Lobbing

Seminaria europejskie
14. seminarium
koordynator: Joanna Różycka-Thiriet
13 maja 2015 r.
[email protected]
Temat: Lobbing w Unii Europejskiej
Goście:
- dr hab. Małgorzata Molęda-Zdziech, Zakład Bezpieczeństwa
Międzynarodowego w Szkole Głównej Handlowej,
- Jakub Wojnarowski, zastępca dyrektora generalnego Konfederacji Lewiatan
- Michał Koczalski, dyrektor zarządzający firmy lobbingowej CEC Government
Relations
SŁOWNICZEK PRZETRWANIA
Lobbing – wywieranie wpływu na decyzje, które podejmują organy władzy publicznej, na decyzje innych
państw, instytucji międzynarodowych, ponadnarodowych. Lobbing mogą prowadzić grupy interesu,
przedsiębiorcy, dyplomaci. Wywieranie wpływu może przybierać różnorakie formy. Proceder ten nie
zawsze cieszy się dobrą sławą. Niekiedy uważa się, że zakulisowe lobbowanie zmniejsza przejrzystość
procesu podejmowania decyzji, budzi wątpliwości dotyczące powodów podjęcia takiej, a nie innej decyzji.
Niepokoją też naciski korporacji (np. przemysłu farmaceutycznego), które wydają się być skuteczniejszymi
lobbystami niż inne grupy (pracownicy, konsumenci, mniejsze firmy). Lobbing bywa także kojarzony
z nadużywaniem władzy przez polityków (np. podejmowaniem określonych decyzji za intratne posady –
patrz przypadek kanclerza Niemiec Gerharda Schroedera zatrudnionego przy gazociągu północnym po
przejściu na polityczną emeryturę). Profesjonalny lobbing rodzi natomiast pytania o to, czy jest on jeszcze
w interesie publicznym, czy chodzi już tylko o korzyść podmiotu opłacającego lobbystę. W reakcji na takie
zarzuty podejmowane są kolejne próby uregulowania tego zjawiska. Jednak są też kraje, w których wielu
obywateli uważa, że lobbing ma konstruktywny wpływ na proces podejmowania decyzji.
Skandal korupcyjny w Parlamencie Europejskim – wybuchł w marcu 2011 roku. Przez 8 miesięcy
dziennikarze Sunday Timesa udawali lobbystów i wystawiali na próbę uczciwość kilkudziesięciu
europosłów. Proponowali atrakcyjne wynagrodzenie (za rok pracy 100 tys. euro, 12 tys. euro za realizację
pojedynczego zlecenia) za korzystne dla siebie zamiany w unijnym prawie. Ostatecznie wpadło 3
eurodeputowanych - Ernst Strasser, były minister spraw wewnętrznych Austrii, Zoran Thaler, były minister
spraw zagranicznych Słowenii, oraz Adrian Severin, były minister spraw zagranicznych Rumunii. Zgłosili
uzgodnione z dziennikarzami poprawki do przepisów. Skandal ten spowodował przyjęcie nowych regulacji
dotyczących lobbingu przy instytucjach UE.
Działania Fundacji Schumana są współfinansowane przez Unię Europejską, w ramach
Programu Europa dla Obywateli
Seminaria objęte są patronatem Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce
Rejestr służący przejrzystości (Transparency Registery) – wspólny wykaz lobbystów stworzony przez
Parlament Europejski i Komisję Europejską z połącznia ich osobnych rejestrów. Dzięki niemu jawne mają
być informacje o tym, jakie osoby i podmioty wpływają na unijne decyzje. Rejestr powstał w 2011 roku.
Aktualnie działa w oparciu o porozumienie między Komisją a Parlamentem z kwietnia 2014 roku. Częścią
rejestru jest kodeks postępowania. Obliguje on lobbystę, by zawsze się przedstawiał i podawał nazwę
podmiotów, dla których pracuje, deklarował, jakie promuje cele czy interesy. Ma się także zachowywać
przyzwoicie – nie uzyskiwać informacji lub decyzji w nieuczciwy sposób lub za pomocą niewłaściwego
nacisku
lub
niewłaściwego
postępowania. Jest jedno
ale - rejestracja w
rejestrze
nie
jest
obowiązkowa.
Jednak
zapisanie się w rejestrze
jest warunkiem uzyskania
przepustki do Parlamentu
Europejskiego. Bruksela
to wraz z Waszyngtonem
największe
skupisko
lobbystów. Ich łączną
liczbę w belgijskiej stolicy
Lobbyści zarejestrowani przy instytucjach UE, źródło: http://ec.europa.eu/transparencyregister
szacuje
się
na
kilkanaście tysięcy.
FRAZA DNIA
W trakcie wykonywania mandatu posłowie do Parlamentu Europejskiego:
(a) kierują się następującymi ogólnymi zasadami i postępują zgodnie z nimi: bezinteresowność,
uczciwość, otwartość, staranność, rzetelność, odpowiedzialność i poszanowanie reputacji
Parlamentu,
(b) działają wyłącznie w interesie publicznym i nie czerpią ani też nie próbują czerpać jakichkolwiek
bezpośrednich lub pośrednich korzyści finansowych lub jakichkolwiek innych gratyfikacji
- fragment Kodeksu postępowania posłów do Parlamentu Europejskiego w zakresie interesów finansowych
i konfliktu interesów przyjętego pod grudniu 2011 roku. Kodeks jest załącznikiem do Regulaminu
Parlamentu Europejskiego. Precyzuje, jak eurodeputowany ma się zachować w przypadku konfliktu
interesów. Zobowiązuje europosłów do składania oświadczeń majątkowych. Zabrania przyjmowania przez
parlamentarzystów prezentów, których wartość przekracza 150 euro. Postanowienia te doprecyzowują
jeszcze przepisy wykonawcze Prezydium Parlamentu Europejskiego z 2013 roku.
JAK TO SIĘ JE, CZYLI O ZWYCZAJACH
Dzień Europy – obchodzony w Unii Europejskiej 9 maja, w rocznicę ogłoszenia planu Schumana. Robert
Schuman, ówczesny minister spraw zagranicznych Francji, wygłosił w Salonie Zegarowym francuskiego
MSZ deklarację, która stała się fundamentem integracji europejskiej. Decyzję o ustanowieniu Dnia Europy
podjęła w 1985 roku Rada Europejska - szefowie państw i rządów krajów UE zebrani w Mediolanie.
Z okazji Dnia Europy unijne instytucje położone w Brukseli, Strasburgu i Luksemburgu organizują różne
wydarzenia, m.in. Dni Otwartych Drzwi. Obchody odbywają się także w domu Schumana w Scy-Chazelles
i wielu innych miejscach. W Warszawie Dzień Europy to oczywiście Parada Schumana.
Działania Fundacji Schumana są współfinansowane przez Unię Europejską, w ramach
Programu Europa dla Obywateli
Seminaria objęte są patronatem Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce