KRÓTKIE WYJAŚNIENIA DOT. TRASY

1 Rothe Brücke Czerwony most nazwa pochodzi od koloru wykonanej pracy murarskiej;
zbudowany w 1792 r. jako zwykły drewniany most (rozbierany w przypadku wojny);
od 1886 r. most ruchomy.
2 Niedere Werke Niższe fortyfikacje powstały w latach 1755-1802 w celu lepszej obrony
frontu wejściowego twierdzy.
3 Flèche (franc.: strzała) szaniec, utworzony w latach 1755-56 jako pierwsza część
niższych fortyfikacji; w razie wojny uzbrojony w działa do płytkiego obstrzału
przedpola i skrzydeł twierdzy.
4 Torravelin Brama ravelin zbudowana między 1729 a 1736 r.; brama z kazamatami
umożliwiająca obronę strefy wejściowej; miejsce dla wartowników.
5 Grabenschere mit Medusentor Fosa w kształcie nożyc/Brama z głową Meduzy
zbudowane w latach 1729- 36; budowla z kazamatami; most zwodzony (od 1890 r.
most ruchomy); głowa Meduzy-postać z greckiej mitologii, ponad nią: królewski
polsko- saski herb.
6 Trockengraben Sucha fosa z drewnianą rampą (łatwą do usunięcia) i mostem zwodzonym (począwszy od 1892 r. most ruchomy).
7 Torhaus* Dom z bramą budowany w roku 1589 i następnych latach ponad wejściem
na skalną platformę; piwnice ze strzelnicami do obrony; piętra używane do celów
mieszkalnych; portal zmieniony w latach 1729-36; płaskorzeźba przedstawiająca
Augusta Mocnego dodana w 1910 r.; urządzenia obronne »Dunkle Appareille«
Ciemnej Appareille (appareille – franc.: wjazd): drewniana brama, zrzutnia kamieni,
»nos smołowy« – otwór do wylewania gorącej smoły lub wody, wpusty do wciskania
belek, palisada zapadowa, żelazna brama i »caponnière« (por. pkt 12) | wystawa.
8 Kommandantenhaus* Dom komendanta część Domu z bramą wjazdową;
mieszkanie komendanta i jego rodziny | wystawa.
9 Streichwehr Obiekt obronny zbudowany w 1589 r. i następnych latach do obstrzału
strefy wejściowej; w piwnicach znajdowały się działa; piętra służyły do celów
mieszkalnych | wystawa.
10 Georgenburg* Zamek Georga w średniowieczu część zamku nazywana Zamkiem
cesarza; w 1619 r. przebudowa na Zamek Johanna-Georga; początkowo używany
jako pałacyk myśliwski, później jako więzienie państwowe | wystawa.
11 Georgenbatterie Batterie Georga zbudowany w latach 1669-79 jako miejsce do ustawienia dział, skierowanych na front wejściowy | dzisiaj ustawionych jest pięć dział.
12 Neues Zeughaus* Nowa zbrojownia wzniesiona w 1631 r. początkowo jako sala
balowa; jej podłużna oś znajduje się ponad »Ciemną Appareille«; w podziemiach
kaponiera (korytarz z otworami strzelniczymi w murach do obrony podejścia);
po pożarze w 1816 r. odbudowa jako zbrojownia.
13 Augustus-Platz Plac Augusta założony w 1815 r. ku czci pierwszego saskiego
króla Fryderyka Augusta.
14 Brunnenhaus* Dom studzienny zbudowana w latach 1735-37; odporne na ostrzał
sklepienie piaskowca; w 1881 r. dla ochrony studni wbudowano granitowo- betonowy
strop na stalowych dźwigarach; studnia: wykopana w latach 1563-69, głębokość:
152,5 m, wydobywanie wody najpierw przy pomocy kieratu, później pedałowej
maszyny dociskowej, od 1871 r. maszyny parowej, od 1911 r. przy pomocy silnika
elektrycznego; w 1967 r.: nieczynna; od 1998 r. znów działający w pełni system
wydobywania wody (w okresie ferii zimowych, od kwietnia do października
i w weekendy adwentowe odbywają się prezentacje widowiskowe) | wystawa,
Punkt informacji, dwa mieszkania wczasowe.
15 Magdalenenburg/Proviantmagazin* Zamek Magdaleny/Magazyn żywnościowy
wzniesiony w latach 1621-22 jako renesansowy pałacyk; służył do zakwaterowania
dworu i jako miejsce na zapasy; Piwnica: Miejsce olbrzymiej beczki na wino o pojemności 238.600 litrów, od 2011 r. nowoczesna replika beczki, której historia odżywa
na nowo podczas zwiedzania z przewodnikiem; w latach 1819 przebudowa na odporny
na bombardowania magazyn żywnościowy | zmieniające się wystawy czasowe.
FK-Rundgang2016-PL.indd 1
Miasto Königstein, Narodowy Szwajcaria Saksońska
i Punkt informacji (Kwiec. – paźd.)
K R Ó T K I E W Y J A Ś N I E N I A D O T. T R A S Y
M
F
55
Dostępne z przewodnikiem
54 F
S Sklep muzeum
Restauracja | Bar
P
Miejsce na piknik
Ł
a
b
*
49
a
51
50
65
Bastei, Lilienstein
Punkt widokowy
52
53
Wystawa
66
EUROKEY
48 F
Modernizacja wspierana przez Niemiecką
Fundację Federalną ds. Środowiska
F 56
EUROKEY
57
67
64
60
L a s
58
59
t w i e rd z y
46
47
45
16 M
61
9 M
11
5
3
7
F
23
44 F
i
M
EUROKEY
42
17
18
19 M
S
20
24
25
P
70
F
35
29
M 33
31
EUROKEY
Rudawy
2
1
EUROKEY
EUROKEY
EUROKEY
WC
Kasa
Winda
40
39
Droga patrolowa
EUROKEY
30
38 M
36
34
26 F
41
47
37
EUROKEY
27
43
EUROKEY
32
Drezno, Pirna
69
WC
22 M
21
4
28
14 M
F
8 M
6
15 M F
13
12
10 M
Kasa
68
63
62
47
16 Garnisonskirche* Kościół garnizonowy pierwotnie romańska kaplica zamkowa;
w 1676 r. poświęcona jako kaplica św. Grzegorza i pierwszy kościół garnizonowy
Saksonii; w 2000 r. ponowne poświęcenie po obszernej modernizacji.
17 Alte Kaserne Stare koszary parter zbudowany w latach 1589-90; od 1715 do 1716 r.
jednostronnie nadbudowany | sklep muzeum, toalety publiczne,
gastronomia.
18 Paradeplatz Plac defilad miejsce centralne twierdzy.
19 Schatzhaus Dom skarbow utworzony w latach 1854-55; służył do przechowywania saskiego skarbu państwa | wystawa.
20 Nutzgarten Ogród użytkowy do samozaopatrzenia rodzin żołnierzy.
21 Hauptwache Główna warta z garnizonowym aresztem.
22 Kommandantenpferdestall Stajnia koni komendanta powstała w 1828 r. |
wystawa.
23 Kommandantengarten Ogród komendanta niegdyś jedyny w Twierdzy ogród
wyłącznie kwiatowy, który był zastrzeżony tylko dla rodziny komendanta
Twierdzy, obok dwa splecione drzewa – lipa i buk (liczą ok. 200 lat).
24 Mannschaftsbaracke Barak dla oddziałów wzniesiony jako budowla drewniana w
1899 r. do zakwaterowania żołnierzy | obok miejsce na piknik.
25 Exerzierplatz Plac ćwiczeń wojskowych założony w 1892 r.
26 Munitionsladesystem System ładowania amunicji utworzona w latach 1889-91
podziemna budowla, w której wytwarzano codzienne zapotrzebowanie na amunicję.
27 Artillerieuntertreteraum IX Schron dla oddziałów artyleryjskich pomieszczenia
ochronne dla załóg artyleryjskich.
28 Horn mit Seigerturm Róg z wieżą występ skalny po zachodniej stronie z
wzniesioną w 1601 r. wieżą obserwacyjną (z zegarem słonecznym i dzwonem);
poniżej znajdują się Kazamaty klifowa: powstałe z pocz. XIX w., odporne na
ostrzeliwania pomieszczenia ochronne dla garnizonu w sytuacji oblężenia (obecnie
mogą być wynajmowane na różne okazje).
29 Kaserne IV Koszary część zbudowanych między 1767 i 1832 r. kazamat; koszary
służyły do zakwaterowania żołnierzy oraz jeńców wojennych, jak również do celów
obronnych | restauracja.
30 Hempels Eck’ Róg Hempel‘a najbardziej na zachód wysunięty występ skalny.
31 Kriegskaserne III Koszary wojenne zbudowane w latach 1884-85 jako budynki
odporne na ostrzał; w 1887 r. zajęte przez oddziały piechoty | restauracja.
32 Personen- und Lastenaufzug Winda osobowa i towarowa zbudowana w latach
1967-70, renowacja w roku 2003.
33 Kranichplateau Platforma źurawia zbudowany w 1589 r. tzw. »żuraw« (winda
napędzana za pomocą pedałowej maszyny dociskowej); później winda towarowa
napędzana przez maszynę parową lub silnik elektryczny; używana aż
do zainstalowania windy osobowej i towarowej; budowa windy widokowej
w latach 2004-2005.
34 Bäckereikasematten Piekarnia w kazamatach udowodnione jej użytkowanie jako
piekarni od XVIII. wieku; piekarnia używana do 1945 r.
35 Kriegskaserne II Koszary wojenne zbudowane w 1880 r. do zakwaterowania
wojennej komendantury artylerii; budowla odporna na ostrzał.
36 Offizierskasino Kasyno oficerskie niegdyś rzeźnia i mieszkanie rzeźnika,
od 1895 r.: oficerskie kasyno | restauracja (piekarnia forteczna).
37 Reste einer Abortanlage Pozostałości toalety z XIX w.
38 Altes Zeughaus Stara zbrojownia zbudowana w 1594 r. do przechowywania broni;
na piętrze po 1871 r. wbudowano cele dla cywilnych więźniów | wystawa.
39 Ehemaliger Burgeingang Dawne wejście do zamku zamknięte po 1589 r.,
u korony murów godło elektorskiej Saksonii.
40 Zobels Eck’ Róg Zobel‘a najbardziej na południe wysunięty występ skalny.
41 Friedenslazarett Szpital pokojowy zbudowany w 1878 r. do medycznej opieki nad
oddziałami w czasie pokoju.
42 Artillerieschuppen Szopa artyleryjska umieszczano tu drewniane lawety
i wozy artyleryjskie.
43 Kriegskaserne I Koszary wojenne zbudowane w latach 1889-90, odporne na
ostrzał; zajęte w 1890 r. przez oddziały artyleryjskie.
44 Munitionsladesystem System ładowania amunicji utworzona w latach 1889-91
podziemna budowla, w której wytwarzano codzienne zapotrzebowanie na amunicję.
45 Artillerieuntertreteraum VI Schron dla oddziałów artyleryjskich
pomieszczenia ochronne dla załóg artyleryjskich.
46 Pestkasematte Kazamata dżumy powstały po 1680 r. przez rozbudowę szczeliny
skalnej w celu odizolowania chorych na dżumę; nie dające się udowodnić tego typu
użytkowanie obiektu; pod koniec XIX. wieku przebudowa na miejsce obserwacji
artylerii.
47 Wachtürme Wieże wartownicze wieże do obserwacji i osłony skrzydeł,
z przedpiersiem; zbudowane po 1600 r.
48 Kriegspulvermagazin Magazyn wojenny prochu zbudowane w latach 1889-91
podziemne kazamaty w formie hall‘ u, służyły tylko w przypadku wojny do
składowania prochu strzelniczego.
49 Katholische Kapelle Katolicka kaplica pozostałości artyleryjskiego laboratorium
(1737 r.), które zostało rozbudowane w 1880 r. w katolicką kaplicę; kaplica
zniszczona po 1945 r.; dzisiaj widoczny jest tylko fundament.
50 Artillerieuntertreteraum V Schron dla oddziałów artyleryjskich pomieszczenia
ochronne dla załóg artyleryjskich.
51 Abratzky-Kamin Komin Abratzkyego w tym miejscu w 1848 r. młody kominiarz
Sebastian Abratzky wspiął się bezprawnie do fortecy Königstein.
52 Königsnase Królewski nos najbardziej wysunięty na wschód występ skalny.
53 Abstiegsstelle Miejsce ucieczki francuskiego generała Henri Giraud, któremu
udało się zbiec w 1942 r. z Königstein (wówczas: obóz dla jeńców wojennych).
54 Schatzkasematte Kazamata skarbowa zbudowana w 1804 r.; w 1884 r.
konstrukcja poprzecznego wgłębienia jako nowego wejścia i użytkowanie
jako schron artyleryjski III.
55 Blitzeichenplateau Dąb rażony piorunem miejsce, na którym stał niegdyś
300- letni dąb, często trafiany przez pioruny; poniżej kazamata zwana »Rosenkasematte«: założona w XVIII w. i przebudowana z końcem XIX w. na punkt
obserwacyjny artylerii.
56 Friedrichsburg* Zamek Fryderyka zbudowany w 1589 r. jako wieża do obserwacji
i ochrony skrzydeł; na parterze pierwotnie miejsce dla dział; piętro używane
jako sala bankietowa; w 1731 r. przebudowa na barokowy pawilon z magicznym
stolikiem »Stoliczku, nakryj się«; w 1999 r. rekonstrukcja stołu, który może być
wypożyczany na szczególne okazje | dzisiaj pełni funkcję Urzędu Stanu Cywilnego
i wynajmowany jest jako sala bankietowa.
57 Geschossmagazin Magazyn pocisków zbudowany w latach 1735-36 jako
magazyn na proch strzelniczy; w 1876 r. osłonięty ziemią; po roku 1883 używany
jeszcze tylko do składowania nie nabitych pocisków (granatów).
58 Parkzisterne Parkowa cysterna do zbierania wody deszczowej jako zapasu wody
użytkowej.
59 Kriegslazarett Szpital wojenny utworzony w latach 1891-93 jako odporne na
ostrzał podziemne kazamaty; do medycznej opieki nad rannymi w przypadku
wojny.
60 Kaserne B Koszary B zbudowane w 1897 r. w celu zakwaterowania żonatych
podoficerów | obecnie jeszcze budynek mieszkalny.
61 Artillerieuntertreteraum I Schron dla oddziałów artyleryjskich
pomieszczenia ochronne dla załóg artyleryjskich.
62 Hungerturm/Rößchen Wieża głodu przypuszczalnie wieża obserwacyjna
z czasów założenia zamku.
63 - 70 Batteriestellungen 1-8 Stanowiska baterii bateria to grupa większej ilości
dział w osłoniętych z przodu, ale otwartych z tyłu stanowiskach ogniowych.
Patrouillenweg Droga patrolowa założona w 1805 r. dla obchodów
patrolowych i kontroli budowy.
30.06.16 13:09
www.festung-koenigstein.de
W YSTAW Y
1233 najstarsza pisemna
wzmianka;
średniowieczny zamek
leży w granicach
Królestwa Czeskiego
1241 pierwsza pełna nazwa
użyta w górnołużyckiej
umowie granicznej,
przypieczętowanej przez
króla Czech Wacława I.
»in lapide regis«
(na królewskim kamieniu)
1406–08 Waśnie w Dohna: Zamek przechodzi
na własność Wettynów
1516–24 »Klasztor Uwielbienia Cudów Maryi« (Zakon Celestynów)
1563–69 powstaje najgłębsza studnia w Saksonii (152,5 m)
1589 książę Christian I. nakazuje rozbudowę zamku do twierdzy
państwowej; Königstein staje się dla ludzi oraz skarbów
państwowych i skarbów sztuki schronieniem w czasach
zagrożenia, popularnym celem wycieczek i miejscem
odbywania się dworskich uroczystości
1591–1922 więzienie państwowe »Saksońska Bastylia«
1725 August Mocny zleca budowę wielkiej beczki
na wino (238.600 l), która przetrwała na Königstein
do 1819 r.; dzisiaj zastąpiona przez nowoczesną
instalację ze szkła, stali, światła i muzyki
1870/71 wojna francusko-pruska: utworzenie pierwszego
obozu jenieckiego
1914–18 I wojna światowa: obóz jeniecki
1921 utworzenie sanatorium wojskowego dla żołnierzy
Reichswehry
1939–45II wojna światowa: obóz jeniecki
1945 załoga przekazuje twierdzę w ręce francuskich jeńców;
amerykańskie wojska ewakuują wszystkich osadzonych
1946–49 szpital wojskowy Armii Czerwonej
1949–55 warsztaty młodzieżowe szkolące i wychowujące
młodzież niewygodną politycznie
1955 twierdza zostaje przekształcona w muzeum
1991 twierdza przechodzi na własność Wolnego
Państwa Saksonii i od
2000 roku przyjmuje formę spółki z o.o.
In lapide
regis
królewskim
Na
kamieniu
Torhaus Dom z bramą
»In lapide regis – Na królewskim kamieniu«
wystawa stała prezentująca
Wystawa stała
800 lat życia na twierdzy Königstein.*
Altes Zeughaus Stara zbrojownia Zbroja – Zbrojownia – Arsenał.
Historia saskiego uzbrojenia.*
Brunnenhaus Dom studzienny Historia studni i technik wydobywania wody
(od kwietnia do października i w weekendy adwentowe odbywają się
specjalne pokazy techniki wydobywania wody z 1911 r.).*
Garnisonskirche* Kościół garnizonowy Otwarty w okresie od kwietnia do
października, w Święto pokuty i modlitwy oraz we wszystkie weekendy
adwentu; w pozostałym okresie możliwość zajrzenia do wnętrza kościoła
(Cykl koncertów »Niedzielna muzyka w Kościele garnizonowym«).
Georgenburg Zamek Georga Historia budowy i historia więzienia
państwowego z celą więzienną.
Kommandantenhaus* Dom komendanta Mieszkanie komendanta
twierdzy z roku ok. 1900.
Kommandantenpferdestall* Stajnia koni komendanta Stan z około 1900 r.
Kranichkasematte Kazamaty żurawie Od żurawia napędzanego kieratem
do windy widokowej.
Magdalenenburg Zamek Magdaleny/Piwnica z beczką Historia budowy
zamku i historia trzech olbrzymich beczek na wino.
Magdalenenburg Zamek Magdaleny/Piwnica z ogromną beczką na wino
Artystyczna instalacja ze szkła, stali, światła i muzyki – współczesna
rekonstrukcja ogromnej beczki na wino Augusta Mocnego
(dostępne tylko z przewodnikiem).
Magdalenenburg* Zamek Magdaleny/Wyższe piętra
Zmieniające się wystawy czasowe.
Schatzhaus* Dom skarbow Historia skarbca jako miejsca przechowywania
saskich państwowych rezerw skarbowych.
Kommandantengarten* Ogród komendanta,
Nutzgarten am Schatzhaus Ogród użytkowy przy Skarbcu.
* Miejsce dostępne bez przeszkód dla osób z ograniczoną sprawnością ruchową
(częściowo z osobą towarzyszącą)
Niektóre wystawy otwarte w okresie letnim od godz. 10 do 18. Proszę korzystać z informacji
na miejscu (również odnośnie wystaw specjalnych).
U SŁU G I G A ST R O N OM I C Z N E
Offizierskasino Kasyno oficerskie Gospoda w XIX-wiecznym stylu
w połączeniu z nowoczesną restauracją panoramiczną
(od kwietnia do października i w weekendy adwentowe).
»Zum Musketier« Zabytkowa karczma »U muszkietera«
Porządne jadło w rustykalnym klimacie.
Festungsbäckerei Piekarnia forteczna Pyszne wypieki prosto
z pieca chlebowego opalanego drewnem (lato).
Napoleonküche Kuchnia napoleońska Małe przekąski przy dębie
rażonym piorunem (lato).
»In den Kasematten« Restauracja tematyczna »W kazamatach«
Intrygujące podróże w czasie przez 400-letnią historię twierdzy przeplatane
kulinarnymi przysmakami (wymagana wcześniejsza rezerwacja).
Restauration Festung Königstein GmbH | www.festung.de
FK-Rundgang2016-PL.indd 2
Zmiany zastrzeżone
SERWIS DLA GOŚCI
Zadowoleni goście – to nasz najważniejszy cel! Dlatego poddaliśmy się ocenie i
otrzymaliśmy pieczęć jakości »ServiceQualität Deutschland«!
• Nie zdążyłeś wszystkiego zwiedzić? Zarejestruj się okazując swój bilet
w punkcie informacji (Dom studzienny) i odwiedź twierdzę w ciągu kolejnych
7 dni ponownie. (Biletów nie można odstępować, nie obowiązują na wystawy
specjalne z wyższą ceną wstępu i nie dotyczą grup)
• Bezpłatny plan zwiedzania dla gości na wózkach inwalidzkich w jęz. niemieckim
• Model dotykowy twierdzy Königstein (przy windzie panoramicznej)
• Winda osobowa (całoroczna) i winda panoramiczna (kwiecień – pażdziernik)
• Sklep muzeum (Stare koszary) ma w swoim asortymencie ponad
2000 artykułów
• Stojak na rowery i zamykane boksy na bagaże przy wejściu na twierdzę
• Psy dozwolone tylko w terenie i na smyczy (nie w budynkach
i w pomieszczeniach wystawienniczych)
• Aplikacja przygoda w jęz. niemieckim,
angielskim i czeskim
NASZ SERWIS DLA GOŚCI Z POLSKI
• Audioprzewodnik po twierdzy oraz wystawie poświęconej jej historii
w sklepie | cena: 3 € | wymagany zastaw
• Bezpłatny plan twierdzy
• Plan zwiedzania z krótkimi objaśnieniami (1 €)
• Wielka twierdza dla małych odkrywców – Gra detektywistyczna
dla dzieci (8 – 12 lat): arkusz z zagadkami w punkcie informacji
(kwiecień – październik) lub w sklepiku twierdzy
• Teksty opisowe do wystaw
• Książki na temat historii twierdzy
• www.festung-koenigstein.de
Festung Königstein gGmbH
D-01824 Königstein
Telefonicznie +49 (0)35021 64-607
[email protected]
GODZINY OT WARCIA
Kwiecień – październik godz. 9 – 18
Listopad – marzec godz. 9 – 17
24. grudnia: zamknięte
Koniec wstępu dla zwiedzających:
1 godzina przez zamknięciem twierdzy.
ZWIEDZANIE
jednej z najciekawszych
twierdzy górskich Europy
WAKACJE NA T WIERDZY
• w jednym z dwóch mieszkań
wczasowych
• do wynajęcia przez cały rok
• dla czterech lub dwóch osób
• w rytmie tygodniowym
• przyjazd: w soboty
• Kalendarz rezerwacji:
www.festung-koenigstein.de
UWAGA! Zagrożenie rażenia
piorunem na całym obszarze twierdzy.
Podczas burzy należy schronić się
w budynku!
DOJAZD
Twierdza oddalona jest o ok. 35 km od Drezna i 3 km od centrum miasteczka
Königstein. Dojazd do twierdzy jest prosty i sprawnie zorganizowany.
Auto A 17: zjazd na Pirnę, dalej B 172 w kierunku Bad Schandau
Bus Nationalparklinie 241 Linia Parku Narodowego: Pirna – Hinterhermsdorf |
246: Pirna – Königstein | Przystanek Thürmsdorf Vogelstein | ok. 15 min na pieszo
do twierdzy | autobusy dla turystów pieszych i rowerzystów: www.ovps.de
Kolej S1: Meißen – Drezno – Königstein – Schöna
Parowiec Pillnitz – Königstein – Bad Schandau
Z miasta (dworzec + przystań parowcowa) do twierdzy:
Festungsexpress Kolejka jeździ w ruchu wahadłowym |
oznaczone szlaki wędrowne (30 do 45 min) | www.malerweg.de Szlak malarzy
Rower www.elberadweg.de Ścieżka rowerowa nad Łabą
Parkowanie parking przy trasie B 172 (zjazd Festung) dla samochodów osobowych, motocykli i samochodów kempingowych | tylko 800 m na pieszo do
twierdzy | bezpośrednio przy twierdzy dla autokarów wycieczkowych, busów i
pojazdów uprzywilejowanych (za okazaniem upoważnienia)
Już zdobyta?
Z AMEK • KLASZTOR • T WIERDZA • MUZEUM
30.06.16 13:09