Zielona Góra, 2014 - (BIP) Regionalnej Izby Obrachunkowej w
Transkrypt
Zielona Góra, 2014 - (BIP) Regionalnej Izby Obrachunkowej w
Regionalna Izba Obrachunkowa w Zielonej Górze 65-261 Zielona Góra, ul. Chmielna 13; tel. 68 329 19 00; fax: 68 329 19 03 www.zielonagora.rio.gov.pl e-mail: [email protected] Zielona Góra, 2014.11.20 RIO.I.092.35.2014 Pani Helena Sagasz Burmistrz Miasta i Gminy Jasień WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Regionalna Izba Obrachunkowa w Zielonej Górze, działając na podstawie art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r. poz. 1113 z późn. zm.), przeprowadziła w dniach od 5 sierpnia 2014 r. do 9 października 2014 r. kontrolę problemową w zakresie zadłużenia Gminy Jasień za lata 2011-2014. Wyniki kontroli omówiono i podpisano protokół w dniu 9 października 2014 r. Zakresem kontroli objęto poziom zadłużenia jednostki samorządu terytorialnego i jego zmiany w latach 2011 - 2014, prawidłowość zaciągania zobowiązań przez Gminę Jasień, zobowiązania wymagalne, rzetelność danych prezentowanych w zakresie zadłużenia Gminy, przestrzeganie wskaźników zadłużenia i spłaty zobowiązań, przestrzeganie reguły wyrażonej w art. 242 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych, ewidencję księgową kredytów, pożyczek, papierów wartościowych, poręczeń i gwarancji oraz kontrolę zarządczą. W związku z przeprowadzoną kontrolą, zgodnie z art. 9 ust. 2 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych, przekazuję Pani Burmistrz niniejsze wystąpienie pokontrolne. W zakresie prawidłowości zaciągania zobowiązań kontrolujące stwierdziły, że w dniu 21 maja 2013 r. zostały podpisane dwie umowy poręczenia, na mocy których Gmina jako poręczyciel poręczyła spłatę pożyczek wraz z oprocentowaniem zaciągniętych przez Zakład Komunalny Sp. z o.o. w Jasieniu w Wojewódzkim Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Zielonej Górze z przeznaczeniem na dofinasowanie realizacji zadania „Rozbudowa kanalizacji sanitarnej w m. Jasień obejmująca ul. Lubską, Mickiewicza, Rolniczą, Akacjową, Letnią, Brzozową, Brukową i Konopnickiej.” Z treści umów wynikało, że poręczenia obejmowały spłaty pożyczek w łącznej wysokości 1. 594.982,04 zł wraz z oprocentowaniem oraz z innymi zobowiązaniami wynikającymi z umów pożyczek. W uchwale Nr XXIV/233/13 z dnia 2 maja 2013 r. w sprawie zmian w budżecie Gminy, Rada Miejska w Jasieniu określiła łączną (maksymalną) kwotę udzielonych poręczeń i gwarancji do wysokości 1.594.982,04 zł. Uchwała ta nie określała zatem poręczenia kwot oprocentowania wynikających z umów pożyczek. Zgodnie z zawartymi umowami pożyczek oprocentowanie jest zmienne, zależne od stopy redyskonta weksli wynosi 0,5 stopy redyskonta weksli i nie mniej niż 2% w stosunku rocznym. Termin zapłaty odsetek ustalono na 25 dzień każdego miesiąca za miesiąc poprzedni. W okresie pomiędzy datą wpływu pierwszej transzy pożyczki a datą spłaty pierwszej raty pożyczki, oprocentowanie jest wyższe od stopy bazowej o 0,2 s.r.w. Kontrolujące przyjmując minimalne oprocentowanie 2% w stosunku rocznym ustaliły, że poręczona kwota oprocentowania pożyczek powinna przykładowo wynosić w 2013 r -7.953,06 zł, w 2014 r. – 15.061,11 zł, 2015 r. -7.641,06. Wartości udzielonych poręczeń z tytułu zabezpieczenia spłat pożyczek wraz z oprocentowaniem oraz z innymi zobowiązaniami wynikającymi z umów pożyczek przekraczają kwotę określoną przez organ stanowiący w uchwale budżetowej, co stanowi naruszenie art. 94 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r. poz. 885 z późn. zm.). Osobą odpowiedzialną za powyższą nieprawidłowość jest Burmistrz. Przyczyną nieprawidłowości była błędna interpretacja przepisów prawa. Gmina udzielając poręczeń Zakładowi Komunalnemu Sp. z o.o. w Jasieniu nie uwzględniła ograniczeń wynikających z art. 94 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. W zawartych umowach poręczenia nie określono do jakiej kwoty Gmina będzie odpowiadać za zobowiązania dłużnika oraz nie zawarto w nich terminu określającego, do kiedy Gmina będzie odpowiadać za te zobowiązania. Jak wynika z art. 94 ust. 2 ustawy o finansach publicznych poręczenia i gwarancje są terminowe i udzielane do określonej kwoty. Odpowiedzialna za powyższą nieprawidłowość Burmistrz 2 wyjaśniła, że umowy przygotowane były przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Zielonej Górze i nie wzięto pod uwagę możliwości, że mogą one nie spełnić wymogów prawnych. Kontrola wydatków Gminy z tytułu udzielonych poręczeń, w tym zgodności ze stanem faktycznym założeń przyjętych w uchwale Nr XXXI/233/13 Rady Miejskiej w Jasieniu z dnia 2 maja 2013 r. w sprawie zmian w budżecie Gminy oraz w uchwale Nr XXXI/292/13 Rady Miejskiej w Jasieniu z dnia 27 grudnia 2013 r. w sprawie uchwalenia uchwały budżetowej Gminy Jasień na rok 2014 wykazała, że: w planie wydatków budżetu Gminy Jasień na 2013 r. nie ujęto wydatków z tytułu udzielonych poręczeń, przypadających do spłaty w tym roku; w planie wydatków budżetu Gminy Jasień na 2014 r wydatki z tytułu poręczenia zostały zaniżone w stosunku do zawartych umów o kwotę 1.201.322,11 zł. Powyższe stanowi naruszenie art. 212 ust. 1 pkt 7 w zw. z art. 233 pkt 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych. Z wyjaśnień Burmistrza wynika, że przyczyną powyższych nieprawidłowości była informacja o otrzymaniu przez Zakład Komunalny Sp. z o.o. w Jasieniu refundacji na spłatę poręczonej pożyczki oraz błędna interpretacja przepisów prawa. Wyjaśnienia nie zmieniają ustaleń kontroli. Na dzień podjęcia uchwały Nr XXXI/292/13 Rady Miejskiej w Jasieniu w sprawie uchwalenia budżetu Gminy Jasień na rok 2014 tj. 27 grudnia 2013 r. Zakład Komunalny Sp. z o.o. w Jasieniu posiadał zobowiązania z tytułu pożyczki, zaciągniętej w WFOŚiGW w Zielonej Górze na mocy umowy Nr 2013/OW-po/008/P z aneksami. Zgodnie z aneksem nr 1 do ww. umowy, zawartym w dniu 16 października 2013 r. spłata pełnej kwoty pożyczki nastąpić miała w terminie 7 dni od dnia otrzymania środków finansowych z PROW na konto Funduszu (…), lecz nie później niż do dnia 31 marca 2014 r. W związku z tym w uchwale budżetowej należało określić, stosownie do art. 212 ust. 1 pkt 7 ustawy o finansach publicznych, kwotę potencjalnych wydatków z tytułu poręczonej pożyczki wraz z należnymi odsetkami, zgodnie z zawartą umową. Kwota ta powinna być ujęta w planie wydatków budżetu do dnia spłaty poręczonej pożyczki. Podobnie w przypadku wieloletniej prognozy finansowej uchwalonej uchwałą Nr XXXI/291/13 Rady Miejskiej w Jasieniu z dnia 27 grudnia 2013 r. w sprawie uchwalenia Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Jasień na lata 2014-2022 kontrola wykazała, że wydatki z tytułu udzielonych poręczeń i gwarancji na rok 2014 zostały zaniżone w stosunku do zawartych umów o 5.086,11 zł, a wydatki z tego tytułu przyjęte na rok 2015 3 zostały zaniżone w stosunku do zawartych umów o 7.076,70 zł. Z wyjaśnień Burmistrza wynika, że przyczyną powyższej nieprawidłowości była błędna interpretacja przepisów prawa. W sprawozdaniu łącznym Rb-Z wg stanu na koniec IV kwartału 2013 r. wykazane zostały nieprawidłowe dane w zakresie udzielonych poręczeń, tj. nie wykazano kwoty zobowiązań w wierszu F3 „wartość poręczeń i gwarancji udzielonych w okresie sprawozdawczym” tego sprawozdania. Doprowadziło to do naruszenia przepisów § 4 ust. 2 pkt 3 Instrukcji sporządzania sprawozdań, stanowiącej załącznik Nr 9 do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (Dz. U. z 2010 r., Nr 43, poz. 247 z późn. zm.), z których wynika, że w wierszu F3 wykazuje się wartość nominalną poręczeń i gwarancji udzielonych w okresie sprawozdawczym, tj. od początku roku budżetowego do końca okresu sprawozdawczego, obejmującą łączną wysokość należności głównej oraz należności ubocznych, poręczonych lub gwarantowanych. Odpowiedzialna za powyższą nieprawidłowość Burmistrz wyjaśniła, iż przyczyną była błędna interpretacja przepisów prawa. Kontrola wykazała, że zakładowy plan kont Urzędu Miejskiego nie zapewnia możliwości sporządzenia sprawozdań budżetowych Rb-28S w zakresie zobowiązań wymagalnych, co narusza § 15 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 5 lipca 2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów samorządowych oraz państwowych jednostek zakładów jednostek samorządu budżetowych, budżetowych terytorialnego, państwowych mających jednostek budżetowych, funduszy siedzibę poza celowych granicami Rzeczypospolitej Polskiej (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r. poz. 289) oraz art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r. poz. 330 z późn. zm.). Obowiązek sporządzenia sprawozdań jednostkowych Rb-28S w zakresie zobowiązań wymagalnych wynika z § 6 ust. 1 pkt 1 oraz § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (Dz. U. z 2014 r. poz. 119) oraz § 9 ust. 2 pkt 5 Instrukcji sporządzania sprawozdań budżetowych w zakresie budżetów jednostek samorządu terytorialnego, stanowiącej załącznik nr 39 do tego rozporządzenia. Za powyższą nieprawidłowość odpowiada Skarbnik. Z wyjaśnień Skarbnika wynika, że program w którym prowadzona jest ewidencja księgowa działa w sposób nieprawidłowy w zakresie zobowiązań wymagalnych, a dotychczasowe działania podejmowane przez administratora systemu nie przyniosły 4 rozwiązania problemu, w związku z czym Gmina wspomaga się ręcznie sporządzanymi zestawieniami zobowiązań wymagalnych, które wykorzystuje przy sporządzaniu sprawozdawczości. Kontroli poddano dane odnoszące się do zachowania wskaźników, o których mowa w art. 169 ust. 1 oraz w art. 170 ust. 1 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2005 r. Nr 249, poz. 2104 z późn. zm.) w zakresie prognozowanej łącznej kwoty długu oraz planowanych spłat zobowiązań z tytułu zaciągniętych kredytów i pożyczek. W uchwale Nr XXI/197/12 Rady Miejskiej w Jasieniu z dnia 27 grudnia 2012 r. w sprawie uchwalenia Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Jasień na lata 2013 – 2024 nie wykazano kwoty długu podlegającej wyłączeniu przy ustalaniu wskaźnika zadłużenia, wynikającego z art. 170 ust. 3 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych, z tytułu realizacji zadania pn. „Budowa oczyszczalni ścieków dla Aglomeracji Jasień wraz z budową kolektora kanalizacji sanitarnej od ul. XX-lecia do nowo projektowanej oczyszczalni ścieków przy ul. Zielonogórskiej” w ramach Lubuskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013. W toku kontroli ustalono, że kwota podlegająca wyłączeniu przy ustalaniu wskaźnika zadłużenia w I, II i III kwartale 2013 r. powinna wynosić odpowiednio 893.105,90 zł, 865.196,90 zł oraz 837.287,90 zł. W powyższej uchwale również ustalono nieprawidłowo kwotę wyłączenia ze wskaźnika spłat zobowiązań, wynikającego z art. 169 ust. 3, w wysokości 280.864 zł, zamiast 392.500 zł. Zaniżenie kwoty długu podlegającej wyłączeniu z art. 169 ust. 3 oraz art. 170 ust. 3 ww. ustawy nie wpłynęło na zachowanie powyższych wskaźników w 2013 r. Burmistrz wyjaśniła, że powyższe nieprawidłowości wynikały z błędnej interpretacji przepisów prawa. Z ustaleń kontrolujących wynika, że w uchwale budżetowej, wg stanu na dzień 31 grudnia 2013 r. zaplanowano dochody ze sprzedaży składników majątkowych w kwocie 638.700 zł. Przyjęta do planu kwota została wykonana na poziomie 51,01%, pomimo korekty planu, która stanowiła kwotę 325.780,50 zł. W okresie od 1 października do 30 grudnia 2013 r przeprowadzono 16 przetargów na zbycie nieruchomości, z czego tylko 4 zakończyły się wynikiem pozytywnym. Łączna cena sprzedaży osiągnięta w ich wyniku stanowiła 153.350 zł. Zmiana planu dochodów dokonana w trakcie wykonywania budżetu nie zapewniła realnych danych do obliczenia wskaźnika spłaty długu. Z wyjaśnień Burmistrza wynika, że nie dokonywano korekty planu ww. dochodów z uwagi na ogłoszone przetargi. Wyjaśnienia Burmistrza nie zmieniają ustaleń kontroli. Planowana w okresie od dnia 1 października do dnia 31 grudnia 2013 r. sprzedaż nieruchomości nie przyniosła spodziewanych wpływów. Ostatni przetarg przeprowadzono w dniu 23 grudnia 2013 r. 5 i dokonanie zmiany planu w tym zakresie do dnia 31 grudnia 2013 r., pozwoliłoby na rzetelne oszacowanie dochodów ze sprzedaży majątku. Ostatnia zmiana w zakresie budżetu Gminy przez organ stanowiący dokonana została uchwałą nr XXX/281/13 z dnia 19 grudnia 2013 r. Przetargi przeprowadzone po tym dniu dotyczyły nieruchomości, których cena wywoławcza stanowiła jedynie łączną kwotę 142.950 zł. Kontrola prawidłowości planowania rozchodów z tytułu spłat kredytów i pożyczek wykazała, że: w uchwale Nr XXI/198/12 Rady Miejskiej w Jasieniu z dnia 27 grudnia 2012 r. w sprawie uchwalenia budżetu Gminy Jasień na rok 2013, rozchody zostały zawyżone o 1.140 zł w stosunku do kwoty wynikającej z zawartych umów. Wyjaśnień w powyższym zakresie udzieliła Burmistrz, wskazując jako przyczynę nieprawidłowości błędne przeliczenie rat wykorzystanej kwoty kredytu zaciągniętego w 2012 roku; w uchwale Nr XXI/197/12 Rady Miejskiej w Jasieniu z dnia 27 grudnia 2012 r. w sprawie uchwalenia Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Jasień na lata 2013 – 2024, rozchody zostały zaniżone od spłat wynikających z zwartych umów o 306.960 zł. Z wyjaśnień Burmistrz wynika, że w powyższej uchwale wykazano rozchody niezgodnie z zawartymi umowami w celu spełnienia wymogów wynikających z art. 243 ww. ustawy. Jednocześnie podjęto działania zmierzające do zmiany harmonogramów płatności dla kredytów zaciągniętych w 2011 i 2012 roku. Przyjęcie w uchwale Nr XXVIII/271/13 Rady Miejskiej w Jasieniu z dnia 22 października 2013 r. w sprawie zmiany Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Jasień na lata 2013-2024 spłat zaciągniętych kredytów i pożyczki w wysokości wynikającej z zawartych umów, tj. w kwocie 1.014.196 zł, zadecydowało o niezachowaniu relacji, wynikającej z art. 243 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. Gmina podpisała aneksy do ww. umów w grudniu 2013 r., co pozwoliło na spełnienie ww. relacji. Jednocześnie informuję, że w przypadku nieprawidłowości o incydentalnym charakterze lub wyeliminowanych w trakcie kontroli, po udzieleniu stosownego instruktażu, nie formułowano wniosków pokontrolnych, a w pozostałym zakresie kontroli wymienionym we wstępie wystąpienia nie stwierdzono nieprawidłowości. Przedstawiając powyższe uwagi, na podstawie art. 9 ust. 2 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych, wnoszę o: 6 1. Udzielanie poręczeń do wysokości kwoty określonej przez organ stanowiący w uchwale budżetowej, stosownie do art. 94 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r. poz. 885 z późn. zm.). 2. Zawieranie umów poręczenia, które spełniają wymogi art. 94 ust. 2 ustawy o finansach publicznych. 3. Przygotowywanie projektów uchwał budżetu gminy, uwzględniając wielkości planowanych wydatków z tytułu udzielonych poręczeń wynikających z zawartych umów zgodnie z art. 212 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych w zw. z art. 30 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r. poz. 594 z późn. zm.) i art. 233 pkt 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. 4. Zapewnienie w zakładowym planie kont możliwości sporządzenia sprawozdań finansowych, sprawozdań budżetowych lub innych sprawozdań określonych w odrębnych przepisach, zgodnie z § 15 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 5 lipca 2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r. poz. 289), w związku z art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r. poz. 330 z późn. zm.), w szczególności w zakresie zobowiązań wymaganych. 5. Wykazywanie w sprawozdaniu Rb-Z o stanie zobowiązań według tytułów dłużnych oraz poręczeń i gwarancji, zobowiązań w zakresie udzielonych poręczeń zgodnie z § 4 ust. 2 pkt 3 Instrukcji sporządzania sprawozdań, stanowiącej załącznik Nr 9 do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (Dz. U. z 2010 r., Nr 43, poz. 247 z późn. zm.). 6. Określanie w wieloletniej prognozie finansowej danych dotyczących rozchodów w poszczególnych latach z tytułu spłaty kredytów i pożyczek oraz wydatków z tytułu udzielonych poręczeń i gwarancji w sposób zapewniający zgodność dokumentacji ze stanem faktycznym. 7. Podjęcie działań dotyczących zmiany uchwały w sprawie wieloletniej prognozy finansowej polegających na ujęciu w WPF danych dotyczących wydatków z tytułu udzielonych poręczeń i gwarancji w wysokościach wynikających z zawartych umów. 7 8. Dochowanie staranności w realizacji zaplanowanych w WPF wielkości dochodów ze sprzedaży majątku. Zgodnie z art. 9 ust. 3 i 4 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych, do wniosków zawartych w wystąpieniu pokontrolnym przysługuje prawo zgłoszenia zastrzeżenia do Kolegium Izby. Informację o wykonaniu wniosków pokontrolnych lub przyczynach ich niewykonania, proszę przekazać Regionalnej Izbie Obrachunkowej w Zielonej Górze, w terminie 30 dni od dnia otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego. Prezes Izby /-/ Ryszard Zajączkowski Do wiadomości: Rada Miejska w Jasieniu, a/a. 8