizacja projektu będzie kontynuacją wybudowanej ścieżki rowerowej
przy południowo- zachodniej obwodnicy. Wykonanie ww. inwestycji umożliwi połączenie
komunikacyjne - rowerowe z terenami rekreacyjnymi nad Niskim Brodnem.
Harmonogram realizacji projektu:
1.Prace przygotowawcze:
- Projekt Budowlany- 28.02. 2015 r.
- Roboty budowlane- 06. 2016r.- 11.2016r.
- Nadzór inwestorski- 06.2016.r.- 11.2016r.
Strona 112
Działanie XXI
Nazwa Działania
Utworzenie Brodnickiego Parku Przemyslowego Ustronie część zachodnia
Adresat Działania
Okres realizacji
2019-2020
n/d
0,31
3 108 661,87
10 027 941,52
Przedmiotem
projektu jest wykonanie dróg, chodników, uzbrojenia w sieci wraz z
oświetleniem drogowym.
Teren opracowania zlokalizowany jest w południowo - zachodniej części Gminy Miasta
Brodnicy. Projekt przewiduje budowę nowego odcinka dla dwóch dróg o szerokości 7,0m z
skrzyżowaniami, zjazdami publicznymi. Równolegle do drogi zaprojektowano ciąg pieszojezdny. W ramach inwestycji przewiduje się budowę oświetlenia ulicznego oraz kanalizacji
deszczowej odprowadzającej ścieki deszczowe z projektowanych dróg, oraz terenów działek
inwestycyjnych.
W ramach opracowania zaprojektowano nasadzenie drzew i krzewów liściastych.
W ramach ciągu pieszo – jezdnego zaprojektowano ścieżkę rowerową z chodnikiem o
łącznej szerokości 3,5m. Ścieżka oddzielona jest od drogi pasem zieleni o szerokości
1,25m.
Projektowane uzbrojenie w sieci:
- kanalizacja sanitarna;
- kanalizacja deszczowa;
- sieć wodociągowa;
- kanalizacja telekomunikacyjna.
Harmonogram realizacji projektu:
- Projekt Budowlany- listopad 2011r.
- Roboty budowlane- 06. 2016r.- 11.2017r.
- Nadzór inwestorski- 06.2016.r.- 11.2017r.
Strona 113
Działanie XXII
Adresat Działania
Budowa ciągu komunikacyjnego Brodnica (ul. Tatrzańska ul. Rataja) – Gm. Brodnica (Kruszynki) – Gm. Bobrowo
(Kruszyny Szlacheckie, Anielewo) Gm. Zbiczno (Foluszek,
Zbiczno)
Okres realizacji
2015-2019
n/d
101,84
8 000 000,00
78 554,60
Nazwa Działania
Nazwa zadania: ” Budowa spójnego ciągu komunikacyjnego: Brodnica (ul. Tatrzańska, ul. Rataja)
– Gm. Brodnica (Kruszynki) – Gm. Bobrowo (Kruszyny Szlacheckie, Anielewo) – Gm. Zbiczno
(Foluszek, Zbiczno)”
Planowana inwestycja zlokalizowana będzie na obszarze czterech gmin: Zbiczno, Bobrowo,
Brodnica oraz Miasto Brodnica długość wybudowanych dróg – 12 km
Średnia prędkość ruchu w centrach miast wynosi 30-35 km/h. Budowa nowych powiązanych ze
sobą ciągów komunikacyjnych przyczyni się zatem do poprawy płynności ruchu, rozładowania
korków. A tym samym redukcji emisji. Spalanie w samochodach przemieszczających się w
obszarze pozamiejskim jest nawet 30 % niższe niż w obszarze miejskim.
Harmonogram realizacji projektu przedstawia się następująco:
Prace przygotowawcze: 01.2015 – 05.2015
Prace budowlane: 03.2017 – 04.2018
Nadzór inwestorski: 03.2017 – 04.2018,
Promocja projektu: 03.2017 – 04.2018
Strona 114
Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Miasto Brodnica
Zestawienie działań
Okres realizacji
Nr
Działanie
Adresat
działania
Jednostka
odpowiedzialna
Rola jednostki
odpowiedzialnej
rozpoczęcie
zakończenie
Efekt ekologiczny
Szacowany koszt
1
Pracownia inspiracji
Chorągiew
KujawskoPomorskiego
Chorągiew
KujawskoPomorskiego
Przygotowanie i
przeprowadzenie
inwestycji
2015
2020
12 000 000,00 zł
2
Montaż odnawialnych źródeł energii na
obiektach publicznych
Gmina Miasta
Brodnicy
Gmina Miasta
Brodnicy
Przygotowanie i
przeprowadzenie
inwestycji
2015
2020
350 000,00 zł
3
Rozwój rozproszonych źródeł energii duże instalacje
Przedsiębiorcy
Gmina Miasta
Brodnicy
Wsparcie procesu
inwestycyjnego
2015
2020
4
Rozwój rozproszonych źródeł energii małe instalacje
Przedsiębiorcy
Gmina Miasta
Brodnicy
Wsparcie procesu
inwestycyjnego
2015
5
Rozwój rozproszonych źródeł energii mikro instalacje
Mieszkańcy
Gmina Miasta
Brodnicy
Wsparcie procesu
inwestycyjnego
6
Rozwój rozproszonych źródeł energii kolektory słoneczne
Mieszkańcy
Gmina Miasta
Brodnicy
7
Wymiana źródeł ciepła - likwidacja
kotłów węglowych
Mieszkańcy
8
Termomodernizacja budynków
mieszkalnych
Mieszkańcy
9
10
11
12
Gmina Miasta
Budowa ścieżki pieszo – rowerowej wokół Brodnicy
jeziora Niskie Brodno
Wymiana sieci z tradycyjną na
preizolowaną
Przedsiębiorstwo
Energetyki
Cieplnej Sp. z o.o.
Rozbudowa sieci ciepłowniczej z
przyłączami i węzłami
Przedsiębiorstwo
Energetyki
Cieplnej Sp. z o.o.
Budowa kotła kogeneracyjnego
Przedsiębiorstwo
Energetyki
Cieplnej Sp. z o.o.
MWh
Mg CO2
Wskaźniki
1,24
Redukcja zużycia energii po
modernizacji
50,00
44,50
Wyprodukowana energia z OZE,
moc zamontowanych instalacji
6 000 000,00 zł
1000,00
890,00
2020
1 400 000,00 zł
200,00
178,00
2015
2020
1 600 000,00 zł
200,00
178,00
Wsparcie procesu
inwestycyjnego
2015
2020
700 000,00 zł
233,75
229,08
Gmina Miasta
Brodnicy
Wsparcie procesu
inwestycyjnego
2015
2020
8 320 000,00 zł
-
2195,67
Ilość zmodernizowanych źródeł
ciepła
Gmina Miasta
Brodnicy
Wsparcie procesu
inwestycyjnego
2015
2020
85 600 000,00 zł
-
1807,20
Ilość zmodernizowanych
obiektów mieszkalnych
Gmina Miasta
Brodnicy
Przygotowanie i
przeprowadzenie
inwestycji
2015
2020
4 500 000,00 zł
-
1,24
Długość wybudowanych ścieżek
rowerowych
Przedsiębiorstwo
Energetyki Cieplnej
Sp. z o.o.
Przygotowanie i
przeprowadzenie
inwestycji
2016
2020
3 000 000,00 zł
-
207,15
długość zmodernizowanych sieci
dystrybucyjnych
Przedsiębiorstwo
Energetyki Cieplnej
Sp. z o.o.
Przygotowanie i
przeprowadzenie
inwestycji
2016
2020
3 000 000,00 zł
-
263,90
likwidacja niskoemisyjnych
źródeł ciepła
Przedsiębiorstwo
Energetyki Cieplnej
Sp. z o.o.
Przygotowanie i
przeprowadzenie
inwestycji
2018
2020
8 000 000,00 zł
-
5978,32
Ilość wytworzonej energii w
kogeneracji
114 | S t r o n a
Strona 115
Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Miasto Brodnica
Przedsiębiorstwo
Gospodarki
Komunalnej Sp. z
o.o.
Przedsiębiorstwo
Gospodarki
Komunalnej Sp. z
o.o.
Przedsiębiorstwo
Gospodarki
Komunalnej Sp. z
o.o.
Przedsiębiorstwo
Gospodarki
Komunalnej Sp. z
o.o.
Przygotowanie i
przeprowadzenie
inwestycji
2015
2020
Przygotowanie i
przeprowadzenie
inwestycji
2015
2020
Gmina Miasta
Brodnicy
Przygotowanie i
przeprowadzenie
inwestycji
2015
Spółdzielnia
Mieszkaniowa
Spółdzielnia
Mieszkaniowa
Przygotowanie i
przeprowadzenie
inwestycji
Budowa ścieżki pieszo – rowerowej
wzdłuż drogi woj. 560
Gmina Miasta
Brodnicy
Gmina Miasta
Brodnicy
18
Termomodernizacja obiektów
publicznych
Gmina Miasta
Brodnicy
Gmina Miasta
Brodnicy
19
Termomodernizacja Obiektów TBS
20
-
59,57
Redukcja ruchu w strefie
płatnego parkowania
8 500 000,00 zł
-
751,86
Wzrost ilości osób
korzystających z komunikacji
miejskiej
2020
45 000 000,00 zł
-
431,98
Spadek natężenia ruchu w
centrum miasta
2015
2020
3 555 000,00 zł
-
332,52
Przygotowanie i
przeprowadzenie
inwestycji
2015
2018
5 000 000,00 zł
-
1,09
Przygotowanie i
przeprowadzenie
inwestycji
2015
2020
4 000 000,00 zł
-
646,21
obiektów
Brodnickie TBS
Sp. z o.o.
Przygotowanie i
Brodnickie TBS Sp. z
przeprowadzenie
o.o.
inwestycji
2015
2020
2 904 439,00 zł
-
364,19
obiektów
Budowa ścieżki rowerowej wzdłuż ulicy
Cmentarnej
Gmina Miasta
Brodnicy
Gmina Miasta
Brodnicy
Przygotowanie i
przeprowadzenie
inwestycji
2015
2016
160 000,00 zł
-
0,079
rowerowych
21
Utworzenie Brodnickiego Parku
Przemyslowego Ustronie - część
zachodnia
Gmina Miasta
Brodnicy
Gmina Miasta
Brodnicy
Przygotowanie i
przeprowadzenie
inwestycji
2019
2020
3 108 661,87 zł
-
0,310
rowerowych
22
Budowę spójnego ciągu komunikacyjnego:
Brodnica (ul. Tatrzańska, ul. Rataja) – Gm.
Gmina Miasta
Brodnica (Kruszynki) – Gm. Bobrowo
Brodnicy
(Kruszyny Szlacheckie, Anielewo) – Gm.
Zbiczno (Foluszek, Zbiczno);
Gmina Miasta
Brodnicy
Przygotowanie i
przeprowadzenie
inwestycji
2015
2019
8 000 000,00 zł
-
101,84
Spadek natężenia ruchu w
centrum miasta
1 683,75
14 663,95
13
Strefy płatnego parkowania
14
Modernizacja taboru miejskiego
15
Budowa obwodnicy miasta Brodnicy II-III
etap trasy przemysłowej od Ronda
Warszawskiego
Gmina Miasta
Brodnicy
16
Termomodernizacja budynków
mieszkalnych Spółdzielni mieszkaniowej
17
SUMA
1 160 000,00 zł
213 858 100,87 zł
rowerowych
115 | S t r o n a
Strona 116
Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Miasto Brodnicy
13.
Monitoring i ewaluacja działań
Etap wdrożenia i ewaluacji działań jest kluczowym elementem realizacji założeń planu
gospodarki niskoemisyjnej. Na tym odcinku rozstrzyga się bowiem, czy Plan pozostanie zbiorem
niezrealizowanych postulatów, czy też wywrze konkretny wpływ na życie Miasta.
W momencie podjęcia decyzji o realizacji poszczególnych zadań powinny być sporządzone
szczegółowe plany realizacji zadań z wyznaczeniem osób odpowiedzialnych i harmonogramem
ich realizacji – zgodnie z ogólnymi założeniami zawartymi w Planie Działań.
Poszczególne działania ogólne i zadania szczegółowe realizowane będą przez różne jednostki
organizacyjne w ramach struktur Urzędu Miasta. W celu koordynacji całości procesu realizacji
działań i kontroli osiąganych efektów postuluje się powołanie jednostki bądź zespołu
koordynującego prowadzone zadania.
Do najważniejszych zadań jednostki koordynującej należeć będzie:

Kontrola i w razie potrzeby korekta Planu w perspektywie realizacji celów do roku 2020,

Monitorowanie dostępności zewnętrznych środków finansowych umożliwiających
realizację zadań,

Raportowanie
postępów
realizacji
Planu
wobec
burmistrza
oraz
podmiotów
zewnętrznych (Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej),

Informowanie opinii publicznej o osiąganych rezultatach i budowanie poparcia
społecznego dla realizowanych działań – kontakt ze stowarzyszeniami i organizacjami
społecznymi działającymi na terenie Gminy.
Część działań z uwagi na swój innowacyjny charakter, powinna zostać przeprowadzona w
formie pilotażowej, aby zbadać jaki odbiór społeczny i jaki efekt przyniosą. Jeżeli działania okażą
się skuteczne można je wdrożyć w pełnej skali – w przeciwnym razie należy rozważyć ich
modyfikację bądź wdrożenie rozwiązania alternatywnego.
Dla skutecznego wdrożenia działań konieczne jest ustalenie źródła i sposobu finansowania.
Przewiduje się, że działania będą finansowane ze środków zewnętrznych i z budżetu miasta. Ze
względu na znaczące koszty realizacji wielu zadań, konieczne jest pozyskanie finansowania
zewnętrznego. Środki są dostępne w postaci krajowych i europejskich funduszy, oraz środków
międzynarodowych, w formie preferencyjnych kredytów i bezzwrotnych pożyczek i dotacji.
116 | S t r o n a
Strona 117
Planując szczegółową realizację działań należy uwzględnić terminy, w jakich można ubiegać się
o środki z zewnętrznych źródeł finansowania.
W ramach ewaluacji działań za monitoring realizacji planu odpowiada jednostka koordynująca.
Monitoring działań będzie polegał na zbieraniu informacji o postępach w realizacji zadań oraz
ich efektach.
Do danych zbieranych na potrzeby monitoringu należą:

Terminy realizacji planowanych zadań, jednostki realizujące i postępy prac,

Koszty poniesione na realizację zadań,

Osiągnięte rezultaty działań (efekty redukcji emisji i zużycia energii),

Napotkane przeszkody w realizacji zadania,

Ocena skuteczności działań (w szczególności w jakim stopniu zrealizowano założone
cele).
Efektem ewaluacji będzie ocena, czy działania są w rzeczywistości na tyle skuteczne na ile
zakładano i czy nie jest wymagana modyfikacja planu. Jeżeli działania nie będą przynosiły
zakładanych rezultatów konieczna będzie aktualizacja Planu Działań.
117 | S t r o n a
Strona 118
14.
Uwarunkowania realizacji działań
Realizacja rekomendowanych działań, nawet jeżeli zostały włączone w Wieloletnią Prognozę
Finansową nigdy nie może być traktowana jako pewnik, w szczególności należy mieć na uwadze,
że nawet duże wydatki finansowe nie przynoszą natychmiastowych, planowanych efektów.
Powodzenie planowanych działań i realizacja założonych celów, jest bowiem uzależniona od
różnorodnych czynników o charakterze wewnętrznym i zewnętrznym. Przejrzyste zestawienie
tych czynników umożliwia analiza SWOT (ang. Strenghts, Weaknesses, Opportunities, Threats),
w ramach której analizowane są silne i słabe strony oraz szanse i zagrożenia wpływające na
Czynniki wewnętrzne
realizację założonego Planu Działań.
Mocne strony
Słabe strony
- Położenie geograficzne
- Słaba współpraca władz
- Walory krajobrazowe
miasta z gminą
- Wolne tereny pod inwestycje
- Niska świadomość
- Zabezpieczenie w energię
ekologiczna mieszkańców
elektryczną
- Słaby poziom skanalizowania
- Dotychczasowe działania
gminy
miasta w dziedzinie
- Niedokończona obwodnica
oszczędnego gospodarowania
miasta
energią
- Mała ilość transportu
kolejowego
- Zła przepustowość dróg w
mieście
- Brak gazu przewodowego
118 | S t r o n a
Strona 119
Czynniki zewnętrzne
Szanse
Zagrożenia
- Wykorzystanie środków
- Niedostateczna świadomość
pomocowych z Unii
ekologiczna społeczeństwa
Europejskiej
- Niewystarczająca ilość
- Wzrastająca presja na
funduszy własnych na
racjonalne gospodarowanie
inwestycje
energią i ograniczenie emisji w
- Budowa drogi ekspresowej
skali europejskiej oraz
Grudziądz- Ostróda
krajowej
- Wysoki koszt inwestycji w
-gazyfikacja Miasta
OZE
- Budowa sieci
- Rosnąca ilość pojazdów
szerokopasmowej
samochodowych
- Dalsza rozbudowa dróg
- Brak spójnych programów
obwodnicowych
rozwoju równych dziedzin
119 | S t r o n a
Strona 120
15.
Źródła finansowania
Realizacja i powodzenie inwestycji wskazanych w Planie Działań w dużej mierze uzależnione
jest od możliwości pozyskania środków zewnętrznych na ich sfinansowanie. Dotyczy to zarówno
inwestycji
prowadzonych
przez
podmioty
samorządowe,
jak
i
przedsiębiorstwa.
W perspektywie finansowej 2014-2020 podstawowymi źródłami wsparcie będą:

Środki Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowiska,

Środki Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,

Regionalny Program Operacyjny Województwa Kujawsko- Pomorskiego.
15.1
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2014-2020
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 (POIiŚ 2014-2020) to narodowy
program mający na celu wspieranie gospodarki niskoemisyjnej, ochronę środowiska,
powstrzymywanie lub dostosowanie się do zmian klimatu, komunikację oraz bezpieczeństwo
energetyczne.
POIiŚ 2014-2020 jest przedłużeniem i kontynuacją najważniejszych kierunków inwestycji
wyznaczone w edycji wcześniejszej- POIiŚ 2007-2013. Odnoszą się one w szczególności do
postępu technicznego państwa w priorytetowych sektorach gospodarki.
Podstawowym źródłem finansowania POIiŚ 2014-2020 będzie Fundusz Spójności, którego
głównym zadaniem jest wspieranie rozwoju europejskich sieci komunikacyjnych oraz ochrony
środowiska w krajach Unii Europejskiej. Ponadto planuje się dofinansowania z Europejskiego
Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR).
Program skierowany jest na inwestycje takie jak:
a) Priorytet I - promowanie odnawialnych źródeł energii i efektywności energetycznej:
 Wytwarzanie, rozprowadzanie i wykorzystywanie OZE (poprzez budowę lub
modernizację farm wiatrowych, instalacji na biomasę lub biogaz,
 Udoskonalenie
efektywności
energetycznej
w
obszarze
publicznym
i
mieszkaniowym,
 Rozwinięcie inteligentnych systemów dystrybucji i wdrażanie ich (np. tworzenie
sieci dystrybucyjnych średniego i niskiego napięcia).
Planowany wkład unijny: 1 5218,4 mln euro.
120 | S t r o n a
Strona 121
b) Priorytet II - ochrona środowiska (włączając w to dostosowanie się do zmian
klimatu):
 Wspieranie rozwoju infrastruktury środowiskowej (modernizacja oczyszczalni
ścieków, sieci kanalizacyjnych, instalacji do zagospodarowania odpadów
komunalnych),
 Protekcja i odbudowanie różnorodności biologicznej, polepszeniu stanu
środowiska miejskiego (np. zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza),
 Adaptacja do zmian klimatu (np. ochrona terenów miejskich przed niekorzystną
pogodą czy prowadzenie projektów z zakresu małej retencji).
Planowany wkład unijny: 3 808,2 mln euro
c) Priorytet III- modernizacja infrastruktury komunikacyjnej nastawiona na ochronę
środowiska:
 Modernizacja drogowego i kolejowego zaplecza w sieci TEN-T, poza tą siecią i w
aglomeracjach,
 Niskoemisyjna komunikacja miejska, śródlądowa, morska i intermodalna,
 Zwiększenie bezpieczeństwa w ruchu lotniczym.
Planowany wkład unijny: 16 841,3 mln euro.
d) Priorytet IV - nasilenie transportowej sieci europejskiej:
 Udoskonalenie przepustowości infrastruktury drogowej (włączając w to
obwodnice i trasy wylotowe).
e) Priorytet V - udoskonalenie infrastruktury bezpieczeństwa energetycznego:
 Rozwinięcie inteligentnych systemów rozprowadzania, gromadzenia i przesyłu
gazu ziemnego i energii elektrycznej (np. poprzez rozbudowę sieci
przesyłowych i dystrybucyjnych).
121 | S t r o n a
Strona 122
15.2
Regionalny Program Operacyjny Województwa KujawskoPomorskiego
Regionalny Program Operacyjny Województwa Kujawsko- Pomorskiego 2014-2020 formułuje
ramy interwencji dla prowadzenia działań wpisujących się w Strategię Europa 2020.
Zadania z zakresu odnawialnych źródeł energii, realizowane są w ramach trzeciej osi
priorytetowej, której celem jest poprawa efektywności energetycznej oraz zwiększenie udziału
odnawialnych źródeł energii.
Do potencjalnych beneficjentów w ramach RPO woj. Kujawsko- Pomorskiego należą:

jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia

podmioty w których większość udziałów lub akcji posiadają jednostki samorządu
terytorialnego lub ich związki i stowarzyszenia

jednostki sektora finansów publicznych

przedsiębiorstwa

spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe, TBS

szkoły wyższe

organizacje pozarządowe

podmioty wykonujące działalność leczniczą, w rozumieniu ustawy o działalności
leczniczej
15.3
Środki NFOŚiGW
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej stanowi jedno z głównych źródeł
polskiego systemu finansowania przedsięwzięć służących ochronie środowiska, wykorzystujący
środki krajowe jak i zagraniczne. Na najbliższe lata przewidziane jest finansowanie działań
w ramach programu ochrona atmosfery, który podzielony jest na cztery działania priorytetowe:

poprawa jakości powietrza;

poprawa efektywności energetycznej;

wspieranie rozproszonych, odnawialnych źródeł energii;

system zielonych inwestycji (GIS – Green Investment Scheme).
122 | S t r o n a
Strona 123
Poprawa jakości powietrza
Program poprawa jakości powietrza ma na celu zmniejszenie narażenia ludności na
oddziaływanie zanieczyszczeń powietrza w tych strefach, gdzie dopuszczalne i docelowe
stężenia zanieczyszczeń uległy przekroczeniu. W tym celu należy opracowywać programy
ochrony powietrza oraz zmniejszać emisję zanieczyszczeń, szczególnie pyłów PM2,5 i PM10
oraz emisji CO2. Program dzieli się na dwie części. Pierwsza dotyczy współfinansowania
opracowania programów ochrony powietrza i planów działań krótkoterminowych i jest
skierowana do województw. Druga część programu finansuje działania związane z likwidacją
niskiej emisji wspierającą wzrost efektywności energetycznej i rozwój rozproszonych
odnawialnych źródeł energii (program KAWKA). Beneficjentami są wojewódzkie fundusze
ochrony środowiska i gospodarki wodnej.
Poprawa efektywności energetycznej
Program poprawa efektywności energetycznej realizowany jest w ramach zadania Inwestycje
energooszczędne w małych i średnich przedsiębiorstwach. Forma wsparcia to kredyt i dotacja
do 100% kosztów kwalifikowanych inwestycji. Dotacja wynosi: 10% kapitału kredytu
bankowego wykorzystanego na sfinansowanie kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia; 15%
kapitału kredytu bankowego (w przypadku, gdy inwestycja została poprzedzona audytem
energetycznym) oraz dodatkowo do 15% kapitału kredytu bankowego na pokrycie
poniesionych kosztów wdrożenia systemu zarządzania energią. Innym zadaniem w ramach
programu poprawa efektywności energetycznej jest REGION – Wsparcie działań ochrony
środowiska i gospodarki wodnej realizowanych przez WFOSiGW.
Beneficjentami są
wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej, a następnie podmioty
realizujące przedsięwzięcia na rzecz intensyfikacji regionalnych działań ochrony środowiska lub
gospodarki wodnej.
Forma finansowania to pożyczka do 100% kosztów wskazanych
w koncepcji opisanej we wniosku o dofinansowanie.
Wspieranie rozproszonych, odnawialnych źródeł energii
W ramach programu wspieranie rozproszonych, odnawialnych źródeł energii finansowane są
następujące działania: BOCIAN - Rozproszone, odnawialne źródła energii oraz Prosument – linia
dofinansowania z przeznaczeniem na zakup i montaż mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii.
Program BOCIAN ma na celu ograniczenie lub uniknięcie emisji CO2 poprzez zwiększenie
produkcji energii z instalacji, które wykorzystują odnawialne źródła energii. Z programu mogą
123 | S t r o n a
Strona 124
skorzystać przedsiębiorcy. Forma finansowania działań w ramach programu to pożyczka
w wysokości 2 – 40 mln zł.
Program PROSUMENT ma na celu promowanie nowych technologii OZE oraz postaw
prosumenckich (podniesienie świadomości inwestorskiej i ekologicznej), a także rozwój rynku
dostawców urządzeń i instalatorów oraz zwiększenie liczby miejsc pracy w tym sektorze.
Program skierowany jest do osób fizycznych, spółdzielni mieszkaniowych, wspólnot
mieszkaniowych, a także jednostek samorządu terytorialnego. Uzyskać można pożyczkę
i dotację łącznie do 100% kosztów kwalifikowanych instalacji, z czego dotacja stanowi 40%.
W ramach programu System zielonych inwestycji (GIS – Green Inwestment Scheme)
realizowany będzie program SOWA Energooszczędne oświetlenie uliczne, którego celem jest
wspieranie realizacji przedsięwzięć poprawiających efektywność energetyczną systemów
oświetlenia publicznego. W ramach programu możliwe będzie uzyskanie dotacji (do 45 %
kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia) i pożyczki (do 55% kosztów kwalifikowanych
przedsięwzięcia). Wsparcie skierowane jest do jednostek samorządu terytorialnego.
W przypadku wcześniejszego lub jednoczesnego wykonywania elementów termomodernizacji
budynku i ulepszeń cieplnych wszystkich przegród budynku wg pełnego audytu energetycznego
dofinansowanie może wynosić do 80% kosztów tych elementów lub ulepszeń, ale nie więcej niż
40.000,00 zł na element lub przegrodę i łącznie na wszystkie elementy i przegrody budynku nie
więcej niż 80.000,00 zł.
Z dofinansowania mogą skorzystać jednostki sektora finansów publicznych oraz inne podmioty
niebędące przedsiębiorstwami.
124 | S t r o n a
Strona 125
16.
Program Ograniczania Niskiej Emisji
16.1
Informacje o opracowaniu
Procesy spalania paliw opałowych na cele grzewcze powodują emisję zanieczyszczeń pyłowogazowych do powietrza. W szczególności jest to odczuwalne na obszarach miejskich, w których
występuję gęsta zabudowa mieszkalna. Wysoka emisyjność na tych obszarach wynikaja przede
wszystkim ze spalania węgla i miału w indywidualnych, małych kotłowniach zainstalowanych
w budynkach mieszkalnych.
Ograniczanie tego negatywnego oddziaływania możliwe jest jedynie przy realizacji inwestycji
bezpośrednio u emitentów. Niestety narzędzia preferencyjnego dofinansowania inwestycji
dostępne są jedynie dla podmiotów komercyjnych i jednostek samorządu terytorialnego.
Problem potęguje fakt braku realnego rozpoznania zjawiska, tak jak funkcjonuje to chociażby
w obrębie zakładów przemysłowych zobowiązanych do monitorowania swoich emisji. O ile
zatem w ostatnich latach obserwuje się już działania przedsiębiorców i samorządów na rzecz
ograniczenia zużycia energii w budynkach, inwestycji w odnawialne źródła energii, o tyle
inwestycje sprzyjające redukcji niskiej emisji pozostają na niedostrzegalnym wręcz poziomie.
Przy wyborze źródła ciepła, cały czas decydującym czynnikiem pozostaje koszt paliwa, a aspekty
środowiskowe zostają przeniesione na drugi plan.
Konieczne jest zatem podjęcie zorganizowanych działań mających na celu promowanie
i wspieranie postaw proekologicznych dla właścicieli obiektów mieszkalnych.
W ramach Planu Gospodarki Niskoemisyjnej, aby podkreślić szczególną wagę problemu
wyodrębniono Program Ograniczania Niskiej Emisji w ramach którego zawarto następujące
informacje:

analiza zapisów dokumentów strategicznych związanych z ochroną powietrza,

informacja o źródłach ciepła stosowanych przez mieszkańców miasta (inwentaryzacja)

wskazanie działań możliwych do podjęcie

spodziewane efekty ekologiczne

analiza finansowa
Realizacja programu ograniczenia niskiej emisji powinna przyczynić się do poprawy stanu
środowiska. Podstawowym priorytetem programu jest zmiana nośnika energii pierwotnej dla
ogrzewania budynków – z paliw konwencjonalnych (w szczególności węgla kamiennego) na
125 | S t r o n a
Strona 126
inne, bardziej przyjazne dla środowiska rodzaje paliw (gaz ziemny, przyłączenia do sieci
ciepłowniczej).
Należy jednakże zauważyć, że większość z działań przewidzianych w Planie Gospodarki
Niskoemisyjnej (rozwój odnawialnych źródeł energii, termomodernizacja) również przyczynia
się do redukcji emisji substancji szkodliwych dla środowiska, takich, jak: dwutlenek siarki,
tlenek węgla, tlenki azotu, pyły, benzo(a)piren i metale ciężkie.
Likwidacja kotłów węglowych przyczyni się również do minimalizacji innego niezwykle
niepożądanego zjawiska jakim jest wykorzystywanie w okresie zimowym w paleniskach
domowych odpadów komunalnych, które powinny być unieszkodliwiane przez składowanie lub
poddawane procesowi utylizacji.
16.2
Zgodność z dokumentami strategicznymi - Program ochrony powietrza
dla strefy kujawsko-pomorskiej
Program ochrony powietrza (POP) dla strefy kujawsko-pomorskiej, w której stwierdzone
zostały
ponadnormatywne
poziomy
zanieczyszczeń
w
powietrzu,
jest
dokumentem
przygotowanym w celu określenia działań, których realizacja ma doprowadzić do osiągnięcia
wymaganej jakości powietrza.
Program ochrony powietrza jest elementem polityki ekologicznej regionu, stąd zaproponowane
w nim działania muszą być zintegrowane z istniejącymi planami, programami, strategiami,
innymi słowy wpisywać się w realizację celów makroskalowych oraz celów regionalnych
i
lokalnych. Konieczne jest przy
tym
uwzględnienie
uwarunkowań gospodarczych,
ekonomicznych i społecznych.
Na obszarze województwa kujawsko-pomorskiego do przygotowania programu ochrony
powietrza zakwalifikowano strefę kujawsko-pomorską ze względu na przekroczenia poziomów
dopuszczalnych pyłu zawieszonego PM10 i benzenu oraz poziomu docelowego dla arsenu. Strefa
kujawsko-pomorska obejmuje obszar całego województwa kujawsko-pomorskiego za
wyjątkiem aglomeracji bydgoskiej, Torunia i Włocławka.
Analiza pomiarów zanieczyszczeń przeprowadzona na potrzeby POP wykazała, iż w strefie
kujawsko – pomorskiej przekroczenia dopuszczalnej częstości przekroczeń stężeń 24godzinnych (powyżej 35 razy w roku) występują na obszarze:
126 | S t r o n a
Strona 127

Grudziądza,

powiatu inowrocławskiego,

powiatu bydgoskiego,

powiatu nakielskiego,

powiatu brodnickiego;
W ramach przeprowadzonej inwentaryzację źródeł powierzchniowych w oparciu o materiały
pomocnicze Ministerstwa Środowiska i Głównego Inspektora Ochrony Środowiska zawarte
w opracowaniu pt. „Wskazówki dla wojewódzkich inwentaryzacji emisji na potrzeby ocen
bieżących i programów ochrony powietrza”, Warszawa 2003. Analizie poddano emisje w polach
2 km×2 km dla obszarów wiejskich a także w polach 500 m×500 m – dla obszarów miast.
Rysunek 18 Fragment zestawienia emisji zanieczyszczeń z emitorów powierzchniowych,
źródło: Program ochrony powietrza dla strefy kujawsko-pomorskiej
Wyniki pomiarowe z poszczególnych stacji badawczych obrazuje wykres przedstawiony poniżej.
Dla stacji pomiarowej zlokalizowanej w Brodnicy wyniki pomiarów pozostają na stabilnym
poziomie.
127 | S t r o n a
Strona 128
Rysunek 19 Stężenie średnioroczne benzenu - wyniki pomiarów, źródło: Program
ochrony powietrza dla strefy kujawsko-pomorskiej
Analiza stężeń średniorocznych benzenu wykazała, że:
 na całym obszarze strefy kujawsko-pomorskiej nie ma przekroczeń dopuszczalnego
stężenia średniorocznych benzenu,
 najwyższe wartości mieszczące się w przedziale od 1,01 do 1,37 µg/m3 odnotowano
w powiatach: bydgoskim, toruńskim i brodnickim,

najwyższe
stężenie
średnioroczne
benzenu
odnotowane
zostało
w
powiecie
inowrocławskim i wynosi ono 1,37 µg/m3,
Wynik w formie graficznej prezentuje grafika zamieszczona poniżej.
128 | S t r o n a
Strona 129
Rysunek 20 Rozkład stężeń średniorocznych benzenu, źródło: Program ochrony
powietrza dla strefy kujawsko-pomorskiej
Wyniki obliczeń stężeń średniorocznych pyłu zawieszonego PM10 dla roku bazowego 2010, dla
strefy kujawsko-pomorskiej, przedstawiono w formie graficznej na rysunku zamieszczonym
poniżej. Najniższe wartości stężeń średniorocznych pyłu PM10 występują na terenach
niezabudowanych.
Z danych wynikowych modelowania stężeń średniorocznych pyłu PM10 dla 2010 roku wynika,
że przekroczenia dopuszczalnego stężenia średniorocznego odnotowano jedynie na niewielkim
obszarze w Inowrocławiu. Najwyższa wartość stężenia wyniosła 49,2 µg/m3.
129 | S t r o n a
Strona 130
Rysunek 21 Rozkład stężeń średniorocznych pyłów PM10, źródło: Program ochrony
W
przypadku
stężeń
24-godzinnych
pyłu
PM10
dla
2010
roku
wynika,
że przekroczenia dopuszczalnej częstości przekroczeń, w strefie kujawsko-pomorskiej
występują na obszarze Brodnicy. Kod sytuacji przekroczenia: KP10skpPM10d02. Wielkość
obszaru przekroczeń: 14,5 km2. Ludność zamieszkująca obszar przekroczeń: ok. 18,2 tys.
Mieszkańców.
130 | S t r o n a
Strona 131
Rysunek 22 Rozkład stężeń 24-godzinnych pyłów PM10, źródło: Program ochrony
W zakresie emisji benzo(a)piranu w strefie brodnicko-rypińskiej, analiza stężeń pochodzących
od łącznej emisji wszystkich typów wskazała znaczny obszar przekroczeń wartości
dopuszczalnych w mieście Brodnica. Dla wartości średniorocznych stężenia B(a)P pochodzące
z emisji wszystkich typów mieszczą się w zakresie 0.6-2.2 ng/m3 (60-220% wartości docelowej).
131 | S t r o n a
Strona 132
Graficzny rozkład emisji pochodzących z ogrzewania indywidualnego przedstawia grafika
zamieszczona poniżej:
Rysunek 23 Stężenia B(a)P, źródło: Program ochrony powietrza dla strefy kujawskopomorskiej
Poniższy rysunek wskazuje natomiast na zidentyfikowane obszary przekroczeń stężeń
dopuszczalnych.
132 | S t r o n a
Strona 133
Rysunek 24 Obszary przekroczeń stężeń B(a)P, źródło: Program ochrony powietrza dla
strefy kujawsko-pomorskiej
16.3
Zakres działań przewidziany w Programie Ochrony Powietrza
Jak wskazują rekomendacje zawarte w Programie Ochrony Powietrza, aby ograniczyć emisję ze
źródeł
powierzchniowych
konieczne
jest
wprowadzenie
zmian
w
zakresie
sposobu ogrzewania w szczególności budynkach mieszkalnych.
Ograniczenie emisji z tych źródeł można osiągnąć poprzez:

zmniejszenie zapotrzebowania na energię cieplną (termomodernizację budynków),

podłączenia do lokalnych sieci cieplnych,

wymianę dotychczasowych kotłów węglowych na nowe o wyższej sprawności,

zastąpienie kotłów węglowych, kotłami opalanymi gazem ziemnym, olejem opałowym,
albo zastosowanie ogrzewania elektrycznego.
133 | S t r o n a
Strona 134
Sposobem na realizację tych zadań jest opracowanie i wdrożenie programu ograniczania niskiej
emisji (PONE) dla miast i gmin strefy kujawsko-pomorskiej. W Programie Ochrony Powietrza
nie wskazano działań obligatoryjnych jakie należy wykonać, ale określono wymaganą
wielkość redukcji emisji, jaką należy osiągnąć. Dobór działań zmierzających do ograniczenia
emisji pozostawiono gminom, które zostały wskazane, jako obszary przekroczeń. Jak wynika
z POP do obszarów tych należy gmina Brodnica w zakresie stężenia pyłu zawieszonego PM10
oraz benzo(a)pirenu.
Program Ochrony Powietrza wskazuje przykładowy wariant rekomendowanych działań razem z
szacunkowym kosztem oraz spodziewanym efektem ekologicznym, co znalazło odzwierciedlenie
w poniższej tabeli.
Rysunek 25 Wariant obniżenie emisji w Brodnicy, źródło: Program ochrony powietrza dla
strefy kujawsko-pomorskiej
134 | S t r o n a
Strona 135
W zakresie przeciwdziałania zanieczyszczeniom powietrza benzo(a)pirenem, dla Brodnicy
w Programie Ochrony Powietrza dla Województwa Kujawsko-Pomorskiego, ze względu na
przekroczenia wartości docelowych benzo(a)pirenu, przewidziano następujące zadania:

Podłączenia do sieci ciepłowniczej podmiotów ogrzewanych indywidualnie;

Wymiana nieekologicznych pieców na ogrzewane paliwami ekologicznymi (np. gaz, prąd,
ekogroszek) lub na źródła odnawialne (np. pelet, geotermia);

Wprowadzenie zapisów do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego:
- dla centrum miasta – zakaz instalowania kominków,
- dla nowych budynków jednorodzinnych – stosowanie ogrzewania proekologicznego;

Prowadzenie kampanii edukacyjnych uświadamiających społeczeństwo o zagrożeniach
dla zdrowia związanych z emisją benzo(a)pirenu podczas spalania paliw stałych (w tym
odpadów) w paleniskach domowych o niskiej sprawności.
16.4
Wynik inwentaryzacji
Badanie poziomu emisji zanieczyszczeń powietrza oparto o ankietyzację bezpośrednią obiektów
mieszkalnych, co pozwoliło na zebranie reprezentatywnych danych z 1508 obiektów. Na tej
podstawie określono aktualną strukturę paliw wykorzystywanych na cele grzewcze w obiektach
indywidualnych nieprzyłączonych do sieci ciepłowniczej.
135 | S t r o n a
Strona 136
Rysunek 26 Struktura paliw wykorzystywanych na cele opałowe w obiektach mieszkalnych
Spośród obiektów przyłączonych do sieci ciepłowniczej struktura odbiorców przedstawia się
następująco.
Tabela 37 Struktura odbiorców ciepła systemowego
Liczba
odbiorców
Zużycie [GJ]
Przemysł
Gospodarstwa
domowe
1
21 628,00
87
127 941,00
Użyteczność
publiczna
Handel/usługi
Pozostali
18
15
3
19 936,00
15 806,00
5 553,00
124
190 864,00
SUMA
Łącznie struktura źródeł ciepła w gospodarstwach domowych wygląda następująco:
Tabela 38 Struktura źródeł ciepła
2013
%
Zużycie [GJ]
136 | S t r o n a
Strona 137
drewno
7,03%
51 524,83
gaz
5,23%
38 348,24
olej
2,05%
15 002,49
ekogroszek
22,53%
165 202,27
pellet
0,39%
2 892,94
pompa ciepła
0,19%
1 400,06
en. elektryczna
0,01%
74,57
węgiel
45,11%
330 738,29
Ciepło
systemowe
17,45%
127 941,00
733 124,69
Przy przedstawieniu powyższych danych na wykresie widać, iż węgiel oraz ekogroszek to dwa
dominujące paliwa opałowe wykorzystywane na terenie miasta.
Rysunek 27 Struktura źródeł ciepła wykorzystywanego na potrzeby grzewcze obiektów mieszkalnych
137 | S t r o n a
Strona 138
Kolejnym etapem inwentaryzacji emisji jest przełożenie określonego zużycia paliw na faktyczną
emisję zanieczyszczeń poprzez przyjęcie właściwych wskaźników. W opracowaniu przyjęto
metodykę ustaloną w publikacji pn. EMEP/EEA air pollutant emission inventory guidebook 2013 Technical guidance to prepare national emission inventories, przygotowaną przez European
Environment Agency.
Tabela 39 Wartości emisji zanieczyszczeń na terenie gminy ze źródeł niskoemisyjnych
ROK 2013
Zużycie [GJ]
Emisja NOx
[kg]
Emisja SOx
[kg]
Emisja CO
[kg]
drewno
51 524,837
4 121,987
566,773
206 099,348
39 158,876
38 128,379
6 234,505
gaz
38 348,243
1 955,760
11,504
997,054
46,018
46,018
0,021
olej
15 002,498
765,127
1 050,175
855,142
28,505
28,505
0,012
ekogroszek
165 202,272
18 172,250
66 741,718
65 750,504
37 996,523
pellet
2 892,943
231,435
2 198,637
2 140,778
350,046
węgiel
330 738,297
36 381,213
SUMA
148 682,045 759 930,451
31,822
11 571,772
297 664,467 1 521 396,166 133 618,272 131 633,842
61 627,773 448 006,787
16.5
Emisja PM10 Emisja PM2,5 Emisja B(a)P
[kg]
[kg]
[g]
2 500
849,934
76 069,808
241 792,025 237 728,026 120 650,916
Planowane działania sprzyjające ograniczaniu niskiej emisji
Działanie I
Adresat Działania
Ograniczanie niskiej emisji z budynków
mieszkalnych – podłączenia do sieci ciepłowniczej
Mieszkańcy
Okres realizacji
2014-2020
14 245 563,77
Nazwa Działania
Jak wskazano w specyfikacji metod redukcji emisji, obok zastosowania odnawialnych źródeł
energii podstawową metodą redukcji emisji jest termomodernizacja. Jej elementem, który
nadaje się do osobnego wyodrębnienia, jest wymiana lokalnych kotłów węglowych
138 | S t r o n a
Strona 139
wykorzystywanych do ogrzewania i podgrzewania ciepłej wody użytkowej w budynkach
mieszkalnych, na rzecz podłączenia do sieci ciepłowniczej.



139 | S t r o n a
Strona 140
Planowany rezultat pełnego działania to redukcja emisji dwutlenku węgla o 8 023,19 Mg/rok.
Szczegółowe obliczenia, przedstawiono w poniższej tabeli.
Tabela 40 Obliczenia dotyczące spodziewanego rezultatu termomodernizacji obiektów mieszkalnych
Podłączenia do sieci ciepłowniczej
Nr Pozycja
Wartość
Jednostka
1 Łączna powierzchnia mieszkań
737 130,00
m2
2 Zapotrzebowanie energetyczne budynków - ogrzewanie
605 183,73
GJ/rok
Ilość obiektów posiadających ogrzewanie węglowe i na
4 ekogroszek
0,821
GJ/m2/rok
67,64
%
5 Powierzchnia obiektów posiadających ogrzewanie węglowe
6 Ilość obiektów objętych podłączeniem do sieci
7 Łączna powierzchnia mieszkań objętych zadaniem
8 Wskaźnik emisji spalania węgla na cele grzewcze
9 Wskaźnik emisji po podłączeniu do sieci
10 Uniknięta emisja
11 Koszt termomodernizacji jednego obiektu
12 Łączny koszt inwestycyjny
13 Koszt jednostkowy unikniętej emisji
498 594,73
20,00
99 718,95
0,098
8 023,19
10 000,00
14 245 563,77
1 775,55
m2
%
m2
Mg CO2/GJ
Mg CO2/GJ
Mg CO2
zł/mieszkanie
zł
zł/Mg CO2
140 | S t r o n a
Strona 141
Działanie II
Nazwa Działania
Termomodernizacja budynków mieszkalnych
Adresat Działania
Mieszkańcy
Okres realizacji
2014-2020
84 243 428,57
termomodernizacje 20% lokali mieszkalnych znajdujących się na terenie miasta. Szacunkowym
efektem realizacji zadania jest obniżenie zużycia energii w zmodernizowanych obiektach o 20%.
Podobnie jak w przypadku wymiany źródeł ciepła w przypadku obiektów wielorodzinnych,
efekt realizacji zadania liczony jest według ilości lokali w obiekcie.
Szacunkowy koszt modernizacji to 40 000 zł/mieszkanie.

ocieplenie obiektu,

wymiana okien oraz drzwi zewnętrznych,

modernizację systemu grzewczego






inne działania wynikające z przeprowadzonego audytu



Planowany rezultat pełnego działania to redukcja zapotrzebowania istniejących budynków na
energię cieplną o 24 207,35 GJ/rok. Szczegółowe obliczenia, przedstawiono w tabeli
zamieszczonej poniżej.
141 | S t r o n a
Strona 142
Tabela 41 Obliczenia dotyczące spodziewanego rezultatu przyłączeń do sieci ogrzewania systemowego
Termomodernizacja obiektów mieszkalnych
Nr
Pozycja
Wartość
Jednostka
1 Łączna powierzchnia mieszkań
737 130,00
m2
605 183,73
GJ/rok
0,821
GJ/m2/rok
20,00
%
6 Ilość obiektów objętych termomodernizacją
7 Łączna powierzchnia mieszkań objętych zadaniem
8 Redukcja zapotrzebowania na ciepło po termomodernizacji
9 Łączna redukcja zapotrzebowania na ciepło
13 Koszt termomodernizacji jednego obiektu
14 Łączny koszt inwestycyjny
147 426,00
m2
20,00
%
24 207,35
GJ
40 000,00
zł/mieszkanie
84 243 428,57
zł
142 | S t r o n a
Strona 143
16.6
Planowany rezultat działań
W przypadku pełnej realizacji zaplanowanych działań, bilans emisji przedstawiać się będzie
następująco
Tabela 42 Bilans emisji po realizacji PONE
ROK 2020
Zużycie [GJ]
Emisja NOx
[kg]
Emisja SOx
[kg]
Emisja CO
[kg]
Emisja
PM10 [kg]
Emisja
PM2,5 [kg]
Emisja
B(a)P [g]
drewno
49 836,89
3 986,951
548,206
199 347,556
37 876,036
36 879,298
6 030,264
gaz
37 076,38
1 890,895
11,123
963,986
0,000
0,000
0,000
olej
14 532,81
741,173
1 017,296
828,370
27,612
27,612
0,012
ekogroszek
159 719,08
17 569,098
143 747,169
734 707,753
64 526,507
63 568,193
36 735,388
pellet
2 764,78
221,182
30,413
11 059,111
2 101,231
2 045,935
334,538
węgiel
237 923,36
26 171,569
214 131,020 1 094 447,433
96 121,035
94 693,495
54 722,372
50 580,869
359 485,226
200 652,421
197 214,533
97 822,573
SUMA
2 041 354,208
Efekty redukcji w porównaniu do roku 2013 przedstawia tabela zamieszczona poniżej.
Tabela 43 Planowany efekt ekologiczny przy pełnej realizacji rekomendowanych działań
Redukcja
emisji
Emisja NOx [kg]
Emisja SOx [kg]
Emisja CO
[kg]
Emisja PM10 [kg]
Emisja PM2,5
[kg]
Emisja B(a)P [g]
11 046,904
88 521,561
459 495,726
41 139,604
40 513,493
22 828,343
16.7
Podsumowanie i wnioski
Na podstawie analizy zestawionych danych można stwierdzić, że:

Spalanie węgla w urządzeniach grzewczych przestarzałej konstrukcji o niskiej
sprawności energetycznej generuje znaczną emisję zanieczyszczeń do atmosfery.

Akumulacja rocznych redukcji stężeń składników zanieczyszczeń w dłuższym
horyzoncie czasowym daje pozytywny wynik zamierzeniom związanym z ograniczeniem
niskiej emisji, wpływając jednocześnie na poprawę czystości powietrza. Realizacja nawet
rozproszonych działań akumuluje się w czasie.

Nakłady finansowe na realizację zadań wskazanych w PONE pochodzić powinny ze
środków prywatnych, przy wsparciu zewnętrznym (ze środków Wojewódzkiego
Funduszu Ochrony Środowiska lub programów unijnych).
143 | S t r o n a
Strona 144
17.
Spis rysunków
Rysunek 1: Procentowy udział zarejestrowanych samochodów na terenie miasta w 2000r. ....... 48
Rysunek 2: Procentowy udział zarejestrowanych samochodów na terenie miasta w 2013r. ....... 49
Rysunek 3: Łączna emisja wszystkich zarejestrowanych pojazdów w mieście ................................... 50
Rysunek 4: Emisja CO2 z poszczególnych typów pojazdów w roku 2000 r........................................... 51
Rysunek 5: Emisja CO2 z poszczególnych rodzajów paliw w 2000 r. ....................................................... 51
Rysunek 6: Emisja CO2 z poszczególnych rodzajów paliw w 2013 r. ...................................................... 52
Rysunek 7: Emisja CO2 w 2000 r. z poszczególnych dróg na terenie miasta ........................................ 54
Rysunek 8: Emisja CO2 w 2013 r. z poszczególnych dróg na terenie miasta ........................................ 55
Rysunek 9: Prognoza emisji CO2 na 2020 r. z poszczególnych drogach na terenie miasta ............. 56
Rysunek 10: Emisja CO2 z ruchu tranzytowego na terenie miasta w latach 2000, 2013 i z
prognozą na 2020 r. ....................................................................................................................................................... 56
Rysunek 11: Emisja CO2 [MgCO2] z zużycia energii elektrycznej wraz z liczbą odbiorców w 2000
i 2013 roku ........................................................................................................................................................................ 59
Rysunek 12: Struktura wykorzystania paliw w mieszkaniach .................................................................... 63
Rysunek 13. Mapa wietrzności Polski (źródło http://bacon.umcs.lublin.pl). ....................................... 74
Rysunek 14. Parametry techniczne mikroturbiny wiatrowej (źródło: http://generatorywiatrowe.pl/?page_id=21) .......................................................................................................................................... 75
Rysunek 15. Potencjał wykorzystania energii słonecznej na terenie Europy
(źródło: http://solargis.info). .................................................................................................................................... 77
Rysunek 16. Potencjał wykorzystania energii słonecznej na terenie Polski
(źródło:
http://solargis.info)....................................................................................................................................................... 77
Rysunek
17.
Energia
ze
źródła
fotowoltaicznego
i
turbiny
wiatrowej
(http://www.smartgrid.agh.edu.pl/documents/Uklady%20przylaczajace%20zrodla%20energii
%20odnawialnej%20do%20sieci%20zasilajacej.pdf) ................................................................................... 78
Rysunek 18 Fragment zestawienia emisji zanieczyszczeń z emitorów powierzchniowych, źródło:
Program ochrony powietrza dla strefy kujawsko-pomorskiej ..................................................................127
Rysunek 19 Stężenie średnioroczne benzenu - wyniki pomiarów, źródło: Program ochrony
powietrza dla strefy kujawsko-pomorskiej .......................................................................................................128
Rysunek 20 Rozkład stężeń średniorocznych benzenu, źródło: Program ochrony powietrza dla
strefy kujawsko-pomorskiej ....................................................................................................................................129
Rysunek 21 Rozkład stężeń średniorocznych pyłów PM10, źródło: Program ochrony powietrza
dla strefy kujawsko-pomorskiej .............................................................................................................................130
Rysunek 22 Rozkład stężeń 24-godzinnych pyłów PM10, źródło: Program ochrony powietrza dla
strefy kujawsko-pomorskiej ....................................................................................................................................131
Rysunek 23 Stężenia B(a)P, źródło: Program ochrony powietrza dla strefy kujawsko-pomorskiej
..............................................................................................................................................................................................132
144 | S t r o n a
Strona 145
Rysunek 24 Obszary przekroczeń stężeń B(a)P, źródło: Program ochrony powietrza dla strefy
kujawsko-pomorskiej .................................................................................................................................................133
Rysunek 25 Wariant obniżenie emisji w Brodnicy, źródło: Program ochrony powietrza dla strefy
kujawsko-pomorskiej .................................................................................................................................................134
Rysunek 26 Struktura paliw wykorzystywanych na cele opałowe w obiektach mieszkalnych ..136
Rysunek 27 Struktura źródeł ciepła wykorzystywanego na potrzeby grzewcze obiektów
mieszkalnych ..................................................................................................................................................................137
145 | S t r o n a
Strona 146
18.
Spis Tabel
Tabela 1: Struktura demograficzna miasta Brodnica ...................................................................................... 31
Tabela 2: Wybrane dane demograficzne w 2012r ............................................................................................ 32
Tabela 3: Liczba ludności w wieku przedprodukcyjnym, produkcyjnym i poprodukcyjnym w
2012r.................................................................................................................................................................................... 33
Tabela 4: Migracje ludności na terenie Gminy Miasta Brodnicy w latach 2007-2013 .......... 33
Tabela 5: Migracje wewnętrzne ludności- napływ ........................................................................................... 34
Tabela 6: Migracje wewnętrzne ludności- odpływ ........................................................................................... 34
Tabela 7: Zarejestrowane podmioty gospodarcze w Mieście Brodnica ........................................ 34
Tabela 8: Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze REGON wg sekcji PKD
(Polskiej Klasyfikacji Działalności) na rok 2013................................................................................................ 36
Tabela 9: Gospodarstwa Rolne na terenie Miasta Brodnica, dane na 2009 r ........................................ 39
Tabela 10: Zasoby mieszkaniowe w Mieście Brodnica ................................................................................... 39
Tabela 11:Ruch tranzytowy na drodze nr 15...................................................................................................... 45
Tabela 12:Ruch tranzytowy na drodze nr 560 ................................................................................................... 46
Tabela 13: Ruch tranzytowy na drodze nr 544:................................................................................................. 46
Tabela 14: Drogi powiatowe na terenie Miasta Brodnica .............................................................................. 47
Tabela 15: Podział zarejestrowanych samochodów w 2000r. z podziałem na rodzaj zużywanego
paliwa .................................................................................................................................................................................. 49
Tabela 16: Podział zarejestrowanych samochodów w 2013r. z podziałem na rodzaj zużywanego
paliwa .................................................................................................................................................................................. 50
Tabela 17: Ogólna emisja CO2 [MgCO2/rok] w roku 2000 oraz 2013 ..................................................... 52
Tabela 18: Liczba pojazdów na 1000 mieszkańców ........................................................................................ 52
Tabela 19: Natężenie ruchu na drogach krajowych i wojewódzkich w roku 2000 na terytorium
Miasta Brodnica ............................................................................................................................................................... 53
Tabela 20: Natężenie ruchu na drogach krajowych i wojewódzkich w roku 2013 na terytorium
Miasta Brodnica ............................................................................................................................................................... 54
Tabela 21: Prognoza na rok 2020 natężenia ruchu na drogach krajowych i wojewódzkich na
terytorium Miasta Brodnica ....................................................................................................................................... 55
Tabela 22: Całkowita emisja z ruchu lokalnego i tranzytowego na lata 2000, 2013 oraz z
prognozą na 2020 ........................................................................................................................................................... 57
Tabela 23: Zużycie energii elektrycznej w 2000 roku w Mieście Brodnica w podziale na grupy
taryfowe.............................................................................................................................................................................. 57
Tabela 24: Zużycie energii elektrycznej oraz emisja w Mieście Brodnica w roku 2013 .................. 58
Tabela 25: Prognoza zużycia energii elektrycznej [MWh] i emisji CO2 [MgCO2] na 2020 rok........ 60
146 | S t r o n a
Strona 147
Tabela 26: Zużycie energii elektrycznej oraz emisja CO2 w roku 2000, 2013 i z prognozą na rok
2020...................................................................................................................................................................................... 60
Tabela 27: Ilość lamp zainstalowanych w mieście z podziałem na moc opraw. .................................. 60
Tabela 28: Zużycie ciepła i emisja z tego tytułu w roku 2000 na terenie miasta Brodnica ............. 61
Tabela 29: Zużycie energii cieplnej wraz z emisją na terenie Miasta Brodnica w roku 2013
................................................................................................................................................................................................ 62
Tabela 30: Zużycie paliw opałowych wraz z emisją CO2 do atmosfery w roku 2000 ........................ 64
Tabela 31: Zużycie paliw opałowych wraz z emisją CO2 do atmosfery w roku 2013 ....................... 65
Tabela 32: Prognozowana wielkość zużycia energii cieplnej wraz z emisją CO2 na terenie Miasta
Brodnica.............................................................................................................................................................................. 66
Tabela 33: Zużycie gazu oraz emisja CO2 z tym związana w Mieście Brodnica z prognozą do 2020
................................................................................................................................................................................................ 67
Tabela 34: Bilans emisji w roku 2000, 2013 i z prognozą na 2020 ........................................................... 68
Tabela 35. Zestawienie działań wraz z szacunkową oszczędnością energii (źródło: Dr hab. inż.
Jan Norwisz, dr inż. Aleksander D. Panek: Poprawa efektywności użytkowania ciepła grzewczego
elementem wdrażania zasad zrównoważonego rozwoju) ............................................................................ 81
Tabela 36. Klasyfikacja energetyczna budynków (źródło: Dr hab. inż. Jan Norwisz, dr inż.
Aleksander D. Panek: Poprawa efektywności użytkowania ciepła grzewczego elementem
wdrażania zasad zrównoważonego rozwoju). ................................................................................................... 82
Tabela 37 Struktura odbiorców ciepła systemowego ...................................................................................136
Tabela 38 Struktura źródeł ciepła .........................................................................................................................136
Tabela 39 Wartości emisji zanieczyszczeń na terenie gminy ze źródeł niskoemisyjnych .............138
Tabela 40 Obliczenia dotyczące spodziewanego rezultatu termomodernizacji obiektów
mieszkalnych ..................................................................................................................................................................140
Tabela 41 Obliczenia dotyczące spodziewanego rezultatu przyłączeń do sieci ogrzewania
systemowego obiektów mieszkalnych ................................................................................................................142
Tabela 42 Bilans emisji po realizacji PONE........................................................................................................143
Tabela 43 Planowany efekt ekologiczny przy pełnej realizacji rekomendowanych działań ........143
147 | S t r o n a
Strona 148
UZASADNIENIE
Podstawą formalną opracowania Planu jest Uchwała Nr XXXIII/293/2013 Rady Miejskiej
w Brodnicy z dnia 8 października 2013 r. w sprawie wyrażenia woli przystąpienia do opracowania
i wdrażania planu gospodarki niskoemisyjnej dla Miasta Brodnicy, realizowanego w ramach
Priorytetu IX Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku i efektywność energetyczna
– Działanie 9.3 Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej (KONKURS
2/POIiŚ/9.3/2013)
współfinansowanego
ze
środków
Funduszu
nr
Spójności
w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007-2013.
Plan Gospodarki Niskoemisyjnej to dokument, którego celem jest określenie wizji rozwoju gminy
w
kierunku
gospodarki
niskoemisyjnej,
pozwalającej
osiągnąć
długofalowe
korzyści
środowiskowe, społeczne i ekonomiczne. Kluczowym elementem Planu jest wyznaczenie celów
strategicznych
i szczegółowych, realizujących określoną wizję gminy w zakresie zwiększenia efektywności
energetycznej, zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych oraz wdrożenia nowych technologii
zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju. Konieczność opracowania Planu Gospodarki
Niskoemisyjnej wiązała się z ratyfikowanym przez Polskę Protokołem z Kioto oraz przyjętym
przez Komisję Europejską w grudniu 2008 roku pakietem klimatyczno-energetycznym, które
skutkują szeregiem obowiązków, w tym w szczególności koniecznością redukcji emisji gazów
cieplarnianych, zwiększenia udziału wykorzystania energii z odnawialnych źródeł oraz zwiększenia
efektywności energetycznej. Opracowanie planu wynika tak że z założeń Narodowego Programu
Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej, przyjętego przez Radę Ministrów 16 sierpnia 2011r. Treść i
zakres Planu Gospodarki Niskoemisyjnej wynika z załącznika nr 9 Regulaminu Konkursu nr
2/POIiŚ/ 9.3/2013, Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2007-2013 – Szczegółowe
zalecenia dotyczące struktury planu gospodarki niskoemisyjnej opracowanego przez Narodowy
Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Plan
Gospodarki
Niskoemisyjnej
jest
dokumentem dla
którego,
wymagane
było
przeprowadzenie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko.
Zgodnie z art. 57 i art. 58 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji
o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach
oddziaływania na środowisko (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1235 ze zm.) Burmistrz Brodnicy wystąpił
do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Bydgoszczy oraz do Państwowego
Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Bydgoszczy o zaopiniowanie projektu „Planu
Strona 1
gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Miasta Brodnicy" wraz z przygotowaną, zgodnie z
ustalonym wcześniej zakresem, prognozą oddziaływania na środowisko (zakres prognozy został
uzgodniony pismem Regionalnego
Dyrektora Ochrony Środowiska
w Bydgoszczy
nr
WOO.411.68.2015.MD1 z dnia 8 maja 2015 r. oraz Państwowego Wojewódzkiego Inspektora
Sanitarnego nr NNZ.9022.3.178.2015 z dnia 5 maja 2015 r.).
Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Bydgoszczy pismem nr WOO.410.217.2015.MD1 z
dnia 22 czerwca 2015 r., pozytywnie zaopiniował przedmiotowy dokument wraz z prognozą
oddziaływania na środowisko.
Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Bydgoszczy pismem nr NNZ.9022.3.271.2015 z
dnia 18.06.2015 r. pozytywnie zaopiniował przedmiotowy dokument wraz z prognozą
oddziaływania na środowisko.
Zgodnie z art.39 oraz art.54 ust. 2 ustawy z dnia 3 października 2008 roku o udostępnieniu
informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o
ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U z 2013 r., poz. 1235 z późn. zm) dokument został
wyłożony do publicznej wiadomości na okres 21 dni z informacją o możliwości składania w/w
terminie uwag i wniosków do projektu dokumentu. O powyższym poinformowano m. in. poprzez
wywieszenie obwieszczenia Burmistrza Brodnicy na tablicy w Urzędzie Miejskim oraz poprzez
zamieszczona na stronie BIP Urzędu.
W ustalonym terminie 21 dni nie wpłynęły żadne uwagi i wnioski w powyższej sprawie.
Opracowany Plan gospodarki niskoemisyjnej będzie niezbędnym dokumentem, umożliwiającym
ubieganie się o przyznanie środków pomocowych z budżetu Unii Europejskiej w nowej
perspektywie finansowej na lata 2014-2020. Dokument otwiera drogę do finansowania inwestycji
obejmujących m. in. termomodernizację budynków publicznych i mieszkalnych, modernizację
źródeł ciepła, instalację OZE, inwestycje drogowe oraz budowę ciągów pieszorowerowych.
Przewodniczący Rady Miejskiej
Roman Pawlak
Strona 2

"Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Miasta Brodnicy na lata

Transkrypt

Podobne dokumenty

Generuj PDF - KPP w Brodnicy

XVII Ogólnopolski Turniej Piłki Siatkowej Przedsiębiorstw

Uchwała Nr 71/44/2015 - BIP - Starostwo Powiatowe w Brodnicy

Wykaz programów dla sprawców przemocy domowej na obszarze

NACZELNIK URZĘDU SKARBOWEGO W BRODNICY

V Ogólnopolski Konkurs Muzyki Kameralnej dla uczniów Szkół

Kampania społeczna NEFROTEST pierwszy raz w Brodnicy i

iadomosci rodnickie - Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Brodnickiej

Brodnica, 6 czerwca 2016 r. Więcej informacji: Kontakt z mediami