Probl Zarz 4-08.indd - Problemy Zarządzania

Problemy zarządzania, 4/2008 (22): 9 – 44
ISSN 1644-9584, © Wydział Zarządzania UW
Uwspółcześnione funkcje menedżerskie
Maria Holstein-Beck
W artykule poddaję pod dyskusję przemiany formy i treści klasycznych
funkcji menedżerskich autorstwa Henri’ego Fayola (1841–1925). W ciągu stu
lat jego formuła stała się – jak sądzę – rdzeniem, wokół którego rozwija się
i doskonali nauka zarządzania organizacjami i kierowania ludźmi. Funkcje
menedżerskie stanowiły jeden z przedmiotów wykładanych przeze mnie w Szkole
Wyższej im. Pawła Włodkowica w Płocku (1996–2001) oraz w Wyższej Szkole
Przedsiębiorczości i Zarządzania im. Leona Koźmińskiego w Warszawie
(2001–2005) na studiach licencjackich, magisterskich i podyplomowych. Ponad
półtora tysiąca studentek i studentów pracujących opisało w pracach egzaminacyjnych sposoby realizowania jednej z pięciu funkcji w ich firmach. Do
analizy materiału wybrałam 576 opisów według klucza: / wielkość i cechy
firmy / funkcja menedżerska i sposób jej realizacji w danej firmie / ocena za
pracę 4,0; 4,5; 5,0/. Badania te, choć nie były reprezentatywne w sensie statystycznym, potwierdzały obserwowaną i doświadczaną osobiście przepaść pomiędzy wykładaną i prezentowaną w literaturze przedmiotu teorią a opisaną przez
kolejne roczniki studentów (kobiet i mężczyzn) doświadczaną codziennie praktyką organizacji i zarządzania w ich firmach.
1. Wstęp
Henri Fayol (1841–1925), pracując na stanowiskach kierowniczych w górniczym przemyśle francuskim, prowadził badania nad objaśnieniem i usystematyzowaniem wiedzy o administrowaniu przedsiębiorstwem, wyniki
zawarł w: Administration Industrielle et General (1916). Jako jeden z pierwszych zauważył, że bycie menedżerem nie jest uwarunkowane predyspozycjami dziedzicznymi, ani szczególnymi cechami osobowościowymi, lecz
uczeniem się administrowania przedsiębiorstwem, organizowania i kierowania ludźmi. Wśród wielu cennych reguł i zasad wyróżnił pięć podstawowych funkcji menedżerskich: 1) przewidywanie; 2) organizowanie; 3) rozkazywanie; 4) koordynowanie; 5) kontrolowanie. H. Fayol podkreślał, że
jego reguły i zasady nie są ani absolutne, ani sztywne, więc powinny być
dostosowywane do aktualnej sytuacji, byle inteligentnie i z umiarem. Wierzył, że jego dorobek naukowy utoruje drogę dalszemu postępowi. W największym skrócie omawiam główne założenia teoretyczne każdej funkcji
oraz próby zastosowania jej w praktyce.
4/2008 (22)
9