Warszawa, 10 lipca 203 roku - Europejskie Forum Nowych Idei

EUROPEJSKIE FORUM NOWYCH IDEI 2015
Okrągły stół, czwartek, 1 października 2015, 13:45–15:15
Partner: THINKTANK, Prezydent miasta Sopotu, Lewiatan
Mobilność i transport niskoemisyjny – trendy i rozwiązania na rzecz rozwoju miast

Jak będzie wyglądać mobilność mieszkańców miast przyszłości? Jak kształtują się trendy
społeczne i co ma do zaoferowania technologia?

W jaki sposób polityka unijna w zakresie ochrony środowiska, klimatu i różnych sektorów
przemysłowych wpływa na rozwiązania dotyczące mobilności w obszarach miejskich?

Jakie inwestycje w miastach cieszą się największą popularnością i są najbardziej efektywne?
Jak będzie wyglądać mobilność mieszkańców miast przyszłości? Jak kształtują się
trendy społeczne i co ma do zaoferowania technologia?
Wzrost mobilności spowodowany upowszechnieniem się transportu samochodowego był jednym z
kluczowych trendów kształtujących rozwój i sposób życia społeczeństw XX w. Nieco ponad 100 lat po
uruchomieniu przez Henry’ego Forda seryjnej produkcji słynnego Forda T. wydatki na transport ludzi i
dóbr sięgnęły 6,4 biliona euro (szacunki McKinsey na 2010 r.).
Jednocześnie zmiany społeczne, w tym postępujący proces urbanizacji, wymuszają strukturalne
transformacje w obszarze mobilności ludzi. Już teraz połowa ludzkiej populacji żyje w miastach. Do
2050 r. odsetek ten ma się zwiększyć do 70%. Rozrastanie się miast wydłuża dystanse pokonywane
do pracy, domu czy też miejsca odpoczynku. Według szacunków Europejczycy przemierzają rocznie
ok. 5,6 bln kilometrów, podróżując samochodami, autobusami, pociągami, samolotami i statkami. Z
kolei przeciętny Amerykanin rocznie pokonuje średnio 25 tys. kilometrów.
Towarzyszą temu negatywne zjawiska, w tym postępujące zakorkowanie miast. Szacunkowe koszty
ekonomiczne korków w Niemczech wynoszą 17 mld euro (dane Frost & Sullivan). Podobne szacunki
dla samego Londynu oscylują wokół 8,5 mld dolarów (dane Centre for Economics and Business
Research). Nie mniej ważną kwestią są koszty ekologiczne – sektor transportowy odpowiada za niemal
co czwartą tonę dwutlenku węgla, a na mobilność w miastach przypada aż 40% całej emisji CO2
produkowanej przez transport drogowy. Nic dziwnego zatem, że 90% Europejczyków narażonych jest
1
na szkodliwe działanie zanieczyszczonego powietrza, z czego co trzeci – cząstek stałych (PM), które są
najbardziej niebezpieczne dla zdrowia.
Jak kształtują się trendy społeczne i co ma do zaoferowania technologia?
Wspomniane uwarunkowania w połączeniu z rozwojem technologii komunikacyjnych przyniosły wiele
nowych trendów w mobilności miejskiej. Obejmują one m.in. zmianę zachowań konsumenckich, w tym
wzrost popularności wynajmowania oraz dzielenia pojazdów z innymi, jak również łączenia różnych
rodzajów transportu – co stało się dużo łatwiejsze dzięki rozwojowi aplikacji mobilnych.
Jednym z ważniejszych i bardziej obiecujących trendów jest również rozwój elektromobilności –
mającej kluczowe znaczenie w dążeniach do zapewnienia zrównoważonego transportu prywatnego,
ale też publicznego. Choć udział samochodów elektrycznych (EV) w całości rynku jest wciąż niewielki
(poniżej 1% rejestrowanych pojazdów), to dynamika wzrostu jest obiecująca (w 2014 r. europejski
rynek zwiększył się o 37%). Zaznaczyć należy przy tym, że sytuacja różni się znacznie w
poszczególnych krajach. Europejskim liderem pod względem udziału EV w rynku jest Norwegia (ok.
15% w 2014 r.), zaś najwyższą dynamikę sprzedaży w 2014 r. uzyskała Wielka Brytania (300%),
Niemcy (70%) i Francja (30%). W ostatnim roku sprzedaż samochodów napędzanych elektrycznie (w
tym hybrydowych) zwiększyła się też w Stanach Zjednoczonych – o 23% (119 tys. sprzedanych
egzemplarzy) oraz Chinach – o 325% (prawie 75 tys. sprzedanych egzemplarzy).
Wśród źródeł trendu wzrostowego wymienić należy wsparcie rządowe, udoskonalaną ofertę EV, ale
też zmiany w podejściu konsumentów, w tym oswajanie się z elektromobilnością, oraz rosnącą
świadomość ekologiczną. Zachęty ze strony państwa stanowią niezbędny element upowszechniania
nowych trendów w mobilności miejskiej.

Jak w takim razie powinna kształtować się polityka rządowa, by osiągnąć balans między
kosztami dla budżetu a efektami na rynku?
Wachlarz stosowanych na świecie zachęt jest niezwykle szeroki i obejmuje: ulgi podatkowe przy
zakupie (Norwegia), dopłaty (USA), zwolnienia z pierwszej opłaty rejestracyjnej (Szanghaj), darmowe
korzystanie z płatnych dróg (Norwegia) czy też budowę miejskiej infrastruktury do ładowania (Berlin).
Zachęty dla rozwoju elektromobilności ze strony instytucji państwowych są jednym z elementów
równania. Kolejnym są działania ze strony producentów Jakie trendy zaobserwować można na tym
polu? Bez wątpienia kluczowy jest rozwój technologiczny, w tym udoskonalanie baterii, zmniejszanie
wagi pojazdów czy też zawansowane systemy wspomagania kierowcy. Zmniejszaniu poszczególnych
2
barier dla rozwoju elektromobilności służyć mają również nowe modele biznesowe, w tym oferowanie
usługi mobilności (co obniża cenę pojazdu oraz eliminuje problem żywotności baterii), partnerstwo
publiczno-prywatne w rozwoju infrastruktury czy też współpraca koncernów samochodowych z
dostawcami energii elektrycznej.
W jaki sposób polityka unijna w zakresie ochrony środowiska, klimatu i różnych
sektorów przemysłowych wpływa na rozwiązania dotyczące mobilności w
obszarach miejskich?
Kolejnym kluczowym czynnikiem kształtującym sytuację sektora motoryzacyjnego (nie tylko EV) są
polityki UE. Dotychczasowe rozwiązania prawne, wpisujące się w politykę klimatyczną Unii, zmierzają
do stopniowego zastępowania pojazdów o napędzie konwencjonalnym – elektrycznymi. Biała księga
dotycząca europejskiej polityki transportowej kreśli wizję zmniejszenia stosowania konwencjonalnie
napędzanych pojazdów o 50% do 2030 r. oraz ich całkowite wycofanie do roku 2060.
Jednym z narzędzi jest wyznaczanie wyśrubowanych standardów emisji CO 2, które spełnić muszą
samochody osobowe. Do 2015 r. średnia emisja CO 2 nie będzie mogła przekroczyć 130 gram na km
(g/km), zaś do 2020 – 95 g/km. Co więcej, zgodnie z Mapą Drogową unijnej gospodarki
niskoemisyjnej Komisja Europejska rozważa dalsze zaostrzenie tych norm. Z kolei dyrektywa „Czysta
energia dla transportu” wprowadza wiele rozwiązań promujących elektromobilność, w tym
standaryzację wtyczek do ładowania pojazdów oraz zobowiązanie państw członkowskich do
wyznaczenia celów w zakresie rozbudowy infrastruktury ładującej do 2020 r.

Jak te i inne przepisy UE oddziaływać będą na przemysł motoryzacyjny w UE, w tym jego
konkurencyjność?

Jaką strategię powinni przyjąć producenci samochodów?
Jakie inwestycje w miastach cieszą się największą popularnością i są najbardziej
efektywne?
Zapewnienie mobilności w miastach przyszłości to jednak nie tylko niskoemisyjny transport (prywatny
i zbiorowy), lecz także zintegrowane zarządzanie ruchem, intermodalne projekty komunikacyjne czy
też rozwiązania zwiększające atrakcyjność komunikacji zbiorowej. Do tych ostatnich należą m.in.
parkingi „Parkuj i jedź” (P&R), strefy ograniczonego ruchu (SOR) obejmujące centra aglomeracji czy
3
też przywileje dla osób dzielących samochody. Wielkie możliwości oferują także technologie
geolokacyjne.

Które z nich są najefektywniejsze?

Jak poszczególne z nich oceniają mieszkańcy miast?
AUTOR:
ANDRZEJ
TURKOWSKI,
ANALITYK,
CENTRUM
STOSUNKÓW
MIĘDZYNARODOWYCH (CSM)
CSM JEST PARTNEREM MERYTORYCZNYM EFNI 2015.
4