Historia Chodzieży

www.chodziez.pl
Wygenerowano: 2016-10-13/04:31:18
Historia Chodzieży
21.06.2010
Najstarsze ślady osadnictwa, jakie odnaleziono w Chodzieży, datuje się na około 2000 lat p.n.e. Z tego
okresu pochodzi kurhan ziemny zlokalizowany przy dzisiejszej ulicy Słonecznej.
Niecałe pół tysiąca lat później, mikroregion chodzieski opanowała ludność tak zwanej kultury
łużyckiej, której obecność utrzymywała się tu przez niemal dziesięć wieków. Jedno z cmentarzysk tej
grupy etnicznej zostało odkryte przy dawnej ulicy Rzeźnickiej w latach 1904-1914.
We wczesnym średniowieczu osada o powierzchni 0,4 ha mieściła się na jednym ze stoków, na
południowym brzegu Jeziora Miejskiego. Osada egzystowała prawdopodobnie w stuleciach od VIII do
XI.
Pierwsza wzmianka pisana o Chodzieży pochodzi z 1403 roku. Nazwa „Chodzies” pojawia się w
związku z imieniem plebana miejscowego kościoła parafialnego. Jednak zdaniem badaczy początków
osady, z której bezpośrednio wywodzi się nasze miasto, należy szukać już co najmniej w XIII wieku.
Według naukowców wówczas powstał tu pierwszy kościół parafialny.
Wieś Chodzież rozwijała się dynamicznie przy ważnym ówczesnym szlaku handlowym – z Gniezna do
Ujścia.
Lokacja miasta na prawie magdeburskim odbyła się 3 marca 1434 roku. Prawa miejskie otrzymał z ręki
króla Władysława Jagiełły ówczesny właściciel Chodzieży – Trojan z Łekna z rodu Pałuków. Miasto
otrzymało również przywilej organizowania cotygodniowego targu i – raz do roku – jarmarku.
Prywatne miasto
Pierwszymi właścicielami Miasta Chodzieży byli członkowie rodu Pałuków. Po nich władanie nad
Chodzieżą przypadło rodzinie Potulickich. W okresie ich rządów przywilej lokacyjny Chodzieży został
potwierdzony przez króla Zygmunta Starego, który zezwolił miastu na organizowanie dwóch
jarmarków każdego roku.
W roku 1648 Piotr Potulicki postanowił wyzbyć się Chodzieży i odsprzedał ją rodzinie Grudzińskich
herbu „Grzymała”, który stał się pierwowzorem dla późniejszego herbu miasta. Grudzińscy byli
właścicielami Chodzieży aż do połowy XIXw.
Początki przemysłu
Przełomem gospodarczym dla Chodzieży był rok 1656, kiedy na zaproszenie Grudzińskich, w mieście
osiedlili się niemieccy tkacze, przybywający ze spalonego wówczas Leszna.
Ich domostwa stały się zaczątkiem „Nowego Miasta” usytuowanego na północ od Rynku (dzisiaj ulica
Kościuszki).
W początkach XVIII wieku do Chodzieży dotarła druga fala imigrantów, głównie sukienników, którzy
Wykonanie: CONCEPT Intermedia www.concept.net.pl
Strona 1/3
www.chodziez.pl
Wygenerowano: 2016-10-13/04:31:18
po okresie dżumy szalejącej w Wielkopolsce w latach 1709-1710, znaleźli schronienie właśnie na
chodzieskim Nowym Mieście. Zwarta zabudowa rzemieślnicza, jaką rozwijali utworzyła z czasem
„przemysłowe” osiedle tkaczy.
Rewolucja przemysłowa rozpoczęła się w Chodzieży w roku 1805, kiedy miejscowi sukiennicy
sprowadzili z Berlina pierwszą maszynę do tkania i czesania sukna.
Od miasta włókienników przez miasto porcelany do miasta turystyki
Po pierwszym rozbiorze Polski, w 1773 roku, Chodzież znalazła się w granicach państwa pruskiego. W
obrębie Prus miasto pozostało również po utworzeniu Królestwa Kongresowego. Taka przynależność
spowodowała niekorzystną sytuację ekonomiczną, w związku z którą chodziescy tkacze stopniowo
emigrowali w rejon Łodzi.
W latach 1848-1886 właścicielem Chodzieży był Otto Koenigsmarck, który zapisał się tym w historii
miasta, że sprzedał chodzieski zamek dwom niemieckim kupcom – Ludwikowi Schnorrowi i
Hermanowi Mullerowi z Frankfurtu nad Odrą.
Nowi posiadacze zamku Grudzińskich wybudowali w jego obrębie fabrykę fajansu. Odtąd – to jest od
roku 1855 – rozwój Chodzieży był ściśle skorelowany z produkcją ceramiczną.
Proces rozwoju nabrał tempa wraz z uruchomieniem linii kolejowej Poznań-Chodzież-Piła w roku
1878. W dziewiętnaście lat później otwarto w mieście fabrykę porcelany.
Chodzież powróciła do Polski w wyniku działań zbrojnych Powstania Wielkopolskiego w roku 1920 –
po 140 latach pruskiej niewoli. Stopniowo zaczęło się przejmowanie mienia z rąk niemieckich.
Fabryka fajansu została odkupiona przez Stanisława Mańczaka w roku 1921 od koncernu „Annaburger
Steinguttfabrik.” Od tego czasu, poza okresem załamania w latach 1932 -1936, fabryka notowała stały
wzrost zarówno zatrudnienia, jak i produkcji.
Swój najlepszy okres chodzieska ceramika przeżywała w latach 70' ubiegłego stulecia. Działające
wówczas trzy państwowe zakłady Porcelany i Porcelitu zatrudniały blisko szóstą część mieszkańców
miasta, które w tym okresie zdobyło tytuł Krajowego Mistrza Gospodarności i dwukrotnie tytuł
wicemistrzowski.
XXI wieku nie dotrwał zakład porcelitu. Fabryki porcelany sprywatyzowano, w wyniku czego w
Chodzieży działają obecnie dwa duże zakłady produkujące ceramikę – Porcelana Chodzież S.A. i
Stamar S.A. Obydwa należą do największych przedsiębiorstw przemysłowych miasta.
Nowe stulecie rozpoczyna się dla Chodzieży, jako era turystyki. Właśnie na tę dziedzinę gospodarki
stawia uchwalona przez Radę Miejską „Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego...”
Władze miasta współpracują z prywatnymi przedsiębiorcami i wspólnie przeprowadzają inwestycje
wykorzystujące wielki potencjał turystyczno-rekreacyjny Chodzieży. Piękno okolicy oraz doskonałe
warunki do uprawiania narciarstwa (Góra Talerz to najdłuższy stok pomiędzy Bałtykiem, a
Karkonoszami, liczący około 600m), żeglarstwa, turystyki rowerowej i pieszej, wspierane są dbałością
o ekologię. Miasto posiada nowoczesna oczyszczalnię ścieków, stację uzdatniania wody i
scentralizowany system grzewczy, którego kotłownia zaopatrzona jest w wysokiej klasy filtry.
Wykonanie: CONCEPT Intermedia www.concept.net.pl
Strona 2/3
www.chodziez.pl
Wygenerowano: 2016-10-13/04:31:18
Amatorów starej fotografii oraz wszystkich zainteresowanych wyglądem naszego miasta sprzed
dziesięcioleci zapraszamy do obejrzenia galerii "Chodzież sprzed 100 lat"
Ciekawy zbiór starych zdjeć Chodzieży znajduje się również na stronie internetowej Łazienek
Chodzieskich
www.lazienkichodzieskie.pl
Wykonanie: CONCEPT Intermedia www.concept.net.pl
Strona 3/3