Strategia Rozwoju Lokalnego Gminy Chodel

Transkrypt

Strategia Rozwoju Lokalnego Gminy Chodel na lata 2007-2015
Strategia Rozwoju Lokalnego
Gminy Chodel
na lata 2007 – 2015
Agencja Wspierania Inicjatyw Lokalnych Spółka Akcyjna
siedziba wg KRS ul. Wawrzyniaka 10, 60 - 505 Poznań
siedziba Biura, ul. Polska 14, 60 – 595 Poznań
tel./fax. 663 05 80/81
E-mail: [email protected]
www.awil.pl
Spis treści
1.Wstęp ..................................................................................................................................4
2. Aktualna sytuacja społeczno-gospodarcza w Gminie Chodel.............. 9
2.1. Informacje ogólne………………………………………………………………9
2.2. PołoŜenie geograficzne i zasoby przyrodnicze………………………………..11
2.3. Ludność i warunki demograficzne…………………………………………….14
2.4. Gospodarka i rolnictwo………………………………………………………22
2.5. Infrastruktura techniczna……………………………………………………...27
2.5.1. Infrastruktura komunikacyjna………………………………………...27
2.5.2. Infrastruktura ochrony środowiska…………………………………..31
2.5.3. Gaz i energia elektryczna……………………………………………..35
2.5.4. Telefonizacja………………………………………………………….35
2.6. Infrastruktura społeczna………………………………………………………36
2.6.1. Edukacja, sport i kultura……………………………………………...36
2.6.2. Ochrona zdrowia i opieka społeczna………………………………...43
2.7. Walory turystyczne…………………………………………………………...45
3. MoŜliwości budŜetowe gminy……………………………………………..49
4. Programowanie rozwoju lokalnego w kontekście dokumentów
planistyczno - strategicznych…………………………………………………51
5. Kapitał społeczny……………………………………………………………59
5.1. Organizacje pozarządowe…………………………………………………….59
5.2. Aktywność wyborcza………………………………………………………... 60
6. Analiza S.W.O.T……………………………………………………………..62
6.1. Uwarunkowania wewnętrzne................................................................................ 63
2
6.2. Uwarunkowania zewnętrzne ................................................................................. 66
7. Misja i cel generalny Strategii Rozwoju Lokalnego Gminy Chodel na
lata 2007-2015… ………………………………………………………………..67
8. Cele strategiczne i operacyjne Strategii Rozwoju Gminy Chodel na
lata 2007-2015 ..................................................................................................................69
9. WdraŜanie Strategii oraz monitoring realizacji celów....................... 77
9.1. Tworzenie i doskonalenie instrumentów realizacji działań....78
9.2. Monitorowanie realizacji Strategii………………………………79
9.3. Ocena efektywności wdraŜania oraz aktualizacji Strategii.…81
9.4. Aktualizacja dokumentu…………………………………………..82
10. Źródła finansowania zadań………………………………………...83
11. Wieloletni Plan Inwestycyjny……………………………….……………88
12. Działania informacyjne i promocyjne Strategii……………………….91
12.1. Informacja i promocja………………………………………………….91
12.2. Grupy docelowe odbiorców……………………………………………92
12.3. Instrumenty polityki informacyjnej…………………………………...93
13. Podsumowanie……………………………………………………………..95
3
1. Wstęp
Strategia Rozwoju Gminy Chodel jest dokumentem ustanawiającym
ogólne wytyczne i zasady dla współpracy instytucji Unii Europejskiej z Gminą
Chodel. Oparta została na analizie problemów i potencjału Gminy Chodel
prowadzącej
zadania
inwestycyjne,
które
kwalifikują
się
do
współfinansowania przez instrumenty finansowe Unii Europejskiej.
W praktyce uaktualniona strategia stanowi elastyczną podstawę do
systematycznego i zrównowaŜonego rozwoju JST będąc z jednej strony
podsumowaniem dokonań samorządu w ostatnich latach poprzez ukazanie
działań, rozpoczętych procesów inwestycyjnych oraz cyklów przedsięwzięć
i projektów, jak równieŜ wskazanie kontynuacji oraz zupełnie nowych
projektów
wymagających
realizacji
w
perspektywie
nowego
okresu
programowania – lat 2007-2015.
Dokument wskazuje pełny, systematyczny cykl inwestycyjny projektu
oraz przedsięwzięć (grupy projektów rozwiązujących kompleksowo określony
problem na terenie określonej jednostki samorządu terytorialnego).
Strategie rozwoju lokalnego jest dokumentem wymaganym przez
zapisy ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. Strategia jest
podstawowym elementem prowadzenia strategicznej polityki rozwoju gminy
lub powiatu. Określa ona główne kierunki rozwoju, które następnie znajdują
swoje
uszczegółowienie
w
średniookresowych
wieloletnich programach inwestycyjnych.
programach,
w
tym
Strategia rozwoju gminy to proces wyboru długofalowych celów i
ustalanie programów do realizacji zadań. Dokument tego rodzaju jest
świetnym narzędziem do godzenia interesów wojewódzkich z interesami
małych społeczeństw lokalnych, w tym władz samorządowych, regionalnych
przedsiębiorców i mieszkańców gminy. Strategia daje równieŜ szansę na
zwiększenie
wiarygodności
gminy
wobec
partnerów
i
inwestorów
zewnętrznych, a takŜe pozwala na promocję gminy.
Przedstawiony dokument jest aktualizacją Strategii Rozwoju Gminy
Chodel z 2003 roku. Konieczność aktualizacji wynika z istotnych zmian, jakie
zaszły w gminie i w jej otoczeniu w ciągu ostatnich lat.
Strategia rozwoju gminy wskazuje podstawowe cele strategiczne,
planowane do realizacji w załoŜonym okresie oraz sposoby ich wdraŜania.
Niezbędne jest współdziałanie władz samorządowych oraz społeczności
lokalnej dla efektywnej wprowadzenia w Ŝycie przyjętych zapisów. Strategia,
jako dokument podlegający aktualizacji, w pewnych odcinkach czasu ulegać
będzie z pewnością korektom dostosowującym ją do zmieniających się
warunków otoczenia. Korekty te nie będą jednak wykraczać poza zakres
załoŜonych celów strategicznych.
Gmina Chodel ma w latach 2007-2015 do rozwiązania szereg istotnych
problemów. Do najwaŜniejszych naleŜą m.in.: zły stan infrastruktury, brak
inwestorów czy niska dochodowość produkcji rolnej.
Strategia rozwoju
gminy poddaje analizie istniejące problemy oraz proponuje sposoby zmiany
istniejącego stanu rzeczy.
W
celu
wypracowania
metodyki
planowania
strategicznego,
sformułowano cel ogólny oraz cele szczegółowe. Cel strategiczny stanowi
istotny element ładu społecznego, natomiast cele szczegółowe konkretyzują
w/w cel, wyznaczając właściwie zadania do realizacji
5
W dokumencie przedstawiono= opis gminy, analizę mocnych i słabych
stron gminy oraz zewnętrznych szans i zagroŜeń (SWOT), misję gminy, cele
strategiczne, operacyjne oraz część operacyjną. Dokument zamyka część
poświęcona rekomendacjom do wdraŜania strategii.
Podstawowym źródłem informacji słuŜącym do opracowania strategii były
dane
zebrane
na
podstawie
dokumentów
strategicznych,
materiały
otrzymane od pracowników poszczególnych wydziałów Urzędu Gminy oraz
statystyki
prowadzone
przez
Główny
Urząd
Statystyczny
(www.stat.gov.pl/bdr).
Prace nad przygotowaniem Strategii Rozwoju Gminy Chodel podzielone
zostały na 3 etapy:
1)
Budowę strategii rozwoju gminy rozpoczęto od zebrania danych
niezbędnych
do
opracowania
fazy
diagnostycznej
(analizy
obecnego stanu i uwarunkowań rozwoju).
2)
Następnie przystąpiono do zdiagnozowania aktualnej sytuacji
społeczno - gospodarczej gminy.
3)
Wyniki działań z poprzednich etapów porównano z wynikami
prowadzonej równolegle diagnozy obecnego stanu gminy, co z
kolei pozwoliło ustalić priorytetowe kierunki rozwoju gminy, które
nie kolidowały z wynikami diagnozy obecnego stanu gminy, a
równocześnie były akceptowane przez mieszkańców Gminy. W
etapie tym nakreślono główne cele strategiczne.
Dokument obejmuje swoim zasięgiem terytorialnym Gminę Chodel,
która
wchodzi
w
skład
województwa
przedstawiona lokalizacja gminy.
6
lubelskiego.
PoniŜej
została
1. Mapa Województwa Lubelskiego z podziałem na powiaty
Źródło: www.pl.wikipedia.org, Strona internetowa Wikipedii.
7
2. Mapa Powiatu Opole Lubelskie z podziałem na gminy
Źródło: www.opole.lublin.pl, strona internetowa Starostwa Powiatowego w Opolu Lubelskim.
Horyzont czasowy działań został zakreślony na lata 2007-2015. Tak
zdefiniowany czas realizacji został wpisany w ramy czasowe Narodowej
Strategii Spójności. Pozwala to na relatywnie precyzyjne określenie zarówno
harmonogramu realizacji zadań ujętych w Strategii oraz koszt ich realizacji.
Przyjęcie dłuŜszego okresu realizacji mogłoby negatywnie wpłynąć na
dokładność szacunków kosztów finansowych.
Projekty, które zostały uwzględnione w dokumencie w większości mają
charakter zadań wieloletnich, w części ich realizacja uzaleŜniona jest od
pozyskania dofinansowania ze źródeł zewnętrznych, dlatego teŜ uznano, Ŝe
8
optymalnym
okresem
planowania
jest
okres
2007-2015,
zgodny
z programowaniem funduszy strukturalnych.
Strategia
operuje
w
dziedzinach
objętych
kompetencjami
samorządu
wskazując równocześnie podstawowe projekty infrastrukturalne, których
konkretyzacja następuje w Wieloletnim Planie Inwestycyjnym na lata 20072013. NaleŜy zauwaŜyć, Ŝe proponowany zestaw zadań ma bardzo szeroki
charakter – jest on odpowiedzią na sygnalizowane potrzeby mieszkańców
Gminy Chodel.
Zgodnie
z
powyŜszymi
załoŜeniami
Strategia
stanowi
dokument
komplementarny względem WPI, jak równieŜ innych dokumentów będących
obligatoryjnymi w procesie ubiegania się o środki z funduszy strukturalnych
Unii Europejskiej oraz innych źródeł zewnętrznych.
2.
Aktualna sytuacja społeczno-gospodarcza
w Gminie Chodel
2.1. Informacje ogólne
Gmina Chodel jest połoŜona w południowo-wschodniej Polsce. W układzie
administracyjnym
gmina
znajduje
się
w
środkowo-zachodniej
części
województwa Lubelskiego i wschodniej części powiatu Opolskiego w skład
którego wchodzą równieŜ gminy: Józefów n/Wisłą, Karczmiska, Łaziska,
Opole Lubelskie, Poniatowa oraz Wilków.
Obecny kształt i wielkość gminy Chodel został określony uchwałą
Wojewódzkiej Rady Narodowej z 5 grudnia 1972 r. Uchwała ta weszła w Ŝycie
1 stycznia 1973 r. i od tej daty liczy się najnowszą historię gminy.
9
Siedzibą Urzędu Gminy jest Chodel, wieś o największej liczbie
mieszkańców w gminie oraz drugiej pod względem powierzchni.
INFORMACJE O GMINACH POWIATU OPOLE LUBELSKIE
Wyszczególnienie
Powierzchnia
w km2
Gm. Chodel
Gm. Józefów n/Wisłą
Gm. Karczmiska
Gm. Łaziska
Gm. Opole Lubelskie
Gm. Poniatowa
Gm. Wilków
Razem powiat
108,6
141,5
95
106,5
194
84
79,5
809,1
Miejscowości
wiejskie
Ludność
25
34
23
25
48
20
12
187
6 846
7 334
6 110
5 462
18 517
15 653
5 008
64 930
Gmina Chodel obejmuje teren o powierzchni łącznej 10 821 ha, który
jest zamieszkiwany przez 6 877 osób (stan na 5 grudzień 2007 r.). Pod
względem wielkości obszaru oraz liczby ludności gmina Chodel zajmuje
trzecie miejsce w powiecie. Stanowi to 0,4 % powierzchni województwa
lubelskiego i 13,5 % powierzchni powiatu opolskiego.
Na terenie gminy znajduje się 25 wsi (sołectw) i 26 miejscowości:
Sołectwo / wieś
Adelina
Antonówka
Borów
Borów Kol.
Powierzchnia
(km²)
2,47
2,11
3,64
7,31
10
Liczba ludności
131
99
156
223
Sołectwo / wieś
Budzyń
Chodel
Godów
Granice
Grądy
Huta Borów
JeŜów
- Kawęczyn
- Zastawki
KsiąŜ
Lipiny
Majdan Borowski
Osiny
Przytyki
Radlin
Ratoszyn II
Ratoszyn I
Siewalka
Stasin
Świdno
Trzciniec
Zosinek
Razem
Powierzchnia
(km²)
2,55
10,20
7,20
7,91
2,63
1,66
4,53
4,56
Liczba ludności
2,40
1,47
1,70
1,88
1,69
7,57
10,41
9,22
2,91
2,34
4,65
2,67
2,58
108,21
98
1491
452
601
178
52
216
- 60
- 119
57
100
68
181
151
369
639
503
206
82
272
217
156
6877
Źródło: Urząd Gminy Chodel – Karty osobowe mieszkańców (KOM-y) wg stanu na
31.08.2007 r.
2.2. PołoŜenie geograficzne i zasoby przyrodnicze
Gmina usytuowana jest w bliskiej odległości istotnych dla regionu
lubelskiego miejsc:
-
35
25
15
15
10
km
km
km
km
km
na
na
na
na
na
południowy zachód od Lublina,
północ od Kraśnika,
południowy wschód od Opola Lubelskiego,
południowy zachód od BełŜyc,
południe od Poniatowej.
11
Większa
część
obszaru
gminy
połoŜona
jest
w
obrębie
Kotliny
Chodelskiej, będącej mezoregionem WyŜyny Lubelskiej. Północna część
gminy
naleŜy
do
innego
jej
mezoregionu
-
Równiny
BełŜyckiej.
Powierzchnia gminy ma charakter równinny oraz lekko pofałdowany, z
kilkoma kompleksami leśnymi, przecięta doliną rzeki Chodelki. W dolinie
rzeki
utworzony
został
Chodelski
Obszar
Chronionego
Krajobrazu.
Znajdują się tu dziesiątki stawów hodowlanych oraz malowniczo połoŜony
wśród
lasów
zalew
wędkarski. Ciekawe zabytki, atrakcyjne tereny
rekreacyjne z pięknym zalewem i dobra komunikacja stwarzają gminie
szanse na rozwój turystyki. Gmina oferuje zakwaterowanie i wyŜywienie w
gospodarstwach agroturystycznych, moŜliwość udziału w polowaniach na
drobną zwierzynę i wędkowanie nad Chodelką obfitującą w rzadko
spotykane gdzie indziej pstrągi.
12
Mapa: PołoŜenie geograficzne Gminy Chodel
Gmina Chodel od zachodu sąsiaduje z gminami powiatu opolskiego Opolem Lubelskim oraz Poniatową, od wschodu graniczy z dwiema
gminami powiatu lubelskiego tj. BełŜycami i Borzechowem, a od południa
z gminą Urzędów, która naleŜy do powiatu kraśnickiego.
13
Identyfikacja problemów w zakresie uwarunkowań środowiska
geograficznego
- Degradacja środowiska poprzez stosowanie nawozów chemicznych;
- Niewykorzystanie gminnych zasobów zbiorników wodnych;
- Średnia jakość gleb;
- Niska świadomość ekologiczna mieszkańców gminy;
- Średnia jakość wód;
2.3. Ludność i warunki demograficzne
Za
podstawę
opracowania
informacji
przyjęto
dane
demograficzne
dotyczące gminy Chodel z lat 2000 – 2007 takie jak: liczba mieszkańców
ogółem, liczba kobiet, liczba męŜczyzn, ilość urodzeń, ilość zgonów, migracje
ludności – emigracje ludności, imigracje ludności.
Ludność gminy Chodel stanowi 0,3% mieszkańców województwa
lubelskiego i 10,8% mieszkańców powiatu opolskiego. Gmina Chodel liczy
6 877 mieszkańców, w tym 3,432 męŜczyzn i 3,445 kobiet. Na 1kilometr
kwadratowy przypada 63 mieszkańców, a stosunek płci wynosi 100,1 kobiet /
100 męŜczyzn. Przyrost naturalny na 1000 osób wynosi 1%, a współczynnik
dynamiki demograficznej 1,150.
Najwięcej mieszkańców spośród sołectw gminy liczy Chodel (20,4% w
stosunku do ogólnej liczby ludności sołectw), a najmniej Huta Borów
(0,75%). Największą powierzchnię zajmuje Ratoszyn II
(9,6%) – a
najmniejszą Lipiny (1,35%). Chodel to jedyna miejscowość na terenie gminy,
która liczy powyŜej 1000 mieszkańców.
Miejscowości, które mają powyŜej:
- 500 mieszkańców to: Ratoszyn II (639), Granice (601) oraz Ratoszyn I
14
(503);
- 200 mieszkańców: Godów (452), Radlin (369), Świdno (272), Borów
Kol.(223), Siewalka (206), Trzciniec (217) oraz JeŜów (216);
- powyŜej 100 mieszkańców: Osiny (181), Grądy (178), Borów (156),
Zosinek (156), Przytyki (151), Adelina (131) i Zastawki (119);
- poniŜej 100 mieszkańców - Budzyń (98), Lipiny (100), Antonówka (99),
Stasin (82), Majdan Borowski (68), Kawęczyn (60), KsiąŜ (57) i Huta Borów
(52).
Z poniŜszego wykresu wynika, iŜ liczba mieszkańców gminy utrzymuje
się od lat na podobnym poziomie. W ostatnich 10 latach obserwowana jest
negatywna tendencja zwiększania się ujemnego przyrostu naturalnego.
Porównując rok 2000 oraz 2007, moŜna wywnioskować, iŜ przyrost ten
wynosi – 31 osób.
Wykres – Liczba mieszkańców gminy Chodel w latach 2000 – 2007
6920
6912
6900
6877
6880
6860
6836
6840
6820
6800
6780
2000 r.
2004 r.
Źródło: Dane, Urząd Gminy w Chodlu
15
2007 r.
Wykres. Liczba urodzeń i zgonów w gminie Chodel w latach 2002 – 2006
100
94
97
90
83
84
82
78
80
72
74
75
70
81
60
50
2002 r.
2003 r.
2004 r.
URODZENIA
2005 r.
2006 r.
ZGONY
Źródło: Dane GUS
Zaludnienie gminy zmniejsza się z powodu migracji i starzenia się
społeczeństwa. W roku 2006 został odnotowany ujemny przyrost naturalny
(-13) – 81 narodzin (wobec 78 w 2005 roku) i 94 zgony (wobec
74 w
2005 r.). Struktura wieku w gminie wciąŜ jest nieco korzystniejsza od
średniej dla obszarów wiejskich w województwie.
Saldo migracyjne ludności Gminy Chodel wskazuje na spadek liczby
zameldowań na terenie gminy w roku 2006 – 70, w stosunku do roku 2005,
kiedy miało miejsce 92 zameldowania.
W tym samym okresie stosunkowo pozytywnym zjawiskiem jest
zmniejszenie liczby wymeldowań z gminy, których było 75 w 2006 roku, co
stanowi o 22 wymeldowania mniej niŜ w 2005 roku.
16
Wykres. Wskaźnik migracyjny na terenie gminy Chodel w latach 2002 – 2006
100
90
80
70
60
91 92
92
77
66
75
76
74
67
70
50
40
30
20
10
0
2002 r.
2003 r.
2004 r.
WYMELDOWANIA
2005 r.
2006 r.
ZAMELDOWANIA
Źródło: Dane GUS
Średnia gęstość zaludnienia wynosi obecnie 62 osoby / km². Gęstość
zaludnienia w gminie jest mniejsza od średniej krajowej (122 osoby / km² na
koniec 2006 r.) i od średniej dla województwa lubelskiego (87 osób / km2),
a takŜe od średniej dla powiatu opolskiego (79 osób / km2). Przyczyną tego
jest
intensywne
wykorzystywanie
gruntów
do
potrzeb
rolnictwa
przy
jednoczesnym braku większych zakładów przemysłowych. Zaludnienie jest
dosyć nierównomierne. Dominującym skupiskiem jest ośrodek gminny,
liczący wraz z przyległym JeŜowem 1707 mieszkańców.
Stanowi to jedną czwartą ludności gminy. Drugim waŜnym ośrodkiem
osadniczym jest Ratoszyn z Radlinem, które łącznie liczą 1511mieszkańców.
Granice i Godów to drugorzędne ośrodki osadnicze. Poza tym osadnictwo jest
rozproszone w wielu małych i średniej wielkości wsiach.
17
Według danych z roku 2000 w gminie Chodel było 26,0% ludności
w wieku przedprodukcyjnym, 55,4% w wieku produkcyjnym i 18,6% w wieku
poprodukcyjnym (średnia dla obszarów wiejskich w województwie lubelskim
wynosi odpowiednio 25,1%, 54,6% i 20,3%).
Starzenie się ludności gminy dotyczy w większym stopniu kobiet. W wieku
przedprodukcyjnym
i
produkcyjnym
męŜczyźni
stanowią
większość,
odpowiednio 50,7% i 54,3%, liczba kobiet w wieku poprodukcyjnym jest
niemal dwukrotnie większa (64,4%) niŜ męŜczyzn.
Tabela – ludność gminy Chodel wg grup ekonomicznych w latach 2001 – 2006
Rok
2001
Płeć
2002
2003
2004
2005
2006
K
M
K
M
K
M
K
M
K
M
K
M
899
908
869
886
852
893
824
874
811
867
772
837
Ludność - wiek
produkcyjny
1724
2074
1745
2086
1774
2118
1781
2132
1801
2125
1836
2148
Ludność - wiek
poprodukcyjny
792
419
778
420
770
411
769
402
766
402
764
400
Razem
3415
3401
3392
3392
3396
3422
3374
3408
3378
3394
3372
3385
Ludność - wiek
przedprodukcyjny
Jak moŜna zauwaŜyć społeczeństwo Gminy Chodel jest stosunkowo
młode, liczba osób w wieku przedprodukcyjnym wynosi blisko 24% ogólnej
ludności gminy. Społeczność gminy charakteryzuje się wyŜszym wskaźnikiem
18
liczby osób w wieku produkcyjnym (około 59%), co naleŜy tłumaczyć podaŜą
na rynku pracy oraz większymi moŜliwościami rozwijania działalności
gospodarczej na tym obszarze.
Charakterystykę ludności według grup wiekowych na omawianym
obszarze ukazuje poniŜsze zestawienie:
Przedział wiekowy
Liczba osób
0-4
375
5-9
411
10-14
437
15-19
608
20-24
570
25-29
594
30-34
481
35-39
414
40-44
402
45-49
398
50-54
430
55-59
432
60-64
298
65-69
274
PowyŜej 70
753
19
Razem
6877
Źródło: Urząd Gminy Chodel. Stan na dzień 5.12.2007 r.
Analiza przedziałów wiekowych ludności gminy Chodel pozwala na
stwierdzenie, iŜ najliczniej reprezentowaną grupę stanowią osoby w wieku
15-19 lat – 608 osób. Następne w kolejności (wg liczebności przedziału
wiekowego) są grupy wiekowe: 25-29 lat (594 osoby), 20-24 lat (570
osoby), 30-34 lat (481 osoby). Liczebność grupy najstarszej (+70 lat)
wynosiła w roku 2007 - 753 osoby. W ujęciu procentowym osoby w wieku
powyŜej 70 lat stanowią 11 % ogólnej liczby mieszkańców gminy. Taka
sytuacja jest odzwierciedleniem ogólnopolskiego trendu.
Struktura płci przedstawia się nieco inaczej niŜ w innych gminach
powiatu. Gminę Chodel zamieszkuje 3 445 kobiet co stanowi 50 % ogółu
mieszkańców (stan na 5 grudzień 2007 r.). Według danych z 2006 r. powiat
opolski
zamieszkiwało
33 257
kobiet
(31 673
męŜczyzn).
Kobiety
zamieszkujące gminę Chodel stanowią 10,35% kobiet w skali powiatu.
Struktura mieszkańców ze względu na wykształcenie przedstawia się
natomiast następująco:
- wyŜsze – ok. 5% mieszkańców gminy,
- średnie – 25%,
- podstawowe i zawodowe – ok. 70%.
Z danych
podstawowe
z
gminy Chodel wynika, iŜ prawie ¾ mieszkańców posiada
lub
wykształceniem
zawodowe
wyŜszym.
wykształcenie.
Grupa
20
ta
Niewielka
stanowi
jest
zaledwie
liczba
osób
5%
ogółu
mieszkańców gminy.
Tabela. Bezrobocie na terenie Gminy Chodel w latach 2001-2007
Rok
Osoby zatrudnione
Bezrobotni
2001
386
691
2002
384
779
2003
387
736
2004
429
698
2005
424
693
2006
412
669
2007
485
570
Źródło: Dane GUS
Większość mieszkańców gminy zajmuje się rolnictwem, część pracuje
w innych działach gospodarki narodowej. Dość duŜo osób pracuje na własny
rachunek. Liczba osób zarejestrowanych jako bezrobotne wynosi 570 (III
kwartał 2007 r.), w tym 284 kobiet i 286 męŜczyzn. Prawo do zasiłku dla
bezrobotnych posiada 47 osób.
21
Identyfikacja problemów demograficznych
- Ujemny przyrost naturalny;
- Kłopoty związane z moŜliwością podjęcia zatrudnienia przez mieszkańców na
obszarze gminy;
- Migracja mieszkańców do lubelskich miast.;
- Zmniejszający się przyrost naturalny;
- Mały odsetek osób dobrze wykształconych;
- Brak bazy kulturalnej co wpływa na uczestnictwo mieszkańców w Ŝyciu
kulturalnym gminy;
2.4. Gospodarka i rolnictwo
Gmina Chodel jest gminą o typowo rolniczym charakterze. W związku z tym
od
kilku
lat
moŜna
zaobserwować
rozwój
przemysłu
związanego
z przetwórstwem płodów rolnych, owoców i warzyw. Największe moŜliwości
dla inwestorów związane są z przemysłem rolno – spoŜywczym, a głównie
chłodniczym ze względu na obfitą bazę surowcową. Na terenie gminy
funkcjonują dwie chłodnie, które są największymi tego typu zakładami
przetwórczymi oraz największymi pracodawcami.
W Gminie Chodel dobrze rozwinięty jest równieŜ sektor usług, rzemiosła
i drobnej wytwórczości.
Na terenie gminy funkcjonuje 388 podmiotów gospodarczych, z czego 24 to
podmioty sektora publicznego, natomiast 364 sektora prywatnego. Są to
głównie małe firmy o charakterze usługowo – produkcyjnym do których
naleŜą m.in.:
22
1. Zakład Produkcji Ogrodniczej w Granicach (zatrudnia okresowo do 70
osób)
2. Gospodarstwo Ogrodnicze w Osinach ( zatrudnia okresowo do 50 osób)
3. FRUKTOSAD Sp. z o.o. w Ratoszynie II – chłodnia, która zatrudnia stale
96 osób oraz w sezonie dodatkowo 100.
4.Chłodnia FRUKTO – MAJ Sp. z o.o. w Granicach zatrudniająca stale 15
osób oraz sezonowo 300,
5. TRANS-POL Przedsiębiorstwo WielobranŜowe zatrudniające 5 osób
6.
Prywatne
Przedsiębiorstwo Usługowo
Handlowe
w
Chodlu
–
zatrudnia 8 osób,
7. ,,Delikatesy” Anna Raczkowska Rola w Chodlu zatrudniające 4 osoby,
8. Piekarnia Zenon Mirosław w Chodlu – zatrudnia 4 osoby,
9. Apteka ,,J. Stanek” w Chodlu zatrudniające 2 osoby,
10. 21 placówek handlowych funkcjonujących na terenie gminy zatrudnia 45
osób.
oraz instytucje i zakłady publiczne:
1. Urząd Gminy – zatrudnia 18 osób,
2. Zakład Gospodarki Komunalno – Mieszkaniowej – zatrudnia 12 osób,
3. Gminny Ośrodek Kultury w Chodlu zatrudnia 4,
4. Gminna Biblioteka Publiczna w Chodlu zatrudnia 3 osoby,
5. Zespół Szkół w Chodlu – zatrudnia 38 osób,
6. Powiatowy Bank Spółdzielczy Oddział Chodel – zatrudnia 10 osób,
7. Publiczne Gimnazjum w Chodlu zatrudnia 25 osób,
8. Szkoła Podstawowa w Chodlu zatrudnia 28 osób,
9. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Chodlu zatrudnia 5 osób,
10. Urząd Pocztowy w Chodlu zatrudnia 8 osób,
11. Posterunek Energetyczny w Chodlu zatrudnia 4 osoby,
23
12. Niepubliczny Samodzielny Ośrodek Zdrowia w Chodlu zatrudnia 7 osób,
13. Niepubliczny Samodzielny Ośrodek Zdrowia w Ratoszynie zatrudnia 7 osób,
14. Samorządowy Zespół Administracyjny Szkół i Przedszkoli (SZASziP) w
Chodlu zatrudnia 4 osób,
15. Zespół Szkół w Ratoszynie Drugim zatrudnia 28 osób.
Wykres - podmioty gospodarcze działające na terenie gminy Chodel w latach
2003 – 2006
390
385
380
375
370
365
360
355
350
345
340
liczba
podmiotów
gospodarczych
2003
Analizując
2004
liczbę
2005
2006
podmiotów
gospodarczych
zarejestrowanych
w ostatnich 4 latach, moŜna stwierdzić nieznaczny wzrost liczby podmiotów.
W roku 2003 r. na terenie gminy działało 382 podmioty gospodarcze, w 2004
r. – 358, natomiast w 2005 r. było zarejestrowanych 373 podmiotów. W roku
2006 zarejestrowanych i działających na terenie gminy Chodel było 388
podmiotów gospodarczych.
Rozwój przedsiębiorczości na terenie gminy Chodel nie odbiega od
tendencji
charakterystycznych
dla
powiatu
24
opolskiego
i
województwa
lubelskiego.
Wiele
osób
podejmuje
próby
prowadzenia
działalności
gospodarczej, niestety, trudne warunki ekonomiczne, brak rynków zbytu,
wysoka konkurencja - zmuszają je do rezygnacji.
Infrastrukturę finansową na terenie miasta tworzą: Powiatowy Bank
Spółdzielczy w Opolu Lubelskim Oddział Chodel oraz "Fiks" Sp.j. Biuro
Rachunkowe M. Mróz S. Długosz. Podmioty te prowadzą obsługę finansowokredytową jednostek gospodarczych i osób fizycznych.
UŜytki rolne zajmują 8196 ha powierzchni ogólnej gminy. Stanowi to
80 % powierzchni gminy. Lesistość jest mała (1762 ha, wynosi 16,2 %. Jest
dwukrotnie mniejsza od średniej krajowej (28,1%) i znacznie odbiegająca od
średniej wojewódzkiej (22,5%) oraz powiatowej (23,4%).
Gmina wyróŜnia się duŜym udziałem sadów i plantacji owocowych. Dobrze
rozwinięta jest teŜ hodowla zwierząt gospodarskich i pszczelarstwo.
Na obszarze gminy Chodel funkcjonuje 1,739 gospodarstw rolnych, w tym:
- o powierzchni do 5 ha – 1217 tj. 70%;
- o powierzchni od 5 ha – 10 ha – 465 co stanowi 26,7%;
- powyŜej 10 ha – 57 tj. 3,3%.
Prace polowe są zabezpieczane w gospodarstwach przez 805 ciągników.
Średnia powierzchnia gospodarstwa wynosi 5,5 ha. Zasiewy natomiast
zajmują powierzchnię 7405 ha (stan na dzień 31.06.2006 r.).
STRUKTURA ZASIEWÓW
Zasiew
Powierzchnia (ha)
ZboŜa
7405
Ziemniaki
380
Burak cukrowy
160
25
Łąki
251
Sady
580
Maliny
350
Razem
9126
W gminie na ogół występują gleby średniej jakości. Prawie połowa
tutejszych
gleb
zalicza
się
do
IV
klasy
bonitacyjnej.
Grunty
trzech
najwyŜszych klas bonitacyjnych, które są chronione prawem i nie mogą być
wykorzystywane do celów nierolniczych, zajmują łącznie 27,3% powierzchni
uŜytków rolnych. Mniej więcej tyle samo (26,6%) jest gleb najsłabszych,
naleŜących do V i VI klasy.
Wody występujące na obszarze gminy pochodzą z poziomu kredowego
i czwartorzędowego. Większość ujęć czerpie wodę z poziomu kredowego,
tylko
ujęcie
w
JeŜowie
z
czwartorzędowego.
Wody
poziomu
czwartorzędowego są podatne na zanieczyszczenia ze względu na płytkie
występowanie.
Bardzo obfite zasoby pokładu kredowego równieŜ wykazują niezwykłą
podatność na przenikanie zanieczyszczeń z powierzchni ziemi. Mimo to
dotychczas w gminie nie stwierdzono skaŜenia wody pitnej, jej stan sanitarny
jest dobry.
Gmina leŜy w całości w zlewni rzeki Chodelki, prawego dopływu Wisły.
W okolicach Chodla przyjmuje ona dwa lewe dopływy: Chodlik i KoŜuchówkę.
Chodelka jest prawie całkowicie uregulowana. Między Chodlem a JeŜowem,
nie opodal ujścia Chodlika do Chodelki, znajdują się stawy rybne o łącznej
powierzchni 53 ha.
WzdłuŜ doliny Chodelki we wsi Borów znajduje się duŜy zespół źródeł
26
dolinnych. Wypływa z nich woda średniej jakości. Ponadto w gminie
umiejscowione są źródła rzeki KoŜuchówki. W Chodlu został zbudowany
zalew o powierzchni 14,81 ha.
Analiza kondycji
gospodarstw rolnych na terenie Gminy Chodel
wykazuje duŜe ich rozdrobnienie i niską dochodowość prowadzonej produkcji.
Uprawy w gminie Chodel opierają się na roślinach zboŜowych. ZboŜa zajmują
70 % powierzchni zasiewów. W zakresie produkcji zwierzęcej dominuje chów
trzody chlewnej (4066 sztuk) i bydła (284 sztuk).
Identyfikacja problemów w zakresie gospodarki i rolnictwa
- Brak nowych inwestorów;
- Brak zakładów produkcyjnych w gminie;
- Niewykorzystanie terenów inwestycyjnych;
- Niska dochodowość działalności rolniczej;
- Rozdrobniona struktura gospodarstw rolnych;
2.5. Infrastruktura techniczna
2.5.1. Infrastruktura komunikacyjna
Przez Gminę Chodel przebiegają drogi wojewódzkie, powiatowe i
gminne. Długość sieci dróg powiatowych na obszarze gminy wynosi 59,45
km z czego o nawierzchni ulepszonej 49,59 km.
Sieć dróg gminnych wynosi 66,2 km z czego drogi utwardzone stanowią –
29,1 km, a drogi gruntowe – 37,1 km.
27
Przez gminę Chodel przebiegają dwie drogi wojewódzkie:
- Opole – Chodel – Konopnica Nr 747 L, oraz
- Chodel – Kraśnik Nr 833 L.
PoniŜej tabela przedstawiająca drogi na terenie gminy, które
zostały
zmodernizowane w 2006 roku.
DROGI ZMODERNIZOWANE W 2006 ROKU
Nr
Nr drogi
Miejscowość
Zmodernizowany
odcinek (m)
1. 108240 L
Kolonia Borów
314 m
2. 108154 L
Siewalka
400 m
3. 108250 L
Ratoszyn Pierwszy
400 m
4. 108243 L
Godów
350 m
5. 108247
Kolonia Radlin
770 m
6. 108253
Kolonia Godów
600 m
7.
cała Gmina
2 834 m
Razem
28
Numer
drogi
1
2
3
4
2630
2244
2240
2632
L
L
L
L
5
6
7
2633 L
2645 L
2629 L
8
2247 L
9
2248
10 2245 L
11 2631 L
Razem
Nazwa drogi /relacje
Ogółem (km)
Drogi powiatowe
Chodel – Poniatowa
Trzciniec – Zalesie
Osiny – Cuple
Puszno Godowskie –
Antonówka – Godów
Granice – Świdno
Puszno Godowskie – Świdno
Ruda Maciejowska – Lipiny –
Adelina – Trzciniec
Chodel – Borzechów –
Wilkołaz
Chodel – Ratoszyn Borzechów
Ratoszyn – Grądy - Skrzyniec
Ratoszyn – Wierzbica
O
nawierzchni
ulepszonej (km)
8,2
2,73
2,56
3,33
8,2
2,37
2,56
3,33
3,32
4,43
8,04
3,32
2,00
4,1
7,1
7,1
8,6
8,6
6,6
4,55
59,4
5,06
2,95
49,6
4,7
2,9
2,5
1,55
0,4
1,1
1,5
2,4
1,9
9,4
1,67
1,2
1,70
0,15
0,4
0,7
0
1,70
0,44
5,4
Drogi gminne
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
108154
108237
108238
108239
108240
108241
108242
108243
108244
108245
Siewalka
KsiąŜ
Huta Borowska
Majdan Borowski
Borów_Kolonia
Chodel
Budzyń
Zastawki
Ratoszyn Pierwszy
Ratoszyn Drugi-Kol. GórnaKol. Granice
11
108246
Zosinek
2,9
2,7
12
108247
Radlin Kolonia
2,0
0.82
13
108248
Ratoszyn Drugi
2,5
1,1
14
108249
Kolonia Ratoszyn Drugi
1,0
0
15
108250
Kolonia Ratoszyn Pierwszy
4,15
3,45
16
108251
Kolonia Godów
3,15
0,92
29
17
108253
Granice-Godów
3,4
0,6
18
108254
Granice
1,0
0
19
108255
Granice
1,10
0,2
20
108256
Ratoszyn Pierwszy do drogi
3,7
3,3
gminnej Granice
21
108257
Świdno
1,4
0,55
22
108258
Świdno do drogi powiatowej
1,1
1,1
2,25
0
1,9
0
2622L
23
108274
Borów-Kolonia
24
108275
Borów-Kol.
Do
drogi
pow.2245L Grądy
25
108276
Stasin
1,25
0
26
108277
Od drogi powiatowej 2631L
0,75
0,750
1,55
0
2,0
2,00
0,750
0
66,200
30,85
Ratoszyn Pierwszy
27
108278
Od drogi powiatowej Nr 2633L
Świdno do granicy gminy
28
107060
Od drogi powiatowej Nr 2248L
Stasin do granicy gminy
29
10825
Godów od drogi woj. Nr 833
do drogi gminnej Nr 108251
Razem
30
2.5.2. Infrastruktura ochrony środowiska
Wodociągi i kanalizacja
Z sieci wodociągowej korzysta 98 % mieszkańców gminy Chodel, natomiast z
sieci kanalizacyjnej korzystają tylko mieszkańcy Chodla (około 20% ogólnej
liczby mieszkańców gminy). Skanalizowane jest 70% tej miejscowości, co
stanowi 12% gminy.
Wszystkie miejscowości znajdujące się na terenie gminy Chodel są
zwodociągowane. Utrudniony dostęp do wodociągów gminnych mają jedynie
gospodarstwa o zabudowie kolonijnej. Długość sieci wodociągowej w gminie
wynosi 108,7 km. W gminie znajduje się 1 802 przyłączy wodociągowych, a
ich długość to 69,1 km.
W gminie funkcjonuje siedem ujęć wody: Chodel, Granice, Grądy,
Siewalka, JeŜów, Ratoszyn Drugi i Trzciniec. Woda jest czerpana ze
studni głębinowych. Pokłady wodonośne zalegają w spągu utworów
czwartorzędowych oraz w utworach kredowych. Wydajność ujęć wody
jest ograniczona .Okresowo występuje na terenie gminy deficyt wody.
Tabela - Wykaz ujęć wody w gminie Chodel
L.p.
Nazwa ujęcia
wody
1.
Chodel
2.
Granice
3.
Grądy
4.
5.
Siewalka
JeŜów
Głębokość studni
[m p.p.t.]
S-1
S-2
S-1
S-2
S-1
S-2
S-1
S-1
54
48,5
74
75
90
80
50
20
Wydajność
studni [m3/d]
778,0
1020,0
780,0
700,0
31
Roczne
zuŜycie wody
[m3]
53 773
76 821
720,0
7 165
222,0
120,0
3 156
3 492
6.
Ratoszyn Drugi
7.
Trzciniec
S-1
S-2
S-1
S-2
30
30
54
48
744,0
800,0
36,8
401,0
38 917
31 995
Ujęcia wody w gminie korzystają z kredowego piętra wodonośnego.
Wyjątkiem jest hydrofornia JeŜów, wykorzystująca wody czwartorzędowe.
Wszystkie ujęcia czerpią wodę dobrej jakości, nie wymagającą uzdatniania.
Wokół ujęć znajdują się strefy ochrony bezpośredniej. Hydrofornie w
Ratoszynie Drugim i Trzcińcu mają takŜe strefy ochrony pośredniej. Roczny
pobór wody w całej gminie wynosi 215 319 m3.
W razie uszkodzenia azbestowo-cementowych rur wodociągowych, o łącznej
długości 6 km, nastąpi skaŜenie wód azbestem.
Na terenie miejscowości Chodel znajduje się biologiczno – mechaniczno
zbiorcza oczyszczalnia ścieków typu BIOVAC oddaną do eksploatacji w 1997
roku. Oczyszczalnia posiada przepustowość Q = max. 150 m³ /dobę. Sieć
kanalizacyjna (bez przyłączy) ma łączną długość 5,1 km. Ilość przyłączy
kanalizacyjnych to 150, a ich długość wynosi 2,4 km.
W
pozostałych
miejscowościach
znajdujących
się
w
gminie
gospodarstwa domowe posiadają szamba. Zbiorniki bezodpływowe, których
jest 778, są opróŜniane przez wozy asenizacyjne, które zwoŜą nieczystości
do znajdującej się w gminie stacji zlewnej. Wiele gospodarstw nie ma w
ogóle instalacji sanitarnych, korzysta z tzw. suchych ustępów. Stwarza to
ryzyko skaŜenia wód i gleb, zwłaszcza w miejscowościach posiadających
dostęp do wody wodociągowej. Dlatego budowa powszechnego systemu
kanalizacji z oczyszczalniami ścieków jest jedną z najpilniejszych potrzeb z
zakresu ochrony środowiska.
Powinno się to wiązać z systematyczną likwidacją szamb, zwłaszcza Ŝe wiele
z nich nie spełnia wymogów sanitarnych. Niektóre są nieszczelne, zdarzają
32
się teŜ przypadki wykorzystywania starych, nie uŜytkowanych studni jako
szamb.
Oczyszczalnia w Chodlu wykorzystuje technologię porcjowej obróbki ścieków.
Pozwolenie wodno-prawne na funkcjonowanie oczyszczalni zostało wydane
4.08.2003
r.
z
sygnaturą
RLOŚ
6223-4/2/03.
Pozwolenie
to
ustala
następujące maksymalne parametry oczyszczonych ścieków:
-
BZT5 - 40 mg O2/l,
-
ChZTcr - 150 mg O2/l,
-
zawiesina ogólna - 50 mg/l.
Oczyszczone ścieki są spuszczane do rzeki Chodelki. Badania wykazały, Ŝe
ich temperatura wynosi 32°C a parametry zanieczyszczenia są następujące:
-
BZT5 - 29 mg O2/l,
-
ChZTcr - 141 mg O2/l,
-
zawiesina ogólna - 41 mg/l.
Są to wartości tylko minimalnie lepsze od dopuszczalnych.
Ponadto w gminie działają dwie oczyszczalnie przydomowe.
Gospodarka odpadami
W gminie Chodel powstają odpady komunalne i przemysłowe. Ilość
odpadów komunalnych powstających rocznie w gminie wynosi około 1530
Mg.
Zapoczątkowana
została
selektywna
zbiórka
odpadów.
Jest
ona
prowadzona na róŜne sposoby w osadzie Chodel oraz w pozostałych
miejscowościach gminy. Zbiórka selektywna na razie obejmuje szkło i
tworzywa sztuczne. Niezbędne jest jej rozszerzenie.
W osadzie Chodel kaŜde gospodarstwo domowe otrzymało jeden lub
dwa pojemniki o objętości 110 l na odpady zmieszane. Odbioru odpadów
dokonuje Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Chodel.
33
W pięciu często uczęszczanych miejscach Chodla zostały rozstawione
pojemniki do segregacji typu „dzwon” na szkło i tworzywa sztuczne. Zbiórki
tych odpadów dokonuje Przedsiębiorstwo WielobranŜowe „Eko-Złom”, 23-250
Urzędów.
Odpady te przyjmuje następnie PPHU „Eko-Pol” Tadeusz Wójcik, 21-045
Świdnik, Al. Lotników Polskich 1.
Ponadto w Chodlu znajduje się punkt skupu makulatury, w którym
mieszkańcy tej osady i innych miejscowości gminy sprzedają odpady z
papieru i tektury.
W pozostałych miejscowościach gminy zbiórka odpadów
jest prowadzona w inny sposób. Wszyscy mieszkańcy otrzymują worki do
zbiórki selektywnej. Worki te wykonane są z folii polietylenowej o niskiej
gęstości,
pochodzącej
z
recyklingu,
odpornej
na
zmienne
warunki
atmosferyczne. Mieszkańcy otrzymują trzy rodzaje worków:
-
Ŝółte o pojemności 120 l, na tworzywa sztuczne,
-
zielone o pojemności 80 l, na szkło,
-
czarne o pojemności 120 l, na wszystkie pozostałe odpady.
Odbioru odpadów z worków dokonuje Zakład Gospodarki Komunalnej i
Mieszkaniowej Chodel zakupionym do tego celu w 2004 r. samochodem
śmieciarką. Zaletą tego systemu jest wdraŜanie nawyku selekcjonowania
odpadów od chwili wprowadzenia ich zbiórki. JednakŜe ma on takŜe powaŜne
wady. Przede wszystkim brakuje równoczesnej zbiórki odpadów zmieszanych
z wystarczająco częstym odbiorem, jak to ma miejsce w Chodlu. Skutkiem
tego jest wyrzucanie odpadów w miejscach przypadkowych i tworzenie
dzikich wysypisk. W gminie istnieje sześć dzikich wysypisk śmieci. Brak jest
niestety instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów.
Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej z Chodla wywozi odpady
na składowisko w mieście BełŜyce, powiat lubelski. Odpady przemysłowe są
ponownie
gospodarki
zagospodarowywane
odpadami
przez
przewiduje
wytwórców.
przynaleŜność
Wojewódzki
gminy
do
plan
Zakładu
Zagospodarowania Odpadów BełŜyce-Opole, nie określając jednoznacznie
34
jego lokalizacji. RozwaŜane są dwie moŜliwości: BełŜyce albo OŜarów, gmina
Opole Lubelskie.
Gmina nie wypracowała dotąd metody postępowania z odpadami
niebezpiecznymi. Odpady medyczne są odwoŜone do spalarni odpadów
medycznych w Lublinie.
2.5.3. Gaz i energia elektryczna
Gmina jest zgazyfikowana w 45%. Długość sieci gazowej wynosi 53 829 mb,
a
długość
przyłączy
19 892
mb.
Sieć
gazowa
obejmuje
11
na
25
miejscowości gminy: Adelina, Osiny, KsiąŜ, Trzciniec, Huta Borowska,
Chodel, JeŜów, Przytyki, Granice, Świdno oraz Godów.
W gaz ziemny są zaopatrzeni wszyscy mieszkańcy JeŜowa, Huty Borowskiej,
Osin,
Adeliny, Granic
i
Świdna,
prawie
wszyscy
mieszkańcy
Chodla,
Przytyków, Trzcińca i KsiąŜa oraz 15% mieszkańców Godowa. Łącznie sieć
gazowa z przyłączami wynosi 73 721 m.
W jedenastu miejscowościach, które
posiadają sieci gazowe, z gazu
ziemnego korzysta 521 odbiorców na 797 wykonanych przyłącz.
Pozostali mieszkańcy gminy korzystają z przydomowych kotłowni na paliwo
stałe.
2.5.4. Telefonizacja
Gmina Chodel znajduje się w strefie numerycznej Lublina. Docelowo
planuje się osiągnięcie wskaźnika telefonizacji wynoszącego co najmniej 30 40
telefonów
na
100
mieszkańców.
W
gminie
działa
równieŜ
przekaźników telefonii komórkowej: PTK Centertel, Era, GSM Plus.
35
kilka
Ogólna liczba abonentów telefonii stacjonarnej na terenie Gminy
wynosi 1254 na 6877 ogólnej liczby mieszkańców gminy, w tym 1143
abonentów to osoby fizyczne.
Daje to wskaźnik abonentów na 1000 mieszkańców w gminie na
poziomie 182,3 przy średniej wartości dla całego województwa lubelskiego
kształtującej się na poziomie 270,1.
Poza telefonią stacjonarną, mieszkańcy gminy i podmioty gospodarcze
korzystają z telefonii komórkowej. 80 % terenów gminy ma zasięg
pozwalający korzystać z telefonów komórkowych.
Na obszarze gminy Chodel znajduje się równieŜ 236 abonentów usług
internetowych z czego 209 to abonenci będący osobami fizycznymi.
2.6. Infrastruktura społeczna
2.6.1. Edukacja, sport i kultura
PoniŜej
przedstawiono
zestawienie
placówek
oświatowych
funkcjonujących na terenie Gminy Chodel.
Szkoły podstawowe
Chodel
Chodel – filia w Osinach
Chodel – filia w Godowie
Granice
Ratoszyn Drugi
RAZEM
Gimnazja
Gimnazjum Publiczne w
Chodlu
Liczba
uczniów
Liczba
Liczba sal
Powierzchnia
nauczycieli dydaktycznych dydaktyczna
250
26
19
94
187
576
28
2
2
14
23
69
18
7
5
8
10
48
1066
321,9
178
290
976
2831,9
Liczba
uczniów
Liczba
nauczycieli
Liczba sal
dydaktycznych
Powierzchnia
dydaktyczna
237
25
14
695,28
36
Liczba
uczniów
Szkoły podstawowe
Gimnazjum Publiczne w
Ratoszynie Drugim
RAZEM
Liczba
Liczba sal
Powierzchnia
nauczycieli dydaktycznych dydaktyczna
86
Szkoły średnie
21
6
240
323
46
20
935,28
Liczba
uczniów
Liczba
nauczycieli
Liczba sal
dydaktycznych
Powierzchnia
dydaktyczna
241
83
26
26
15
15
1153
1153
74
26
15
1153
47
37
241
26
26
15
15
1153
1153
Zespół Szkół w Chodlu:
Liceum Ogólnokształcące
im. Ks. Piotra Ściegiennego
Technikum Mechaniczne
Zasadnicza Szkoła
Zawodowa
Szkoła Policealna
OGÓŁEM
W zakresie opieki przedszkolnej mieszkańcy mają do dyspozycji
Przedszkole samorządowe w Chodlu. Do przedszkola uczęszcza 42 dzieci, w
tym: 23 chłopców oraz 19 dziewczynek.
Na terenie gminy znajdują się 3
oddziały przedszkolne, a liczba dzieci w tych placówkach wynosi 75.
Na terenie gminy brak jest placówek szkolnictwa wyŜszego.
Na terenie Chodla funkcjonuje placówka biblioteczna, która dysponuje
około 11 tys. wolumenów. Oferta biblioteki skierowana jest zarówno dla
uczniów szkół oraz mieszkańców Chodla i okolic. W bibliotece moŜna
skorzystać z czytelni oraz Internetu. Biblioteka prowadzi szeroką działalność
kulturalną
i
oświatową.
W
latach
2006
–
2007
na
terenie
gminy
zorganizowano m.in.:
•
konkurs
ogłoszony
przez
Wojewódzką
Bibliotekę
Publiczną
w
Lublinie pt. „Pamięć Przeszłości” (tytuł edycji gminnej konkursu
„Stąd Nasz Ród”),
•
wystawę prac plastycznych wykonanych przez uczniów kl. IV Szkoły
Podstawowej w Chodlu na temat – drzewa genealogiczne i foldery
o Chodlu,
37
•
Konkurs powiatowy pt. ”Piękno Ziemi Chodelskiej”. Edycja gminna
konkursu odbyła się pod tym samym tytułem,
•
Okolicznościowe wystawy literackie i plastyczne.
Biblioteka publiczna prowadzi równieŜ działalność informacyjną, która polega
głównie na gromadzeniu materiałów dotyczących historii Chodla oraz
dokumentów Ŝycia społecznego, a takŜe na prowadzeniu kroniki biblioteki
i środowiska.
Czytelnictwo w gminie na podstawie sprawozdania z działalności bibliotek
publicznych gminy w latach 2002-2007 przedstawia poniŜsza tabela:
2002
647
16 652
Nabyte
przez
bibliotekę
ksiąŜki
457
2003
713
14 040
32
906
2004
742
15 012
426
957
2005
563
13 437
748
920
2006
585
13 081
413
813
2007
493
11 588
567
724
Rok
KsiąŜki
WypoŜyczenia
udostępnione
ksiąŜek
w czytelni
Zarejestrowani
czytelnicy
977
Dane z lat 2002-2007 zamieszczone w tabeli wskazują na spadek
zainteresowania czytelnictwem wśród mieszkańców gminy. W 2002 r.
wypoŜyczono 16 652 ksiąŜek, natomiast w 2007 r. 11 588. Od 2002 r.
zmniejszała się teŜ ilość zarejestrowanych czytelników, która w 2007 r.
wyniosła 724 osoby (977 osób w 2002r.).
38
W gminie Chodel moŜna znaleźć wiele miejsc, które są związane
z lokalną tradycją i kulturą. Miejsca te są warte odwiedzenia ze względu na
swoje walory kulturowe czy turystyczne.
W ostatnich latach Ŝycie kulturalne gminy organizowane jest głównie
przez placówki oświatowe (szkoły, przedszkole i bibliotekę) oraz Gminny
Ośrodek Kultury w Chodlu.
Gminny
Ośrodek
Kultury
w
Chodlu
zorganizował
wiele
imprez
kulturalnych. NajwaŜniejsze imprezy, które odbyły się w latach 2006 – 2007:
- Dni Chodla,
- Jasełka,
- Ferie 2006,
- Mały Konkurs Recytatorski,
- Turniej wiedzy o Ziemi Chodelskiej,
- koncerty w ramach imprezy „Maliniaki 2006”,
- „DoŜynki Gminne” ,
Działalność sportową w gminie prowadzi MłodzieŜowy Klub Sportowy
„Sygnał” z Chodla. Oferta Klubu skierowana jest głównie do młodzieŜy
szkolnej, która chciałaby rozwijać swoje umiejętności gry w piłkę noŜną lub
siatkową. Klub do swojej dyspozycji ma pełnowymiarowe boisko piłkarskie.
Aktywność sportowa i rekreacyjna młodszych mieszkańców gminy
realizowana jest z wykorzystaniem istniejącej infrastruktury sportowej, do
której zalicza się sala gimnastyczna przy Zespole Szkół i boisko szkolne przy
Szkole Podstawowej. Istnieje równieŜ moŜliwość korzystania z kąpieliska
i pełnowymiarowego boiska do siatkówki plaŜowej nad zalewem.
39
Obiekty dziedzictwa kulturowego
1. Kościół p.w. Trójcy Przenajświętszej i Narodzenia NMP
Kościół
p.w.
Św.
Trójcy
powstawał
w
latach
trzydziestych
i czterdziestych XVI w. ze środków fundacji Bernarda Maciejowskiego.
Gotycko - renesansowy budynek kościoła jest zbudowany z cegły gotyckiejjednopalcówki, o wymiarach około 42 m długości, 25 szerokości
i 16
wysokości. Podstawowy materiał budulcowy - cegłę, uzupełniają detale
kamienne w postaci bloków wapniaka. Cała elewacja zewnętrzna świątyni
jest nieotynkowana.
Prezbiterium kościoła chodelskiego - o wymiarach 13 m wysokości i 7,5
m szerokości - jest dwukondygnacyjne oddzielone od siebie gzymsami.
Oświetlają je dwa podłuŜne okna. Na końcu nawy głównej, nad drzwiami
wejściowymi znajduje się chór muzyczny, przeznaczony na organy. Kościół
sąsiaduje
z potęŜną,
miejscowości.
Na
35-cio
uwagę
metrową
zasługują
wieŜą
elementy
górującą nad zabudową
sakralne
znajdujące
się
w kościele takie jak:
- Obrazy Drogi KrzyŜowej, Dwunastu Apostołów, św. Barbary, św.
Ignacego Loyolii, św. Franciszka Ksawerego oraz Matki Boskiej Loretańskiej,
- kamienna chrzcielnica z 1613 r., wykonana z piaskowca w stylu
gotyckim z pokrywą, na której znajduje się figura przedstawiająca chrzest
Chrystusa,
- ambona z lubelskiego kościoła św. Michała rozebranego w 1842 r,
- zabytkowe naczynia liturgiczne,
- konfesjonał z 1615 r.
40
2. Ruiny kościoła p.w. Matki Boskiej Loretańskiej tzw. „Loret”
Na południowy wschód od Chodla, na niewielkim wzniesieniu stoją
ruiny kościoła pojezuickiego. W miejscu tym istniał niegdyś kościół p.w. M.B.
Loretańskiej, wybudowany przez Jezuitów w latach 1736 – 1750 r. drewnianą
kaplicę. Obecnie z dawnego kościoła pozostały tylko mury.
Malownicze
ruiny
kościoła
połoŜone
na
wyspie
wśród
stawów
hodowlanych stanowią dziś atrakcję turystyczną Chodla.
3. Cmentarze
Jednym z waŜniejszych miejsc pamięci jest cmentarz parafialny
pochodzący z połowy XIX w. o powierzchni 3,5 ha z nagrobkami od 1865 r.
Na terenie wyznaczonym przez okręg parafialny istnieją do czasów obecnych
zbiorowe mogiły powstańców styczniowych oraz Ŝołnierzy poległych w czasie
I i II wojny światowej. Mogiła powstańców styczniowych znajduje się
w miejscowości Puszno Skokowskie.
Zbiorowa mogiła znajduje się takŜe na łąkach wsi Komaszyce.
Prawdopodobnie pochowani w niej zostali uczestnicy potopu szwedzkiego
(1655 r.), bądź teŜ powstańcy insurekcji kościuszkowskiej.
Z
czasów
I
wojny
światowej
pochodzą
liczne
mogiły
Ŝołnierzy
znajdujące się w róŜnych miejscowościach mianowicie w: Borowie, Chodlu,
KsiąŜu, Trzcińcu i Wronowie. Przy czym największa jest mogiła oddalona
niespełna 0,5 km od Chodla, w kierunku miejscowości Godów. Pochowani
w niej zostali Ŝołnierze austriaccy i rosyjscy, którzy polegli w czasie bitwy,
jaka miała miejsce 26 sierpnia 1914 roku.
41
Wykaz obiektów gminnych wpisanych do rejestru zabytków
Chodel:
• Zespół kościoła parafialnego z połowy XVI w., p.w. Trójcy Przenajświętszej
i Narodzenia NMP nr w rej. A/5,
• Ruina kościoła Jezuitów p. w. Matki Boskiej Loretańskiej z 1736-50, nr rej.
A/130 z 15.12.1966
• Cmentarz parafialny z 1798 r. nr w rej. A/1016 z 28.09.1990 r.
Ratoszyn:
•
Dzwonnica przy kościele parafialnym, drewniana., poł XVIII, nr rej.:
A/41 z 28.02.1966
•
Zespół dworski, XVIII / XIX, nr rej.: A/125 z 10.12.1966 i z
30.06.1997:
- dwór
- park.
Wykaz obiektów z ewidencji zabytków (z wyłączeniem obiektów
wpisanych do rejestru zabytków)
42
Chodel:
• Układ urbanistyczny, nr w rejestrze 10111
• Remiza straŜacka, nr w rejestrze 10112
• Cmentarz Ŝydowski, nr w rejestrze 10113
• Cmentarz z I wojny światowej, nr w rejestrze 10114
• Plebania w zespole kościelnym, nr w rejestrze 10127
• Układ zabudowy 80122
2.6.2. Ochrona zdrowia i opieka społeczna
Opieka zdrowotna dla mieszkańców gminy świadczona jest przez
Ośrodek Zdrowia w Chodlu – Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej
„MEDICAL”. Jednostka ta oferuje usługi w zakresie podstawowej opieki
zdrowotnej medycyny rodzinnej oraz pielęgniarstwa i połoŜnictwa ogólnego.
W ośrodku zatrudnione są 4 pielęgniarki i 3 lekarz.
W miejscowości świadczone są takŜe usługi farmaceutyczne przez
jedną aptekę.
Ponadto na terenie Ratoszyna Drugiego funkcjonuje
Zakład
Opieki
Zdrowotnej
SEMPER.
Podstawowa
Niepubliczny
opieka
zdrowotna
świadczona przez NZOZ SEMPER mieszkańcom okolicznych wsi realizowana
jest poprzez funkcjonowanie:
- Gabinetu medycyny szkolnej – usługi podstawowej opieki zdrowotnej;
- Gabinetu szczepień – usługi podstawowej opieki zdrowotnej;
- Gabinetu zabiegowego – usługi podstawowej opieki zdrowotnej;
- Poradni lekarza POZ – medycyna ogólna i rodzinna;
- Poradni lekarza rodzinnego – medycyna ogólna i rodzinna;
- Zespół długoterminowej opieki domowej – pielęgniarstwo
Środowiskowe i rodzinne.
43
Opieka społeczna na terenie gminy Chodel podlega działalności
Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Chodlu. GOPS jest instytucją
powołaną do Ŝycia przez Radę Gminy w Chodlu dnia 29.04.1998r. do
wykonywania zadań własnych gminy i zleconych przez administrację rządową
w zakresie pomocy społecznej oraz zadań wynikających z odrębnych ustaw
(np. zadania na rzecz kombatantów).
Zasadnicze
zadania
to
udzielanie
pomocy
osobom
i
rodzinom
znajdującym się w cięŜkich warunkach materialno - bytowych i świadczeń
pienięŜnych o charakterze stałym i okresowym. Pomoc ta jest szczególnie
potrzebna w okresie zimowym.
Z danych za I półrocze 2007 r. wynika, Ŝe z pomocy społecznej w
ramach zadań własnych skorzystało 648 osób (346 rodzin) na kwotę
191 560,20 zł (zasiłki okresowe – 147 rodzin oraz zasiłki celowe i w naturze86 rodzin). Z programu „Pomoc państwa w zakresie doŜywiania” skorzystało
492 osoby na kwotę 100 579,50 z czego 436 to osoby korzystające z posiłku,
natomiast 80 osób z zasiłku celowego. W ramach zadań zleconych, głównie z
zasiłków stałych, skorzystały 33 osoby na łączną kwotę 57 360,57. Na
realizację świadczeń rodzinnych, zaliczki alimentacyjnej oraz składek na
ubezpieczenie społeczne wraz z obsługą przeznaczono 1 174 828,80 zł.
Identyfikacja problemów w zakresie infrastruktury
- Brak Gminnego Ośrodka Kultury;
- Nieocieplone budynki szkolne;
- Brak odpowiedniej infrastruktury drogowej;
- Niewystarczająca długość sieci kanalizacyjnej;
44
- Konieczność budowy nowych i modernizacja istniejących ujęć wody
- Konieczność usprawnienia segregacji odpadów komunalnych;
- Brak instalacji sanitarnych;
- Potrzeba zwodociągowania gospodarstw o zabudowie kolonijnej;
- Brak infrastruktury pieszej i rowerowej;
- Niewielki stopień sieci gazowej;
2.7. Walory turystyczne
Bogate walory krajobrazowe gminy, kompleksy leśne, miejsca pamięci
narodowej i zespoły zabytkowej architektury sprzyjają rozwojowi turystyki
i rekreacji.
Ruch turystyczny w gminie moŜe stanowić wsparcie dla rozwoju
ekonomicznego miejscowości. MoŜliwości te nie są jednak wykorzystywane z
uwagi na brak bazy wypoczynkowo-turystycznej. Wskazane jest urządzenie
tras rowerowych i pieszych, punktów widokowych oraz kilku punktów
umoŜliwiających wypoczynek. Prawidłowy rozwój turystyki
i wypoczynku wymaga zachowania pełnej integracji działalności turystycznej
z ochroną walorów przyrodniczych i kulturowych oraz lokalnym Ŝyciem
społecznym. Kierunki rozwoju funkcji turystycznych i rekreacyjnych wynikają
z
uwarunkowań
przyrodniczych,
krajobrazowych
oraz
kulturowych.
Uwzględniają one równieŜ tendencję powoli kształtującego się w skali regionu
zapotrzebowania na usługi turystyczne. Dla dalszego rozwoju w tym kierunku
konieczne
jest
odpowiednie
przygotowanie
infrastruktury
turystycznej
i okołoturystycznej. Między innymi w tym celu w Gminie opracowano
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy
Chodel. Dokument ten został przyjęty uchwałą Nr XXIX/160/2005 Rady
Gminy Chodel w dniu 30 marca 2005 roku.
45
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy
Chodel
stanowi
podstawę
do
opracowania
planu
zagospodarowania
przestrzennego Gminy.
Biorąc pod uwagę połoŜenie w stosunku do większych ośrodków
miejskich, walory przyrodnicze i kulturowe terenu oraz przewidywane
kierunki zagospodarowania Chodelskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, w
gminie Chodel przewidywać moŜna kilka kierunków rozwoju turystyki i
rekreacji, np.: wędrówki historyczno – przyrodnicze, wycieczki rowerowe,
grzybobrania, rekreacja wodna przy zalewie na Chodelce oraz zalewie w
Budzyniu, rozwój agroturystyki, turystyka regionalna związana z tzw.
„maliniakami”.
Miejscowość Chodel jest jednym z punktów na szlaku architektury
sakralnej, biegnącego z Kraśnika przez Urzędów, Chodel, Kazimierz Dolny,
Końskowolę, Wąwolnicę, Lublin, Chełm, Zamość. Miejsca związane z historią
gminy oraz interesujące obiekty przyrodnicze przyciągają pasjonatów i
specjalistów.
W ostatnim czasie gwałtownie wzrosło zainteresowanie turystyką
rowerową. Posiada ona zalety turystyki pieszej, pozwalając na obcowanie z
przyrodą z dala od uczęszczanych szlaków komunikacyjnych, a jednocześnie
umoŜliwia stosunkowo szybkie przemieszczanie. Przez Chodel przebiega szlak
rowerowy o nazwie "Dolina Chodelki". Szlak oznaczony kolorem niebieskim
ma długość w sumie ok. 51 km. Przebieg szlaku jest następujący: Kolonia
Borów - Borów - JeŜów - Chodel - Budzyń - Wólka Komaszycka - Emilcin Opole Lubelskie (Zespół Szkół Nr 1) - Pomorze - Chodlik - śmijowiska (most
na rzece Jankówce) - Kosiorów - Polanówka - Dobre - Podgórze.
Trasa tego szlaku ma rangę ponadlokalną i pod względem technicznym
naleŜy do trudnych. Poprowadzona jest w większości drogami gruntowymi na
długości 28 km, asfaltowymi 18 km i utwardzonymi 5 km. Rozpoczyna się
razem
z
czarnym
szlakiem
rowerowym
"Gościniec
Piotrawiński"
w
miejscowości Kol. Borów na granicy powiatu opolskiego i lubelskiego. Szlak
46
prowadzi
przez
obejmującego
teren
dolinę
Chodelskiego
rzeki
Obszaru
Chodelki
-
Chronionego
jeden
z
Krajobrazu
najczystszych
i najpiękniejszych obszarów na Lubelszczyźnie.
W gminie Chodel istnieją moŜliwości rekreacji wodnej. Na północny –
zachód od miejscowości Chodel znajduje się zespół dwóch stawów, z których
wschodni jest przydatny do wykorzystania rekreacyjnego. Zalew otoczony
jest lasami sosnowymi, co stanowi swoisty klimat, a powietrze czyni czystym
i świeŜym, co wpływa kojąco na górne drogi oddechowe.
Inną formą rekreacji występującą na terenie Gminy jest wędkarstwo.
Przy istniejących zbiornikach wodnych organizowane są zawody wędkarskie
oraz amatorskie połowy ryb.
Agroturystyka
Agroturystyka jest podstawową formą turystyki wiejskiej. Dobrze
prosperujące gospodarstwa agroturystyczne oferują swoim klientom nie tylko
miejsca noclegowe i wyŜywienie, ale takŜe atrakcje wykorzystujące walory
turystyczne
regionu.
W
gminie
Chodel
działa
kilka
agroturystycznych, które świadczą usługi o najwyŜszej jakości.
47
gospodarstw
A. „Na skraju lasu”
Gospodarstwo, które dysponuje szeroką oferta lokalową. Za domem
wydzielone jest miejsce do wieczornych spotkań przy grillu i ognisku. Na
gości czeka malowniczo połoŜony wśród lasów sosnowych zalew (250 m od
domu), w którym moŜna zaŜywać kąpieli wodnych bądź słonecznych lub
powędkować. DuŜe kompleksy leśne graniczące z posesją zachęcają do
spacerów
oraz
grzybo
-
i
jagodobrania.
Posesja
graniczy
z
duŜym
kompleksem lasów sosnowych.
B. Gospodarstwo Agroturystyczne „Koniczynka”
Gospodarstwo połoŜone jest na skraju lasu sosnowego w odległości 300
m od rzeki Chodelki i 1 km od zalewu. Atrakcją są trzy konie oraz kucyk dla
starszych dzieci. MoŜna więc skorzystać z wyjazdów, rajdów konnych bądź
pod okiem instruktora uczyć się jazdy. Zimą organizowane są kuligi. Istnieje
równieŜ moŜliwość nauki rzeźbienia w drewnie, zakupu rzeźb, pamiątek oraz
majsterkowania w zakładzie stolarskim.
Ciekawa atrakcją jest mini-muzeum dawnych narzędzi stolarskich.
W gospodarstwie moŜna teŜ wypoŜyczyć rowery i wybrać się na wycieczkę
rowerową w Dolinę Chodelki bądź na plaŜę nad zalew.
C. Pokoje gościnne - D. A. Kwiatkowscy
Gospodarstwo połoŜone w okolicy duŜego kompleksu lasów sosnowych.
Wśród lasów znajduje się zalew (250 m od domu), w którym moŜna zaŜywać
kąpieli wodnych bądź słonecznych. MoŜna równieŜ powędkować.
Jako atrakcje gospodarstwo proponuje moŜliwość wykonywania przez
gości własnoręcznie wędlin i osobiste ich wędzenie.
48
Wypoczynek wakacyjny miejscowych jak i przyjezdnych urozmaica
cykliczna impreza pt. „Maliniaki” organizowana kaŜdego roku w pierwszą
niedzielę
lipca.
Uczestnictwo
w
imprezach
organizowanych
w
formie
festynów, świąt gminnych zapewnia Gminny Ośrodek Kultury.
Identyfikacja problemów w zakresie turystyki
- Brak odpowiednio rozwiniętej infrastruktury turystycznej;
- Brak ścieŜek rowerowych i szlaków turystycznych;
- Niewystarczająca promocja walorów gminy;
- Brak bazy hotelowo-gastronomicznej;
3.
MoŜliwości budŜetowe gminy
BudŜet gminy jest rocznym planem finansowym dochodów i wydatków
oraz
przychodów
i
wydatków
jednostki
samorządu
terytorialnego,
przychodów i wydatków zakładów budŜetowych, gospodarstw pomocniczych
itp. Jest uchwalany w formie uchwały budŜetowej. Konstrukcja treści budŜetu
jest
wyznaczona
przez
zespół
zasad
budŜetowych,
wśród
których
najwaŜniejsze znaczenie mają zasady: jedności, jawności, uprzedniości,
równowagi, szczegółowości. MoŜliwości rozwoju gminy limitują dochody
budŜetowe.
Gmina Chodel w 2006 roku osiągnęła dochody równe 12,258,121 zł,
natomiast wydatki były równe 13,842,243 zł. Wydatki własne wyniosły
11,064,918 zł, natomiast wydatki zlecone 2,777,325 zł. Rok 2006 zakończył
się ujemnym wynikiem finansowym: - 1,584,122 zł. W porównaniu z
poprzednimi latami jest to gorszy wynik, szczególnie, iŜ zakończył się on
deficytem, natomiast w 2004 roku budŜet wykazał nadwyŜkę w wysokości
49
152,230 zł, w kolejnym roku natomiast nadwyŜka zwiększyła się do 265,684
zł.
Koniecznym
jest
podjęcie
przez
gminę
działań
zmierzających
do
zredukowania deficytu oraz poprawy wyniku finansowego w kolejnych latach.
Tabela. Dochody i wydatki gminy w latach 2001-2006
Rok
Dochody ogółem Dochody Wydatki ogółem
Wydatki
własne
majątkowe
ogółem
2001
8,070,244
1,705,769
8,307,413
670,012
2002
8,916,929
1,802,783
9,158,469
733,197
2003
9,918,335
1,881,244
9,561,313
1,166,087
2004
10,862,881
2,713,655
10,710,651
1,333,598
2005
11,825,125
2,160,596
11,559,441
941,196
2006
12,258,121
2,462,819
13,842,243
1,779,016
Źródło: Dane - Urząd Gminy w Chodlu
Wydatki budŜetu gminy w 2006 roku kształtowały się na poziomie
13,842,243 zł. Analizując wydatki gminy w ostatnich latach naleŜy zauwaŜyć
systematyczny
spadek
wydatków
w
większości
działów
budŜetowych,
natomiast wyraźny jest zasadniczy wzrost wydatków w dziedzinie dróg
gminnych oraz gospodarki komunalnej i ochrony środowiska.
Tabela. Poziom wydatków w wybranych działach budŜetowych w latach
2001 – 2006
50
Obszar działania
2001
Gospodarka komunalna
i
ochrona środowiska
Drogi gminne
Oświata i wychowanie
Polityka społeczna –
pomoc społeczna
Kultura i ochrona
dziedzictwa
narodowego
Kultura fizyczna i sport
Wydatki na mieszkańca
2002
2003
2004
2005
2006
461,370
360,966
433,045
660,682
484,678
291,792
204,737
4,299,767
1,261,314
520,217
4,821,204
1,280,324
604,849
5,192,120
1,146,938
1,148,801
5,748,457
1,392,964
587,104
5,998,715
2,148,895
2,022,962
5,769,796
3,397,942
191,542
181,687
171,256
177,426
172,614
160,000
17,827
--------
33,743
1,347
30,154
1,409
30,678
1,575
48,077
1,707
54,406
2,044
Źródło: Dane – GUS, Urząd Gminy w Chodlu
4. Programowanie rozwoju lokalnego w kontekście
dokumentów planistyczno - strategicznych
Strategia
rozwoju
lokalnego
gminy
Chodel
jest
kompleksowym
dokumentem określającym politykę społeczno-gospodarczą na lata 20072013, jak równieŜ wskazującym poŜądane efekty jej realizacji w przyjętej
perspektywie czasowej. Opracowanie niniejsze zostało przygotowane na
podstawie
następujących
dokumentów
o
charakterze
programowym,
tworzonych na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym:
•
Narodowa
Strategia
Odniesienia
2007-2013),której
gospodarczego
określającym
Spójności
i
zatrudnienia,
priorytety
i
(Narodowe
główne
jest
obszary
cele
Strategiczne
to
wsparcie
dokumentem
wykorzystania
wdraŜania funduszy unijnych:
- Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR),
- Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS)
- Funduszu Spójności
51
Ramy
wzrostu
strategicznym
oraz
system
w ramach budŜetu Wspólnoty Europejskiej na lata 2007–2013.
Celem nadrzędnym owego dokumentu jest tworzenie warunków dla
wzrostu
konkurencyjności
gospodarki
polskiej
opartej
na
wiedzy
i przedsiębiorczości, zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz wzrost poziomu
spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej Polski w ramach Unii
Europejskiej i wewnątrz kraju.
Obok
celu
strategicznego
zakłada
się
równieŜ
realizacje
celów
szczegółowych, wynikających z wyzwań Strategii Lizbońskiej, Strategicznych
Wytycznych Wspólnoty oraz wniosków wynikających z analizy słabych i
mocnych stron polskiej gospodarki, a takŜe stojących przed nią szans i
zagroŜeń, tj.:
1) tworzenie warunków dla utrzymania trwałego i wysokiego tempa
wzrostu gospodarczego;
2) wzrost
zatrudnienia
poprzez
rozwój
kapitału
ludzkiego
oraz
społecznego;
3) podniesienie
konkurencyjności
polskich
przedsiębiorstw,
w
tym
szczególnie sektora usług;
4) budowa i modernizacja infrastruktury technicznej, mającej podstawowe
znaczenie dla wzrostu konkurencyjności Polski i jej regionów;
5) wzrost konkurencyjności polskich regionów i przeciwdziałanie ich
marginalizacji społecznej, gospodarczej i przestrzennej;
6) rozwój obszarów wiejskich.
W ramach Strategii będą realizowane Programy Operacyjne (PO),
zarządzane przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego oraz Regionalne
Programy Operacyjne (RPO), zarządzane przez samorządy poszczególnych
województw. PoniŜej zestawiono wszystkie programy będące rozwinięciem
celów Narodowej Strategii Spójności.
52
- 16 Regionalnych Programów Operacyjnych (RPO)
- Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej
- Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko
- Program Operacyjny Kapitał Ludzki
- Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka
- Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej
- Program Operacyjny Pomoc Techniczna.
•
Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015 jest podstawowym dokumentem
strategicznym określającym cele i priorytety rozwoju społecznogospodarczego
Polski
oraz
warunki,
które
powinny
ten
rozwój
zapewnić. Strategia wyznacza cele oraz identyfikuje obszary uznane za
najwaŜniejsze z punktu widzenia osiągnięcia tych celów, na których
koncentrowane będą działania państwa. Uwzględnia jednocześnie
najwaŜniejsze trendy rozwoju światowej gospodarki oraz cele, jakie
stawia Unia Europejska w odnowionej Strategii Lizbońskiej. SRK nadaje
priorytet działaniom, jakie będą podejmowane w latach 2007-2015 w
celu realizacji wizji Polski.
Dokument
został
opracowany
przy
uwzględnieniu
zasady
zrównowaŜonego rozwoju, a więc zachowaniu równowagi pomiędzy
celami gospodarczymi, społecznymi i wymogami środowiskowymi.
Strategia Rozwoju Kraju łączy wszelkie działania rozwojowe
podejmowane na rzecz poprawy warunków społeczno-gospodarczych.
Jej zadaniem jest realistyczne zaprogramowanie rozwoju i modernizacji
Polski kraju, ze szczególnym uwzględnieniem moŜliwości wykorzystania
obecności Polski w UE, a takŜe wszystkich zasobów i atutów, które nasz
kraj posiada, na rzecz rozwoju i poprawy poziomu i jakości Ŝycia. SRK
umoŜliwia takŜe integrację i koordynację polityki spójności z innymi
politykami
współfinansowanymi
53
z
funduszy
unijnych,
takimi
jak
Wspólna Polityka Rolna i Wspólna Polityka Rybacka oraz z innymi
politykami
krajowymi.
SRK
stanowi
podstawę
dla
efektywnego
wykorzystania przez Polskę środków rozwojowych, zarówno krajowych,
jak i z Unii Europejskiej, na realizację celów społeczno-gospodarczych,
a zarazem podstawę do pomnaŜania ilości środków przez szybszy i
efektywniejszy
wzrost
gospodarczy.
Istotną
rolą
SRK
jest
koordynowanie reform instytucjonalno-regulacyjnych z działaniami
finansowanymi ze środków UE, tak aby poprzez efekt synergii te dwa
obszary polityki gospodarczej przynosiły moŜliwie największy rezultat
prorozwojowy.
Głównym celem strategii jest podniesienie poziomu i jakości
Ŝycia mieszkańców Polski - poszczególnych obywateli i rodzin.
Cel
główny,
a
takŜe
problemy
społeczno-gospodarcze
wynikające z zapóźnień rozwojowych, niedoinwestowania polskiej
gospodarki oraz uwarunkowań zewnętrznych, wskazują na priorytety.
Określają one najwaŜniejsze kierunki i główne działania, dzięki którym
moŜliwe będzie osiągnięcie głównego celu SRK.
Priorytetami tymi są:
• Wzrost konkurencyjności i innowacyjności gospodarki,
• Poprawa stanu infrastruktury technicznej i społecznej,
• Wzrost zatrudnienia i podniesienie jego jakości,
• Budowa
zintegrowanej
wspólnoty
społecznej
i
bezpieczeństwa,
• Rozwój obszarów wiejskich,
• Rozwój regionalny i podniesienie spójności terytorialnej.
•
Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2010
54
jej
Inwestycje zaplanowane przez gminę Chodel
wpisują się w cele
przedstawione w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami 2010, w którym, w
ramach gospodarki odpadami komunalnymi, przyjęto następujące kierunki
działań:
-
objęcie
zorganizowanym
systemem
odbieraniem
odpadów
komunalnych 100% mieszkańców,
-
zapewnienie
objęcia
wszystkich
mieszkańców
systemem
selektywnego zbierania odpadów,
- zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji
kierowanych na składowiska odpadów.
Podobne kierunki działań zawiera Plan Gospodarki Odpadami dla
województwa
lubelskiego,
który
zakłada
zminimalizowanie
ilości
wytwarzanych odpadów w sektorze komunalnym do 2014r. oraz wdroŜenie
nowoczesnych systemów ich odzysku i unieszkodliwiania.
•
Strategia Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2006-2020,
Wyznaczone przez gminę Chodel cele strategiczne wpisują się równieŜ
w kierunki rozwoju zawarte w Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego
na lata 2006 – 2020, której celem nadrzędnym jest osiąganie trwałego
i
zrównowaŜonego
poprzez
rozwoju
zwiększenie
społeczno
konkurencyjności
–
gospodarczego
województwa
Lubelszczyzny
oraz
optymalne
wykorzystanie jego wewnętrznych potencjałów rozwojowych. Jednym z celów
operacyjnych
i
Strategii
podnoszenie
Rozwoju
Województwa
Lubelskiego jest
konkurencyjności
regionalnego
agrobiznesu,
rozwój
zakładający
poprawę efektywności gospodarstw rolnych (w tym modernizację sprzętu
i budynków, zmianę struktur rolnych, dywersyfikację działalności rolniczej).
Kolejnym celem Strategii zgodnym z celami gminy Chodel jest
wzmocnienie
i
wykorzystanie
potencjału
kulturowego
i
społecznego
w regionie. Ma on zostać osiągnięty poprzez upowszechnianie kultury oraz
55
wzrost uczestnictwa społeczeństwa w szeroko pojętym Ŝyciu kulturalnym (w
tym: rozwój infrastruktury słuŜącej upowszechnianiu dóbr kultury, promocja
czytelnictwa,
rozwój,
poprawa
jakości
i
dostępności
szkolnictwa
artystycznego) oraz wsparcie rozwoju sektora usług kultury (w tym:
wzmacnianie instytucji kultury, tworzenie atrakcyjnej i kompleksowej oferty
organizacji kulturalnych).
W Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego pojawia się takŜe
dąŜenie do poprawy bezpieczeństwa i ładu publicznego. W przypadku gminy
Chodel szczególnie jest to związane z doposaŜeniem jednostek straŜy
poŜarnej w nowoczesny sprzęt, budową i modernizacją infrastruktury,
a takŜe stworzeniem zintegrowanego systemu teleinformatycznego słuŜb
ratowniczych.
Zachowanie i wzmocnienie róŜnorodności przyrodniczej, krajobrazowej
i kulturowej, jako kolejny cel operacyjny województwa lubelskiego, powinno
opierać się na takich działaniach jak: poprawa jakości wód (m.in. poprzez
budowę i modernizację oczyszczalni i systemów kanalizacyjnych, wsparcie
powstawania
przydomowych
oczyszczalni
ścieków,
ochronę
przed
zanieczyszczeniami zbiorników i cieków wodnych), rozwój i unowocześnienie
zintegrowanej gospodarki odpadami (w tym: wsparcie systemów segregacji,
recyklingu i utylizacji odpadów, zaostrzenie kontroli składowania
i zagospodarowania odpadów, likwidacja azbestu i zabezpieczenie odpadów
niebezpiecznych), ochrona kulturowa regionu, wzbogacenie róŜnorodności
krajobrazowej i kulturowej (w tym: rewaloryzacja wartościowych obiektów,
układów
urbanistycznych
i
przestrzeni
publicznych,
tworzenie
parków
kulturowych, turystycznych szlaków kultury regionalnej, poprawa bazy
lokalowej i funkcjonowania placówek kultury).
Ostatnim celem operacyjnym zgodnym z celami wyznaczonymi przez
gminę
Chodel
jest
poprawa
jakości
Ŝycia
mieszkańców
wsi
oraz
wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich. Cel ten zawiera się przede
wszystkim w dąŜeniu do: ochrony i wykorzystania walorów kulturowych
56
i przyrodniczo – krajobrazowych na terenach wiejskich (w tym: ochrona
krajobrazu naturalnego i kulturowego, wsparcie proekologicznych inwestycji,
rozwój
rolnictwa
ekologicznego,
wsparcie
rozwoju
bazy
turystycznej
i rekreacyjnej, edukacji ekologicznej społeczeństwa, organizacji promujących
turystykę),
poprawy
ładu
przestrzennego
jednostek
osadniczych
oraz
rozwoju podstawowej infrastruktury społeczno-technicznej (poprawa estetyki
i
jakości
zabudowy
na
obszarach
wiejskich,
budowa
infrastruktury
technicznej, teleinformatycznej, drogowej i turystycznej), rozwoju edukacji
i kultury na wsi oraz wspierania aktywności społeczności lokalnych (w tym:
rozwój
infrastruktury
kulturalnej
i
edukacyjnej,
ochrona
i
wspieranie
ludowego dziedzictwa kulturowego, promowanie kształcenia ustawicznego,
edukacji
ekologicznej),
a
takŜe
dywersyfikacji
gospodarstw
rolnych
w kierunku działalności pozarolniczej (w tym: rozwój agroturystyki –
promocja
z
i
produkcji
wsparcie
finansowe,
rolniczej,
rozwój
wsparcie
dla
infrastruktury
rolników
odchodzących
technicznej
zwiększającej
atrakcyjność turystyczną, rozwój usług internetowych).
•
Strategia Rozwoju Powiatu Opolskiego 2001 - 2015,
Strategia rozwoju gminy Chodel wpisuje się takŜe w cele i załoŜenia
Strategii Powiatu, która została przyjęta uchwałą Rady Powiatu Opolskiego w
2001.
„Sprzyjający
klimat
dla
przedsiębiorczości,
dobre
wykorzystanie
istniejącego potencjału rolnego, produkcji i przetwórstwa zdrowej Ŝywności.”
- to główny cel Strategii.
Ten
główny
cel-wizja
osiągnięty
zostanie
poprzez
realizację
celów
strategicznych w czterech obszarach:
- Rozwój gospodarczy – niezbędny dla ograniczenia bezrobocia i uzyskania
środków
finansowych
na
realizację
57
zadań
samorządu,
oraz
umoŜliwiających
mieszkańcom terenów wiejskich rozwój pozarolniczej
działalności gospodarczej.
-
Podniesienie
jakości Ŝycia, w
szczególności na obszarach wiejskich –
niezbędne do stworzenia dobrych warunków do Ŝycia, pracy w wysokim
poczuciu bezpieczeństwa.
-
Ochrona środowiska i wykorzystanie jego naturalnych walorów –
umoŜliwiające tworzenie
sprzyjających warunków
do
produkcji
i
niezbędna
do
przetwórstwa zdrowej śywności oraz rekreacji i wypoczynku.
-
Aktywizacja
sprostania
środowisk
wyzwaniom
europejskiej
społecznych
mieszkańców
transformacji
naszego
–
kraju,
integracji
oraz przeciwdziałania marginalizacji społecznej mieszkańców
wsi.
Gmina
posiada
równieŜ
dokumenty
lokalne
o
charakterze
strategicznym, które są spójne ze Strategią rozwoju gminy Chodel na lata
2007-2015. Strategia ta w wielu miejscach nawiązuje i bierze pod uwagę
załoŜenia oraz kierunki rozwoju zawarte w poniŜszych dokumentach:
•
Strategia Rozwoju Gminy Chodel z 2003 roku,
•
Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Chodel na lata 2004-2010,
•
Gminna
Strategia
Rozwiązywania
Problemów
Społecznych Gminy
Chodel na lata 2006-2010,
•
Plan Gospodarki Odpadami na lata 2006-2014 oraz Program Ochrony
Środowiska na lata 2006-2014,
•
Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego
Gminy Chodel - uchwalone w dniu 30 marca 2005 roku uchwałą Nr
XXIX/160/2005 Rady Gminy Chodel,
•
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego zalesienia gruntów
na obszarze Gminy Chodel - uchwalony w dniu 27 stycznia 2007 roku
uchwała Nr V/22/2007 Rady Gminy Chodel,
58
•
Wieloletni Plan Inwestycyjny – przyjęty uchwałą Rady Gminy Chodel w
dniu 12 grudnia 2007 roku Nr XVIII/64/2007.
5. Kapitał społeczny
5.1. Organizacje pozarządowe
Na terenie gminy Chodel działa kilka organizacji pozarządowych. Najmłodszą
organizacją jest Stowarzyszenie Na Rzecz Rozwoju Kotliny Chodelskiej
,,Uroczysko”.
Stowarzyszenie powstało w maju 2007 r w Chodlu. Pierwszą inicjatywą
jest zgłoszenie akcesu do Grupy Partnerskiej „W Krainie Lessowych
Wąwozów”. Grupa ta przygotowuje się do przekształcenia w lokalną
organizację turystyczną. Stowarzyszenia zamierza uruchomić własną stronę
internetową oraz ogłosić konkurs na swoje logo.
Główne cele działalności stowarzyszenia to:
- promowanie turystycznych i przyrodniczo-kulturowych walorów Kotliny
Chodelskiej;
- wspieranie inicjatyw proekologicznych ekoturystycznych;
- promocja zdrowego stylu Ŝycia, sportu i rekreacji.
Cele statutowe stowarzyszenia będą realizowane poprzez m.in.:
- organizację imprez kulturalnych, sportowych i rekreacyjnych;
- organizację konferencji, seminariów oraz szkoleń;
- doradztwo dla lokalnej społeczności;
-
wydawanie
materiałów
informacyjno-promocyjnych
bogactwo naturalne i antropogeniczne Kotliny Chodelskiej.
59
prezentujących
Ponadto w gminie Chodel działają dwie organizacje promujące działalność i
dokonania szkół gminnych. NaleŜą do nich:
- Stowarzyszenie Promocji i Rozwoju Szkoły w Osinach,
- Stowarzyszenie Promocji i Rozwoju Szkoły w Godowie.
5.2. Aktywność wyborcza
Aktywność wyborcza osób, które są uprawnione do głosowania na
terenie gminy Chodel jest uzaleŜniona od rodzaju wyborów. Z danych wynika
jednak, Ŝe w wyborach oraz referendach bierze udział średnio połowa
uprawnionych mieszkańców gminy Chodel.
W przypadku ostatnich wyborów samorządowych, które odbyły się w
2006 r. (wybór wójta oraz rady gminy) była ona
stosunkowo wysoka i
wyniosła 58,5%. W 2002 roku była ona jeszcze wyŜsza i wyniosła
odpowiednio w I turze 56,86% oraz 61,56% w II turze. W wyborach do Rady
Gminy frekwencja była równa 61,54%.
W
skali
ogólnokrajowej
frekwencja
w
wyborach
samorządowych
wyniosła odpowiednio 45,99% (I tura) i 39,56% (II tura) w 2006 roku,
natomiast 44,24% w 2002 r. Na poziomie województwa i powiatu frekwencja
wyborcza w wyborach z 2006 roku była niŜsza niŜ w gminie Chodel.
W wyborach prezydenckich przeprowadzonych w 2005 r. frekwencja w
gminie Chodel oscylowała w granicach 50%, co wpisało się w tendencję
występującą w województwie lubelskim oraz kraju. W powiecie opolskim
natomiast frekwencja zarówno w pierwszej jak i w drugiej turze była nieco
niŜsza (w granicach 45%).
W skali ogólnokrajowej frekwencja podczas wyborów parlamentarnych
w roku 2007 wyniosła 53,88%. W gminie była ona znacznie niŜsza i wyniosła
43,10%
60
Inna sytuacja miała miejsce podczas wyborów parlamentarnych w
2001 i 2005. W 2001 r. frekwencja ogólnopolska i na terenie gminy były
zbliŜone i wyniosły odpowiednio 46,3% oraz 45,26%.
W 2005 r. frekwencja w gminie Chodel wyniosła 43,16 (podobna do tej
z 2007 r). W skali kraju frekwencja była niŜsza o około 3% i wyniosła
40,57%.
Frekwencja wyborcza w gminie Chodel
Frekwencja wyborcza (%)
Rok
2004
2005
2006
2007
Rodzaj
Wybory do
Wybory
Wybory
Wybory
wyborów
Parlamentu
prezydenckie
I tura II tura
samorządowe
I tura
II tura
parlamentarne
Europejskiego
Kraj
20,9
49,74
50,99
45,99
39,56
53,88
Województwo
20,00
49,24
50,48
49,00
43,00
50,00
Powiat
45,24
44,16
47,00
36,00
43,11
Gmina
48,08
50,09
58,53
Brak
43,10
danych
Opracowanie własne na podstawie danych Państwowej Komisji Wyborczej
W dniach 7 i 8 czerwca 2003 r. w Polsce odbyło się referendum w sprawie
wstąpienia Polski do Unii Europejskiej i ratyfikacji traktatu ateńskiego - tzw.
referendum europejskie lub akcesyjne.
Według oficjalnych wyników PKW do urn poszło 58,85% uprawnionych do
głosowania.
W województwie lubelskim frekwencja była zbliŜona do ogólnokrajowej,
i wyniosła 55%. Nieco niŜszą frekwencję odnotowano w gminie Chodel –
61
50,28%. Frekwencja ta wypadła całkiem nieźle na tle powiatu opolskiego,
gdzie do urn poszło tylko 48,72% uprawnionych.
Jak wynika z powyŜszej analizy aktywność wyborcza mieszkańców
gminy Chodel jest najczęściej zbliŜona lub nieco niŜsza w stosunku do
frekwencji krajowej i wojewódzkiej. Zwykle jest ona równieŜ wyŜsza od
występującej w pozostałych gminach Powiatu Opolskiego.
6. Analiza S.W.O.T.
Analiza obszarów potrzeb rozwojowych oraz zagroŜeń dla realizacji
strategii opiera się na wykorzystaniu techniki analizy SWOT. Analiza SWOT
jest jedną z najpopularniejszych heurystycznych technik analitycznych,
słuŜących do porządkowania informacji. Technika ta jest stosowana we
wszystkich obszarach planowania strategicznego jako uniwersalne narzędzie
pierwszego etapu analizy strategicznej.
Technika analityczna SWOT polega na posegregowaniu posiadanej
informacji o danej sprawie na cztery grupy (cztery kategorie czynników
strategicznych):
- S (Strengths) – mocne strony: wszystko to co stanowi atut, przewagę,
zaletę analizowanego obiektu,
- W (Weaknesses) – słabe strony: wszystko to co stanowi słabość,
barierę, wadę analizowanego obiektu,
- O (Opportunities) – szanse: wszystko to co stwarza dla analizowanego
obiektu szansę korzystnej zmiany,
- T (Threats) – zagroŜenia: wszystko to co stwarza dla analizowanego
obiektu niebezpieczeństwo zmiany niekorzystnej.
62
Informacja, która nie moŜe być poprawnie zakwalifikowana do Ŝadnej z
wymienionych grup, jest w dalszej analizie pomijana jako nieistotna
strategicznie. Informacja strategiczna, posegregowana według opisanych
kryteriów na cztery grupy, jest następnie zapisywana w czterodzielnej
macierzy strategicznej, w której lewa połowa zawiera dwie kategorie
czynników pozytywnych a prawa - dwie kategorie czynników negatywnych.
W popularnych ujęciach ekonomicznych i strategicznych dwa pierwsze
obszary odnoszą się najczęściej do środowiska wewnętrznego i zawierają
najistotniejsze w jednostce elementy, np. silna marka, czy słabe zaplecze
kapitałowe. Natomiast dwa ostatnie obszary odnoszą się analogicznie do
środowiska zewnętrznego.
6.1. Uwarunkowania wewnętrzne
INFRASTRUKTURA
WARUNKI śYCIA MIESZKAŃCÓW
Mocne strony
Słabe strony
•
Gmina posiada biologiczno mechaniczną zbiorczą oczyszczalnię
ścieków
• Niewielki zasięg sieci
kanalizacyjnej na obszarze gminy
•
DuŜy poziom (98%)
zwodociągowania gminy
• Zły stan techniczny dróg gminnych
•
• Konieczność zwodociągowania
gospodarstw o zabudowie
kolonijnej oraz podniesienia
jakości dostarczanej wody.
•
• Brak infrastruktury pieszej i
rowerowej
Dobry zasięg sieci
komórkowych
Istniejąca koncepcja regulacji
gospodarki odpadami w gminie
63
Mocne strony
Słabe strony
• Korzystne połoŜenie
komunikacyjne w województwie –
bliskość połączenia z Lublinem,
Kraśnikiem czy Opolem Lubelskim
• Brak instalacji sanitarnych w wielu
miejscowościach gminy
• Konieczność rozszerzenia
selektywnej zbiórki odpadów
•
Przebieg waŜnych odcinków
dróg wojewódzkich i powiatowych
•
Niewielki stopień gazyfikacji
obszaru gminy (zaledwie 45%)
• Niewystarczający dostęp do sieci
telefonicznej.
• Występujący deficyt wody w
wodociągach gminnych.
ROZWÓJ GOSPODARCZY
Mocne strony
Słabe strony
• Świadomość wagi spraw
gospodarczych ze strony władz
lokalnych (np. zwolnienia
podatkowe, wsparcie w
pozyskaniu terenów
inwestycyjnych)
• Dosyć wysoka liczba podmiotów
gospodarczych sektora
prywatnego
• Niska dochodowość prowadzonej
produkcji rolnej
• Brak nowych inwestorów chcących
podjąć działalność na obszarze
gminy
64
Mocne strony
Słabe strony
• Rozwój przetwórstwa płodów
rolnych, owoców i warzyw
• Dobrze rozwinięty sektor usług,
rzemiosła i drobnej wytwórczości
• Przemysł rolno-spoŜywczy jako
szansa dla inwestorów
• Rozwinięta
hodowla
zwierząt
gospodarskich i pszczelarstwa
• Dwa duŜe zakłady przetwórcze
dające zatrudnienie wielu
mieszkańcom gminy
• Niewystarczająco rozwinięta baza
turystyczna
• Rozdrobniona struktura
gospodarstw rolnych
• Niewielka ilość zakładów pracy
• Wysokie ceny ziemi
TURYSTYKA I ŚRODOWISKO
Mocne strony
Słabe strony
• Dobry
stan
środowiska
naturalnego – czyste ekologicznie
tereny atrakcyjne turystycznie
• Brak odpowiedniej promocji gminy
• Słaby rozwój infrastruktury
turystycznej – oznakowanie tras
czy tablice informacyjne
• Niekorzystne warunki lokalowe
oraz brak odpowiedniego
wyposaŜenia Gminnego Ośrodka
Kultury
• Utworzenie Chodelskiego Obszaru
Chronionego Krajobrazu
• Atrakcyjne tereny rekreacyjne
• Dziesiątki stawów hodowlanych
oraz połoŜony wśród lasów zalew
wędkarski
• Rozwój agroturystyki
• MoŜliwość wędkowania na
znajdujące się w rzece Chodelce
pstrągi
• Interesujące obiekty dziedzictwa
kulturowego
• Dominacja uŜytków rolnych
• Brak tras rowerowych
• Niewystarczająca ilość świetlic
wiejskich jako miejsc kultury na
wsi
• Brak boisk sportowych na terenie
gminy
65
SFERA SPOŁECZNA
Mocne strony
Słabe strony
• Dobrze rozwinięta baza
edukacyjna – szkoły, przedszkole
• DuŜa liczba osób młodych w wieku
produkcyjnym
• Organizacja i uczestnictwo w wielu
imprezach kulturalnych
MoŜliwość podjęcia
zatrudnienia głównie w rolnictwie
• Aktywna działalność organizacji
społecznych i klubów sportowych
• Niski poziom wykształcenia
mieszkańców gminy – zaledwie
5% osób z wykształceniem
wyŜszym
•
•
Ujemny przyrost naturalny
• Dość wysokie bezrobocie
6.2. Uwarunkowania zewnętrzne
Szanse
ZagroŜenia
•
Podjęcie działań na rzecz
wielofunkcyjnego rozwoju wsi
•
Niski
poziom
rozwoju
gospodarczego powiatu.
•
MoŜliwość
korzystania
funduszy pomocowych UE
z
•
Zły stan dróg regionalnych,
powiatowych i gminnych
•
Rozwój produkcji
spoŜywczej
–
•
ZagroŜenia dla funkcjonowania
niskodochodowych
gospodarstw rolnych
•
Czyste środowisko naturalne w
regionie stwarzające warunki
dla
rozwoju
rolnictwa
produkującego
zdrową
Ŝywność
•
Migracja ludności, głównie osób
młodych w poszukiwaniu pracy
rolno
66
Szanse
ZagroŜenia
•
Działania na rzecz pozyskania
inwestorów zewnętrznych
•
Niedoinwestowanie
przedsiębiorstw
•
Dobre
komunikacyjne
Lublina
•
Niewystarczająca
turystyczno-hotelowa
•
–
połoŜenie
bliskość
lokalnych
baza
Rozwój
turystyki
(w
tym
agroturystyki)
z
wykorzystaniem
walorów
przyrodniczo-kulturowych
7. Misja i cel generalny Strategii Rozwoju Gminy
Chodel na lata 2007-2015
Zadaniem Strategii jest określenie jaki powinien być wizerunek Gminy
w perspektywie następnych kilkunastu lat i jakie są priorytety samorządu w
działaniach na rzecz zaspokojenia potrzeb mieszkańców. Główny cel jest
załoŜeniem, które najlepiej ujmuje główne kierunki działania samorządu,
jednocześnie wskazując priorytety działalności w najbliŜszych latach, ale
przede wszystkim jest wyznacznikiem głównych załoŜeń stawianych przed
kolejnymi realizowanymi na terenie gminy projektami, będącymi integralną
częścią opracowywanej Strategii.
Cel główny Strategii Rozwoju Lokalnego Gminy Chodel na lata 20072015
jest
zdeterminowany
przez
załoŜenia
przyjęte
przez
twórców
wcześniejszych planów strategicznych, takich jak Strategia Rozwoju Gminy
Chodel z 2003 roku oraz Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Chodel przyjęty w
67
czerwcu 2004 roku. Przy tworzeniu niniejszej Strategii wzięto pod uwagę
wyznaczone w wymienionych dokumentach cele strategicznego rozwoju
Gminy jednocześnie weryfikując je w oparciu o zestawienie zrealizowanych
zadań
i analizę
nowych
potrzeb
mieszkańców
oraz
zmieniającego
się
otoczenia społeczno-gospodarczego. WaŜnym aspektem programowania było
równieŜ uwzględnienie sfery ekologicznej jako jednego z najwaŜniejszych
obszarów warunkujących rozwój społeczności lokalnej. PosłuŜyła do tego
analiza zapisów zawartych w Programie Ochrony Środowiska oraz Planie
Gospodarki
Odpadami
Gminy
Chodel,
przedstawiającego
pełen
obraz
lokalnego środowiska naturalnego.
Misja Gminy jest sentencją, która najlepiej ujmuje główne kierunki
działania samorządu oraz wszystkich innych podmiotów zlokalizowanych na
terenie
gminy,
działalności
jednocześnie
w
w
najbliŜszych
zwięzły
latach,
sposób
będąc
wskazując
priorytety
podsumowaniem
całej
opracowywanej Strategii Rozwoju Lokalnego Gminy.
Zespół pracujący nad przygotowaniem Strategii po analizie wszystkich
uwarunkowań lokalnych przyjął następujące sformułowanie misji Gminy
Chodel na lata 2007-2013:
Misją
Gminy
dynamicznie
Chodel
jest
rozwijającego
budowa
się
pod
obszaru
względem
społecznym i gospodarczym poprzez rozbudowę
infrastruktury
najlepszych
technicznej,
a
warunków
przedsiębiorczości
-
głównie
ekologicznej produkcji rolnej
68
takŜe
dla
stworzenie
rozwoju
agroturystyki
i
Przyjmuje się, Ŝe inspiracją wszystkich działań podejmowanych przez
władze samorządu lokalnego w celu stymulowania jej rozwoju jest hasło:
„Gmina Chodel – lokalne centrum agroturystyki
oraz ekologicznego rolnictwa”.
Nakreślona powyŜej misja samorządu lokalnego spełnia oczekiwania
mieszkańców i jest wyrazem ich dąŜenia do poprawy estetyki otoczenia
i dostosowania warunków codziennego Ŝycia do standardów obowiązujących
w XXI wieku.
8.
Cele
strategiczne
i
operacyjne
Strategii
Rozwoju Gminy Chodel na lata 2007-2015
Zgodnie
z
wyraŜoną
wolą
mieszkańców
gminy,
działania
władz
samorządowych w kolejnych latach będą miały na celu polepszenie jakości
Ŝycia
lokalnej
społeczności.
Analiza
stanu
obecnego
ukazała,
Ŝe
najwaŜniejszym zadaniem stojącym przed samorządem przez następne lata
jest zapewnienie na całym obszarze gminy dostępu do podstawowych
urządzeń infrastruktury technicznej. Zagadnienie to wydaje się być kluczowe
dla poziomu Ŝycia mieszkańców na początku XXI wieku. Ukończenie prac
związanych z rozbudową poszczególnych instalacji ułatwi w duŜym stopniu
codzienne Ŝycie ludności na obszarze gminy, jak równieŜ zachęci do
osiedlania
się
na
jej
terenie.
Innym,
równie
waŜnym
elementem
kształtowania rozwoju gminy jest stworzenie przyjaznego klimatu dla nowych
inwestorów. Istotne jest równieŜ wsparcie rozwoju agroturystyki oraz
ekologicznej produkcji rolnej. Działania te przyczyniłoby się do polepszenia
warunków
na
lokalnym
rynku
pracy
69
i
zwiększyło
dochody
zarówno
gospodarstw domowych, jak i innych podmiotów funkcjonujących na terenie
Gminy Chodel.
Rozwinięciem
strategicznych
zdefiniowanej
dokumentu.
W
misji
procesie
Gminy
jest
planowania
wybór
celów
strategicznego,
na
podstawie przeprowadzonych analiz wyodrębniono następujący zestaw tych
celów.
1. Moder nizacja
i
r ozb udow a
infras tr uktury
te chnicznej
Stan infrastruktury technicznej na terenie danego obszaru determinuje
jego pozycję konkurencyjną na rynku regionalnym i subregionalnym. Jest on
wyznacznikiem
poziomu
Ŝycia
mieszkańców
i
troska
o
zapewnienie
odpowiedniego poziomu urządzeń i wyposaŜenia gospodarstw domowych
powinna być jednym z priorytetów działań samorządu. Wprowadzanie
nowoczesnych rozwiązań w tej dziedzinie i upowszechnianie ich na terenie
całej gminy w ogromnym stopniu ułatwia mieszkańcom codzienne Ŝycie oraz
zachęca nowe osoby do migracji w celach osadniczych. Dostrzegając bieŜące
problemy związane z funkcjonowaniem urządzeń uŜyteczności publicznej
władze samorządowe Gminy Chodel zamierzają podjąć odpowiednie działania
zmierzające ku radykalnej poprawie tej sytuacji. W szczególności dotyczy to
konieczności dokończenia systemu kanalizacji sanitarnej, zwodociągowania i
poprawy zaopatrzenia w wodę reszty obszaru gminy oraz kompleksowego
uregulowania zagadnienia gospodarki odpadami.
NaleŜy równieŜ zauwaŜyć, Ŝe poziom wyposaŜenia w urządzenia
infrastruktury technicznej wpływa równieŜ na atrakcyjność tej lokalizacji dla
nowych
inwestorów.
Tereny
dobrze
uzbrojone
są
magnesem
dla
przedsiębiorców mogących stworzyć kolejne miejsca pracy. W ten sposób
równieŜ pośrednio inwestycje infrastrukturalne są w stanie podnieść jakość
70
Ŝycia w danej społeczności. Dlatego teŜ istotna wydaje się rozbudowa i
modernizacja dróg gminnych.
Bardzo waŜnym aspektem działań związanych podniesieniem poziomu
infrastruktury technicznej w gminie jest przyczynianie się do poprawiania
infrastruktury turystycznej i kulturalnej. Działania w tym zakresie powinny
obejmować m.in. stworzenie bazy rekreacyjnej.
Dla
mieszkańców,
oprócz
wymienionych
wcześniej
udogodnień
opisywane przedsięwzięcia zapewnią równieŜ korzyści z Ŝycia w bardziej
przyjaznym i zdrowym otoczeniu.
Cel
operacyjny:
Realizacja
podstawowych
usług
z
zakresu
infrastruktury technicznej
Zadania:
1.1. Budowa i modernizacja
gminnych,
oraz
dróg, w tym poprawa nawierzchni dróg
utworzenie
ścieŜek
rowerowych
oraz
szlaków
turystycznych
1.2. Budowa sieci kanalizacyjnej i oczyszczalni ścieków obszarów wiejskich
1.3. Renowacja zbiornika retencyjnego w Chodlu
1.4. Inwestycje z zakresu gospodarki odpadami
1.5. Budowa brakujących odcinków wodociągowych, nowych ujęć wody
oraz tzw. spinek wodnych.
Wskaźniki:
- Liczba gospodarstw podłączonych do sieci kanalizacyjnej w ciągu roku
- Ilość ścieków odprowadzonych i oczyszczonych w ciągu roku
- Długość wybudowanych lub zmodernizowanych dróg w ciągu roku
71
- Długość wybudowanych lub zmodernizowanych szlaków turystycznych i
ścieŜek rowerowych w ciągu roku
- Ilość pojemników do zbiórki odpadów.
Źródła finansowania zadań:
- Program Rozwoju Obszarów Wiejskich: Oś. 3 Jakość Ŝycia na obszarach
wiejskich i róŜnicowanie gospodarki wiejskiej, Działanie: Podstawowe usługi
dla ludności wiejskiej, Działanie: Odnowa i rozwój wsi;
- Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko: Priorytet I Gospodarka
wodno-ściekowa oraz Priorytet III Zarządzanie zasobami i przeciwdziałanie
zagroŜeniom środowiska;
- Regionalny Program Operacyjny Województwa Lubelskiego na lata 20072013: Oś priorytetowa VI Środowisko i czysta energia, Działanie 6.1.
Ochrona i kształtowanie środowiska oraz Oś priorytetowa V Transport,
Działanie 5.2. Lokalny układ transportowy
- Kredyty Europejskiego Funduszu Rozwoju Wsi Polskiej
- Kredyty Europejskiego Banku Inwestycyjnego
- Kredyty Fundacji Wspomagania Wsi.
2. Rozw ój tur ystyczno-re kreacyjny gminy
W przypadku gminy Chodel waŜne wydaje się wykorzystanie potencjału
turystycznego, poprzez rozwój działalności agroturystycznej oraz coraz
popularniejszej
turystyki
aktywnej.
Omawiana
forma
turystyki
jest
odzwierciedleniem naturalnego potencjału gminy w tym zakresie. Przychody
z działalności agroturystycznej stanowić mają w zamyśle dodatkowe, waŜne
źródło
dochodu
rolników
indywidualnych
oraz
pośrednio
wpływać
na
zwiększenie obrotów funkcjonujących punktów handlowych. WaŜną kwestią
72
dla gminy jest równieŜ wzrost znaczenia i spełnianie funkcji rekreacyjnych.
Budowa obiektów sportowych pozwoli odpowiednio zagospodarować czas
pozalekcyjny dzieci i młodzieŜy, a takŜe zachęci osoby dorosłe do czynnych
form spędzania czasu wolnego. Planowana budowa kompleksu rekreacyjno –
wypoczynkowego, który mieściłby się nad zalewem wśród lasów łączy w
sobie realizację celów turystycznych i rekreacyjnych.
Rozwój
róŜnych
form
rekreacji
i
turystyki
jest
jednym
z
najwaŜniejszych priorytetów władz lokalnych Chodla.
Wykorzystanie posiadanych walorów przyrodniczych oraz walorów
kulturowych moŜe stanowić szansę dla części mieszkańców gminy.
Cele operacyjne:
- Zaspokojenie potrzeb mieszkańców oraz przyjezdnych
z zakresu
rekreacji i turystyki
- Poprawa wizerunku gminy w skali regionalnej i krajowej
Zadania:
1.1.
Przygotowanie
i
oznaczenie
szlaków
turystycznych,
ścieŜek
rowerowych oraz tworzenie warunków dla turystyki aktywnej
1.2. Budowa wielofunkcyjnych boisk sportowych: Chodel oraz Ratoszyn
Drugi
1.3. Budowa kompleksu rekreacyjno – wypoczynkowego w Chodlu (nad
zalewem)
1.4. Poprawa stanu obiektów stanowiących atrakcje turystyczne
1.5. Wydawanie folderu i materiałów reklamowych o gminie Chodel i jej
okolicach.
73
Wskaźniki:
- Liczba turystów odwiedzających gminę Chodel rocznie
- Zbudowane boiska sportowe
- Liczba imprez sportowo – rekreacyjnych zorganizowanych w ciągu roku
- Odsetek osób uprawiających sport
- Liczba osób odwiedzających atrakcje turystyczne gminy
- Długość oznakowanych szlaków turystycznych i rowerowych rocznie
- Zbudowany kompleks rekreacyjno – wypoczynkowy
- Program Rozwoju Obszarów Wiejskich: Oś priorytetowa 3 Jakość Ŝycia na
obszarach wiejskich i róŜnicowanie gospodarki wiejskiej, działanie: Odnowa i
rozwój wsi
- Regionalny Program Operacyjny Województwa Lubelskiego na lata 20072013: Oś priorytetowa VII Kultura, turystyka i współpraca międzyregionalna,
Działanie 7.1. Infrastruktura kultury i turystyki, Działanie 7.2.Promocja
kultury i turystyki oraz Oś priorytetowa VIII Infrastruktura społeczna,
Działanie 8.2. Infrastruktura szkolna i sportowa
3. Popraw a s tand ardu Ŝycia mies zkańców gm iny
Poprawa standardu Ŝycia mieszkańców jest wartością trudnomierzalną.
Na odczuwanie komfortu bądź dyskomfortu Ŝycia wpływ mają czynniki
obiektywne i subiektywne. Do czynników obiektywnych zaliczyć moŜna łatwy
dostęp
do
urządzeń
infrastruktury
technicznej
i
społecznej,
poziom
zamoŜności, moŜliwości kształcenia stworzone dla mieszkańców. Czynniki
74
subiektywne wiąŜą się najczęściej z zaspokajaniem potrzeb kulturalnych,
edukacyjnych, atrakcyjnym wykorzystaniem czasu wolnego itp.
Poprawa jakości bazy edukacyjnej i kulturalnej umoŜliwi rozwój
talentów dzieci oraz młodzieŜy, a takŜe zachęci mieszkańców gminy do
zaangaŜowania w Ŝycie kulturalne swojej „lokalnej ojczyzny”.
Cele operacyjne:
- Wzrost aktywności kulturalnej społeczności lokalnej
- Poprawa warunków bytowych na obszarze gminy
Zadania:
1.1.
Budowa osiedla domków jednorodzinnych w Chodlu, w tym budowa:
korektorów
słonecznych,
sieci
wodociągowej,
ulic
i
parkingów
oraz
oświetlenia ulicznego
1.2.
Budowa Gminnego Centrum Kultury
1.3.
Organizacja imprez kulturalnych
1.4.
Promocja kultury lokalnej i regionalnej
1.5.
Modernizacja szkół – ocieplanie budynków w Ratoszynie i Chodlu
Wskaźniki:
- ilość wybudowanych korektorów słonecznych
- długość sieci wodociągowej
- długość wybudowanych dróg i oświetlenia ulicznego
- ilość wybudowanych parkingów
- Wybudowane Gminne Centrum Kultury
- Liczba imprez kulturalnych organizowanych w ciągu roku
- Liczba nowoutworzonych zespołów lub liczba nowych członków zespołów
juŜ istniejących
75
- Krajowy Fundusz Mieszkaniowy
- Program Rozwoju Obszarów Wiejskich: Oś priorytetowa 3 Jakość Ŝycia
na obszarach wiejskich i róŜnicowanie gospodarki wiejskiej, działanie:
Odnowa i rozwój wsi
- Regionalny Program Operacyjny Województwa Lubelskiego na lata
2007-2013:
Oś
priorytetowa
VII
Kultura,
turystyka
i
współpraca
międzyregionalna, Działanie 7.1. Infrastruktura kultury i turystyki oraz
VIII Infrastruktura społeczna, Działanie 8.2. Infrastruktura szkolna i
sportowa
- Fundacja Bankowa im. L.Kronenberga.
Dla kaŜdego ze wskazanych celów strategicznych zdefiniowano zestaw celów
szczegółowych, które odnosić się będą do konkretnych grup projektów.
Strukturę Strategii ukazano poniŜej:
76
MISJĄ GMINY CHODEL JEST BUDOWA OBSZARU DYNAMICZNIE
ROZWIJAJĄCEGO SIĘ POD WZGLĘDEM SPOŁECZNYM I
GOSPODARCZYM POPRZEZ ROZBUDOWĘ INFRASTRUKTURY
TECHNICZNEJ, A TAKśE STWORZENIE NAJLEPSZYCH
WARYNKÓW DLA ROZWOJU PRZEDSIĘBIORCZOŚCI - GŁÓWNIE
AGROTURYSTYKI I EKOLOGICZNEJ PRODUKCJI ROLNEJ
1. Modernizacja
i rozbudowa
2. Rozwój turystycznorekreacyjny gminy
3. Poprawa
standardu Ŝycia
infrastruktury
mieszkańców
technicznej
gminy
9. WdraŜanie Strategii oraz monitoring realizacji
celów
W realizację Strategii zostaną zaangaŜowane władze samorządowe
gminy, gminne jednostki organizacyjne, organizacje społeczne, lokalni
przedsiębiorcy oraz mieszkańcy gminy. Korzyści wynikające z osiągnięcia
celów strategicznych będą bowiem udziałem ich wszystkich.
77
System zarządzania realizacją strategii to:
- tworzenie i doskonalenie instrumentów realizacji działań,
- monitorowanie, czyli obserwacja realizacji celów i zadań strategii oraz
zmian w warunkach realizacji,
- aktualizacja Strategii.
Aby
Strategia
osiągnęła
zakładane
efekty
władze
gminy
i
koordynatorzy Strategii powinni czuwać nad:
- skutecznym wdroŜeniem Strategii,
- wyszukiwaniem nowatorskich rozwiązań w otoczeniu rynkowym,
- modyfikowaniem długofalowych załoŜeń i planów,
- pobudzaniem prorozwojowych inicjatyw społecznych,
- wykorzystywaniem szans jakie stwarza dla gminy wolny rynek,
- ograniczaniem zagroŜeń, które hamują rozwój gminy,
- pozyskiwaniem środków finansowych na realizację Strategii ze źródeł
budŜetowych, pozabudŜetowych krajowych i zagranicznych, w tym
środków Unii Europejskiej,
- promocją poszczególnych działań realizowanych w ramach Strategii
Instytucje, organizacje pozarządowe, liderzy, mieszkańcy gminy oraz
osoby
z
nią
związane
mogą
być
animatorami
rozwoju
społeczno
–
gospodarczego gminy.
9.1. Tworzenie i doskonalenie instrumentów realizacji działań
NajwaŜniejszym narzędziem realizacji Strategii jest budŜet gminy.
Stopniowe tworzenie budŜetu zadaniowego powinno usprawnić zarządzanie
środkami publicznymi, oraz stworzyć czytelny obraz operacji finansowych
przeprowadzanych przez Radę Gminy. Dynamika wdraŜania Strategii ma
78
swoje odzwierciedlenie w kolejnych budŜetach. Zadania wynikające ze
Strategii realizowane ze środków budŜetowych moŜna stosunkowo łatwo
zidentyfikować.
Następnym dokumentem dotyczącym zarządzania przestrzenią jest
studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz
plany miejscowe, za pomocą których moŜna kreować oczekiwany wizerunek
gminy, lokować przedsiębiorstwa według ustalonego porządku.
Instrumentami ekonomiczno – rynkowymi są: promowanie wśród
mieszkańców postaw i zachowań pozytywnych – ukierunkowanych na
poszanowanie własnych zasobów gminy przyrodniczych i kulturowych oraz
tworzenie dobrego klimatu
dla rozwoju przedsiębiorczości, wyzwalanie
lokalnych inicjatyw gospodarczych.
Instrumentem
finansowym
w
zakresie
zarządzania
Strategii
jest
moŜliwość ubieganie się o finansowanie zewnętrzne - współfinansowanie
zadań wynikających ze Strategii oraz premiowanie nowatorskich rozwiązań
na stanowiskach pracy usprawniających funkcjonowanie
urzędu: obsługę
mieszkańców bądź wdraŜanie Strategii.
9.2. Monitorowanie realizacji strategii
Kluczowe
znaczenie
w
monitorowaniu
i
stymulowaniu
realizacji
Strategii ma Wójt Gminy. Dodatkowo w monitorowaniu uczestniczył będzie
horyzontalny zespół zadaniowy do spraw realizacji Strategii. Główną jego
rolą
będzie
monitorowanie
przebiegu
realizacji
zadań
zawartych
w
dokumencie oraz ewentualne interweniowanie w przypadku stwierdzenia
opóźnień lub nieuzasadnionej rezygnacji z realizacji zadania i w razie
potrzeby
aktualizowanie
dokumentu
zmieniających się uwarunkowań.
79
w
zakresie
dostosowania
go
do
Do monitorowania, oceny realizacji programu jego aktualizacji słuŜyć
będzie system współpracy pomiędzy podmiotami Strategii oraz osiągane
wskaźniki produktów.
W celu monitorowania wdraŜania Strategii i oceny jego efektywności
w
stosunku
do
ustalonych
celów,
konieczne
jest
ustalenie
zestawu
wskaźników. Decyzje w tej sprawie powinny być podejmowane jeszcze przed
rozpoczęciem wdraŜania Strategii lub we wczesnej fazie jego realizacji tak,
aby odpowiednie dane mogły zostać zebrane. W większości przypadków
moŜna im przypisać poziomy celów, które ogólnie odpowiadają celom
dokumentu.
MoŜemy wyróŜnić następujące poziomy wskaźników:
Wskaźniki wkładu odnoszą się do przyznanego budŜetu na kaŜdym
poziomie
pomocy.
monitorowania
Tego
rodzaju
postępów w
wskaźniki
ramach
są
wykorzystywane
zobowiązań i
do
wypłat funduszy
dostępnych dla danego działania w stosunku do jego dopuszczalnych
kosztów.
Wskaźniki wyników dotyczą działalności. Są one mierzalne w jednostkach
fizycznych lub monetarnych (np. długość zbudowanej drogi, liczba
przedsiębiorstw, które otrzymały wsparcie finansowe).
Wskaźniki rezultatu wiąŜą się z bezpośrednim efektem spowodowanego
przez działanie. Dostarczają one informacji o zmianach np. w zachowaniu,
zdolności i efektywności bezpośrednich beneficjentów. Wskaźniki te mogą
być wyraŜane w jednostkach fizycznych (np. liczba uczestników, którzy
ukończyli
szkolenie,
liczba
wypadków
drogowych)
lub
finansowych
(obniŜenie kosztów transportu).
Wskaźniki wpływu dotyczą konsekwencji Strategii wykraczających poza jej
bezpośrednich beneficjentów. MoŜna zdefiniować dwa typy wpływu: wpływ
bezpośredni, czyli efekty, które występują po upływie pewnego czasu, ale
80
bezpośrednio wiąŜą się z podjętymi działaniami oraz wpływ globalny tj.
efekty w długim okresie, oddziałujące na szerszą populację.
NaleŜy zapewnić regularne monitorowanie postępów rzeczowych i
finansowych podejmowanych działań i, o ile to moŜliwe, równieŜ rezultatów.
Pomimo Ŝe środki administracyjne i zarządcze stanowią waŜnych czynnik,
równieŜ rezultaty powinny być monitorowane, przynajmniej dla najbardziej
istotnych dla Strategii działań.
Ocena
szczegółowego
wpływu
moŜe
się
rozpocząć
dopiero
w
momencie, gdy system monitorowania dostarczy odpowiednich informacji na
temat postępów w realizacji oraz odpowiadających im rezultatów (efekty
natychmiastowe
oraz
pośrednie
wobec
zatrudnienia,
bezpośrednie
zatrudnienie uczestników po zakończeniu szkolenia).
9.3. Ocena efektywności wdraŜania oraz aktualizacja strategii
Zaleca się skwantyfikowanie celów i związanych z nimi wskaźników
odpowiadających celom i zadaniom. Nieuchronnie, jak we wszystkich
zadaniach związanych z przewidywaniem, będzie w tej sytuacji wymagany,
oprócz przetwarzania danych, element oceny. Zadanie ewaluacji Strategii
moŜe być podzielone na trzy etapy: ewaluację ex-ante,
w połowie okresu
i ex post. Na kaŜdym z tych etapów ewaluacja musi odnieść się do
specyficznych zagadnień związanych z wykonywaniem Strategii. Wskaźniki
stanowią więc główne źródło informacji, na których opiera się ewaluacja, ale
jednocześnie same są przedmiotem specyficznej oceny na róŜnych etapach.
Ewaluacja w
połowie okresu powinna badać stopień osiągniętej
skuteczności na podstawie wskaźników zebranych w toku monitorowania
oraz ocenić jakość i odpowiedniość tych wskaźników.
81
Ewaluacja
ex
post
pozwala,
na
podstawie
końcowych
danych
uzyskanych poprzez monitorowanie, na porównanie celów oczekiwanych
z celami rzeczywiście osiągniętymi.
9.4. Aktualizacja dokumentu
Aktualizacja Strategii jest waŜnym wymogiem aktywnej jej realizacji,
umoŜliwia bowiem stwierdzenie, czy Strategia realizowana jest prawidłowo, a
jej załoŜenia nadal są aktualne.
Uaktualnienie Strategii powinno polegać na:
•
analizowaniu raportów o sytuacji gospodarczej i społecznej gminy
w sposób cykliczny,
•
stałej kontroli i ocenie stanu środowiska przyrodniczego gminy i
jej sąsiedztwa,
•
sporządzaniu ekspertyz dla władz gminy dotyczących perspektyw
rozwoju gminy,
•
bieŜącej kontroli stopnia realizacji Strategii i informacji o efektach
podejmowanych działań,
•
utworzeniu
i aktualizacji danych Gminnego Banku Danych
o firmach, ofercie turystycznej, rekreacyjnej, ofertach pracy,
osobach bezrobotnych, formach pomocy, moŜliwościach edukacji,
źródłach finansowania rozwoju i promocji gminy,
•
stworzenie
systemu
wczesnego
ostrzegania
o nieprawidłowościach w rozwoju gminy.
Oceny skuteczności realizacji Strategii dokonywać powinien raz w roku
zespół ekspertów powołany przez Gminę Chodel.
82
10. Źródła finansowania zadań
Gmina
Chodel
planuje
w
najbliŜszych
latach
zrealizować
wiele
inwestycji dotyczących róŜnych dziedzin Ŝycia społeczno-gospodarczego.
Potrzeb jest na tyle duŜo, Ŝe nie ma moŜliwości na ich realizację korzystając
wyłącznie ze środków własnych. Gmina upatruje duŜą szansę w nowej
perspektywie
finansowej
na
lata
2007-2013
oraz
przygotowanych
programach operacyjnych.
NajwaŜniejsze programy operacyjne i działania ze środków których
skorzystać będą mogły jednostki samorządowe:
Jednym
z
najbardziej
istotnych,
z
punktu
widzenia
zadań
inwestycyjnych Gminy Chodel, będzie Regionalny Program Operacyjny
Województwa Lubelskiego na lata 2007-2013. Głównym celem tego
dokumentu jest podniesienie konkurencyjności Lubelszczyzny prowadzące do
szybszego
wzrostu
gospodarczego
oraz
zwiększenia
zatrudnienia
z
uwzględnieniem walorów naturalnych i kulturowych regionu.
Cel ten realizowany będzie poprzez następujące cele szczegółowe:
Zwiększenie
sektorów
konkurencyjności
nowoczesnej
regionu
gospodarki
poprzez
oraz
wsparcie
przez
rozwoju
stymulowanie
innowacyjności,
Poprawa warunków inwestowania w województwie z poszanowaniem
zasady zrównowaŜonego rozwoju,
Zwiększenie atrakcyjności Lubelszczyzny jako miejsca do zamieszkania
pracy i wypoczynku.
83
1)
Oś priorytetowa V – Transport
Działanie 5.2. Lokalny układ transportowy
Celem
działania
jest
poprawa
jakości
i
dostępności
wewnątrzregionalnych połączeń komunikacyjnych o znaczeniu lokalnym,
a tym samym podniesienie konkurencyjności województwa lubelskiego
i zwiększenia mobilności mieszkańców.
Infrastruktura drogowa na poziomie powiatu i gminy w województwie
lubelskim nie spełnia wymaganych standardów i nie zapewnia sprawnej
obsługi komunikacyjnej.
Wsparciem
objęte
będą
zadania
dotyczące
robot
budowlanych
i modernizacji dróg gminnych oraz powiatowych wraz z infrastrukturą
towarzyszącą zabezpieczające kluczowe dla danego obszaru powiązania
z drogami krajowymi i wojewódzkimi.
2)
Oś priorytetowa VI. Środowisko i czysta energia
Działanie 6.1. Ochrona i kształtowanie środowiska
Celem działania jest poprawa jakości oraz zapobieganie degradacji
środowiska poprzez ograniczenie zanieczyszczeń wód i gleby oraz ochrona
naturalnych ekosystemów.
W ramach działania realizowane będą projekty przyczyniające się do
poprawy stanu środowiska naturalnego oraz projekty przeciwdziałające jego
degradacji m. in. z zakresu infrastruktury wodnokanalizacyjnej, gospodarki
odpadami, czy dotyczące przeciwdziałania zagroŜeniom naturalnym. Ponadto
wspierane będą przedsięwzięcia związane z ochroną przyrody mające na celu
zachowanie bioróŜnorodności. Dzięki podejmowanym w ramach działania
przedsięwzięciom nastąpi m.in. poprawa stanu wód, zwiększenie udziału
odpadów przetwarzanych.
84
3)
Oś
priorytetowa
VII
Kultura,
turystyka
i
współpraca
międzyregionalna
Działanie 7.1. Infrastruktura kultury i turystyki
Celem działania jest poprawa atrakcyjności turystycznej regionu oraz
zwiększenie dostępności do dóbr kultury. Poprawa stanu technicznego
zabytków, obiektów kultury oraz rozwijanie bazy turystycznej przyczyni się
do pełniejszego wykorzystania posiadanych zasobów poprzez zwiększenie ich
dostępności. Wypromuje wizerunek Lubelszczyzny jako regionu o duŜej
atrakcyjności
kulturalnej
i
turystycznej.
Działania
te
pozwolą
na
zlikwidowanie sezonowości w sferze turystyki oraz przyciągną szersze grona
turystów takŜe spoza regionu.
W ramach działania będą realizowane projekty infrastrukturalne z
zakresu kultury i turystyki związane z:
- utrzymaniem i ochroną dziedzictwa kulturowego,
- ochroną historycznego charakteru przestrzeni,
- tworzeniem warunków powszechnej dostępności do obiektów i dóbr kultury
oraz obiektów turystycznych,
- rozwijaniem kompleksowego systemu informacji i promocji kulturalnej i
turystycznej,
-
podniesieniem konkurencyjności
regionalnych
i
lokalnych
produktów
kulturowych i turystycznych na rynku zagranicznym i krajowym, słuŜących
aktywnemu wypoczynkowi oraz łączących funkcje kulturalne i turystyczne z
edukacyjnymi i ekologicznymi.
Przedmiotem projektów realizowanych w ramach działania będą obiekty
przeznaczone na cele publiczne.
85
Działanie 7.2. Promocja kultury i turystyki
Celem działania jest wypromowanie wizerunku Lubelszczyzny jako
miejsca o duŜej atrakcyjności kulturalnej i turystycznej.
Promocja i informacja kulturalna oraz turystyczna powinna stać się
instrumentem aktywnej promocji i stałego kreowania atrakcyjnego wizerunku
województwa lubelskiego w kraju i regionach europejskich.
W
ramach
promocyjne
z
działania
zakresu
będą
kultury
realizowane
i
turystyki
projekty
związane
informacyjne
z
i
podniesieniem
konkurencyjności oraz atrakcyjności regionalnych i lokalnych produktów
kulturowych i turystycznych.
4)
Oś priorytetowa VIII Infrastruktura społeczna
Działanie 8.2. Infrastruktura szkolna i sportowa
Cel działania to podniesienie poziomu kształcenia na wszystkich
szczeblach
nauczania
przedszkolnego)
oraz
(z
wyłączeniem
zwiększenie dostępu
infrastruktury edukacyjnej
poziomu
mieszkańców
wyŜszego
i
regionu
do
i sportowej.
W ramach działania realizowane będą następujące rodzaje projektów:
- Roboty budowlane wraz z modernizacją i wyposaŜeniem obejmujące:
1. Obiekty
infrastruktury
szkół
podstawowych,
gimnazjów,
szkół
ponadgimnazjalnych oraz artystycznych,
2. Obiekty infrastruktury kształcenia ustawicznego, praktycznego oraz
doskonalenia zawodowego (objęte systemem oświaty),
3. Obiekty infrastruktury społeczno – edukacyjnej np.: bursy, internaty,
stołówki,
86
4. Obiekty infrastruktury sportowej
np.: kompleksy sportowe, baseny
zamknięte, pływalnie odkryte, hale sportowe, stadiony, sale gimnastyczne,
boiska sportowe, korty tenisowe.
Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013:
1)
Oś 3 Jakość Ŝycia na obszarach wiejskich i róŜnicowanie
gospodarki wiejskiej
Działanie:
Podstawowe
usługi
dla
gospodarki
i
ludności
wiejskiej
Cel działania:
Poprawa podstawowych usług na obszarach wiejskich, obejmujących
elementy
infrastruktury
technicznej,
warunkujących
rozwój
społeczno-
gospodarczy.
2)
Oś 3 Jakość Ŝycia na obszarach wiejskich i róŜnicowanie
gospodarki wiejskiej
Działanie: Odnowa i rozwój wsi
Działanie będzie wpływać na poprawę jakości Ŝycia na obszarach
wiejskich
przez
zaspokojenie
potrzeb
społecznych
i
kulturalnych
mieszkańców wsi oraz promowanie obszarów wiejskich. UmoŜliwi rozwój
toŜsamości społeczności wiejskiej, zachowanie dziedzictwa kulturowego i
specyfiki
obszarów
wiejskich
oraz
wpłynie
turystycznej i inwestycyjnej obszarów wiejskich.
87
na
wzrost
atrakcyjności
Gmina Chodel w ramach działania „Odnowa i rozwój wsi” planuje
rozwój świetlic wiejskich (m.in. wyposaŜanie ich w sprzęt audiowizualny,
komputerowy czy
sportowy),a
dostępu do Internetu co
takŜe
organizację
punktów
publicznego
przyczyni się do poprawy warunków Ŝycia oraz
prowadzenia działalności gospodarczej w miejscowościach na terenie gminy
Chodel.
Gmina moŜe równieŜ skorzystać z róŜnego rodzaju dostępnych kredytów
skierowanych
do
jednostek
gminnych
m.in.
Europejskiego
Banku
Inwestycyjnego czy Europejskiego Funduszu Rozwoju Wsi polskiej.
11. Wieloletni Plan Inwestycyjny
Wieloletni Plan Inwestycyjny obejmuje zestawienie planowanych przez
gminę Chodel, zadań inwestycyjnych w ujęciu rzeczowym, finansowym i
czasowym. Jego opracowanie i coroczną aktualizację determinują głównie
dwa czynniki: tj.: potrzeby lokalnej społeczności i moŜliwości finansowe
gminy. Dlatego WPI jest ściśle powiązany z budŜetem gminy na dany rok.
Wieloletni Plan Inwestycyjny jest bardzo waŜnym narzędziem tak dla władz
gminy jak i jej mieszkańców. Dla wszystkich jest podstawowym źródłem
informacji, wzajemnej komunikacji i współdziałania róŜnych struktur w
realnym programowaniu rozwoju Chodla.
Podstawowe
korzyści
z
wprowadzenia
wieloletniego
planowania
inwestycyjnego to:
• pełniejsze uspołecznienie systemu planowania,
• skuteczniejsze planowanie oraz kontrola wydatków gminy,
• skuteczna realizacja podstawowych załoŜeń i celów rozwoju gminy,
88
• jasne i przejrzyste zasady przyznawania środków dysponentom to
większa wiarygodność gminy,
• poprawa procedur przygotowania i rozliczania zadań inwestycyjnych.
WPI polepsza efektywną alokację środków i zwiększa konkurencyjność
w walce o europejskie środki na inwestycyjne programy infrastrukturalne.
Podstawowe zmiany, jakie wiąŜą się z wprowadzeniem system wieloletniego
planowania
inwestycyjnego
to
modyfikacją
systemu
tworzenia
planu
inwestycyjnego, zasad i procedur przygotowania zadań inwestycyjnych i
integracji WPI z budŜetem gminy. Do najwaŜniejszych aspektów zmian w
tym względzie naleŜy: wydłuŜenie horyzontu planowania inwestycyjnego,
moŜliwość dokładnego opracowania wszystkich potrzebnych informacji o
inwestycji oraz dokumentów niezbędnych do rozpoczęcia jej realizacji, a
takŜe określenie szczegółowych procedur związanych z całością prac nad
przygotowaniem planu.
Wieloletni plan inwestycyjny będzie planem kroczącym, czyli corocznie
aktualizowanym oraz będzie podstawą do tworzenia kolejnych budŜetów
gminy w zakresie zadań inwestycyjnych. Aktualizacja będzie się odbywać
poprzez uzupełnienie danych dotyczących zadań juŜ ujętych w planie i
wprowadzenie nowych zadań do planu w miarę moŜliwości finansowych
gminy.
Skuteczne
wprowadzenie
planu
inwestycyjnego
wymaga
zaangaŜowania się w proces planowania wszystkich, których ten proces
dotyczy tj. mieszkańców, radnych, merytorycznych wydziałów Urzędu Gminy,
oraz wszystkich jednostek organizacyjnych gminy (zakładów budŜetowych,
jednostek budŜetowych, instytucji kultury, spółek z udziałem gminy).
89
Wykaz zadań inwestycyjnych realizowanych na terenie gminy Chodel
w latach 2007-2013:
LP.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
NAZWA PLANOWANEGO
OKRES
WARTOŚĆ
DZIAŁANIA
REALIZACJI
PROJEKTU
Budowa
osiedle
domków 2010-2015
4 000 000
jednorodzinnych w Chodlu:
- budowa kolektorów sanitarnych,
- budowa sieci wodociągowej,
- budowa ulic i parkingów,
- budowa oświetlenia ulicznego,
Budowa drogi gminnej nr 008243
Godów-Zastawki (w trakcie realizacji)
Budowa drogi gminnej nr 008256L
Granice-Ratoszyn Pierwszy – połoŜenia
dywanika asfaltowego
Budowa drogi gminnej nr 008256L w
Granicach
Budowa drogi powiatowej
nr 2245L Grądy-Skrzyniec-Borów Kol.
Budowa drogi powiatowej nr 2631L
Ratoszyn Pierwszy Wierzbica I i II etap
Budowa drogi gminnej
nr 108249L w Ratoszynie Drugim
Budowa drogi gminnej
nr 008247L w Radlinie
Modernizacja drogi gminnej nr
008242L Przytyki-Budzyń
Zakup sprzętu do segregowanej zbiórki
odpadów
komunalnych,
zakup
pojemników,
rozbudowa
zakładu
komunalnego
Dokończenie budowy sieci kanalizacji
sanitarnej
w miejscowości
Chodel wraz
z rozbudową
oczyszczalni
ścieków
Budowa kanalizacji sanitarnej
i
oczyszczalni ścieków
w
miejscowości Godów
dla wsi Granice, Świdno, Godów,
ŹRÓDŁO FINANSOWANIA
BudŜet + środki UE
2005-2012
670 000
2004 - 2010
388 000
2007 - 2011
905 000
2008- 2015
1 930 000
2007 - 2013
2 695 660
BudŜet gminy+ budŜet
powiatu+ środki UE
BudŜet gminy+ budŜet
powiatu + środki UE
2008 - 2011
568 500
2008 - 2011
500 000
2008 – 2011
400 000
2008 – 2012
1 500 000
2008 – 2012
1 500 000
2010 – 2015
2 500 000
90
Antonówka, Zastawki
13.
14.
Budowa kanalizacji sanitarnej
i 2010 – 2015
oczyszczalni ścieków
w
Ratoszynie Pierwszym dla wsi Ratoszyn
Drugi, Ratoszyn Pierwszy, Radlin,
Stasin, Zosinek, Grądy
2 500 000
Modernizacja
hydroforni
w 2009-2015
miejscowościach Trzciniec, Chodel,
Granice, Ratoszyn wraz z wykonaniem
nowych ujęć wody.
500.000
BudŜet Gminy + środki UE,
WFOŚ I GW
12. Działania informacyjne i promocyjne Strategii
12.1. Informacja i promocja
Instytucja Zarządzająca zapewnia środki informacyjne i promocyjne
w zakresie udzielonej pomocy z funduszy strukturalnych. Wykorzystywane
środki informacyjne i promocyjne będą miały na celu przede wszystkim
informowanie
potencjalnych
i
faktycznych
odbiorców
pomocy
o moŜliwościach wsparcia ze strony UE oraz informowanie opinii publicznej o
zakresie
i
wymiarze
pomocy
unijnej
dla
poszczególnych
projektów
i rezultatach tych działań.
Informowanie i promocja moŜe odbywać się poprzez organizowanie
szkoleń i konferencji na temat moŜliwości pozyskania środków unijnych.
W prasie lokalnej i regionalnej, w telewizji i radiu regionalnym oraz
w Internecie
podawane
zaangaŜowania
będą
finansowego
UE
systematycznie
w
realizację
zaawansowania realizacji zadań i ich efektów.
91
informacje
projektów
na
temat
oraz
stanie
Strategia Rozwoju Gminy Chodel jest jednym z podstawowych narzędzi
programujących szeroko pojęty rozwój Gminy; wytycza on i szczegółowo
wskazuje kierunki rozwoju, jak równieŜ poszczególne działania podejmowane
na rzecz gminy.
Strategia spełnia równieŜ funkcję informacyjną. Zadaniami dokumentu
w tym kontekście są:
zapewnienie powszechnego dostępu do informacji o moŜliwościach
uzyskania wsparcia w ramach funduszy strukturalnych dla wszystkich
grup docelowych na terenie gminy,
zapewnienie czytelnej informacji o kryteriach oceny i wyboru projektów
oraz obowiązujących w tym zakresie procedurach,
zapewnienie bieŜącego informowania opinii publicznej o zakresie
i wymiarze pomocy wspólnotowej dla poszczególnych projektów i
rezultatach działań na poziomie lokalnym,
zapewnienie
współpracy
z
instytucjami
zaangaŜowanymi
w monitorowanie i realizowanie załoŜeń Strategii w zakresie działań
informacyjnych i promocyjnych poprzez wymianę informacji i wspólne
przedsięwzięcia,
inicjowanie dodatkowych działań promocyjnych o zasięgu lokalnym,
wykorzystanie nowoczesnych technologii, takich jak Internet, poczta
elektroniczna,
elektroniczna
archiwizacja
dokumentów,
w
celu
usprawnienia komunikacji pomiędzy podmiotami uczestniczącymi w
realizacji Strategii.
12.2. Grupy docelowe odbiorców
Działania podejmowane w ramach realizacji strategii będą uwzględniały
specyficzne potrzeby wymienionych grup docelowych, jeśli chodzi o zakres
92
informacji
oraz
uŜyte
instrumenty
w
celu
osiągnięcia
maksymalnej
skuteczności.
Opinia publiczna – powszechna wiedza na temat działań związanych
z wdraŜaniem oraz wykorzystaniem środków Unii Europejskiej słuŜyć będzie
prezentacji korzyści płynących z członkostwa we Wspólnocie, budowaniu
pozytywnego wizerunku podmiotów zaangaŜowanych w proces wdraŜania
pomocy, jak równieŜ przyczyni się do poparcia dla inwestycji, których
bezpośrednim beneficjentem będzie społeczność lokalna Gminy.
Beneficjenci - to osoby, instytucje lub grupy społeczne bezpośrednio
korzystające z wdraŜanej pomocy. Będą to:
- jednostki samorządu terytorialnego szczebla gminnego,
- podmioty będące jednostkami podległymi samorządowi gminnemu
bądź realizujące zadania jednostki samorządu gminnego,
- podmioty gospodarcze,
- organizacje zrzeszające przedsiębiorców,
- jednostki edukacyjne,
- organizacje pozarządowe,
- inne organizacje społeczne.
Wykorzystanie pomocy w ramach funduszy strukturalnych płynących
z Unii Europejskiej uzaleŜnione jest od poziomu świadomości w zakresie
istnienia oraz moŜliwości pozyskania środków dla jednostek samorządu
terytorialnego.
W
tym
celu
istnieje
realna
potrzeba
konsekwentnego
kształtowania pozytywnego wizerunku Strategii Rozwoju.
12.3. Instrumenty Polityki Informacyjnej
Realizacji polityki informacyjnej słuŜyć mają następujące instrumenty:
93
konferencje, seminaria, wykłady, warsztaty, prezentacje – propagujące
informacje
o
moŜliwościach
wykorzystania
środków
unijnych
i
rezultatach wsparcia UE oraz usystematyzowania wiedzy;
wizytacje projektów, ekspozycje projektów – mogą stanowić skuteczne
metody
prezentacji
osiągnięć
w
zakresie
realizacji
inicjatyw
z wykorzystaniem środków Unii Europejskiej;
informowanie o projektach oraz ich promocja przez beneficjentów –
naleŜy zadbać o przekazanie odpowiedniej wiedzy beneficjentom z
terenu Gminy, którzy będą odpowiedzialni za spełnienie wymogów w
tym zakresie;
serwisy internetowe – szybkie i ogólnodostępne źródło informacji dla
potencjalnych beneficjentów i instytucji o aktualnych moŜliwościach
skorzystania z pakietu pomocowego, natomiast dla opinii publicznej
stanowią kompleksowe źródło informacji o osiągnięciach Strategii
Rozwoju i wsparciu ze strony Unii Europejskiej dla Gminy;
publikacje, broszury informacyjne, ulotki, reklamy, materiały audiowizualne – pozwolą w atrakcyjnej, przystępnej formie przybliŜyć
wiedzę na temat dostępnej pomocy Unii Europejskiej, moŜliwości jej
uzyskania oraz roli instytucji w zarządzaniu pomocą;
współpraca z mediami – działania wykorzystujące współpracę z prasą,
radiem, telewizją o zasięgu lokalnym i regionalnym będą kluczowym
elementem
przy
odniesieniu
do
pośrednictwem
realizacji
opinii
Strategii
publicznej.
mediów
będą
Rozwoju
Działania
miały
formę
w
szczególności
podejmowane
artykułów
i
w
za
relacji
prasowych, audycji radiowych i telewizyjnych, reklam i ogłoszeń.
Wszelka
informacja
o
zasadach
i
procedurach
związanych
z wykorzystaniem funduszy strukturalnych powinna być przekazana
w zwięzły i przystępny sposób.
94
13. Podsumowanie
Strategia
rozwoju
rozwoju
jednostki
gminy
samorządu
Chodel
wskazuje
terytorialnego.
podstawowe
Wśród
kierunki
podstawowych
problemów, z jakimi gmina musi się zmierzyć w okresie realizacji Strategii na
pierwszy plan wysuwają się kwestie migracji ludności zamieszkującej ten
obszar i wynikająca z tego malejąca liczba mieszkańców gminy oraz
konieczność poprawy stanu gminnej infrastruktury technicznej. Niewielka
skala jednostki oraz stosunkowo mały budŜet wpływają na potrzebę
poszukiwania
zewnętrznych
źródeł
finansowania
projektowanych
przedsięwzięć, zwłaszcza w ramach funduszy strukturalnych UE. Korzystne
zmiany, których wprowadzenie zakłada niniejsza Strategia, moŜliwe są do
zrealizowania przy aktywnym zaangaŜowaniu społecznym ze strony ludności i
przy wykorzystaniu istniejącego potencjału ludnościowego.
Zakłada
się
poprawę
atrakcyjności
turystycznej
gminy,
poprzez
wykorzystanie walorów przyrodniczych oraz rozwój oferty agroturystycznej i
dotyczącej turystyki aktywnej.
Realizacja Strategii pozwoli znacząco podnieść komfort Ŝycia mieszkańców
gminy Chodel, co wpłynie bezpośrednio na pozytywną realizację misji
jednostki, wskazanej w dokumencie.
95

Strategia Rozwoju Lokalnego Gminy Chodel

Transkrypt

Podobne dokumenty

bezpieczny wypoczynek nad wodą

Chodel. Ruiny kościoła na wyspie

„ALFA” Małgorzata Babczyńska ul. Ks. J. Popiełuszki 39/2, 21

Pełna treść zapytania

Pełna treść zapytania - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w

Pełna treść zapytania

Za³¹cznik Nr 1 do SIWZ nowy

Mój kucyk