plan społeczny - East Ayrshire Community Planning

PLAN SPOŁECZNY
(COMMUNITY PLAN)
SUPLEMENT DO
PRZEGLĄDU 2010/2011
SPIS TREŚCI
STRONA
WSTĘP I WIZJA .......................................................................................... 3
ZASADY, KTÓRYMI SIĘ KIERUJEMY ....................................................... 5
WSPÓLNE CELE ....................................................................................... 9
OTOCZENIE ZEWNĘTRZNE ..................................................................... 9
WYZWANIA ............................................................................................... 12
PLANOWANIE SPOŁECZNE: CO DALEJ .............................................. 20
NASZE GŁÓWNE OBSZARY TEMATYCZNE.......................................... 20
Promowanie ciągłego dokształcania się w ciągu życia ....................... 22
Realizacja ożywienia w regionie ............................................................ 22
Poprawa bezpieczeństwa w regionie ..................................................... 23
Poprawa stanu zdrowia i jakości życia .................................................. 23
DODATKOWE INFORMACJE .................................................................. 24
WSTĘP I WIZJA
Planowanie Społeczne w East Ayrshire – “Jedna Rada, jeden Plan”
Plan Społeczny (Community Plan) jest w dalszym ciągu uznawany za dokument
niezależnego planowania dla East Ayrshire, stanowiący całościowe ramy strategii
świadczenia usług przez wszystkie instytucje i organizacje partnerskie (dalej “Partnerzy”).
Ponadto Plan ten jest Planem Instytucjonalnym Rady East Ayrshire (East Ayrshire Council’s
Corporate Plan). Przyjęcie Planu Społecznego jako strategicznego mechanizmu
planowania sygnalizuje zobowiązanie Partnerów do współpracy w procesie Planowania
Społecznego (Community Planning) i zapewnia:
•
•
•
•
•
jasność celów i kierunku strategicznego;
jasną i wspólną podstawę pracy w ramach partnerstwa;
ramy dla realizacji osiągnięć;
podstawę racjonalizacji strategii oraz
skoncentrowanie się na skoordynowanych działaniach.
Partnerzy Planowania Społecznego zobowiązali się do przeprowadzania przeglądów Planu
Społecznego oraz powiązanych z nim tematycznych Planów Działania co cztery lata.
Czteroletni Przegląd Planu Społecznego (Community Plan Four–yearly Review) 2010/11
zapewnił przygotowanie zaktualizowanej wersji Planu Społecznego oraz zaktualizowanych
Planów Działania na lata 2011-2015. Trzyetapowy proces przeglądu obejmował: przegląd
Planu Społecznego włącznie z Wizją, Celami, Aspiracjami, Priorytetami Strategicznymi oraz
obszarami tematycznymi; przegląd kierunku polityki lokalnej i ogólnokrajowej oraz struktur i
zasad operacyjnych Planowania Społecznego; przygotowanie zaktualizowanego
Suplementu do Przeglądu Planowania Społecznego (Community Planning Review
Supplement) 2010/11; wypracowanie nowych tematycznych Planów Działania; oraz
całościowy Przegląd Funduszu Sprawiedliwsza Szkocja (Fairer Scotland Fund Review).
Porozumienie Partnerstwa Planowania Społecznego na Rzecz Jednolitych Celów
(Community Planning Partnership Single Outcome Agreement - SOA) 2011-2014,
osiągnięte w ramach Czteroletniego Przeglądu (Four-yearly Review) 2010/11, stanowi
podstawę dla Planu Społecznego oraz solidne ramy zarządzania wynikami, a także
zapewnia efektywne powiązanie z wynikami rządu szkockiego na szczeblu krajowym.
Szeroko zakrojone konsultacje i współpraca ze społecznościami, partnerami i kluczowymi
udziałowcami, podejmowane podczas Czteroletniego Przeglądu w 2010/11, potwierdziły, że
nasza całościowa Wizja pozostaje odpowiednia i “stosowna względem celów” odnosząc się
do lat 2011-2015. W konsekwencji tego, nasza pierwotna Wizja pozostaje bez zmian i
brzmi:
“East Ayrshire będzie miejscem silnych, rozwijających się społeczności, w których
każda osoba będzie cieszyła się dobrą jakością życia i dostępnością wielu
możliwości, w których każda osoba będzie miała wybór i zdolność decydowania oraz
będzie miała dostęp do zrównoważonych, łatwo osiągalnych usług spełniających
wszelkie potrzeby.”
Praca personelu wszystkich instytucji i organizacji partnerskich ukierunkowana jest na
działanie lub wspieranie działań mających na celu realizację priorytetów określonych w
Planie Społecznym oraz w powiązanym z nim Porozumieniu Partnerstwa Planowania
Społecznego na Rzecz Jednolitych Celów. Kluczowe działania potrzebne dla osiągnięcia
3
Celów Lokalnych (Local Outcomes) są opisane w czterech tematycznych Planach Działania
powiązanych z Planem Społecznym. Ponadto z całościowym Planem Społecznym
powiązana jest główna, kluczowa działalność organizacji partnerskich, określona w planach
świadczenia usług/planach implementacyjnych tych organizacji.
W kontekście Planowania Społecznego, podejmowane są dalsze starania na rzecz
integracji świadczenia usług, na przykład poprzez agendę Wspólnych Usług (Shared
Services agenda) czy Planowanie Usług na Rzecz Dzieci i Młodzieży (Children and Young
People’s Service Planning).
4
ZASADY, KTÓRYMI SIĘ KIERUJEMY
Współpracujemy w ramach partnerstwa ze społeczeństwem, z sektorem organizacji
wolontariackich i wszystkimi innymi odpowiednimi instytucjami i podmiotami, w celu
planowania i świadczenia wysokiej jakości, lokalnych usług, które są łatwo dostępne i
spełniają potrzeby ludzi. Dokonujemy rutynowych przeglądów naszych polityk, zasad,
praktyk i struktur, aby zapewnić ciągłe doskonalenie oraz to, iż gwarantowana jest
najlepsza jakość po najlepszej cenie. Zasady Przewodnie Planowania Społecznego
(Community Plan Guiding Principles), których przegląd i aktualizacja została dokonana w
ramach Czteroletniego Przeglądu 2010/11, leżą u podstaw wszystkich naszych działań i
zapewniają, iż pracujemy w sposób, który:
•
promuje równość szans, sprawiedliwość społeczną i udział w życiu społecznym;
•
zapewnia efektywne zaangażowanie społeczne w procesie planowania i rozwoju usług
lokalnych;
•
zapewnia jakość i dostępność;
•
buduje trwałość i równowagę w tym, co robimy;
•
oznacza ciągle doskonalenie oraz najlepszy stosunek jakości do ceny przy
jednoczesnej poprawie efektywności i produktywności; oraz
•
promuje wczesne reagowanie w procesie świadczenia usług.
Równość szans
U podstaw Partnerstwa na Rzecz Planowania Społecznego (Community Planning
Partnership) leży zobowiązanie do zapewnienia równości szans, sprawiedliwości
społecznej i udziału w życiu społecznym/przeciwdziałaniu wykluczeniu społecznemu. W
dalszym ciągu będziemy realizować agendę działań na rzecz “równości szans”,
zapewniającą uwzględnienie potrzeb wszystkich mieszkańców niezależnie od tego, czy są
osobami niepełnosprawnymi czy pełnosprawnymi, niezależnie od ich płci, pochodzenia
etnicznego i narodowościowego, orientacji seksualnej, wieku, religii czy sytuacji
ekonomicznej. Partnerzy przyznają, iż istnieją znaczące różnice w obrębie środowisk i grup
społecznych oraz jednostek w odniesieniu do tego, jakie są ich możliwości dostępu do
usług i korzyści w takich dziedzinach jak zdrowie i opieka medyczna, praca, edukacja,
nauka, bezpieczeństwo oraz jakość środowiska i otoczenia, w którym żyją. W ramach
działającego partnerstwa zobowiązani jesteśmy do promowania obowiązków w zakresie
zapewnienia równości szans oraz do poprawy sytuacji każdej osoby, którą obecnie dotyka
problem mniejszych szans lub ich braku.
Ocena Wpływu na Kwestię Równości (Equality Impact Assessment) jest narzędziem
służącym do określenia potencjalnego wpływu polityk, zasad, usług i funkcji na naszych
mieszkańców i pracowników oraz pomagającym nam w planowaniu i świadczeniu usług na
najwyższym poziomie dzięki zapewnieniu, by usługi te spełniały potrzeby wszystkich
członków społeczności lokalnych. Wymagane jest zastosowanie takiej oceny wpływu w
przypadku wypracowywania lub wdrożenia nowej polityki, nowych usług, lub gdy
wprowadzane są zmiany do istniejących już polityk lub usług. Oceniany jest
prawdopodobny lub faktyczny wpływ polityk lub usług na mieszkańców w aspekcie na
5
przykład równości bez względu na niepełnosprawność, płeć czy pochodzenie etniczne lub
narodowościowe, co pomaga zapewnić, by potrzeby wszystkich grup społecznych były
wzięte pod uwagę. Oprócz tego, że równość szans jest wymogiem prawnym wynikającym
z szeregu różnych aktów prawnych, przestrzeganie tej zasady służy nie tylko ulepszaniu
świadczonych usług wobec grup mniejszościowych, lecz także korzystne jest dla całego
społeczeństwa.
Efektywne zaangażowanie społeczne
Rozumiemy, iż kluczową kwestią jest zaangażowanie lokalnych mieszkańców w
podejmowanie decyzji dotyczących miejsca ich zamieszkania i całego East Ayrshire oraz w
proces kształtowania i świadczenia usług mających dla nich istotne znaczenie. Wdrożone
są solidne rozwiązania systemowe promujące i wspierające zaangażowanie lokalnych
mieszkańców w proces podejmowania decyzji zarówno na szczeblu strategicznym jak i
lokalnym. Zaangażowanie to realizowane jest między innymi poprzez Lokalne Fora
Planowania Społecznego (Local Community Planning Forums), Federacje Grup
Społecznych (Federations of Community Groups), Federację Najemców i Mieszkańców
(Tenants and Residents Federation), Forum na Rzecz Równości (Equalities Forum), Sieć
na Rzecz Równości (Equalities Networks) oraz Forum Dzieci i Młodzieży (Children and
Young People’s Forum). Zastosowanie ogólnokrajowych standardów do zaangażowania
społecznego we wszystkich jego aspektach gwarantuje efektywność i skuteczność.
Jakość i dostępność
Zobowiązani jesteśmy do zagwarantowania, by mieszkańcy East Ayrshire mieli łatwy
dostęp do wysokiej jakości usług. Aby to osiągnąć potrzebna jest współpraca i wysłuchanie
zdania mieszkańców, którzy korzystają z naszych usług, na etapie planowania, rozwoju i
świadczenia usług. Polityka współpracy w zakresie świadczenia usług w East Ayrshire jest
uznawana za przykład efektywnego wykorzystywania środków i wyraz jednolitego podejścia
do złożonych kwestii dotyczących wielu naszych mieszkańców, a także świadczy o naszym
zaangażowaniu w poprawę dostępności usług.
Sukcesy w zapewnieniu, by usługi spełniały złożone potrzeby osób, do których są
adresowane, odnosi również polityka integracji usług publicznych. Współpraca pomiędzy
różnymi instytucjami, organizacjami i osobami reprezentującymi różne zawody pomaga w
osiągnięciu spójności usług publicznych, a lepsza integracja pozwala w większym stopniu
spełnić szeroki zakres potrzeb poszczególnych grup społecznych, na przykład dzieci i
młodzieży, osób niepełnosprawnych fizycznie lub intelektualnie oraz osób starszych, niż
jest to możliwe w ramach tradycyjnych ról, pełnionych przez organizacje i różne zawody.
Efektywne partnerstwo działające na wszystkich poziomach Planowania Społecznego jest
fundamentalnym warunkiem takiego zintegrowanego podejścia.
Zrównoważony rozwój
Plan Społeczny stanowi strategiczny kontekst dla zapewnienia zrównoważonego rozwoju, a
zasady zrównoważonego rozwoju leżą u podstaw jego Wizji. Teraz nawet bardziej niż
kiedykolwiek wcześniej, jesteśmy świadomi, iż, aby zbudować silne i zdrowe społeczności
musimy podejmować decyzje tak aby spełniały one istniejące dziś potrzeby, a jednocześnie
dbały o środowisko w przyszłości.
Jednakże zrównoważony rozwój dotyczy nie tylko takich kwestii jak zmiany klimatyczne i
bioróżnorodność, lecz także oznacza, iż nasze decyzje dotyczące takich dziedzin jak
zdrowie, mieszkalnictwo, wzrost ekonomiczny i edukacja powinny zapewniać
długookresowe pozytywne skutki. Aby to osiągnąć konieczne jest właściwe zrównoważenie
6
długookresowych pozytywnych skutków dla naszych społeczności i gospodarki lokalnej ze
społecznymi i środowiskowymi konsekwencjami świadczonych przez nas usług.
Strategiczna Ocena Środowiskowa (Strategic Environmental Assessment - SEA) jest
systematycznym procesem oceny tego, jakie skutki dla środowiska, pozytywne lub
negatywne, mają nasze strategie, plany i programy. Niezwykle istotne jest, by określić te
skutki i odnieść się do nich na jak najwcześniejszym etapie naszego procesu planowania i
podejmowania decyzji. SEA zapewnia realizację zasad zrównoważonego rozwoju poprzez
to, iż w podejmowaniu strategicznych decyzji, wpływ na środowisko jest uwzględniany w
jednakowym stopniu jak kwestie społeczne i ekonomiczne. W dalszym ciągu będziemy
przeprowadzać Strategiczną Ocenę Środowiskową, gdy rozwijana i wdrażana będzie jakaś
nowa polityka lub usługa lub gdy będą wprowadzane zmiany do istniejących już polityk i
usług.
Ciągłe doskonalenie i najlepszy stosunek jakości do ceny
Chociaż jesteśmy dumni z dotychczasowych sukcesów, nie popadamy w samozachwyt i
chcemy uczyć się z doświadczeń wspólnej pracy oraz nie zatrzymywać się na obecnych
osiągnięciach, dążąc do ciągłego doskonalenia. Ustanowione procesy przeglądu
Planowania Społecznego pozwalają Partnerom, członkom społeczności oraz kluczowym
udziałowców przeanalizować, co działa dobrze, a co nie oraz określić priorytety i wyzwania
na przyszłość. Jesteśmy pewni, że zaktualizowany Plan Społeczny oraz uaktualnione Plany
Działania przybliżą nas do osiągnięcia naszej Wizji w ciągu następnych czterech lat 2011 –
2015.
Wytyczyliśmy ambitne Cele Lokalne (Local Outcomes) w odniesieniu do których mierzony
jest postęp całego zakresu działalności Partnerów Planowania Społecznego (Community
Planning Partners) w perspektywie długoterminowej. Poprzez Porozumienie Partnerstwa
Planowania Społecznego na Rzecz Jednolitych Celów (Single Outcome Agreement) zostały
wdrożone solidne rozwiązania pozwalające nam ocenić osiągane przez nas wyniki, a co
ważniejsze, umożliwiające mieszkańcom East Ayrshire ocenienie tego, jak dobrze
pracujemy, w każdym roku i w ciągu całego okresu obowiązywania Planu Społecznego.
Instytucje publiczne mają obowiązek zapewnić, by środki finansowe, którymi dysponują co
roku, szczególnie w czasach kryzysu finansowego, były wydatkowane w rozsądny sposób i
przyczyniały się do poprawy jakości życia mieszkańców East Ayrshire. Poprzez współpracę
i łączenie zasobów, jesteśmy w stanie zapewnić najlepszy stosunek jakości do ceny, ciągle
ulepszając świadczone przez nas usługi, a jednocześnie dobrze bilansując jakość i cenę.
Wczesne reagowanie
Zawsze rozumieliśmy, że najwcześniejsze lata życia są kluczowe dla rozwoju dziecka.
Jednakże coraz bardziej jasne okazuje się, że również w pierwszych latach życia,
nierówności w zakresie dostępu do opieki zdrowotnej, edukacji i szans zatrudnienia
przenoszone są z pokolenia na pokolenie. Program Ramowy Wczesne Lata (Early Years
Framework) wskazuje na to, iż władze lokalne i krajowe wspólnie dążą do przełamania tego
zamkniętego koła poprzez prewencję i wczesne reagowanie. Program ten oznacza
fundamentalną zmianę i odejście od podejścia skoncentrowanego na rozwiązywaniu
skutków nierówności – przemocy, złego stanu zdrowia fizycznego i psychicznego, słabych
wyników w szkole – w kierunku identyfikacji i redukcji ryzyk występujących we wczesnym
wieku, które są powodem późniejszych nierównych szans. Mówiąc krótko, chcemy
zapewnić każdemu dziecku dobry start w życiu.
7
Celem podejścia Wczesnego Reagowania (Early Intervention) jest współpraca w ramach
partnerstwa, aby poprawić sytuację dzieci, młodzieży, dorosłych i rodzin, które mogą
doświadczyć trudności i przełamanie międzypokoleniowego cyklu problemów w długim
okresie czasu. Wczesne reagowanie musi rozpocząć się w pierwszych latach życia, gdy
jest ono najbardziej efektywne. Nasze skoncentrowanie się na wczesnych latach i
wczesnym reagowaniu będzie oznaczało przesunięcie środków i zasobów z zajmowania się
późnymi skutkami w kierunku rozwiązywania przyczyn późniejszych problemów, takich jak
ubóstwo i nierówność szans. Jest to podejście długookresowe i wiele jego pozytywnych
skutków będzie można dostrzec dopiero wówczas gdy dorośnie młode pokolenie. Musimy
zacząć inwestować już dziś, aby zmienić przyszłość na lepsze. Inwestowanie w prewencję i
wczesne reagowanie ograniczy późniejsze zapotrzebowanie na specjalistyczne usługi,
ograniczając koszty w perspektywie długookresowej.
Realizacja polityki wczesnej interwencji będzie oznaczała fundamentalną zmianę w
sposobie naszego myślenia i działania. Odejdziemy od koncentrowania się wyłącznie na
tym, co już się stało, w kierunku prewencji i lepszej identyfikacji tych osób i dzieci, które są
w grupie ryzyka, w celu podejmowania działań zmniejszających to ryzyko.
Proces realizacji tej polityki już się rozpoczął. Program pomocy dzieciom “Getting it Right
for Every Child” (GIRFEC) opiera się na zasadach wczesnej interwencji, która jest
odpowiednia i proporcjonalna do potrzeb oraz przychodzi we właściwym czasie, kierując
zindywidualizowaną pomoc do wszystkich dzieci i młodych ludzi. Podobnie jesteśmy już na
pewnym etapie zaawansowania jeśli chodzi o realizację tych zasad w systemie
edukacyjnym poprzez Program na Rzecz Doskonalenia (Curriculum for Excellence) oraz w
państwowej służbie zdrowia NHS, gdzie wdrażany jest program Zdrowie dla Wszystkich
Dzieci (Health for all Children). Zasady te leżą także u podstaw działań mających na celu
zapewnienie Lepszych Szans i Większych Możliwości Wyboru (More Choices and More
Chances) dla dzieci i młodzieży z grup ryzyka. Po okresie oceny i szkoleń dotyczących tego
podejścia, w pięciu przedszkolach i ośrodkach dla rodzin (Family Centres) wśród osób
zawodowo zajmujących się dziećmi i rodzinami dotkniętymi zaburzeniami emocjonalnymi i
trudnościami
wychowawczymi
rozpowszechniane
jest
zintegrowane
podejście
behawioralne i psychodynamiczne.
8
WSPÓLNE CELE
W oparciu o sukces działającego partnerstwa Partnerzy uzgodnili, że obecny zakres celów
strategicznych pozostaje aktualny i może być dalej rozwijany dla dobra naszych
społeczności, a mianowicie:
•
•
•
•
•
•
Wspólne usługi wraz ze wspólnymi ustaleniami dotyczącymi zarządzania: dzięki
współpracy został osiągnięty znaczny postęp w zakresie lepszego planowania, rozwoju i
wspólnego świadczenia lokalnych usług – w latach 2011-2015 bardziej skoncentrujemy
się na zbadaniu dalszych możliwości wspólnego zarządzania.
Wspólne wykorzystywanie lokali w całym Ayrshire zapewniło lepszy dostęp do
szerokiego zakresu usług publicznych – w przyszłości będą rozważane dalsze
możliwości łączenia usług w jednym miejscu.
Racjonalizacja planów i struktur: podjęto działania w celu racjonalizacji i ograniczania
liczby opracowywanych planów i strategii – w dalszym ciągu będziemy koncentrować
się na zapewnieniu, by Plan Społeczny był niezależnym strategicznym dokumentem
planistycznym dla East Ayrshire, obejmując priorytety lokalne, regionalne i
ogólnokrajowe.
Wspólne konsultacje i zaangażowanie mieszkańców: w procesie podejmowania decyzji
odnoszone są znaczne korzyści wynikające z aktywnego zaangażowania członków
społeczności, możemy podkreślić ważne przykłady wszechstronnego i znaczącego
zaangażowania społeczności lokalnych – w dalszym ciągu będziemy zapewniać, by
nasze systemy i struktury gwarantowały efektywne i skoordynowane podejście do
lokalnych konsultacji i zaangażowania. U podstaw tych starań leżą Ogólnokrajowe
Standardy Zaangażowania Społecznego (National Standards for Community
Engagement).
Wspólne szkolenia: osiągnięto pewien postęp w zakresie wspólnych szkoleń wśród
instytucji i organizacji partnerskich – Partnerzy uznali, iż jest to obszar, na którym należy
w większym stopniu skupić się w latach 2011-15 aby uniknąć dublowania działań i
zmaksymalizować wykorzystanie środków.
Dzielenie się informacjami: w tym zakresie osiągnięto znaczący postęp, wymieniając się
wieloma dokumentami i informacjami – zagwarantujemy dalszą sprawną wymianę
informacji na wszystkich szczeblach.
OTOCZENIE ZEWNĘTRZNE
Ustawa o władzach lokalnych w Szkocji (Local Government in Scotland Act) z 2003 r.
stanowi silne podstawy legislacyjne dla Planowania Społecznego i stawia przed Partnerami
ciągły wymóg dostosowywania się do przepisów prawnych. Jesteśmy całkowicie
zaangażowani w Planowanie Społeczne, a Partnerzy ustanowili prężne procedury i
procesy, które przynoszą już wymierne korzyści i zdobywają uznanie ogólnokrajowe. Jasno
świadczą o tym wnioski komisji rachunkowej “Accounts Commission” zawarte w
sprawozdaniu z audytu Rady East Ayrishire pod kątem świadczenia usług o najlepszym
stosunku jakości do ceny (East Ayrshire Council Best Value 2 Pathfinder Audit),
opublikowane 1 kwietnia 2010 roku.
Audyt Rady East Ayrshire pod kątem świadczenia usług o najlepszym stosunku
jakości do ceny (East Ayrshire Council Best Value 2 Pathfinder Audit) (Audyt
Szkocja, kwiecień 2010)
9
“Partnerstwo działa bardzo efektywnie i sprzyja lepszemu świadczeniu usług”.
“Rada East Ayrshire ma wiele doświadczeń współpracy z partnerami nad rozwojem i
działaniem w kierunku realizacji wspólnej wizji dla tego obszaru”.
“Partnerstwo działające w East Ayrshire jest dobrze ugruntowane i efektywne. Rada i jej
partnerzy pracują razem, by odkryć wyzwania stojące przed społecznością i aktywnie
odpowiedzieć na nie. Widać to w inicjatywach podejmowanych w zakresie wszystkich
priorytetów tematycznych w CPP”.
“CPP słucha i odpowiada na wszystkie kwestie mające znaczenie dla lokalnych
mieszkańców”.
Bazując na tych solidnych podstawach idziemy naprzód, wykorzystując potencjał jaki daje
partnerstwo, by “robić więcej za taniej” i maksymalizować coraz bardziej ograniczane w
czasach kryzysu środki. Jako instytucje sektora publicznego mamy niewielką kontrolę nad
sytuacją finansową, lecz możemy wpływać na wysokość naszych wydatków, na
świadczone przez nas usługi oraz sposób wykorzystywania posiadanych przez nas
środków i zasobów, włączając w to naszych pracowników, tak by osiągnąć jak najlepsze
efekty, a wszystko to w celu świadczenia wysokiej jakości usług w społecznościach
lokalnych.
Kontekst polityki krajowej
Od naszego ostatniego Czteroletniego Przeglądu Planu Społecznego w 2006/07, doszło do
znaczącej zmiany w relacjach pomiędzy władzami na szczeblu centralnym a lokalnym w
wyniku porozumienia (Concordat agreement) zawartego pomiędzy Rządem Szkockim a
Konwencją Szkockich Władz Lokalnych (Convention of Scottish Local Authorities - COSLA)
w 2007 roku. Porozumienie to daje nam więcej elastyczności na szczeblu lokalnym w tym,
w jaki sposób możemy wydatkować pieniądze uzyskane od rządu szkockiego, co zostało
osiągnięte głównie dzięki odejściu od finansowania opartego na zasadzie „ring fencing”. Dla
Partnerstwa oznacza to większe możliwości rozwoju efektywnych polityk i podejść, dobrze
dopasowanych do sytuacji lokalnej.
Ponadto porozumienie ustanawia nowy kontekst dla rozwoju polityki. Oznacza koncentrację
na wynikach i dale możliwość rozwiązania poważnych kwestii, które stoją przed nami. W
latach 2008 i 2009, Rząd Szkocki opublikował trzy powiązane ze sobą programy ramowe
polityki społecznej, a mianowicie “Jak osiągnąć nasz potencjał” (Achieving Our Potential),
„Jednakowo równi” (Equally Well) oraz Program Ramowy Wczesne Lata (Early Years
Framework), których kluczowym elementem jest zniesienie nierówności. Programy te
odnoszą się do pierwotnych przyczyn nierówności i pokazują, iż istnieje silny związek
pomiędzy dobrym startem w życiu, posiadaniem środków finansowych na utrzymanie siebie
i swojej rodziny oraz dobrym zdrowiem. Trzy programy ramowe wzajemnie się uzupełniają i
wzmacniają, wymagając wspólnego podejścia do ich implementacji na szczeblu krajowym
przez Rząd Szkocki oraz przez Partnerów Planowania Społecznego. Procesy planowania
społecznego i porozumienia na rzecz jednolitych celów to kluczowe elementy lokalnych
mechanizmów przekształcania tych planów w praktykę. Na szczeblu lokalnym działania
mające na celu rozwiązanie kwestii nakreślonych w tych dokumentach podejmowane są
poprzez Plany Działania powiązane z Planem Społecznym i obejmują między innymi:
promocję zatrudnienia poprzez znoszenie barier w dostępie do rynku pracy; promocję
wczesnego reagowania; transformację programów szkolnych; zwiększenie dostępu do
terenów zielonych i przestrzeni otwartych oraz zwalczanie problemu nadużywania alkoholu.
10
Porozumienie stawiało wymóg rozwoju Porozumień na Rzecz Jednolitych Celów (Single
Outcome Agreements - SOA), wyznaczających strategiczne priorytety na obszarze
podległym władzom lokalnym, które nazywane są „celami lokalnymi”. Od początków w
latach 2008/09, wszyscy Partnerzy Planowania Społecznego w East Ayrshire byli w pełni
zaangażowani w opracowanie i uzgodnienie porozumień SOA dla naszego Partnerstwa
Planowania Społecznego, wzmacniających rolę tego Partnerstwa jako kluczowego
mechanizmu osiągania wytyczonych celów dla naszych społeczności. Nasze porozumienia
SOA mówią, w jaki sposób wytyczone lokalne cele będą wspierać realizację piętnastu
ogólnokrajowych celów określonych przez Rząd Szkocki oraz stanowią ramy wykonawcze
dla Planu Społecznego.
Chociaż w odniesieniu do usług publicznych przejście do podejścia opartego na celach
rozpoczęło się od uzgodnień SOA, był to tylko początek fundamentalnych zmian w
sposobie naszego myślenia i działania. Idąc naprzód musimy być świadomi, czego
potrzebuje nasza społeczność i gwarantować, że robimy to, co wspiera realizację tych
celów. Obecny klimat ekonomiczny jeszcze wyostrzył to podejście, uwypuklając potrzebę
zapewnienia, by ograniczone środki publiczne, które otrzymujemy były wydawane w sposób
przynoszący rzeczywiste i trwałe korzyści dla mieszkańców i ich środowisk. Co ważne,
takie podejście minimalizuje czas i środki przeznaczane na działania, które nie wspierają
osiągnięcia naszych wytyczonych celów.
Obecna praktyka Rady i jej partnerów z sektora publicznego koncentruje się na działaniu
poprzez niezależne jednostki/podmioty biznesowe mające osobne budżety, co utrudnia
rozwiązywanie wzajemnie powiązanych ze sobą kwestii, przed którymi stoimy, takich jak
np. ubóstwo, nierówności w dostępie do opieki medycznej oraz pobudzenie wzrostu
gospodarczego. Zupełnie inaczej jest w przypadku podejścia opartego na celach, które
wymaga, byśmy w naszej pracy wykraczali poza ramy danej organizacji czy wydziału w
celu osiągnięcia wyznaczonych celów, co możliwe jest dzięki działaniom wszystkich
odpowiednich wydziałów i jednostek instytucji i organizacji partnerskich. Wymaga to zmiany
nie tylko tego, co robimy, lecz także tego, jak to robimy zarówno w ramach jednej jak i wielu
organizacji partnerskich.
W East Ayrshire ambitne Cele Lokalne, odzwierciedlające chęć lokalnych mieszkańców do
rzeczywistych zmian na lepsze w ich życiu i w ich środowiskach życia, takie jak poprawa
zdrowia, ograniczenie przestępczości i zachowań antyspołecznych, poprawa stanu
środowiska naturalnego oraz lepsza edukacja, były uzgodnione w obrębie każdego z
tematów Planu Społecznego przez Radę Partnerstwa Planowania Społecznego w czerwcu
2010 roku. Dalej Partnerstwo Planowania Społecznego będzie koncentrowało się na
przeniesieniu tego podejścia opartego na celach na proces planowania i przeznaczania
środków.
W kontekście polityki krajowej ważna jest także Strategia Ekonomiczna Rządu Szkockiego
(Scottish Government’s Economic Strategy), skoncentrowana na stymulacji wzrostu
długookresowego potencjału gospodarczego Szkocji oraz Plan Naprawy Gospodarki
(Economic Recovery Plan), opracowany dzięki toczącemu się dialogowi z
przedsiębiorstwami szkockimi, środowiskami akademickimi, grupami społecznymi i osobami
prywatnymi, a także partnerami we władzach lokalnych i trzecim sektorze, które razem
dążą do poprawy sytuacji gospodarczej i wzrostu gospodarczego. Partnerstwo Planowania
Społecznego w East Ayrshire stwarza prężne ramy do współpracy pomiędzy instytucjami
sektora publicznego, społeczeństwem, biznesem i sektorem organizacji wolontariackich na
rzecz sprzyjania wzrostowi ekonomicznemu i zapewnienia, by wszyscy mieszkańcy mieli
możliwości znalezienia pracy, doskonalenia zawodowego i wniesienia swojego
pozytywnego wkładu dla dobra społeczności, a także zapewnia postęp w osiągnięciu
11
kluczowych ogólnokrajowych celów: „Realizujemy nasz pełny potencjał gospodarczy
poprzez większe i lepsze możliwości pracy dla naszych mieszkańców”.
Sytuacja finansowa
Czteroletni Przegląd 2010/11 przypadł na trudne czasy. W kwietniu 2009 roku Szkocja
oficjalnie weszła w okres najgłębszej recesji od lat 30. ubiegłego wieku. Kryzys, który
rozpoczął się w globalnym sektorze usług finansowych, rozszerzył się na gospodarstwa
domowe i przedsiębiorstwa na całym świecie i obecnie stanowi niezwykle trudne wyzwanie
zarówno na szczeblu krajowym jak i lokalnym. Jego skutki to między innymi:
•
•
•
zmniejszenie przewidzianego na 2010/11 rok budżetu sektora publicznego w Szkocji o
1,3 mld funtów;
zwiększone wydatki środków publicznych na pomoc osobom dotkniętym kryzysem
gospodarczym, na przykład osobom, które straciły pracę oraz
zmniejszenie środków pochodzących z sektora prywatnego na finansowanie
partnerskiej działalności na rzecz rozwoju i ożywienia gospodarczego.
Wybiegając w przyszłość, obawiamy się, że zapowiedziane realne zmniejszenie budżetu
Rządu Szkocji o 11,3 procent (3,3 mld funtów) w latach 2010/11 – 2014/15 może być dla
Partnerów poważnym wyzwaniem. Głównym celem Partnerstwa Planowania Społecznego
jest planowa, wyważona i innowacyjna kontynuacja odpowiedzi na wyzwania stawiane
przez znaczne ograniczenie środków finansowych. Chcemy także utrzymać i stale
poprawiać usługi, które są najbardziej cenione przez naszych mieszkańców.
Partnerstwo może odegrać kluczową rolę przy ustalaniu oszczędności i dostosowaniu
usług, zapewnianiu lepszych wyników dla społeczeństwa, a także - co ważne przyczynienia się do ogólnego celu szkockiego rządu, jakim jest coraz większy trwały
wzrost gospodarczy. Chcemy to osiągnąć poprzez wspieranie rozwoju przedsiębiorstw,
zwalczanie nierówności i współpracę ukierunkowaną na rozwijanie kwalifikacji i ochronę
zdrowia pracowników.
WYZWANIA
East Ayrshire szczyci się bardzo dobrą współpracą z Partnerami, którzy zapewniają
doskonałej jakości usługi między innymi w zakresie opieki zdrowotnej, edukacji, usług
społecznych, kulturalnych oraz w sferze wypoczynku. Wiemy, że dzięki temu w miastach,
dzielnicach i na wsiach naszego regionu istnieje silne poczucie wspólnoty. Od ostatniego
Czteroletniego Przeglądu Planu Społecznego w roku 2006/07 udało nam się sporo
osiągnąć i możemy wykazać ogromne powodzenie programu współpracy partnerskiej.
Mamy solidne fundamenty, na których możemy budować naszą przyszłość, ale zdajemy
sobie sprawę, że jeśli chcemy wypełnić Wizję dla East Ayrshire, czeka nas jeszcze wiele
pracy. Poniżej omawiamy szczegółowo najważniejsze wyzwania, jakie czekają nas w latach
2011-2015.
Trwały wzrost gospodarczy
Rozwój gospodarki i osiągnięcie trwałego wzrostu gospodarczego to kluczowe priorytety dla
Partnerów w East Ayrshire, którzy są świadomi tego, że poprzez swoją działalność
przyczyniają się do tworzenia wysokiej jakości miejsc pracy, podwyższenia dochodów i
poprawy perspektyw dla młodych ludzi. Pomagają też zapobiegać najdotkliwszym
12
społecznym skutkom bezrobocia, takim jak pogorszenie się stanu zdrowia fizycznego i
psychicznego wśród obywateli, skrócenie przeciętnej długości życia czy wzrost
przestępczości.
Partnerzy Planowania Społecznego zaangażowani są w rozwój całej gospodarki, ze
szczególnym uwzględnieniem przedsiębiorstw i przemysłu, jak również w poprawę
dostępnych dla East Ayrshire możliwości rozwoju wynikających z uwarunkowań środowiska
naturalnego, dziedzictwa i kultury naszego regionu, a także jego położenia w stosunku do
regionalnych atutów, takich jak obszary wzrostu gospodarczego i nowe miejsca pracy.
W drodze szerokich konsultacji społecznych z udziałem głównych zainteresowanych stron
ustalono szereg Lokalnych Celów, które mogą przyczynić się do wzrostu gospodarczego w
regionie. Nasz Regionalny Plan Działania na Rzecz Pobudzenia Gospodarczego
(Delivering Community Regeneration Action Plan) przewiduje szereg działań
ukierunkowanych na osiągnięcie Lokalnych Celów. Obejmuje on między innymi program
wspierający rozwój przedsiębiorstw, inwestycje w celu przyciągnięcia do regionu nowych
firm oraz wsparcie dla osób rozpoczynających działalność gospodarczą oraz szkolenia i
programy mające na celu poprawę przystosowania zawodowego i podwyższenie
kwalifikacji. Plan uwzględnia również rozwój turystyki, programy związane z ochroną
środowiska i transportem, a także ożywienie podupadłych centrów naszych miast i ogólnie
tworzenie środowiska przyjaznego dla mieszkańców.
Szczególnie istotny wkład w rozwój gospodarki East Ayrshire, zarówno pod względem
przychodów jak i zatrudnienia, ma odegrać turystyka. Nasz region jest wyjątkowo atrakcyjny
turystycznie i ma wiele miejsc wartych odkrycia, dlatego w najbliższym okresie nasze
działania będą koncentrować się na przyciągnięciu do regionu turystów zagranicznych, jak i
samych Brytyjczyków, wśród których wakacje spędzane w kraju cieszą się coraz większą
popularnością.
W lipcu 2009 r. stolica regionu - miasto Kilmarnock - boleśnie odczuło decyzje koncernu
Diageo o zamknięciu zakładu przy Hill Street, co wiąże się likwidacją około 700 miejsc
pracy. W odpowiedzi na zaistniałą sytuację uruchomiono wspólną inicjatywę sektora
publicznego i prywatnego pod hasłem „Make it Kilmarnock”. Jednym z głównych
uczestników inicjatywy jest firma Diageo. Program „Make it Kilmarnock” jest jednym z
najważniejszych elementów Regionalnego Planu Działania na Rzecz Pobudzenia
Gospodarczego. Jego uczestnicy ustalili wspólnie cztery lokalne priorytety, a mianowicie:
ożywienie centrum miasta, wspieranie biznesu, przyciąganie turystów oraz innowacyjne
szkolnictwo. Działanie w ramach strategicznego Planowania Społecznego zagwarantuje
skoordynowaną realizację wielu projektów, których ogólnym celem jest wspieranie
zrównoważonego wzrostu gospodarczego w Kilmarnock. Celem planowanych działań
będzie dalszy rozwój i poprawa warunków ku temu, żeby Kilmarnock został najlepszą w
East Ayrshire lokalizacją dla firm, obrotu towarowego, handlu detalicznego, nauki i
zatrudnienia. W ramach tych działań planuje się między innymi przeniesienie Kilmarnock
College do centrum miasta.
Znaczny wpływ na region będą miały także nasze plany dalszego rozwoju i modernizacji
miasta Cumnock jako drugiego co do ważności ośrodka East Ayrshire, a jednocześnie
lokalnego centrum dla społeczności wiejskich z południowej części hrabstwa. Plany te
obejmują rozwój Knockroon oraz związane z tym projekty ożywienia miasta w ramach
programu dla czterech miast (Four Towns Enquiry by Design). Program ten w skrócie
polega tym, że to lokalni przedstawiciele wszystkich zainteresowanych stron, wśród nich
sami mieszkańcy, ustalają wizję przyszłego rozwoju miast Cumnock, Auchinleck, Mauchline
i New Cumnock.
13
Powołano Partnerstwo Gospodarcze dla Ayrshire (Ayrshire Economic Partnership), aby
ustalić obszary o potencjale rozwoju oraz rozpocząć prace w dziedzinach wymagających
wysokiego poziomu współpracy społecznej i gdzie rezultaty tych działań będą najbardziej
pozytywne dla społeczności lokalnej. Partnerstwo ma stworzyć odpowiednią infrastrukturę i
atmosferę dla rozwoju przedsiębiorczości. Jej celem jest nadanie konkretnego
strategicznego kierunku trwałemu rozwojowi
gospodarczemu Ayrshire poprzez
koncentrację działań na kluczowych problemach i jasno określonych wynikach. Działania te
przyniosą odczuwalne skutki w całym hrabstwie w odniesieniu do czterech kluczowych
sektorów, którym w przyszłym rozwoju nadano strategiczny priorytet. Są to: produkcja
żywności i napojów, za którą East Ayrshire przejmuje główną odpowiedzialność,
odnawialne źródła energii, gospodarka morska i przybrzeżna oraz przemysł maszynowy.
Ogólnie rzecz biorąc, ważne jest, aby uświadomić sobie, że rozwój gospodarczy jest
zadaniem długofalowym i choć krótkoterminowe trudności są równie istotne, większym
wyzwaniem jest zapewnienie korzystnych warunków dla silnego ożywienia gospodarczego i
gotowość do reagowania na poprawę koniunktury, a także pomoc w tym samym naszym
lokalnym firmom.
Zatrudnienie
Liczba osób pobierających zasiłek dla bezrobotnych w różnych okręgach administracyjnych
stanowi wskaźnik względnego dostosowania się rynku pracy do obecnej sytuacji
gospodarczej. Wzrost liczby osób pobierających zasiłek dla bezrobotnych odnotowano we
wszystkich regionach Szkocji. W East Ayrshire, gdzie poziom bezrobocia już przed recesją
utrzymywał się powyżej średniej dla całej Szkocji, bezrobocie mierzone jako odsetek osób
pobierających zasiłek dla bezrobotnych wzrosło jeszcze bardziej: z 3,3% w styczniu 2008 r.
do 5,0% w styczniu 2009 r. do 5,9% w styczniu 2010 r. i 6,1% w styczniu 2011 r., w
porównaniu ze średnim wskaźnikiem w Szkocji odpowiednio na poziomie 2,2%, 3,2%, 4,2%
i 4,3%. (Źródło: Nomis, styczeń 2011 r.) Poziom bezrobocia prawdopodobnie będzie rósł
nadal, ponieważ przedsiębiorstwa wciąż odczuwają skutki trudności gospodarczych.
Jako podgrupę w ramach grupy roboczej Regionalnego Planu Działania na Rzecz
Pobudzenia Gospodarczego powołano Forum ds. Zatrudnienia (Employability Forum).
Zadaniem Forum jest zagwarantowanie efektywnej współpracy partnerskiej w zakresie
wszystkich usług dotyczących zwiększenia szans na rynku pracy oraz realizacja
strategicznych i skoordynowanych działań mających zagwarantować, by usługi te
zaspokoiły potrzeby mieszkańców i lokalnego rynku pracy.
W obecnej sytuacji wiele osób, które po raz pierwszy znalazły się bez pracy, boryka się z
problemem, jak wykorzystać swoje umiejętności na rynku pracy w szerszym zakresie.
Podobnie wiele osób o niskich kwalifikacjach lub bez kwalifikacji, które w przeszłości
pracowały dorywczo, w obecnej sytuacji ma szczególne trudności, aby znaleźć
zatrudnienie. Obie grupy stoją przed ryzykiem znalezienia się w sytuacji długotrwałego
bezrobocia. Forum ds. Zatrudnienia regularnie gromadzi przy okrągłym stole kluczowych
graczy, aby zagwarantować skoordynowane podejście do kwestii podnoszenia kwalifikacji i
zwiększania szans na zatrudnienie.
W ramach działań operacyjnych Wydział ds. Podnoszenia Kwalifikacji i Szans na
Zatrudnienie (Skills Development and Employability Service) zajmuje się zapewnieniem,
aby kompetencje zawodowe mieszkańców regionu, a zwłaszcza osób niezatrudnionych,
odpowiadały potrzebom działających tu przedsiębiorstw i zapotrzebowaniom potencjalnych
inwestorów z zewnątrz. Wydział łączy w jednym miejscu wiele istniejących projektów i
inicjatyw mających na celu zapewnienie pełnego zakresu usług związanych ze
zwiększeniem szans na zatrudnienie w East Ayrshire. Poszczególni mieszkańcy mogą
14
skorzystać z form wsparcia najlepiej odpowiadających ich potrzebom i możliwościom
dostępnym na lokalnym rynku pracy. Usługi Wydziału dostępne są w różnych lokalizacjach
w całym East Ayrshire i zapewniają mieszkańcom pomoc w przechodzeniu z bezrobocia i
zależności od innych do trwałego zatrudnienia i samodzielności.
Wiąże się z tym uruchomienie programu Integracja Zatrudnienia i Kwalifikacji (Integrating
Employment and Skills programme), który skupia związane z zatrudnieniem i kwalifikacjami
zawodowymi usługi organizacji Jobcentre Plus i Skills Development Scotland. Celem
programu jest zapewnienie łatwego dostępu do oceny własnych kwalifikacji i doradztwa
zawodowego. Program ma wspierać mieszkańców, którzy niedawno stracili pracę oraz
pracowników o niskich kwalifikacjach, by szybko mogli zdobyć nowe umiejętności i szybciej
powrócić do zatrudnienia.
Wcześniejsze okresy recesji wyraźnie pokazały, że utrata pracy na początku kariery
zawodowej ma długotrwały szkodliwy wpływ na osoby w wieku 16-24 lat. Wiemy też, że na
szczególne ryzyko związane z cięciami w programach tworzenia nowych miejsc pracy
narażeni są absolwenci. W zakresie edukacji nasze wysiłki i dostępne środki przeznaczane
są na zapewnienie młodym ludziom stabilnych miejsc pracy dzięki umocnieniu powiązań
między kształceniem, uczeniem się i umiejętnościami przystosowania zawodowego. W tym
celu staramy się zbudować silne partnerstwo z udziałem University of the West of Scotland,
miejscowych szkół wyższych, szkół średnich i lokalnych partnerów biznesowych.
Podstawowym celem tego partnerstwa jest rozwój kultury przedsiębiorczości i
zagwarantowanie, aby nasza młodzież zdobywała umiejętności, które są poszukiwane na
rynku pracy, szczególnie w East Ayrshire.
Program16+ Learning Choices gwarantuje możliwość dalszej nauki każdej osobie w wieku
powyżej 16 lat, która będzie tego chciała – w szkole, na wyższej uczelni, w ramach
programu kształcenia, poprzez wolontariat, w społeczności lokalnej lub w trzecim sektorze
bądź w ramach pracy zawodowej. Jest to oferta skierowana jednakowo do wszystkich osób,
które zakończyły etap kształcenia obowiązkowego. Program zapewnia dostęp do różnych
opcji kształcenia i wsparcie, w tym doradztwo i poradnictwo zawodowe, mające pomóc
młodzieży w dokonaniu wyboru i podjęciu kształcenia. Program oferuje także wsparcie
finansowe, aby młodzi ludzie mogli skupić się na dokonywaniu najlepszych wyborów.
Ponieważ możliwości zatrudnienia są obecnie ograniczone, zwiększył się nacisk na
wykształcenie, jako jedną z innych pozytywnych form aktywności. Ważna reforma oświaty Program na Rzecz Doskonalenia (Curriculum for Excellence) - ma wspomóc wychowanie
młodych ludzi, którzy będą odnosić sukcesy, będą efektywni, pewni siebie, odpowiedzialni i
przygotowani do życia w 21. wieku. Oznacza to, że młodzi ludzie kontynuujący naukę po 16
roku życia zdobędą znacznie szerszy zakres umiejętności i kwalifikacji, co przygotuje ich do
sprawnego funkcjonowania na rynku pracy.
Świadomi potrzeby przygotowania absolwentów do pracy w firmach uruchomiliśmy
Fundusz Rozwoju Przedsiębiorczości (Business Enterprise Fund). Ten wyjątkowy,
pionierski projekt łączy edukację i biznes w celu uformowania przyszłych przedsiębiorców z
East Ayrshire, którzy będą mieli niezbędne wykształcenie i umiejętności przedsiębiorcze
niezbędne do konkurowania o pracę i do powodzenia na coraz bardziej konkurencyjnym
rynku globalnym. Patrząc na dotychczasowe osiągnięcia naszych absolwentów na rynku
pracy, oceniamy, że już osiągnęliśmy wynik powyżej średniej, a rozpoczęta inicjatywa
będzie wykorzystać ten sukces i jeszcze bardziej zwiększać aspiracje młodych ludzi.
Powszechnie wiadomo, że podstawowe umiejętności czytania i liczenia mają zasadnicze
znaczenie dla powodzenia i dobrobytu naszego społeczeństwa, wpływając na tak istotne
kwestie jak sprawiedliwość społeczna, ochrona zdrowia, ciągłe dokształcanie się i rozwój
15
gospodarczy. W związku z tym, kluczowym priorytetem Partnerstwa jest poprawa osiągnięć
w zakresie umiejętności pisania i liczenia wśród dzieci, młodzieży i dorosłych, w
szczególności w odniesieniu do znaczenia tych umiejętności w podwyższaniu kwalifikacji
zawodowych u dotychczasowych pracowników i zwiększenia szans na zatrudnienie wśród
osób poszukujących pracy.
Działania związane z edukacją i zapewnieniem stabilnych i dobrych miejsc pracy dla naszej
młodzieży, podwyższaniem kwalifikacji i zwiększaniem szans na zatrudnienie, a także
poprawą umiejętności czytania i liczenia, które są kluczowe dla zrównoważonego wzrostu
gospodarczego w regionie, zawarte są w Planie Promocji Ciągłego Dokształcania
(Promoting Lifelong Learning) oraz w Regionalnym Planie Działania na Rzecz Pobudzenia
Gospodarczego.
Zmiany demograficzne
Między rokiem 2001 a 2008 liczba ludności w East Ayrshire spadła o 0,33%, w porównaniu
z 2% wzrostem w całej Szkocji w tym samym okresie.
(Źródło: General Register Office for Scotland (Szkocki Urząd Stanu Cywilnego) 2008 na podstawie
szacunków i prognoz demograficznych.)
Na podstawie ostatnich prognoz i w przeciwieństwie do wcześniejszych trendów,
najnowsze dostępne prognozy wskazują, że populacja East Ayrshire między 2008 a 2033
rokiem prawdopodobnie utrzyma się na stosunkowo niezmiennym poziomie. Szacuje się,
że w tym samym okresie liczba ludności w Szkocji wzrośnie o 7,3%.
Ludności East Ayrshire szybko się starzeje i przewiduje się, że liczba mieszkańców w wieku
produkcyjnym spadnie o 6,6% w latach 2008 - 2033 w porównaniu z 2,2% wzrostem w tym
samym okresie w całej Szkocji. Tę tendencję potęguje fakt, że kierunek zmian
demograficznych jest różny w różnych grupach wiekowych. Szacuje się, że dalszemu
wzrostowi odsetka najstarszych mieszkańców East Ayrshire towarzyszyć będzie znaczny
spadek osób w grupach wiekowych 16-29 i 30-49 lat. Ponadto szacuje się, że odsetek osób
w wieku emerytalnym wzrośnie do około 27% w roku 2033, w porównaniu z 17% w roku
2008.
Prognozy przewidują, że w całym tym 25-letnim okresie w East Ayrshire najbardziej
wzrośnie liczebność osób w grupie wiekowej 75+, która w latach 2008 – 2033 niemal się
podwoi z około 8 972 do 16 569 osób.
W East Ayrshire w latach 2008 – 2033 przewiduje się też spadek liczby mieszkańców w
wieku do 16 lat o około 8%.
(Źródło: General Register Office for Scotland: East Ayrshire Council Demographic Area – Demographic
Factsheet, grudzień 2010 r.)
Przedstawione powyżej fakty stawiają przed naszymi Partnerami szereg wyzwań. Należą
do nich:
•
•
•
•
poprawa możliwości i wykorzystanie umiejętności i wiedzy osób starszych poprzez
umożliwienie im udziału i zaangażowanie ich w życie społeczne jako mentorów,
wolontariuszy, w pracy zarobkowej, w nauce, rozrywce, kulturze i sporcie;
poprawa stanu zdrowia i jakości życia osób starszych;
podniesienie standardu opieki, pomocy i ochrony tych osób starszych, które będą tego
potrzebować;
wspieranie przesunięcia oczekiwań i zasobów z systemu opieki instytucjonalnej na
model opieki środowiskowej;
16
•
•
zapewnienie odpowiedniej infrastruktury dla starzejącego się społeczeństwa, aby
zasoby mieszkaniowe, transport i planowanie stopniowo spełniały potrzeby wszystkich
grup wiekowych oraz
oferowanie możliwości uczenia się przez całe życie.
Wszystko to obciąży dodatkowo budżety Partnerów, zwłaszcza tych zajmujących się
ochroną zdrowia i opieką społeczną.
Zdrowie i nierówności zdrowotne
W East Ayrshire zdajemy sobie sprawę z tego, że ochrona zdrowia jest bardzo złożonym
zagadnieniem, dlatego planując poprawę tych usług, bierzemy pod uwagę wszystkie
czynniki, jakie mają wpływ na zdrowie mieszkańców. Najważniejszym czynnikiem poprawy
zdrowia i jakości życia, zwłaszcza w odniesieniu do zmniejszania nierówności zdrowotnych,
jest zagwarantowanie ścisłej współpracy wszystkich partnerów.
Aby określić główne zagadnienia i priorytety dla naszych działań na szczeblu lokalnym, w
ramach Partnerstwa na Rzecz Zdrowia Społecznego (Community Health Partnership CHP) w East Ayrshire powołaliśmy nową i dynamiczną jednostkę, która jest w pełni
zintegrowana z ustaleniami naszego Planowania Społecznego. Umożliwia nam to wymianę
informacji z partnerami, w tym z Radą East Ayrshire, oddziałem NHS Ayrshire i Arran oraz
organizacjami społecznymi i wolontariatem, a także wspólne planowanie w celu poprawy
jakości usług zdrowotnych w regionie. CHP koncentruje się w szczególności na kwestii
„przesunięcia akcentu usług”, zajmując się nierównością zdrowotną i poprawiając stan
zdrowia i jakość życia naszych mieszkańców.
Podobnie jak w całej Szkocji, w East Ayrshire zmieniają się wzorce zachorowalności w
społeczeństwie. Ludzie żyją dłużej i nastąpił spadek zachorowalności na wiele chorób,
które w przeszłości prowadziły do śmierci. Jednak choć ogólnie rzecz biorąc średnia
długość życia się wydłuża, pojawiają się inne problemy zdrowotne, które są dla nas
powodem do niepokoju. Na przykład znaczny negatywny wpływ na stan zdrowia
mieszkańców ma alkohol. W East Ayrshire odsetek osób hospitalizowanych z powodu
różnych chorób związanych z alkoholem jest znacznie wyższy niż średnia w Szkocji.
Obecnie poważnym problemem zdrowotnym jest otyłość, która może wpływać na zdrowie
fizyczne i psychiczne w późniejszym okresie życia, prowadząc między innymi do chorób
serca, cukrzycy, choroby zwyrodnieniowej stawów, bólu pleców, zaburzenia poczucia
własnej wartości i depresji. W ciągu ostatnich pięciu lat znacznie wzrósł poziom otyłości u
dzieci szkolnych. Ponadto nadal poważnym wyzwaniem jest wysokie spożycie wyrobów
tytoniowych i zaburzenia zdrowia psychicznego.
Oto główne wskaźniki zdrowotne w East Ayrshire:
•
•
•
•
średnia długość życia utrzymuje na niższym poziomie niż średnia w całej Szkocji: 76,7
lat w porównaniu do średniej krajowej wynoszącej 77,8 lat. (General Register Office for
Scotland, 2011)
śmiertelność z uwzględnieniem wszystkich przyczyn (w każdej grupie wiekowej) jest
znacznie wyższa niż średnia w całej Szkocji (współczynnik standaryzowany to
odpowiednio 765,9 i 707,8 na 100 000 osób);
współczynnik umieralności z powodu choroby wieńcowej, raka i choroby naczyniowej
mózgu (w grupie poniżej 75 roku życia) nie różni się znacząco od średniej w Szkocji;
odsetek populacji hospitalizowanej z powodu chorób związanych z nadużywaniem
alkoholu (współczynnik standaryzowany 1538 na 100 000 osób) oraz chorób
związanych
z
przyjmowaniem
substancji
psychoaktywnych
(współczynnik
standaryzowany 173,0 na 100 000 osób - trzeci najwyższy wskaźnik ze wszystkich
17
•
•
•
•
•
•
•
•
oddziałów CHP w Szkocji) jest znacznie wyższy niż średnia w całej Szkocji
(współczynnik standaryzowany odpowiednio 1088 i 85,1 na 100 000 osób);
odsetek pacjentów hospitalizowanych z powodu przewlekłej obturacyjnej choroby płuc
(POChP) jest znacznie wyższy niż przeciętna (współczynnik standaryzowany 231,5 na
100 000 osób w porównaniu ze średnią 158,6 w całej Szkocji)
odsetek pacjentów hospitalizowanych w nagłych przypadkach, osób starszych (w wieku
od 65 lat ) hospitalizowanych wielokrotnie i pacjentów w wieku powyżej 65 lat
hospitalizowanych po upadku w domu jest znacznie wyższy niż średnia;
około 25% osób dorosłych to palacze (średnia dla Szkocji: 25%);
zachorowalność na cukrzycę jest znacznie wyższa niż średnia w całej Szkocji, a
odsetek pacjentów hospitalizowanych z powodu astmy jest najwyższy ze wszystkich
oddziałów CHP;
odsetek osób dorosłych pobierających zasiłek z tytułu niezdolności do pracy (Incapacity
Benefit) lub zasiłek z tytułu znacznego stopnia niepełnosprawności (Severe Disability
Allowance) jest wyższy niż średnia w Szkocji (9,6% w porównaniu z 8,9%, Nomis 2011);
41,2% osób starszych wymagających intensywnej opieki jest pielęgnowanych w domu,
w porównaniu z 31,7% w całej Szkocji, zaś 7,4% osób starszych korzysta z bezpłatnej
opieki w domu (w całej Szkocji: 5,3%);
odsetek kobiet palących w czasie ciąży jest znacznie wyższy niż średnia w Szkocji
(27,2% w porównaniu do 22,6%), natomiast
odsetek dzieci karmionych wyłącznie piersią w 6-8 tygodniu życia jest znacznie niższy
od średniej w Szkocji (19,2% w porównaniu do 26,4%).
(Źródło, o ile nie podano inaczej: Scottish Public Health Observatory - Health and Wellbeing Profiles 2011: East Ayrshire Community
Health Partnership.)
Wydaje się, że nierówności zdrowotne w East Ayrshire narastają. Chociaż średnia długość
życia mężczyzn wzrosła, to wskaźnik ten rósł szybciej na obszarach najbardziej
zamożnych, natomiast na obszarach najmniej zamożnych rósł znacznie wolniej. Niedawny
spadek umieralności z powodu najczęstszych chorób, takich jak choroby serca, także był
szybszy wśród bardziej zamożnych. Tak więc, mimo ogólnej poprawy zdrowia, osoby
znajdujące się w najtrudniejszej sytuacji pozostają w tyle. Te dane sugerują, że
największym wyzwaniem dla East Ayrshire i Szkocji w ogóle jest konieczność rozwiązania
problemu nierówności w zakresie stanu zdrowia i likwidacja luki między najbardziej i
najmniej zamożnymi społecznościami. Nasz program działania przewiduje ograniczenie
nierówności zdrowotnych i odwrócenie tej tendencji.
W odniesieniu do ochrony zdrowia, East Ayrshire jest jednym z czterech okręgów
administracyjnych, w których w latach 2006 - 2009 nastąpił znaczny wzrost odsetka stref
statystycznych najbardziej ubogich w dziedzinie opieki zdrowotnej (wskaźnik ubóstwa 015%), z czego ponad jedna czwarta stref statystycznych w East Ayrshire należy do grupy
najbardziej ubogich obszarów w Szkocji (wskaźnik ubóstwa 0-15%) w kategorii potrzeb
zdrowotnych.
Bieda i ubóstwo
Między poszczególnymi rejonami East Ayrshire zachodzą poważne różnice w poziomie
dobrobytu, niektóre okręgi administracyjne doświadczają znacznego ubóstwa, podczas gdy
inne są stosunkowo zamożne. W północnej części regionu, mieszkańcy dotknięci znacznym
ubóstwem żyją obok stosunkowo bogatej ludności dojeżdżającej do pracy w innych
miastach, a różnica ekonomiczna między tymi dwiema grupami ciągle rośnie. Dlatego
wyzwaniem dla Partnerów jest zapewnienie wysokiej jakości usług wszystkim
mieszkańcom, przy czym dodatkowe środki należy kierować na rzecz społeczności, które
według Szkockiego Złożonego Wskaźnika Ubóstwa (Scottish Index of Multiple Deprivation,
SIMD) znajdują się w najbardziej niekorzystnym położeniu. Celem jest likwidacja różnic w
18
dostępie do usług między regionami najbogatszymi a najbardziej poszkodowanymi.
Zwalczanie ubóstwa i wykluczenia przewidziane jest w działaniach podejmowanych we
wszystkich zakresach tematycznych Planu Społecznego.
Szkocki Złożony Wskaźnik Ubóstwa (SIMD) za rok 2009 pokazuje, że około 16,9%
wszystkich mieszkańców East Ayrshire (czyli w przybliżeniu 1 osoba na 5,5) żyje w
najuboższych strefach statystycznych (o wskaźniku ubóstwa 0-15%). Według SIMD w roku
2009 w East Ayrshire było 27 najuboższych stref statystycznych o wskaźniku ubóstwa 015%, w porównaniu z 28 takimi strefami w 2006 r. i 28 w roku 2004.
Dostrzegając negatywne skutki, jakie na sytuację finansową wielu mieszkańców i ich rodzin
w dłuższej perspektywie będzie miała obecna sytuacja gospodarcza i planowane zmiany w
systemie opieki społecznej, bardzo angażujemy się w zwalczanie ubóstwa poprzez
zwiększanie dochodów mieszkańców regionu i promowanie integracji finansowej. Naszym
celem jest wsparcie integracji finansowej poprzez maksymalne, skoordynowane działania
na rzecz ciągłego umacniania współpracy, dzięki której w roku 2009/10 udało się zwiększyć
dochody mieszkańców East Ayrshire o ponad 8 milionów funtów pochodzących z różnego
rodzaju zasiłków. East Ayrshire wyprzedza wiele innych regionów pod względem
zdecydowanego zaangażowania w zwalczanie ubóstwa poprzez promowanie integracji
finansowej, która jest elementem naszego Planu Społecznego. W naszym hrabstwie nad
realizacją tego programu czuwa formalnie zawiązana grupa współpracy partnerskiej.
19
Komunikacja
Istotnym wyzwaniem w zakresie infrastruktury transportowej jest wykorzystanie obecnych
dobrych połączeń komunikacyjnych oraz opracowanie zintegrowanego i zrównoważonego
systemu transportu w celu dalszej poprawy dostępu do centrów miast, szczególnie w
Kilmarnock. Zamierzamy również modernizować połączenia drogowe i kolejowe między
miastami East Ayrshire, jak również połączenia z innymi hrabstwami. Rozumiejąc
gospodarcze znaczenie międzyregionalnych połączeń komunikacyjnych, będziemy
kontynuować planowanie i modernizację strategicznej infrastruktury transportowej, w tym
najważniejszych dróg i korytarzy kolejowych, zwłaszcza wzdłuż tras A70 i A71 w celu
usprawnienia dojazdu do autostrady M74 i innych ważnych dróg.
PLANOWANIE SPOŁECZNE: CO DALEJ
Partnerzy Planowania Społecznego będą nadal co roku kontrolować i przedstawiać
sprawozdania na temat wyników swojej działalności. Będzie się to odbywać zwłaszcza
poprzez Porozumienie na Rzecz Jednolitych Celów, które w East Ayrshire służy jako
narzędzie do monitorowania wyników w ramach Planu Społecznego.
W pracach nad Planami Działania na lata 2011-2015 dotarliśmy do etapu planowania
opartego na wynikach. Obecnie opracowujemy kluczowe działania, aby osiągnąć ustalone
Cele Lokalne. Jednak obecna sytuacja finansowa i jednoroczne ustalenia budżetowe
sprawiają, że stabilne planowanie perspektywiczne staje się bardzo trudne. W rezultacie,
choć Plany Działania przewidują na lata 2011-2015 sprawozdania z konkretnych wyników,
w rzeczywistości będą to dokumenty elastyczne i dynamicznie, opracowywane i
uzupełniane na bieżąco w zależności od faktycznej sytuacji w regionie.
Obecny Plan Społeczny obowiązuje do marca 2015 roku. W roku 2014/15 prace będą
kontynuowane, aby zagwarantować ciągłość strategicznego planowania, które zgodnie z
przyjętymi założeniami ma doprowadzić do zaspokojenia potrzeb naszych społeczności do
roku 2030.
NASZE GŁÓWNE OBSZARY TEMATYCZNE
W roku 2008 z uwagi na zmiany krajowych priorytetów, jak na przykład przejście do
Porozumienia Partnerstwa Planowania Społecznego na Rzecz Jednolitych Celów, i
wynikającą stąd konieczność usprawnienia sprawozdawczości, w Partnerstwie Planowania
Społecznego postanowiono w ramach średniookresowego przeglądu Planowania
Społecznego radykalnie zracjonalizować dotychczasowe tematyczne Plany Działania. W
rezultacie Partnerstwo uzgodniło przejście z sześciu do czterech tematycznych Planów
Działania. Są to:
•
•
•
•
Promowanie ciągłego dokształcania się w ciągu życia
Realizacja ożywienia w regionie
Poprawa bezpieczeństwa w regionie
Poprawa stanu zdrowia i jakości życia
Na początku 2010 r. pracowaliśmy z przedstawicielami społeczności lokalnych, naszymi
partnerami i innymi zainteresowanymi stronami, aby określić priorytety na czteroletni okres
od 2011 do 2015 r. Wszyscy byli zgodni, że wymienione powyżej główne tematy powinny
20
nadal znajdować się w centrum zainteresowania Partnerów Planowania Społecznego, a w
ramach każdego z tematów, szczególne starania należy poczynić w kwestii ustalonych
Priorytetów Strategicznych i głównych Celów Lokalnych, które są szczegółowo opisane na
kolejnych stronach. W ramach Planów Działania podano szczegóły dotyczące
najważniejszych działań, które będą realizowane w celu osiągnięcia Celów Lokalnych.
21
PROMOWANIE CIĄGŁEGO DOKSZTAŁCANIA SIĘ W CIĄGU ŻYCIA
PRIORYTETY STRATEGICZNE
•
Poprawa osiągnięć edukacyjnych i osiągnięć w zakresie kompetencji zawodowych oraz
zagwarantowanie, że nasza młodzież będzie odpowiednio przygotowana do wymogów
rynku pracy
•
Zwiększenie wydajności lokalnej siły roboczej
CELE LOKALNE
•
Poprawa umiejętności czytania, pisania i liczenia u dzieci, młodzieży i dorosłych
•
Poprawa w zakresie zapewnienia odpowiednich i trwałych miejsc pracy dla absolwentów
•
Rozwój kompetencji społecznych oraz poczucia wspólnoty i jedności w społeczeństwie
REALIZACJA OŻYWIENIA W REGIONIE
PRIORYTETY STRATEGICZNE
•
Poprawa wydajności lokalnej siły roboczej oraz zagwarantowanie, że nasza młodzież
będzie odpowiednio przygotowana do wymogów rynku pracy
•
Wspieranie rozwoju społeczności i ożywienia gospodarczego oraz ochrona środowiska
naturalnego
CELE LOKALNE
•
Trwałe ożywienie centrów naszych miast i wsi
•
Poprawa lokalnej gospodarki
•
Rozwijanie kompetencji zawodowych i zwiększenie szans na zatrudnienie
•
Promocja i rozwój rekreacji, kultury i potencjału turystycznego
•
Usprawnienie lokalnej komunikacji i transportu
•
Zapewnienie stabilnych i niedrogich rozwiązań mieszkaniowych
•
Ochrona i poprawa stanu środowiska naturalnego oraz łagodzenie skutków zmiany
klimatu
22
POPRAWA BEZPIECZEŃSTWA W REGIONIE
PRIORYTETY STRATEGICZNE
•
Poprawa bezpieczeństwa na ulicach i w domach oraz ochrona osób bezbronnych i
narażonych rodzin
CELE LOKALNE
•
Zwalczanie przestępczości i zachowań antyspołecznych oraz ograniczenie obaw
mieszkańców przed tymi zjawiskami
•
Działania zapobiegawcze oraz działania ukierunkowane na rozładowanie napięć i
agresji
•
Poprawa poczucia bezpieczeństwa na ulicach i w domach
•
Ochrona dzieci i wspieranie bezpieczeństwa bezbronnych osób dorosłych i narażonych
rodzin
POPRAWA STANU ZDROWIA I JAKOŚCI ŻYCIA
PRIORYTETY STRATEGICZNE
•
Poprawa stanu zdrowia fizycznego i psychicznego, jakości życia oraz opieki, a także
zmniejszanie nierówności zdrowotnych
CELE LOKALNE
•
Promocja zdrowego stylu życia i pozytywnej zmiany zachowań
•
Ograniczenie negatywnych skutków związanych ze spożyciem alkoholu i substancji
psychoaktywnych
•
Zajęcie się problemem wpływu różnorodnych form ubóstwa na zdrowie i jakość życia
najbardziej wrażliwych osób i społeczności
•
Wsparcie i integracja osób starszych, bezbronnych oraz ich opiekunów oraz
zapewnienie im maksymalnie zdrowych warunków życia
•
Pomoc w aktywizacji, wychowaniu i integracji dzieci i młodzieży, w tym osób, które
niedawno rozpoczęły pracę zawodową oraz promowanie wśród nich zdrowego trybu
życia
23
DODATKOWE INFORMACJE
Egzemplarze Planu Społecznego dla East Ayrshire (East Ayrshire Community Plan) oraz
Suplementy do Przeglądów (Review Supplements) z roku 2006/07 i 2010/11 oraz
towarzyszące im cztery tematyczne Plany Działania dostępne są w lokalnych bibliotekach,
urzędach oraz na stronie internetowej: www.eastayrshirecommunityplan.org
Suplement do Przeglądu Planu Działania (Community Plan Review Supplement) 2010/11
dostępny jest również jako plik audio oraz w postaci dokumentu wydanego dużym
drukiem, które można pobrać ze strony internetowej: www.eastayrshirecommunityplan.org
Suplement do Przeglądu Planu Działania 2010/11 został również przetłumaczony na język
urdu, pendżabski, chiński, polski oraz gaelicki szkocki i także jest dostępny na stronie
internetowej: www.eastayrshirecommunityplan.org
Więcej informacji na temat Planowania Społecznego w East Ayrshire można znaleźć na
stronie internetowej: www.eastayrshirecommunityplan.org lub prosimy skontaktować się z
nami pod adresem:
Community Planning and Partnership Unit (Wydział ds. Planowania Społecznego i
Partnerstwa)
East Ayrshire Council Headquarters
London Road
Kilmarnock
KA3 7BU
tel.: 01563 576000
e-mail: [email protected]
24