Sprawdziany międzylaboratoryjne prowadzone w roku 2011 przez

diagnostyka laboratoryjna Journal of Laboratory Diagnostics
2012 • Volume 48 • Number 2 • 127-152
Kontrola jakości • Quality Control
Sprawdziany międzylaboratoryjne prowadzone w roku
2011 przez Centralny Ośrodek Badań Jakości
w Diagnostyce Laboratoryjnej
Interlaboratory EQA programmes realised in 2011 by Centre for
Quality Assessment in Laboratory Medicine
Andrzej M. Brzeziński, Barbara Przybył-Hac
Centralny Ośrodek Badań Jakości w Diagnostyce Laboratoryjnej, Łódź
Streszczenie
Centralny Ośrodek Badań Jakości w Diagnostyce Laboratoryjnej prowadził w 2011r. osiem programów międzylaboratoryjnych
i zorganizował 28 różnych sprawdzianów dla 250-1700 uczestników. W ciągu roku opracowano ponad 800 tys. wyników
kontrolnych, wśród nich ponad 250 tys. wyników powszechnego programu chemicznego i ponad 300 tys. wyników programu hematologicznego. Ponieważ każdy wynik kontrolny powiązany jest z dodatkowymi co najmniej 10 informacjami, tworzy
to ogromną bazę 8-10 milionów danych rocznie, zarządzanie i archiwizacja której stwarza poważne problemy logistyczne
i techniczne. Bardzo efektywnie następuje modernizacja wykorzystywanego wyposażenia, głównie analizatorów chemicznych
i immunochemicznych analizatorami firm Roche i Siemens oraz analizatorów hematologicznych aparatami firm Sysmex i ABX
Horiba. Równolegle poprawia się jakość oznaczeń kontrolnych – ponieważ przyjęte dopuszczalne granice błędu są rygorystycznie wąskie, osiągana jest poprawność tylko 92-95% ocenianych wyników. Niewątpliwe trudności powoduje występująca
czasem bimodalność ocenianych zbiorów, spotykana w wypadku kilku odczynników tego samego producenta dla określonych
oznaczeń, zmianą producenta odczynników dla określonego analizatora albo wprowadzane udoskonalenia metod czy aparatury nie wykorzystywane przez użytkowników programów. Niestety uległ zahamowaniu proces elektronicznego przekazu
danych między uczestnikami, a organizatorami sprawdzianów z powodu wprowadzonej blokady etatów, uniemożliwiającej
zatrudnienie drugiego informatyka. W programach w których taka forma łączności została wprowadzona, czas między wykonaniem oznaczeń kontrolnych a otrzymaniem ocen uzyskanych wyników uległ kilkukrotnemu skróceniu.
Summary
Polish Centre for Quality Assessment in Laboratory Medicine realised during year 2012 eight various EQA programmes and
organised 28 different surveys for 250-1700 users. During the year more than 800 000 control results were evaluated, among
them over 250 thousands results in general chemistry programme (27 constituents, our surveys a year with two different samples each) and over 300 thousands for basic haematological programme. As each control result is connected with at least 8-10
additional information, it creates a countless number of 8-10 millions of datas per year – the management and archiving of
such huge amount of information creates a serious logistic and technical question. Very impressive is efficient modernisation,
mainly chemical and immunochemical analysers from Roche and Siemens as well as haematological analysers from Sysmex
and Horiba. The quality of control results increase too – as the allowable error limits are rather narrow, the percentage of acceptable control results only 92-95 per cent are archived. Besides technical also essential progress is observed – N-terminal
atrial natriuretic peptide is very spectacular example (2008 – 32, 2009 – 60, 2010 – 97, 2011 – 109 labs). Some problems are
created with bimodal distribution of results, connected from time to time with different reagents for the same method and analyser, with change the producer of reagents, with introducing new improvement of method or equipment or contrary to the producers rules of exploitation of analysers. Unfortunately extremely useful process of electronic connection between programme
users and organisers has stopped, as the Centre cannot obtain the possibility to employ an additional professional worker. For
programmes in which such improvement has been realised the time between estimation of control samples and obtainment of
results appreciation has been shortened several times.
127
Sprawdziany międzylaboratoryjne prowadzone w roku 2011 przez Centralny Ośrodek Badań Jakości w Diagnostyce ...
Słowa kluczowe:sprawdziany międzylaboratoryjne, ocena wyników kontrolnych, rozkład wyników kontrolnych, elektroniczny
przekaz danych
Key words:interlaboratory surveys, evaluation of control results, distribution of control results, electronic data transfer
128