PO CO TO czyli: poczty harcerskie – co to? Zasady cyklu

PO CO TO
czyli: poczty ha rce rskie – co to?
 Zasady cyklu
Temat poczt harcerskich w Forum ZHP on-line nie powoduje specjalnych emocji. 30 czerwca
2002 r. zostały w Forum opublikowane „Zasady Działania Poczt Harcerskich”, dokument
regulujący od roku 1994 pracę poczt. W Forum przedstawiony został punkt po punkcie, tak
że można pod nimi rozwijać odpowiednie wątki – zgłaszać uwagi i zapytania. Tak się jednak
nie dzieje. Czemu? Albo wszystko jest jasne, albo też mało kogo to interesuje. Chyba oba. Bo
przeczytanie raz o pocztach, bez zastanawiania się nad konkretami, da niewiele. Ostatecznie
zaś, jeśli już kogoś poczty zainteresują, nasuwają mu się często takie pytania, na które zdaje
się nie móc znaleźć odpowiedzi w „Zasadach”. Odpowiedzi te, nawet jeśli tam są, to –
zgodnie z prawami Murphy’ego – jakoby ich nie było.
Bardziej funkcjonalne spojrzenie na poczty harcerskie, ukazanie ich w praktyce – to
wyzwanie niniejszego cyklu, który chciałbym, by stał się rozszerzeniem „Zasad” czyli
odpowiedzeniem na pytania, jakie się mogą pojawić przy okazji ich lektury, albo jeszcze przed
nią. Z tych pytań najbardziej naturalnym jest zapewne: „A właściwie.. PO CO TO?”. I tak też
nazwę ten cykl.
Zacznę nie od punktów 1 i 2. „Zasad”, mówiących o formalnych warunkach powołania
poczty harcerskiej, lecz od clue problemu – zasadności ich istnienia. Każdemu, kto zapyta „Po
co”, póki co odpowiadam: „A czemu by nie?”. Tę odpowiedź czytelnik zastępować będzie
argumentami przytaczanymi w cyklu.
W tekstach cyklu użyję kilku ikon, znanych skądinąd i kojarzących ich wystąpienie
z odpowiednimi funkcjami magnetowidu:

za pi s dosłownie: zapisane zasady działania, przepisy

pa uz a wtrącenie, wyjaśnienie – jak wstęp czy właśnie ta legenda

sta rt tak to wygląda – relacja z pracy poczty harcerskiej

re w
poprzednie części cyklu

ffwd
kolejne części cyklu

inde x polecane inne miejsca w internecie

sto p
koniec odcinka
Od cine k p ier wsz y: Po cz ta h ar ce rska ... w ype łn ia z ada nia w ycho wa wcze
 O kn o na za pis
3. Za da ni a po czt harc er s ki ch
3.1 Poczta harcerska powinna wypełniać zadania wychowawcze i organizacyjne ZHP
poprzez:
• propagowanie przy pomocy własnych wydawnictw, inicjatyw programowych,
wydarzeń, obchodów świąt, rocznic i imprez harcerskich oraz państwowych,
• poznawanie historii ZHP i poczt harcerskich ze szczególnym uwzględnieniem
Harcerskiej Poczty Powstańczej 1944 r.,
• umożliwianie harcerzom wykonywania zadań wynikających ze zdobywania stopni,
sprawności, uwzględniających specyfikę poczt harcerskich,
• poznawanie i propagowanie działań i historii Poczty Polskiej,
• pomoc w świadczeniu usług Poczty Polskiej,
• propagowanie kolekcjonerstwa, filatelistyki, organizowanie wystaw i pokazów,
• wymianę doświadczeń wydawniczych, informacji o technikach druku, nowych walorach
pocztowych itp.
<< z „Zasad Działania Poczt Harcerskich”
Poczta harcerska do spełnienia ma te same zadania, co każda jednostka harcerska. Dysponuje
przy tym własnymi narzędziami, „Zasady Działania” wymagają od niej jednak przede
wszystkim stwarzania warunków do wszechstronnego rozwoju jej członków. I to jest temat
pierwszej części cyklu. Sprawami bardziej specyficznymi dla poczt harcerskich zajmiemy się w
kolejnych odcinkach cyklu. Będą to H ist o ria  geneza i dorobek specjalności, Sp ecj al no ść
 specyfika poczt harcerskich, wydawnictwa pocztowe, M et ody ka  praca ze specjalnością
pocztową – propozycje dla różnych pionów wiekowych ZHP, Pr o gr a m  czyli to, co poczty
lubią najbardziej: twórczość i aktywizacja, w tym również nadchodzący program ZHP „Barwy
Przyszłości”, kierunek ekonomiczny w szczególności. Przy okazji tych tematów zaprezentuję
rozmaite formy struktur poczt harcerskich, bo działają one w kraju na przeróżnych zasadach
– w zależności od warunków, potrzeb i specyfiki środowiska. Dziś jedna z nich, mi najbliższa,
bo moja.
Okno na czyn
Poznajmy Poc ztę Ha rc er s ką S zc zec in III. Działa w hufcu Szczecin-Pogodno i zrzesza dziś
przede wszystkim kadrę drużyn jednego środowiska hufca. Praktycznie stanowi zalążek
drużyny gimnazjalnej skupiającej funkcyjnych 82 GZ i 82 DH. Mogą oni wspólnie poznawać
ofertę programową ZHP i testować najpierw we własnym gronie rozwiązania, które potem
wprowadzą w swoich drużynach.
Gra „Euro-Land”, zadanie Chorągwianej Odznaki Pomorza Zachodniego 2002 >>
8 grudnia 2002 przeprowadziliśmy grę europejską po Szczecinie. Gra była
podsumowaniem cyklu zbiórek na temat Unii Europejskiej, przeprowadzonych w 82
Drużynie Harcerskiej hufca Szczecin-Pogodno. Grę przygotowali członkowie poczty, z
których część, będąca kadrą drużyny, prowadziła wcześniejsze zbiórki na ten temat.
Celem całego przedsięwzięcia było nauczenie harcerzy czegoś nowego o Unii i Europie,
nie tylko samej suchej wiedzy, ale przede wszystkim ciekawostek, rzeczy, które im
Unię Europejską jakoś przybliżą. Spróbowaliśmy więc przekazać tę wiedzę na
zbiórkach, na grze zaś sprawdzić ją w sposób oryginalny i budzący zainteresowanie.
Mimo mroźnej pogody (–5 stopni Celsjusza) obecnym na grze humorki dopisywały.
Byli ciekawi co nastąpi, tym bardziej, że nie zdradzaliśmy im szczegółów.
Pierwszy punkt umieściliśmy na rogu ulic Bohaterów Warszawy i Jagiellońskiej,
obrzeża centrum miasta porównując do granicy Unii Europejskiej. Należało tam
wypełnić wniosek o paszport, ponieważ tylko w ten sposób obywatele RP mogą dziś
poruszać się po krajach UE. Uczestnicy gry wylądowali następnie w Wielkiej Brytanii i
Irlandii. Rzeczywiście byli na Wałach Chrobrego w Szczecinie, a Odra posłużyła nam
tutaj za Atlantyk. Właśnie tu otrzymali paszporty, którymi odtąd musieli się
legitymować w kolejnych państwach. Nie bez przyczyny stało się to właśnie tutaj –
biura Urzędu Paszportowego są w mieszczącym się na Wałach Chrobrego budynku
Urzędu Wojewódzkiego. Gracze mieli nie lada problem ze zrozumieniem druhny na
punkcie – za zadanie miała ona bowiem porozumiewać się po angielsku. Z Wlk. Brytanii
uczestnicy gry przeszli do Francji i znaleźli się w Paryżu. Punkt ten ulokowaliśmy przy
Urzędzie Poczty Polskiej na placu Grunwaldzkim. Plac ten, po zburzeniu fortyfikacji w
wieku XIX, stał się centrum gwieździstych ulic nowomiejskiego Szczecina,
wzorowanych właśnie na ulicach Paryża. Tutaj punktowy mówił oczywiście po
francusku. Z Francji harcerze przenieśli się do Belgii, a dokładniej do Brukseli. Ciekawe,
czemu? Może podpowiedzią będzie, że odpowiednikiem jej w Szczecinie był nasz
Urząd Miejski. Po Belgii przyszła kolej na pobliską Holandię, której stolicy,
Amsterdamowi, dodaje uroku przepiękna sieć kanałów. Siedziba lokalnego nomen
omen kanału telewizyjnego była podobnie nie opodal poprzedniego punktu. Przy
budynku TVP Szczecin uczestnicy zajmowali się banknotami i monetami euro z
różnych krajów, zdążyli się też poplątać w tym, kto jest w strefie euro, kto zaś nie.
Niektórzy przewidywali nawet, w którym roku Polska ma szansę przystąpić do
Europejskiej Unii Monetarnej. Z Holandii tylko krok do Niemiec, które dla naszych
potrzeb ulokowaliśmy na Pogodnie, w biurze jednej ze szczecińskich firm. Tutaj
harcerze otrzymali przesyłki, które ekspresem musieli dostarczyć na punkt ostatni.
Podobnie jak start, była to Polska, w rzeczywistości zaś bliskie nam miejsce naszych
zwykłych spotkań – harcówka.
Zasady organizacji gry łączyły – jak widać – znajomość geografii i historii miasta z
wiedzą o geografii i historii Unii Europejskiej. Uznaliśmy, że taka forma przybliży
uczestnikom gry jej temat.
Gra była realizacją starszoharcerskiego zadania Chorągwianej Odznaki Pomorza
Zachodniego za rok 2002, o której więcej na stronie chorągwi www.zachpomorska.zhp.org.pl
Ktoś zapyta: no i co specjalnego w takiej działalności poczty? Nic. Jeszcze nic. Tu poczta,
zaczynając sama pracę w tym gronie, skupiła się na wspieraniu podstawowych zadań
postawionych przed jej członkami – wychowawczych. Przy takich okazjach, na bieżąco, niemal
z dnia na dzień, zaobserwować można rozwój poczty: powstawanie zespołu wyrastających
harcerzy i przekształcanie się go w pocztę harcerską. Ta gra była dopiero gruntem pod
malowidło, przemyślanym i przygotowanym starannie, nawet jeśli z boku nie wydało się to
takie oczywiste.
Warto bowiem zapamiętać pojawiające się w opisie gry pojęcia: Bohaterów Warszawy,
paszport, Grunwaldzki, Urząd Miejski, euro, kanały, ekspres, Poczta Polska – w dalszych
częściach cyklu na pewno jeszcze się pojawią, już w bardziej właściwych dla poczt
harcerskich kontekstach.

phm . Michał Borun
od 2001 naczelnik Poczty Harcerskiej 76 Szczecin III (rok założenia 1986)
w kadencji 2001-03 naczelnik poczt harcerskich ZHP i instruktor Wydziału Specjalności GK ZHP
współpraca:
sam. Marta Mużyło , z-ca naczelnika Poczty Harcerskiej 76 Szczecin III (tekst o grze)
ćw. K rzysz tof Malic ki, członek naczelnictwa Poczty Harcerskiej 76 Szczecin III (zdjęcia z gry)
 Oficjalna witryna naczelnictwa poczt harcerskich www.ph.zhp.org.pl
Wykorzystano znak graficzny ”Prio ritai re” – baner promujący w internecie poczty harcerskie.
Grę przygotowali członkowie poczty, z których część jest kadrą drużyny
Od lewej: drużynowa Kasia, Marta
(wicenaczelniczki poczty) oraz Sylwia
... wylądowali w Wielkiej Brytanii i Irlandii
(Wały Chrobrego – Odra posłużyła nam tutaj za Atlantyk)