Raport końcowy z prac zespołów - dla Prezydenta
Transkrypt
Raport końcowy z prac zespołów - dla Prezydenta
Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi -1- Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi Spis treści: 1. Wstęp. 3 1.1. Podstawa działania zespołów. 1.2. Zakres działania zespołów. 1.2.1. Zakres działania zespołu ds. rozkładów jazdy. 1.2.2. Zakres działania zespołu ds. organizacji ruchu. 1.2.3. Zakres działania zespołu ds. weryfikacji wynagrodzenia. 1.2.4. Zakres działania zespołu ds. infrastruktury torowo – sieciowej. 1.3. Lista członków poszczególnych zespołów. 1.3.1. Lista członków zespołu ds. rozkładów jazdy. 1.3.2. Lista członków zespołu ds. organizacji ruchu. 1.3.3. Lista członków zespołu ds. weryfikacji wynagrodzenia. 1.3.4. Lista członków zespołu ds. infrastruktury torowo - sieciowej. 2. Analiza stanu istniejącego. 2.1. 2.2. 2.3. 2.4. w zakresie prac zespołu ds. rozkładów jazdy. w zakresie prac zespołu ds. organizacji ruchu. w zakresie prac zespołu ds. weryfikacji wynagrodzenia. w zakresie prac zespołu ds. infrastruktury torowo – sieciowej. 3. Raporty końcowe z prac poszczególnych zespołów. 3.1. 3.2. 3.3. 3.4. raport końcowy z prac zespołu ds. rozkładów jazdy. raport końcowy z prac zespołu ds. organizacji ruchu. raport końcowy z prac zespołu ds. weryfikacji wynagrodzenia. raport końcowy z prac zespołu ds. infrastruktury torowo – sieciowej. 4. Wnioski końcowe 4.1. 4.2. 4.3. 4.4. 3 3 3 3 3 3 4 4 4 4 4 5 5 7 8 8 9 9 13 30 35 38 Wnioski z prac zespołu ds. rozkładów jazdy. Wnioski z prac zespołu ds. organizacji ruchu. Wnioski z prac zespołu ds. weryfikacji wynagrodzenia. Wnioski z prac zespołu ds. infrastruktury torowo – sieciowej. Spis rysunków 40 43 43 44 46 Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi -2- Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi 1. Wstęp. 1.1. Podstawa działania zespołów. Podstawą rozpoczęcia działalności doraźnych zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi, były liczne skargi i uwagi mieszkańców, na jakość usług świadczonych przez MPK – Łódź Sp. z o.o. W tym celu, Wiceprezydent Miasta Łodzi, Pan Dariusz Joński, odpowiedzialny m.in. za funkcjonowanie transportu na terenie miasta, zorganizował w dniu 17 lutego spotkanie, w którym uczestniczyli pracownicy ZDiT, MPK oraz przedstawiciele związków zawodowych, skupionych wokół miejskiej spółki. Efektem powyŜszego spotkania było powołanie 4 doraźnych zespołów roboczych, do spraw związanych: • rozkładów jazdy, • organizacji ruchu, • weryfikacji wynagrodzenia, • infrastruktury torowo – sieciowej. Składy poszczególnych zespołów ustalono na kolejnym spotkaniu, które odbyło się w dniu 25 lutego 2010 r. 1.2. Zakres działania zespołów. 1.2.1. Zakres działania zespołu ds. rozkładów jazdy. Głównym celem prac zespołu ds. rozkładów jazdy było określenie moŜliwości przewozowych MPK - Łódź Sp. z o.o. i dostosowanie do nich wielkości zamówionej pracy przewozowej oraz wysokości wynagrodzenia. 1.2.2. Zakres działania zespołu ds. organizacji ruchu. Głównym celem prac zespołu ds. organizacji ruchu było wypracowanie rozwiązań w zakresie organizacji ruchu, ułatwiających realizację usług przewozowych w zakresie lokalnego transportu zbiorowego na terenie Łodzi. 1.2.3. Zakres działania zespołu ds. weryfikacji wynagrodzenia. Głównym celem prac zespołu ds. weryfikacji wynagrodzenia było określenie optymalnej kwoty wynagrodzenia, zapewniającej realizację usług przewozowych na odpowiednim poziomie oraz określenie niezbędnych nakładów na pozostałe działania związane z funkcjonowaniem lokalnego transportu zbiorowego. 1.2.4. Zakres działania zespołu ds. infrastruktury torowo – sieciowej. Celem prac zespołu ds. infrastruktury torowo – sieciowej było określenie minimalnego zakresu prac i wynagrodzenia, zapewniającego bezpieczną eksploatację w/w infrastruktury oraz określenie zakresu niezbędnych prac utrzymaniowych, remontowych i modernizacyjnych. Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi -3- Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi 1.3. Lista członków poszczególnych zespołów. 1.3.1. Lista członków zespołu ds. rozkładów jazdy. stali członkowie Zespołu: Pan Tomasz Grzegorczyk – Przewodniczący Zespołu, Wydział Lokalnego Transportu Zbiorowego ZDiT, Pan Michał Chylak – Zastępca Przewodniczącego, Wydział Lokalnego Transportu Zbiorowego ZDiT, Pan Jerzy Gabara – MPK-Łódź, Pan Marcin Odrowski – MPK-Łódź, Pan Marek Błaszczyk – MPK-Łódź, Pan Bogdan Kubik – MPK-Łódź, Pan Tomasz BuŜałek – reprezentant Stowarzyszenia Łódzka Inicjatywa na Rzecz Przyjaznego Transportu, ruch społeczny „Szacunek dla Łodzi”, Pan Piotr Szałkowski – reprezentant Stowarzyszenia Łódzka Inicjatywa na Rzecz Przyjaznego Transportu, ruch społeczny „Szacunek dla Łodzi”. oraz zaproszeni goście. 1.3.2. Lista członków zespołu ds. organizacji ruchu. stali członkowie Zespołu: Pan Zdzisław Sowiński – Przewodniczący Zespołu, Wydział InŜynierii i Sterowania Ruchem ZDiT, Pan Kornel Binkowski – Wydział InŜynierii i Sterowania Ruchem ZDiT, Pan Andrzej Łukaszewski – Kierownik Działu Przewozów MPK-Łódź, Ryszard Kowalczyk – Kierownik Sekcji Nadzoru Ruchu, Pan Tomasz BuŜałek – reprezentant Stowarzyszenia Łódzka Inicjatywa na Rzecz Przyjaznego Transportu, ruch społeczny „Szacunek dla Łodzi”, Pan Piotr Szałkowski – reprezentant Stowarzyszenia Łódzka Inicjatywa na Rzecz Przyjaznego Transportu, ruch społeczny „Szacunek dla Łodzi”. oraz zaproszeni goście. 1.3.3. Lista członków zespołu ds. weryfikacji wynagrodzenia. stali członkowie Zespołu: Pani Barbara Łuszcz – Z-ca Dyrektora ds. ekonomicznych, ZDiT Pani ElŜbieta Sowińska – Kierownik Działu Kontrolingu, MPK. Pani Jolanta Janeczek – MPK Pan Tomasz Grzelak – MPK Pan Andrzej Małecki – MPK oraz zaproszeni goście. 1.3.4. Lista członków zespołu ds. infrastruktury torowo - sieciowej. stali członkowie Zespołu: Wiesława Murasik Z-ca Dyrektora ds. Inwestycji ZDiT Waldemar Załomski – Kierownik Zakładu Torów i Sieci MPK Łódź Grzegorz Lefik – Kierownik Wydziału Infrastruktury Tramwajowej i Oświetlenia ZDiT Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi -4- Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi Andrzej Szymczak NSZZ „Solidarność” przy MPK Łódź Henryk Naglewicz – Ogólnopolski Związek Zawodowy Kierowców i Motorniczych Jarosław Ogrodowski – Ruch Społeczny „Szacunek dla Łodzi” oraz zaproszeni goście. 2. Analiza stanu istniejącego. 2.1. w zakresie prac zespołu ds. rozkładów jazdy. Punktualność naleŜy do grupy najczęściej ocenianych przez podróŜnych wskaźników jakościowych transportu zbiorowego. Od kilku lat zaobserwować moŜna nasilone problemy z utrzymaniem tego wskaźnika na zadowalającym poziomie. Szczególnie dotkliwe dla pasaŜerów są braki kursów. Zebrane w latach 2006-2009 dane pokazują, Ŝe przewaŜająca liczba tych braków wynikała z winy własnej przewoźnika. Przyczyną takiego stanu rzeczy jest dotychczasowy model finansowania usług przewozowych, tj. szukanie oszczędności, bez optymalizacji rozkładów jazdy na lokalny transport zbiorowy, co w efekcie doprowadziło do sytuacji, w której miejski przewoźnik ma problemy z prawidłową realizacją podstawowych usług. Pogarszający się wskaźnik awaryjności jest najlepszym dowodem na to, iŜ niewystarczające finansowanie usług przewozowych, trwające od 2003 roku, bezpośrednio przekłada się na jakość realizowanych usług. Zestawienie przyczyn niezrealizowanych kursów zawarto w tabeli na następnej stronie. W chwili obecnej w ruchu znajduje się: • 313 autobusów na 377 posiadanych, z czego 12 na liniach komunikacji zastępczej i 17 na liniach wykraczających poza granice miasta Łodzi; występuje brak rezerw liniowych; • 177 tramwajów plus 3 rezerwy liniowe. Z powyŜszego zestawienia wynika, Ŝe w przypadku awarii kilku autobusów na trasie, MPK-Łódź nie jest w stanie zapewnić pojazdów zastępczych. Minimalna liczba autobusów rezerwowych powinna wynosić minimum 10-12 sztuk, zaś optymalna – 16. RóŜnica pomiędzy stanem ewidencyjnym a liczbą pojazdów w ruchu jest skutkiem konieczności wykonywania przeglądów okresowych oraz prac serwisowych. Nie ma moŜliwości stuprocentowego wykorzystania całego parku taborowego jednocześnie. Stan ewidencyjny zawsze powinien być większy od zapotrzebowania na pojazdy będące w gotowości do wyjazdu., Przy dotychczasowym poziomie finansowania usług komunikacyjnych MPK-Łódź nie jest w stanie prowadzić regularnej wymiany parku taborowego na nowy i musi borykać się z naprawami często wyeksploatowanych juŜ pojazdów o podwyŜszonej awaryjności i wraŜliwości na warunki eksploatacyjne (stan dróg, czynniki pogodowe). Poza ilością dostępnego taboru drugim istotnym zestawem czynników wpływających na punktualność jest sytuacja na drogach (natęŜenie ruchu, oznakowanie, funkcjonowanie sygnalizacji świetlnej, występujące lub nie priorytety dla komunikacji miejskiej itd.). DuŜym utrudnieniem dla funkcjonowania komunikacji jest brak priorytetów dla ruchu pojazdów komunikacji miejskiej, którego dokonać moŜna poprzez separację transportu zbiorowego od zmotoryzowanego transportu indywidualnego. Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi -5- Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi Zestawienie strat w ruchu w latach 2006-2009 3 000 000,00 2 500 000,00 2 000 000,00 Ilość utraconych wzkm 1 500 000,00 1 000 000,00 500 000,00 0,00 Z winy obcej - inne 2006 2007 2008 2009 20 245,04 69892,58 2 595,27 4 342,10 Z winy obcej - uszkodzenie pojazdu 2 141,33 3 493,87 4 645,62 6 496,81 Z winy włas nej - wypadek lub kolizja 11 603,53 14 471,30 15 333,93 17 931,81 Z winy obcej - imprezy masowe, incydenty 7 773,85 14 073,91 13 765,37 25 718,87 Z winy włas nej - inne 44 392,72 12776,49 8 983,48 34 498,61 47 884,52 30 066,68 42 269,74 38 354,86 118 234,74 68 348,96 61 485,10 67 460,06 6 078,05 212 893,57 521 209,25 203 586,86 Z winy obcej - zatrzymania i kierowania 114 138,01 240 780,11 304 768,47 238 386,56 Z winy włas nej - zatrzymania i kierowania 179 369,92 265 834,00 209 338,42 266 812,17 14 802,44 166 732,26 452 862,38 269 913,81 1 025 243,87 1 237 922,00 1 108 154,43 1 321 684,96 Z winy obcej - wypadek lub kolizja Z winy włas nej - uszkodzenie infras truktury Z winy włas nej - brak motorniczego/kierowcy Z winy obcej - nieprzejezdna tras a Z winy włas nej - awaria techniczna pojazdu Rok Rysunek 1. Zestawienie strat w ruchu w latach 2006-2009. Źródło: MPK – Łódź Sp. z o.o. Działania Zespołu powinny skupić się zatem na przeanalizowaniu problemu niewystarczającej liczby taboru w stosunku do zapotrzebowania określonego przez rozkłady jazdy i wypracowaniu propozycji planu naprawczego polegającego na urealnieniu rozkładów oraz poczynienia w miarę moŜliwości oszczędności pozwalających na wzrost stawki za wozokilometr przy posiadanych zasobach budŜetowych. W latach ubiegłych, jeszcze przed rozpoczęciem prac Zespołu, podejmowano próby optymalizacji rozkładów poprzez zmiany czasów przejazdu między przystankami i godzin odjazdów oraz ograniczanie liczby kursów na liniach, gdzie istniała taka moŜliwość, celem dostosowania wielkości przewozów do sytuacji finansowej miasta. Dnia 8 lutego br. wdroŜono tymczasowe ograniczenia liczby kursów na liniach autobusowych: Z3, Z12, 59, 78/78A, 83, 85/85A. Zdaniem Komisji nie naleŜy powracać do wcześniejszych rozkładów jazdy, w przeciwnym razie sytuacja ulegnie pogorszeniu (wzrost liczby kursów w stosunku do posiadanej liczby taboru, a więc działanie dokładnie odwrotne do potrzeb i przyjętych załoŜeń). Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi -6- Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi 2.2. w zakresie prac zespołu ds. organizacji ruchu. Rosnąca liczba pojazdów samochodowych na ulicach miasta przy istniejącej przepustowości dróg stwarza coraz większe problemy dla ruchu autobusów i tramwajów. Celem poprawy warunków funkcjonowania komunikacji miejskiej naleŜy dąŜyć do separacji tras wyŜej wymienionych środków transportu zbiorowego od ogólnodostępnych tras dla transportu indywidualnego. Historyczny układ urbanistyczny Łodzi z gęstą zabudową pierzejową, nierzadko o walorach historycznych, wpisaną do rejestru lub ewidencji zabytków, uniemoŜliwia rozbudowę ulic wszerz. Jednocześnie naleŜy pamiętać, Ŝe rozcinanie tkanki miejskiej szerokimi arteriami utrudnia ruch pieszy, marginalizując potrzeby niezmotoryzowanych uczestników ruchu drogowego, a jednocześnie zachęca do wjazdu własnym samochodem do strefy śródmiejskiej, co wywołuje efekt skumulowania korków ulicznych. Separacja środków transportu, ułatwiająca przejazd pojazdom komunikacji miejskiej, powinna zatem opierać się na rozwiązaniach mieszczących się w obszarze istniejących w centrum pasów drogowych, bez ich poszerzania, i jednocześnie ułatwiać poruszanie się po mieście. Europa zachodnia, która przeŜywała tzw. boom motoryzacyjny w ubiegłych dziesięcioleciach i poznała juŜ empirycznie skutki wzrostu liczby pojazdów oraz prób dostosowywania układu drogowego przede wszystkim do potrzeb transportu indywidualnego kosztem transportu publicznego i pieszych, skłania się obecnie ku naziemnym środkom komunikacji zbiorowej, mając na uwadze ich większą wydajność i efektywność przy stosunkowo niskiej terenochłonności. Rozwiązania stosowane w centrach duŜych miast sprowadzają się głównie do ograniczania moŜliwości wjazdu prywatnych samochodów, co eliminuje zatory drogowe dzięki zmniejszeniu łącznej liczby pojazdów na ulicach, będące jedną z istotnych przyczyn niepunktualności tramwajów i autobusów, a jednocześnie pozwala na wygospodarowanie przyjaznych dla pieszego przestrzeni publicznych. Na wąskich ulicach o charakterze magistralnym dla sieci transportu zbiorowego naleŜy stosować ograniczenie moŜliwości wjazdu dla pojazdów nie dojeŜdŜających do celu zlokalizowanego na danym odcinku drogi, poprzez jego prawne (oznakowanie) lub fizyczne uniemoŜliwienie (stałe lub ruchome bariery), ewentualnie zniechęcać kierowców do wjazdu w daną ulicę poprzez zmuszanie ich przy pomocy znaków drogowych do opuszczenia ulicy na najbliŜszym skrzyŜowaniu. Na szerszych trasach naleŜy wydzielić pasy przeznaczone wyłącznie dla ruchu pojazdów komunikacji zbiorowej bez poszerzania jezdni, tzn. kosztem przestrzeni dostępnej dla samochodów. Istotna w tym przypadku jest współpraca z organami nadzoru ruchu drogowego, tj. z Policją i StraŜą Miejską, które powinny pilnować przestrzegania ustalonych zasad. W chwili obecnej wciąŜ spora część tras komunikacji zbiorowej w strefie śródmiejskiej przebiega po drogach, na których nie występuje separacja ruchu. Pozytywnymi wyjątkami są ul. Piotrkowska, Kościuszki, Północna, Narutowicza na krótkim odcinku w rejonie Placu Dąbrowskiego, Zachodnia i ciąg Mickiewicza-Piłsudskiego, przy czym te dwie ostatnie trasy są jednocześnie przykładem jak nie naleŜy przeprowadzać procesu oddzielania transportu publicznego od transportu indywidualnego, gdyŜ ich przebudowa skutkowała w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX w. przekwaterowaniem znacznej liczby mieszkańców, zniszczeniem wielu budynków i wprowadzeniem do centrum dodatkowych samochodów. Z punktu widzenia organizatora i przewoźników lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi zasadne wydaje się konsekwentne realizowanie Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi -7- Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi polityki transportowej miasta, określonej w 1997 r. stosowną Uchwałą Rady Miejskiej, poprzez wdraŜanie dalszych ułatwień dla ruchu pojazdów komunikacji miejskiej na kolejnych ulicach, ze szczególnym uwzględnieniem ul. Kilińskiego, Zielonej czy Narutowicza. Konieczność podjęcia zdecydowanych, niekiedy kontrowersyjnych decyzji, moŜe stać się wkrótce nieunikniona, gdyŜ bez ograniczania ruchu pojazdów indywidualnych, poprawy funkcjonowania systemu transportu publicznego i zachęcenia przez to do skorzystania z jego oferty, przejazd przez miasto stanie się jeszcze bardziej utrudniony. 2.3. w zakresie prac zespołu ds. weryfikacji wynagrodzenia. Obecny poziom wynagrodzenia, z tytułu świadczenia usług przewozowych (umowa 18/93 oraz ŁTR), na poziomie ok. 286,2 mln zł, jest o prawie 4 mln niŜszy od tego, który MPK – Łódź otrzymało w roku 2002, przed wdroŜeniem przez Jerzego Kropiwnickiego, programu oszczędnościowego. Spółka od tamtego czasu przeszła proces restrukturyzacji i rozpoczęła budowę grupy kapitałowej, która w załoŜeniach miała generować zyski na pokrycie róŜnicy między kosztami funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego, a wysokością wynagrodzenia płaconego przez miasto. W perspektywie lat 2003-2009 moŜna stwierdzić, iŜ powyŜszy plan nie sprawdził się. 2.4. w zakresie prac zespołu ds. infrastruktury torowo – sieciowej. W aktualnym stanie, długość eksploatowanych torów tramwajowych w Łodzi wynosi ok. 217 km toru pojedynczego, z czego około 70 km pilnie kwalifikuje się do generalnego remontu, w tym ok. 14 km toru pojedynczego (w ul. Przybyszewskiego i ul. Warszawskiej) grozi wyłączeniem z ruchu, ze względu na niebezpieczeństwo wykolejenia. Będzie się to wiązało z wyłączeniem kolejnych tras tramwajowych, tj. Przybyszewskiego – Puszkina oraz Dolna – Łagiewnicka – Warszawska . PowyŜszy stan infrastruktury tramwajowej jest efektem wieloletnich zaniedbań spowodowanych niewystarczającymi środkami na utrzymanie, remonty i modernizację infrastruktury tramwajowej. O skali niedoinwestowania świadczy wykres przedstawiający niezbędny zakres prac i rzeczywistą ilość remontowanych torów. 22 20 kilomerty toru pojedynczego 18 16 14 12 wymagany poziom rzeczowy odtworzenia prostego torowiska (12 km) 10 8 6 4 2 0 1994. 1995. 1996. 1997. 1998. 1999. 2000. 2001. 2002. 2003. 2004. 2005. 2006. 2007. 2008. Rysunek 2. Zakres prac remontowych w latach 1994-2008. Dane własne. Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi -8- Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi Ponadto, zachodzi pilna potrzeba przywrócenia systemu bieŜącej konserwacji i napraw tras komunikacyjnych oraz utrzymania miejsc przystankowych. W chwili obecnej łódzka sieć tramwajowa, mimo iŜ jest jedną z największych w kraju, otrzymuje nakłady 3-krotnie mniejsze od np. Krakowa czy Gdańska. W efekcie Ŝywotność torowisk ulega znacznemu skróceniu, co w perspektywie kilku następnych lat skutkować będzie wzrostem nakładów na remonty i inwestycje. Brakuje równieŜ niezbędnego sprzętu do utrzymywania torowisk, tj. podbijarki do regulacji torowisk, szlifierki torowej do likwidacji zuŜycia falistego torowisk oraz pojazdu wieŜowego do utrzymania trakcji. Ich zakup jest konieczny dla prawidłowego utrzymania torowisk oraz sieci i wiąŜe się z wydatkiem ok. 20 milionów złotych. 3. Raporty końcowe z prac poszczególnych zespołów. 3.1. raport końcowy z prac zespołu ds. rozkładów jazdy. Podczas pierwszego zebrania Zespołu zaproponowano wstępne koncepcje na zmniejszenie wielkości zamawianych przez ZDiT usług przewozowych, w celu wygospodarowania taboru na rezerwy oraz optymalizacji kosztów funkcjonowania komunikacji: linia 50 – skrócenie trasy z Gadki Starej do pl. Niepodległości; linia 52 – zmniejszenie liczby kursów; linia 55 – rezygnacja z kursów do Della, wydłuŜenie wszystkich kursów do lotniska; linia 65 – rezygnacja z kursów do lotniska; linia L – likwidacja; linia 57 – zmniejszenie liczby kursów; linia 69 – zmniejszenie liczby kursów; linia 73+79 oraz 81+87 – zmniejszenie liczby kursów; linia 85 – zmniejszenie liczby kursów; linia 95 – dojazd do Della tylko w godzinach zmian, zamiast przez cały dzień; linia 98 – dojazd do Nowego Józefowa tylko w godzinach zmian w miejscowych zakładach i/lub skrócenie trasy do dw. Łódź Kaliska; skrócenie trasy części kursów i opóźnienie wyjazdu autobusów nocnych; reorganizacja układu linii autobusowych docierających do pętli Wydawnicza i przesunięcie punktu krańcowego do osi magistrali tramwajowej ŁTR – linie 80 i 83 od wschodu kończyłyby trasę na wysokości ul. Sienkiewicza (skrócenie); linie 54 i 82 od zachodu kończyłyby trasę na ul. Wólczańskiej (wydłuŜenie); jazda „na zakładkę” umoŜliwiająca przesiadanie się. MPK-Łódź sceptycznie odniosło się do ostatniej propozycji, podnosząc problem braku zaplecza socjalnego dla kierowców oraz ograniczonej powierzchni do odstawania. Zdaniem ZDiT projekt ten moŜe być bardzo korzystny dla podróŜnych. Wymagane byłoby stworzenie wydzielonych pasów ruchu dla autobusów na ul. Tuwima, Struga, Zamenhofa i Nawrot – pomysł został zgłoszony na posiedzeniu Zespołu Roboczego ds. Organizacji Ruchu. Podobne rozwiązanie naleŜy rozwaŜyć w przypadku linii kończących obecnie bieg w rejonie pl. Dąbrowskiego – dw. Łódź Fabryczna (planowana przebudowa stacji, wymagająca likwidacji pętli). Wówczas pasy dla autobusów powinny zostać wyznaczone równieŜ na ul. Jaracza, Więckowskiego, Próchnika i Rewolucji 1905 r. Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi -9- Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi Po sprawdzeniu dostępnych danych źródłowych dotyczących napełnień pojazdów negatywnie zaopiniowano następujące propozycje, głównie ze względu na brak aktualnych obserwacji : linia 52 – zmniejszenie liczby kursów; linia 57 – zmniejszenie liczby kursów; linia 69 – zmniejszenie liczby kursów; linia 85 – zmniejszenie liczby kursów; linia 98 – skrócenie trasy do dw. Łódź Kaliska. Na skutek braku miarodajnych i aktualnych danych nie zaopiniowano jednoznacznie propozycji zmniejszenia liczby kursów na bliźniaczych (tzn. o podobnej trasie) liniach 73+79 oraz 81+87. Propozycje pozytywnie zaopiniowane, spośród wyŜej wzmiankowanych, przedstawiono w poniŜszej tabeli. Linia 50 Proponowana zmiana Skrócenie trasy z Gadki Starej do pl. Niepodległości. Zmiana modelu obsługi lotniska (L, 55, 65) Likwidacja linii L. Skierowanie wszystkich kursów 65 na Nowe Sady. Skierowanie wszystkich kursów 55 na Lotnisko. Skutki > zmniejszenie przewozów o około 4,5 wzkm/kurs, > pozyskanie 1 autobusu na rezerwę, > skrócenie odcinka, na którym trasa autobusu pokrywa się z tramwajami (optymalizacja wykorzystania transportu szynowego), > eliminacja linii L o bardzo słabym wykorzystaniu, > pozyskanie 2 autobusów na rezerwy z linii L, > zmniejszenie przewozów o około 9,2 wzkm/kurs po zlikwidowaniu linii L, > likwidacja wariantowania tras, > zastąpienie trzech linii o nieatrakcyjnej częstotliwości (w tym jednej obsługiwanej taborem przegubowym, który w tym miejscu jest zbędny) jedną regularnie kursującą. 95/95A Tylko wybrane kursy do pętli Dell (wymagane konsultacje z zakładami), jednoczesne wydłuŜenie do nieuŜywanej pętli Dąbrowskiego-Puszkina. > utrzymanie całodziennej obsługi na odcinku, na którym występuje taka potrzeba, > likwidacja zbędnych kursów (niewykorzystane moŜliwości przewozowe), > wzrost przewozów o około 1,6 wzkm/kurs dla wydłuŜenia trasy i jednoczesny spadek przewozów o około 5 wzkm/kurs dla kursów wycofanych z pętli Dell. > likwidacja zbędnych kursów 98 Skrócenie do Maratońskiej, tylko wybrane kursy w (niewykorzystane moŜliwości przewozowe), godzinach zmian do Nowego Józefowa (wymagane > zmniejszenie przewozów o około 2,5 konsultacje z zakładami). wzkm/kurs Skrócenie połowy kursów (raz na godzinę) do pętli Rondo > likwidacja zbędnych kursów N6 Powstańców 1863 r. (niewykorzystane moŜliwości przewozowe), > zmniejszenie przewozów o około 5,5 wzkm/kurs Tabela 2. Zestawienie moŜliwych do wdroŜenia zmian spośród propozycji zgłoszonych na zebraniach Zespołu. Ponadto MPK-Łódź przedstawiło własny projekt skorygowania układu linii i częstotliwości kursowania1, odnoszący się głównie do komunikacji tramwajowej, w przypadku której nie występują tak powaŜne problemy, jak ma to miejsce w komunikacji autobusowej. 1 Załącznik nr 1. Propozycja optymalizacji przedstawiona przez MPK – Łódź Sp. z o.o. Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi - 10 - Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi Jedną z propozycji MPK-Łódź jest opóźnienie rozpoczęcia szczytu porannego w komunikacji tramwajowej o pół godziny, tj. z 6 na około 6:30. Wyniki obserwacji napełnień w dni robocze w podanym zakresie czasowym wskazują, iŜ pojemność nominalna pojazdów nie jest w pełni wykorzystywana (na ogół średnia wartość tego parametru dla całej trasy nie przekracza 25%; wartości maksymalne osiąga w kursach bliŜej godz. 6:30). Biorąc powyŜsze pod uwagę moŜliwe wydaje się zatem wdroŜenie zaproponowanej zmiany. Pomysł zyskał wstępną akceptację ZDiT i przedstawicieli organizacji pozarządowych, jednak nie bezkrytycznie. NaleŜy liczyć się z tym, Ŝe ograniczenie liczby kursów na niemal wszystkich liniach tramwajowych znacznie pogorszy moŜliwość przesiadania się oraz wydłuŜy całkowity czas podróŜy w przypadku wykorzystania więcej niŜ jednej linii. MPK-Łódź, opierając się na własnych obserwacjach, uznało za moŜliwe i wskazane ekonomicznie wprowadzenie ograniczeń częstotliwości kursowania tramwajów równieŜ w soboty po godz. 16 i w niedziele przez cały dzień. ZDiT nie dysponuje badaniami napełnień w dni wolne od pracy, tak więc skonfrontowanie danych nie jest moŜliwe. ZwaŜywszy na juŜ występującą mniejszą liczbę kursów w stosunku do dni roboczych, przez co przewoźnik dysponuje znaczną rezerwą taborowa na wypadek awarii, tego typu ograniczenia nie wydają się niezbędne dla poprawy punktualności. W soboty po godz. 16, w niedziele i święta oraz na części linii w dni robocze poza szczytem czas oczekiwania na tramwaj wynosiłby nawet do 20 minut. Nie jest to wartość zachęcająca do skorzystania z komunikacji miejskiej, gdyŜ moŜe się okazać, Ŝe nawet po uwzględnieniu czasu straconego w korku ulicznym, przejazd samochodem i tak będzie szybszy. Takie częstotliwości nie powinny występować w centrum lub w innych strefach o duŜej gęstości zaludnienia, tym bardziej, Ŝe zgodnie z przyjętą polityką transportowa miasta, komunikacja szynowa powinna pełnić dominującą rolę w przewozach miejskich. W związku z powyŜszym koncepcja zmniejszenia liczby kursów na liniach tramwajowych w weekendy nie została uznana za korzystną zarówno przez ZDiT, jak i przedstawicieli organizacji pozarządowych. Jedynym jej uzasadnieniem są oszczędności z sferze ekonomicznej. Ostateczną ocenę pozostawiamy władzom miasta. Zaproponowane zostały równieŜ korekty tras linii tramwajowych nr 2, 5, 12 i 16. Linia 5 została w 2009 r. zawieszona z uwagi na niedroŜność znacznej części jej stałej trasy (ul. Limanowskiego i Kilińskiego). W br. planowana jest kontynuacja robót wodno-kanalizacyjnych w ul. Kilińskiego, które potrwają przynajmniej do połowy roku. Natomiast modernizacja ul. Limanowskiego rozpocznie się dopiero w drugiej połowie roku i do tego czasu torowisko nadal pozostanie nieprzejezdne z powodu wyeksploatowania mechanicznego. Do chwili przywrócenia ruchu na całej długości ul. Kilińskiego pozostawiamy linię 5 w stanie zawieszenia. Po ponownym uruchomieniu ewentualne jej skrócenie do pętli śabieniec we wszystkich kursach lub tylko w części (poza szczytem) jest moŜliwe. Linia 16 moŜe zostać skrócona w połowie kursów do pętli Pl. Niepodległości po ponownym uruchomieniu linii 5, która równieŜ obsługiwała pętlę Kurczaki. Do tego czasu częściowe odbieranie kolejnego połączenia tramwajowego rejonowi Chojen moŜe spotkać się z licznymi protestami tamtejszych mieszkańców. Docelowo propozycja jest moŜliwa do wdroŜenia. Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi - 11 - Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi Na linii 12 największe zapotrzebowanie na przewozy występuje na odcinku pomiędzy Retkinią a osiedlem studenckim Uniwersytetu Łódzkiego, zlokalizowanym w pobliŜu skrzyŜowania ulic Pomorskiej i Konstytucyjnej. Skrócenie części kursów tej linii do pętli Telefoniczna, spośród wszystkich przedstawionych przez MPK-Łódź propozycji ograniczeń tras tramwajów, wydaje się najmniej kontrowersyjne. Zaopiniowano pozytywnie. Do projektu MPK-Łódź dodano propozycję skrócenia linii 2 do pętli Szczecińska. Obsługa pętli Chochoła za pomocą jednej tylko linii tramwajowej (nr 8) jest wystarczająca. Jednocześnie zaproponowano przywrócenie dawnej trasy linii 59, tzn. sprzed miesiąca listopada 2009 r. (przez ul. Sikorskiego, Zgierską, Zachodnią, Legionów, bez wjazdu w ul. Łagiewnicką). Ponadto w sposób następujący zaopiniowano propozycje MPK - Łódź w zakresie komunikacji autobusowej: linia 59 – ograniczenie liczby kursów po godzinie 19 w dzień roboczy z 5-6 do 3-4/godzinę – napełnienia na to pozwalają; oszczędność tylko pod względem finansowym; linia 80 – skrócenie trasy przez skierowanie wszystkich kursów ul. Kusocińskiego i wycofanie jednego autobusu szczytowego – w rejonie os. Retkinia napełnienia z drugiej połowy 2009 r. w obu kierunkach, stwierdzone przez kontrolerów ZKTZ, wynoszą zaleŜnie od pory dnia od 5 do 40% nominalnej pojemności pojazdów, w okolicach Dw. Łódź Kaliska (w tym na przystanku Struga-Włókniarzy) od 10 do 60%, zaś w centrum od 5 do 70%; zmiana trasy jest zalecana przez stronę społeczną, przypominającą o niskiej i nieatrakcyjnej częstotliwości na ul. Kusocińskiego przy jednoczesnym dublowaniu trasy linii 99/99A w wariancie przez ul. Retkińską, Wyszyńskiego, Armii Krajowej (dłuŜszym); propozycja jest moŜliwa do realizacji, linia 86 – zmniejszenie liczby kursów poprzez wycofanie jednego autobusu w dni robocze i soboty – w rejonie os. Retkinia napełnienia w dzień roboczy z drugiej połowy 2009 r. w obu kierunkach, stwierdzone przez kontrolerów ZKTZ, wynoszą zaleŜnie od pory dnia od 10 do 40% nominalnej pojemności pojazdów, zaś w okolicach Dw. Łódź Kaliska (w tym na przystanku Struga-Włókniarzy) od 5 do 70%; propozycja jest moŜliwa do realizacji. Początkowo brano pod uwagę takŜe wyniki kompleksowych badań napełnień autobusów z 2004 r., w świetle których powyŜsze propozycje wypadały mniej korzystnie, jednak uznano, iŜ dane w nich zawarte są juŜ nieaktualne na skutek wprowadzonych w latach ubiegłych zmian w rozkładach jazdy. W końcowym etapie prac Zespołu Pan Tomasz BuŜałek przekazał pismo z oceną przedstawionych wyŜej zmian, dokonaną przez stronę społeczną. Ponadto w piśmie tym zawarte zostały dodatkowe propozycje modyfikacji układu linii komunikacji zbiorowej. Propozycje przekazane przez stronę społeczną dołącza się do niniejszej dokumentacji z prac Zespołu2. 2 Załącznik nr 2. Stanowisko strony społecznej – Łódzkiej Inicjatywy na Rzecz Przyjaznego Transportu. Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi - 12 - Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi 3.2. raport końcowy z prac zespołu ds. organizacji ruchu. KaŜda organizacja ruchu w mieście , dzielnicy, ciągu ulicznym jest w kaŜdym przypadku kompromisem, który powinien uwzględniać następujące czynniki: • Oczekiwania społeczne. • Warunki terenowe. • Warunki techniczne. • Priorytety. • Przewidywane efekty. • Skutki społeczne. • Obowiązujące prawo. • Koszty. Przy rozpoczynaniu obrad członkowie komisji byli przekonani , Ŝe decyzje ostateczne, które zostaną podjęte powinny uwzględniać przedstawione powyŜej czynniki. WyraŜano przy tym pogląd, Ŝe stanowiska obradujących stron mogą róŜnić się co zasady, metod, czy wreszcie efektów końcowych. W większości przypadków mniejszej wagi osiągnięto rozwiązania zadowalające stronę reprezentującą przewoźnika publicznego. Sprawy o znaczeniu strategicznym mającym istotny wpływ na funkcjonowanie centralnej części miasta pozostały w kilku przypadkach rozbieŜne. Dotyczy to takŜe kosztownych działań natury inwestycyjnej. Wszystkie omawiane sprawy, ich uwarunkowania systemowe , techniczne, prawne i społeczne znajdują odzwierciedlenie w zamieszczonej poniŜej tabeli. Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi - 13 - Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi L.p. Zgłoszony przez MPK problem (krótki opis) Uwarunkowania (krótki opis) 1 Ograniczenie ruchu kołowego pojazdów indywidualnych w ulicy Kilińskiego na odcinku Północna Piłsudskiego Ruch kołowy w ulicy Kilińskiego na całym odcinku wynika z braku innego połączenia alternatywnego na kierunku północ południe w tej części miasta. Dodatkowym czynnikiem nie mniej waŜnym jest sposób zagospodarowania ulicy a więc gęsta zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna, instytucje uŜyteczności publicznej i w niewielkim stopniu handel. Maksymalne natęŜenie ruchu w ul. Kilińskiego mierzone w godzinach szczytowego natęŜenia ruchu (szczyt popołudniowy) wynosi 908 poj/h (w obu kierunkach) Stanowisko zespołu (krótki opis) Przewidywane reakcje społeczne i koszty materialne (krótki opis) PrzybliŜone koszty materialne wprowadzonych zmian a więc szeroko zakrojonych zmian oznakowania pionowego szacuje się na ok. 100 tyś złotych. Optymalnym rozwiązaniem jest eliminacja ruchu kołowego z ulicy Kilińskiego poprzez wprowadzenie wariantu organizacji ruchu zbliŜonego do organizacji ruchu wprowadzonego na ulicy Piotrkowskiej tj. ruch od skrzyŜowania do skrzyŜowania, z koniecznością opuszczenia ulicy Przewidywane koszty Kilińskiego na najbliŜszym społeczne i techniczne: skrzyŜowaniu. Działanie takie 1. Początkowy brak wyeliminuje część kierujących z akceptacji społecznej. ul. Kilińskiego. Przeniesienie znacznej części ruchu na ulice Dodatkowym elementem jest Sienkiewicza i wprowadzenie zakazu skrętu w ul. Kilińskiego z ul. Nawrot , a więc Wschodnią, które w ochrona tego najbardziej chwili obecnej pracują newralgicznego odcinka ulicy na na granicy przepustowości. którym natęŜenie ruchu najbardziej 2. Niezadowolenie spowalnia ruch tramwajowy. Organizacja ruchu na całym mieszkańców ul. odcinku ul. Kilińskiego powinna Kilińskiego z powodu być wdroŜona po zakończeniu wydłuŜenia dróg prac ziemnych prowadzonych przez dojazdowych ŁSI. Jest ona w pewnym sensie wyjazdowych z miejsca zgodna z Uchwałą R. M.w zamieszkania zakresie polityki transportowej 3. DociąŜenie ruchem ulic miasta i skrzyŜowań po których Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi - 14 - Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi Powodzenie takiej organizacji ruchu uzaleŜnione jest od ścisłej egzekucji wprowadzonej organizacji ruchu Decyzję w tej sprawie komisja pozostawia Zarządowi Miasta 2 Ograniczenie ruchu kołowego pojazdów indywidualnych na ulicach: • Narutowicza (odc. Wschodnia-Piotrkowska) • Zielona (odc. Piotrkowska-śeromskiego W chwili obecnej przejazd ulicami Zielona i Narutowicza (na odcinku Kościuszki Wschodnia jest ograniczony w godzinach 14-17 a więc w godzinach szczytowego natęŜenia ruchu Przeprowadzone pomiary natęŜeń ruchu na tym odcinku i obserwacje zachowań kierowców wskazują na permanentne łamanie wprowadzonych ograniczeń. Ilość pojazdów wjeŜdŜających na ten odcinek wynoszą Eliminacja komunikacji indywidualnej (w części dotyczącej ruchu przelotowego) z wyjątkiem docelowych wjazdów gospodarczych, tj. mieszkańców, zaopatrzenia, obsługi komunikacyjnej instytucji zlokalizowanych na odcinkach wyłączonych z ruchu, niewątpliwie ułatwi ruch pojazdom szynowym (linie tramwajowe 9,12,13 ). kursuje równieŜ komunikacja zbiorowa, a więc zwiększenie utrudnienia dla komunikacji zbiorowej funkcjonującej np. w ul. Sienkiewicza, Al. Kościuszki (moŜliwość zakłócenia i dalsze utrudnienia w funkcjonowaniu autobusowej komunikacji zbiorowej na ulicach objazdowych (zasada naczyń połączonych). Koszty społeczne i techniczne: 1.Początkowy brak akceptacji społecznej, szczególnie mieszkańców obszaru przyległego do ul. Zielonej oraz kupców targowiska funkcjonującego na Placu Barlickiego. 2. Przeniesienie znacznej części ruchu na ulice A. ZDiT proponuje pozostawienie Struga, Jaracza, dotychczasowej organizacje ruchu, Więckowskiego, 1-go a więc ograniczenie ruchu Maja, Próchnika, Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi - 15 - Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi odpowiednio -od strony ul. Wschodniej – 234poj/h -od strony ul. Zachodniej 265poj./h W godzinach w których ograniczenia nie obowiązują ilość pojazdów na przedmiotowym odcinku jest praktycznie identyczna. Taki stan rzeczy świadczy o braku poszanowania przez kierujących obowiązującego oznakowania pionowego. pojazdów samochodowych w godzinach 14 -17 z moŜliwością wydłuŜenia tego czasu do godzin 12-18 przy takim samym odcinku ulicznym tj. od ul. Wschodniej do al. Kościuszki. W przypadku tego punktu wystąpiła rozbieŜność poglądów pomiędzy Stanowiskiem Zarządu Dróg i Transportu i Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego Decyzję w tej sprawie komisja pozostawia Prezydentowi Miasta Łodzi Rewolucji 1905 r., które w chwili obecnej takŜe prowadzą komunikację zbiorową i pracują na granicy przepustowości. Działanie takie spowoduje zwiększenie natęŜeń ruchu na ulicach sąsiadujących. W tym aspekcie naleŜy rozpatrywać postulaty MPK dotyczący uruchomienia wydzielonych pasów ruchu dla autobusów MPK. Znaczący przyrost natęŜenia ruchu w ulicach A. Struga, Jaracza , Więckowskiego utrudni wydzielenia pasów ruchu dla autobusów MPK. W temacie tym występuje więc konflikt interesów leŜący wewnątrz struktur MPK. 3.DociąŜenie ruchem ulic i skrzyŜowań po których kursuje równieŜ komunikacja zbiorowa, a więc zwiększenie Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi - 16 - Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi utrudnienia dla komunikacji zbiorowej funkcjonującej np. w ul. Gdańskiej Al. Kościuszki, Zachodniej (zmiany relacji kierunkowych na skrzyŜowaniach). 4. Działanie takie będzie wymagało korekt funkcjonowania sygnalizacji, w szczególności na trasie kursowania ŁTR (Al. Kościuszki, Zachodnia). Pogorszenie warunków jego kursowania moŜe być tego konsekwencją. W tej sytuacji niezbędny jest wywaŜony kompromis w działaniach polegający na stosowaniu długotrwałych rozwiązań systemowych. 3 Separacja torowisk tramwajowych wbudowanych w jezdnię , od ruchu kołowego pojazdów indywidualnych w ulicach: • Przybyszewskiego (odc. Kilińskiego-Rydza Śmigłego) • Narutowicza ( w rejonie ul. 1. Zmienna szerokość jezdni 1. Z uwagi na róŜne szerokości Szacowany koszt prac w ul. ul. Przybyszewskiego , jezdni ul. Przybyszewskiego i Przybyszewskiego ok. 2-4 układ torów realizacja tego tyś. zł. układ torowiska tramwajowego wniosku stosowana będzie wbudowanego w jezdnię , wybiórczo w zaleŜności od wysepki przystankowe szerokości jezdni i usytuowania torowiska tramwajowego. Prace uniemoŜliwiają uzyskanie będą realizowane po nastaniu normatywnych pasów ruchu Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi - 17 - Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi • • Kopcińskiego) Kilińskiego (odc. Piłsudskiego – Dąbrowskiego) Limanowskiego(uwzględnić podczas projektowania ulicy) dla pojazdów komunikacji sprzyjających warunków w indywidualnej , a więc trakcie odnawiania samochodów osobowych i oznakowania poziomego na cięŜarowych na znaczącym terenie miasta fragmencie proponowanego odcinka. (liczne instytucje 2. Prace w ul. Narutowicza przy obsługiwane samochodami skrzyŜowaniu z ul. cięŜarowymi). Kopcińskiego zostaną 2. Parametry jezdni ul. zrealizowane po nastaniu Kopcińskiego są sprzyjających warunków wystarczające do atmosferycznych tj. w II wprowadzenia elementów kwartale br. oznakowania poziomego w miejscu wskazanym przez MPK. 3. Oddzielenie torowiska tramwajowego (w ul. 3. Na większości odcinków Kilińskiego) od jezdni nastąpi ul. Kilińskiego brak jest tylko na odcinku od ul. Wigury moŜliwości separacji do ul. Tylnej. Prace zostaną torowiska tramwajowego wykonane w II kwartale br. po od jezdni przeznaczonej dla nastaniu sprzyjających komunikacji indywidualnej. warunków atmosferycznych . W większości przypadków odległość osi toru od krawęŜnika ul. Kilińskiego wynosi od 1,5m do 4. Projekt modernizacji ulicy 2,6m.Wymiary te nie są Limanowskiego został wystarczające do realizacji zakończony. Nie przewiduje on zgłaszanych przez MPK separacji torowiska postulatów. W tym tramwajowego. Realizacja przypadku realizacja tego zadania rozpocznie się w roku postulatu praktycznie bieŜącym Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi - 18 - Szacowany koszt prac w ulicy Narutowicza przy skrzyŜowaniu z ul. Kopcińskiego – ok. 2 - 3 tyś zł Szacunkowy koszt prac malarskich w ulicy Kilińskiego – ok. 2 - 4 tyś. zł Realizacja zadań o których mowa nastąpi po nastaniu sprzyjających warunków atmosferycznych podczas odnawiania oznakowania poziomego na terenie miasta. Dodatkowym uwarunkowaniem technicznym pozwalającym na wykonanie tego typu oznakowań, leŜącym po stronie MPK jest usuniecie ubytków nawierzchni w torowiskach tramwajowych w ulicach Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi ogranicza się tylko jednego odcinka 4 Dobudowanie dodatkowego pasa ruchu dla pojazdów samochodowych na ulicy Pomorskiej przy Rondzie Solidarności, co wyeliminowałoby ruch kołowy na torowisku a tym samym blokowanie przejazdu tramwajom do 4. Aktualne parametry jezdni uniemoŜliwiają realizację wniosku MPK odnosząca się do ul. Limanowskiego Poszerzenie wlotu zachodniego ulicy Pomorskiej przed wjazdem na Rondo Solidarności byłoby niewątpliwie korzystne. Pozwoli to na zwiększenie przepustowości przedmiotowego fragmentu ulicy Pomorskiej. objętych przewidywanymi zmianami oznakowania poziomego. Wniosek ten, ZDiT będzie próbował rozwiązać w ramach działalności utrzymaniowej. Jego realizacja będzie uzaleŜniona od moŜliwości sfinansowania tego zadania przez ZDiT oraz działań zmierzających do przebudowy tego skrzyŜowania. Istotnym czynnikiem jest tutaj rozpoznanie moŜliwości technicznych poprzez sprawdzenie uzbrojenia podziemnego w miejscu planowanych prac. NiezaleŜnie o powyŜszego w chwili obecnej przygotowywany jest konkurs na projekt przebudowy Ronda Solidarności. Jego modernizacja pozwoli na rozwiązanie szeregu problemów, które narastają z uwagi na przyrost ilości pojazdów. Z ekonomicznego i technicznego punktu widzenia istotnym czynnikiem jest w tym przypadku termin modernizacji Ronda Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi - 19 - Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi 5 Wprowadzenie wydzielonych pasów ruchu dla autobusów na ciągach ulic: • Jaracza-Więckowskiego • Tuwima – Struga • Kopcińskiego NatęŜenie ruchu indywidualnego na tych ciągach ulicznych jest znaczące i wynosi: -Ciąg Jaracza Więckowskiegobrak pomiarów -Tuwima –Sienkiewicza (skrzyŜowanie)∑- 2258 poj/h Solidarności. Kwestia wydzielenia pasów ruchu przewidzianych tylko dla pojazdów (autobusów)MPK, jest kwestią wyboru priorytetu. Nie naleŜy przy tym zapominać, Ŝe o ile dla relacji kierunkowych północ – południe istnieje kilka ulic pozwalających na przemieszczanie pojazdu w tych kierunkach to w przypadku relacji kierunkowej wschód-zachód takie moŜliwości są mocno ograniczone. Pozostawienie dla pojazdów indywidualnych tylko jednego pasa ruchu na tych arteriach, skutkować będzie spiętrzeniami innych grup pojazdów na tych ciągach ulicznych. Posunięcie niewątpliwie korzystne dla komunikacji zbiorowej będzie mocno niekorzystne dla komunikacji indywidualnej . Jak wynika z załączonych materiałów pomocniczych tworzenie wydzielonych pasów ruchu dla autobusów kursujących ze średnią częstotliwością co ok. 5 minut, moŜe okazać się mocno kontrowersyjne. NaleŜy tu dodać ,Ŝe w takim Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi - 20 - Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi przypadku dla efektywnego wykorzystania wydzielonego pasa ruchu racjonalnym posunięciem byłoby zwiększenie częstotliwości kursowania autobusów do 2-3 minut. Częstotliwość taką zalecają zasady inŜynierii ruchu. W tym przypadku naleŜy rozwaŜyć moŜliwość zwiększenia obsady taborowej na liniach istniejących lub uruchomienie linii dodatkowych. Rozwiązanie takie powinno być czytelnym sygnałem dla społeczeństwa o konieczności zastosowania takich rozwiązań organizacyjnych. Kolejnym czynnikiem , który naleŜy brać pod uwagę przy podejmowaniu ostatecznej decyzji jest moŜliwość egzekucji poszanowania wprowadzonej organizacji ruchu. W tej kwestii występują rozbieŜności pomiędzy stanowiskami ZDiT oraz stroną MPK. Decyzje w tej sprawie pozostawia się Prezydentowi Miasta Łodzi Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi - 21 - Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi 6 Wprowadzenie koncepcji wspólnych tras tramwajowoautobusowych w ulicach: • Legionów (odc. Kasprzaka –Włókniarzy) • Przybyszewskiego (odc. Rydza-Śmigłego-Nurta Kaszyńskiego) • Rydza-Śmigłego (PrzybyszewskiegoMilionowa) Aktualnie parametry techniczne tych ulic uniemoŜliwiają tego typu działanie. Dla realizacji postulatów wymagane są szeroko zakrojone działania inwestycyjne 7 Wprowadzenie ograniczenia jazdy na wprost z prawego pasa ruchu z wyjątkiem autobusów MPK na skrzyŜowaniach i ciągach ulicznych: - Ciąg Piłsudskiego-Mickiewicza od Niciarnianej do Włókniarzy. -Ciąg Rydza – ŚmigłegoKopcińskiego-Palki-Strykowska. -SkrzyŜowanie Obywatelska - Al. Włókniarzy NatęŜenie ruchu w Al. Piłsudskiego w jego newralgicznym punkcie przy skrzyŜowaniu z ul. Sienkiewicza wynosi: -dla relacji wsch.-zachód- 2918 poj/h (godz. szczytu) -dla relacji zach.-wsch. 2944poj/h Maksymalne sumaryczne natęŜenie ruchu na skrzyŜowaniu w godz. szczytu popołudniowego wynosi -6929 poj/h Postulowana koncepcja wspólnych tras tramwajowo – autobusowych moŜe być brana pod uwagę przy modernizacji tych odcinków drogowych. Zarząd Dróg i Transportu uwzględni postulaty MPK przy wydawaniu wytycznych do projektu modernizacji tych ulic. Na dzień dzisiejszy trudno określić termin rozpoczęcia prac projektowych. Realizacja zgłoszonego wniosku jest moŜliwa do realizacji. Ocena tego przedsięwzięcia uzaleŜniona jest od pozytywnej opinii miejskich słuŜb porządkowych. Obowiązek konsultowania zmian organizacji ruchu posiada uwarunkowania prawne wynikające z przepisów Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 23.09.2003 r. w sprawie szczegółowych warunków zarządzania ruchem na drogach oraz wykonywania nadzoru nad tym zarządzeniem (Dz.U. z 2003 r nr 177 poz. 1729). Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi - 22 - Na chwilę obecną wniosek ten nie jest spójny z propozycją MPK zawartą w punkcie nr 3. Działanie takie moŜliwe jest tylko na zasadzie przeprowadzenia szeroko zakrojonych działań inwestycyjnych Koszt przedsięwzięcia szacuje się na kwotę 40 - 80 tyś zł. (Konieczna zmiana oznakowania poziome oraz szeroko zakrojona zmiana informacyjnego oznakowania pionowego na przedmiotowych ciągach komunikacyjnych). Realizacja zadania moŜe nastąpić po nastaniu sprzyjających warunków atmosferycznych umoŜliwiających zmianę oznakowania poziomego. Z uwagi na trwające prace ziemne prowadzone przez ŁSI przedsięwzięcie to Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi będzie realizowane wybiorczo w zaleŜności od postępu prac . 8 Zainstalowanie sygnalizacji świetlnej na skrzyŜowaniach: -Inflancka-Zagajnikowa -Okólna –droga krajowa nr 71 -Retkińska – Kusocińskiego -Wólczańska-Czerwona – Wróblewskiego -Telefoniczna – Janosika -Wyszyńskiego-BandurskiegoWaltera-Janke. -śeromskiego-Skłodowskiej-Curie -Rzgowska-Dachowa Sterlinga-Jaracza Uniwersytecka-Jaracza Inflancka – Postulaty aczkolwiek w 1. SkrzyŜowanie Zagajnikowa. Sygnalizacja pewnych sytuacjach uzasadnione nie przekładają będzie budowana w ramach się na moŜliwości finansowe modernizacji ul. Inflanckiej. W ZDiT. NaleŜy w tym miejscu chwili obecnej jest to dodać, Ŝe w większości niemoŜliwe. przypadków budowa 2. Budowa sygnalizacji na sygnalizacji musi wiązać się skrzyŜowaniu ulic Okólna – modernizacją skrzyŜowania na droga krajowa nr 71 zostanie rozwaŜona podczas którym ma być instalowana. sporządzania projektu Generuje to koszty związane nie tylko z budową przebudowy drogi krajowej 71. sygnalizacji ale takŜe z 3. ZDiT sugeruje podjęcie działań przystosowaniem inwestycyjnych zmierzających skrzyŜowania do jej do korekty układu drogowego zainstalowania . ulicy Kusocińskiego i budowy pełnego skrzyŜowania ulic Kusocińskiego –Retkińska . Termin realizacji określi sporządzony Wieloletni plan Inwestycyjny po roku 2012. 4. Termin realizacji sygnalizacji na tym skrzyŜowaniu uzaleŜniony jest od budowy dalszego odcinka Al. Kościuszki w kierunku do ul. Pabianickiej oraz modernizacji ulicy Wróblewskiego. Temat przełoŜono na okres po 2012 r. Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi - 23 - W omawianym przypadku MPK Spółka z o.o. podtrzymuje decyzje budowy sygnalizacji świetlnej na skrzyŜowaniu ulic Janosika-Telefoniczna. . Dla przeprowadzenia tej inwestycji niezbędne jest dostosowanie skrzyŜowania a więc jego całkowitą korektę. ZDiT nie posiada środków na przeprowadzenie tej inwestycji. Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi 5. SkrzyŜowanie Telefoniczna – Janosika – brak moŜliwości technicznych 6. SkrzyŜowanie ulic Wyszyńskiego-Waltera-Janke trwają prace projektowe nad sygnalizacją. 7. SkrzyŜowanie śeromskiegoM.C.Skłodowskiej. W miarę moŜliwości finansowych realizacja zadania nastąpi w latach 2012-2013. 8. SkrzyŜowanie ulic Rzgowska – Dachowa. Z uwagi na budowę kolejnego supermarketu na terenie dawnej odlewni Ŝeliwa (Zakłady FAKORA), przewiduje się moŜliwość modernizacji tego skrzyŜowania ,łącznie z budową sygnalizacji świetlnej. 9. SkrzyŜowanie ulic Jaracza Sterlinga – sygnalizacja w trakcie projektowania. 10. SkrzyŜowanie ulic Uniwersytecka – Jaracza . Sygnalizacja w trakcie projektowania. 11. SkrzyŜowanie ulic Tomaszowska – Kolumny. Budowa sygnalizacji nastąpi w roku 2010 (w ramach projektu Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi - 24 - Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi „GAMBIT”). 9 Wydzielenie podfaz dla tramwajów na skrzyŜowaniach: -Gdańska-Zielona -Gdańska-Legionów -Przybyszewskiego-Kilinskiego 10 Dokonać korekcji długości cykli świetlnych sygnalizacji dla potrzeb komunikacji miejskiej na skrzyŜowaniach: Narutowicza od ul. POW do ul. Tramwajowej -śeromskiego-Mickiewicza -Rondo-Solidarności Wprowadzenie „zielonej strzałki” (S-2) zezwalającej na skręt z ul. Paderewskiego na pętle przy ul. Karpackiej 11 Działanie takie nie jest Do dnia 15 kwietnia zostaną działaniem koniecznym, rozwaŜone moŜliwości techniczne aczkolwiek zostanie wprowadzenia korekt programów rozwaŜone działania tych sygnalizacji . Po tym terminie MPK zostanie powiadomione o podjętych działaniach Sygnalizacje na ciągu ulicy Obserwacje funkcjonowania tych Narutowicza wybudowano w sygnalizacji poczynione w dniu 8 roku 2008 w ramach marca br. przez przedstawicieli modernizacji ulicy. ZDiT oraz MPK nie wykazały Ŝadnych nieprawidłowości w ich funkcjonowaniu. Nie ma zatem podstaw do korygowania programów jej działania. W istniejących warunkach Zieloną strzałkę (Sygnalizator S-2) terenowych i geometrycznych będzie moŜna wdroŜyć po ul. Paderewskiego ,Ŝądanie dodaniu 3-go pasa ruchu na wlocie MPK uznaje się za bezzasadne, zachodnim skrzyŜowania ulic a ponadto niezgodne z Paderewskiego –Karpacka. ZDiT obowiązującymi w tym wyraŜa pogląd o braku podstaw względzie przepisami. ekonomiczno ruchowych i technicznych dla realizacji tak szeroko zakrojonego zadania. Przeprowadzona przez pracowników ZDiT i przedstawicieli MPK obserwacja funkcjonowania przedmiotowego rozwiązania , nie potwierdziła konieczności natychmiastowej Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi - 25 - Mimo wcześniejszych wspólnych obserwacji funkcjonowania przedmiotowej sygnalizacji i nie stwierdzenia uchybień w jej funkcjonowaniu MPK podtrzymuje stanowisko dotyczące wprowadzenia zielonej strzałki do sygnalizatora S-2 Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi 12 Zamontowanie sygnalizacji „uwaga tramwaj” dla pieszych na przejściach w torowisku przy skrzyŜowaniach z podfazą do skrętu. Działanie takie nie jest działaniem koniecznym, aczkolwiek zostanie rozwaŜone 13 Zmiana cyklu świetlnego na Placu Niepodległości w kierunku do Al. Mickiewicza (opóźnienie sygnału zielonego dla pojazdów jadących w kierunku do Ronda Lotników Lwowskich, w taki sposób aby ułatwić przejazd autobusom skręcającym w ul. Sieradzką. Wniosek MPK mający na celu wprowadzenie ułatwień dla autobusów MPK skręcających w w lewo w ul. Sieradzką 14 Dokonać korekt oznakowania Postulaty do realizacji –bez pionowego poziomego oraz większych kosztów urządzeń BRD w niŜej realizacyjnych. wymienionych miejscach: • Piotrkowska-Czerwona zdemontować 2 separatory w ulicy Piotrkowskiej w rejonie skrzyŜowania • Aleksandrowska przy ul. Lechickiej – wykonać poszerzenie wysepki przystankowej poprzez malowanie (P-21) realizacji zgłoszonego wniosku Do dnia 15 kwietnia zostaną rozwaŜone moŜliwości techniczne wprowadzenia korekt programów działania tych sygnalizacji . Po tym terminie MPK zostanie powiadomione o podjętych działaniach Wymagane zmiany systemowe w funkcjonowaniu sygnalizacji na przedmiotowym skrzyŜowaniu . Problem został zgłoszony do firmy ADT sprawującej nadzór na systemem sterowania ŁTR. Po otrzymaniu stanowiska firmy ADT poinformujemy w swoim czasie (uwarunkowania gwarancyjne w odniesieniu do systemu sterowania wykonanego dla potrzeb ŁTR). 1. SkrzyŜowanie PiotrkowskaCzerwona. Separatory zostaną zdemontowane po nastaniu sprzyjających warunków atmosferycznych. 2. Wykonanie poszerzenia wysepki przystankowej przy skrzyŜowaniu ul. Aleksandrowskiej i Lechickiej zostanie wykonane w ramach wiosennego odnawiania oznakowania poziomego. 3. Uzupełnienie znaku na pętli Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi - 26 - Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi • Zamontowanie znaku B-5 z tabliczka Nie dotyczy MPK. Na wjeździe na pętle MPK przy ul. 11-go Listopada • Ul. Podgórna przed ul. Dąbrowskiego (wlot północny) wymienić znak A7 na B-20 STOP 15 przy ul. 11-go zostało zrealizowane w roku 2009r. przy pierwszym zgłoszeniu przez słuŜby MPK 4. Wymiana znaku A-7 na B-20 STOP w ul. Podgórnej przed skrzyŜowaniem z ul. Dąbrowskiego wykonano w dniu 11.03.2010r. Naprawa i instalacja oświetlenia na Postulaty uzasadnione przystankach oraz pętlach tramwajowych w następujących miejscach: 1. Pętla przy ul.Północnej – naprawa oświetlenia. 2. Pętlarzy ulicy Kurczaki – słabe oświetlenie. 3. Al.Włókniarzy – Karolewska ,przystanek pod estakadą – brak oświetleń przystanków. 4. Wojska PolskiegoGłowackiego – brak świetlenia przystanku. Oświetlenie pętli Północna zasilane jest z dyspozytorni znajdującej się na terenie pętli tramwajowej i pozostaje w utrzymaniu słuŜb MPK Łódź Sp. z o.o. Realizacja tego punktu leŜy więc w gestii MPK 2. ZDiT wystąpi do PGE Dystrybucja Łódź Sp. z o.o. właściciela oświetlenia w tym rejonie miasta z prośba o doświetlenie terenu. 3. Pomiary natęŜenia oświetlenia w rejonie przystanków tramwajowych pod estakadą przy al.Włókniarzy wykazały , Ŝe średnie natęŜenie oświetlenia w tym rejonie spełnia wymagania normy PN-EN 1320:2007. 1. Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi - 27 - Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi 16 Poszerzenie prawych pasów ruchu w Al. Jana Pawła II przy skrzyŜowaniach z ul. Obywatelska i Wróblewskiego, Łaską oraz poszerzenie miejsc przystankowych w ulicach Ogrodowej, Nowomiejskiej. Dodatkowym elementem jest Ŝądanie poszerzenia ulicy Śląskiej w rejonie Zgodnie z sugestią MPK pasy ruchu na których zlokalizowane są przystanki , są zbyt wąskie. Wychodząc naprzeciw potrzebom mieszkańców i MPK , ZDiT zaleŜnie od dostępnych środków finansowych podejmie starania w celu zainstalowania dodatkowych punktów świetlnych pod estakadą zasilanych z istniejących wiat przystankowych. 4. W celu poprawy oświetlenia przystanków przy zbiegu ul. Wojska PolskiegoGłowackiego podjęte zostaną działania interwencyjne związane z przycięciem gałęzi drzew , które tłumią światło i pogarszają warunki oświetleniowe (szczególnie w warunkach wiosenno – letnich , ulistnienie drzew) Takie szerokości pasów występują od czasu budowy tych ulic. W celu realizacji postulatu MPK , wymagana będzie realizacja szeroko zakrojonych działań inwestycyjnych. ZDiT nie posiada środków na podjęcie takich działań. Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi - 28 - Szerokości pasów ruchu na ulicach w zaleŜności od ich klasyfikacji mogą posiadać szerokości normatywne od 2,75m do 3,5m. Niemniej w przypadku kursowania autobusów komunikacji miejskiej, szerokości pasów ruchu nie Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi „Młynka” powinny być mniejsze niŜ 3,5m. 17 Wprowadzenie dodatkowych pasów ruchu do skrętu w prawo na skrzyŜowaniach Obywatelska – Waltera-Janke oraz Maratońska Popiełuszki 18 Wprowadzenie zakazu skrętu z Uzasadnienie MPK sprowadza ulicy Zgierskiej w ulice Św. Teresy. się do eliminacji tej relacji skrętnej w celu likwidacji kolizji pomiędzy tramwajem i skręcającymi samochodami. Takie szerokości jezdni w tych ulicach występują od czasu ich budowy. W celu realizacji postulatu MPK , wymagana będzie realizacja szeroko zakrojonych działań inwestycyjnych. ZDiT nie posiada środków na podjęcie takich działań. W omawianym przypadku ZDiT jest temu przeciwny tak jak przeciwne są instytucje zlokalizowane na ul. Św. Teresy. m. innymi Instytut Medycyny Pracy, dla którego tego typu działanie jest nie do przyjęcia. Opinia Instytutu Medycyny Pracy w tej kwestii znajduje się w posiadanej przez ZDiT dokumentacji Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi - 29 - Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi 3.3. raport końcowy z prac zespołu ds. weryfikacji wynagrodzenia. W oparciu o materiały przedstawione przez MPK – Łódź Sp. z o.o. odnośnie faktycznie poniesionych kosztów w 2009 roku oraz zaplanowanych na 2010 rok w związku ze świadczeniem usług przewozowych zleconych przez Miasto Łódź – Zarząd Dróg i Transportu, przeprowadzono ich analizę pod kątem stopnia sfinansowania tych kosztów przez wynagrodzenie płacone przez Miasto za pośrednictwem ZDiT. Analizie poddano trzy podstawowe grupy wydatków, a mianowicie: Wynagrodzenie 2009 Usługi przewozowe Porównując globalne kwoty poniesionych kosztów oraz przekazanego wynagrodzenia za usługi przewozowe w 2009 roku przez ZDiT moŜemy stwierdzić, Ŝe: • kwota zapłaconego przez ZDiT wynagrodzenia pokryła całość kosztów poniesionych przez MPK – Łódź Sp. z o.o. za świadczone usługi przewozowe wg umowy 18/93 oraz na ŁTR, a mianowicie: o koszty ogółem wg MPK za 2009 r. - 286 003 700,00 złotych, o wynagrodzenie za 2009 r. - 286 934 779,58 złotych, o nadwyŜka - 931 079,58 złotych. • cena jednostkowa 1 wozokilometra ogółem ukształtowała się jak niŜej: o wg kosztów MPK – 5,25 zł. / wzkm o wg wynagrodzenia ZDiT – 5,26 zł. / wzkm • przyjmując układ kalkulacyjny kosztów przedstawiony przez MPK w zakresie usług przewozowych świadczonych wg umowy 18/93 na poziomie 264143,75 tys. zł to moŜna stwierdzić, iŜ wynagrodzenie było wyŜsze od poniesionych kosztów o 4 141 079,58 złotych, a wg umowy na trasę ŁTR niedoszacowane o kwotę 3 210 000 złotych, co w sumie daje róŜnicę na plus w wysokości 931 079,58 złotych. Przeliczając z kolei powyŜsze wielkości na ceny jednostkowe za świadczone usługi przewozowe otrzymamy następujące wskaźniki: • Cena jednego wozokilometra w zakresie przewozów tramwajami ogółem – 5,15 zł/wzkm (131 200,0 tys.zł : 25 466 822,4 wzkm), z tego: o na usługi poza ŁTR: 109 339,9 tysięcy złotych : 24 387 646,0 wzkm = 4,48 zł / wzkm, w tym: - tabor 805 – 98 321,1 tys. : 23 907 333 = 4,11 zł. / wzkm - tabor CR – 11 018,8 tys. : 480 313 = 22,94 zł. / wzkm po trasie ŁTR: 21 860,0 tysięcy złotych : 1 079 176 wzkm = 20,25 zł. / wzkm Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi - 30 - Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi • Cena jednego wozokilometra w zakresie przewozów autobusowych ogółem – 5,33 zł/wzkm ( 154 803,8 tys.zł: 29 015 075 wzkm ), z tego wg taboru: - mini – 6 066,0 tys. zł. : 1 399 106 wzkm = 4,33 zł. / wzkm - solo – 66 336,9 tys. zł. : 14 254 439 wzkm = 4,65 zł. / wzkm - przegub – 82 400,9 tys. zł. : 13 361 530 wzkm = 6,17 zł. / wzkm. • Cena jednego wozokilometra umowy 18/93(bez ŁTR) 264 143,7 tys. zł. • w zakresie : 53 402 721,3 usług przewozowych wg = 4,95 zł. / wzkm Cena jednego wozokilometra za usługi przewozowe ogółem: 286 003,7 tys. zł. : 54 481 897,3 wzkm = 5,25 zł. / wzkm. Natomiast ceny jednostkowe wynikające z wynagrodzenia przekazanego przez ZDiT za wykonane usługi przewozowe wg umowy 18/93 i umowy na trasę ŁTR ukształtowały się następująco: • cena jednostkowa za usługi przewozowe wg umowy 18/93: 268 284 779,58 zł. : 53 402 721,3 wzkm = 5,02 zł. / wzkm z tego: - komunikacja tramwajowa w tym: tabor 805 tabor CR - komunikacja autobusowa w tym: Mini Solo Przegub • – 5,69 zł/wzkm, - 3,989 zł/wzkm - 5,40 zł/wzkm - 6,20 zł/wzkm : 1 079 176 wzkm = 17,28 zł. / wzkm cena jednostkowa za przewozy komunikacja tramwajową łącznie z ŁTR: 121 715 377,47 z • - 4,10 zł/wzkm - 10,33 zł/wzkm cena jednostkowa za przewozy w ramach ŁTR : 18 650 000 zł. • - 4,23 zł/wzkm, : 25 466 822,4 tys. wzkm = 4,78 zł/wzkm cena jednostkowa za usługi przewozowe ogółem: 286 934 779,58 zł. : 54 481 897,3 wzkm Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi - 31 - = 5,26 zł / wzkm Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi Utrzymanie i konserwacja infrastruktury torowo-sieciowej Wg przedstawionej kalkulacji koszty poniesione przez MPK – Łódź Sp. z o.o. w 2009 roku wyniosły 10 890 350,40 zł, z tego: • na przetwarzanie energii i utrzymanie podstacji – 1 180 898,41 zł • na utrzymanie i konserwacje infrastruktury – 9 709 451,99 zł Natomiast wynagrodzenie przekazane przez ZDiT na utrzymanie i konserwację infrastruktury torowo-sieciowej w 2009 r. to kwota 9 600 000,00 złotych. Niedobór na pokrycie poniesionych kosztów wyniósł-1 290 350,40 złotych Utrzymanie tras komunikacyjnych Umowa z dnia 17 czerwca 2004 roku zawarta między MPK - Łódź Sp. z o.o. a Zarządem Dróg i Transportu o świadczenie usług w zakresie zagospodarowania i utrzymania miejsc przystankowych zakładała świadczenie usług przez MPK w zamian za zatrzymywanie przychodów z tytułu reklam. Kalkulacja kosztów przedstawiona przez MPK – Łódź Sp. z o.o. za rok 2009 w tym zakresie opiewa na kwotę 12 407 074,54 złotych, co po pomniejszeniu o zrealizowane przychody z tytułu reklam daje niedobór pokrycia kosztów w wysokości 9 753 640,00 złotych. Zgodnie z obowiązującą umową Zarząd Dróg i Transportu nie przekazywał wynagrodzenia z tego tytułu. Wynagrodzenie na 2010 rok. I. Usługi przewozowe. • • W zakresie usług przewozowych – zaplanowano wzrost kosztów o 10,3 %, co daje kwotę 29 560 490 zł większą od wykonania za rok ub., z tego: o w ramach usług przewozowych wg umowy 18/93 wzrost o 10,4 %, co kwotowo wynosi 27 437,52 zł. o w ramach usług przewozowych na trasie ŁTR wzrost o 8,8 %, co stanowi 1 922 970 zł. więcej w stosunku do wykonania za 2009 rok, w przeliczeniu na cenę jednostkową jednego wozokilometra otrzymamy następujące stawki: o cena 1 wozokilometra dla usług przewozowych wg umowy 18/93 ogółem – 5,46 zł/wzkm, w tym: tramwaje 114 882,95 tys. zł. : 24 387 646 wzkm = 4,71 zł. / wzkm autobusy 176 698,32 tys. zł. : 29 015 075 wzkm = 6,09 zł. / wzkm o cena 1 wozokilometra dla usług przewozowych na trasie ŁTR 23 782,97 tys. zł. : 1 079 176 wzkm = 22,04 zł. / wzkm o cena 1 wozokilometra dla usług przewozowych ogółem: 315 364,3 tys. zł : 54 481 897 wzkm = 5,79 zł/wzkm W porównaniu ze stawkami wynikającymi z wykonania za 2009 rok, otrzymamy następujące wskaźniki wzrostu: Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi - 32 - Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi tramwaje poza ŁTR wykonanie 2009 zł. / wzkm. 4,48 zł. / wzkm. 4,71 wskaźnik wzrostu % 105,10 plan na 2010 ŁTR 20,25 22,04 108,80 autobusy 5,33 6,09 114,25 usługi przewozowe razem 5,25 5,79 110,30 Największe wzrosty kosztów notujemy w niŜej wymienionych pozycjach rodzajowych kosztów: • amortyzacja 116,6 % • energia elektryczna 113,7 % 109,9 % • materiały pędne • ogumienie 177,2 % • wyposaŜenie taboru 1507,5 % • konserwacje taboru 117,8 % Zgodnie z informacjami otrzymanymi od MPK – Łódź Sp. z o.o., zwiększony koszt z tytułu amortyzacji wynika : • z planowanych zakupów autobusów i modernizacji taboru tramwajowego, • skutki realizacji inwestycji z 2009 tj.: o Modernizacja zajezdni ET-1, o Odnowa taboru dla ZPON, o WyposaŜenia techniczne dla zakładów Spółki Wzrost kosztów energii elektrycznej wynika ze wzrostu ceny 1 kWh z 0,350 zł w roku 2009 do 0,370 zł w roku 2010, tj. o 5,7%, a takŜe ze zwiększonego zuŜycia energii trakcyjnej o 82 382 kWh. Wg informacji od MPK zwiększone zuŜycie energii spowodowane jest: • Zwiększeniem ilości miejsc zatrzymań tramwajów między przystankami i utrata płynności jazdy ( korki uliczne i zatrzymania przed sygnalizatorami umieszczonymi poza przystankami), • Pogorszeniem stanu infrastruktury torowej i wynikające stad zwiększenie jednostkowych oporów ruchu, Przy szacowaniu kosztów materiałów pędnych przyjęto, Ŝe średnia cena oleju napędowego w roku 2010 wzrośnie do 3,19 zł. za litr wobec średniej ceny w roku 2009 2,93 zł. za litr, co daje wzrost o 8,9 %. Wobec ciągle zmieniających się cen paliw trudno określić, czy zakładany wzrost jest adekwatny do tendencji w roku 2010. Koszty zuŜycia ogumienia w roku 2009 wyniosły 648,89 tys. zł., a na rok 2010 oszacowano je na kwotę 1 150,56 tys. zł. Według wyjaśnień przewoźnika tak duŜy wzrost spowodowany jest zwiększonymi potrzebami zakupu nowych opon o 76 % i bieŜnikowanych o 81,5 %. Zwiększenie jest konieczne ze względu na bezpieczeństwo przewozów pasaŜerów oraz dla zniwelowania zaniedbań z ostatnich lat, kiedy wprowadzono restrykcyjne oszczędności na zakup materiałów. Wg Spółki wzrost kosztów ogumienia spowodowany jest następującymi okolicznościami: Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi - 33 - Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi • • • Brak dostaw nowego taboru wraz z ogumieniem, Osiągnięcie przez znaczną liczbę autobusów granicznego przebiegu ogumienia w jednym czasie ( w roku 2008 zakupiono 72 autobusy przegubowe), Przyspieszone zuŜycie ogumienia wskutek eksploatacji na drogach o bardzo złej nawierzchni Tak znaczny wzrost w zakresie wyposaŜenia taboru Spółka tłumaczy koniecznością odnowienia wyposaŜenia, a mianowicie: • Konieczność utrzymania dotychczasowych standardów w zakresie łączności ( wymiana 70 szt. radiotelefonów), • Zapewnienie aktualizacji bieŜącej rozkładu jazdy w urządzeniach pokładowych nowego taboru ( 85 szt. radiomodemów), • Zwiększenie ilości pojazdów, które mogą być objęte obszarowym systemem sterowania ruchem, dzięki czemu organizator komunikacji będzie miał większy nadzór nad punktualnością i regularnością tramwajów, • Nagminnie występujące dewastacje taboru w czasie obsługi linii komunikacyjnych ( głównie uszkodzenia i kradzieŜe kasowników). Na konserwację taboru, zarówno tramwajowego jak i autobusowego Spółka wydała w roku 2009 kwotę 52 563,1 tys. zł., tj. o 7,5 mln mniej niŜ w roku 2008. Zaplanowana na rok 2010 kwota jest o 9,4 mln wyŜszą, co daje wskaźnik wzrostu w stosunku do r. ub. na poziomie 117,8%. Zgodnie z informacją Spółki zwiększenie to jest konieczne ze względu na: • Wzrost średniego wieku taboru autobusowego wynikający z braku odnowy taboru w roku 2009 wymaga zwiększenia nakładów na utrzymanie sprawności technicznej najstarszych pojazdów, • Kończy się gwarancja na 62 autobusy Solaris Urbino 18, co powoduje wzrost kosztów ich obsługi, napraw, konserwacji, • Mniejsza od zakładanej liczba modernizacji tramwajów ( ponad 20 letnich ) równieŜ skutkuje wzrostem kosztów ich utrzymania, • Nagminnie występujące dewastacje taboru w czasie obsługi linii komunikacyjnych ( mecze, derby itp.) – dewastacja szyb, poręczy, siedzeń pasaŜerskich. Reasumując, koszty świadczenia usług przewozowych dla ZDiT Spółka oszacowała na kwotę 315 364,24 tys. zł, w tym na trasie ŁTR - 23 782,97 tys. zł. W budŜecie Miasta Łodzi zaplanowano wydatki w zakresie transportu zbiorowego w odniesieniu do usług przewozowych na poziomie 289 730 tys. zł, tj. o 1% więcej niŜ w roku 2009, w tym na usługi na trasie ŁTR 18 835 tys. zł, co daje odpowiednio 1% wzrostu. Niedobór środków na wynagrodzenie dla Spółki wynosi więc 25,6 mln zł., w tym na ŁTR około 5 mln złotych. II. Utrzymanie i konserwacja infrastruktury torowo – sieciowej (poza ŁTR) Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi - 34 - Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi Koszt niezbędnych prac związanych z utrzymaniem i konserwacją sieci trakcyjnej oraz torów Spółka oszacowała na poziomie 16,4 mln zł. Stanowi to wzrost w stosunku do kosztów roku ubiegłego o 50,6 %. W budŜecie Miasta na ten cel zarezerwowano kwotę 7,6 mln zł. Niedobór środków na ten cel wynosi więc 8,8 mln złotych. Utrzymanie i konserwacja torów na trasie ŁTR w kwocie 1,6 mln zł ujęte jest w planowanych kosztach na linii ŁTR, które wyszacowano na kwotę 23 783 tys. zł i stąd są zawarte w stawce 1 wzkm. III. Utrzymanie tras komunikacyjnych. Zaplanowana przez Spółkę kwota na to zadanie, to 12 852,7 tys. zł., co po pomniejszeniu o planowane przychody daje kwotę 10 307,3 tys. zł. W porównaniu z rokiem ubiegłym stanowi to wzrost o 5,6 %. W budŜecie Miasta Łodzi nie ma zaplanowanych wydatków na ten cel, gdyŜ zgodnie z obowiązującymi umowami nie ma takiego tytułu wydatków. Według Spółki koszty te nie mają pokrycia w realizowanych przychodach i będą generować stratę na działalności operacyjnej. 3.4. raport końcowy z prac zespołu ds. infrastruktury torowo – sieciowej. I . Charakterystyka infrastruktury torowo-sieciowej w Łodzi. Łączna długość torów tramwajowych eksploatowanych na sieci lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi, wynosi 110 kilometrów tras (ok. 222,5 km toru pojedynczego). Od kilku lat trwa proces zmniejszania długości tras tramwajowych, m in. zamknięto trasę w ul. Rudzkiej, Czerwonej, Wróblewskiego. Głównym powodem zamykania linii jest ich zły stan techniczny i nieopłacalność odtworzenia infrastruktury wobec substytutu obsługi autobusowej. Na terenie Miasta eksploatowane są prawie wyłącznie linie dwutorowe: wspólnie z jezdnią – 31% torów, których okres eksploatacji wynosi ok. 15 lat oraz w pasach wydzielonych – 69%, dla których okres eksploatacji wynosi ok. 20 lat . Rozbudowana sieć tramwajowa wymaga odpowiednich nakładów na jej utrzymanie i konsekwentnego przestrzegania cykli remontowych oraz zabiegów konserwacyjnych. Nie przestrzeganie planowej działalności inwestycyjnej powoduje narastanie zaległości i prowadzi do niszczenia torowisk tramwajowych, a w konsekwencji do przeznaczania coraz większych środków finansowych na bieŜące utrzymanie. II. Zarządzanie infrastrukturą tramwajową w Łodzi. W obecnym stanie organizacyjno prawnym w budŜecie Miasta istnieje następujący podział środków finansowych przeznaczanych na infrastrukturę tramwajową: • środki inwestycyjne, na inwestycje odtworzeniowe i modernizacyjnorozwojowe, • środki na bieŜące utrzymanie i remonty torów, sieci i podstacji trakcyjnych. Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi - 35 - Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi Wydatkowanie środków inwestycyjnych wiąŜe się najczęściej z przygotowaniem i realizacją projektu budowlanego dotyczącego układu drogowo-torowego, co powoduje wydłuŜenie okresu wykonania realizacji inwestycji co najmniej na dwa lata. Środki przeznaczone na utrzymanie i remonty infrastruktury tramwajowej w kwocie 7.600.000 zł na rok 2010 nie pokrywają nawet potrzeb związanych z bieŜącym utrzymaniem torów w stanie pozwalającym na prawidłowe funkcjonowanie komunikacji publicznej. III. Planowane inwestycje torowe w Łodzi w latach 2010 – 2012. W ramach Wieloletniego Programu Inwestycyjnego na lata 2010 – 2012 w zakresie inwestycji torowych planowane są następujące prace: W roku 2010: • • w ramach zadania inwestycyjnego „Program modernizacji infrastruktury tramwajowej – Faza I” planowana jest przebudowa układu drogowo – torowego w ul. Limanowskiego na odc. od ul. Zachodniej do Al. Włókniarzy. Rozpoczęcie przebudowy planowane jest niezwłocznie po uzyskaniu niezbędnych uzgodnień i dotyczy w pierwszym etapie odc. od Al. Włókniarzy do ul. Klonowej. w ramach zadnia inwestycyjnego „Program modernizacji infrastruktury tramwajowej – Faza II” planowane jest przebudowa torowiska w ul. Aleksandrowskiej na odc. od ul. Bielicowej do ul. Szczecińskiej. Koszt przebudowy wynosi 27mln złotych. Z uwagi na stan torowiska oraz fakt, iŜ waŜność uzgodnień przedmiotowej dokumentacji upływa w roku 2010 naleŜy przewidzieć w budŜecie Miasta odpowiednie środki finansowe na realizację ww. zadania. Alternatywne rozwiązanie. • w ramach zadania inwestycyjnego „Program modernizacji infrastruktury tramwajowej – Faza II” planowana jest przebudowa układu drogowo – torowego w ul. Łagiewnickiej na odc. od ul. Inflanckiej do ul. Dolnej oraz torowiska w ul. Dolnej. Rozpoczęcie prac będzie moŜliwe niezwłocznie po uzyskaniu niezbędnych do tego celu uzgodnień. Koszt przebudowy ww. odcinka wynosi 35mln złotych. W latach kolejnych: • • w ramach zadania inwestycyjnego „Program modernizacji infrastruktury tramwajowej– Faza I”, kontynuacja przebudowy układu drogowo – torowego w ul. Limanowskiego; w ramach zadania inwestycyjnego „Program modernizacji infrastruktury tramwajowej– Faza II”, przygotowywana jest dokumentacja na przebudowę: o układu drogowo – torowego w ul. Dąbrowskiego na odc. od Al. Marszałka Edwarda Śmigłego – Rydza do ul. Rzgowskiej; o układu torowego w ul. Przybyszewskiego na odc. od Al. Marszałka Edwarda Śmigłego – Rydza do ul. Puszkina; Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi - 36 - Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi Realizacja ww. inwestycji będzie moŜliwa po zapewnieniu środków finansowych w Wieloletnim Programie Inwestycyjnym. • w ramach zadania inwestycyjnego „Rozbudowa i modernizacja trasy tramwaju w relacji Wschód - Zachód (Retkinia - Olechów) wraz z systemem zasilania oraz systemem obszarowego sterowania ruchem”, rozbudowa i modernizacja układu torowego na odcinku od pętli tramwajowej przy al. Ks. Kard. Stefana Wyszyńskiego do Alei Ofiar Terroryzmu 11-go Września, • w ramach zadania inwestycyjnego „Przebudowa ul. Kilińskiego – odcinek ul. Narutowicza – ul. Abramowskiego” przebudowa układu torowo drogowego na odcinku od ul. Narutowicza do ul. Abramowskiego. • w ramach prac zespołu zgłoszona została dodatkowo potrzeba wykonania projektów i przebudowy następujących pętli tramwajowych: o „Szczecińska”, o „Kurczaki”, o „Radiostacja”, o „Helenówek” Po modernizacji torowiska w ul. Aleksandrowskiej i umieszczeniu w planach projektu przebudowy pętli „Szczecińska”, w połączeniu z modernizacją układu drogowo-torowego ul. Limanowskiego moŜe powstać kolejny po ŁTR długi odcinek wyremontowanej trasy komunikacji tramwajowej z moŜliwością uŜytkowania taboru z niską podłogą. IV. Plan utrzymania torów tramwajowych, sieci i podstacji trakcyjnych w 2010r. Na pogarszający się stan techniczny głównie torów znaczący wpływ mają ograniczane w ciągu ostatnich lat nakłady na ich bieŜące utrzymanie ( szlifowanie, napawanie oraz inne prace pozwalające na wydłuŜenie okresu ich eksploatacji). Wysokość nakładów finansowych na konserwację i bieŜące naprawy torów, sieci i podstacji trakcyjnych nie powinna być niŜsza od 15mln złotych w 2010r. W załączeniu plan finansowy konserwacji oraz napraw bieŜących ww. infrastruktury (Załącznik nr 1). Pozostawienie środków finansowych na bieŜące utrzymanie zgodnie z przyjętym budŜetem w kwocie 7.600.000 zł. netto powoduje zmniejszenie zakresu realizowanych prac. Szczególnie dotkliwie mogą być zaniechania w wykonywaniu napraw polegających na likwidacji falistego zuŜycia szyn, usuwania ponadnormatywnych odkształceń niwelety i prześwitu torów. V. Plan potrzeb remontowych infrastruktury tramwajowej w Łodzi w 2010r. Ocenę stanu komunikacji zbiorowej obniŜa obecnie problem infrastruktury tramwajowej, który narasta od lat. Znaczna jej część, w tym głównie torów, wymaga natychmiastowego remontu lub modernizacji. śywotność torów tramwajowych zaleŜy głównie od konstrukcji, technologii w jakiej zostały wykonane, intensywności ruchu na danym odcinku oraz od przeprowadzania odpowiednich zabiegów konserwacyjnych. Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi - 37 - Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi Porównanie obecnej ilości infrastruktury torowo-sieciowej z załoŜonymi długościami cykli remontowych pozwala postawić tezę, iŜ minimalne roczne potrzeby remontowoinwestycyjne winny wynosić 12 km bieŜących toru pojedynczego. W ciągu ostatnich lat wielkości nakładów finansowych na wykonanie remontów torów nie pokrywała minimalnych wymaganych potrzeb. Sytuacja taka prowadzi do stałej destrukcji posiadanego majątku i moŜe w najbliŜszym czasie doprowadzić do konieczności zamykania poszczególnych odcinków torów ze względu na bezpieczeństwo pasaŜerów jak miało to miejsce na ulicy Limanowskiego. Taka sama sytuacja występuje w zakresie remontów sieci, kabli i podstacji trakcyjnych czyli elementów trakcji niezbędnych do prawidłowej i bezawaryjnej eksploatacji infrastruktury tramwajowej. W związku z powyŜszym wysokość nakładów finansowych na remonty torów, sieci i podstacji trakcyjnych nie powinna być niŜsza od 20 mln złotych rocznie. W załączeniu projekt planu remontów torów tramwajowych, sieci trakcyjnej, podstacji i urządzeń zasilania energetycznego w 2010r. ( Załącznik nr 2). 4. Wnioski końcowe W trakcie prac zespołów, Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi zlecił badania satysfakcji pasaŜerów z lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi. Wynik badań jednoznacznie wskazują, iŜ dla pasaŜerów najwaŜniejsza jest punktualność i regularność kursowania. W badaniach przeprowadzonych przez zewnętrzną firm zawarto następujące wnioski: Prawie połowa badanych to stali pasaŜerowie łódzkiej komunikacji zbiorowej. Korzystają z niej prawie codziennie. Najwięcej klientów komunikacji zbiorowej jest wśród uczniów i studentów, najmniej wśród emerytów i rencistów. NajwaŜniejsza cechą komunikacji zbiorowej jest w odczuciu pasaŜerów punktualność – była ona w odpowiedziach na pytania otwarte najczęściej wskazywaną wadą i jednocześnie najczęściej wskazywaną zaletą. Ponadto, w rankingu cech ze względu na ich znaczenie dla klientów komunikacji zbiorowej znalazła się na drugiej pozycji. Brak punktualności pojazdów jest, przy tym, mankamentem komunikacji najbardziej doskwierającym pasaŜerom. Prawie dwie trzecie badanych wskazało go jako wadę komunikacji w odpowiedzi na pytanie otwarte. W rankingu cech komunikacji ze względu na ich ocenę punktualność ulokowała się na przedostatniej pozycji. Ponadto, niska ocena punktualności kursowania pojazdów w duŜym stopniu kontrastuje z jej wysoką wagą – rozbieŜność ta jest większa niŜ w przypadku innych aspektów komunikacji. Respondenci wymieniali takŜe jako wady komunikacji zbiorowej w Łodzi cechy taboru. NajwaŜniejszymi spośród są: jego zły stan techniczny na co wskazywała co dziesiąta badana osoba oraz na zaniedbanie np. brud, brzydki zapach etc. wymieniane przez co piątego respondenta. Wymieniane najczęściej zalety były z reguły przeciwieństwem wad, jednak wskazano je zdecydowanie rzadziej niŜ wady Poziom satysfakcji klientów komunikacji zbiorowej moŜna określić jako średni. Świadczą o tym takie statystyki jak średnia, mediana i dominanta, które na skali procentowej okazały się bliskie 50%. Skrajne oceny satysfakcji wyraŜano bardzo rzadko. Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi - 38 - Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi Oceny niektórych aspektów funkcjonowania komunikacji zbiorowej są zróŜnicowane w zaleŜności od częstotliwości korzystania z niej. Z reguły, najbardziej negatywne opinie o funkcjonowaniu komunikacji zbiorowej w Łodzi mają stali uŜytkownicy, czyli ci którzy korzystają z niej prawie codziennie. Poziom ich satysfakcji wyraŜony na skali procentowej jest niŜszy niŜ przypadku pozostałych grup uŜytkowników a ponadto gorzej ocenili komunikację pod względem jej niektórych aspektów: częstości kursowania, punktualności, oraz komfortu podróŜowania. Jak się wydaje, pomimo duŜej przykładanej wagi do punktualności, badani dość liberalnie podchodzą do ewentualnych opóźnień pojazdów. Opóźnienie do pięciu minut akceptuje ponad połowa badanych pasaŜerów. W mniejszym stopniu jednak pasaŜerowie są w stanie zaakceptować wcześniejsze przyjazdy autobusu lub tramwaju. Minuta przyspieszenia jest do zaakceptowania dla mniej niŜ połowy (46%) badanych. Przedstawiono równieŜ największe wady łódzkiej komunikacji. • niepunktualność, wypadanie z rozkładu • brudny tabor, brzydkie zapachy, brak estetyki • zniszczony, stary tabor, psujący się, awaryjność • za mała częstotliwość kursowania, długie oczekiwanie • duŜy tłok w komunikacji 63,79% 20,64% 10,69% 7,69% 7,13% Ocena poszczególnych cech przez mieszkańców miasta, nie pozostawia najmniejszych złudzeń, co do przyczyn złej oceny całego systemu: Ranking średnich ocen funkcjonowania komunikacji zbiorowej w Łodzi pod względem cech: 1_bardzo zła; 5 - bardzo dobra Informacje w pojazdach 3,81 Aktualne rozkłady jazdy 3,77 Bezpieczeństwo podróŜy 3,37 3,19 Brak przesiadek Komfort oczekiwania na przyst. 3,05 Częstość kursowania 3,04 Komfort podróŜowania 2,92 Punktualność kursowania 2,85 Cena biletu 0,00 2,79 0,50 1,00 1,50 2,00 2,50 3,00 3,50 4,00 4,50 Rysunek 3. Ranking średnich ocen funkcjonowania komunikacji zbiorowej. Źródło: Badania satysfakcji pasaŜerów z obsługi komunikacji zbiorowej w Łodzi. Łódź 2010. Realizacja poniŜszych wniosków powinna w dłuŜszej perspektywie czasowej, pozytywnie wpłynąć na jakość usług realizowanych w ramach lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi. Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi - 39 - Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi 4.1. Wnioski z prac zespołu ds. rozkładów jazdy Ciągłe zmniejszanie liczby kursów (które i tak stopniowo postępuje od kilku lat, głównie w komunikacji autobusowej, ale nie jednorazowo w tak duŜym zakresie) w sposób istotny doprowadza do obniŜenia atrakcyjności systemu transportowego, co w dłuŜszym okresie czasu moŜe wywołać spadek liczby podróŜnych, a więc spadek wielkości wpływów ze sprzedaŜy biletów, a takŜe zachęca do wykorzystania środków transportu indywidualnego (głównie samochodów), co przy obecnym natęŜeniu ruchu, głównie w dni robocze, jest zjawiskiem wyjątkowo niekorzystnym. Zamiast dalszych ograniczeń naleŜałoby przede wszystkim zwiększyć wielkość środków budŜetowych na funkcjonowanie transportu zbiorowego, zapewniającą jego organizatorowi elastyczność w dopasowywaniu wielkości przewozów do oczekiwań podróŜnych, a takŜe pozwalającą na ustanowienie godziwego wynagrodzenia dla przewoźnika, uwzględniając rzeczywiste koszty utrzymania taboru, infrastruktury i właściwego poziomu zatrudnienia kadr związanych bezpośrednio z utrzymaniem ruchu. Przedstawione w punkcie 3.1. i moŜliwe do wdroŜenia propozycje są środkami zaradczymi pozwalającymi na pozyskanie dodatkowych pojazdów na rezerwy oraz poczynieniu oszczędności finansowych, jednak niewystarczających do całkowitego wyeliminowania problemów. Trzeba zdawać sobie sprawę z faktu, Ŝe stanowią tylko kompromis moŜliwy do w miarę szybkiego wdroŜenia (po konsultacjach społecznych np. z Radami Osiedli, co jest wymagane w przypadku zmian tras, za około 2 – 6 miesięcy). Docelowo naleŜy przeprowadzić kompleksowe badania pozwalające na wprowadzenie całościowej reformy systemu komunikacji zbiorowej miasta Łodzi. Będzie to moŜliwe po zakończeniu duŜych inwestycji związanych np. z przebudową dw. Łódź Fabryczna (badania prowadzone w momencie, gdy znaczna część tras jest czasowo zmieniona, mijają się z celem). Przygotowanie projektu reformy wiąŜe się ze znacznymi wydatkami. Jednocześnie Zespół informuje, iŜ po wdroŜeniu powyŜszych zmian uda się pozyskać w sumie około 5 autobusów na rezerwy (z linii L – 2 szt., z linii 50 – 1 szt., z linii 80 – 1 szt., z linii 86 – 1 szt.), a więc mniej niŜ potrzeba (minimum 10-12 szt., optimum 16 szt.). W połączeniu z koniecznością złomowania w najbliŜszych latach kilkudziesięciu autobusów, MPK-Łódź poinformowało, Ŝe konieczny jest zakup około 55 szt. nowych pojazdów, co pozwoli na wyeliminowanie najbardziej zuŜytych jednostek taboru i utrzymanie rezerwy na optymalnym poziomie. Posiadane fundusze na to w chwili obecnej nie pozwalają! W liczbie tej nie uwzględniono tramwajów. Ponadto, podczas prac Zespołu zgłoszono takŜe następującą koncepcję: na liniach autobusowych, na których występuje po kilka brygad szczytowych proponuje się likwidację jednej z takich brygad, co w załoŜeniu powinno pozwolić na pozyskanie pojazdu rezerwowego. Jednocześnie inną brygadę szczytową naleŜy przekształcić w całodzienną, co teoretycznie powinno pozwolić na oszczędności w zakresie dojazdów i zjazdów do zajezdni oraz utrzymać zbliŜoną do obecnej liczbę kursów w ciągu doby. MPK-Łódź przygotowało na próbę projekt modyfikacji rozkładu linii autobusowej 64 odpowiadający tym załoŜeniom. Wprowadzanie w/w rozwiązania rozwaŜane jest na równieŜ na liniach 55/55A, 62, 64, 69/69A, 70/70A, 72, 76, 78/78A, 3, 85/85A, 96, 98, 99/99A. PowyŜsze zmiany muszą być poprzedzone badaniami Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi - 40 - Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi potoków pasaŜerskich. ZDiT, w trybie pilnym, zleci przeprowadzenie obserwacji na w/w liniach. PoniŜej przedstawiamy propozycję zmiany rozkładu jazdy linii autobusowej nr 64. Rysunek 4. Obecny rozkład jazdy linii autobusowej nr 64 Rysunek 5. Propozycja rozkładu jazdy linii autobusowej nr 64 Efektem wdroŜenia w/w rozkładu jazdy, będzie „uwolnienie” jednego autobusu do zapewnienia rezerwy liniowej i oszczędności rzędu 30.000 wzkm rocznie. Przy Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi - 41 - Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi wdroŜeniu podobnych rozkładów na pozostałych liniach, MPK – Łódź Sp. z o.o. moŜe pozyskać dodatkowych 10 autobusów rezerwy liniowej. W wyniku wcześniej zaproponowanych zmian, częściowo pozytywnie zaopiniowanych przez ZDiT oraz stronę społeczną, zmniejszenie liczby wzkm, dla typowego miesiąca, wyniosłoby: w trakcji spalinowej 59.000 wzkm w trakcji elektrycznej 25.000 wzkm W skali roku oznaczałby to, przy załoŜeniu przyjęcia stawek wzkm, określonych w pkt. 3.3, oszczędności rzędu 6 mln zł. NiezaleŜnie od znalezienia dodatkowych środków finansowych oraz wprowadzenia w/w zmian w komunikacji, MPK – Łódź Sp. z o.o. winno przygotować i przedstawić program naprawczy, z określeniem ram czasowych osiągnięcia oczekiwanych przez mieszkańców standardów jakościowych. 4.2. Wnioski z prac zespołu ds. organizacji ruchu Po przeanalizowaniu propozycji zgłoszonych przez przewoźnika na spotkaniach Zespołu stwierdzono, iŜ w chwili obecnej pozytywnie rozpatrzenie wszystkich postulatów jest utrudnione. W części przypadków problemy leŜą po stronie technicznej (np. szerokość drogi), w niektórych z kolei zauwaŜono kolizję skutków wprowadzenia poszczególnych zmian (np. ograniczenie ruchu na ul. Kilińskiego moŜe spowodować okresowe skumulowanie zatorów na ul. Sienkiewicza, na której funkcjonuje linia 57). WdroŜenie części zmian będzie na pewno dotkliwe dla kierowców prywatnych pojazdów i w początkowym okresie moŜe spotkać się z duŜym niezadowoleniem społecznym, co pokazują doświadczenia stolicy, gdzie podjęto próby separacji ruchu komunikacji zbiorowej od transportu indywidualnego kosztem tego drugiego. Władze miasta muszą jednak podjąć decyzję czy priorytetem w ruchu objęte mają być samochody czy transport publiczny, który – jak wzmiankowano na wstępie – charakteryzuje się większą efektywnością przewozową przy mniejszej terenochłonności. W chwili obecnej komunikacja miejska zdaje się być traktowana w wielu przypadkach jak podrzędny uczestnik ruchu drogowego, podporządkowany interesom zmotoryzowanych mieszkańców miasta, którzy tak naprawdę są odpowiedzialni za powstające zatory uliczne, wynikające ze zbyt duŜej liczby samochodów. Bez zdecydowanych i konsekwentnych działań w zakresie ułatwiania przejazdu pojazdom komunikacji miejskiej nie uda się wyeliminować problemu stojących w korkach i spóźniających się autobusów i tramwajów. To mniej efektywny środek transportu (samochód) powinien być podporządkowany środkowi bardziej efektywnemu, a nie odwrotnie. 4.3. Wnioski z prac zespołu ds. weryfikacji wynagrodzenia. Reasumując, rozliczenie ogólne poniesionych kosztów wynagrodzenia za 2009 rok przedstawia się następująco: Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi - 42 - oraz zapłaconego Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi • • • W ramach umowy o przewozy moŜna mówić o nie pokryciu kosztów w kwocie 359 270,82 złotych, co wynika z wyliczenia: o nadwyŜka na umowie 18/93 2 850 729,18 zł o niedobór na umowie ŁTR 3 210 000,00 zł 359 270,82 zł o róŜnica na minus Nie znalazły pokrycia z wynagrodzenia za reklamy koszty poniesione przez spółkę na utrzymanie tras komunikacyjnych w kwocie 9 753 640,- złotych, co przyczyniło się m.in. do wystąpienia straty na działalności operacyjnej. Stąd łączna strata na działalności operacyjnej 10 112 910,82 zł. Kształtowanie się stawek wozokilometra zapłacone przez ZDiT na rzecz MPK z cenami zapłaconymi przewoźnikom z innych miast przedstawia poniŜsze zestawienie: Miasto Łódź Kraków Poznań Szczecin Gdańsk Tramwaje Warszawskie Miejskie Zakłady Autobusowe w Warszawie autobusy zł. / wzkm. 5,69 6,39 7,88 5,48 6,42 - tramwaje zł. / wzkm. 4,78 9,56 15,16 5,20 4,78 9,21 7,38 - PowyŜsze wskaźniki moŜna przyjąć jako orientacyjne, gdyŜ nie mamy pewności czy w kaŜdym mieście zostały przyjęte te same dane wyjściowe, a mianowicie: czy do ilości usług przewozowych są doliczone zjazdy i wyjazdy z zajezdni oraz jazdy rekreacyjne, a takŜe czy w stawce wozokilometra są ujęte koszty utrzymania infrastruktury torowo-sieciowej. Z powyŜszych danych wynika, iŜ poziom stawek jest mocno zróŜnicowany, ale stawki dla MPK- Łódź są jednymi z niŜszych na tle innych miast. Analizując z kolei przedstawiony plan rzeczowo-finansowy na 2010 rok, sporządzony przez MPK – Łódź Sp. z o.o., w porównaniu z wielkościami za rok 2009, otrzymamy następujące dane przy następujących załoŜeniach: • plan rzeczowy usług przyjmujemy na poziomie wykonania roku 2009 tj. 54,4 mln wzkm, • planowane koszty usług przewozowych ogółem MPK wyszacowało na 315 364,24 tys. zł , w tym ŁTR na 23 782,97 tys. zł, • koszty utrzymania infrastruktury torowo- sieciowej MPK zaplanowało na poziomie 18 mln zł, o w tym ŁTR – 1,6 mln zł, dopłatę do kosztów utrzymania tras komunikacyjnych MPK wyszacowało na kwotę 10, 3 mln zł. Podsumowując, niedobór środków potrzebnych do sfinansowania tych grup zadań przez ZDiT wynosi 44,7 mln złotych. Ponadto MPK – Łódź Sp. z o.o. złoŜyła dodatkowe zapotrzebowanie na wynagrodzenie w kwocie 13,4 mln zł. z przeznaczeniem na poprawę jakości świadczonych usług poprzez podjęcie następujących działań: Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi - 43 - Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi działanie kwota w tysiącach złotych uruchomienie niesprawnych autobusów 1 346,0 uruchomienie niesprawnych tramwajów 4 650,0 doczyszczenie taboru na pętlach 2 021,9 zwiększenie zakupów materiałów ponad umieszczone w kosztach usług przewozowych, aby utrzymać standard sprawności technicznej autobusów wzrost kosztów wynagrodzeń dla kierujących z tytułu uciąŜliwości w ruchu miejskim RAZEM 1 500,0 3 896,2 13 414,1 Biorąc powyŜsze pod uwagę, niedobór rośnie do kwoty około 58 milionów złotych, co stanowi 19,5 % planowanego wynagrodzenia na rok 2010 w budŜecie Miasta Łodzi. Podsumowując prace Zespołu ds. urealnienia ceny jednostkowej wozokilometra naleŜy stwierdzić, co następuje: Dostosowanie wynagrodzenia płaconego przez Zarząd Dróg i Transportu za usługi przewozowe do zaplanowanych przez MPK kosztów związanych z tą działalnością na 2010 rok wymagałoby zwiększenia budŜetu po stronie wydatków w dziale 600, rozdziale 60004, § 4300 o kwotę ok. 47,8 mln zł. Pilnego rozwiązania wymaga problem finansowania kosztów związanych z utrzymaniem tras komunikacyjnych. Według dotychczas obowiązującej umowy tego rodzaju wydatki nie wchodziły w zakres finansowania przez Zarząd Dróg i Transportu i nie były planowane w budŜecie Miasta Łodzi. Z danych przedstawionych przez MPK za 2009 rok oraz zaplanowanych na 2010 wynika, Ŝe przychody z tytułu sprzedaŜy miejsc reklamowych nie pokrywają całości kosztów składających się na utrzymanie miejsc przystankowych, wiat oraz pozostałych elementów tras komunikacyjnych. Niedobór środków na ten cel w 2009 roku wyniósł 9,7 mln zł, co przełoŜyło się na ujemny wynik finansowy z działalności operacyjnej. Na 2010 rok brak dofinansowania Spółka oszacowała na 10,3 mln zł. W związku z powyŜszym naleŜy znaleźć źródło sfinansowania tych wydatków, aby nie dopuścić do generowania straty w Spółce. 4.4. Wnioski z prac zespołu ds. infrastruktury torowo – sieciowej W związku z katastrofalnym stanem większości infrastruktury tramwajowej na terenie miasta Łodzi, najpilniejsze potrzeby finansowe w zakresie utrzymania, napraw bieŜących i remontów odtworzeniowych torów, sieci i podstacji trakcyjnych stanowią kwotę 35 mln złotych w 2010r. Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi - 44 - Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi Taka wartość nakładów na utrzymanie i remonty infrastruktury tramwajowej stałaby się proporcjonalna do kwot przeznaczanych na utrzymanie ww. infrastruktury w innych miastach Polski. PoniŜej przedstawiamy harmonogram najpilniejszych prac w zakresie infrastruktury torowo-sieciowej, do wykonania w 2010 r. Ostatni remont Lp. Zadanie I 1 2 3 4 5 6 SIEĆ węzeł Franciszkańska – Wojska Polskiego (468 mtp) Konstytucyjna (Pomorska - Narutowicza) (900mtp) Kopcińskiego (Narutowicza - Piłsudskiego) (1800mtp) Zielona (śeligowskiego – Legionów) (1150 mtp) Kopernika (śeromskiego – Al. Włókniarzy) (1000 mtp) Rydza Śmigłego (Milionowa – Przybyszewskiego) (1438 mtp) II PODSTACJE TRAKCYJNE 7 „Lipowa” wymiana 2 wyłączników zespołów na VD-4 „Wróblewskiego” wymiana 2 wyłączników SZR na VD-4 „Parowozowa” modernizacja z zastosowaniem sterowników CZAT-3000 2001 1994 1996 1995 brak danych 1994 SUMA SIEĆ 8 9 10 „Zapolska” remont 6 prostowników PK 09 (3 zespoły) Uwagi 180 000 wymiana przewodu 350 000 \* 110 000 wymiana przewodu, \** 140 000 wymiana przewodu 120 000 250 000 1 150 000 nie remontowano nie remontowano nie remontowano nie remontowano SUMA PODSTACJE III TOROWISKA 11 węzeł Franciszkańska – Wojska Polskiego (269 mtp) Wojska Polskiego (Franciszkańska - Zielna) (533 12 mbtp) 13 węzeł Pomorska – Konstytucyjna (342 mtp) 14 Konstytucyjna (Pomorska - Narutowicza) (1230 mbtp) Kopcińskiego (Narutowicza – wiadukt) (550 mtp 15 trawiastego) 16 Kopcińskiego (wiadukt – Piłsudskiego) (1259 mtp) 17 przejazd Politechniki - Wróblewskiego (80 mbtp) 18 Rydza Śmigłego (Piłsudskiego – wiadukt) (800 mtp) Rydza Śmigłego (Milionowa – Przybyszewskiego) 19 (1438 mtp) Wartość /netto/ 55 000 55 000 360 000 15 000 485 000 1982 1 350 000 1991 1990 1990 2 400 000 1 150 000 1 750 000 1984 1984 1996 1970 2 500 000 3 150 000 465 000 2 000 000 1970 3 600 000 SUMA TOROWISKA \* \* \** \** 18 365 000 RAZEM 20 000 000 * zakończenie prac niezbędne przed opuszczeniem zajezdni przy ul. Dąbrowskiego ** mozliwość remontu naprzemiennie z pracami ŁSI na ul. Kilińskiego (Narutowicza - Piłsudskiego) Źródło: Dane MPK – Łódź Sp. z o.o. Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi - 45 - Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi Spis rysunków Rysunek 1. Zestawienie strat w ruchu w latach 2006-2009.. ..................................................... 6 Rysunek 2. Zakres prac remontowych w latach 1994-2008. ..................................................... 8 Rysunek 3. Ranking średnich ocen funkcjonowania komunikacji zbiorowej……………….. 39 Rysunek 4. Obecny rozkład jazdy linii autobusowej nr 64...................................................... 41 Rysunek 5. Propozycja rozkładu jazdy linii autobusowej nr 64 .............................................. 41 Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi - 46 - Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi Załącznik 1. Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi - 47 - Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi Załącznik 2. Łódzka Inicjatywa na Rzecz Przyjaznego Transportu Stowarzyszenie zwykłe, zarejestrowane 1 czerwca 2004 r. w Łodzi, nr rej. SSP-V-5011/15/04 Adresy do korespondencji: 91-850 Łódź, ul. Marysińska 88A/30 e-mail: [email protected] www.ipt_lodz.toya.net.pl Zarząd Dróg i Transportu Doraźny zespół d.s. transportu publicznego (rozkładów jazdy) ul. Piotrkowska 175 90-447 Łódź Strona społeczna skupiona wokół ruchu „Szacunek dla Łodzi” dostrzega pilna potrzebę zmian w miejskim transporcie publicznym w Łodzi. Rozumiemy i od lat podnosimy potrzebę optymalizacji funkcjonowania transportu publicznego w mieście. Wskazujemy jednocześnie, iŜ optymalizacja winna kłaść nacisk z jednej strony na ograniczanie moŜliwych do uniknięcia wydatków przy jednoczesnej maksymalizacji liczby pasaŜerów i wpływów z biletów. Nawet interwencyjne działania oszczędnościowe, których przeprowadzenie jest niezbędne, nie muszą oznaczać pogorszenia oferty przewozowej. Wręcz przeciwnie – mogą być zbieŜne z szeroko rozumianym interesem i wygodą pasaŜerów. Co do zasady strona społeczna postuluje działania: 1. upraszczające sieć komunikacji miejskiej, czyniące ją bardziej czytelną, elastyczną i przyjazną pasaŜerom (przejrzystość) 2. zwiększające wykorzystanie szybszego, tańszego i bardziej pojemnego transportu tramwajowego, skracające czas przejazdu oraz minimalizujące uciąŜliwość przesiadek (szybkość) 3. zwiększające dostępność transportu publicznego dla pasaŜerów (dostępność) 4. zwiększające niezawodność zbiorowego (niezawodność) i punktualność kursowania pojazdów transportu Spośród propozycji przedłoŜonych w czasie obrad zespołu, powyŜsze postulaty wypełniają następujące propozycje: 1. Skierowanie wszystkich kursów linii 80 na trasę linii 80A (bez wjazdu w ulice Armii Krajowej i Wyszyńskiego). Zmiana nie tylko przyczyni się do zmniejszenia pracy przewozowej wyraŜonej w wozokilometrach, ale takŜe zwiększy atrakcyjność komunikacji autobusowej w północnej części os. Retkinia. Przystanki przy al. Wyszyńskiego obsługiwane są przez 3 często jeŜdŜące linie tramwajowe i jedną autobusową, tymczasem przystanki przy ul. Kusocińskiego obecnie obsługiwane są nieadekwatnie do rangi (2-3 autobusy w ciągu godziny dla obsługi duŜego osiedla bloków mieszkalnych). Likwidacja dodatkowego oznaczenia literowego poprawi czytelność sieci. Postulowane jest uruchomienie dodatkowego przystanku Kusocińskiego – Hufcowa. Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi - 48 - Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi 2. Skrócenie linii 50 do pętli Pl. Niepodległości. Rozwiązanie zmniejszy pracę przewozową wykonywaną przez autobusy wzdłuŜ linii tramwajowych posiadających rezerwy przewozowe. Jednocześnie postulujemy dalsze zmiany (poniŜej). 3. Likwidacja linii L. Pojazdy linii woŜą pojedynczych pasaŜerów i nie spełniają swojej roli. 4. Likwidacja podziału linii 65 i skierowanie wszystkich kursów autobusów 65 do pętli Nowe Sady. Na odcinku do Lotniska wskutek niskiej częstotliwości linia nie zyskuje sobie wystarczającej liczby pasaŜerów. Niska częstotliwość zniechęca do korzystania z linii. 5. WydłuŜenie wszystkich kursów linii 55A do pętli Lotnisko (terminal 2) jako kursy linii 55. Tym samym w miejsce trzech rzadko kursujących linii powstanie jedna linia kursująca regularnie z atrakcyjną częstotliwością. Jednocześnie strona społeczna postuluje dalsze zmiany układu linii w rejonie osiedla Nowe Sady (poniŜej) 6. Skrócenie połowy kursów linii N6 do Ronda Powstańców. Rozwiązanie kompromisowe wobec minimalnej frekwencji. 7. Zmniejszenie liczby kursów autobusów dojeŜdŜających do fabryk Dell i Gilette (98, 95, 55). Korekta winna uwzględniać notowane napełnienia oraz dodatkowo wziąć pod uwagę wykorzystywanie linii 95 jako alternatywy dla linii 72, a więc zakładać dodatkową rezerwę zdolności przewozowej tej linii (np. pojemniejsze pojazdy, częstsze kursowanie w określonych godzinach). PowyŜsze propozycje strona społeczna uznaje za poŜądane i wartościowe. Jako ich uzupełnienie strona społeczna postuluje: 1. Uproszczenie trasy linii 55 poprzez skierowanie ulicami Obywatelską – Nowe Sady – Pienistą (bez wjazdu na ulice Elektronową i Obywatelską; w przeciwnym kierunku – bez zmian). Ograniczy to koszty uruchamiania linii i przyspieszy przejazd poprawiając atrakcyjność dla pasaŜerów. Jednocześnie: 2. Skierowanie linii 65 na trasę Obywatelska – Nowe Sady (pętla przy zajezdni MPK) – Nowe Sady – Elektronowa – Obywatelska i dalej obecną trasą. Pozwoli to na znaczące skrócenie trasy na odcinku, na którym autobus posiada tylko jeden, rzadko uczęszczany przystanek, który obsłuŜą inne linie. Jednocześnie uproszczenie trasy poprawi jej atrakcyjność. Ponadto zwaŜywszy na notowane napełnienia za moŜliwe do wdroŜenia oszczędności przyjąć moŜna: 1. Skrócenie linii 92/92A do pętli Dąbrowa bez kierowania ulicami Dąbrowskiego – Tatrzańską - Gojawiczyńskiej 2. Skrócenie linii 2 do pętli Szczecińska Ponadto strona społeczna jest w stanie zaakceptować przedłoŜoną propozycję opóźnienia rozpoczęcia porannego szczytu przewozowego o 20 minut. W rozumieniu strony społecznej jest to jednak akceptowalne rozwiązanie tymczasowe. Docelowo poczynione oszczędności słuŜyć mają zwiększeniu pracy przewozowej i zwiększaniu częstotliwości kursowania linii tramwajowych. W perspektywie średnioterminowej naleŜy podjąć działania na rzecz zwiększenia częstotliwości kursowania linii tramwajowych i powrotu do bazowej częstotliwości kursowania 7,5 minuty na większości lub wszystkich liniach bazowych wraz z wydłuŜeniem popołudniowego szczytu przewozowego. Wysoka częstotliwość kursowania (23 minuty na głównych ciągach komunikacyjnych) to podstawowy warunek efektywności Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi - 49 - Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi transportu tramwajowego w obsłudze centrum miasta – a więc obszaru najbardziej dotkniętego problemami komunikacyjnymi. Warto nadmienić, iŜ niska sprawność transportu publicznego w przewozach na krótkie odległości doprowadziła w Łodzi do wykształcenia nietypowej w skali Europy sytuacji, w której przewozy na najkrótsze odległości (1-3 km) stają się domeną transportu samochodowego, a udział samochodu w podróŜach do centrum miasta jest wyŜszy niŜ w pozostałych relacjach. W związku z powyŜszym strona społeczna postuluje: 1. Natychmiastową zmianę rozkładów zakładającą kursowanie w równych odstępach czasu linii: - 11 i 16/16A na ul. Zgierskiej, Zachodniej, Kościuszki, Piotrkowskiej, Pabianickiej (minimalny odstęp 4 minuty w godzinach szczytu) - 11 i 46/46A na ul. Pabianickiej (minimalny odstęp 4 minuty w godzinach szczytu) - 15 i 46/46A na ul. Politechniki, śeromskiego, Gdańskiej, Legionów (minimalny odstęp 4 minuty w godzinach szczytu) - 9 i 13 na ul. Narutowicza, Zielonej - 13 i 14 na ul. Śmigłego - Rydza - linii kursujących ul. Kilińskiego 2. Stopniowe powracanie do częstotliwości bazowej 7,5 minuty na poszczególnych liniach, wspierane przenoszeniem pracy przewozowej z transportu autobusowego. Przyjąć naleŜy, iŜ w pierwszej kolejności powrót do wyŜszych częstotliwości kursowania winien nastąpić w godzinach 7.00-9.00 i 15.00-17.00. Nadmierny tłok w godzinach wzmoŜonych dojazdów i powrotów z pracy to jedna z przeszkód w zachęcaniu do rezygnacji z komunikacji indywidualnej na rzecz zbiorowej. ZwaŜywszy powyŜsze uwarunkowania, niedobory pojazdów autobusowych oraz rezerwę taboru tramwajowego, a takŜe moŜliwość bezkolizyjnego przejazdu tramwajem przez niektóre spośród korkujących się ulic strona społeczna postuluje pilotaŜowe wdroŜenie na czterech lub pięciu obszarach linii o wysokiej częstotliwości dowoŜących do węzłów przesiadkowych autobus-tramwaj. NaleŜy z całą stanowczością podkreślić, iŜ rozwiązanie jest korzystne zarówno dla pasaŜerów (skrócenie całościowego czasu jazdy i większa niezawodność, związana z mniejszą podatnością na opóźnienia) jak i dla budŜetu miasta (mniejsze opłaty dla przewoźnika przy lepszym wykorzystaniu taboru), jednakŜe warunkami powodzenia projektów są: - odpowiednia informacja tłumacząca uŜytkownikom w jaki sposób korzystać z nowej organizacji ruchu - zachowanie wysokiej częstotliwości kursowania i równoodstępowych rozkładów jazdy - koordynacja przesiadek zgodnie z niŜej zapisanymi zaleceniami Jako pilotaŜowe obszary wprowadzenia linii dowozowych postuluje się: 1. Rudę Pabianicką (linia 50) 2. Rokicie (linia 61) 3. Młynek (linia 61) 4. Doły, Os. im. Lumumby, CKD UM (linia 56) 5. Radogoszcz Wschód (linia 59) 1. Ruda Pabianicka Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi - 50 - Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi Trasa: skierowanie autobusu z pętli w Gadce Starej ulicami Rudzką – Pabianicką (przesiadka do linii tramwajowych 11, 46, 46A), a następnie do pętli Dubois. W ramach kompensacji skrócenie linii 62 i zawracanie na ulicach Gombrowicza, Pabianickiej, Starorudzkiej. Cel: zachęta do przesiadki w tramwaje linii 11, 46 i 46A. Kursujące ul. Pabianicką tramwaje posiadają znaczące rezerwy przewozowe, tramwaj porusza się po torowisku wydzielonym, dojeŜdŜa do ścisłego centrum oraz kampusu Politechniki Łódzkiej. Kursują nowoczesne wagony niskopodłogowe. Warunki kursowania: podniesienie częstotliwości linii 50 do 10 minut, wprowadzenie ruchu równoodstępowego, wstępna koordynacja rozkładu linii 50 z liniami tramwajowymi Organizacja przesiadki: wskazane uproszczenie przesiadki autobus – tramwaj na skrzyŜowaniu ulic Pabianickiej i Rudzkiej Informacja i marketing: wskazanie punktu przesiadkowego i jego specjalne oznakowanie na rozkładach jazdy, wyświetlaczach i schematach, informacje dla pasaŜerów opisujące nowy sposób podróŜowania (ulotki, broszury), podkreślenie zwiększenia liczby kursów i łatwego do zapamiętania rozkładu, wskazane nadanie nowego numeru linii dla lepszego efektu marketingowego 2. Rokicie Trasa: skierowanie autobusu z pętli Św. Franciszka ulicami Czahary - Prądzyńskiego Pabianicką – Karpacką – Zaolziańską – Paderewskiego – Pabianicką – Prądzyńskiego – Zamorską – Św. Franciszka. Cel: zachęta do przesiadki w tramwaje linii 11, 46 i 46A. Obsługa osiedla mieszkaniowego przy ul. Zaolziańskiej. Kursujące ul. Pabianicką tramwaje posiadają znaczące rezerwy przewozowe, tramwaj porusza się po torowisku wydzielonym, dojeŜdŜa do ścisłego centrum oraz kampusu Politechniki Łódzkiej. Kursują nowoczesne wagony niskopodłogowe. Obecna linia 61 kursuje rzadko i naraŜona jest na opóźnienia Warunki kursowania: podniesienie częstotliwości linii 61 do 15 minut, wprowadzenie ruchu równoodstępowego, wstępna koordynacja rozkładu linii 61 z liniami tramwajowymi; zalecana obsługa autobusami niskopojemnymi (dł. 8m) Organizacja przesiadki: stosunkowo łatwa przesiadka w obrębie przystanków Pabianicka – Jana Pawła II Informacja i marketing: wskazanie punktu przesiadkowego, jego specjalne oznakowanie na rozkładach jazdy wyświetlaczach i schematach, informacje dla pasaŜerów opisujące nowy sposób podróŜowania (ulotki, broszury), podkreślenie znacznego zwiększenia liczby kursów i braku opóźnień; wskazane nadanie nowego numeru linii dla lepszego efektu marketingowego 3. Młynek Trasa: skierowanie autobusu z pętli Młynek ulicami: Bławatną – Śląską - NiŜszą (przesiadka w tramwaje 7 i 13) – Broniewskiego – Felińskiego – Kruczkowskiego – Śląską - Bławatną Cel: zachęta do przesiadki w tramwaje linii 7 i 13. Obecna linia 61 kursuje rzadko i naraŜona jest na opóźnienia. Linia ma nieatrakcyjny, peryferyjny przebieg. Warunki kursowania: podniesienie częstotliwości linii 61 do 15 lub 10 minut, wprowadzenie ruchu równoodstępowego, koordynacja rozkładu linii 61 z wybraną linią tramwajową (zaleŜnie od częstotliwości); wprowadzenie zasady krótkiego oczekiwania tramwaju (do 2 minut) w przypadku ewentualnego opóźnienia; zalecana obsługa autobusami niskopojemnymi (dł. 8m) Organizacja przesiadki: łatwa przesiadka w obrębie jednej platformy przystankowej na ul. NiŜszej na wysokości pętli tramwajowej. Przystanek autobusowy winien wykorzystać istniejącą platformę przystanku tramwajowego. Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi - 51 - Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi Informacja i marketing: wskazanie punktu przesiadkowego, jego specjalne oznakowanie na rozkładach jazdy, wyświetlaczach i schematach, informacje dla pasaŜerów opisujące nowy sposób podróŜowania (ulotki, broszury), podkreślenie znacznego zwiększenia liczby kursów, wygodnej przesiadki i braku opóźnień; wskazane nadanie nowego numeru linii dla lepszego efektu marketingowego 4. Doły, CKD Obecnie trasa linii 56 z wyjątkiem jednokierunkowego podjazdu na ul. Smutną w całości pokrywa się z trasą linii 60. Autobus jeździ raz na godzinę, jest skrajnie nieatrakcyjny i notuje przypadkowe napełnienia. Postuluje się jego likwidację ze względu na minimalną liczbę pasaŜerów. Jednocześnie jednak moŜna rozwaŜyć powstanie nowej linii, która zapewni jednoczesną obsługę ulic Smutnej i Doły, Os. im. Lumumby i Centrum Kliniczno – Dydaktycznego UM Trasa: skierowanie autobusu trasą: Smutna (PKS) – Doły – Telefoniczna – Tamka – Pomorska (przesiadka w tramwaje 15 i 43) – CKD UM Cel: Obsługa zakładów pracy przy ul. Smutnej, budynków przy Os. im. Lumumby, poprawienie wewnętrznej komunikacji kampusu uniwersyteckiego oraz powiązanie Centrum Kliniczno – Dydaktycznego UM z liniami tramwajowymi Warunki kursowania: wprowadzenie częstotliwości w granicach 10-20 minut, wprowadzenie ruchu równoodstępowego, koordynacja rozkładu z wybraną linią tramwajową (zaleŜnie od częstotliwości); obsługa autobusami niskopojemnymi (dł. 8m) takŜe ze względu na parametry ulic; w zaleŜności od zmian w zakładach pracy moŜliwe skrócenie godzin kursowania (np. do godz. 21.00); dodatkowe przystanki na ul. Tamka przy Styrskiej i Telefonicznej oraz nowa pętla na terenie CKD UM Organizacja przesiadki: przystanki autobusowe na wysokości tramwajowych na ul. Pomorskiej przy Lumumby i Konstytucyjnej, wspólny przystanek z tramwajem na ul. Pomorskiej przy Tamka w kier. zachodnim, przystanek na ul. Tamka przy skrzyŜowaniu z ul. Pomorską w kierunku przeciwnym; Informacja i marketing: wskazanie punktów przesiadkowych, ich specjalne oznakowanie na rozkładach jazdy, wyświetlaczach i schematach, informacje dla pasaŜerów opisujące nowy sposób podróŜowania (ulotki, broszury), podkreślenie znacznego zwiększenia liczby kursów i obsługi nowych obszarów miasta, promocja nowych połączeń, wskazanie na brak opóźnień i wygodne przesiadki; wskazane nadanie nowego numeru linii dla lepszego efektu marketingowego 5. Radogoszcz Wschód Trasa: skierowanie autobusu z pętli Świtezianki ulicami Świtezianki – Sikorskiego – Zgierską (przesiadka w tramwaje 4, 11, 16, 16A, 46, 46A) – Sowińskiego – Łagiewnicka Świtezianki. Cel: zachęta do przesiadki w tramwaje linii 4, 11, 16, 16A, 46, 46A, zlikwidowanie pokaźnych opóźnień. Kursujące ul. Zgierską tramwaje poruszają się po torowisku wydzielonym, dojeŜdŜają do ścisłego centrum, dworca Łódź Fabryczna, kampusu Politechniki Łódzkiej i południowych osiedli Łodzi. Mają przystanki zlokalizowane przy Rynku Bałuckim i CH Manufaktura. Na trasie kursują nowoczesne wagony niskopodłogowe; obsługa pozbawionego komunikacji publicznej osiedla przy ul. Sowińskiego Warunki kursowania: podniesienie częstotliwości linii 59 do 5 lub 6 minut, wprowadzenie ruchu równoodstępowego, wstępna koordynacja rozkładu z liniami tramwajowymi, dodatkowe przystanki Sowińskiego – Leszczynowa i Sowińskiego - Folwarczna Organizacja przesiadki: zatrzymanie autobusu na ul. Zgierskiej z wykorzystaniem istniejących platform przystanków tramwajowych przy ul. Przedwiośnie oraz Pl. Pamięci Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi - 52 - Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi Narodowej gwarantujące bezpieczną przesiadkę w obrębie jednego przystanku w obu kierunkach jazdy; nowe przystanki mogą nieznacznie wpływać na płynność ruchu samochodowego, ale jednocześnie pozwolą na usunięcie autobusów z ul. Zachodniej, wykonywania niebezpiecznych manewrów przy przystanku Zachodnia/Legionów i blokowania przez autobus skrętu z Zachodniej w ul. Legionów co podniesie płynność ruchu na newralgicznym odcinku ul. Zachodniej Informacja i marketing: wskazanie punktów przesiadkowych i ich specjalne oznakowanie na rozkładach jazdy, wyświetlaczach i schematach, informacje dla pasaŜerów opisujące nowy sposób podróŜowania (ulotki, broszury), podkreślenie radykalnego zwiększenia liczby kursów i kursowania z częstotliwością gwarantującą pełną dostępność autobusu, pokreślenie, iŜ nowa trasa jest gwarancją punktualności i regularności kursowania, a tramwaj poruszający się wydzielonym torowiskiem przewiezie pasaŜerów szybciej niŜ autobus; wskazane nadanie nowego numeru linii dla lepszego efektu marketingowego Szacunkowe wyliczenia dotyczące zmian liczby wykonywanych wozokilometrów w poszczególnych rozwiązaniach zawiera załącznik. Docelowo naleŜy w perspektywie średnioterminowej przygotować reformę układu linii autobusowych i tramwajowych rozszerzającą zakres linii dowozowych do tramwaju, wzmacniającą rolę komunikacji szynowej w strukturze przewozów. Celem reformy jest znaczące zwieszenie liczby pasaŜerów transportu publicznego oraz jego udziału w strukturze modalnej przemieszczeń na terenie miasta. Reformie towarzyszyć winna budowa sieci zintegrowanych, intermodalnych przystanków przesiadkowych gwarantujących wygodę i skuteczność przesiadki. Reforma winna uwzględniać plany inwestycyjne na terenie miasta, w szczególności budowę kolei aglomeracyjnej i przebudowę łódzkiego węzła kolejowego. Reforma winna takŜe zawierać wskazania inwestycyjne w zakresie uzupełnienia i poprawy funkcjonalności istniejącej infrastruktury, form integracji transportu indywidualnego i zbiorowego (tzw. park&ride, bike&ride) a takŜe wskazania co do organizacji ruchu nadającej priorytet komunikacji publicznej. Dodatkowo naleŜy zadbać o zwiększenie wpływów z biletów. W tym celu naleŜy dąŜyć do ograniczenia liczby pasaŜerów niepłacących za przejazd i zwiększania łącznej liczby pasaŜerów. NaleŜy dąŜyć do skonstruowania atrakcyjniejszej taryfy opłat i zwiększenia punktów sprzedaŜy biletów, zwłaszcza dostępnych poza godzinami szczytu, w szczególności naleŜy dąŜyć do instalacji automatów do sprzedaŜy biletów w pojazdach lub na przystankach. Za zasadne strona społeczna uwaŜa takŜe wprowadzenie na wybranych liniach zasady wsiadania do autobusu przednimi drzwiami i obowiązku okazania kierowcy waŜnego biletu. PilotaŜowo projekt moŜna wdroŜyć na liniach o niskim obłoŜeniu tj.:54, 63, 66, 67, 68, 71, 90, 91, 92, 93, 97. Jednocześnie strona społeczna dziękując za zaproszenie do dyskusji wyraŜa dalszą chęć współpracy i udzielenia wszelkiej moŜliwej pomocy przy organizacji i wdroŜeniu zmian poprawiających efektywność transportu na terenie miasta. Z powaŜaniem W imieniu strony społecznej i stowarzyszenia IPT Tomasz BuŜałek Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi - 53 - Raport końcowy z prac zespołów ds. poprawy funkcjonowania lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi - 54 -