Kraina lasów i krystalicznych jezior

Stare buki, przejrzyste jeziora
Lasy bukowe oraz oligotroficzne jeziora – to znaki rozpoznawcze parku przyrodniczego Stechlin-Ruppiner Land. Dwie trzecie
powierzchni parku przyrodniczego pokrywają lasy. Szczególnie
piękne i cenne z punktu widzenia ekologii są rozległe lasy bukowe. W skali Niemiec buk rośnie już na niecałych 8 proc. swoich
pierwotnych obszarów występowania, w parku przyrodniczym
odsetek ten wynosi jeszcze około 25 proc.
Kraina lasów i
krystalicznych jezior
wielkości rezerwatu przyrody na terenie Brandenburgii.
Mogą tu zapoznać się z historią kultury szkła użytkowego oraz
Niemal w każdym jeziorze można kąpać się i łowić ryby. Do kaja-
historią produkcji szkła w północnych lasach prowincji Branden-
kowania nadają się oprócz wód Haweli i Rhinu zwłaszcza jeziora
burgia w okresie przedindustrialnym.
Rheinsberger Seen. Po Rheinsberger Rhin pływać można tylko w
okresie od 15 czerwca do 31 października, przy czym minimalny
Najpiękniejszy okres w życiu pruskiego króla
poziom wody przy górnym młynie w Rheinsberg musi wynosić 65
cm.
Übersatz 1
Złote oko
Król pruski Fryderyk Wielki mieszkał jako następca tronu
od 1736 roku do śmierci swego ojca w 1740 roku w zamku
W parku przyrodniczym jest ponad 150 jezior, wśród nich wiele
rzadko występujących w kraju jezior oligotroficznych. Mniej
Zwierzęciem widniejącym na herbie parku przyrodniczego
Rheinsberg. Okres ten uważał później za najpiękniejszy w
więcej połowa ubogich w składniki odżywcze jezior oligotrofi-
jest gągoł, który w czasie lotu wydaje odgłos przypominający
swoim życiu. Dziś w zamku oprócz lustrzanej sali oraz sali
cznych Brandenburgii znajduje się w tym właśnie regionie. Der
dzwonienia dzwona. Należy do kaczek nurkujących, a po-
Dom i ogród zmysłów
dczas polowania posługuje się wzrokiem. Swoją angielską
muszlowej mieści się muzeum literatury poświęcone Kurtowi Tucholsky’emu. W 1912 roku poeta i satyryk uwiecznił
„Na północy hrabstwa Ruppin, niemal na granicy Meklem-
nazwę „Golden eye“ zawdzięcza złotym obwódkom wokół
Odkryć, dotknąć, przeżyć – na fantastyczną podróż po przestrze-
miasto publikując „Rheinsberg – ein Bilderbuch für Verliebte”
burgii, rozciąga się na przestrzeni wielu mil łańcuch jezior.
oczu. Gągoł wysiaduje jaja w byłych dziuplach dzięcioła
niach przyrody oraz po ogrodzie zmysłów zaprasza Dom Parku
(„Rheinsberg – książka z obrazkami dla zakochanych”). Miasto
Ciągnie się on od miasteczka Gransee aż po Rheinsberg – przez
czarnego w starych bukach. Fascynujący jest pierwszy „wylot“
Przyrodniczego – NaturParkHaus Stechlin w Menz. Jest to cent-
Rheins¬berg jest m.in. gospodarzem corocznego Festiwa-
słabo zaludniony krajobraz leśny, w którym – pomijając kilka
młodych. Niczym małe „kłąbki waty“ wyskakują one – z gniazd
rum turystyczne parku przyrodniczego Stechlin-Ruppiner
pojawiających się jedynie tu i ówdzie starych wiosek – natrafić
znajdujących się nieraz na wysokości 8 m, a czasem i wyższej
Land. Turyści mogą wybrać się tu na fikcyjną ekspedycję, która
można wyłącznie na leśniczówki, piece szklarskie i smolarnie.”
– na ziemię, po czym podążają kaczym chodem za wabiącą
poprowadzi ich od najwyższych czubków drzew do najgłębszych
Ten skrawek ziemi opisany przez brandenburskiego poetę i
ich matką w kierunku wody. Obszar jeziora Stechlin z oligotro-
gruntów jezior. Mogą tu odkryć osobliwości parku przyrodnicze-
wędrowca Theodora Fontane pod koniec XIX wieku zachował
ficznymi jeziorami i starym drzewostanem bukowym stanowi
go, wejść w tajemnicze korytarze mrówek, nauczyć się języka
swoje oblicze do dziś. To serce dzisiejszego parku przyrod-
idealne siedlisko dla tej płochliwej kaczki. Na terenie całego
żaby moczarowej, spojrzeć na świat oczami ważki lub ryby
niczego Stechlin-Ruppiner Land. Obszar o powierzchni 680
parku przyrodniczego można natrafić również na wydrę, którą
albo porozmawiać przez telefon z żurawiem. Również ogród
km² położony jest na północy Brandenburgii między miasta-
trudno skądinąd zaobserwować. Występuje tu także bóbr oraz
znajdujący się przy NaturParkHaus ma charakter interaktywny –
Übersatz 2
mi Fürstenberg nad Hawelą, Gransee, Neuruppin i Wittstock
Übersatz 3
Wydawca: Krajowy Urząd Środowiska, Zdrowia i Ochrony Konsumentów
Referat ds. informacji o środowisku i public relations
14476 Potsdam, OT Groß Glienicke, Seeburger Chaussee 2, Tel.: (03 32 01) 4 22 – 0
Redakcja: Park przyrodniczy Stechlin-Ruppiner Land
Zdjęcia: Blechschmidt, Brandt, Kirschey, Klaeber, Krüger, Naturwacht StechlinRuppiner Land, Oldorff, Rasmus, Scheffler, Schindler, Schubert
Mapa: Pro Line Concept, Berlin
Opracowanie graficzne/Produkcja: PoWer-DesignThing GmbH
Druk: bud Potsdam
Stan: Grudzień 2009 roku
w czasie jego zwiedzania można wykorzystać wszystkie zmysły.
Wiele ziół, krzewów oraz drzew opowiada różne historie i zapras-
nad Dossą. Od Berlina oddalony jest o 60 km i graniczy
bezpośrednio z Meklemburgią-Pomorzem Przednim. W
Große Stechlin o powierzchni 425 ha i głębokości sięgającej 69 m
za do smakowania, wąchania, czucia i słuchania.
bezpośrednim sąsiedztwie znajduje się park narodowy Müritz
to największe i najważniejsze jezioro na terenie całej północno-
Zarówno NaturParkHaus, jak i ogród sensoryczny są przystoso-
(Meklemburgia-Pomorze Przednie) oraz park przyrodniczy
niemieckiej niziny. Nazwa jeziora ma słowiańskie korzenie –
wane do potrzeb osób niepełnosprawnych. Grupy wycieczkowe
Uckermärkische Seen – Jeziora Uckermark (Brandenburgia). W
wywodzi się albo od słowa „steklo”, które oznacza „szkło” i które
mogą zarezerwować zwiedzanie z przewodnikiem, dla grup szkol-
parku przyrodniczym mieszka 17 tys. osób w 38 gminach oraz
wskazywałoby na przejrzystość wody, albo od końcówki „-tek”,
nych organizowane są też programy z zakresu edukacji ekologicz-
w miastach Rheinsberg i Lindow (Mark). Przez wieki mieszkańcy
która oznacza tyle co „płynąć, poruszać”. Już przy umiarkowanej
nej. NaturParkHaus jest czynny codziennie w godzinach od 10.00
żyli tu wyłącznie z leśnictwa i rolnictwa, dziś coraz więcej osób
sile wiatru fale na jeziorze Stechlin podnoszą się nadzwyczaj
do 18.00, zimą do godziny 16.00.
utrzymuje się z turystyki. Przyroda jest ich najważniejszym
wysoko. Jezioro jest też niejako patronem dzieła Fontane pt. „Der
Miłośnicy szkła powinni wybrać się z kolei do muzeum szkła w
kapitałem.
Stechlin“ z późnego okresu jego twórczości oraz drugiego co do
Neuglobsow mieszczącym się w byłym zakładzie szklarskim.
Naturpark
Stechlin-Ruppiner Land
Landesamt für
Umwelt,
Gesundheit und
Verbraucherschutz
Naturpark
Stechlin-Ruppiner
Land
Nationale
Naturlandschaften
Drewensee
Peetsch
Dos
se
Groß
Haßlow
Klein
Haßlow
Großer Twernsee Luhme
Wummsee
Schweinrich
Neu Lutterow
Roseneckk
Großer
Zechliner
See
Alt Lutterow
Siebmannshorst
Kyritz-Ruppiner Heide
Teetz/Ganz
NP
Niederlausitzer
Landrücken
NLP = Nationalpark
BR = Biosphärenreservat
Darsikow
NP = Naturpark
Teetz
Döll
Heidelandschaft
Wulkow
bemerkenswerte Kirche
Tramnitz
Blankenberg
Museum/Galerie
Darritz-Wahendorf
Dannenfeld
Kulturhistorisches/Sehenswürdigkeiten
Lehrpfad
Bantikow
Triepfatz
Fischer
Dessow
5 km
R
ine
r
ALT RUPPIN
N Gottberg
Dabergotz
Bechlin
Lanke
Schönermark
TholmannSee
Birk
Birkenfeld
felde
Gildenhall
Wulkow
Siedl.
Werbellinsee
WerbellinSee
Badingen
Katharinenhof
Ilseberg
Baumgarten
Fließ
Wutzs
umgartener
ee
Ba
Huwenowsee
Meseberg
Baumgartener Heide
Schönbirken
Strubensee
Possgraben
KraatzBuberow
Buberow
Kraatz
Ausbau
g rabe
Hellberge
Glambeck
Vielitz
Großmutz
Herzberg
(Mark)
Grieben
167
Hoppenrade
Häsen
Gutengermendorf
96
derlaake
Ad
Moncaprice
Löwenberg
Kleinmutz
Kraatz
Siedl
n
Vielitzsee Seebeck-
Strubensee
Tourismus-Service „Bürgerbahnhof”
Karl-Marx-Straße 1
Karlshof 16816 Neuruppin
Tel: (0 33 91) 45 46-0, Fax: 45 46-66
ZEHDENICK
[email protected]
www.neuruppin.de
Osterne
Kraatz
Margaretenhof
Keller
se
Schönberg
Nietwerder
Paalzow
Werder
ck
Wilhelmshöhe
Sperrgebiet
Kränzlin
Storchennester
ela
Gühlen
Darritz
Jugendherberge
Kantow
Lögow
0
122
NEURUPPIN
Hofladen
Brunn
Wusterhausen/Dosse
Walsleben
See
Tornow
Sonnenberg
Klosterheide
LINDOW (MARK)
(MAR
Kränzliner
Siedlung
Rauschendorf
n
l se
Woltersdorf
Wahlendorf
Gu d
Möllensee
Tornow
Altlüdersdorf
diesem
We
Sechzehneichen
Molchowsee
Storbeck
Stützpunkte der Naturwacht / Naturparkverwaltung
in
Die Bio-Ranch
Zempow, ein
Öko-Betrieb mit
500 Hektar und
350 Rindern, lädt
zum Land­urlaub
ein.
graben
Molchow
Rh
Exkursionen.
Information
Schönberg
G
Förderverein Naturlandschaft Stechlin
und Menzer Heide e.V.
Have
Kirchstr,
4, 16775 Stechlin, OT Menz
Tel: (03 30 82) 5 12 10, Fax: 4 06 41
Marienthal
[email protected]
Burgwall
www.naturparkhaus.de
Neubau
Zabelsdorf – unter
schmeckt!
Motto
Tourismusverband
Wendefeld
Rieckesthal
fördert
die Ribbeck
NaturRuppiner Land e.V.
Plan
Lindenhof
Ziegeleipark
Fischbänkenstraße 8
Amt
parkverwaltungMildenberg
16816 Neuruppin
dieBosenhagen
Vermarktung
ee
rons
Ziegelscheunen
Tel: (0 33 91) 65 96 30, Fax: 35 79 07
Geh
regionaler
[email protected]
Produkte.
Mildenberg www.ruppiner-reiseland.de
GRANSEE
Müh
ben
gra
nz
re
r
Gr
.W
en
tow Ringsleben
se
e
Wentow
Landschaft
Neulüdersdorf
Zippelsförde
Krangen
e
Ruppiner Schweiz, in der Baumgarten-Meseberger Heide, an
Gentzrode
Neulögow
Sperrgebiet
Rönnebeck
Kramnitz
Fischerwall
Wolfsruh
Banzendorf
Zermützel
Tetzensee
Sperrgebiet
Klap
p
Seilershof
Hartzwalde
Hindenberg
Tornow
Katerbow
See
Güldenhof
Dierberg
lsee
ze
Sperrgebiet
Kl.
Wentowsee
Großwoltersdorf
Hei
Heinrichsdorf
Rheinshagen
Stendenitz
Naturschutzgebiete (NSG)
(geheim)tipp oder organisieren auf Nachfrage Führungen und
now
see
etzeband
Netzeband
Naturparkgrenze
Dollgow
Schulzendorf
Tor
Rägelin NP
Niederlausitzer
Katerbower
Besucherzentrum des Naturparks:
NaturParkHaus Stechlin
schaftsführer geben gern den einen oder an­deren Ausflugs­
ster
Frankendorf
all im Naturpark: an den Havel- und Rhingewässern, in der
Die Naturwacht oder speziell ausgebildete Natur- und Land­
Kun
Menz
in
Großschutzgebiete
in Brandenburg
NP
Schlaubetal
BR
Spreewald
Pfalzheim
Schwanow
Boltenmühle
Rh
In den Buchenwäldern mit viel altem und totem
Holz sind seltene Käfer wie Hirschkäfer, Eremit
oder Heldbock und insgesamt sieben (!) Specht­
arten zuhause.
Kunsterspring
mü
t
Ganz
NP
DahmeHeideseen
NP
NutheNieplitz
Buchholz
Gramzow
Zernikow
Grünhof
Naturpark
Himmelpfort
ee
ist
Stützpunkte der Naturwacht:
eine typische
• Rheinsberg
Pflanze der im
Tel: (01 70) 7 92 69 47
BoltenhofQualzow
Naturpark noch
• Zippelsförde
zbek
zahlreich
vorkom- Barsdorf Tel: (01 75) 7 21 30 53
Gr e n
• Menz H
Blumenow jedoch
menden,
av
Tel: (01 75)
7 21 30 77
bundesweit stark
Neutornow
gefährdeten
Besucherzentrum
en
Neubau
NaturParkHaus Stechlin
Dannenwalde Moore.
ab
Neuhof
Zernikower
Naturpark- Mühle
verwaltung
ieß
nfl
le
Lellichow
Zechow
Braunsberg
Binenwalde
Gühlen- Kalksee
Glienicke
Polzowka Burow
na
l
Roofensee
n
hi
lps
litz
ob
W
Bredereiche
Sumpfporst
Altglobsow
Neuroofen
Kelkendorf
K le
Rossow
NP
Hoher
Fläming
NP
Märkische
Schweiz
BERLIN
Drögen
Neuglobsow
Heide
Ludwigshorst
Sto
r eck e
Sydow-Moderfitz- Pian
See
see
Haussee
Stiftung NaturSchutzFonds
Naturwacht Brandenburg
Tangersdorf
Friedensplatz
10
Carlshorst
Regelsdorf
16775 Seen
Stechlin, OT Menz
Uckermärkische
Zootzen Hav
Tel/Fax: (03 30 82) 5 02 14
el
Tannenhof
[email protected]
Fünfruten
Sperrgebiet
www.naturwacht.de
Der seltene
Tiefenbrunn
Neu
Köpe
Köpernitz
Heinrichsfelde
Köpernitz
Neuglienicke
Havel
Draisinest
Waldhof
Dagowsee
Dagow
Laufpark
Stechlin
R hi n
Potsdam
P
l
na
ka
ow
olz
Gr.
G
TietzenT
see
se
Schulzenhof
z
Rhin
NP
Barnim
NP
Westhavelland
Zühlen
RheinsbergGlienicke
oder am Stechlinsee bei Neuglobsow möglich, sondern über-
Seengebiet.
nit
NP
Uckermärkische
NP
NLP
Seen
BR
Unteres
StechlinSchorfheide- Odertal
Ruppiner Land
Chorin
Ze r
Herzsprung
Erholung in der Natur ist aber nicht nur an den Lindower Seen
den Rheinsberger Seen und im Zempow-Sewekower Wald- und
RHEINSBERG
Ravensbrück
SchwedtSee
Peetschsee Augustablick
Große
r
Stechlinse
e
Kl.
Sellen-TietzenTie
Zeutenwalde see
see
Linow Charlottenau
Fretzdorf
den Klostermauern, bis er mit der Angebeteten fliehen
als Sommerfrische bekannt.
Wittwesee
Paulshorst
Basdorf
Kloster geschickt. Der Jüngling schabte und kratzte so lange an
Seit mehr als einhundert Jahren ist das heutige Naturparkgebiet
Hohenelse
Grienericksee
Do
ssGlashütte
e
Christdorf
rem Stande, wurde das Mädchen von den Eltern ins Lindower
überwanden, ein Kratzen und Schaben zu hören …
Beerenbusch
Feldgriebe
Feldgrieben
Warenthin
Friedrichsgüte
BR Flusslandschaft
Elbe-Brandenburg
Mitternachtsstunde ist dort, wo die Liebenden die Klostermauer
See
Gadow
der schönen Nonne rankt. Verliebt in einen Jungen von niede-
konnte. Seitdem sind die beiden spurlos verschwunden; nur zur
Rheinsberger
Wallitz
Karstredtshof
Wittwien
Schlaborn
Dossow
ehemaliges
Kernkraftwerk
Bikowsee
Kagar
Ruppiner
Gudelack- und Wutzsee ein Kloster, um das sich die Sage von
see
Dorf Zechlin
Kleinmenow
FÜRSTENBERG/HAVEL
Menzer
Kampersee
Schlaborn-Zechlinerhütte
Oberkastavensee
96
Fließ
lzer
Po
angesagt. Als erstes entstand auf einer Landenge zwischen
Scharfenberg
B r a n d e n b u r g
ee
Zootzen
Do
sse
Pä
se e
Im Drei-Seen-Städtchen Lindow (Mark) ist Entspannung pur
Goldbeck
o
ns
s
litz
er
oß
Gr
Adamswalde
ee
Steinhavelmühle
Menowsee
ha
Stein vel
Kl.
ee
Steinförde
blins
Glietzensee
Rö
Boberowsee
Pelzkuhl
Gr.
Glietzensee
ee
z-
Die weiße Nonne von Lindow
Sperrgebiet
Zo
tz e
Strasen
r ns
Großmenow
N eh m it
Die Kleine Maräne,
eine regionale
Spezialität aus
brandenburgischen Klarwasser­
seen, wird von
Fischern im Natur­
park angeboten.
Repente
Flecken Zechlin
WITTSTOCK/DOSSE
Kleinzerlang nal Kolonie
a Großzerlang
Prebelow Hüttenk
Gr.
Prebelowsee
Heimland
Babitz
Großzerlang
Großzerl
Ellbogen- Zie
see
e
ss
Dranser
See
Grünplan
Pälitzhof
Pälitzsee
Pälitzse
LYCHEN Naturparkverwaltung
Stechlin-Ruppiner
Land
fuhl
erp
Friedensplatz
9
Schlüßhof
16775 Stechlin, OT Menz
Grosser Langes
Tel: (03 30 82) 4 07-0, Fax: 4 07-15
Werder
Hohen- SängersLychennp-stechlin-ruppiner-land@
lugv.
lychen lust
see
brandenburg.de
e
www.np-srl.brandenburg.de
Wurlgrund
n
Ze
dter
stä
ck
Ra
Biesen
Priepert
Canow
Canower See ner
i
Kle
Diemitz
Griebsee
Gr.
Kastavensee Sähle
Thymensee
122
Labussee
Dranse
Randow
ch
Ba
Bartelshof
Hartenland
Türkshof
Kastaven
Retzow
Ob
Fleeth
Stabeshorst
Altthymen
Damshöhe
Neuthymen
Vilzsee
Zempow
Alt Daber
R
Schwarzer
See
Berlinchen
Gobenowsee
ät
Schwarz
Kuhlmühle
Eichenfelde
Neu Biesen
z se
e
Wustrow
Wustr
Rutenberg
Dabelow
l
e
se
Wittstocker
Heide
Vorpommern
nse
en
Buschhof
Eichhof
Horstgrab
Zotz
Mecklenburg-
e
ee
gnitzs
Wan
Drosedow
Brückentin Großer
DabelowBrückensee
see
Godendorfer
Papiermühle
Goldendorfer Teerofen
Schneidemühle
Sieb
g
Starsow
e
P lät li
be
N
Sewekow
Den Stechlinsee mit seiner
eigen­tümlichen
vier­armigen
Gestalt und den
halbinselartigen
Vorsprüngen
kann man gut
auf dem 12 km
langen Rundweg
erkunden.
d
Go
l
Kiewel
See
Klevesche
Häuser
Neuhäsen
Neulöwenberg
167
Bergsdorf
en
Falkenthalerplan
Liebenberg
Falkenthal
Verkehrsverein
Rheinsberger Seenkette e. V.
• Tourist-Information
Kavalierhaus, Am Markt
16831 Rheinsberg
Tel: (03 39 31) 20 59, Fax: 3 47 04
[email protected]
www.tourist-information-rheinsberg.de
• Zechlinerhütte
Rheinsberger Straße 14
16831 Zechlinerhütte
Tel/Fax: (03 39 21) 7 02 17
• Flecken Zechlin
Rheinsberger Straße 15
16837 Flecken Zechlin
Tel: (03 39 23) 71 50 13 o. 7 04 12
Tourist-Information
Am Marktplatz 1, 16835 Lindow (Mark)
Tel: (03 39 33) 7 02 97, Fax: 7 02 98
tourist-info-lindow@ t-online.de
www.ruppin.de/lindow
Tourismusverein „Fürstenberger
Seenland” e. V.
Markt 5, 16789 Fürstenberg/Havel
Tel: (03 30 93) 3 22 54
Fax: (03 30 93) 3 23 07
[email protected]
www.fuerstenberg-havel.de
Tourist-Information Stechlin
Stechlinseestraße 17
16775 Stechlin, OT Neuglobsow
Tel: (03 30 82) 7 02 02, Fax: 4 06 05
[email protected]
www.stechlin.de
Tourist-Information im
Heimatmuseum
Rudolf-Breitscheid-Straße 44
16775 Gransee
Tel: (0 33 06) 2 16 06, Fax: 2 16 12
[email protected]
www.gransee-info.de
Tourist-Information
Wittstock/Dosse
Walter-Schulz-Platz 1
16909 Wittstock/Dosse
Tel: (0 33 94) 43 34 42, Fax: 44 89 96
[email protected]
www.wittstock.de
Übersatz 1
Übersatz 2
Übersatz 3
Na przejażdżkę parostatkiem można wybrać się m.in. z Rheins-
europejski żółw błotny, rybołów i żuraw, zimorodek zwyczajny
lu Opery Kameralnej na zamku Rheinsberg. Ponadto teatr
bergu, Fürstenbergu nad Hawelą i Neuruppinu. Prawie każde
oraz orzeł bielik.
zamkowy wykorzystuje Akademia Muzyczna w Rheinsbergu
jezioro położone na terenie parku przyrodniczego można obejść
do organizowania różnego rodzaju imprez kulturalnych. W co
pieszo. Warto wybrać się też na wycieczkę szlakiem wiodącym
drugi weekend października w książęcym mieście odbywa się
wokół Ruppiner Land o długości 250 km.
jarmark garncarski, w którym udział bierze ponad 70 wystawców z całych Niemiec.
Übersatz 3