Pełen tekst artykułu

Projekt edukacyjny
Nie wiadomo, jak ze wszystkim w nadchodzącym roku będzie, ale projekt
edukacyjny jako metoda pracy z uczniami powinien się ostać. Jeśli tak, to korzystać
z projektu powinniśmy z przekonania, że nauczanie jest już passé. Od jakiegoś czasu wypada
organizować proces dydaktyczny, tzn. interesować uczniów tematami/ problemami, włączać
ich w dociekania, usamodzielniać w pasjach badawczych i poznawczych oraz kontraktować
odpowiedzialność.
Jakie umiejętności są nam niezbędne w posługiwaniu się projektem edukacyjnym?
Przede wszystkim umiejętności: strukturyzacji i kontraktowania zadań, umiejętność
kierowania procesem grupowym i oceniania kryterialnego. Kłopot może być z pierwszą, nie
przez wzgląd na definicję, ale przez zastosowanie w praktyce. W projektach mocno
ustrukturyzowanych nauczyciel precyzyjnie określa uczniom tematykę, zakres, założenia,
cele, zadania cząstkowe – z podaniem do wyboru sposobów realizacji (np. badań, pomiarów,
wytworów). Wpływa także na liczebność i skład personalny grup. W projektach słabo
ustrukturyzowanych właściwie wszystkie działania – od formowania grup po tematykę
i formy realizacji – są w gestii młodych ludzi.
Istotne z punktu widzenia uczniów, którzy mają się angażować w projekt, jest
określenie charakteru prac do wykonania w nim. Literatura wyróżnia 5 typów projektu:
„wynaleźć”, „odkryć”, „wykonać”,
„usprawnić” i „opisać”.
Poziom trudności
poszczególnych typów jest oczywiście dyskusyjny, jak również rozumienie powiązanych
z nimi działań. Projekt typu „odkryć” może przecież sprowadzać się do np.
eksperymentalnego uzyskiwania wiadomości o właściwościach obiektów lub procesów nam
dorosłym znakomicie znanych, a dla uczniów stanowiących terra incognita. Typ „wynaleźć”
może dotyczyć nowych zastosowań, nowatorskich rozwiązań, jak np. licealistów z III LO
w Gdyni, którzy pracują nad lekiem na antybiotykooporność 1 czy "Total Car Rescue" –
inteligentny system, który może uchronić kierowcę przed zaśnięciem – jego twórcami są
uczniowie liceum ogólnokształcącego w Nowym Sączu2.
Pamiętajmy, że zespół projektowy może wyglądać
i postępować, jak na zdjęciu obok3. Trzeba zatem zadbać
o wyjaśnienie
wszystkich
kwestii
realizacyjnych,
a uzgodnienia
powinny zostać przeniesione na papier
i sformułowane w postać umowy dwustronnej pomiędzy grupą
uczniów i nauczycielem prowadzącym projekt. Taki kontrakt
stanowi pisemne zobowiązanie uczniów do realizacji projektu
zgodnie z założonym harmonogramem. Kontrakt mógłby
zawierać następujące elementy:
 temat projektu i jego cele (opis projektu),
 formę wykonania projektu (rozwiązania problemu),
 zadania dla poszczególnych członków grupy i miejsca


1
ich wykonywania,
źródła, które uczniowie powinni wykorzystać,
terminy konsultacji z nauczycielem,
http://gdynia.naszemiasto.pl/artykul/uczniowie-iii-lo-rzucili-wyzwanie-bakterii,3592654,art,t,id,tm.html
http://www.polskieradio.pl/10/3946/Artykul/1412064,Wynalazek-licealistow-ktory-zapobiega-wypadkom
3
Źródło: Internet
2




termin prezentacji,
zawartość raportu,
możliwe sposoby i czas prezentacji projektu,
ogólne kryteria oceny projektu.
Oczywiście każdy z nas ma swój nerw pedagogiczny i autonomię w konstruowaniu
dramaturgii dydaktycznej. Ważne, żeby nasi uczniowie, naprawdę, nie czuli się nauczani, ale
mieli potrzebę i ochotę włączać się w proces dydaktyczny.
Ponieważ woda ma się dobrze, więc o niej projektowa zajaweczka…
Temat: Racjonalne korzystanie z wody.
Cel ogólny: Opracowanie praktycznych zasad korzystania z wody w gospodarstwie domowym
Cele szczegółowe – uczeń po zakończonym projekcie potrafi:
o
o
o
o
o
o
o
Obliczyć przybliżone zużycie wody w gospodarstwie domowym w ciągu roku i koszty z tym
związane;
Obliczyć szacunkowe straty wody wynikające z nieracjonalnego korzystania z urządzeń
i instalacji deszczowej, i koszty z tym związane;
Wskazać przynajmniej 3 warunki istotne dla racjonalnego korzystania z wody;
Określić zachowania ludzi sprzyjające racjonalnemu korzystaniu z wody;
Dobrać właściwy rodzaj urządzeń gospodarstwa domowego do wskazanego poziomu
zmniejszenia zużycia wody;
Zaprojektować przydomowy system zagospodarowania wód deszczowych dla nawadniania
ogródka (trawnika);
Zaprojektować ogród deszczowy, typ „w pojemniku”.
Ponieważ nie wszystko musi być o wodzie, więc i taka inspiracja:
Temat: Życie w miasteczku polsko-żydowskim.4
Cel ogólny: Odtworzenie wyglądu, historii, religii i kultury polsko-żydowskiego miasteczka
Cele szczegółowe – uczeń po zakończonym projekcie potrafi:
o
o
o
o
o
o
o
o
o
Opisać warunki życia w miasteczku polsko-żydowskim;
Analizować wzajemne relacje pomiędzy przedstawicielami dwóch religii;
Przedstawić organizację życia kulturalnego i społecznego w miasteczku okresu
międzywojennego5;
Prezentować nieistniejące już zawody i profesje;
Posługiwać się pojęciami związanymi z kulturą i religią żydowską, kulturą i religią
chrześcijańską;
Zbierać i analizować źródła i dane statystyczne.
Tworzyć zasoby historii mówionej;
zaprojektować wystawę ilustrującą historię miasteczka;
Opracować monografię miasteczka… .
W 2016 roku wszystkim nam życzę inspirującej stabilizacji,
Olgierd Neyman
4
5
http://www.sztetl.org.pl/
http://www.bialystok.jewish.org.pl/