Nowelizacja ustaw o podatku dochodowym

Nowelizacja ustaw o podatku dochodowym
Wpisany przez Denis Kędzierski
Jakie zmiany wprowadza ta nowelizacja od 1 stycznia 2009 roku?
1. Wprowadzenie
Od 1.1.2009 r. wchodzi w życie nowelizacja ustawy o podatku dochodowym od osób
fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw
(Dz.U. Nr 209, poz. 1316).
Trzeba podkreślić, iż ustawa o podatku dochodowym została uchwalona w 1991 r. i od tego
czasu była wielokrotnie zmieniana. Wprowadzane w ciągu tych lat modyfikacje spowodowały, iż
analiza ustawy jest utrudniona i wymaga sięgania do wielu zmieniających ją ustaw.
Niniejsza nowelizacja ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ma przede
wszystkim na celu dostosowanie polskich przepisów do wymogów, które nakłada prawo
wspólnotowe.
Nowe przepisy dotyczą równego traktowania i niedyskryminacji podatników w obrębie Unii
Europejskiej. Zakres zmian obejmie również obywateli państw należących do Europejskiego
Obszaru Gospodarczego, które nie są członkami UE: Islandii, Norwegii i Lichtensteinu oraz
obywateli Konfederacji Szwajcarskiej.
2. Zmiany w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych
1 / 14
Nowelizacja ustaw o podatku dochodowym
Wpisany przez Denis Kędzierski
(PDOFizU)
Opodatkowanie małżonków - gdy oboje lub jeden z nich nie jest rezydentem
Do tej pory nie było możliwe wspólne opodatkowanie małżonków, z których jeden nie
posiadał na terenie Polski miejsca zamieszkania w rozumieniu PDOFizU, a więc nie był
polskim „rezydentem". Obecnie wygląda to inaczej. Prawo do stosowania ulgi wspólnego
opodatkowania małżonków powstanie, jeżeli spełnione zostaną łącznie następujące przesłanki:
małżonkowie osiągnęli podlegające opodatkowaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
przychody w wysokości stanowiącej łącznie co najmniej 75% całkowitego przychodu
osiągniętego przez oboje małżonków w danym roku podatkowym i udokumentowali certyfikatem
rezydencji miejsce zamieszkania dla celów podatkowych.
Opodatkowanie osób - nierezydentów samotnie wychowujących dzieci
Została uregulowana możliwość ulgowego rozliczania dochodów (według art. 6 ust. 4) osób nierezydentów, samotnie wychowujących dzieci, które otrzymywały zasiłek lub dodatek
pielęgnacyjny albo rentę socjalną, bez względu na wiek tych dzieci (renta jest tu nowością). Z
ustawy zniknęło ograniczenie, pozwalające na wykorzystanie ulgi tylko w związku z
wychowywaniem dzieci do 25. roku życia, które uczą się tylko w polskich uczelniach
.
Rozliczanie dochodów małoletnich dzieci nierezydentów
2 / 14
Nowelizacja ustaw o podatku dochodowym
Wpisany przez Denis Kędzierski
Obecnie, jeżeli dzieci tych podatników uzyskają dochody podlegające opodatkowaniu w
Rzeczpospolitej Polskiej, dochody te łączyć się będą z dochodami rodziców, chyba że rodzice
nie mają prawa do dysponowania przychodami dzieci.
Przychód z nieruchomości używanych nieodpłatnie (art. 16 PDOFizU)
Od 1.1.2009 r. likwidacji ulega przepis opodatkowujący przychód, który w rzeczywistości nie
powstaje po stronie podatnika. Powoduje to zniesienie opodatkowania użyczenia nieruchomości
po stronie użyczającego. Po zmianach podatek dochodowy od użyczenia zapłaci tylko osoba,
która otrzymała nieruchomość do używania (zgodnie z art. 11 PDOFizU zapłaci ona podatek z
tytułu nieodpłatnego świadczenia).
Zwolnienie od podatku dochodowego - zagraniczne wygrane
Wprowadzona zmiana zapewnia równe traktowanie podatkowe wygranych w loteriach, grach i
zakładach wzajemnych, bez względu na to, czy zostały one uzyskane na terenie Polski, czy też
w innych państwach członkowskich UE.
3 / 14
Nowelizacja ustaw o podatku dochodowym
Wpisany przez Denis Kędzierski
Pomoc materialna i finansowa ze środków budżetu państwa
Artykuł 1 pkt 11 tiret ósmy nowelizacji dodaje dwa zwolnienia przedmiotowe - pkt 26a i
26b PDOFizU. Dodany pkt 26a art. 21 PDOFizU zwalnia z opodatkowania świadczenia
otrzymane z tytułu jednorazowej pomocy materialnej, finansowanej ze środków budżetu
państwa lub jednostek samorządu terytorialnego, otrzymanej przez osoby fizyczne w związku z
zaistniałym zdarzeniem losowym. Następny pkt 26b art. 21 PDOFizU zwalnia z opodatkowania
kwoty stanowiące zwrot kosztów z tytułu opieki nad dzieckiem lub osobą zależną otrzymane na
podstawie przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych do tych ustaw,
finansowane z budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego lub z budżetu
Unii Europejskiej.
Zmiana ta, na mocy artykułu 14 pkt 1 nowelizacji, ma zastosowanie do uzyskanych dochodów
(poniesionej straty) od dnia 1 stycznia 2008 r.
Uchylenie tzw. „ulgi meldunkowej"
Artykuł 1 (pkt 11, tiret piętnaste) nowelizacji uchyla pkt 126 w art. 21, ust. 1 PDOFizU, jak
również ustępy: 21 i 22 w art. 21 PDOFizU. Uchylenie pkt. 126 w ust. 1 art. 21 oznacza
likwidację tzw. ulgi meldunkowej.
4 / 14
Nowelizacja ustaw o podatku dochodowym
Wpisany przez Denis Kędzierski
Zwolnienie alimentów z podatku
Według nowych zasad wolne od podatku dochodowego są także alimenty na dzieci, które
otrzymują rentę socjalną oraz alimenty otrzymane na podstawie ugody sądowej.
Na mocy art. 14 pkt 1 nowelizacji omawiana zmiana ma zastosowanie do dochodu lub straty
podatnika od dnia 1 stycznia 2008 r.
Wyłączenie z kosztów uzyskania przychodów „łapówek"
Zmiana przepisów w tym zakresie polega na wyłączeniu z kosztów uzyskania przychodu
poniesionych wydatków oraz wartości przekazanych rzeczy, praw lub wykonanych usług, wynik
ających z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy
, do których należą m.in. działania korupcyjne, gdyż są one zabronione przez prawo jako
działania przestępcze.
Odliczenie od dochodu składek zapłaconych za granicą na obowiązkowe ubezpieczenie
społeczne
5 / 14
Nowelizacja ustaw o podatku dochodowym
Wpisany przez Denis Kędzierski
Na podstawie nowo wprowadzonego pkt. 2a w ust. 1 w art. 26 ustawy, podatnik będzie mógł
odliczyć od dochodu składki zapłacone na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne w państwie
należącym do UE, EOG oraz Konfederacji Szwajcarskiej, pod warunkiem, że składki te nie
zostały odliczone od dochodu lub podatku w państwie należącym do UE, EOG oraz
Konfederacji Szwajcarskiej - tam, gdzie podatnik wykonywał działalność
.
Odliczenie składek zapłaconych za granicą będzie dotyczyło wyłącznie tych składek, których
podstawą wymiaru jest dochód podlegający opodatkowaniu (art. 26 ustęp 13b PDOFizU). Takie
samo zastrzeżenie istnieje przy odliczeniu od dochodu składek opłacanych w polskim systemie
ubezpieczeń społecznych.
Natomiast dodawany ust. 13c wprowadza zasadę mającą na celu zapewnienie organom
podatkowym możliwości weryfikacji informacji dotyczących odliczenia od dochodu składek na
ubezpieczenie społeczne zapłaconych w innych państwach członkowskich UE, EOG lub w
Konfederacji Szwajcarskiej.
Zmniejszenie podatku o zapłacone za granicą składki na obowiązkowe ubezpieczenie
zdrowotne
Zmiany w art. 27b PDOFizU dotyczą obniżenia podatku o składkę na ubezpieczenie zdrowotne.
Nadają one nowe brzmienie ust. 1 i dodają ust. 4 po to, by umożliwić podatnikom zmniejszenie
podatku o zapłacone za granicą składki na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne (artykuł 1
pkt 20 nowelizacji). Zmiany obowiązują od 1.12.2008 r. i mają zastosowanie do dochodów
podatników od 1 stycznia 2008 r.
6 / 14
Nowelizacja ustaw o podatku dochodowym
Wpisany przez Denis Kędzierski
Zmiany zasad rozliczenia tzw. ulgi prorodzinnej
Nowelizacja zmienia zasady tzw. ulgi prorodzinnej i rozszerza krąg osób uprawnionych do ulgi o
opiekunów prawnych i rodziny zastępcze (zmianie ulega brzmienie art. 27 f PDOFizU). W
poprzednim brzmieniu z odliczenia mogli skorzystać podatnicy wychowujący własne lub
przysposobione dzieci.
Opodatkowanie zagranicznych usługodawców
W celu dostosowania polskich przepisów do prawa wspólnotowego, do art. 29 PDOFizU
dodano ust. 4 i 5, które zapewnią nierezydentom możliwość rozliczania kosztów uzyskania
przychodów i opodatkowania dochodów określonych w art. 29 PDOFizU według skali
podatkowej.
Podatek od wygranych uzyskanych za granicą
Nowelizacja zmienia art. 30 PDOFizU, który reguluje podatek od wygranych, nieujawnionych
dochodów i innych świadczeń. Od 1.1.2008 r. zryczałtowaną stawką podatkową 10% są objęte
zarówno wygrane uzyskane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jak wygrane uzyskane w
innych państwach członkowskich UE lub EOG (artykuł 1 pkt 23 nowelizacji). Na mocy artykułu
14 pkt 1 nowelizacji omawiana zmiana przepisów ma zastosowanie do wygranych od dnia 1
stycznia 2008 r.
7 / 14
Nowelizacja ustaw o podatku dochodowym
Wpisany przez Denis Kędzierski
Zaliczka za grudzień płacona będzie w styczniu
Zmienia się art. 44 PDOFizU, który reguluje m.in. obowiązek samodzielnego naliczania i zapłaty
zaliczek na podatek od dochodów z działalności gospodarczej. Do ust. 6 tego art. 44 dodano
zdanie „Zaliczkę za ostatni miesiąc lub ostatni kwartał roku podatkowego podatnik wpłaca w
terminie do 20. stycznia następnego roku podatkowego". Zmiana wchodzi w życie od 1.1.2010
r.
Rozszerzenie zakresu tzw. „ulgi odsetkowej"
Umożliwiono odliczenie w ramach tzw. „ulgi odsetkowej" zarówno odsetek od kredytu (pożyczki)
mieszkaniowego, o którym mowa w art. 26b ustawy o podatku dochodowym od osób
fizycznych, w brzmieniu obowiązującym w latach 2002-2006, jak i odsetek od kredytu (pożyczki)
udzielonego podatnikowi na spłatę kredytu (pożyczki) mieszkaniowego (tzw. „kredyt
refinansowy") lub odsetek od kolejnego kredytu przeznaczonego na spłatę kredytu
refinansowego.
1% dla organizacji pożytku publicznego
8 / 14
Nowelizacja ustaw o podatku dochodowym
Wpisany przez Denis Kędzierski
Art. 1 pkt 31 nowelizacji dotyczy dodanego art. 45c PDOFizU (przekazanie 1% podatku na
rzecz organizacji pożytku publicznego). Zmiana powinna usunąć ewentualne wątpliwości
interpretacyjne dotyczące obowiązku przekazania przez naczelnika urzędu skarbowego kwoty
1% podatku na rachunek wskazanej przez podatnika organizacji pożytku publicznego. Dlatego
też przepisy dotyczące przekazania 1% zawarte w art. 45 w ust. 5c-5g PDOFizU zostały
przeniesione do nowego artykułu 45c.
Inne zmiany
W 2009 r. koszty zaniechanych inwestycji będą kosztem podatkowym podatnika. Od 1.1.2009 r.
przedsiębiorcy będą rozliczać transakcje związane z kredytami w złotych z klauzulą
waloryzacyjną na takich samych zasadach, jak podatnicy, którzy zaciągnęli kredyty walutowe.
Zmiany na 2009 r. istotne dla przedsiębiorców zostały omówione poniżej.
3. Zmiany w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych
(PDOPrU)
Przekształcenie spółki kapitałowej w spółkę osobową
Wprowadzone zmiany mają na celu usunięcie wątpliwości interpretacyjnych. W poprzedniej
9 / 14
Nowelizacja ustaw o podatku dochodowym
Wpisany przez Denis Kędzierski
redakcji nie była uregulowana wprost kwestia opodatkowania niepodzielonego zysku w spółce
kapitałowej przekształcanej w spółkę osobową. Zmiana polegająca na dodaniu pkt. 8 w ust. 1 w
art. 10 ustawy PDOPrU ma na celu określenie w sposób jednoznaczny, iż w takim przypadku
niepodzielone zyski w spółce kapitałowej będą stanowiły przychód z udziału w zyskach osób
prawnych i tym samym będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
Transakcje z podmiotami powiązanymi
W art. 11 PDOPrU (ustalanie dochodów podmiotów powiązanych) po ust. 8a dodaje się
nowe przepisy - ust. 8b, 8c i 8d, których wprowadzenie do art. 11 PDOPrU związane jest z
koniecznością uregulowania w przepisach prawa polskiego zasad prowadzenia postępowania
porozumiewawczego oraz arbitrażowego, w związku z przystąpieniem Polski do Konwencji
zawartej w dniu 23.07.1990 r. w sprawie eliminowania podwójnego opodatkowania w przypadku
korekty zysków przedsiębiorstw powiązanych (tzw. konwencją arbitrażową) oraz przyjęciem
przez Radę Unii Europejskiej Kodeksu postępowania, który skutecznie wspiera wykonanie
konwencji arbitrażowej i stanowi zobowiązanie polityczne skierowane do państw członkowskich
UE.
Kredyt lub pożyczka z klauzulą waloryzacyjną
Zmiana, polegająca na dodaniu do art. 12 ust. 1 PDOPrU nowego ust. 10 usuwa różnice
występujące w przypadku udzielenia pożyczki (kredytu) w walucie obcej i w złotych z klauzulą
waloryzacyjną.
10 / 14
Nowelizacja ustaw o podatku dochodowym
Wpisany przez Denis Kędzierski
Zaniechane inwestycje kosztem uzyskania przychodów
W art. 15 PDOPrU (definicja kosztów uzyskania przychodów) po ust. 4e dodaje się ust. 4f-4h, a
do ust. 4e dodaje się zdanie „z zastrzeżeniem ust. 4f-4h". Konsekwencją dodania ust. 4f w
brzmieniu „Koszty zaniechanych inwestycji są potrącalne w dacie zbycia inwestycji lub ich
likwidacji" jest bardzo korzystna zmiana dla przedsiębiorców. Dotychczas koszty zaniechanych
inwestycji nie mogły być przez przedsiębiorców zaliczone do kosztów podatkowych.
Koszty wynagrodzeń i składek płaconych przez pracodawców
W zakresie dodanych ust. 4f-4g art. 15 PDOPrU, wynagrodzenia i zasiłki z ubezpieczenia
społecznego wypłacane przez pracodawcę należne za dany miesiąc będą kosztem uzyskania
przychodu, pod warunkiem, że zostały zapłacone lub postawione do dyspozycji w terminie
wynikającym z prawa pracy, umowy lub innego łączącego strony stosunku prawnego.
Wyłączenia darowizny i ofiary z kosztów
W art. 16 PDOPrU (wyłączenia - koszty uzyskania przychodów) zgodnie z brzmieniem pkt.14 co
do zasady nie będą stanowić kosztów uzyskania przychodów darowizny i ofiary. Natomiast
będą kosztem podatkowym darowizny i ofiary w postaci produktów spożywczych, dokonywane
na rzecz organizacji pożytku publicznego, a także inne darowizny dokonywane pomiędzy
spółkami tworzącymi podatkową grupę kapitałową, a także wpłaty na rzecz Polskiej Organizacji
Turystycznej.
11 / 14
Nowelizacja ustaw o podatku dochodowym
Wpisany przez Denis Kędzierski
Środki trwałe oddane nieodpłatnie do używania
Na podstawie zmiany w punkcie 63 lit. c ust. 1 art. 16, wartość odpisów amortyzacyjnych od
wartości początkowej środków trwałych (w tym nieruchomości) oraz wartości niematerialnych i
prawnych, oddanych do nieodpłatnego używania nie będą stanowiły kosztów uzyskania
przychodów za miesiące, w których składniki te były oddane do nieodpłatnego używania.
Koszty związane z czynnościami nielegalnymi
Zrealizowanie zobowiązania Polski odnośnie wykonania rekomendacji Rady OECD w sprawie
zwalczania przekupstwa w międzynarodowych transakcjach handlowych zostało wykonane
poprzez wyłączenie z kosztów podatkowych poniesionych wydatków oraz wartości
przekazanych rzeczy, praw lub wykonanych usług, wynikających z czynności, które nie mogą
być przedmiotem prawnie skutecznej umowy.
Odsetki od niewłaściwie zakwalifikowanego składnika majątku
12 / 14
Nowelizacja ustaw o podatku dochodowym
Wpisany przez Denis Kędzierski
Wprowadzona zmiana ust. 4 w art. 16e PDOPrU zobowiązuje podatnika do wpłacenia, w
terminie do 20. dnia tego miesiąca, do urzędu skarbowego kwoty odsetek naliczonych od dnia
zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków na nabycie lub wytworzenie we
własnym zakresie składników majątku do dnia, w którym okres ich używania przekroczył rok, i
wykazania naliczonej kwoty odsetek w zeznaniu, o którym mowa w art. 27 ust. 1 PDOPrU.
Dochody izb gospodarczych
Poprzez dodanie do treści punktu 39 art. 17 ust. 1 PDOPrU słów „izb gospodarczych,
organizacji samorządu gospodarczego rzemiosła, spółdzielczych związków rewizyjnych",
zostały zwolnione z podatku dochodowego dochody izb gospodarczych w części przeznaczonej
na cele statutowe, z wyłączeniem działalności gospodarczej.
Likwidacja podwójnych zaliczek w ostatnim miesiącu roku podatkowego
W art. 25 PDOPrU (zasady wpłaty i rozliczania zaliczek na podatek) ust. 1a otrzymuje
brzmienie: „1a. Zaliczki miesięczne, o których mowa w ust. 1, podatnik wpłaca w terminie do 20.
dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni, z zastrzeżeniem ust. 2a. Zaliczkę za ostatni
miesiąc roku podatkowego podatnik wpłaca w terminie do 20. dnia pierwszego miesiąca
następnego roku podatkowego
. Podatnik nie wpłaca zaliczki za ostatni miesiąc, jeżeli przed upływem terminu do jej wpłaty
złoży zeznanie i dokona zapłaty podatku na zasadach określonych w art. 27 ust. 1 PDOPrU".
Zmiana wejdzie w życie 1.1.2010 r.
13 / 14
Nowelizacja ustaw o podatku dochodowym
Wpisany przez Denis Kędzierski
4. Zmiany w zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych
przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
Ustawodawca na mocy artykułu 4 pkt. 4 nowelizacji zmienia art. 13 ust. 2 ustawy z 20.11.1998
r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez
osoby fizyczne w ten sposób, że stosuje się dla dokonywania obniżenia ryczałtu od
przychodów ewidencjonowanych nowo dodany ust. 4 z art. 27b PDOFizU, co umożliwia
podatnikom zmniejszenie podatku o zapłacone za granicą składki na obowiązkowe
ubezpieczenie zdrowotne.
14 / 14