Lekcja 3 - Gimnazjum 141

Gimnazjum 141, ul. Trocka 4, 03-653 Warszawa
Zajęcia na temat Warszawy
Lekcja 3.
3.02.2015
Temat: Historia Cmentarza Bródnowskiego
3 lutego 2015 roku zaprezentowaliśmy
przed dyrekcją szkoły i klasą 1a
varsavianistyczny projekt gimnazjalny pt.
„Historia Cmentarza Bródnowskiego”.
Mimo, iż temat wydaje się dość
przygnębiający, w miarę zdobywania na
jego temat wiadomości, okazał się bardzo
ciekawy. Przedstawiliśmy początki naszej
nekropolii, jej losy wojenne i ludzi z nią
związanych.
Wiele
informacji
było
zaskakujących, zarówno dla nas jak i
naszych odbiorców.
Początkiem największego cmentarza Warszawy był rok 1883, kiedy to z inicjatywy
ówczesnego prezydenta Warszawy Sokratesa Starynkiewicza zakupiono grunt na Bródnie
pod jego budowę a rok później nastąpiło jego poświęcenie. Pierwszą osobą na nim
pochowaną była roczna dziewczynka Marysia Skibniewska. Ciekawostką jest fakt, że do
budowy drewnianego kościoła wykorzystano drewno służące wcześniej za rusztowania przy
renowacji Kolumny Zygmunta. Na wprost bramy głównej była niegdyś drewniana restauracja
„Krańcowa”, która swoją nazwę wzięła od znajdującej się obok pętli tramwajowej.
Warszawiacy potocznie zwali ją jako „Bar pod Trupkiem” i urządzali w niej pogrzebowe
stypy. Tu przy dźwiękach miejscowej kapeli, wspominano zmarłego i zagryzając śledzikiem,
pito „za zdrowie nieboszczyka”. Na cmentarzu bródnowskim, który powoli przestawał być
cmentarzem dla ubogich chowani byli księża, pisarze, aktorzy, żołnierze, powstańcy, politycy
i „zwykli obywatele”. Tutaj pochowany został kardynał Aleksander Kakowski ostatni Prymas
Królestwa Polskiego i polityk Roman
Dmowski,
którego
pogrzeb
był
największą manifestacją patriotyczną
przedwojennej
Warszawy.
Swoje
miejsce spoczynku znalazł tu śpiewak
Mieczysław Fogg, który kwestował na
rzecz cmentarza i Tony Halik –
podróżnik
i
autor
filmów
przyrodniczych. Przybliżyliśmy sylwetkę
Haliny Konopackiej – pierwszej polskiej
złotej medalistki olimpijskiej w rzucie
1
Gimnazjum 141, ul. Trocka 4, 03-653 Warszawa
Zajęcia na temat Warszawy
dyskiem. Na cmentarzu w kwaterze 45 N pod murem, chowano po wojnie ofiary służb
bezpieczeństwa. Tutaj w 1994 roku złożono szczątki trzynastu biskupów nubijskich, które
trafiły tu po 40 latach spędzonych w magazynach Muzeum Narodowego. Szczątki
odnaleziono w Faras (Sudan), podczas prac archeologicznych prowadzonych pod kierunkiem
prof. Kazimierza Michałowskiego we wczesnochrześcijańskiej bazylice, która później została
zalana przez sztucznie utworzone jezioro Nasera na Nilu. Cmentarz Bródnowski (Bródzieński)
jest największy, gdyż pochowano tu około 1,6 ml ludzi. Niestety ewidencja dawniejszych
pochówków jest niepełna, ponieważ rosyjscy żołnierze Armii Czerwonej po wyzwoleniu
Pragi, stacjonując w budynkach zarządu cmentarza, używali ksiąg ewidencyjnych do podpałki
i robienia skrętów. Tutaj pochowanych jest wiele rodzin cygańskich, których marmurowe
nagrobki wyróżniają się kształtem i wielkością. Pierwotnie Cmentarz Bródnowski, który został
ulokowany poza Warszawą, teraz wrósł w krajobraz i topografię miasta. Wokół niego
powstały nowe osiedla Targówka i Bródna.
Nasz projekt był zarówno dla nas jak i odbiorców bardzo dobrą lekcją historii.
Grupa projektowa z klasy 2a: Magda Gorzkowska, Sandra Jeł, Karolina Radlińska, Mikołaj
Wiszniewski.
Aneta Głowienka
2